![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
strona: kt
1:
grafika
2:
Swię=
3:
tych ſłow á ſpraw
4:
Páńſkich/ ktore tu ſprá=
5:
wował Pan á Zbáwicyel
6:
náſz ná thym ſwiecye/ iáko práwy
7:
BOG/ będącz w cżłowiecżeńſthwie ſwoim/
8:
KROYNIKA/ álbo POSTILLA/ Pol=
9:
ſkim ięzykiem á proſtym wykłádem/ też
10:
dla proſtakow/ krotko vcżyniona/
11:
y ná wielu mieyſczach nád
12:
pirwſze wydánie po=
13:
práwioná.
14:
Cum Gratia et Priuilegio.
strona: ktv
1:
Ku Orłowi iego K. Miło.
2:
grafika
3:
B
Vyay długo Orle biały/
4:
A záwżdy bądź ták iákoś zwykł ſmiáły.
5:
Zdárzyć Pan Bog wſzytko po myſli twey/
6:
Ze nie zelżyſz ni w cżym zacnośći ſwey.
7:
Iedno ſie rozmiłuy Páná ſwego/
8:
Szcżyrey prawdy ſwiętey woley iego.
9:
Zádrżąć wſzyſcy ſprzećiwnicy twoi/
10:
Wſzák nie táyno iák ſie káżdy boi.
11:
A tym więtſzy ſtrách przypádnie ná nie/
12:
Gdy położyſz ſwą nádzyeię w Pánie.
strona: A2
1:
Iż Orzeł [yeſt w]łaſnye przy=
2:
właſzcżon zá Herb á zá Klenot Krolom/
3:
Kſiążętom/ á przełożonym ſwiátá tego.
4:
W
Laſne ſie ná to rozmyſlał/
5:
Kto ten klenot Krolom przydał/
6:
Orłá ptaká thák zacnego/
7:
Práwie tym ſtanom właſnego/
8:
Káżdy to może znáć.
9:
Bo ten ptak nád ine ptaki/
10:
Swey zacnośći dziwne znáki/
11:
Nád przyrodzenie ſpráwuie/
12:
A znácżnie to okázuie/
13:
Ze ieſt z Krolmi krolem.
14:
Bo thák ſwoy ſtan chowa w mierze/
15:
Bez potrzeby nic nie bierze/
16:
Co názbyt inym rozdáie/
17:
Co k niemu lecą s przełáie/
18:
Zyw przy nim kto może.
19:
Nie draźni nikogo nigdy/
20:
Ale też nie ćirpi krzywdy/
21:
Bowiem ktho go namniey draſnie/
22:
Wierz mi że pochwili wrzaſnie/
23:
Vkaże co vmie.
24:
Wzgorę lata pod obłoki/
25:
Przepátruiąc ſwiát ſzyroki/
26:
Y iego rozlicżne ſpráwy/
27:
Iáko ptak Krolewſki práwy/
28:
Radby wſzytko wiedzyał.
29:
Vrodę mieni y ſtárość/
30:
A muśi mu z nowu odrosć/
31:
Páznogcie pyerze tákież nos/
32:
Więc ktemu y oſobny głos/
33:
Wſzem ptakom ſtráſzliwy.
34:
Dawid zacny Prorok y Krol/
35:
Gdy go gryzł on ſerdecżny mol/
36:
Tę iego młodość wſpomina/
37:
A ktemu ią przyrownywa/
38:
Kto ſwą złość odmieni.
39:
Pátrz że ten co ſwiátem broi/
40:
Ieiſliż mu to nie przyſtoi/
41:
Wſzytko co temu Orłowi/
42:
A niech to naproſtſzy powie/
43:
Bo w to ſnádnie trefić. | A 2 |
strona: A2v
1:
Nie bráć nic gdy nie p[otrzeba/]
2:
Ieſzcże hoynie ſwego chlebá/
3:
Miedzy potrzebne vdzyeláć/
4:
A ſwą hoynoſcią opátrzáć/
5:
Kto ſie k niemu gárnie.
6:
Nie ſrożyć ſie bez przycżyny/
7:
Lecż mocno bronić dzyedziny/
8:
Iáko Orzeł gniazdá krzywdy/
9:
W to ſie nie da dotknąć nigdy/
10:
Tákże też Strij ma być.
11:
Latáć z myſlą pod obloki/
12:
Przepátruiąc ſwiát ſzyroki/
13:
Y wſzytki przypadki ná nim/
14:
Swym poważnym rozeznániem.
15:
A co lepſzego ſtrzedz.
16:
Zwycżáie ſtáre odmienić/
17:
Ieſli ich trzebá popráwić/
18:
Odnowić nos y páznogcie/
19:
Ná ony zuchwáłe nogcie/
20:
Co więc drugie drapią.
21:
Przeſtráſzyć ie pirwey głoſem/
22:
Potym páznogty y noſem/
23:
A dobre do ſiebie ciągnąć/
24:
A przy ſwym ie gniazdzye lągnąć/
25:
Y od inych bronić.
26:
A ták wy zacni ſtanowie/
27:
Gdyżeſcie iáko Orłowie/
28:
Są tu ná ſwiát wyſtáwieni/
29:
Niechże ſie w was nic nie mieni/
30:
Co Strijom przyſtoi.
31:
Vważaycie ták ſwe ſtany/
32:
Niech was práwe Orły znamy.
33:
A Kániá niech Myſzy ſkubie/
34:
Zadąwſzy łeb w ogon dłubie/
35:
Wy wzgorę lataycie.
36:
grafika
strona: A3
1:
Nayáśny[eyſzem]u Kſyążęcyu
2:
Zygmuntowi Auguſtowi/ możnemu/ á ſławne=
3:
mu Krolowi Polſkyemu/ Wielkiemu Kſiędzu Litewſkyemu/
4:
Ruſkiemu/ Pruſkiemu/ Mázowieckiemu/ Zmodzkiemu/ y inych
5:
wiele zyeḿ Pánu y Dzyedzicowi/ Pánu ſwemu záwżdy miło=
6:
śćiwemu/ Polak proſty ſługá y poddány/ ſłużby
7:
ſwe wierne opowieda.
8:
W
Iedząc cye być práwym á Krze=
9:
śćiáńſkim Pánem y Krolem/ Nayáśniey
10:
ſzy á milośćiwy Krolu/ ktorego ia cnot/
11:
ſpraw/ y obycżáiow/wylicżáć áni wyſła
12:
wiáć nie chcę/ káżdy ſie im niechay przy=
13:
pátruie/ iákiemi cie Pan Bog ieſzcże z mło
14:
dośći twey Krolewſkiey vpominki á dá=
15:
ry/ opátrzyć á obdárowáć racżył. Y iá=
16:
ko kroluieſz/ y iáko ſwe poddáne w łáſce/ w miłośći/ á w ſprá=
17:
wiedliwośći/ rządzić á ſpráwowáć racżyſz/ tho ya káżdego ba=
18:
cżeniu y rozeznániu porucżam. Ale iżem ſie ia temu potroſze przy
19:
pátrzył/ przetoż ty kſiąſzki/ iáko wielkiemu á Krześćiáńſkyemu
20:
Krolowi/ w ktorych ieſt ſpráwá á kroyniká ſpraw y ſłow one=
21:
go wyecżnego Krolá Niebyeſkyego/ kthory wſzemu kroleſtwy/
22:
y wſzemi krolmi y mocarzmi ſwiáthá thego/ władáć racży/ á
23:
ſzáfuye imi wedle woley ſwoiey: á ſercze ich/ thák iáko Sálo=
24:
mon piſze/ záwżdy dzyerży w ręku ſwoich/ oddawam/ przywła
25:
ſzcżam/ y przypiſuię. A zwlaſzcżá iż ſą Polſkim ięzykyem nápi=
26:
ſáne. Gdyż oſobye W.K.M. Pan Bog z możnośći ſwey/ nád
27:
tym narodem/ y nád thym ięzykyem/ Kroleſthwem á zwirz=
28:
chnoſcią/ przełożyć racżył. Kthory tho narod/ zá łáſką ſwą
29:
tenże Pan/ kthory wſzemi narody y ięzyki wedle woley ſwoiey
30:
ſzáfuye (á iż thák mam rzec bez pochlebſtwá) y w cnotach/ y w
31:
bacżeniu/ y w náukach/ ku cżći á ku chwale ſwey/ czo dáley tho
32:
więcey á lepiey/ ſpráwowáć á obiáſniáć racży.
33:
A tenże tho Pan z łáſki ſwey/ kthemu ieſzcże przyſporzyć będzye
34:
racżył/ iż W.K.M. rozmiłowawſzy ſie tych tho poddánych
35:
ſwoich/ á tego to narodu właſnego ſwego/ y popráwy/ y obiá=
36:
ſnienia/ cnoth/ ſpraw/ y obycżáiow ich/ rozmiłueſz ſie y thego
37:
ięzyká ſwego przyrodzonego (ácż powiádáią iż nie foremne=
38:
go) y piſmá przezeń vcżynionego. A gdy tho ludzye obacżáć
39:
będą/ pilnie ſie o tho ſtáráć będą/ iżby thego więcey do oycży=
40:
zny ſwey/ ktorey ieſth káżdy cżłek s cnothy ſwey powinien/ po=
41:
dawáć/ y przynośić mogli: ſkąd y ći prośći drudzy/ kthorzy | A 3 | prze tru= |
strona: A3v
1:
prze trudność náuk y inych [ięzykow mniey zro]zumieć muſzą/ o=
2:
bacżywáć ſie będą: thák iż pr[zodkiem ch]wałá Páńſka/ pothym
3:
ſławá W.K.M. y ſławá thego cnotliwego narodu Polſkye=
4:
go/ ktory v inych narodow w máłym bacżeniu był/ prze zátru=
5:
dnienie ięzyká ſwego/ rozſzyrzáć ſie będzye. A Wáſzey K.M.
6:
da Pan Bog z nimi/ gdy będą lepzemi ſpráwámi od niego ob=
7:
iáſnieni/ z łáſki ſwey/ ſzcżęſliwſze á fortunnieyſze pánowánie/ y
8:
we wſzech ſpráwach łácnieyſze ſpráwowánie y ſtánowienie.
9:
Skąd nieprzyiacielowi káżdemu poſtronnemu ſerce vpáść mu
10:
śi/ gdy Pan y s poddánemi ſwemi/ y w ſluſznych ſpráwach/ y
11:
w boiáźni Páńſkyey/ ſpráwowáć y záchowywáć ſie będzye: iá=
12:
ko ſie tho y przed thym ná wielu kroleſtwach okázowáło. Thák
13:
iż nam Wáſzá K.M. w wielkiey ſławie/ y w dobrym pokoyu/
14:
z łáſki Páná ſwego/ długo pánowáć y krolowáć będzieſz racżył/
15:
y potomſtwo thákye zoſtáwić/ kthoreby theż ná potym było
16:
ku cżći Pánu zwirzchnieyſzemu: á ku pocieſze/ á ku rádo=
17:
śći też potomſtwu náſzemu. Co nam tenże to ſprá=
18:
wowáć będzye racżył/ kthory ſpráwuie wſzy=
19:
tek ſwiát/ y wſzytki ſercá Krolewſkie/ z
20:
łáſki ſwey ſwiętey á z miłoſierdzya
21:
ſwego ſwiętego/ Amen.
strona: A4
1:
Káżdemu [Krześć]iya[nſkiemu]/
2:
Rycerzowi/ ná tym ſwiecie pod Páná ſwego Ie=
3:
zu Kriſtá chorągwią wiernie ſtoiącemu/ á ſtáteżnie boiuiące=
4:
mu/ przez ſwięte imię iego pozdrowienie/ á przez Du=
5:
chá ſwiętego potwirdzenie/ Amen.
6:
I
Z cye Krześćiyáńſkim Rycze=
7:
rzem zowę Káżdy Krześćiáńſki cżłowie=
8:
cże/ gdy ſie ná tho rozmyſliſz/ ſłuſznie tho
9:
odemnie wdzyęcżnie przyiąć maſz.
10:
Bo ieſli cżłowiek Rycerſki ſłużącz ſwiá=
11:
tu temu/ ábo iákiemu Pánu boiownemu/
12:
walcżącz á cżyniącz thylko z widomym
13:
nieprzyiacielem/ ſłuſznie Ryczerzem by=
14:
wa zwan/ álbo Rycerſkyemi doſtoieńſthwy ozdobyon álbo o=
15:
chędożon bywa/ coż owſzem thy ieſli ſtátecżnie ſtoiſz przy wo=
16:
ley á przy ſpráwach Páná ſwego/ przy onym Krolu á przy o=
17:
nym wielkim Hetmánie niebyeſkim/ ktory dla ciebye vſtháwi=
18:
cżnie burdę wiedzye z okrutnemi á niewidomemi nieprzyiacyo=
19:
ły twoyemi. A iż cżyniſz doſyć w thych ſpráwach Rycerſkiey á
20:
Krześćiáńſkiey powinnośći ſwoiey/ nie thylko Rycerzem/ nye
21:
tylko Hetmánem/ ále iuż niewiem iákim tythułem godzyenbyś
22:
przezwánia/ y dziwnemi á rozmáithemi kleynothy á vpominki
23:
obdárzenia. Zwłaſzcżá iż nas thák wſzędzye piſmá zową/ że w
24:
tey mierze ieſteſmy Rycerſtwo ſwiátá tego. Bo ácż nam thu o=
25:
czywiſcie tych tytułow przypiſowáć/ áni thych kleynotow Ry=
26:
cerſkich wywieſzáć nie będą. Ale rozmyſliwſzy ſie o iáki zakład
27:
bieżymy do tego kreſu/ álbo iákie kleynoty ſą nam wywieſone/
28:
moglibychmy ſie o tho pilnie ſtáráć/ ábychmy w thym boiu á w
29:
thym ſwiętym Rycerſtwie ſtale á mocnie ſthali/ á nigdy nie v=
30:
ſtawáli. Bo ieſli Rycerze ſwiátá tego nie lithuią gardł ſwych/
31:
vſtháwicżney praczey ſwey/ niewyſypyánia/ wyſadzáiąc ciáłá
32:
ſwe ná dzyáłá/ ná ſpiże/ ná ſzturmy/ y ná ine dziwne niebeſpye=
33:
cżeńſtwá ſwiátá tego/ á nic zá tho nie zyſkuią iedno kęs docże=
34:
ſney ſławy á nędznego podpomożenia krotkyego żywothá ſwe=
35:
go. A Rycerſtwo twoie Krześćiáńſkie nie potrzebuye wyelkich
36:
trudnośći áni praczey/ iedno ćichośći/ pokory/ pokoiu/ mierno=
37:
śći/ ſpráwiedliwośći/ pobożnego á cnotliwego żywothá. A nic
38:
więcey iedno thy dwá pláchy wzyąwſzy ná ſię/ miłość ſthałą ku
39:
Pánu ſwoiemu/ á życżliwość wierną ku bliźniemu ſwemu/ iuż
40:
poráźić możeſz okruthnieyſze nieprzyiacioły ſwoye/ niżlibyś po=
41:
ráźił wſzytki pogáńſkye naprzednieyſze ſprawce á Hetmány te=| A 4 | go ſwiátá/ |
strona: A4v
| Ku Krześćiáńſkiemu Rycerzowi |
1:
[go ſwiátá.] A nie inácżey iako Dawid poráźił dwiemá kámy=
2:
ki on[e]go okrutnego Obrzymá Goliaſzá/ wybawiáiąc woyſká
3:
żydowſkye z wielkiego niebeſpyecżeńſtwá onego: bo widziſz s
4:
kim burdę maſz/ á ocżći idzye. Maſz burdę z okrutnemi nieprzy=
5:
iacioły ſwemi/ á z niewidomemi: tho ieſt/ s Cżártem/ z Grze=
6:
chem/ s Ciáłem/ s Swiátem/ á s tháiemnemi á z mocnemi łu=
7:
dárſtwy iego. Pátrzayże ocżći idzye/ pewnieć nie o zamek áni o
8:
wioſkę/ bo tho thu s cżáſem zginąć muśi/ ále iż ći ſprzećiwnicy
9:
twoi wydzyeráiąć práwye z rąk ono wiecżne dzyedzictwo twe
10:
á kroleſtwo twoye: ktorego rádośći/ weſela/ obfithośći/ żadne
11:
piſmo wypiſáć/ áni żadny ięzyk nigdy wymowić nie może. Iá=
12:
ko ſam Pan náſz nam o nim powiádáć racżył. A thák gdyż iuż
13:
rozumieſz ocżći idzye/ á s kim cżynić maſz/ nie drzeḿże moy mi=
14:
ły ſláchetny á Krześćiáńſki Rycerzu/ á obácż ſie w tey ſpráwie
15:
ſwoiey/ á byerz ſobye przykład/ przypátruiącz ſie praczey á do=
16:
cżeſney pilnośći Rycerzow ſwiátá tego/ iáko oni byegáią/ ſzu=
17:
káiącz około thego rády á náuki/ iákoby mieli vcżćiwie ſtać w
18:
ſpráwach ſwoich/ iáko ſzukáią Kroynik/ Historykow/ kthorzy
19:
z dawná o thym pilnie piſáli. Iáko ſie rádzą Wegecium/ Sá=
20:
luſtium/ Lorychium/ y inych ktorzy ſie paráli á piſáli o Rycer=
21:
ſkich ſpráwach ſwiátá tego/ áby iedno mogli pocżćiwie w thych
22:
tho cżeſnych ſpráwach ſwoich ſtać/ ácż máło kęſ they docżeſney
23:
pociechy zá tho odnieść máią. A coż ty owſzem ktoremu o wie=
24:
cżne pociechy idzye/ á zwłaſzcżá o thákye/ kthore z żadnemi bo=
25:
gáctwy/ áni z Murzyńſkyemi/ áni z Hiſzpáńſkiemi/ áni z żadne=
26:
mi kroleſtwy zrownáć nie mogą/ nie miałbyś ſie ſtáráć o tháką
27:
obronę á o thákie ſpráwy ſwoye/ ktore ſą łácniuchne/ ábyś zbo=
28:
rzył/ zniſzcżył á zwyciężył ty wſzytki ſprzećiwniki ſwoye/ á ſtał
29:
mocnie á ſtale przy thym Pánu ſwoim á Hetmánie ſwoim/ iá=
30:
ko práwy Rycerz á wierny boyownik iego/ kthory ſtale á wier=
31:
nie cżyni o ſwyęthe kroleſthwo iego. A chceſzli w thym boiu be=
32:
ſpyecżnie ſtać/ vciecż ſie do ſwiętey Kroyniki iego/ ktorą ſpiſá=
33:
li właſni Kánclerze iego/ Apoſtołowye y Ewányeliſtowie ie=
34:
go/ á thám wſzytko znaydzyeſz iáko we źwierciedle w czo ſie ku
35:
themu boiowi przybráć maſz/ iáko w nim ſtale trwáć maſz/ y
36:
czo zá zapłátę y pociechę zá tho ſobye y tu ná thym ſwiecie/ y po
37:
ſmierći ſwoiey/ oſięgnąć maſz. Bo ácż ſthárzy oni Ryczerze á
38:
ſwięći Prorocy dáli wiele náuk ſwiátu temu/ iáko kto w thym
39:
boiu ſtać miał/ á iáko ſie ſpráwowáć miał/ á wſzákoż iuż then
40:
oſtátecżny Prorok á Pan náſz Iezuſ Kriſtuſ/ o kthorym ſie thy
41:
ich piſmá y prorocthwá wſzyſtki ſciągáły/ iuż ſam ocżywiſcye
42:
sſtąpiwſzy/ á ſam ſie napirwey potkawſzy s thymi ſprzećiwni=
43:
ki náſzymi/ ſam pomdliwſzy/ poniſzcżywſzy/ á pokáźiwſzy ich | moc/ ták iż |
strona: A5
| Ku Krześćiáńſkiemu Rycerzowi |
1:
moc/ ták iż ſie nam prawie iedno iuż leżąc bronią/ y náukę wſzy=
2:
thkę y obronę nam zoſtáwić racżył/ iáko ich iuż práwie iedno do
3:
biyáć mamy/ á w iego imię/ ręki nie podnoſząc/ gdy będzyem
4:
przy nim wiernie ſthać/ á będzyem cżynić doſyć powinnośći
5:
ſwoiey/ poráźimy márnie thy wſzytki przećiwniki á ty nieprzy=
6:
iaciele ſwoie. Ale páthrzay iáko ná cię ćiſz ſtárzy Rycerze á ćiſz
7:
Prorocy ſwięći wołáią/ ábyś nie przycżyniał áni vymował
8:
naymniey od ſłowá á od náuki ſwięthey Páná tego. Y iákie ná=
9:
piſał Moiżeſz błogoſłáwieńſtwá thym kthorzy będą ſthać przy
10:
ſwiętych ſłowiech iego. Iáko też Dawid woła/ iż to káżdy prze
11:
klęty wiecżnie/ kto odſtępuie od roſkazánia thwego. Pátrzayże
12:
pilno á oſtrzegay ſie pilno/ ábyś iáko niećwicżony Rycerz/ they
13:
zbroie opák ná ſię nie wkłádał/ przedni plách ná zad/ á zádni
14:
naprzod. Bo iáko namniey odſthąpiſz od ſwięthych ſłow á od
15:
ſwięthey náuki Páná tego/ á będzyeſz ſzukał iney rády ſwiáthá
16:
tego/ iuż nielza iedno muśiſz ſłábo ſthać w thym boiu á w thym
17:
Krześćiáńſkim rycerſtwie ſwoim. Bo ſłowá iego ſwięthe á ná
18:
uká iego ſwiętha ſą nieinácżey iedno iáko cel: á wſzyſcy Proro=
19:
cy ſwięći/ á wſzyſcy Dokthorowie ſwęći/ niechay iáko chcą ná
20:
ukámi á piſmy ſwemi ſzyrmuią álbo ſthrzeláią/ nielza iedno do
21:
thego celu káżdy ſie przyſtrzelić muśi. A kthory ſie od thego celu
22:
odſtrzeli/ iuż ſłába ſthrzelbá y obroná iego/ iuż nielza iedno o=
23:
błądziwſzy ſie muśi álbo bárzo mdło ſthać/ ábo vciekáć s thego
24:
boiu Rycerſkiego ſwego. Bo iáko Prorok nápiſał/ iż ſłowá te=
25:
go Páná ſą iáko młot ogniſty przerázáiące ſercá cżłowiecże.
26:
Bo tym ſie byli ſtárzy oni boiownicy á oni ſtárzy Rycerze bár=
27:
zo obłądzili/ gdy namniey odſtąpili od náuki ſwięthey tego Pá
28:
ná ſwego á práwego Miſthrzá ſwego/ á od práwych ſłow ie=
29:
go: iż iedni chwalili wody/ drudzy drzewá piękne/ źwirzęthá/
30:
węże/ ognie/ y ine rzecży. Záſię iuż my poſlednieyſzy vnieſlich=
31:
my ſie zá obrázy/ zá ſłupy/ zá filary/ zá dymy/ zá zioły/ ſzuká=
32:
iąc Páná ſwego po ſwiáthu iákoby gołothy á nie oſiádłego. A
33:
on głośnie woła przez Proroká gdzye ieſth/ y gdzye go ſzukáć/ y
34:
iáko go właſnie chwalić/ y co mu ofiárowáć/ y co y iáko káżde
35:
mu dáć ma/ powiedáiąc iż nie ſkrocona ręká iego/ doſięże káż=
36:
dego s ſtolcá á z Máyeſthatu ſwego niebieſkiego. Przyſlichmy
37:
też byli ktemu/ żechmy gonili duſze po ſwiáthu/ ſłucháliſmy ſtę=
38:
kánia ich w cżyścoch ich/ ſzukáliſmy dziwnego wſpomożenia
39:
ſwiátá thego/ ábychmy ie wybáwili/ ábychmy też y ſwym wy=
40:
myſły tymi pomagáli/ Ano krociuchnemi tho ſłowy then Pan á
41:
then zbáwiciel náſz záwiązáć racżył/ powiedáiącz o bogacżu á
42:
o Lázárzu/ iż iuż vmárły ná ſwiáth nie przydzie/ á iż iuż kropiá
43:
potępionemu ná ięzyk puſzcżona być nie może/ ieſli ſobie thu bę=| dąc w tym Ry= |
strona: A5v
| Ku Krześćiáńſkiemu Rycerzowi |
1:
dącz w tym Rycerſtwie żywotá ſwego/ przez ſthałość wiáry
2:
ſwey/ á prze ſwięte ſpráwy ſwoye/ ſámi tego nie zyednamy.
3:
A thoć ſą przycżyny obłędliwośći náſzey á vnieſienia náſzego/ iż
4:
gdzyekolwiek iedno namniey odſtąpyemy z náuki Páná ſwego/
5:
á odſtąpiemy od ſłow ſwiętych iego/ tho on theż wnet odſthąpi
6:
od nas/ y Duchá ſwego ſwięthego odeymie od naſ/ á wypeł=
7:
nią ſie ony ſłowá nád námi/ czo powiedzyał wiernym ſwoim:
8:
Iż wam iedno będzye dane znáć tháyemnice kroleſtwá niebye=
9:
ſkyego/ á drugim tylko w báśniach á w przypowieſciach/ iż bę=
10:
dą widzyeć á nie poznáią/ będą ſłyſzeć á nie zrozumieią. A kto=
11:
rymże to tedy groźi? Tym pewnie kthorzy ſie thu tymi przypo=
12:
wieſciámi á tymi báśniámi obyeráią/ á pátrzáć będą áby ſie to
13:
nád nimi wypełniło co ieſth przez Proroká obieczano/ iż iákim
14:
kto grzechem grzeſzyć będzye/ thákiego też vżyć muśi. Ale ty ie=
15:
dno moy miły Rycerzu Krześćiáńſki/ chceſzli ſthale ſtać w bo=
16:
iu ſwoim/ nic ſie nie odnoś od ſzcżyrych ſłow á od náuki ſwiętey
17:
Páná ſwego/ á zábawiay ſie ſwiętemi Kroynikámi iego.
18:
Tám znaydzyeſz wſzytkę obronę ſwoię ná ty ſprzećiwniki ſwo=
19:
ie. Tám znaydzyeſz wſzytkę pociechę ſwoię/ zá ſtátecżne á wier=
20:
ne Rycerſtwo ſwoie/ ieſliże ye wiernie będzyeſz dzyerżał thu te=
21:
mu Pánu ſwoiemu/ á wiernie ſtánieſz przy nim/ iáko przy Kro=
22:
lu á Hetmánie ſwoim. Bo Pan náſz tę łodkę ſwą á ten Koſcyoł
23:
ſwoy/ to ieſt káżdy ſtan Krześćiyáńſtwá ſwego/ thák chowáć á
24:
thák przyſtrzegáć racży/ iż oná nigdy zánurzyć ſie áni vthonąć
25:
nie może: ácż dla doſwiádſzenia ſtthałośći iey dopuſzcża ſie iey
26:
cżáſem zákołyſáć: á dopuſzcżáć ná nię racży y náuki y Proroki
27:
fáłſzywe: ále nas pilnie przeſthrzega/ ábychmy káżdego duchá
28:
doſwiadſzáli/ á ktory ieſt s prawdy á s ſłow iego/ ábychmy te=
29:
go náſládowáli. Przeſthrzegáć naſ theż pilnie racży/ iż miáły
30:
przyść rozmáite wymyſły á náuki ná then ſwiát: ále nas mocnie
31:
vpomina/ ábyſmy pátrzáli gdzie ieſt Kriſtuſ. A thy iedno prze
32:
zwał właſnemi owiecżkámi ſwoiemi/ kthorzy właſnego iego
33:
głoſu iáko wdzięcżnego páſtherzá ſwego náſláduią/ á vmieią
34:
rozeznáć głoſ naiemnicży/ ktory żadney obrony nie vmie vcży
35:
nić przećiwko wilkowi onemu ſrogiemu/ gdy przydzie drapáć
36:
owiecżki iego: iedno iż on iáko práwy páſterz dla nich położył
37:
y kłádzie záwżdy duſzycżkę ſwoię. Iáko też ná naſ woła przez
38:
Ianá świętego w viij. káp. Iż iedno wy ieſteście zwolennicy
39:
moi/ ktorzy ſłuchacie ſłow á náuki moiey. Iáko też y Apoſto=
40:
łowie y wſzyſcy ſwięći náucżyciele iáwnie wſzędy przeklináli
41:
ty wſzytki w piſmiech ſwoich/ ktorzyby cżego inſzego álbo ná=
42:
ſládowáli/ álbo ſámi wymyſláli/ oprocż woley á náuki ſwię=
43:
tey iego/ nam ſzyroce w piſmiech á w Kroynikach iego ſwię=| tych zoſtáwio= |
strona: A6
| Ku Krześćiáńſkiemu Rycerzowi |
1:
tych zoſtáwioney/ ktorą on zápyecżętował vſty ſwoiemi/ poda
2:
wáiąc Duchá ſwego Bogu Oyczu ſwoiemu/ wołáiącz iż ſie iuż
3:
wſzytko wypełniło/ cżego nam było potrzebá: á iuż ſie nic wię=
4:
cey áni przycżynić/ áni dokłádáć nie miáło. A nákoniec y o Du=
5:
chu ſwym ſwiętym nam to obyecáć racżył/ Iż nic inſzego wam
6:
nie przynieſie áni wymyſli/ iedno tho poduſzcży w waſ/ com ia
7:
rozmawiał z wámi. Y Apoſtołom ſwym ſwiętym idącz iuż do
8:
Oycá ſwego weſtchnąwſzy ná nie dał im Duchá ſwego ſwięte=
9:
go/ áby nic inſzego nie wymyſláli/ iedno co ieſt z woley á z Du=
10:
chá iego ſwiętego/ ſrodze im to przykázuiąc/ áby idąc po ſwiá=
11:
tu nic inego nie powiádáli/ iedno Ewányelią ſwiętą/ tho ieſt/
12:
tho nowe zwiáſtowánie iego/ á nowe á wdzyęcżne poſelſtwo/
13:
kthore on nam ſam ocżywiſcie/ potwirdzáiącz wſzyſtki piſmá y
14:
Proroki/ przynieść racżył od Bogá Oycá ſwego niebieſkiego.
15:
A ták nigdyć ſie Koſcioł ſwięty nie vnośił/ nigdyć ſie nie obłą=
16:
dził/ ktory mocno ſtał przy tey głowie ſwoiey/ á przy they mo=
17:
cney ſkále ſwoiey/ przy thym Pánu ſwoim. Gdyż Páweł ſwię=
18:
thy iáwnie woła ná nas/ iż żadny iny cżłowiek żadnego inego
19:
fundámentu áni wymyſlić/ áni położyć może/ nád Kriſtuſá/ Pá
20:
ná náſzego. A tenći to kámień nam záłożon ná tey drodze/ o kto=
21:
rym nam Prorocy powiádáli/ o ktory ſie ieden obráźić może/ á
22:
drugi ſobye ná nim wdzyęcżne odpocżynienie vcżynić może.
23:
❡ A ták gdyż tho wieſz Krześćiáńſki Rycerzu/ iż ſwoy cel á fun
24:
dáment twoy Rycerſtwá twego nigdzyey ſie indzyey ſciągnąć
25:
nie może/ iedno do tego ſwiętego Hetmáná twoiego/ á do tego
26:
Krolá y Wodzá twoiego/ pytayże ſie o nim co narychley/ á oto
27:
maſz przed ocżymá ſwoiemi od proſtaká proſthemi ſłowy nápi=
28:
ſáne ſwięte ſłowá iego/ iſcie nie dla cżego inſzego/ iedno dla ięzy
29:
ká ſwoiego Polſkiego/ inym ludzyom máło znáiomego.
30:
Gdyż wſzyſcy ini narodowie pilnie ſie o tho ſtáráią/ áby wżdy
31:
mieli iákie podpomożenie przyrodzenia ſwego piſmy á náuká=
32:
mi ięzykow ſwoich. Gdiż przyrodzenie cżłowieká nędznyego ro=
33:
dzi ſie iáko goła tablicá/ zgothowána ku piſániu/ ále ſámá przez
34:
ſie żadnego piſánia vcżynić áni okázáć nie może/ áż będzye ſkąd
35:
inąd ochędożona. Acż ieſth wielki ſtrách pokuśić o thák głębo=
36:
kie rzecży: á wſzákoż thy/ choćbyć ſie co nie zdáło/ iáko Krześći=
37:
áńſki cżłowiek/ przyymi wdzyęcżnie iáko od proſtaká. A z oſtá=
38:
tkiem vciekay ſie do Moiżeſzá á do Prorokow: tho ieſt/ do tych
39:
kthorzy tobie lepiey/ iáſniey/ á ſzyrzey wolą á náukę Páná twe=
40:
go/ obiáſnić Będą mogli/ ieſliże ſie ſam thego domácáć nie v=
41:
mieſz: gdyż then pocżątek będzyſz miał/ iż wżdy cżęść wyrozu=
42:
mieſz ięzykiem ſwoim. Bo widziſz iż zázdrośćiwy Cżárth y te=
43:
go nie zámieſzkał/ áby był y tego nie odiął w Koſciele Páńſkim/ | iż właſna ná= |
strona: A6v
| Ku Krześći[áńſkie]mu Ricerzowi |
1:
iż właſna náuká ięzykowi każdemu wſzędy byłá odiętá. Thák
2:
iż y pienie koſcielne/ y piſmá/ y ine náuki/ rozlicżnemi ięzyki by
3:
ły ſzáfowáne/ áby temu proſtacżkowie zrozumieć nie mogli/ o
4:
ktorych Pan powiedał/ iż ich ieſth kroleſtwo niebieſkie. Gdyż
5:
ſwięty Páweł nas ſrodze s tego vpomina/ ábyſmy w Cerkwi
6:
Bożey tym ięzykiem mowili/ kthoremuby wſzyſcy zrozumieli/
7:
powiedáiąc: Iż ieſth więtſzy pożytek powiedzieć pięć ſłow tym
8:
iężykiem ktoremuby ludzie zrozumieli/ niżli pięć tyſięcy ktore=
9:
muby nie zrozumieli. Przypomináiąc theż tho/ Iż iáko może
10:
rzec Krześćiáńſki cżłowiek Amen/ chociabych ia dobre ſłowá
11:
mowił/ gdyż nie zrozumie co ia będę mowił.
12:
❡ A thák gdyż iuż ten pocżątek od proſtego Polaká mieć bę=
13:
dzieſz/ gdyż ſie ći o to/ ktorymby to więcey przyſtało/ pokuśić
14:
álbo nie śmieią/ álbo nie chcą/ álbo też nie vmieią: poduſzcży
15:
to w tobie Pan Bog z łáſki á z miłoſierdzia Boſkiego ſwego/
16:
iż choćby ſie tu co niewiádomoſcią álbo nieumieiętnoſcią vnio
17:
ſło/ iż tho obacżyć będzieſz mogł/ á vciecżeſz ſie do głębokſzych
18:
ſtudnicżek Páná ſwego/ y do cżyrpácżow ich. A zá łáſką á zá
19:
wſpomożeniem Páná thego/ przydzieſz pewnie á nieomylnie
20:
ktemu/ iż zoſtánieſz tym Ricerzem á tym wiernym boiowni=
21:
kiem Páná ſwego/ á potym weźmieſz/ thák iáko ieſt rzecżono/
22:
wierną á wiecżną zapłátę ſwoię/ zá ſtałość á zá wiárę ſwoię/
23:
ktorą będzieſz dzierżał w tym boiu temu Pánu ſwemu/ á temu
24:
krolowi ſwemu. Cżegoć rácż dopomagáć wſzechmogący
25:
Bog troiáki w oſobach/ á ieden w iedynośći Boſtwá
26:
ſwego/ Ociec/ Syn/ y Duch ſwięty/
27:
AMEN.
strona: B
1:
Ku temuſz tho [K]rześćiáńſkie=
2:
mu Ricerzowi nápominánye.
3:
grafika
4:
C
Oż chceſz cżynić moy miły cżłowiecże/
5:
Gdyż wieſz żeć cżás iáko wodá ciecże/
6:
A co bliżey to do kreſu bieżyſz/
7:
Przecż nic nie dbaſz á beſpiecżnie leżyſz.
8:
Ieſteś práwie on co go lew gonił/
9:
Vpadł s ſkáły gáłąſki ſie chwyćił/
10:
Poźrzał nádoł Smok ſie k niemu ſciąga/
11:
Ledwe że mu nog nie doſiąga/
12:
Poźrzał wzgorę á gáłąſkę onę/
13:
Myſzy gryzą iuż ná drugą ſtronę/
14:
Z iedney ſtrony cżarna z drugiey biała/
15:
Ták iż iey iuż máła cżęść zoſtáłá.
16:
Vźrzał iábłká nędzny nieboracżek/
17:
Ná gáłąſce chocia ſłáby krzacżek/
18:
Iedną ſie ręką v niey vwieśił/
19:
A drugą rwąc tym ſwą nędzę cieſzył.
20:
Tákież też ty nędzny nieboracżku/
21:
Bárzo wiśiſz tu ná ſłábym krzacżku/
22:
Lew groźna śmierć tuż ſtoi nád tobą/
23:
Cżart ſrogi Smok też cżeka pod tobą.
24:
A práwie cie dosiąga zá nogi/
25:
Ieſli ſpádnieſz s ſpráwiedliwey drogi/
26:
Bo iuż ná cię dawno dekret wydan/
27:
Vcżynił gi ſam on niebieſki Pan. | B |
strona: Bv
| Ku Krześćiáńſkiemu Rycerzowi |
1:
Gáłąſká tá ná ktorey ták wiśiſz/
2:
Nędzny żywot o ktorym thu ſłyſzyſz/
3:
Ktorąć cżarna y biała Myſz głodze/
4:
We dnie w nocy káżącći gi ſrodze.
5:
A wżdyć przedſię iábłuſzká ſmákuią/
6:
A thák tobą miſternie błáznuią/
7:
Ze prze kęs tey docżeſney ſwey woley/
8:
Nie bacżyſz nic w iákieieś niewoley.
9:
Przyrodzenie w tobie nie vmárło/
10:
A nie máſz nic coby cie podpárło/
11:
Ieſzcże z oycá Adámá twoiego/
12:
Ktory zwiedzyon dla łákomſtwá ſwego.
13:
A drugim tym teżeś márnie zborzon/
14:
Iże on był nieśmiertelny ſtworzon/
15:
Tákżeć ieſzcże tá iſkrá nie zgáſłá/
16:
A bárzo ſie w káżdego w nas wpáſłá.
17:
Wſzyſcy wiemy że nam pewnie pomrzeć/
18:
A wżdy chcemy tu wſzytek ſwiát pożrzeć/
19:
Káżdy ſie ták w ſwych ſpráwach funduie/
20:
By miał vmrzeć nic tego nie cżuie.
21:
Aleć rádzę przełoḿ przyrodzenie/
22:
Pomni nacżći wynidzie ſumnienie/
23:
Pomni żeć tu krotki cżáſ twey ſpráwy/
24:
Spráwuyże ſie iáko cżłowiek práwy.
25:
Dzierz ſie rádzęć pilnie Páná ſwego/
26:
Gdyś podobien ku obrázu iego/
27:
Nie bierz ná ſię obrázu Diabelſkiego/
28:
A wiáruy ſie gdzye możeſz ſpraw iego.
29:
Bo ieſli w iego ſpráwach oſiędzyeſz/
30:
Pewnie k niemu też podobien będzyeſz/
31:
A poydzyeſzli żywotem cnotliwym/
32:
Będzyeſz Páńſkim obrázem prawdziwym.
33:
A beſpyecżnie to powiedzyeć mogę/
34:
Iż będzyeſz iuż miał nań wielką drogę/
35:
Gdyż ſie vdaſz zá ſpráwámi iego/
36:
Odrzecżeſz ſie ſpraw cżártá ſproſnego.
37:
Dzyerzże wiernie ten ſlub Pánu ſwemu/
38:
Iemu dufay nikomu inemu/
39:
Bo ieſli go będzyeſz náſládował/
40:
Pewnie też z nim będzyeſz roſkoſzował.
41:
A nigdy w lepſzy frymárk nie tráfiſz/
42:
Gdy cżas márny prze roſkoſzny ſtráćiſz/
43:
Zwłaſzcżá iż z nas tu powinien káżdy/
44:
Cnotliwie żyć á pobożnie záwżdy.
strona: B2
| Krotka namowá |
1:
Y pogáni co Bogá nie ználi/
2:
A przyſzlych ſpraw nigdy nie ſłycháli/
3:
Zapłáty w tym wiecżney nie cżekáiąc/
4:
Iedno iż to przyſłuſzáło znáiąc.
5:
A coż owſzem ty coś prawdę poznał/
6:
A wieſz iákąś nádzyeię otrzymał/
7:
Tu w docżeſnym y w wiecżnym żywocie/
8:
Ieſli ſtale będzyeſz ſtał przy cnocie.
9:
Tu ná ſwiecie ſławę dobre mienie/
10:
Potym wiecżną rádość y zbáwienie/
11:
A cżegoż iuż więcey maſz docżekáć/
12:
Doſyćći tho/ iedno ſie chciey vznáć. grafika
strona: B2v
grafika1:
Roku od národzenia iego 50.
2:
SIc oculos REIVS, ſic ora diſerta ferebat.
3:
REIVS Sarmarici ſplendor honoś ſoli.
4:
Noſter hic eſt Dantes, ſeu quis cultiſsima ſpectet
5:
Carmina, diuini flumen et ingenij.
6:
Si cantus, dulceś modos, quibus effera mulcet
7:
Pectora, Calliopes filius alter hic eſt.
8:
Tu noſtris ſeruato decus tam nobile terris
9:
CHRISTE diu, ut laudi ſeruiat ille tuæ.
10:
An. Tr.
strona: C4v
1:
Oſtátnya Przemowá.
2:
I
Vżeſz idźcie po ſwiátu gdzye ſie wam zdáć będzye/
3:
A noście imię Páńſkie miedzy ludźmi wſzędzye.
4:
Rozmażaycie ták ná wſzem ſwiętą chwałę iego/
5:
Aby byłá pocżćiwość iemu wiecżna s tego.
6:
Cżyńcie ludzyom pożytek ku prawdy poznániu/
7:
Zeby wżdy nie ginęli w ſwym proſtym mnimániu.
8:
Iuż okáżcie ná iáśnią ony ſtáre błędy/
9:
Ktorych po wſzytkim ſwiecie było pełno wſzędy.
10:
Bądźcie iáko źwierciádłem cżłowieku káżdemu/
11:
By káżdy cżytáiąc was przypátrzał ſie temu/
12:
Ieſliż zmázy nie nośi ná ſwym nędznym ciele/
13:
Gdyż káżdy cżłowiek tych blizn ma ná ſobie wiele.
14:
A nicżym prędzey ſobie nie może ich zgoić/
15:
Y chorego ſumnienia ſwego vſpokoić/
16:
Iedno gdy ty lekárſtwá iemu okażecie/
17:
Ktore z wiecżney ápteki tu w ſobie nieſiecie.
18:
A ſą z wierney náuki nie ledá doktorá/
19:
Kto mu vfa iuż iego ciáło/ duſzá chora/
20:
Zá iego świętą rádą vędzye vzdrowiona/
21:
A nie może nigdy być ni w cżym záháńbiona.
22:
Spyeſzcieſz ſie rychley w drogę miedzy wierne ludzi/
23:
Niech ſie s ciemnośći k świátłośći obudzi.
24:
Vkázuycie iuż wſzytkim to poſelſtwo wdzyęcżne/
25:
Ktore cżyni pożytek wſzem ná wieki wiecżne.
26:
Otworzcie ony ſkárby kroleſtwá wiecżnego/
27:
Co ich mol rdzá nie pſuie/ á nigdy nic złego/
28:
Nie może im záſzkodzić/ s káżdey ſtrony trwáłe/
29:
A iuż ná wieki wiecżne ták zoſtáną cáłe. grafika
strona: 1
| Pirwſza Niedzyelá Adwentu. | Liſt 1. |
1:
Ewanyeliya Pirwſza s ſwym
2:
wykłádem Niedziele Adwentowey. Ktorą nápiſał
3:
Máttheuſz ſwięty w xxj. położeniu ſwoim. Przećiwko trudne=
4:
mu wyrozumieniu o vniżeniu cżłowiecżeńſtwá Páń=
5:
ſkiego/ á pokorze iego.
6:
❡ Rozráduy ſie corko Syońſka/ bowiem oto Krol twoy
7:
idzye do ciebie ſpráwiedliwy á zbáwiciel twoy.
Thu ieſth náuká/ przecż ſie pán náſz wthák pokornym ſtanie okázáć racżył/ będąc Krolem niebá j ziemie
8:
I
Z thá ſwięta Ewányelia ieſth przywła=
9:
ſzcżona dziſieyſzey niedzieli/ ktorą zową Adwentus/
10:
to ieſt przyſcia Páńſkiego/ ieſt tá przycżyná/ iż ſie na
11:
rodowi ludzkiemu żadna pociechá/ żadna rádość
12:
więtſza nigdy sſtháć nie mogłá/ iedno gdy ſie wy=
13:
pełniáły proroctwá o Pánu á Zbáwicielu náſzym/
14:
iż przyść miał iuż práwie ná ſkońcżeniu ſwiátha/ á
15:
tkázáć ſie w ſwiętyhm cżłowiecżeńſtwie ſwoim/ á
16:
hu iuż rozſzyrzyć możność kroleſtwá ſwoiego ſwię=
17:
tego/ ktorą miał poráźić/ Cżártá/ Smierć/ Grzech/
18:
y wſzytki ine przekázy/ kthore przeſzkadzáły ku zbá=
19:
wieniu narodowi ludzkiemu. A iż tá Ewányelia s. o tym tho przyſciu Páná
20:
á Zbáwicielá náſzego/ oſobliwy grunt wiáry mocney w nas wzbudza/ iżbych=
21:
my ſie nie obrażáli/ ták iáko żydowie y pogáni/ ná tym ták pokornym á vniżo=
22:
nym przyſciu Páná tego. Bo iáko Páweł s. piſze w j. liſcie do Korin. w j. káp.
23:
Iż Kriſtus Pan żydom sſtał ſie obráżeniem/ á pogánom ſzaleńſtwem. Tho ni
24:
ſkąd inąd nie przyſzło/ iedno iż tám gruntu mocney wiáry w nich nie było. Iá=
25:
ko y dziś ieſzcże/ y ták do ſkońcżenia ſwiátá/ ludzie niewierni to w ſobie okázuią
26:
y okázowáć będą/ iż nie prziymą áni będą wdzięcżnie prziymowáć przyſcia te=
27:
go ták dobrotliwego Páná ſwego. Bo iáko ná on cżas/ będącz Pánem á Kro=
28:
lem wſzego ſwiátá/ pokornie wiecháć racżył do miáſtá ſwoiego/ ták y dziś w lu
29:
dzyoch vbogiego á vniżonego ſtanu/ przychodzić racży do ſwoich wiernych z
30:
wdzięcżnym poſelſtwem Ewányeliey s. Iáko tedy narod żydowſki wzgárdzili
31:
Páná w pokorney poſtáwie iego/ ták dziś mocarze ſwiátá tego gárdzą im/ gdy
32:
ſługi ſłowá Bożego przynoſzące do nich prawdę Ewányeliey s. vzgardzáią/
33:
á zá błazeńſtwo ią ſobie ſpołu z nimi y s Kriſtuſem Pánem pocżytáią.
34:
A przetoż ty ſłowá z Ewányeliey s. ſą thu ná pocżątku záłożone/ iż Krol náſz á
35:
Zbáwiciel náſz idzie do nas. A my też rozrádowawſzy ſie z mocną wiárą s tá=
36:
kiego przyſcia ták wdzięcżnego Páná/ ábychmy ſie theż gothowáli/ á chędożyli
37:
myſli y ſercá ſwoie/ iákobychmy go wdzięcżnie przyięli w nędzne przybytki ſer=
38:
cá ſwego/ iáko nas thu Ewányelia ſzyrzey vcżyć będzie/ ieſli ſobie vprośimy ku
39:
lepſzemu zrozumieniu podpárcie á wſpomożenie Duchá s. Co to káżdemu dáć
40:
obiecał náſz miłośćiwy Pan/ kto go iedno z wiernym á s pokornym ſercem o to
Mattheus w vij.
41:
żędáć będzie. Ktorą Ewányelią nápiſał Máttheuſz s. tymi ſłowy.
42:
A
Gdy ſie przybliżáli do Ierozolimy/ y przyſzli do
43:
wśi Bethfáge ku gorze Oliwney/ thedy Iezus poſłal
44:
dwu zwolennikow ſwych mowiącz im: Idź=
45:
cye do miáſtecżká kthore tho ieſt przećiwko wam/ á
46:
tám nátychmiaſt naydziecie oſlicę vwiązáną/ y oſlę podle niey/
47:
odwiążcie/ á przywiedźcie tu do mnie. A ieſliby wam ktho czo| A | rzekł/ tedy |
strona: 1v
| Pirwſza Niedzielá |
1:
rzekł/ thedy mowcie/ iż Pan tego teraz potrzebuie: á náthych=
2:
miaſt wypuśći ie. A tho wſzyſtko dla tego ſie sſtáło/ áby było
3:
wypełniono czo ieſth powiedziano przez Proroká mowiącze=
Izaiaſz w lxij. kap. Zachari. w ix. kap.
4:
go: Opowiedzcie tho corce Syońſkiey/ Iż otho idzie do ciebie
5:
Krol twoy pokorny/ ſiedzącz ná oſlicy y ná oſlęciu they iárzmu
6:
zgotowáney. A idąc tedy zwolennicy iego/ vcżyniłi thák iáko
7:
roſkazał im Iezus. Y przywiedli onę oſlicę y z oſlęciem/ y ná=
8:
kłádli ná nie odzyenia ſwoiego/ á onego poſádzili ná nie. A ro=
9:
zlicżna pothym tłuſzcża ſłáli odzyenie ſwoie po drodze. A dru=
10:
dzy łamáli gąłęźi z drzew/ á kłádli ná drogę. A tłuſzcże czo na=
11:
przod ſzły y ći ktorzy náſládowáli/ wołáli/ mowiącz: Hozán=
12:
ná ſynowi Dawidowemu: Błogoſłáwiony kthory przyſzedł w
13:
imię Páńſkie: Hozánná na wyſokośći.
14:
O
Bietnic rozlicżnych ſámego iedynego Boſtwá/ ieſt ná rozlicżnych miey
15:
ſcach wiele nápiſánych/ y potym przez Proroki mocnie vtwirdzonych/
16:
o przyſciu Páná á Zbáwicielá náſzego/ ktory ſie miał w cżłowiecżeńſtwie oká=
17:
záć/ á ſnadź trudnoby to miał kto wſzytko zebráć/ ábo wylicżyć. Bo iuż żydo=
Zydowie ácż wierzą ále nie rozumieią.
18:
wie máiąc o tym ták wiele piſmá y ſwiádectwá/ pewnie byli temu vwierzyli/
19:
y dziś wierzą/ iż miał przyść Meſyaſz/ iż ſie miał zyáwić Krol/ kthory im z da=
20:
wná obiecan był/ ktory miał wybáwić á wyzwolić wſzytek narod ludzki od ká
21:
żdego vdręcżenia á zniewolenia ich/ y dziś s tą wiárą mocno ſtoią/ bo o tym pi
22:
ſmá y obietnice pewne wſzędy máią. Iedno iż tego przepátrzyli/ iedno iż thego
23:
nie zrozumieli/ iáki to miał być Krol/ á iáki to miał być Zbáwiciel. Oni rozu=
24:
mieli iż ſie ten Krol im miał zyáwić w ſwieckiey możnośći/ á miał ie wybáwić | á wyzwolić |
strona: 2
| Adwentu Páńſkiego. | Liſt 2. |
1:
á wyzwolić mocą á gwáłtem obycżáiow ſwiátá tego/ tylko s tey docżeſney nie=
2:
woley ná ſwiecie. A thego nie bacżyli áni ieſzcże y dziś bacżą/ iż im było więcey
3:
potrzebá tákiego Krolá y tákiego Zbáwicielá/ kthoryby ie był wybáwił z oney
4:
wiecżney mocy á z więzienia cżártowſkiego/ y s ſmierći wiecżney/ w ktorą był
5:
poddan wſzythek narod ludzki zá przeklęciem Páńſkim/ prze grzech pirworo=
6:
dny/ á zá przeſtąpieniem w Ráiu przodká náſzego.
7:
❡ Y nádziewáli ſie/ iż ten Krol á ten Zbáwiciel miał náſtáć á okázáć ſie/ iáko ſie
8:
był okazał Moiżeſz/ ktorj mocą Boſką wywiodł był przodki ich s ſrogiego wię
w ij. Moiz. w ij. k. y w xvij. kvp.
9:
zienia od krolá Fáráoná z Egiptu/ á przewiodſzy ie przez ſuche morze wiodł ye
10:
przez puſzcżą do ziemie im obiecáney. Acż ich tám nie wiele weſzło/ iedno ći kto
11:
rzy wiernie ſtali przy Pánu ſwoim. Iáko też był náſtał y Dawid/ kthory áby
j. Krole. w xvj.
12:
nie były pobráne w niewolą woyſká żydowſkie/ zábił onego okrutnego á zbroy=
13:
nego obrzymá Goliaſzá/ będąc ſam w młodey niewinnośći ſwoiey/ żadną zbro
14:
ią nie przypráwiony. Abo iáko też był náſtał Gedeon/ Iozue/ Iudás Máchá=
15:
beus/ ktore Pan Bog miedzy nimi pobudzáć racżył/ á Duchá możnośći ſwej dá
16:
wáć im racżył. A tákiego krolá oni ſie nádziewáli/ y dzis cżekáią/ ktory ie podo=
17:
bno iuż omyli/ bo ſie iuż ſkońcżyły y wypełniły wſzytki obietnice ich. Bo y tho
18:
wſzytko co ſie działo ná ten cżás nád nimi/ figurowáło tego Krolá á tego Zbá=
19:
wicielá náſzego/ kthory ſie zyáwić miał/ á nas nie tylko s they docżeſney/ ále y z
20:
wiecżney niewoley á z mocy cżártowſkiey wykupić á wybáwić miał.
21:
❡ A ná koniec iuż ten náſz miłośćiwy Pan/ iáko dobrotliwy ociec/ niechcąc zá=
22:
niecháć iáko obłędliwych ſynow ſwoich/ áby ich ieſzcże przeſtrzedz á vpomio=
23:
nąć nie miał/ áby nie mieli obacżyć á lepiey zrozumieć o przyſciu tego to Kro=
24:
lá á tego Zbáwicielá/ á inſzego áby iuż dáley nie cżekáli/ ále iżby zrozumieli iż ſie
25:
miał okázáć pokorny/ niewinny/ á ſpráwiedliwy/ wzbudził iuż ná oſtáthku
26:
Duchá ſwego ſwiętego w zacnym Proroku Zácháriaſzu/ kthory im iuż iáwnie
27:
powiedał o tym pokornym przyſciu iego. Ták iáko to y ſam Pan tu w tey E=
28:
wányeliey przypomináć racży/ Gdzie mowi ták ten Zácháriaſz ku zebrániu lu=
Zacharyaſz w ix.
29:
dzkiemu/ cieſząc ie od Páná Bogá ſwego/ iż ich nie miał ták zániecháć w thym
30:
wiecżnym vpadku zbáwienia ich/ ále iż iuż miał doſyć vcżynić obietnicam ſwo
31:
im/ á zeſłáć im iuż tego obiecánego odkupicielá/ ktory miał przeiednáć gniew
32:
ſwięty iego/ á zyednáć wiecżne przymierze narodowi ludzkiemu/ Gdzye ták po
33:
wieda ten błogoſłáwiony Prorok: Iuż ſie nie lękay corko Syońſka/ otho Krol
34:
twoy idzie do ciebie pokorny/ ſiedząc ná oſlicy y ná oſlęciu iey poſłuſznym.
35:
❡ Toć iuż tu było práwie w ocży/ toć ſie iuż tu práwie obacżyć mogło/ iż ſie ten
36:
Krol nie miał okázáć/ áni w ladrzech/ áni w pozłoćiſtey zbroi/ iedno ná oſlę=
37:
ciu/ á bárzo w pokorney poſtáwie/ iáko tu ten Prorok powieda. Co ſie to wſzy=
38:
tko okazáło przy ſwiętym zyáwieniu á w iechániu iego do Ieruzalem miáſtá
39:
ſwoiego.
Iáko ieſt wyelka pociechá piſmo a Proroctwá.
40:
❡ Pátrzayże káżdy Krześćiáńſki wierny cżłowiecże/ iáko ſie maſz cieſzyć/ piſmy/
41:
proroctwy/ y dawnemi figurámi/ ktore ſie działy o tym náſzym Pánie/ á o tym
42:
náſzym zbáwicielu/ y ktore ſie w nim potym iáwnie wſzytki wypełniły. Abo=
43:
wiem ácż iuż był Pan náſz trzydzieśći lat ná ſwiecie/ ácż iuż był wiele drog dla
44:
zbáwienia náſzego vcżynił/ Ale to ſnadź nam byłá naypotrzebnieyſza drogá ie=
45:
go/ gdy iuż cżyniąc doſyć woli á roſkazániu Bogá Oycá ſwego/ á wypełniáiąc
46:
piſmá á obietnice Prorockie/ dobrowolnie racżył iecháć/ ták iáko o nim proro=
47:
kowano/ do miáſtá ſwoiego/ gdzie iuż wiedział iż tám miał podiąć ſrogą mę=
48:
kę á okrutną ſmierć/ według piſmá Prorockiego. A tą to ſmiercią/ á tą wdzię=
49:
cżną ofiárą/ áby był vbłagał gniew ſrogi Bogá Oycá ſwego niebieſkiego.
50:
❡ Pátrzayże pilno ábyś zrozumiał/ iż on iednák doſyć vcżynił ſtanowi ſwemu
51:
krolewſkiemu/ cżemu niewierni nigdy zrozumieć nie mogą. Abowiem ktho go
52:
prowádził obácż/ ony zacne kſiążętá/ á owſzem zacnieyſzy niż wſzyſcy krolowie
53:
ziemſcy/ to ieſt ſwięći Apoſtołowie iego. O ktorich z dawná Dawid s. powie=
54:
dział: Iż poſtánowiſz ie miły Pánie Kſiążęty nádewſzytką ziemią. O kthorychw Pſalmie xliiij.
55:
też y ſam Pan powiedał: Iż ći zemną będą ſądzić wſzytki krole/ y wſzytki ine na
Mattheus w xix.
| A 2 | rody ludz= |
strona: 2v
| Pirwſza Niedzielá |
1:
rody ludzkie. O wielcyſz to ſtanowie á wielkie go to kſiążętá prowádziły/ ktore
2:
máią mieć moc á zwirzchność nád wſzytkimi krolmi y nád wſzytkimi narody
3:
ludzkiemi cżáſu ſądu Páńſkiego. Prowádziły go też niewinne dziátki/ miecąc
Co dziathki á czo kwiatki/ á iáko ſie to rozumieć ma.
4:
kwiecie á gáłąſki/ znáki niewinnośći ſwoiey/ przed nogi iego. O ktorych on ſam
5:
powiedác powiedác racżył/ iż tych ieſt kroleſtwo niebieſkie. O zacniſz to dworzánie byli/
Mattheus w xix.
6:
á nie s tego ſwiátá áni s kroleſtwá iego/ ále práwi dziedzicy á dworzánie/ thák
7:
iáko o nich ſam Pan wyznawa/ kroleſtwá niebieſkiego. Prowádzili go theż
Czo ieſt miotáć odzyenie przed nogi Páná ſwoiego.
8:
ſwięći/ pokorni/ á cnotliwi ludzie/ miecąc odzienie ſwoie pod nogi iego/ to ieſt/
9:
zeymuiąc s ſiebie ſtáre zwycżáie niedowiárſtwá ſwoiego/ á obłocżącz ſie w no=
10:
we odzienie wiáry á ſtałośći ſwoiey. O ktorych podobno Ezdrás powiedał ty
iiij Ezdraſz w ij.
11:
mi ſłowy: Iż widziałem w widzeniu ſwoim ná gorze Synái tłuſzcżą ludzi nie
12:
zlicżoną/ á miedzy nimi chodził młodzieniec ſtanu wyſokiego/ á wkłádał koro
13:
ny ná głowy ich/ á pálmy dawał w ręce ich. Y ták mi powiedział Anyoł gdim
14:
go pytał coby to było/ iż to ſą ći/ ktorzy zwlokſzy s ſiebie ſtáre odzienie/ oblekli
15:
ſie w nowe wiáry ſwoiey. A ten młodzieniec/ to ieſt Syn Boży/ ktorego oni zá
16:
żywotá ſwego wyznawáli.
17:
❡ Obácżże to tedy/ cżego żadny niewierny obacżyć nie może/ iáko to było zacne
18:
w iechánie Páná twoiego/ á iáko go zacni ſtanowie prowádzili/ gdy tho v ſie=
19:
bie vważyć będzieſz chciał. A iż iechał ná oſlicy niewolney y ná oſlęciu iey/ kto=
Co známionowáło oſlicá z oſlęciem
20:
rą on był roſkazał rozwięzáć Apoſtołom ſwoim/ to ſie známionowáło/ iż on ro
21:
zwięzáć miał narod żydowſki/ kthory był związány zakonem á przeklęciem/ y
22:
podány w wiecżną niewolą cżártowſką/ á przypuśćić ie miał ku miłoſierdzyu
23:
ſwoiemu/ y ku tey zgodzie/ ktorą o nie z Bogiem Oyczem vcżynić miał/ ieſliby
24:
tego kiedy wdzięcżni byli. A tákież y ono oſlę ktore ieſzcże było nieſkroczone áni
25:
ogłaſkáne/ známionowáło narod pogáńſki/ ktory był nie ſkrocon/ áni zakonem
26:
áni żádnemi vſtáwámi/ ktory ieſzcże nie znał áni Bogá/ áni prawdy/ áni zako=
27:
nu/ iż on to wſzytko miłośćiwie okroćić miał/ á przywieść ku vznániu ſwemu/ y
28:
ná to iechał/ cżyniąc doſyć obietnicam Bogá Oyczá ſwego niebieſkiego/ y pi=
29:
ſmom Prorockim.
30:
❡ Abowiem ktoby to był obacżyć mogł/ iż y Moiżeſz/ y Dawid/ y ini wſzyſcy kro
31:
lowie y wodzowie/ ktorzy z niewoley wywodzili á wybawiáli/ zá przeźrzeniem
32:
Páńſkim przodki náſze/ iáwnie nam figurowáli á okázowáli/ zyáwienie á przy
33:
ſcie tego Krolá/ ktory nas nie tylko s tey docżeſney/ ále y z oney wiecżney niewo
34:
ley á wiecżnego przeklęcia wywieść á wybáwić miał.
Figurował Moiżeſz Kriſtuſá.
35:
❡ Abowiem ten ſwięty nam obiecány Krol/ ktorego iáwnie figurował Moi=
36:
żeſz gdy wiodł przodki náſze przez morzá y przez puſzcże/ do zyemie oney ſwiętey
37:
á im obiecáney/ ktory nas wiedzie iáko práwy Moiżeſz z mocy á z więzienia o=
38:
nego Fáráoná cżártá ſrogiego ſprzećiwniká náſzego. A wiedzie nas przez mo=
39:
rze á przez puſzcżą do ziemie nam obiecáney/ tho ieſt przez rozmáite niebeſpie=
40:
cżeńſtwá á obłędliwośći tego nędznego ſwiátá/ do onego obiecánego á z daw=
41:
ná nam zgotowánego kroleſtwá ſwoiego. A iáko do ziemie obiecáney nie wſzy
42:
ſcy weſzli przodkowie náſzy/ iedno ći kthorzy wiernie á mocnie ſtali przy Pánu
43:
ſwoim. Tákże też ieſt rzecż nieomylna/ iż ći wſzyſcy ktorzy tu mocnie á wiernye
44:
ſtoią przy Pánu ſwym/ nieomylnie doidą do oney obiecáney ziemie/ á do onego
45:
im z dawná zgotowánego kroleſtwá niebieſkiego. Ale ći kthorzy ſie tułáią po
46:
tey puſzcży ſwiátá omylnego/ w obłędliwych nádzieiách ſwoich/ ći iáko y żydo=
47:
wie bárzo ſie mylą/ á nie tuſzę by ſie docżekáć mieli kroleſtwá Páná tego.
Dawid co figurował.
48:
❡ Tákże y on Dawid/ ktory w młodey niewinnośći ſwey zábił okrutnego á
49:
zbroynego Goliaſzá/ á wybáwił woyſká żydowſkie z wiecżney niewoley. Wſzy=
50:
tko ſie to figurowáło/ iż ten niewinny Dawid Pan á zbáwiciel náſz miał przyść
51:
á poráźić onego okrutnego á zbroynego Goliaſzá cżártá ſprzećiwniká náſzego/
52:
á wywieść narody wſzytki z mocy á z więzienia iego. Kthory záwżdy zbroynie
53:
á z rozmáitemi przypráwámi/ iáko o nim Piotr ſwięty piſze/ krąży iáko lew ko
jkanon.w v. kap.
54:
goby pożrzeć mogł/ á przywieść w niewolą ſwoię/ á do kroleſtwá ſwoiego/ kto
55:
re iemu y ſługom iego ieſt wiecżnie zgotowano. | A iż przeź= |
strona: 3
| Adwentu Páńſkiego. | Liſt 3. |
1:
❡ A iż przeźrzał Pan Bog/ iż tego narod ludzki obacżyć nie miał/ iż przyſcie te=
2:
go Krolá/ ktory ſie miał zyáwić ná ſkońcżeniu ſwiátá/ nie miáło ſie ſcięgáć tyl=
3:
ko ná wyzwolenie tego docżeſnego żywotá/ á nie thákim kſtałtem ſie miał zyá=
4:
wić iáko ini krolowie y ine kſiążętá w możnoſciach ſwoich/ á niechcąc narodu
5:
ludzkiego iáko miłośćiwy Pan w tey obłędliwośći zoſtáwić/ opowiedział im
6:
to przez Abákuká Proroká tymi ſłowy: Oto od wſchodu ſłońcá przydzie wam
Abakuk w iij. kap.
7:
Bog/ á z gory Phárán ſwięty iego/ á ogárnie niebo chwałá iego/ á ſławy iego
8:
będzie pełná zyemiá/ bláſk iego będzie iáko ſwiátłość/ á mocz iego w rękach ie=
9:
go/ á będzie zákryta możność iego/ przed oblicżnoſcią iego vciecże ſmierć/ á v=
10:
pádnie dyabeł przed nogámi iego.
Iáko ſie miał Pan wedle Proroctwá thu ná ſwiát okázáć.
11:
❡ Tu obácż miłośćiwą łáſkę nád narodem ludzkim Páná Bogá náſzego/ iż on
12:
obawáiącz ſie áby ſie ludzie nie vnieſli w mnimániu ſwoim/ iákoż ſie ich wiele
13:
vnioſło/ iáwnie im opowiedzieć kazał/ iáki to miał być Krol/ á iáko ſie ziáwić
14:
miał. Bo nie z woyſki/ áni z żadnemi możnoſciámi ſwieckiemi/ iedno iż w ręku
15:
iego miáłá być zákryta moc iego. A nie ziemſcy krolowie ná ten cżás mieli hoł=
16:
dowáć iemu/ iedno cżárt á ſmierć mieli vpásć przed nogámi iego. Abowiem
17:
bláſk ſwiátłośći iego/ iáko tu o nim Prorok powieda/ okazał ſie iáwnie ná go=
18:
rze Tabor przy ſwiętym przemienieniu iego/
19:
gdy przy wielu ſwiádkow racżył
20:
okazáć Boſtwo ſwe w ſwiętym cżłowieczeńſtwie ſwoim.
21:
❡ Iáko też ono y Ezáiaſz iáwnie o tym iego ſwiętym przyſciu á zyáwieniu po=
Ezaiaſz w lxij. kap.
22:
wiedał tymi ſłowy/ mowiąc: Iż dla Sionu/ to ieſt dla zebránia wiernych Páń
23:
ſkich/ milcżeć nie będę/ á dla Ieruzalem mowić nie przeſtánę/ áż ſie vkaże iáko/
24:
iáſność ſpráwiedliwy iego/ á zbáwiciel iego iáko lámpá będzie zápalony/ á o=
25:
glądáią pogáni ſpráwiedliwego twego/ á krolowie wſzyſcy wielmożnego twe
26:
go. A będzie mu wezwáne imię nowe/ kthore vſtá Páńſkie miánowáć będą. A
27:
będzie koroná chwały twoiey w ręku Páńſkich/ y wſzytki przypráwy kroleſtwá
28:
twego w ręku Bogá twoiego. Tuć iawnie Prorok powiedał/ iże ſie ten Pan á
29:
ten zbáwiciel nie miał okázáć iáko ſwiecki á koronowány krol/ iedno iż koroná
30:
iego y wſzytki przypráwy krolewſkie iego miáły być w ſkarbie niebieſkim/ w rę=
31:
ku ſwiętych ſpolecżnego Boſtwa z Bogiem Oycem iego. Iedno tylko miał ſie
32:
vkázáć narodom ludzkim/ iáko tu Prorok piſze/ w miernośći/ w pokorze/ á w
33:
ſpráwiedliwośći ſwoiey. Co to było bárzo trudno rozumieć niewiernikom o tá
34:
kiey zacnośći iego/ gdy ſie tu ná ſwiát w tákim niedoſtátku vkazał: bo by nam
35:
były tego piſmá y ine podobieńſtwá nie podpárły/ pewnie żeby o nim iáko y o
36:
inym cżłowiecże proſtym káżdy rozumieć mogł.
37:
❡ Bo máło wyſzſzey tenże Ezáiaſz o thymże tákże powiedał/ gdzie mowi: Wy
Ezaiaſz w xxxv.
38:
ktorzyſcie mdłego ſerca bądźcie potwirdzeni/ á nie boicie ſie/ ábowiem oto przy
39:
dzie Bog wáſz/ á przywiedzie s ſobą káżdemu pomſtę y zapłátę/ á pewnieć przy
40:
dzye/ á wybáwi nas. A ná ten cżás będą otworzony ocży ſlepych/ á głuchych ſie
41:
vſzy odemkną. W ten cżás ſkocży chromy iáko Ieleń/ á vſtá niemego otworzonę
42:
będą. Tuć Prorok nie mowi o proſtym á o ſwieckim krolu/ ktory nie może
Iáwne Prorocztwo o możnośći Páńſkiey.
43:
áni ſlepemu ocżu/ áni głuchemu vſzu/ otworzyć: Ale powieda/ iż przydzie Bog
44:
twoy/ to ieſt ten kthory zákryie Boſtwo ſwe w cżłowiecżeńſtwie ſwoim. Tuć
45:
Prorok nie mowi iż będzie porażał/ miaſt dobywał/ hufy ſzykował/ Ale powie
46:
da/ iż przynieſie s ſobą zapłátę y pomſtę w ſpráwiedliwośći ſwoiey. Tuć też po
47:
wiedział wſzytki znáki kthore ſie miáły okázáć przy zyáwieniu iego/ iż ſlepi wi=
48:
dzieć/ niemi mowić/ głuſzy ſłyſzeć/ chromi ſkákáć będą. Czo ſie wſzytko iáwnie
49:
okazáło przy ſwiętym przyſciu iego. A coż gdy tego niewdzięcżny narod ludz=
50:
ki/ áni rozumieć/ áni temu vwierzyć chciał. A tho ſie wſzytko dzieie/ iż grzech á
51:
niedowiárſtwo záſlepi ocży ich/ iże widzieć będą á nie vyrzą/ ſłyſzeć będą á nie
52:
zrozumieią/ iáko tenże Prorok z dawná też o tym opowiedział.
Izaiaſz w v. kap.
❡ Pátrzayże/ iż ile tu Prorokow ſłyſzyſz/ opowiedáiąc to przyſcie Páńſkie/ káż=
53:
dy ná cię woła/ iż przydzie Bog twoj/ krol twoj/ zbáwiciel twoy. A gdyż ſłyſzyſz
54:
iż twoy/ ſtárayże ſie też pilno moy miły brácie/ ábyś też ty był właſny cżłowiek
55:
y poddány iego/ á okáż mu wſzytki podobieńſtwá wiáry y cnoty ſwoiey/ chceſzli | A 3 | go krolem |
strona: 3v
| Pirwſza Niedzyelá |
1:
go krolem ſwoim właſnie rozumieć/ ábyś mu ten podatek dał/ w ktorym ſie on
2:
kocha/ áby ſie tákież on przyznał k tobie/ iáko też ty radbyś go miał zá właſnego
3:
krolá ſwego. Bo wierz mi ku komu ſie ten Krol przyzna/ á iż zoſtánie práwym
4:
krolem iego/ iż lepiey ieſt á niżliby go ſobie wſzyſcy krolowie y Ceſárze ſwiátá te
5:
go wzięli zá rodzonego brátá/ gdyż ći wſzyſcy ſą proch á błotho przed nogámi
6:
ſwiętymi iego. Rozmyſlayże ſie ná to pilnie/ á pátrz ábyś ſie namniey nie wy=
7:
łącżał od tákowego Páná ſwoiego/ pámiętay ábyś ni w cżym nie przeſłuchał
8:
woley á roſkazánia iego: y owſzem ieſliż Duch ſwięty tákowe ſerce poduſzcży w
9:
tobie/ iż zupełnie á ſzcżyrze poznaſz tego Páná á Krolá ſwego/ tedy ſie o tym pil
10:
nie ſtáray/ iákobyś ſobie ni w cżym nie naruſzył ſwiętey łáſki iego.
11:
❡ Słuchayże iakiemi głoſy ty tłuſzcże przez Duchá s. ſpráwione wołáły/ zábie=
12:
gáiąc drogę iemu. Nie mowiłyć/ witay miły krolu/ Ale wołáły: Hozanna in ex
13:
celſis filio Dawid. Co ſie wykłáda/ zbaẃ nas miły Pánie z wyſokośći ſynu Da
14:
widow. Błogoſłáwiony ktoryś przyſzedł w imię Páná náſzego. Tu obácż iá=
¶ Kriſtus Bog/ Pan/ y Zbáwiciel náſz.
15:
kiey ſłużby ten Krol á ten Pan twoy od ciebie potrzebuie/ nie iżbyś mu miał iá=
16:
kie zwirzchowne pocżćiwośći cżynić/ ále maſz go thákową chwałą cżćić/ iáko
17:
Bogá ſwego/ iáko Páná á zbáwicielá ſwego/ ták iáko go oto ći ſwięći ludzie cżći
18:
li á chwalili/ wyznawáiąc/ iż iemu ſamemu/ iáko Krolowi nád krolami/ táko=
19:
wa chwałá należáłá/ ktora właſnie należy ſámemu Bogu ná wyſokośći. A
20:
ſtąd ſie iáſnie káżdy wierny przypátrzyáć może/ iż oni ludzie ſwięći/ prawdziwie
21:
á ſzcżyrze byli poználi Kriſtuſá Páná być práwdziwym Bogiem y cżłowie=
22:
kiem/ gdy go tą chwałą cżćili/ ktora ſámemu Pánu Bogu należy.
¶ Przecż ſie Pan pokorny okazał.
23:
❡ A ták s tego podobieńſtwá rozlicżnego/ á s tego dziwnego przepowiedánia
24:
Prorockiego iuż możemy rozumieć/ iż tho ieſt ten Krol/ iż to ieſt ten Zbáwiciel/
25:
ktory ſie nam vkazał/ iáko o nim powiedano/ pokorny. A to dla tego/ áby py=
26:
chę/ złość/ á vpor cżárta ſprzećiwnego/ pychę ſwiátá obłudnego/ pokorą ſwoią
27:
przełomił/ y áby nas też thákież náucżył ták ſie záchowywáć ná tym nędznym
28:
ſwiecie. Iáko on ſam powiedział: Vcżcie ſie odemnie wſzyſcy/ ábowiemem ia
Matthe. w xj. kap.
29:
ćichy á pokorny ieſt. Y iáko też ſtan pokornych á ćichych ludzi ná wielu miey=
30:
ſcach błogoſłáwic racżył.
31:
❡ A ták obácż á vważ to ſobie/ iáko ma być v wſzytkich wiernych wdzięczne to
32:
przyſcie ſwięte iego/ y iákoś powinien wdzięcżnie przyiąć ták zacnego goſciá/
33:
ktory duchownie przez łáſkę á przez miłość ſwą záwżdy ſie bierze do ciebie á do
34:
przybytku ſercá twoiego.
35:
Y iákoś powinien wzruſzyć myſli ſwe/ á wyniść z ony
36:
mi tłuſzcżámi/ á wołáć z nimi: Zbaẃ nas miły Pánie z wyſokośći ſynu Dawi=
37:
dow. A miotáć kwiatki pokorney prośby á modlitwy twoiey pod nogi iego.
38:
Abowiem ſam cie on nadobnie vcży/ iáko ſie maſz ſtroić á przypráwić w przy=
39:
bytku ſwoim ku przyięciu iego/ gdzie mowi w oney Ewányeliey: Iż kthokol=
Ian s. w xi:ij.
40:
wiek będzie miłował mnie/ á ſłow moich ſłucháć będzie/ tedy ſie go też ia roz=
41:
miłuię/ á do niego y z Oycem ſwym/ y z Duchem s. przydziemy/ á mieſzkánie
42:
ſobie z nim wdzięcżne vcżynimy.
¶ Powinieneś ſie bać y miłowáć Páná.
❡ Tkniſz ſie ſam/ ieſliś mu oboygá tego nie powinien/ miłowáć go/ gdyż on cie
43:
bie też ták vmiłował/ iż cie ſynacżkiem Bogá Oycá ſwego/ á bráćiſzkiem ſwo=
44:
im zowie y vcżynił/ iż do ciebie dobrowolnie ſam przyść chce/ á iżći wſzytko pod
45:
dał pod nogi twoie á w poſłuſzeńſtwo twoie. Obácżże iáko cie vwielbił/ iákoć
46:
wſzytko podrzućił pod nogi twoie/ ták iż Dawid zádziwowawſzy ſie temu/ mo
47:
wi: Y coż ieſth to miły Pánie zá cżłowiek/ iżeś go ták vwielbił/ á máłoś go coś
w Pſalmie viij.
48:
poniżył od Anyołow. Bogáctwá y pocżćiwośći dałeś w dom iego/ y wſzytkoś
49:
ine ſpráwił ku potrzebie iego.
50:
❡ Tkniſz ſie też/ ieſliś nie powinien ſłow iego ſłucháć. Azaſz tám naydzieſz czo
51:
ſrogiego ábo przykrego/ á zwłaſzcżá gdzie czo ku ſwym wiernym mowi/ iedno
52:
wſzędy ony łáſkáwe á miłe obietnice/ nie inácżey iedno iákoby właſny ociec z ſy
53:
nacżki ſwemi mowić miał/ mowiąc: Synacżkowie moi namileyſzy/ kthorych
Do Galat. w iiij.
54:
ſobie teraz z nowu nábywam. Wołáiąc: Podźcieſz do mnie moi mili/ iż was o=
Mattheuſz w xj.
55:
chłodzę/ iż was pocieſzę. Mowiąc: Iż wam iedno dam znáć táiemnośći krole=
Lukaſz s. w viij.
| ſtwá ſwe= |
strona: 4
| Adwentu Páńſkiego. | Liſt 4. |
1:
ſtwá ſwego/ á inym w przypowieſciach. Y wſzędy á wſzędy iáko miły ociec ro
2:
zmawia ſie z námi iáko z właſnemi ſynacżki ſwoiemi. A tho też záſię z drugiey
3:
ſtrony obácż/ iáko ſrogie ſentencie przeciwko tym wyſzły/ kthorzyby iemu wie=
4:
rzyć á ſłow iego ſłucháć nie chcieli. Bo on powieda/ iż thákiego iuż ſędzić nie
Ian s. w iij. kap.
5:
trzebá/ bo ſie iuż ſam káżdy oſądził. Gdzie też ná drugim mieyſcu mowi: Iż ia
Mattheuſz w x.
6:
żadnego thákiego znáć niechcę/ ktory mnie też znáć niechciał. A iż ſie mnie też zá=
7:
przał przed ludźmi/ ia ſie go też chcę záprzeć przed Oycem ſwoim.
Iáko maſz prowádzić nyewidomye Páná ſwoiego.
8:
❡ A ták przykłádem tych ſwiętych ludzi/ ktorzy go s taką wiárą á s tháką my=
9:
ſlą/ iáko tu w Ewányeliey ſtoi/ nabożnie prowádzili/ nielza iedno nam też zá=
10:
biegáiąc wołáć á prośić: Zbaẃ nas miły ſynu Dawidow/ kthoryś przyſzedł z
11:
wyſokośći/ á przypuśćić wſzytko ná ſwięthe miłoſierdzie iego. A zwłocżyć ſtáre
12:
odzienie grzechow ſwoich/ á miotáć przed nogi iego/ ſzukáiącz miłoſierdzia ie=
13:
go: bo żądną inſzą rzecżą nie wygramy/ iedno pokornym ſercem ſwoim á mi=
14:
łoſierdziem iego. A położmy w nim tę vpełną wiárę y nádzieię ſwoię/ iż on dla
15:
tego przyſzedł z wyſokośći/ á vkazał ſie w cżłowieczeńſtwie ſwoim/ iż ktorzy te
16:
go będziem wdzięcżni/ á iemu wiernie dufáć będziemy/ á pokornie ſie ná łáſkę
17:
iego puśćimy/ iż nas zbáwi/ iż nas vwielbi/ á z niewdzięcżnikow vcżyni wdzię
18:
cżnymi ſyny Bogu Oycu ſwoiemu.
19:
❡ Summá s tey wſzytkiey Ewányeliey/ ná náuki
20:
krotko/ dla lepſzey pámięći/ zebrána.
21:
☞ A thu ſie mamy pilno przypátrowáć s tey Ewányeliey ſwiętey/ ábychmy
22:
poználi iáki to ieſt Krol/ y przecż w ták vniżonym ſtanie okázáć ſie racżył.
23:
❡ Iedná przycżyná/ áby poháńbił hárdość á nádętość ludzi ſwiátá tego/ á áby
24:
tym ſtłumił pychę cżártá ſproſnego/ á my ábychmy ſie theż tego od niego náu=
25:
cżyli. ❡ Druga/ ábychmy to ſobie vważyli/ iż pokornemu wſzytko ſie ſpo=
26:
rzy/ á wſzytko idzie z wielką powagą/ obacżywſzy to/ chociaż tu Pan pokornie
27:
iechał/ iácy ſtanowie á iácy ludzie ſwięći á poważni cżynią mu pocżćiwość/ y
28:
idą podle niego. Tákże ſie też káżdemu pokornemu á vniżonemu ſtanowi záw=
29:
żdy dziać będzie. ❡ Trzecia/ ábychmy vſtáwicżnie ná to pomnieli/ iż go Pro=
30:
rocy opowiedáią być właſnym Krolem náſzym/ á iżbychmy ſie też o to pilnye
31:
ſtáráli/ ábychmy mu też ty podatki poſtąpili/ w ktorych ſie ten Krol kocha/ to
32:
ieſt/ wiárę/ nádzieię/ ſerce vniżone/ á miłość wierną/ y k niemu/ y ku bliźniemu
33:
ſwemu/ áby on też nas potym poznał/ żechmy właſni poddáni iego/ á dziedzi=
34:
cy ſwiętego kroleſtwá iego. ❡ Cżwarta/ ábychmy wyſzli w cżyſthych my=
35:
ſlach przećiwko iemu/ á zeymowáli s ſiebie odzyenie grzechow ſwoich/ á mio=
36:
táli przed nogi iego/ wołáiąc zá nim: Bądź pochwalon náſz miły Pánie/ kto=
37:
ryś przyſzedł ná wybáwienie náſze. A przy tym miotáli mu kwiatki cnoty/ wiá
38:
ry/ á niewinnośći ſwoiey/ á ná wſzem porucżáli ſie iemu.
39:
☞ A ták wołaymy kniemu vſtáwicżnie nabożnemi głoſy/ iż gdyżeś dla nas tu
40:
przyść racżył náſz wſzechmogący Pánie/ w tym vniżonym ſtanie ſwoim/ racżże
41:
ſpráwić á vniżyć myſli y ſercá náſze/ ábychmy cie wdzięcżnie przyiąwſzy Páná
42:
á Krolá ſwoiego/ thobie ſie theż właſnemi á wiernemi poddánemi y ſługámi
43:
twoiemi okazáli/ á iuż ſie ciebie nie puſzcżáli/ áżbychmy cie práwie doprowá=
44:
dzili do właſnego dziedzictwá twego á do kroleſtwá twoiego/ po onym ſro=
45:
gim á ſpráwiedliwym ſądzie twoim/ ábyś nas tám oddał Bogu Oyczu
46:
ſwemu/ iáko właſne dziedzictwo ſwoie. Czo nam rácż zyednáć przez
47:
błogoſłáwione przyſcie ſwoie/ á zyáwienie ſwięthego á wiecżne=
48:
go Boſtwá twego w cżłowiecżeńſtwie ſwoim/ v Bogá Oy=
49:
cá ſwego/ wſzechmogący náſz Pánie/ ná wieki wie=
50:
kom/ Amen. grafika
| A 4 |
strona: 4v
| Wtora Niedzielá |
1:
Ewányelia wtora po Niedzieli
2:
Adwentowey/ ktorą nápiſał Lukaſz s. w xxj. káp.
3:
Przećiwko beſpieczeńſtwu náſzemu w tym nędznym żywocie
4:
náſzym/ iż nas żadny ſtrách nie ruſza.
5:
❡ A w ten cżás vyrzą Syná cżłowiecżego przychodzącego w obłoku
6:
z możnoſcią wielką y s ſwiátłoſcią wielką etcet.
Iáka ma być ſpráwá ſądu Páńſkiego/ á iáka ſie tám pocyechá dobrym á pomſtá złym okázowáć będzye.
7:
N
Aſz miłośćiwy Pan/ iż był obieczan przez
8:
Proroki/ iż ſie thu miał zyáwić ná ſwiát w cżłowie=
9:
cżeńſtwie ſwoim/ w wielkim vniżeniu á wielkiey
10:
pokorze. Co ſie wſzytko okazáło przy zyáwieniu ie=
11:
go/ iż tego byłá potrzebá ku zbáwieniu náſzemu. O=
12:
biecał też tho záſię vkázáć ſprzeciwnikom ſwoim/ á
13:
niedowiárkom ſwoim/ ktorzy go thu przyiąć á po=
14:
znáć niechcieli/ iż to máią poznáć iáki to był Krol á
15:
iáki to był Pan. Bo dáleko rozny od mnimánia ná=
16:
ſzego/ gdyż my tu oto ná ſwiecie/ obfituiąc w doſtá=
17:
tkoch/ w bogáctwiech/ ták ſobie tuſzymy/ iákobychmy to z właſnych śił náſzych
18:
mieli/ á iżby nam to zá náſzym właſnyn ſtárániem przypadáło/ y ták s tey przy
19:
cżyny my cżęſtokroć zániedbawamy Páná Bogá ſwego/ nic ſie nie rozmyſlá=
20:
iąc ná ſtráſzliwe przyſcie á ná oſthátecżny ſąd iego. Co ſie iáwnie w niewierni=
21:
koch okázuie/ Bo niechay oni iáko chcą w mnimániu ſwym możnoſciam tym
22:
docżeſnym vfáią/ ále obacżą ná on cżás gdy ſie im ten Pan okaże ná ſądzie ſwo
23:
im/ iáko to ieſt ſtráſzliwa rzecż nie ſłucháć go á nie dufáć iemu/ y tám dopirko
24:
doſwiádſzą/ iáko ieſt rzecż ſroga wpáść w ręcze Bogá żywiącego. A przetho ty
25:
ſłowá iego ſą tu zá pocżątek záłożone/ iż ſie ma okázáć z wielką możnoſcią ſwo
26:
ią á s ſwiátłoſcią ſwoią. Ale kiedy tho być ma żadnemu tego nie oznaymił/ zo=
27:
ſtáwuiąc nas thák przy wątpieniu/ ábychmy záwżdy gotowi byli. A wſzákoż
28:
znáki á podobieńſtwá/ ktore ſie przed tym dziać máią/ iednák przepowiedzyeć
29:
racżył. Iáko tu niżey w tey Ewányeliey nápiſano ſtoi/ ktorą Lukaſz ſwięty ná=
30:
piſał tymi ſłowy.
31:
B
Edą znáki ná Słońcu/ y ná Mieſiącu/ y ná gwia=
32:
zdách/ á ná zyemi w ludzyech vćiſnienie wyelkye/
33:
prze roſpácż á prze wzbudzenie ſzumu morſkiego y
34:
nawáłnośći iego/ będą ſchnąć ludzie przed ſthrá=
35:
chem/ ocżekawáiąc co ſie dáley sſtánie nád wſzytkim ſwiátem:
36:
ábowiem mocy niebieſkie będą wzruſzone. A w ten cżás vźrzą
37:
wſzyſcy ſyná cżłowiecżego przychodzączego w obłoku z wielką
38:
mocą á z wielką możnoſcią. A gdy ſie thy rzecży dzyać pocżną/
39:
pátrzaycie á podnoście głowy wáſze/ ábowiem iuż bliſko ieſt
40:
odkupienie wáſze. Y powiedzyał im podobieńſtwo/ Pátrzcie
41:
ná drzewo Fikowe y ná ine wſzytki drzewá/ gdy iuż s ſiebie po=
42:
dawáią owocz/ iż iuż pewnie wieczie iż nie dáleko látho. A
43:
thák y wy gdy vźrzycie iż ſie thy rzecży zácżynáć będą o ktorych
44:
wam powiedam/ wyedzcie pewnie iż iuż ieſth bliſko kroleſtwo
45:
Boże. Abowiem zápráwdę powiedam wam/ iż nie przeminie
| ten to wiek/ |
strona: 5
| Adwentu Páńſkiego. | Liſt 5. |
1:
then tho wiek/ áż ſie tho wſzytko wypełnić muśi. Abowiem zie=
2:
miá y niebo przeminą/ á ſłowá moie nigdy nie przeminą.
Záwżdy Pan iáki dziw vkazał/ gdy miał czo nowego okáżáć.
3:
T
Ak iáko o tym Pánu wſzytki piſmá ſwiádſzą/ iż dziwny ieſt/ á dziwne ie=
4:
go ſpráwy. A nigdy tego zániecháć niechciał/ áby był przed iáką nową
5:
ſpráwą ſwoią/ nie miał okazáć iákich dziwow możnośći Boſtwá ſwo=
6:
iego. A zwłaſzcżá gdy miał odmienić iáki ſthan ſwiátá thego/ ábo iáką nową
7:
ſpráwę ná nim vcżynić.
8:
Bo y w on cżás gdy żydy wiodl z Egipthu/ á iż chciał
9:
poſtáwić nowe kroleſtwo ich/ á przywieść ie do ziemie im obiecáney/ tedy wiel
10:
kie dziwy á wielkie znáki Boſtwá ſwego/ wiodącz ie z Egiptu/ przez Moiżeſzá
11:
okázowáć racżył/ ták iáko o tym w kſięgach Moiżeſzowych támże ſzyrzey nápi=
w ij. Moize. xxiiij.
12:
ſano ſtoi. Gdy też miał zyáwić ná ſwiát cżłowiecżenſtwo ſwoie/ niechciał też te
13:
go przez oſobnych dziwow zániecháć. Bo Anyeli ná powietrzu ſpiewáli/ gwia
14:
zdy ſie nowe okázowáły/ cudzoziemcy go z vpominki po ſwiátu ſzukáli/ y wiele
15:
inych rzecży á znákow Boſtwá ſwego okázowáć racżył.
Wſzythek cżás żywothá Páńſkiego był dziwny.
16:
❡ A przez wſzytki cżáſy żywotá ſwego/ nigdy nie zámieſzkał okázowáć możno=
17:
śći Boſtwá ſwego/ vmárłe krzeſząc/ chore vzdrawiáiąc/ dyabły ſtráſząc/ po mo
18:
rzu chodząc. A iáko Ewányeliſtá piſze/ iż by wſzytek ſwiát piſał/ trudnoby miał
Ian s. w oſtathnim kapitulum.
19:
znieść wſzytki dziwne ſpráwy ieo. A nákoniec gdj iuż dokońcżył wſzytkich ſpraw
20:
zbáwienia ludzkiego/ á chciał ie iuż zápiecżętowáć męką á drogą ſmiercią ſwo=
21:
ią/ á ofiárowáć ciáło ſwe Bogu Oycu ſwemu zá cżłowieká nędznego/ iednáiąc
22:
łáſkę á przymierze iemu/ tu dopierko y nád przyrodzenie racżył okazáć dziwną
23:
możność Boſtwá ſwoiego/ cżego rozum cżłowiecży ogárnąć nie mogł/ iż ſłoń=
24:
ce záćmiło iáſność ſwą nád przyrodzony cżás ſwoy/ lituiąc męki á ſmierći iego.
25:
Ziemiá trzęſłá ſie ieſt/ iż nie mogłá odzierżeć krwie ſwiętey iego. Vmárli z gro=
26:
bow wſtawáli/ wyznawáiącz Boſtwo iego. Opoki ſie pádáły. Y inych wiele
27:
rozlicżnych dziwow okázowáło moc Boſtwá iego/ á odkupienie narodu cżło=
28:
wiecżego.
Matthe. w xxvij.
| A gdyż iuż |
strona: 5v
| Wtora Niedzielá |
1:
❡ A gdyż iuż to wſzytko ſpráwić racżył/ á poſtánowił doſtátecżnie odkupienie
2:
narodu ludzkiego/ y zoſtáwił wſzytkim wolą á náukę ſwoię/ iáko ſie przećiw=
3:
ko iemu záchowáć mieli/ obiecuiąc wiernym ſwoim dziwne odpłáty/ dziwne
4:
roſkoſzy tu ná ſwiecie/ y w kroleſtwie ſwoim/ kthorzyby byli vwierzyli iemu/ á
5:
mocno ſtánęli przy nim iáko przy Pánu ſwoim. Obiecał też záwżdy ſie mśćić
Obiecał ſie mśćić nád niewiernymi.
6:
nád niewiernemi ſwoimi/ ktorzy go przyiąć áni poznáć nie chcieli/ á wzgárdzi
7:
li przyſcie iego y ſwiętą náukę iego. Y zoſtáwił to ſobie/ iż tu ma przyść ná ſkoń
8:
cżeniu ſwiátá w wielkiey możnośći ſwoiey/ y okázáć to/ iákiey on wielmożno=
9:
śći pánem był/ á iákiego kroleſtwá krolem był. A thám iuż wypełnić á dokoń=
10:
cżyć wſzytkich obiecánych rádośći wiernym ſwoim. A okázáć też tho niewier=
11:
nym á ſprzećiwnikom ſwoim/ iáko to byłá ſroga rzecż thu ná ſwiecie odſtępić
12:
go/ á nie dufáć iemu. Co tu y w tey Ewányeliey miłośćiwie obiecuie miłoſni=
13:
kom ſwoim/ mowiąc im: Iż gdy to vyrzycie/ nic ſie nie lękaycie/ ábowiem iuż
14:
bliſko ieſt kroleſtwo wáſze/ á odkupienie wáſze.
15:
❡ A iż tego cżáſu/ áni Apoſtołom/ áni Anyołom/ áni żadnemu ſtworzeniu o=
16:
znaymić nie racżył/ tá ieſt przycżyná: Abychmy ſie ták záwżdy záchowywáli/
17:
ábychmy záwżdy do tego gotowi byli. Abowiem to ieſt rzecż pewna/ iáko nas
Iáko nas poſtháwi cżás dokońcżenia naſzego/ tháki ſąd odnieſiemy
18:
tu záſtánie cżás dokońcżenia náſzego/ á w iákich ſpráwach tu zeydziemy s ſwiá
19:
tá tego/ thák iuż ná on cżás bez wſzego miłoſierdzia/ cżyniąc doſyć ſpráwiedli=
20:
wośći ſwoiey/ káżdego ſądzić będzie racżył. Iáko tho nam dał znáć w oney E=
21:
wányeliey o oney pſzenicy á o onym kąkolu/ iż mu ták Pan dopuſzcża rość áż do
Mattheuſz w xiij.
22:
pewnego cżáſu/ ále gdy przydzie żniwo/ iż w then cżás sſtąpią Anyeli Boży/ á
23:
wybiorą kąkol ze pſzenice/ ktory wrzucą do ogniá wiecżnego/ á pſzeniczę zgro=
24:
mádzą do gumná Páńſkiego.
25:
❡ A wſzákoż tych táiemnic Boſtwá ſwego/ przeſtrzegáiąc národ ludzki/ ktore=
26:
go nigdy w żadnym przeźrzeniu opuść ć nie racżył/ práwie zátáić niechciał/ á=
27:
le y przez Proroki/ y w Ewányeliach vſty ſwemi/ znáki á podobieńſtwá thego
28:
błogoſłáwionego á wielmożnego przyſcia ſwego/ ná wielu mieyſcach przepo
29:
wiedáć racżył. Ták iákoś tu ſłyſzał y w tey Ewányeliey dziſieyſzey/ iáko o tym
30:
powiedáć racży: Iż gdy ſie ten cżás przybliżáć będzie/ thedy ſie będą okázowáć
31:
dziwne znáki/ w ſłońcu/ w mieſiącu/ w gwiazdách/ w nawáłnoſciach mor=
32:
ſkich/ w roſtyrkoch á w vćiſkoch ludzkich/ ták iż ludzie będą drżeć á ſchnąć przed
33:
ſtráchy wielkiemi/ ocżekawáiąc końcá co ſie dáley z nimi w thák wielkich ſtrá=
34:
choch á w tych ſrogoſciach dziać będzie. Bo ieſzcże zá ſtárego wieku/ gdy Pro=
35:
rok Ezdrás w rozmowach ſwoich pytał go/ co też dáley cżynić będzie racżył s
iiij Ezdraſz w v.
36:
tym nikcżemnym ſwiátem/ á s tym nędznym cżłowiekiem/ tedy mu Pan wſzy=
37:
tkę ſpráwę ſrogośći ſądu ſwoiego opowiedzieć racżył. Y iáko ſie z wiernemi ſwe
38:
mi ná ten cżás łáſkáwie á miłośćiwie obchodzić ma/ á dokońcżyć im zapłáty á
39:
pociechy zá ſtałośći ich. A iáką też niewiernym ſrogość á niełáſkę okázowáć ma
40:
ktorzy go tu ná ſwiecie znáć niechcieli/ á lekce ſobie ważyli ſwiętą wolą iego/ á
41:
roſkázánie iego.
Znáki cżáſu ſądowego Ezdraſzowi oznaymione.
❡ Bo gdyſie ten Prorok o tym ták pilnie pytał/ tedy mu Pan powiedał/ że to
42:
nie twoiá rzecż głęboko ſie pytáć o tym/ bo to zoſtáwiono w táiemnicach Bo=
43:
ſkich. Ale ábych cie ták nie zániechał iáko błędnego/ tedyć powiem niektore po=
44:
dobieńſtwá/ ktore ſie przed tymi cżáſy dziać máią. A to ták wiedz/ Iż gdy iuż ty
45:
cżáſy bliſko przychodzić będą/ thedy będą ludzie dziwnie vćiſnieni w wielkiey
46:
nieſpráwiedliwosći/ á w wielkim łupieſtwie ſwiátá tego/ á będzie zákryta wſzy
47:
tká prawdá ná ziemi/ á będzie bárzo niepłatna ſthałość á wiárá ná ſwiecie/ á
48:
wzroſcie nieſpráwiedliwość ſrożſza niźli kiedy przed tym bywáłá. A ſłońce bę=
49:
dzie ſwiećiło w nocy/ á mieſiąc trzy kroć ſie przez dzień vkaże/ á z drzewá kreẃ
50:
pociecże/ á s kámieniá głos ſłyſzan będzie. Y wzruſzy ſie wſzytek narod ludzki/ y
51:
okaże ſie krol tháki iákiego ſie ludzie nigdy nie nádziewáli. Morze będzye wy=
52:
miátowáło ryby ſwoie/ á wypuśći s ſiebie táki głos/ iákiego nigdy przed tym
53:
ſłycháć nie było. A ogień cżęſto ſie vkázowáć będzie. Beſtie á źwirzęthá ſrogye
54:
po ſwiáthu biegáć będą. Niewiáſty dziwy rodzić będą. Y inych wiele dziwow
55:
á rozmáitych rzecży okázowáć ſie będzie.
strona: 6
| Adwentu Páńſkiego. | Liſt 6. |
1:
❡ Gdzie też y Piotr s. Duchem ſwiętym ſpráwiony/ przeſtrzegáiąc narod ludz
2:
ki/ áby ſie nigdy nie vbeſpiecżał/ á owſzem záwżdy gotow był/ także o tym po=
3:
wieda: Iż oto ledá kiedy przydzie dzień Pańſki iáko złodziey/ w kthory niebio=
w j kanoni. w iij. kapitulum.
4:
ſá wſzytki/ wielką nawáłnoſcią á wielkim gwałtem przeminą/ żywioły wſzy=
5:
tki w gorącośći roſtopiony będą/ zyemiá y wſzytki ſpráwy iey ſpalona będzye.
6:
A gdyż iuż tho wiecie iż ták ma być/ iáko ieſt tego potrzebá/ ábyſcie byli ſtali á
7:
mocni w ſpráwach ſwoich/ ocżekawáiąc á kwápiąc ſie ku przyſciu Páná ſwo=
8:
iego/ á tám iuż cżekáiąc nowego niebá á nowego kroleſtwá/ w kthorym będzye
9:
mieſzkáć ſpráwiedliwość/ y inych ſie wam obietnic wiele zyáwi od Páná wáſze
10:
go. Támże przy tym máło niżey tego dokłádáiąc piſze: Iż nie mnimay ábyć o=
11:
mieſzkał z obietnicámi ſwoiemi/ bo v niego tyſiąc lat iáko ieden dzień/ Iedno
12:
iż ćirpliwie ocżekawa dla narodu wáſzego/ niechcąc was márnie zátráćić/ ied=
13:
no ábyſcie ſie vználi á ſzukáli miłoſierdzia iego.
Tyſiąc lat v Páná iáko ieden dzień.
14:
❡ Thákże też y Ian s. máło nie thymiż ſłowy w zyáwieniu ſwoim nápiſał: Iż
w ziawieniu vj.
15:
gdy widział onego niewinnego báránká przed Máyeſtatem Páńſkim ſtoiące=
16:
go/ gdy otwarzał kſięgi ſiedmią piecżęći zápiecżęthowáne/ kthorych otworzyć
17:
nikt ſie był godny nie obrał/ áni ná niebie áni ná zyemi/ tedy zá káżdą otworzo=
18:
ną piecżęcią/ widział iáką oſobną ſpráwę táiemnic Páńſkich. Támże powieda
19:
iż gdy byłá otworzona piecżęć ſzoſta/ widziałem áno sſtáło ſie ieſt wielkie trzę=
20:
ſienie zyemie/ á ſłońce sſtáło ſie iáko wor cżarny włoſiány/ á mieſiąc sſthał ſie
21:
iáko kreẃ/ á gwiazdy z niebá pádáły iáko liſcie z drzewá Fikowego/ á gory
22:
zyemſkie wſzytki były wzruſzony/ ták iż kſiążętá/ krolowie/ á mocarze ſwiátá te=
23:
go biegáli tułáiąc ſie á kryiąc ſie w iáſkinie/ wołáiąc á nárzekáiąc: Przykriycye
24:
nas gory á opoki/ ábyſmy nie widzieli ſrogośći gniewu tego to ná Máyeſtácie
25:
ſiedzącego/ y tego báránká niewinnego. Abowiem przyſzedł dzień wielkiey ſro
26:
gośći ich/ á kto będzie mogł wytrwáć przed możnoſcią ich. Thámże przy thym
27:
mieyſcu piſze: Iż widziałem pod iednem ołtarzem duſze ſpráwiedliwych/ kto=
28:
rzy ſą pomordowáni dla imieniá Páńſkiego/ á ony wołáią: Przecż miły Pánie
29:
ſpráwiedliwy nie ſądziſz á nie pomśćiſz ſie krwie náſzey? Gdzie im potym dano
30:
odzyenie białe/ to ieſt/ nádzieię dobrą/ á powiedziano im ieſt: iż muśicie pocże=
31:
káć máło/ áż będzie nápełnioná licżbá bráciey wáſzey.
32:
❡ Pátrzayże miły brácie á weźmi przed ocży ſwe ty ſrogośći ktore tám/ iáko ſły
33:
ſzyſz/ nád niewiernemi okázowáć ſie będą/ á pomni ná to/ iáko cie tu Piotr s. na
34:
dobnie vpomina/ iáko maſz tu ſtale trwáć/ ábyś mogł beſpiecżnie ſtąd sſzedſzy
35:
ocżekawáć w rádośći Páná ſwoiego. A ſłuchay co thu Ian s. powieda/ co ſie
Srogosć gniewu Páńſkiego.
36:
ná on cżás zá ſrogość dzyać będzye/ iż krolowie/ kſiążętá/ á mocarze tego ſwiátá
37:
nic ſobie ná on cżás nie pomogą mocámi ſwemi/ ále ſie będą thułáć á vciekáć/
38:
wołáiąc/ áby ie gory przykryły przed ſrogoſcią gniewu Páńſkiego. A nie tylko
39:
tám ná ten cżás to nád niewierniki ſie okaże/ ále y tu ná ſwiecie zá żywotá ich.
40:
Azaſz nie widzimy iáko oni niebożątká ſą beſpiecżnemi w doſtátkoch ſwoich?
41:
Bo naprzod iuż záwżdy myſli ich zniewolone bogáctwy/ pilnie ſobie rozmyſlá
42:
ią z wielkim vciążeniem/ iákoby wcále mogli zgromádzić łákome nábycia ſwo
43:
ie. A kiedy ſie iáka przekazká w ich ſtárániu sſtánie/ wnet kłopot/ wnet freſunk/
44:
wnet dziwna roſpácż ná tákowe ludzi przychodzi. A to nie prze co inego/ iedno
45:
iż wſzytká myſl ich vdáłá ſie zá oto tymi widomemi przypadki ſwiátá tego.
46:
Nuż gdy przypadnie niemoc ábo iáka chorobá/ tho dopirko/ iáko tho ſámi wi=
47:
dzimy/ co zá ſpráwá w tákowych ſie ludzioch okázuie. Bo z iáką im cięſzkoſcią
48:
przychodzić muśi to/ cżego tu łákomie nábyli/ iż tego wſzytkiego nędznie oſtrá=
49:
dáć muſzą. Sumnienie trapi/ iż zá ono złoſliwe nábycie wieczna pomſtá ieſth
50:
nád tákiemi záwieſzona. Owa nędznicy ſtráćiwſzy nádzieię wiecżnego żywo=
51:
tá/ á wpadſzy w roſpácż/ cżuią że iuż márnie podáni być máią do wiecżnego po
52:
tępienia ſwoiego.
53:
❡ Ale ludzie ſpráwiedliwi/ iáko piſmá ſwiádcżą/ ktorzy tu wiernie záchowáli
Sapiencie ij.
54:
ſtałość ſwą Pánu ſwoiemu/ będą iáko ſłońce kwitnąć przy Pánu ſwoim. Tu
55:
iuż rozumieſz ieſlić co pomogą bogáctwa twoie/ ábo zacnośći twoie/ w ktorych | teraz pły= |
strona: 6v
| Wtora Niedzielá |
1:
teraz pływaſz/ buiaſz/ á kochaſz márne ciáło ſwoie/ ieſli ſie tám nie okażeſz s kwi
2:
tnącą wiárą á s ſtałą nádzieią/ w ktoreieś tu ſtátecżnie trwał w żywocie ſwo=
3:
im/ przy Pánu ſwym. Iuż ſie tám nie nádzieway áby ſobie cżym pomoc miał/
Nic ſkárby áni zacnośći w ten cżás nie pomogą.
4:
ábo áby cie co inego wybáwić miáło/ od tey ſrogośći gniewu Páńſkiego. Bo
5:
iáko Ezdráſzowi Pan powiedział gdy mu przypominał miłoſierdzie iego/ iż
iiij. Ezdr. vj. kap.
6:
ie tu wielokroć rozlicżnym ludziom okázowáć racżył/ á ná prośby ſwiętych wie
7:
le cżynić racżył. Powiedział mu/ iż tho tu ná ſwiecie być może/ iż godnieyſzy zá
8:
niegodnieyſzymi przycżyniáć ſie mogą/ ále tám iuż w ten cżás będzie wzruſzona
9:
tháka ſpráwiedliwość/ iż żaden nie będzie mogł pomoc vpádłemu/ á vwinić
10:
ſpráwiedliwego. O ſrogaſz to rzecż nam wiedzieć/ iż tám ſobie iuż ni cżym po=
11:
moc nie możemy/ ieſli ſobie tu łáſki nie vgonimy zá żywotá ſwego. A wżdy o
12:
to nic niedbamy/ więcey ſobie przekłádáiąc ſpráwy tego nikcżemnego ſwiátá/
13:
niżli ty wſzytki ſrogośći á oſtradánie wiecżnych rádośći ſwoich.
14:
❡ Bo byś ſie też tym chciał cieſzyć/ iż ieſzcże cżáſu doſyć/ tám też to zárázem być
15:
nie może/ wżdy ſobie iednák cżym pomogę. Iuż możeſz rozumieć/ iż ty cżáſy vſtá
16:
wicżnie ſtoią przed ocżymá twoiemi/ bo ſie ſzpetnie záćmiło ſłońce/ oná ſzcżyra
17:
prawdá Páńſka po wſzytkiey ziemi/ á ći ią nawięcey zákrywáią y potłumiáią/
18:
ktorzy ſą iáko ſłońce przełożeni od niego/ nád wſzytką ſzyrokoſcią ziemie. Pádá
19:
ią gwiazdy/ to ieſt ludzie náucżeni/ á nie ſmieią ſwiećić przed záćmieniem ſłoń=
20:
cá onego/ ktore Sálomon iáwnie zowie gwiazdámi ſwiátá tego. Záburzyło
21:
ſie morze nędznego ſwiátá tego/ thák iż ná nim nic dobrego/ nic beſpiecżnego/
22:
nic ſpráwiedliwego nie naydzieſz. Drżą nędzni ludzie przed ſthráchem á przed
23:
tym morzem záburzonym/ w vćiſku á w nieſpráwiedliwośći ſwoiey/ á w zaká=
24:
zye ſłońcá ſwoiego/ to ieſt przełożonych ſwoich.
Teſſalonic. v. kap.
25:
❡ Ale ſłuchay co o tym piſmá powiedáią: Iż dzień Páńſki dybie iáko złodziey:
Záwżdy trzebá być gotowemu.
26:
Pan też ſam przeſtrzega: Bądźcie záwżdy gotowi/ bo nie wiecie cżáſu áni go=
27:
dziny ſwoiey. Mowi też ná drugim mieyſcu: Szałony zgromádziłeś gumná
Lukaſz s. w xij.
28:
ſwoie/ bogáctwá ſwoie/ á mowiſz duſzy ſwoiey/ vżyway maſz wſzytkiego doſyć:
29:
á niewieſz ieſli tey nocy po nię nie poſlą. A to ieſt dzyeń twoy o ktorymći Pan
30:
powieda/ iż zá tobą dybie iáko złodzyey/ á iáko cie teraz zdybie/ á iáko cie záſtá=
j. Piotr w iij kap.
31:
nie/ ták cie ná on cżás poſtáwi przed tą ſrogoſcią ſądu tego/ o ktorym tu ſłyſzyſz
32:
A tám iuż pewnie ſie nie nádzyeway áby ſobie cżym pomoc mogł. Bo ſłyſzyſz ia
33:
ko tu Ian s. powieda: Iż w ten cżás krolowie á mocarze tego ſwiátá biegáiąc
34:
á tułáiąc ſie przed ſtráchem/ prośić będą zyemie áby ie pożárłá á zákryłá przed
35:
oną ſrogoſcią. Tu iuż rozumieſz/ iż thám áni ſkárby/ áni przyiaciele/ áni żadna
36:
przycżyná nic pomoc nie może. A cżegoż iuż dáley cżekáć maſz? ná coż ſie iuż dá
37:
ley rozmyſláć maſz? gdyż widziſz iż cżás twoy záwſze ſtoi przed ocżymá twoimi/
38:
á niewieſz ktorey godziny przypádnie tobie obiecána godziná twoiá.
Mattheuſz w xxv.
Co mądre á co ſzalone dziewice známionuią.
39:
❡ Abowiem y Pan niechciał cie w they błędney nádziei zoſtháwić/ áleć dał ná
40:
przykład pyęć mądrych y pyęć ſzalonych dziewic. Przez mądre rozumiał być
41:
ty ludzi/ kthorzy záwżdy gotowi ſą/ á chodzą záwżdy z zápalonemi lámpámi
42:
cnotliwey wiáry á ſtałośći ſwoiey/ á dobrych vcżynkow ſwoich/ á záwżdy go=
43:
towi ſą/ kiedy ich kolwiek Pan ich á oblubyeniec ich záwoła/ ná ony wdzyęcżne
44:
gody kroleſtwá niebyeſkiego/ im od wieku ſpráwionego. Pátrzayże záſię czo
45:
ſie sſtáło z onemi ſzalonemi/ przez ktore ſie známionuią ludzye ſwiátá tego/ kto
46:
rzy ſie vdáli zá roſkoſzámi iego/ á o tey gotowośći iákoby ſie przed Pánem po=
47:
ſtáwić mieli/ nic namniey nie myſlą. Iż dopierko biegáły/ ſzukáły/ cżymby ſo=
48:
bie pomoc/ á gdzyeby iákiego ráthunku nábyć miáły. Iuż były v kupuiących/
49:
iuż y v przedáiących/ to ieſt v tych ktorzy ſie tu cżynią ſzáfárzmi kroleſtwá nie=
50:
bieſkiego. Nigdziey nic nie zyſkáły/ nigdziey pomocy nie nálázły. Słuchayże
51:
czo im powiedziano: Iż niechcę o was nic wiedzieć/ á zámkniono fortkę przed
52:
nimi. Gdzież ſie iuż ći obroćić máią? coż iuż ći s ſobą cżynić będą? Nielzá im bę=
53:
dzie iedno s tymi krolmi á s thymi mocarzmi biegáć á tułáć ſie/ á prośić gor á=
54:
by ie przykryły/ áby iuż nie widzieli ſrogośći tey ktora im będzie zgotowaná/ á
55:
ktorą przed ſobą widzieć będą. | Tu iuż |
strona: 7
| Adwentu Pańſkiego. | Liſt 7. |
1:
❡ Tu iuż obácż co ieſt lepſzego/ ieſli tu vżyć do cżáſu tych nędznych roſkoſzy ſwiá
2:
tá tego/ á zániedbawſzy powinnośći ſwey/ vdawſzy ſie zá ſwiátem tym/ á zá kro
3:
leſtwem iego/ odſtąpić Páná ſwoiego/ odſthąpić wiecżnych rádośći ſwych/ á
4:
wiecżnego kroleſtwá iego. A ſtánąć ná ſądzie iego z niewiernemi iego/ á s tymi
5:
tułáiącemi ſie/ á nárzekáiącemi przed ſrogoſcią iego. A cżekáć oney ſrogiey ſen=
6:
tenciey nád ſobą: Idźćie przeklęći od oblicżnośći moiey ná męki wam wiecżnie
7:
zgotowáne. Sroga to rzecż záprawdę/ kto to v ſiebie lekce waży/ iż dla oto tych
8:
krothkotrwáiączych rzecży/ tráći ſobie wiecżne á wdzięcżne roſkoſzy ſwoie. Ale
9:
coż kiedy ták obłudny ſwiát/ záſlepił á pobłáźnił wſzytki náſládowcze ſwoie/ iż
10:
tego nie bacżą/ áni bacżyć chcą/ iáko márnie giną/ á iáko ſie w niwecż obráczá=
11:
ią. Bo roſkoſzy ich/ ty bárzo ſą krothkie/ á ſámi trudno ſie wykręćić máią/ y pe=
12:
wnie nie wykręcą/ z wiecżnego potępienia ſwoiego.
Iáka będzie pociechá wiernych.
13:
❡ Słuchayże záſię iáką rádość á iáką pociechę w then cżás wierni iego odnio=
14:
ſą/ ktorzy thu przy nim zá żywotá ſwego mocno ſtali/ á cżynili doſyć powinno=
15:
ſciam ſwym. Iż iáko o nich piſmo powieda/ zákwitną á roziáſnią ſie iáko ſłoń
Sapiencie iij.
16:
ce ná obłocech przy Pánu ſwoim. Vyrzą ſtráſzliwą onę mękę zgotowáną nie=
17:
wiernym iego. Vſłyſzą głos/ płácż/ krzyk/ á nárzekánia ich. Vyrzą też ony roſko
18:
ſzne páłace kroleſtwá niebieſkiego z dziwnemi roſkoſzámi im ná wieki zgotowá
19:
ne. O iákaż tho będzie roſkoſz ſtać w tych okrutnych ſtráchoch przy Pánu ſwo=
20:
im/ chodzić z nim po obłocech/ zákwithnąć iáko ſłońce/ widzieć wſzytki rádośći
21:
ſwoie/ widzieć ony okrutne ſrogośći od wiekow zgotowáne niewiernym á ſprze
22:
ćiwnikom iego. A co nád nawyzſze/ vſłyſzeć on wdzięcżny głos od Páná ſwo=
23:
iego: Podźcieſz namileyſzy moi/ podźcieſz wierni moi do rádośći ſwoich wam
Mattheuſz w xxv.
24:
wiecżnie zgotowánych/ á do kroleſtwá moiego/ w ktorym będziecie zemną zá=
25:
wżdy krolowáć ná wieki wiekom.
26:
❡ A nie telkoć tám ná ten cżás thy pocieſzliwe rzecży nád wiernemi Páńſkiemi
27:
okázowáć ſie będą/ ále y tu ieſzcże zá żywothá pewnie á nieomylnie ſie nád káż=
28:
dym wypełniáią. Bo chociaż wierni od Páná Bogá tu bywáią krzyżem vcią=
29:
żeni/ chociaż w nędzy/ w vboſtwie/ w rozmáitych trudnoſciach ſą poſtáwieni/
30:
wſzákoż oni iednák nic nie roſpacżáią w łáſce á w miłoſierdzyu Páná Bogá
31:
ſwego/ wdzięcżnie ná tym przeſtawáiąc/ cżego im Pan Bog vżycżáć racży z mi
32:
łoſierdzia ſwego/ wſzytko ſkromnie znoſząc á ćirpiącz dla imieniá Páná ſwoie=
33:
go. Máiąc zupełną nádzieię/ iż Pan Bog nieomylnie będzie wypełnić rácżył
Panby nie rad potępił żadnego.
34:
wſzytki obietnice ſwoie/ ktore pod przyſięgą záſlubił wypełnić/ nád tymi ktorzy
35:
ſtátecżnie ſtoią przy ſwiętey woley iego/ ocżekawáią też w zupełney nádziei kro
36:
leſtwá im wiecżnie zgotowánego. Othoż wierni zápráwdę przed niewierniki
37:
wiele naprzod máią/ bo ich wſzytká nádzieiá/ nie w ſwieckich możnoſciach/ ále
38:
w ſámym Pánu Bogu/ ktory ieſt pewnym á nieomylnym ſzáfárzem wſzytkich
39:
bogáctw wiecżnych/ á żadnego inego do nich przypuśćić niechce/ iedno wierne
40:
ſwoie/ ktorym to wſzytko obiecał dáć/ zá ich ſtátecżność/ z miłoſierdzia ſwego.
41:
❡ Thu ſie iuż dopiro ſam tkni/ co ſobie maſz obráć/ gdyż iuż przed cię położono
42:
ogień y wodę/ a nie wymawiay ſie tym/ iż nie iam krzyw/ ták Pan Bog racżył.
43:
Doſyć cie tu Pan przeſtrzega/ doſyć cie vpomina/ á iſcieć ſie nie kocha w zginie=
44:
niu twoim/ bo dał dla ciebie rozlać niewinną kreẃ ſwoię/ á ſzuka wſzędy błęd=
45:
nych owiecżek ſwoich/ á opowiáda wſzytkę roſkoſz ſwoię s ſynmi cżłowiecżemi.
46:
Ale co ma inſzego s tobą vcżynić/ gdy go opuśćiwſzy vdaſz ſie zá tym ſwiátem y
47:
zá kſiążęciem iego/ nielza iedno cie przy tym będzie zoſtáwić muſiał/ cżegoś zá
48:
żywotá náſládował. A tu dopirko obácż/ iáko to ieſt zle odſtępić á opuśćić Pá=
49:
ná ſwego/ prze kęſ nędznego ſwiátá tego/ gdy obacżyſz co prze to ſtráćić maſz/ á
50:
co zá pomſtę á co zá żáłość ná ſobie odnieść maſz.
j. Teſſaloni. w iiij
51:
❡ Bo ſie iuż tám trudno będzie rozmyſláć/ bo iáko piſmo powiáda: Iż w then
52:
cżás w ocemgnieniu zápali ſie niebo y ziemia/ á żywi będą w thym ogniu po=
Iáko żywi á iáko vmárli ná ſąd pochwyceni będą.
53:
chwyceni ná powietrze/ á vmárli tákże ożywieni mocą Boſką rowno z żywemi
54:
będą ná powietrzu poſtáwieni/ á nie vprzedzą nic żywi vmárłych/ thák iako o
55:
tym Páweł s. piſze. Tu iuż rozumieſz w iákiey ſpráwie then cżás żywe záſtánie/ | B | ták ie poſtá |
strona: 7v
| Wtora Niedzielá |
1:
ták ie poſtáwi przed Máyeſtatem Páńſkim: w iákiey też ſpráwie vmárli zeſzli
2:
s ſwiátá tego/ w teyże ſie muſzą vkazáć przed ſrogoſcią ſądu iego. Gdzież tám
3:
iuż będzie w ten cżás rády ſzukáć? iákąż ſie thám nádzieią będzie cieſzyć? ieſli nie
4:
ſtániemy przed nim w ſwey niewinnośći/ á w oney gotowośći/ o kthorey nam
5:
ſam záwżdy powiedáć racżył: Iż bądźcie záwżdy gothowi/ bo niewiecie cżáſu
Mattheuſz w xxv.
6:
áni godziny.
7:
❡ Bo iáko ſam tu powieda: Iż w ten cżás vyrzycie ſyná cżłowiecżego przycho
8:
dzącego ná obłoku w wielkiey ſwiátłośći á w wielkiey możnośći ſwoiey/ złym
9:
ná ſtrách á dobrym ná wielkie pocieſzenie. Iáko thu powiedáć racży wiernym
10:
ſwoim/ iż gdy to vyrzycie/ ráduycie ſie/ ábowiem iuż bliſko ieſt kroleſtwo wáſze.
Ian w iij. kapitu.
11:
A iáko ſam o ſobie powieda/ Iżem ia nie przyſzedł ábym ſądził ſwiáth/ ále áby
Pan nie chce być ſrogim ſędzyą ále muśi.
12:
był przez mię wybáwion. Tu go iuż możeſz nie rozumieć okruthnym ſędzią/ á z
13:
wielką żáłoſcią będzie muſiał roſciągnąć ſrogą ſentencią nád niewiernemi ſwe
14:
mi/ ktore zwał záwżdy bráćiſzki ſwemi á miłoſniki ſwemi/ wabiąc ich dziwnie
15:
do ſiebie/ obiecuiąc im rozmáite roſkoſzy: á coż gdy tego niewdzięcżni byli. Nie=
16:
lza iedno będzie muſiał roſciągnąć ſpráwiedliwość ſwoię. Cżego wſzytko zebrá
17:
nie niebieſkie muśi z wielką żáłoſcią vżywáć/ gdy vyrzą potępione nędzne brá=
18:
ćiſzki ſwoie/ ktorych oni z wielką rádośćią cżekáli.
19:
❡ A thák obácż ſie obácż nędzny cżłowiecże coś ieſth/ á rozżáłuy ſie ſam ſiebie y
20:
krwie Páná ſwoiego ktorą cie odkupił/ á nie cżyń lekkośći Zbáwicielowi ſwo=
21:
iemu/ ábyś go miał odſtąpić prze cżártá ſproſnego/ á prze to nędzne kroleſtwo
22:
iego/ bo widziſz ocżći idzie: Abo ſie tułáć wiecżnie s tułáiącemi/ iáko thu o nich
23:
ſłyſzyſz: Abo wiecżney rádośći vżywáć z wiernemi. A ſthań rádcżey przy Pánu
24:
ſwoim/ á ſtáray ſie o to/ ábyś poſpołu z miłoſniki iego vſłyſzał on głos wdzięcż
25:
ny iego: Podżcieſz namileyſzy moi do wiecżnych rádośći wáſzych.
26:
¶ Summá s tey Ewányeliey krotko ná náuki zebrána.
27:
❡ A tu ſie s tey Ewányeliey pilnie vcżyć mamy/ w iákim niebeſpiecżeńſthwye
28:
chodzimy/ á iáki ſtrách/ á iáka ſroga pomſtá vſtáwicżnie wiśi nád námi/ y ſro=
29:
gyey ſmierći náſzey/ y tego okrutnego ſądu Páńſkiego/ ieſli w złey ſpráwie á w
30:
omylnociach ſwiátá tego tu ſtąd zeydziemy. ❡ Drugą rzecż bacżyć mamy/ iż
31:
ieſt ten ſrogi cżás zákryt przed rozumy y wiádomoſciámi náſzemi. A ná to pom
32:
nieć mamy/ iż ktorey godziny tu zeydzyemy s ſwiátá tego/ iż iuż nie inácżey iáko
33:
bychmy też ſtánęli ná tych ſtráſzliwych ſentenciach ſwoich/ gdyż iuż iáko tu zey
34:
dziemy/ ták ſie tám poſtáwić ná on cżás ná ten ſrogi ſąd muśimy. A iżbychmy
35:
záwżdy gotowi byli/ odyż tey godziny áni tego cżáſu nigdy wiedzieć nie może=
36:
my. Bo zły gdyby cżás ſwoy pewny wiedział/ pewnieby złym być nie przeſtał/
37:
iedno przed ſámym cżáſem onym. ❡ Trzecie/ mamy náto pomnieć/ iáko pi=
38:
ſmá powiedáią/ iáko tám krolowie á kſiążętá krzycżeć á nárzekáć będą/ iż iuż á=
39:
ni złoto/ áni żadne bogáctwá/ á thu áni tám nas nie wykupi/ ieſliże thu ſobye
40:
wedle woley á rády Páná ſwego/ nie zyednamy zbáwienia á odkupienia ſweo.
41:
❡ Cżwarte obacżymy/ iż nie tylko po ſmierći/ ále y zá żywotá/ nád niewierniki
42:
pomſty/ á nád wiernemi zacne ſie błogoſłáwieńſtwa záwżdy okázuią. Nye=
43:
wiernicy zá ſpráwiedliwym ſądem Bożym pothępienia nie vydą/ á wierni
44:
przy Pánu ſwym iáko gwiazdy roziaſnią ſie w wiecżnym kroleſtwie iego.
45:
☞ A thák wołaymy nabożnemi głoſy do tego krolá ſwego/ á do tego przyſzłego
46:
ſędzyego ſwego/ áby on tu zá żywotow náſzych rácżył z miłoſierdzia ſwego ſprá
47:
wić myſli y ſercá náſze/ ábychmy żyli y mieſzkáli wedle woley ſwiętey iego/ á nie
48:
dáli ſie vwodzić ſwiátu nędznemu temu/ od ſwiętey woley iego. A iż gdy przy=
49:
dą cżáſy záwołánia náſzego/ ábychmy ták zeſzli s tego mizernego pielgrzymſt=
50:
wá náſzego/ iákobychmy ſie poſtháwili z niezáwſtydzoną twarzą przed ſwię=
51:
tym Máyeſtatem iego/ á vkazáli ſie wiernemi á właſnemi dziedzicami iego/ á
52:
poſpołu z nim ſzli/ wedle obietnic ſwiętych iego/ do onego nam z dawná zgo=
53:
towánego kroleſtwá iego ſwiętego/ á do wiecżnych rádośći iego. Kto=
54:
rych nas domieść Pánie Boże náſz ná wieki wiekom/ Amen.
strona: 8
| Adwentu Pańſkiego. | Liſt 8. |
1:
Ewányelia Niedzyele trzecyey
2:
Adwentowey. Ktorą nápiſał Máttheuſz s. w xj.
3:
kápit. Przećiwko omylnym náukam/ á omylnemu po=
4:
znániu Páná ſwoiego.
5:
❡ A błogoſłáwiony ten będzie co ſie we mnie nie pogorſzy etc.
Iáko ſie káżdi pilnie ma pytáć j dowiádowáć o Pánu ſwoim/ A co zá pociechy j pożitki zá tho káżdy odnieść może.
6:
R
Ozumiał themu ten wſzechmogący Pan/
7:
iż wnet po przyſciu iego/ y pothym ná ſwiecie miáło
8:
być wielkye zámyeſzánie á wyelkie zádziwowánye
9:
tym nowym vſtáwam iego/ á ſwiętym náukam ie
10:
go/ gdyż iuż byli wſzyſcy przywykli vſtáwam Moi=
11:
żeſzowym á náukam ſwoim/ nic temu nie rozumie=
12:
iąc/ iżby ie byłá oná vſtáwá piſána Moiżeſzowá zábilá/
13:
gdyż iey żaden doſyć vcżynić nie mogł/ gdyby
14:
ich był Duch Páńſki nie ożywił/ á miłoſierdzye iego.
15:
Kthory thu przyſzedł áby im tho był przeiednał v
16:
Bogá Oycá ſwego/ á iżby złamał on Cyrograph
17:
kthory byli dáli ná ſię przodkowie ich przez Moiżeſzá Pánu/ iż miał być káżdy
18:
przeklęty ktoby był przeſtąpił namnieyſzą vſtáwę onę/ iáko o tym ſzyroko Pá=
19:
weł s. nápiſał. A ták iż ie Pan więcey do tego wiodł/ áby ſie dáli ná łáſkę iemu/
Do koloſſen. w ij.
20:
á ſzukáli miłoſierdzia iego/ á przyięli iuż tego iednacżá ktory im był obiecan iuż
21:
ná ſkońcżeniu ſwiátá/ ktory miał być miedzy nimi á miedzy Bogiem Oycem
22:
ich/ á nie dufáli onym zakonnym ſpráwam ſwoim á ofiáram ſwoim: tedy ſie
23:
im to bárzo rzecż trudna á nowa zdáłá. Rozumiał też temu Pan/ iż ſie to tákie
24:
zámieſzánie záwżdy miáło dziać w rozmáitych wymyſłoch ludzkich/ y w tych
25:
ktorzy go iuż mieli wyznawáć/ áż do ſkońcżenia ſwiátá. Bo powiedał o thym
26:
ſam/ iż záwżdy muśi być pogorſzenie ná ſwiecie/ ácż temu biádá będzie przez ko
27:
go ſie sſtánie. A zwłaſzcżá oto w tych dziſieyſzych cżáſiech/ widzimy iáwnie/ iá=
Mattheuſz w xviij
28:
ko ſie ludzie vnieſli zá wymyſły ſwoiemi/ więcey ſobie przekłádáiąc á zá zac=
29:
nieyſze máiąc náuki ludzkie/ niż prawdę ſłowá Bożego. Skąd ſie thák ſrogye
30:
zgorſzenie rozmnożyło ná ſwiecie/ iż iuż prawdá Ewányeliey ſwiętey wymyſły
31:
ludzkyemi będąc zátłumiona/ nie może w ludzyoch pokázáć tákowey popráwy
32:
iáko ná on cżás okázowáłá zá Apoſtołow s. A ták dla tego ty ſłowá Páńſkye
33:
tu s tey Ewányeliey dziſieyſzey wzięte/ ſą zá pocżątek záłożone: Iż to błogoſłá=
34:
wiony záwżdy będzye ktho ſie nie zgorſzy s tego Páná y s ſwiętey náuki iego. A
35:
tę Ewányelią nápiſał Máttheuſz ſwięty tymi ſłowy.
36:
A
Gdy iuż Ian będącz w więzyeniu vſłyſzał o ſprá=
37:
wách Kriſtuſowych/ poſłał do niego dwu ze zwo=
38:
lennikow ſwoich/ pytáiąc go: Tyśli iuż ieſt ten kto=
39:
ryś tu myał przyść/ cżyli ieſzcże inſzego cżekáć ma=
40:
my: Y odpowiedzyawſzy Iezus powiedzyał im: Idzcye po=
41:
wiedzcye Ianowi czo widzicie á ſłyſzycie: Iż ſlepi widzą/ chro
42:
mi chodzą/ głuſzy ſłyſzą/ trędowáći ſą ocżyſcieni/ vmárli wſta=
43:
wáią/ á vbodzy weſołe poſelſthwo Ewányeliey prziymuią: á
44:
błogoſłáwiony tho ieſt ktory ſie we mnie nie pogorſzy. A gdy
45:
odeſzli oni poſłowie/ tedy pocżął powyedáć Pan Iezus o Ia=
46:
nie oney tłuſzcży co około niego ſtałá: Cżemuſcye wyſzli ná pu=
| B 2 | ſcżą dziwo= |
strona: 8v
| Trzecia Niedzyelá |
1:
ſzcżą dziwowáć ſie trzćinie kthora od wiátru i eſt rokołiſána?
2:
ábo cżemuſcie ſie wyſzli dziwowáć cżłowiekowi miękkim odzie
3:
niem przykrytemu? Izaſz nie wiecye/ iż ktorzy ſie w tákie odzye
4:
nie vbyeráią/ w domiech krolewſkich bywáią: Ale cożeſcie wy
5:
ſzli widzyeć? izali Proroká: á ia wam zápewne powiedam/ iż
6:
zacnieyſzego niżli Proroká/ Abowiem toć iuż ieſt on o ktorym
7:
nápiſano ieſt: Otho ia poſyłam poſłá mego przed oblicżnoſcią
8:
twoią/ ktory zgotowáć ma drogę twoię przed tobą. Zápraw=
9:
dę powiedam wam/ iż ieſzcże nie powſtał miedzy ſyny niewie=
10:
ſciemi więtſzy nád tego Ianá Krzćicielá.
Malachiaſs w iij.
11:
S
Lyſzyſz tu iż Pan vſpomina ono Proroctwo/ ktore było nápiſano o Ia=
12:
nie s. iż miał przyść nie inácżey iedno iáko Anyoł przed ſámym przyſciem
13:
iego/ przepráwuiąc á przepowiádáiącz drogi zyáwienia iego á ſwięthe
Przecż Herod Iáná ſwiętego wſádził.
14:
náuki iego/ co ſie okázowáło z wołánia á z nápominánia iego/ gdy iáwnie wo=
15:
łał ná puſzcży ná żydy/ áby ſtroili pokutę/ á obacżyli ſie w onych omylnych ná=
16:
dzyeiach ſwoich/ á gotowáli ſie ku przyſciu onego obiecánego Meſyaſzá/ opo=
17:
wiedáiąc im/ iż iuż ieſt bliſko zmiłowánie Páńſkie/ á przybliża ſie im kroleſtwo
18:
iego. A iż ſie ludzie pocżęli byli trwożyć z onych ſtráſzliwych ſłow iego/ ktore iuż
19:
były pełne Duchá ſwiętego/ ktory dziwnie wzruſza ſercá cżłowiecże/ Herod kto=
20:
ry ná ten cżás był przełożonym w żydoſtwie/ obawáiąc ſie zámieſzánia iákiego/
21:
máiąc też waśń ná Ianá ſwiętego/ iż go karał/ iż był wzyął żonę bliźniemu ſwe
22:
mu/ kazał go wſádzić do więzyenia.
Przecż Ian ſwięty poſłał do Kryſtuſá pytáiąc ktho ieſt.
23:
❡ A oni ludzye ktorzy iuż thák byli zátrwożeni z onego wołánia iego/ iż im po=
24:
wiedał/ że iuż ieſt bliſko kroleſtwo Boże/ przypátruiąc ſie onemu dziwnemu ży
25:
wotowi iego/ nádzyewáli ſie go iuż niektorzy być Meſyaſzem/ ábo cżym inſzym
26:
dziwnym/ co ſie to znácżyło y z onego poſelſtwá s ktorym do niego byli poſłáli | Licemiernicy/ |
strona: 9
| Adwentu Páńſkyego. | Liſt 9. |
1:
Licemiernicy y oni przełożeni w zakonie/ pytáiąc go/ ieſliś ty iuż ieſt on obiecá=
2:
ny Kriſtus/ cżyli Heliaſz/ cżyli on obiecány Prorok/ o ktorym nam Moiżeſz po=
3:
wiedał/ bo im to z dawná było obiecano/ iáko o tym ſzyrzey Ewányelia ſwiád
4:
ſzy o tym nápiſána. Ian ſwięty iáko wierny ſługá Pánu ſwemu/ kthorego on
Ian w j. kapitul.
5:
iuż poſłem był/ ktoremu ieſzcże máłym dzyeciątkiem chwałę dawał/ będąc ie=
6:
ſzcże w żywocie mátki ſwoiey/ ktorego wyznawał być tákim/ iż nie był godzyen
7:
ſam rozwięzáć rzemyká v trzewiká iego: widząc iż ſie ludzie około niego zába=
8:
wiáli/ á trwożili ſie w myſlach ſwoich/ wiedząc też iż iuż Pan pocżął okázowáć
9:
dziwne znáki Boſtwá ſwego/ poſłał vmyſlnie do niego ludzi co cżelnieyſze/ á co
10:
náucżeńſze/ áby ſie iuż ſámi byli ocżywiſcie przypátrzyli ſwiętemu Boſtwu ie=
11:
go/ á dziwnym ſpráwam iego: rozumieiąc temu/ iż to chciał Duch ſwięty podu
12:
ſzcżyć w nich/ iáko to káżdemu cżyni/ ktokolwiek wiernie ſzuka ſwiętego Boſt=
13:
wá iego. Iáko o tym Prorok nápiſał/ vpomináiąc káżdego á mowiąc: Iż ſzu=
14:
kay Paná gdy bliſko ieſt/ á gdy go ználeść możeſz/ ábowiem gdy złoſliwy opu=
15:
śći drogę ſwoię/ á niemiłoſierny odmieni vmyſły ſwoie/ á náwroći ſie do Pá=
16:
ná/ gotowemu ieſt z miłoſierdzyem ſwoim. A potym áby oni poſłowie zrozu=
Ezaiaſs w lv. kap.
17:
miawſzy onemu ſwięthemu Boſtwu/ dáli ſpráwę ludowi onemu zámieſzáne=
18:
mu/ żeby ſie nic nie trwożyli/ owſzem áby go ſzukáli/ á gothowáli/ iáko im po=
19:
wiedał/ drogę iemu.
Szukay Páná kiedy możeſz.
20:
❡ A ták tu bierz przykład káżdy nędzny cżłowiecże/ ieſlibyś ſie trwożył ábo wa=
21:
hał iákiemi nowemi Proroctwy/ ábo nowemi wymyſły ſwiátá tego/ iákoż ich
22:
ieſt y będzie záwżdy pełen ſwiát/ nic ſie długo nie rozmyſlay/ á nie dáy ſie długo
23:
vnośić ſwiatu temu/ ále wnet ſie vcżyń tym poſłem Ianowym/ á przypátruy
24:
ſie dziwnym ſpráwam Boſtwá Páná tego/ tedy wnet onże Duch ſwięty podu=
25:
ſzcży w tobie onoż obacżenie/ kthore poduſzcżył w onych poſlech Ianowych/ iż
26:
go poznaſz á obacżyſz/ iż to ieſt ten Meſyaſz/ ktory ſpráwuie zbáwienie twoie/ á
27:
przez żadnego inſzego/ oprocż thego/ do niego przyść nie możeſz. Alebyś rzekł/
28:
gdzyeſz go ſzukáć mam? á gdzyeſz ſie mam thym iego dziwom przypátrowáć?
29:
gdy ich iuż dziś nie cżyni. Ale oto maſz ſwieżą drogę á tárty gośćiniec do niego/
30:
vciec ſie do ſwiętey kroniki iego/ ktora ieſt ſzyroce nápiſaná o ſwiętym Boſtwie
31:
iego/ á tám ſie pytay/ á tám ſie przypatrzay dziwnym ſpráwam iego/ á pilnie
32:
ſłuchay/ á nie odnoś ſie ná żadną ſtronę od ſwięthey náuki iego/ á wierz mocno
33:
iákobyś ná to ocżymá ſwemi pátrzył/ gdyż wieſz iż więtſze tym błogoſłáwień=
34:
ſtwo obiecał/ ktorzy go nie widzieli á vwierzyli iemu. A ty záwżdy zwał naro=
35:
dem iáſzcżorcżym/ ktorzy nie wierzyli ſłowom iego/ iedno záwdży iákiemi dzi=
36:
wy á iákiemi znáki chcieli podpieráć wiáry ſwoiey.
Ian s. w xx. kap.
37:
❡ Bo pátrzay iżći Ianowi ſwiętemu nic po thym poſelſthwie nie było/ Iużći o
Ian ſwięthy dobrze znał Kriſtuſá/ á wżdy pytał kto ieſt.
38:
nim dobrze wiedzyał/ iużći o nim iáwnie ſam powiedał/ chocia go ieſzcże nye
39:
widział. Iużći go był ieſzcże w żywocie mátki ſwoiey przez Duchá s. poznał/ y
40:
wyznawał to/ że miał zá nim przyść ten/ ktorego on był nie godzien rozwięzáć
41:
rzemyká v thrzewiká iego. Iużći go był w on cżás poznał/ chocia go iáko żyw
Mattheuſs w iij.
42:
nie widał/ gdy Pan potwirdzáiąc náukę ſwoię/ ktorą miał vcżynić o odnowie
43:
niu cżłowieká z wody á z Duchá s. przyſzedł ſie okrzćić do niego/ gdy vpadſzy
44:
ná koláná on Ian s. powiedzyał mu: Iż podobniey ieſth miły Pánie ábych ia
45:
był okrzcżon od ciebie. Iużći był vtwirdzon onym głoſem z niebá/ ktory támże
46:
wnet nád nim vſłyſzał: Iż otoć to ieſt ten ſyn moy namileyſzy w ktorymem ſie
Ian s. w iij. kap.
47:
ia nawięcey roſkochał. Iużći ſie też był vtwierdził onemi ſłowy Páńſkiemi / kto=
48:
re mu przed tym było powiedziano: Iż nád kimkolwiek vźrzyſz Duchá s. sſtę=
49:
puiącego w oſobie gołębicżey/ tedy wiedz iżeć to iuż ten ieſt/ ktory z dawná ſwiá
50:
tu obiecan ieſt. Co ſie to wſzytko okazáło nád Pánem náſzym. A ták rozumiey
51:
iżći mu tego pytánia áni tego poſelſtwá było nie trzebá/ gdyż go potym iáwnie
52:
iuż pálcem vkázował: Otho macie tego Báránká kthory będzye nośił ná ſobie
53:
wſzytki grzechy ſwiátá: iedno owſzem dla tych to vcżynił/ ktorzy byli ták zámie
54:
ſzáni w onych wątpliwoſciach ſwiátá tego.
55:
❡ A by też dobrze był y tego głoſu nád nim nie ſłyſzał/ y tych znákow Duchá s. | B 3 | nád nim |
strona: 9v
| Trzecia Niedzyelá |
1:
nád nim nie widzyał/ thedy iáko ſłyſzyſz/ iż ieſzcże w żywocie mátki ſwey/ dobrze
2:
był obiáſnił w nim ony dawne wyroki Bogá Oycá iego. Ktore iáwnie o nim
Proroctwá o przyśćiu Paná náſzego
3:
y ſam vſty ſwemi powiedał/ y przez Proroki wywołáć dał/ gdiż ſam powiedał
4:
o cżym Dawid s. nápiſał/ iż z nim był od pocżątku ſwiátá/ á ieſzcże niżli był Lu=
w Pſalmie cix.
5:
cyferá ſtworzył/ przed tym ná ro zeſłánie tu ná ſwiát zgotował go ſobie. Iáko
6:
też y o ſamymże Ianie ſwiętym gdy proroctwo vcżynił/ o ktorym Máláchiaſz
Malachiaſs w iij.
7:
Prorok nápiſał: Iż oto ia ſlę wam Anyołá ſwego/ ktory będzie ſpráwował dro
8:
gę przed oblicżnoſcią moią. A nátychmiaſt zá nim zyáwi ſie Pan do zebránia
9:
wáſzego/ ktorego wy ſzukacie. A Anyoł ſpráwcá teſtamentu mego ktorego wy
10:
prágniecie. Iáko też y Ezáiaſz o nim piſze: Iż dla tego iż thu prácowáłá duſza
Ezaiaſs w Liij.
11:
iego ná ſwiecie ogląda náſycenie ſwoie/ á on będąc ſpráwiedliwy w vmieiętno
12:
śći ſwoiey/ vſpráwiedliwi wiele ſług moich/ á złośći ich będzie nośił ná ſobie. A
13:
ták rozdzyelą mu ich wiele/ á rozdzyeli ſobie łupy wſzytkich mocarzow/ dla te=
14:
go iż ná ſmierć wydał żywot ſwoy/ á z złośćiwemi w pocżet policżon był. Iáko
15:
y tenże Ezáiaſz o nim od Bogá Oycá tákże powieda: Iż otho ſwiádká poſlę lu=
Ezaiaſs w Lv.
16:
dowi memu/ wodzá y náucżycielá pogánom. Oto lud ktoregoś nigdy nie znał
17:
przyzowieſz do ſiebie/ á národowie ktorzy nigdj nie ſłycháli o tobie zbieżą ſie do
18:
ciebie. Támże wnet nápiſał tyż ſłowá vpominánia Ianá ſwiętego/ ktore wo=
19:
łał ná puſzcży: Iż ſzukaycie Páná ſwego gdy go nálęść możecie/ bo iuż bliſko ieſt
20:
A odſtęṕ złośćiwy od drogi ſwoiey á náwroć ſie kniemu/ pewnie znaydzieſz mi=
21:
łoſierdzye iego. A thákich ſłow y tákich ſentenciy pełno wſzędy piſmo o Pánu
22:
náſzym/ iż nie tylko Ian ſwięty ále y naproſtſzy iuż ſie przypátrzyć mogł/ iż to
23:
ten ieſt o ktorym ſie ty wſzytki piſmá ſciągáły.
Pan ácż ſie pokornie vkazał/ ále doſyć cżynił ſtanowi ſwemu krolewſkiemu.
24:
❡ Ale niedowiárkom záwżdy Pan Bog zákrywa táiemnice ſwoie. Widzyelić
25:
y wiedzyelić żydowie ty wſzytki piſmá/ á coż kiedy ie ná bárzo máłey piecży mie
26:
li. Dziwno ſie im to zdáło/ áby ſie miał był zyáwić Meſyaſz w thák vniżonym
27:
ſtanie/ nádzyewáli ſie go z wielkiemi triumphy ſwiátá tego/ A tego nie bacży=
28:
li/ iákie nieprzyiacioły ten Pan przyſzedſzy poráźił/ y iákie triumphy cżynił/ y iá
29:
kie więźnie przed ſobą wodził. Bo ſmierć/ cżárt/ grzech/ ſwiát/ iuż byli w więzie
30:
niu iego. Iuż wiedli wielkie triumphy oni ſlepi/ chromi/ głuſzy/ kthorzy byli v=
31:
zdrowieni od niego/ y vmárli ktorzy byli wſkrzeſzáni od niego. Iuż wiedli try=
32:
umphy Anyeli ná powietrzu/ wyznawáiąc Boſtwo iego. Iuż wiedli trium=
33:
phy oni co poznawáli iego/ widząc iż iuż w imię iego hárdzi byli wſzytkim nie=
34:
przyiaciołom ſwoim/ widząc iż iuż náleźli przyſtęp do Bogá Oyczá ſwoiego/
35:
ktorego przed tym nie mieli: Widząc iż iuż łácnym ſzturmem á łácnym ſtárá=
36:
niem mieli dobyć onego twárdo zámknionego kroleſtwá im zgothowánego/
37:
gdyż iuż mieli przy ſobie dzyedzicá á krolewicá iego.
Terazby nam pilno thrzebá Ianá ſwiętego/ áby zá námi wołał/ ábychmy ſie obacżyli.
38:
❡ A ták dla tego ie był Ian s. wypráwił/ áby byli przez Duchá s. wzruſzeni/ á
39:
poználi to dziwne á niewidome kroleſtwo Páná tego. Iákoż y my ach nieſto=
40:
tyſz dziś ták wſzyſcy cżynimy/ iż iáwnie widzimy/ ſłyſzemy/ rozumiemy/ o tym
41:
kroleſtwie Páná náſzego/ á wżdy więcey ſzukamy á náſláduiemy kroleſtwá te=
42:
go ſwiátá/ á przypátruiemy ſie triumphom iego/ opuśćiwſzy tego krolá á dzie=
43:
dzicá kroleſtwá wiecżnego/ nam z dawná zgotowánego/ wiedząc o możnośći
44:
ſwiátá tego/ iáko krotka á nikcżemna ieſt/ á práwie nam z zachodem ſłońcá gi
45:
nie. A iákiey trudnośći/ á iákiego niebeſpiecżeńſtwá/ ktoby tho chciał obacżyć/
46:
vżywamy w niey. A ieſli kiedy tedy teraz trzebáby nam tego Ianá ſwietego/ á
47:
tego głoſu ná puſzcży wołáiącego/ áby ná nas wołał: Stroycie niebożątká po=
48:
kutę corychley/ otoć iuż nie dáleko kroleſtwo wáſze. Bo ieſli thák nie vcżynimy/
49:
pewnie ſie nam dáleko odemknie/ á niewiem bychmy ie wiecżnie oglądáli. A iż
50:
by nas tenże Ian ſwięty corychley wypráwił/ ábychmy ſie przypátrzyli themu
51:
Pánu ſwoiemu/ á mocno ſthánęli przy nim/ á nie puſzcżáli ſie go/ áby nas iáko
52:
ſługi ſwoie á dworzány ſwoie wzyął s ſobą iáko możny krol do kroleſtwá ſwe=
53:
go á do onego dzyedzictwá ſwoiego.
54:
❡ Słuchayże co ten ſwięty Pan zá odpowiedź dał Ianowi s. mowiąc thák do
55:
poſłow do onych: Powiedzcie Ianowi co widzicie á co ſłyſzycie/ iż ſlepi widzą | chromi cho= |
strona: 10
| Adwentu Páńſkiego. | Liſt 10. |
1:
chromi chodzą/ głuſzy ſłyſzą/ vmárli wſtawáią/ vbodzy á proſtacżkowie ty no=
2:
winy niebieſkie wdzięcżnie przijmuią. Rozumiał Pan iż ie miáły więcey ruſzyć
3:
ktore o nim nápiſáne były ony proroctwá/ gdyż były iáwne/ gdyż máło go pál=
4:
cem práwie nie vkázowáły/ gdyż go Ezáiaſz y Ieremiaſz/ y ini Prorocy tákim
5:
krolem y tákim Meſyaſzem być wypiſáli/ iż ſie nie miáły zyáwiáć około nyego
6:
możnośći ſwiátá tego/ iedno możnośći á ſpráwy kroleſtwá onego niebieſkiego/
7:
iż nie trąby/ nie bębny/ nie dzyáłá/ oſławiáć miáły ſwięte przyſcie iego/ Ale ſle=
8:
pi/ chromi/ głuſzy/ vmárli/ á ći co przyięli ſwiętą naukę iego/ mieli wyſławiáć
9:
á obwołáć to krolewſkie zyáwienie iego. A ták przeto ty ſłowá wſkazał do Ia=
10:
ná ſwiętego/ ktory był ná ten cżás w onym więzyeniu/ áby ſie w tym obacżáli/
11:
w onym obłądzeniu ſwoim/ oni zwolennicy iego.
Cżłowiek záwżdy nędzny więzyeń.
12:
❡ O więceyżeby ſie thobie przyſtało pytáć o thym s. Meſyaſzu vbogi á nędzny
13:
cżłowiecze/ ktory ćirpiſz okrutnieyſze więzyenie niżli ten błogoſłáwiony Ian s.
14:
Dzyerży cie w nędznym więzyeniu ten nikcżemny ſwiát/ w ktoreś ſie dobrowol
15:
nie wdał/ folguiąc iemu. Dzyerży cie w więzyeniu grzech/ o ktorym Páweł s.
16:
piſze/ żechmy wſzyſcy zámknieni pod tym więzyeniem iego. Dzierży cie w wię=
Do Rzimia. w iij.
Do Galat w iij.
Do Galat w iij.
17:
zieniu cżárt/ á práwie cie zá nos wodzi/ iżći ſie nie dopuśći obacżyć/ ábyś mogł
18:
poznáć Páná ſwego. A to wieſz iż iuż ieſt/ iżći ſie zyáwił ná wſzytko dobre two=
19:
ie/ á nic ſam ſobie pomoc nie możeſz przez niego. Pytayże ſie tedy o nim pilno/
20:
iáko ſie ten błogoſłáwiony cżłowiek pytał/ chocia o nim pewnie wiedzyał. A
21:
vkázuy y inemu komu możeſz/ cnotliwemi przykłády ſwemi/ á pocżćiwym ży=
22:
wotem ſwym drogę do niego. A poſli do niego poſły od onego nędznego wię=
23:
źniá od niewinney duſzycżki ſwoiey/ ktora ieſt ociążona tym ſproſnym więzye=
24:
niem á tą márną wieżą ſwowolnego ciáłá thwego/ á nic ſobie pomoc nie może
25:
prze złe ſpráwy twoie. Poſliſz od niey pokorne prośby/ vſkromiwſzy nędzne ſu=
26:
mnienie twoie/ do Páná ſwego. Tedy pewnie toż poſelſtwo vſłyſzyſz/ co vſłyſze
27:
li oni poſłowie Ianá s. Otho nieboracżku cieſz ſie tym/ iżem ia iuż przyſzedł v=
28:
zdrowić ſlepotę y chromotę twoię/ á iżemći przyſzedł s tą Ewányelią á s tym no
29:
wym poſelſtwem/ iżći iuż przeiednan ieſt gniew Bogá Oycá twego. A ieſli v=
30:
wierzyſz á vciecieſz ſie do niego/ wſzytki pociechy twoie będą tobie wypełnione.
31:
❡ Bo ſłyſzyſz co tu Pan powiáda/ iż ći będą wſzyſcy vbłogoſłáwieni/ ktorzy ſie
32:
nie zgorſzą z náuki iego. Bo ſie wſzytkim dziwna widzyáłá ná on cżás ſwiętha
33:
náuká iego. Zdáło ſie im iż zakon łamał/ niſzcżył/ tępił/ Soboty gwałćił/ á cżá=
34:
ſu ich około chorych piecżą miewał: z iáwnogrzeſzniki ſiadał/ rozmawiał/ á
35:
wielką im łáſkę okázował: Cudzołożniki/ iáwnogrzeſzniki z onych dekretow wy
36:
wodził/ ktore ná nie vſtáwione były: Z onych ofiar/ z onych cerymoniy práwie
37:
ſie náſmiewał/ w kthorych oni nádzieie ſwe pokłádáli/ przepátrzywſzy Dawi=
38:
da/ Ezáiaſzá/ y inych Prorokow/ ktorzy wołáli á opowiedáli/ iż nie ieſth żadna
39:
wdzyęcżnieyſza ofiárá v Páná tego/ iedno ſerce cżłowieká ſkruſzonego. Przepá=
w Pſalmie L.
40:
trzywſzy tego/ iż on powiedzyał/ żem ia nie przyſzedł łamáć zakonu/ á owſzem
41:
go ieſzcże więcey wſzędy ſrodze potwirdział w káżdym roſkázowániu ſwoim.
Mattheuſs w v.
42:
Tylko tego potwirdzáiąc á to okázuiąc/ iż to wſzytko było nic nie płatno v Bo=
43:
gá Oycá iego/ od cżłowieká nędznego/ iáko od gniewniká á iáko od ſprzećiwni=
44:
ká/ gdyż był w przeklęciu v niego/ by był nie przyſzedł ten Pan/ á nie przeiednał
45:
mu tego ták zátrudnionego gniewu iego. A thák y dziś nas ieſzcże tákich wiele/
46:
ktorzy nádzieię pokłádamy w niektorych ſpráwach náſzych/ á w wymyſlech te
47:
go ſwiátá/ á dobrze iż ná tego Páná kámienia nie podnośimy z inemi Licemier
48:
niki/ brzydząc ſie ſwiętą náuką iego/ gdyż on opowieda: Iż iedno ći ſą błogoſłá
49:
wieni ktorzy ſie nie gorſzą z náuki iego/ á s ſwiętych przykłádow iego.
Mattheuſs w xj.
50:
❡ Bo y ná on cżás chociaż widzieli żydowie dziwne ſpráwy iego/ pátrzay iáko
Proroczy nigdy mocą ſwoią dziwow nie cżynili.
51:
to v nich płatno było/ á tym ſie vnośili/ bo ſłycháli y cżytáli/ iż też Prorocy przed
52:
tym dziáłáli znáki y vkázowáli dziwy/ krześili też vmárłe/ po wodach chodzili
53:
niebo zámykáli/ kiedy chcieli cżynili ſucho/ á kiedy chcieli cżynili deſzcż. Ale tego
54:
nie bacżyli/ iż nigdy mocą ſwoią/ iedno mocą Páńſką. Bo ono ſtoi nápiſano w
55:
hiſtorij o krolu Achábie/ gdy vzgárdził náukę Heliaſzową á ſłuchał prorokow | B 4 | ſwoich/ Po |
strona: 10v
| Trzecia Niedzyelá |
1:
ſwoich/ Powiedzyał mu Heliaſz: Nu káż vcżynić ofiárę Prorokom ſwoim/ bo=
iij. Krole. w xviij.
2:
gu twoiemu/ á ia też vcżynię ofiárę ſwoię Pánu Bogu ſwemu/ oglądaſz cżyię o=
3:
fiárę Pan wdzięcżniey prziymie. A tám gdy iuż położył Heliaſz ofiárę ſwoię/ ka
4:
zał ią vlać obficie wodą/ áby ſie owſzem więtſza moc Páńſka okazáłá. Tedy
5:
tám hiſtoria powiáda/ iż Heliaſz padł ná koláná ſwoie/ á wołał ku Pánu Bo=
6:
gu ſwemu/ Ták iáko ſzyrzey modlitwá iego ieſt opiſána. A natychmiaſt ſpadł
7:
ogień z niebá/ á zápalił ofiárę onę. Ale ſie tho sſtháło nie mocą iego/ ále mocą
8:
Boſką á modlitwy iego. Tákże też kiedy ono trzy látá deſzcż nie był/ tedy támże
9:
hiſtoria piſze/ iż thenże Heliaſz padł ná oblicże ſwoie/ á wołał ku Pánu Bogu
iij. Krole. w xvij.
10:
ſwemu/ á wnet w wielkiey obfitośći vpadł deſzcż ná wſzytki zyemie. Tákże Heli
iiij. Krole. w iiij.
11:
zeus gdy ſyná oney niewieſcie wſkrześił/ tákże y wſzyſcy Prorocy/ tákże y Apoſto
12:
łowie/ cożkolwiek cżynili/ wſzytko cżynili w imię Páná tego: iáko ieſt ſzyrzey ná
13:
piſano we wſzytkich dzieiach Apoſtolſkich/ á zwłaſzcżá o onym nędznym cżło=
14:
wiecże ktorj miał vſchłą rękę/ á ſiedział przed koſciołem Sálomonowym á wo
15:
łał zá Apoſtoły o wſpomożenie. Tedy mu powiedział Piotr: Iż złotá áni ſre=
w Dzieioch Apoſtolskich w iij. kap.
16:
brá nie mam/ ále co mam tedyć dam z dobrą wolą/ otoć roſkázuię w imie Pá=
17:
ná Bogá vkrzyżowanego ábyś wſtał á był zdrow/ á nátychmiaſth on nędzny
18:
cżłowiecżek był vzdrowiom od oney choroby ſwoiey.
Kryſtus wſzytko czynił możnoſcyą Boſtwá ſwoiego.
19:
❡ Bo to y ſam Pan nam powiedáć racżył/ iż ktorzykolwiek mieli vwierzyć ie=
20:
mu/ ieſzcże więtſze dziwy mieli cżynić niżli on: ále wſzytko moczą iego á w imię
21:
ſwięte iego. Ale ten Pan wſzytko moczą ſwą á roſkázowániem ſwym/ á thylko
22:
ſłowem ſwym wſzytko cżynił á roſkázował według wolej á możnośći Boſtwá
23:
ſwego. Iáko o tym ſzyrzey wſzędy ſwiádcżą wſzytki opiſáne ſpráwy ſwięthego
24:
Boſtwá iego. A ták ty vbogi poſle od tey nędzney duſze ſwoiey/ przypáthrz ſie
25:
tym dziwnym ſpráwam Páná ſwego/ á poznay go práwie iż to ieſt/ á ſtań mo
26:
cno przy nim á przy ſwiętey woli iego/ á nie dáy ſie vnośić podobieńſtwam te=
27:
go ſwiátá/ iáko ſie vnośili oni nędzni żydowie/ gdyż ſłyſzyſz iż iedno proſthacż=
28:
kom á vbogim obiáwiono to wdzyęcżne poſelſtwo od niego/ to ieſt/ tym kto=
29:
rzy proſto á bez wymyſłow náſláduią ſwiętey woley iego. Bo y thám ná then
30:
cżás nie ſłyſzyſz áby ktory Biſkup/ ábo kthory w zakonie náucżony/ ábo kthory
31:
przełożony vciekł ſie do niego: ktorzy dufáli w zakoniech á w ofiárach ſwoich/
32:
á w doſtátkoch ſwych/ iáko ſie to ſnadź y dziś dzyeie/ iedno ći ktorzy pokornym
33:
ſercem/ przypátrzywſzy ſie ſwiętemu Boſtwu iego/ náſládowáli wiernie ſwię
34:
tey náuki iego/ á ſwiętego Boſtwá iego.
Co ieſt trzćiná czo ſie chwieie ná puſzcży.
35:
❡ A iżbyś ſie więcey cieſzył o tym Pánu ſwoim/ ſłuchay iáko on o ſwych wier=
36:
nych powieda. Słuchayże co tu powieda o tym Ianie s. mowiąc ku onym tłu
37:
ſzcżam co były około niego: Y coſcie ſie wyſzli dziwowáć trzćinie kthora ſie od
38:
wiátru chwieie? Y coſcie ſie wyſzli dziwowáć cżłowiekowi w miękkie odzienie
39:
przybránemu/ ázaſz nie wiecie iż tácy ná dworzech krolewſkich bywáią: Y co=
40:
ſcie ſie wyſzli dziwowáć Prorokowi? Ale ia wam powiedam/ iż tho ieſt więtſzy
41:
niżli Prorok/ á żaden nie powſtał więtſzy miedzy ſynmi cżłowiecżemi. Pátrzay
42:
że iáko nas tu Pan przeſtrzega/ ábychmy ſie nie dziwowáli tey márney trzćinie
43:
ſwiátá tego/ kthory ſie chwieie á kołyſze nie inácżey iáko trzćiná od wiátru zru=
44:
ſzona. Azaſz ſie nie chwieią miedzy tą trzćiną rozmáithe wymyſły á wynaláſki
45:
iego/ zátłumiáiąc ſzcżyrą wolą á náukę Páná tego. Azaſz ſie nie chwieią w tey
46:
trzćinie rozmáite burdy/ kłopoty/ roſterki/ vćiſki/ á nieſpráwiedliwośći/ kthore
47:
przekażáią á zátrudniáią lud Boży/ iż nie mogą práwie poznáć áni ſie doćiſnąć
48:
Páná ſwoiego. A ktoby to wylicżył iáko ſie chwieie tá nieſláchetna trzćiná á to
49:
záburzenie ſwiátá tego nikcżemnego.
50:
❡ Każe ſie theż nam ſtrzedz tych kthorzy ſie tylko páſą około dworow krolew=
51:
ſkich/ przyodzyewáiąc ſie w miękkie odzyenie/ á dla onych pożytkow ſwoich nie
52:
ſmieią mowić prawdy/ á vkázáć nam práwie iáko pálcem/ iáko ten Ian ſwię=
53:
ty iáwnie vkázował tego Páná náſzego. Każe ſie też nam ſtrzedz á nie dziwo=
54:
wáć ſie onym fáłecżnym prorokom/ kthorzyby nam co inſzego vkázowáli niżli
55:
Páná tego. Iedno náſládowáć onych ſwiętych Prorokow/ kthorzy nam prá=| wie iáko ten |
strona: 11
| Adwentu Páńſkiego. | Liſt 11. |
1:
wie iáko ten ſwięty cżłowiek/ vkázuią tego báránká niewinnego/ kthory ſie ſtá=
2:
ra i wſzythko dobre náſze/ á vkázuią nam drogę iáko go mamy poznáć/ á iáko
3:
go mamy ſzukáć/ y iáko go mamy vbłagáć/ cżyniącz doſyć woley á roſkazániu
4:
iego ſwiętemu.
Iáko ſą zaczni v Paná wierni iego
5:
❡ Abowiem ſłyſzyſz co tu Pan o tákich powieda/ y o wſzytkich wiernych ſwo=
6:
ich/ iáko tu powiedział o tym błogoſłáwionym Ianie s. iż ieſt więtſzy niżli Pro
7:
rok/ á nie powſtał nádeń więthſzy miedzy ſyny niewieſciemi. Abowiem ácż go
8:
ini Prorocy dziwnie wyſławili á opiſáli/ ále ten go iuż iáwnie pálcem vkazał/
9:
iuż go poznał chocia go nigdy przed tym nie widział. Poznayże go też thy prá=
10:
wie nędzny cżłowiecże/ á vkáż go nie inácżey iedno iáko pálczem nędzney duſzy
11:
ſwoiey/ á wołay do niey iáko Ian s. wołał ná puſzcży: Vznay ſie nieboracżko á
12:
pokutuy/ ábowiem iuż ſie bliſko przybliża kroleſtwo twoie. A ták oſięgnieſz pe
13:
wnie kroleſtwo Páná ſwego/ á pewnie to vſłyſzyſz co Pan máło niżey powye=
14:
dzyał: Iż káżdy namnieyſzy ktorykolwiek w kroleſtwie moim ieſt/ ieſzcże więt=
15:
ſzey wagi ieſt niżli ten Ian Krzćiciel/ gdyż nie widząc mię poznał ſwięthe Bo=
16:
ſtwo moie á kroleſtwo moie.
17:
¶ Summá tey Ewányeliey/ krotko ná náuki/ dla le=
18:
pſzey pámięći/ zebrána.
19:
❡ A tu ſobie mamy vważáć s tey Ewányeliey ſwiętey/ iż gdy ſie ſwiát kołyſze w
20:
tych omyłkach ſwoich/ tedy ſie mamy pytáć o Pánu/ iáko Ianowi poſłowie/
21:
ieſli ten ieſt ktorego ſłucháć mamy. A dopytawſzy ſie go w piſmiech ſwiętych
22:
iego/ iż ten ieſt/ iuż mocno ſtánąć przy nim mamy/ á nigdzyey ſie nie vnośić od
23:
náuki iego. ❡ Drugie/ mamy ſie mu przypátrowáć z właſnych dziwow iego/
24:
ktore do Ianá wſkazał/ ktore o nim z dawná opowiedzyáne przez Proroki by=
25:
ły/ iż ſlepi widzą/ głuſzy ſłyſzą/ chromi chodzą/ á proſtacżkowie ſwiętą Ewán
26:
yelią prziymuią. ❡ Trzecie/ mamy ſie cżynić tymi proſtacżki/ á bez wſzech wy
27:
krętow/ proſto wierzyć ſłowom á náukam Páná ſwego/ chczemyli zrozumieć
28:
woley ſwiętey iego. ❡ Cżwarte/ mamy obacżáć z więzyenia Ianá ſwięthego/
29:
iżechmy my w więtſzym więzyeniu/ á vſtáwicżnie ie ćirpimy v tego ſwiátá ni=
30:
kcżemnego/ á poſyłáć duſzycżkę ſwoię/ pytáć ſie o możnoſciach Páná ſwego y o
31:
naſwiętſzym Boſtwie iego. ❡ Piąthe/ mamy obacżáć/ iż ſie nam Pan ſtrzedz
32:
każe zámieſzáney trzćiny ſwiátá tego/ ktory ſie mieſza w ſpráwach ſwoich/ nye
33:
inácżey iáko trzćiná/ gdy ſie wiátrem kołyſze. Każe ſie theż nam ſtrzedz pyeſzcż=
34:
kow/ á pochlebnikow ſwiátá tego/ ktorzy prze pożytki docżeſne ſwoie/ zátłumiá
35:
ią ſwiętą prawdę á náukę iego. Każe ſie nam też ſtrzedz fáłſzywych prorokow/
36:
iedno ſie pilnie pytáć o prawdziwych poſlech wyſłánych od niego/ cieſząc nas
37:
tym/ iż kto ſie go iedno dopyta/ iż ieſt zacnieyſzy niżli wſzyſcy Prorocy/ v niego.
38:
☞ Dayże nam tedy náſz wſzechmogący Pánie/ thák iákoś był dáć racżył thym
39:
nędznym poſłom Ianowym/ ábychmy zá tobą ſzli/ á pytáli ſie y przypátrowá
40:
li ſie ſwiętemu Boſtwu twemu. A ciebie poznawſzy/ mocno ſtánęli przy ſwię=
41:
tey woley á náuce twoiey. A vcżyń nas tymi proſtacżki/ o ktorych tu opowye=
42:
dáć racżyſz/ ábychmy proſthym ſerczem/ á bez wſzech wymyſłow/ poznawáli
43:
ſwięte Boſtwo twoie/ áby nas tá márna trzćiná ſwiátá tego/ y ći omylni Pro=
44:
rocy iego/ nie odwodzili od ciebie wiernego Páná náſzego/ ábychmy cie
45:
práwie poznawſzy/ przy tobye mocno ſtánęli áż do ſkonánia náſzego.
46:
Cżego nas rácż domieśćić z miłoſierdzya ſwoiego ſwiętego.
47:
Amen.
strona: 11v
| Cżwarta Niedzyelá |
1:
Ewányelia Niedziele cżwartey
2:
Adwentowey. Ktorą nápiſał Ian s. w pirwſzym
3:
położeniu kſiąg ſwoich. Iż żadna inſza nádzieiá nie ma być ná=
4:
ſzá/ iedno w vznániu grzechu/ á w pokáiániu ie=
5:
go/ á w miłoſierdziu Páńſkim.
6:
❡ Iam ieſt głos wołáiący ná puſzcży/ ſtroycie pukutę ku
7:
przyſciu Páná ſwoiego etc.
Iáko ſie pan kocha w pokornym á w vniżonym ſtanie/ á iáko nikth nie ma pokłádáć nádzyeie w doſtoieńſtwie áni w vniżeniu ſwoim.
8:
Z
Awżdy Pan Bog wſzechmogący dziw=
9:
nie á rozlicżnye ſpráwy Boſtwá ſwoiego s. od wie=
10:
kow ſtánowić racżył. A tho wſzytko co w Boſkim
11:
vmyſle ſwoim przeyrzał/ tedy to Duchem ſwym s.
12:
przez vſtá ludzi ſwięthych iáwnie á iáſnie opowie=
13:
dáć racżył. A to dla tego/ iż gdyby ſie to było ſkute=
14:
cżnie okázowáć pocżęło/ áby ludzye tym rychley te=
15:
mu wiáry dodawáli. Iż tedy byłá thego potrzebá/
16:
áby ná on cżás gdy then Bog Ociec niebyeſki/ miał
17:
iuż ná then ſwiát zeſłáć ſyná ſwego/ ku odkupyeniu
18:
wſzego narodu ludzkyego/ áby ludzye tym ſpoſobnieyſzy byli ku przyięciu tego
19:
wdzyęcżnego Syná iego/ niechciał tego zániecháć/ iżby był przed tym nie miał
20:
zgotowáć iemu zacnego poſłá/ coby był opowiedzyał przyſcie iego. A to dla te
21:
go/ iżby ludzie z wietſzą powagą przyięli tego ták miłego ſyná iego á Páná ſwo
22:
iego. A ták ten błogoſłáwiony á doſtoyny Ian s. ktory był z dawná przez Pro
23:
roki przeyrzan y opowiedzian/ iż ſie miał zyáwić pirwey á vprzedzić Páná ná=
24:
ſzego/ á potym narodowi ludzkiemu oznaymiáć á opowiedáć/ iż iuż przyſzedł á
25:
obiáwił ſie ná ſwiát on zbáwiciel/ ktory im obyecány był/ á kthorego s pewną
26:
nádzyeią cżekáli: á wołáć y vpomináć áby ſie gothowáli ná przyſcye iego/ thák
27:
mowiąc: Stroycie pokutę á gotuycie drogę Pánu ſwemu. Y dlatego ty ſłowá
28:
tu ſą ná pocżątku záłożone/ iż nic nie ieſt wdzyęcżnieyſzego Pánu náſzemu/ iedno
29:
vznáć ſie/ á vlitowáć ſie pirwſzych obłędliwośći ſwoich/ á gotowáć ſobie dro=
30:
gę wedłu woley Páná ſwoiego. Co ſzyrzey vſłyſzyſz s tego Ewányeliey ſwiętey
31:
ktorá ieſt nápiſána przez Ianá ſwiętego Ewányeliſtę w pirwſzym położeniu
32:
tymi ſłowy.
33:
A
Toć ieſt ſwiádectwo Ianowo gdy poſłáli żydo=
34:
wie z Ierozolimy Kápłany y Lewithy do Ianá
35:
ſwiętego/ áby go ſpytáli/ Ktoś ty ieſt: A ten wy
36:
znał á nic nie záprzał/ ábowiem wyznał iżem ia
37:
nie ieſt Kriſtus. Y pytáli go potym/ Cożeś thedy
38:
ieſt/ Tedyś ieſt Heliaſz: Powiedzyał im żem nie ieſth. Powye=
39:
dzyeli pothym: Thedyś ieſth on Prorok: Powiedzyał żem nie
40:
ieſt. Powiedzyeli mu potym: Ktoś ieſt/ ábychmy dáli ſpráwę
41:
tym ktorzy nas poſłáli/ co nam daſz zá ſpráwę o ſobye? Powye
42:
dzyał im ták: Iam ieſt on głos wołaiący ná puſzcży/ ſpráwuy=
43:
cie drogę Pánu ſwoiemu/ ták iáko wam o tym powiedáł Pro=
44:
rok Izáiaſz. A ći kthorzy byli poſłáni/ byli z Liczemiernikow/ y
45:
pytáli go mowiącz: Cżemuż tedy krzćiſz gdyś nie ieſt Kriſtus/ | áni Heliaſz/ |
strona: 12
| Adwentu Páńſkiego. | Liſt 12. |
1:
áni Heliaſz/ áni on Prorok? Odpowyedzyał im Ian/ mowiąc:
2:
Iać ná then cżás krzcżę wodą. Ale w poſrzodku miedzy wámi
3:
ſtoi then kthorego wy nie bacżycie/ tenći ieſt ktory po mnie ma
4:
przyść/ á przedemną dawno ſpráwion ieſt/ kthoregom ia nye
5:
godzyen/ ábych rozwiązał rzemyk v trzewiká iego. A tho ſie
6:
dzyało w Bethábarze/ zá Iordanem gdzye był Ian á krzćił lu=
7:
dzi.
8:
T
A Ewányelia ſwięta ku wielkiey pocieſze á rádośći wſzemu narodowi lu
9:
dzkiemu ná on cżás/ y potym/ ſpráwnieby miáłá być. Bo ácż pirwey iá=
10:
wnie/ ále wżdy iákoś zákrycie/ y piſmá y Prorocthwá o náſzym Pánu po=
Ezaiaſs w iiij.
11:
wiedáły. Ale tu iuż ten Ian s. ktory był przez Ezáiaſzá y przez ine Proroki z da
12:
wná opowiedzyan/ iż ſie miał zyáwić przed ſámym przyſciem Páná náſzego/
13:
práwie iuż iáwnie á odkrycie o nim powiedziáł/ iżći iuż ieſt/ á tu iuż ſtoi miedzy
14:
wámi/ ále wy go poznać nie możecie. A potym go ocżywiſcie pálcem vkazał /
15:
mowiąc á wołáiąc: Otoż gi macie/ otożci to ieſt on báránek Boży/ kthory ma
Ezaiaſs w xvj.
16:
nośić grzechy á przeklęcie tego ſwiátá nędznego.
17:
❡ O ktorym báránku z dawna tenże Ezáiaſz powiedał/ wołáiąc ku Pánu á mo
18:
wiąc: Zeſli miły Pánie rychley báránká tego/ ktory ma opánowáć ná wſzyſt=
19:
kiey ziemi. A potym thenże miły Ian s. vkazawſzy go pálcem ſwoim/ wołał:
Co to ieſt ſtroycie pokutę.
20:
Stroycie pokutę s pirwſzych obłędliwośći ſwoich/ á gotuycie drogę przećiwko
21:
Pánu ſwemu/ ábowiem iuż ſie wam przybliża kroleſtwo Boże. Iákoby thák
22:
rzekł: Pokłádáliſcie nádzieię ſwą wſzytkę w zakonie/ ktoremuſcie nigdy doſyć v
23:
cżynić nie mogli/ ktoryby was był bárzo záwiodł. Wymyſláliſcie dziwne mo=
24:
dły á dziwne ofiáry/ ktoremiſcie chcieli gniew Páńſki vbłagáć/ co wam nigdy
25:
pomoc nie mogło/ iáko was s tego y Prorocy przeſtrzegáli. Ale iuż ſie obácżcie
Ezaiaſs w j. Baruch w oſtathnim kapitulum.
26:
á gotuycie ſobie inſzą drogę/ kędybyſcie mogli przyſtąpic ku Pánu ſwoiemu. A
27:
to thę drogę ktorey on was vcżyć będzie/ á kthorą on wam vkázowáć będzye/ iż | przez iego |
strona: 12v
| Cżwarta Niedzielá |
1:
przez iego przyſcie ſwięte/ á przez vbłagánie ſwiętego iego gniewu Oycowſkie
2:
go/ ieſli kniemu z wiernemi ſercy á s práwą wiárą przyſthániecie/ iuż ſie wam
3:
przybliży ono ſtrácone kroleſthwo wáſze/ iuż wam otworzono będzie/ iuż przy=
4:
dziecie ku oney łáſce/ ktora wam z dawná obiecána byłá/ iż przez ono ſwięte ple
5:
mię/ ktore było obiecano Abráámowi y inym Pátriárchom/ miáły być vbłogo
6:
ſłáwiony wſzytki narody ſwiátá tego.
Cżemu żydowye poſłáli do Ianá ſwiętego.
7:
❡ Tá też przycżyná byłá/ iż oni żydowie á Licemiernicy poſłáli do Ianá s. kto=
8:
by był. Abowiem obiecał im to był Pan przed tym niżliby był ſądem ſwym ka
9:
ráć wſzytek ſwiát miał/ zeſłáć im kilká oſob ktorzyby ie byli mieli karáć á vpo=
10:
mináć z vznánia ich. Iáko przez Máláchiaſzá Proroká obiecał im Pan/ iż
Malachiaſs w iiij.
11:
przed tym nizli czás przydzie ſądu mego ſrogiego/ przyſlę do was Heliaſzá/ kto=
12:
ry náwroći niektore zákrwáwione ſerca oycowſkie przećiwko ſynom/ á ſynow=
13:
ſkie przećiwko oycom/ ábych przyſzedſzy nie muſiał zágubić przeklęciem ſwo=
14:
im wſzytkiey ziemie. Obyecał też Moiżeſzowi: Iż ia po tobie wzbudzę Proroká
w v. Moizeſsow.
w xviij. kap.
w xviij. kap.
15:
s poſrzodku bráciey twoiey podobnego k tobie. A gdy ſie zyáwi/ vpominay lu=
16:
dzi áby go ſłucháli. A kto go ſłucháć nie będzie/ ia będę ſrogi pomśćiciel tego.
17:
Acż tá byłá obietnicá o ſámym Pánu Kriſtuſie/ ále oni tego nie rozumieli/ ied=
18:
no iáko o inſzym Proroku. Powiedział im theż Máláchiaſz/ iż im Pan miał ze=
Malachiaſs w iij.
19:
ſłáć tego ktory miał przepráwowáć drogi iego/ ácż go nie miánował/ ále imie
20:
niem Páńſkim o nim mowił tymi ſłowy: Oto ia wam zeſlę Anyołá ſwoiego/
21:
ktory wam będzie przepráwował drogę przed oblicżnoſcią moią/ A potym ſie
22:
zyáwi pánuiący Pan/ ktorego wy cżekacie do zebránia ſwego. Iáko też y Ezá=
23:
iaſz tego potwirdzáiąc powiedał: Iż przydzie głos wołáiący ná puſzcży/ ſprá=
Izaiaſs w xl. kap.
24:
wuycie drogi Pánu/ á wyproſtuycie iáko możecie nalepiey wſzytki ſcieſzki iego.
25:
A o Kriſtuſie Pánu náſzym iuż y końcá piſmom á Proroctwom nie máſz/ iáko
26:
go ieſt wiele o ſwiętym przyſciu iego.
27:
❡ A ták pomniąc ná ty obietnice ony Kſiążętá kápłáńſkie á oni Licemiernicy/
28:
ktorzy ſie záwżdy bali/ áby prze iákie nowe náuki á nowe zyáwienie/ nie były zel
29:
żone náuki ich á doſtoieńſtwá ich. A vſłyſzawſzy o thym nowym cżłowiecże/ iż
30:
ſie w nim y nowe y dziwne rzecży zyawiáią/ poſłáli do niego kthoby był/ á ieſli
31:
nie kthory z onych obiecánych im. Powiedział im Ian s: Wiedzcie żem ia nie
32:
ieſt Kriſtus/ rozumieiąc temu/ iż ſie tego nawięcey bali. Pytáli go potym: Te=
33:
dyś wżdy Heliaſz? Powiedział im/ iż nie ieſtem Heliaſz. Potym go pytáli: Tedyś
34:
ty ten ieſt obiecány Prorok/ ktory był Moiżeſzowi obiecan? Powiedział iż nie ie=
35:
ſtem ten/ rozumieiąc temu/ iż ſie tho ná ſámego Páná Kriſtuſá ſciągáło. Thuć
36:
iuż mogli dopiro zrozumieć/ iż tho muſiał być ten głos wołáiący ná puſzcży/ o
37:
ktorym im Ezáiaſz y Máláchiaſz powiedał/ A wſzákoż chcieli mieć wyznánie
38:
iego/ y pytáli go: Powiedzże nam wżdy ktoś ieſt? Ktory im powiedział: Iż iuż
39:
wiedzcie iżem ia ieſt then głos wołáiący ná puſzcży/ o kthorym wam Prorocy
40:
powiedáli/ ábyſcie gotowáli á ſtroili drogę ku przyſciu Páná ſwoiego. Potym
41:
go pytáli: Gdyżeś nie ieſt Kriſtus/ áni Heliaſz/ áni Prorok/ cżemuż krzćiſz/ á thy
42:
nowe rzecży wymyſlaſz?
¶ Cżemu á iáko Ian ſwięty krzcił.
43:
❡ Powiedział im Ian ſwiety: Iż iać iedno cżynię znák z wody nád wámi/ iż ieſt
44:
tego wam potrzebá/ ábyſcie s ſiebie ſtárą zmázę á ſtáre ſwe obłędliwe zwycżá=
45:
ie ſcieráli á zmyiáli/ á gotowáli ſie ku temu Pánu ktory iuż ieſt/ ktory iuż miedzy
46:
wámi ſtoi/ á wy go nie znacie/ ktory was będzie krzćił Duchem ſwiętym/ thy
47:
ktorzy wiernie vwierzycie iemu/ kthory thákiey doſtoynośći ieſt/ iżem ia nie go=
48:
dzien ábych rozwiązał namnieyſzy rzemyk v nogi iego.
Trzy oſobne rzecży Ian ſwięty o Pánu ſwoim powiedział.
49:
❡ Pátrzayże co ten wielki cżłowiek o tym ſwiętym Pánu powieda. Napirwey
50:
powiáda iż thu miedzy wámi ieſt/ á wy go nie widzicie. Drugie/ iż po mnie ſie
51:
zyáwi/ á dawno przedemną ieſt. Trzecie/ iż ták wyſzſzył ſtan iego/ iż ſie poło
52:
żył niegodnym być rozwięzáć namnieyſzego rzemyká v trzewiká iego. Pirwſze
53:
iż powiedział/ ſtoi miedzy wámi á nie znacie go/ Dał to znáć wſzemu narodo=
54:
wi ludzkiemu/ iż gdziekolwiek ieſt iáka ſpráwá ábo iákie pytánie o tym miłym
55:
Pánie/ tedy on záwżdy przy tym ieſth/ ábowiem on wſzędy ieſt/ y wſzędy pełná | ziemiá y |
strona: 13
| Adwentu Páńſkiego. | Liſt 13. |
1:
zyemiá y niebo wielmożnośći Boſtwá iego/ á zwłaſzcżá thám gdzye ſą ſwięthe
2:
ſpráwy iego. Iáko tho y ſam powiedział: Gdzie ſą dwá álbo trzey zebráni w
Mattheuſs w xviij
3:
imie/ yam trzeći miedzy nimi ieſt. Skąd ſie okázuie/ iż tu Ian s. o wielmo
4:
żnym Máyeſtácie Boſtwá Páná Kriſtuſowego iáſnie opowiáda. A przyzna=
5:
wa go być Synem Bożym/ ktory od wiekow był y ieſt wſzędy iednákiey możno
6:
śći z Bogiem Oycem ſwoim/ według ſłow Ianá Ewányeliſty/ gdzie mowi:
Ian s. w j ka.
7:
Ná pocżątku było Słowo/ á Słowo było Bog/ á tho Słowo sſtáło ſie potym
8:
ciáłem etc. Nie ták iáko ſie w tym dziś niektorzy obłądzili.
Pan záżwdy od wiekow ieſt w iedinoſci Boſtwá z bogiem Oicem.
9:
❡ Drugą rzecż o nim powiedzyał/ iż po mnie ſie zyáwi/ á dawno przedemną
10:
ieſt. To byłá iáwna rzecż/ iż ſie Ian s. pirwey pocżął/ y pirwey ſie národził. Ale
11:
iż to pewnie wiedział/ y to dawał znáć onym niedowiárkom/ iż on záwżdy był
12:
y ieſt przed wſzytkimi narody ſwiátá/ á od wiekow z Bogiem Oycem/ w iedy=
13:
nośći Boſtwá ſwego. O cżym wiele piſmá y ſwiádectwá wſzędy ieſt. O cżym
14:
y ſam Pan potym powiedał/ iż niżli ſie był ieſzcże Abráám zyáwił/ tedy on przed
Ian s. w viij kap.
15:
tym był. Iedno iż ſie potym zyáwić miał/ y zyáwił ſie/ wziąwſzy ná ſię cżłowie=
16:
cżeńſtwo náſze/ iáko o tym wiele piſmá ieſt/ w ktorym miał ſpráwowáć zbáwie
17:
nie narodu ludzkiego/ á otworzyć im drogę do kroleſtwá ſwego ſwiętego.
Iako nikcżemne ſą ſthany á doſtoieńſtwá ſwyátá tego.
18:
❡ Trzecie/ okázuiąc doſtoieńſtwo Boſtwá ſwiętego y cżłowiecżeńſtwie iego/
19:
dołożył tego: Iż to będzie tákiey zacnośći cżłowiek/ iż ią/ chociam od niego po=
20:
ſłam ieſt/ nie będę godzien odwięzáć rzemyká od trzewiká iego. O iákożby tho
21:
miáło ruſzyć onych ſtanow ludzkich/ ktorzy o doſtoieńſtwach ſwych/ o ſtanoch
22:
ſwych/ o vrzędzyech ſwych/ o wymyſlech á vſtáwach ſwych/ ták wiele rozumie
23:
ią/ ták wiele dzyerżą/ iż ták wiele mogą/ iż iuż ſnadź w tę nádzyeię y łáſkę/ y miło=
24:
ſierdzye Páńſkie/ práwie opuſzcżaią. A cżáſem y inym ludziom/ iednym z łáſki/
25:
drugim też y zá pieniądze/ tych godnośći ſwych vdzieláią. Tkni ſie iedno niebo=
26:
rácżku tkni/ á obácż coś ieſt/ przyrownay ſie iedno ku themu doſtoynemu ſwię=
27:
temu/ o ktorym ſam Pan ſwiádectwo wydał/ iż nie powſtał táki miedzy ſyny
Mattheuſs w xj.
28:
niewieſciemi. O kthorego doſtoynośći y Prorocy powiedáli/ miánuiąc go być
Doſtoieńſtwá á Ianá ſwiętego/ kthore on ſobye lekcze ważył.
29:
Anyołem/ miánuiąc go być poſłem niebieſkim/ Ieſliżeś thy kiedy podobien/ zá
30:
ſproſnoſcią ſpraw ſwoich/ nammieyſzym podobieńſtwem k niemu/ á ku ſtano
31:
wi iego. A ſłuchay ták wielkiego cżłowieká co thu powieda/ będąc thákiey do=
32:
ſtoynośći/ iż żaden ſyn cżłowiecży w tákiey nie był/ iż nie tylko áby miał dufáć do
33:
ſtoieńſtwu ſwemu/ á ſpráwam ſwoim/ ále owſzem wſzythko przekłádáiąc ná
34:
Páná ſwego/ á wſzytko przypiſuiąc miłoſierdziu iego/ á thák ſie vniżáiąc przed
35:
oblicżnoſcią iego/ iż ſie miánował być niegodnym rozwięzáć namnieyſzy rze=
36:
myk v trzewiká iego. A tu obácż iákie były ſpráwy iego/ y iáki ſwięty żywot ie=
37:
go. Bo ieſli go pocżnieſz od doſtoieńſtwá/ ábo od vrzędow/ tedy ſłuchay iáko o
38:
nim piſmo ſwiádcży/ iż był nád wſzytki ine ſtany doſtoynieyſzy: bo go Pan przez
39:
Proroká názwał Anyołem/ mowiąc: Otho ia poſyłam Anyołá ſwoiego przed
Malachiaſs w iij.
40:
oblicżnoſcią ſwoią. A ktoż mogł być doſtoynieyſzym ábo ſtanu wyſzſzego/ nád
41:
ſtan Anyelſki? ábo kthory może być vrząd wyſzſzy/ nád vrząd Anyelſki? kthorzy
42:
ſpráwuią wſzytki ſpráwy táiemnic Páńſkich/ á záwżdy ſthoią przed oblicżno=
43:
ſcią Máyeſtatu iego ſwiętego.
44:
❡ Ieſli go też chceſz bacżyć od zakonu á od żywotá ſwiętego/ tedy rozumiey iżći
45:
nie vżywał żadnych ryſkoſzy. Nie ſiedział w żadnym murowánym klaſztorze/
46:
nie dzyerżał wśi/ nie był ogárnion ſługámi/ nędzna byłá kuchnia iego. Bo iáko
47:
o nim piſmo ſwiádcży/ iż będąc ná puſzcży thylko korzonkow á miodu leſnego
Mattheuſs w iij.
Marek w j. kap.
Marek w j. kap.
48:
vżywał. Nie chodził w Szárłacie/ w Hátłaſie/ w Dálmucium/ áni w żadney
49:
wymyſloney kápicy: Iedno tylko był przyodzian ſkorą źwirzęcą á ſierſcią wiel
50:
błądową/ á wżdy ſłyſzyſz iáko o ſwym doſtoieńſtwie powiedał/ iáko ſtan ſwoy
51:
wyſławiał/ nic o ſwoich godnoſciach żadney nádzieie nie máiąc. Iedno wſzy=
52:
tko ná onego báránká niewinnego przekłádał/ ná ktorego vkázował/ iż ten no=
53:
śi wſzytki wyſtepki ſwiátá tego.
Ian s. w j kap.
54:
❡ Iáko y wſzyſcy Apoſtołowie/ y wſzyſcy ſwięći/ á ná koniec y Anyeli Boży/ ni=
55:
gdy ſobie o ſwych ſtaniech żadney ſławy nie cżynili/ iedno wſzytkę cżeść á wſzy=
Wſzyſcy ſwięci/ y wſzyſcy Anieli/ záwżdy vniżáli ſtany ſwoie.
| C | tkę ſławę |
strona: 13v
| Cżwarta Niedzyelá |
1:
tkę ſławę przypiſowáli Pánu Bogu ſwoiemu/ á w nim wſzytkę nádzyeię ſwą
2:
pokłádáli/ y wſzytkim ludziom pokłádáć roſkázowáli. Iáko y on Páweł s. A=
3:
poſtoł piſząc do Filipenſow/ vpomina ie/ áby w żadnych ſpráwách ſwych żad=
Do Filipen. w iij.
4:
ney nádzyeie nie mieli/ powiedáiąc im/ iż to ieſt nazacnieyſza ſłużbá Pánu ná=
5:
ſzemu/ od tych ktorzy mu duchem ſłużymy/ á chłubimy ſie Iezuſem Kriſtuſem
6:
nie máiąc nádzyeie w żadney ſpráwie ciáłá náſzego. Bo by to ták być miáło/ á ¶ Słowá Páwłá ſwiętego.
7:
iżby nam ſpráwy ciáłá náſzego co pomoc miáły/ tedybych thego żadnemu na=
8:
przod nie dał/ ktoby pilniey ſpráwy zakonne pełnił. Byłem theż z rodu Izráel=
9:
ſkiego/ wedlem powinnośći wſzyko cżynił: Alem to obacżył/ iżem tym nic wy=
10:
gráć nie miał/ á owſzem tho wſzytko v ſiebie zá ſmieći powkłádał: Rozumieiąc
11:
temu/ iż mi nic inſzego pomoc nie miáło/ iedno to iżem poznał Páná ſwoiego
12:
Kriſtuſá zbáwicielá ſwego/ á iż żadna ſpráwiedliwosć moiá nie miáłá być ná
13:
lezyoná z zakonu á s ſpraw moich/ iedno tá/ ábych był nálazyon s Kriſtuſá á z
14:
wiáry iego.
15:
❡ Iáko y Piotr s. będąc kſiążęciem Apoſtholſkim/ gdy przećiwko niemu wy=
w dzieioch Apoſtolskich w x. ka.
16:
ſzedł Kornelius Hetman ieden/ wiedząc iuż z zyáwienia Páńſkiego o doſtoień=
17:
ſtwie iego/ gdy chciał páść przed nogi iego/ powiedział mu/ iżem ia tego nie go
18:
dzien/ bom ſługá Pańſki iáko y ty/ ále Páná Bogá chwal ſtworzycielá ſwego.
19:
Iáko y Thobiaſz gdy mu Anyoł wielkie dobrodzieyſtwá vcżynił z zrządzenia
20:
Páńſkiego/ gdy chciał vpáść przed nogi iego/ tedy mu tego ſrodze zákazał/ ie=
21:
dno áby wſzytkę cżeść á chwałę przypiſował Pánu Bogu ſwemu.
Tobiaſs w xij. ka.
22:
❡ A gdzieſz tedy ony vrzędy náſze? ony wywyſzſzenia náſze? á ony doſtoieńſtwá
23:
náſze? w ktorych wiele ludzi nádzieię pokłádáło/ kthora nádzyeiá ſłába ieſth/
Ieſli nye poznamy práwie Páná ſwego/ ſłába nádzyeiá náſzá.
24:
thák iáko Páweł s. piſze/ ieſli nie przydzyemy ku vznániu Páná á ſtworzycielá
25:
Kriſtuſá Páná zbáwicielá ſwego/ á ieſli vniżywſzy ſie nie pádniem przed no=
26:
gámi iego/ á iż s ſzcżyrą wiárą nie położymy vpełney ſwey nádzyeie w nim/ á
27:
nie będzyemy ſzukáć ſwiętego miłoſierdzya iego: gdyż Anyeli/ gdyż Apoſtoło=
28:
wie/ gdyż ini wſzyſcy ſwięci zá nic pokłádáli doſtoieńſtwá ſwoie/ á owſzem ſprá
29:
wy ſwe á doſtoieńſtwá ſwe práwie przezywáli ſmieciem á plewámi przećiw=
30:
ko zacnośći Páná ſwoiego/ á przećiwko miłoſierdziu iego. Iáko tho y ſam po=
31:
wiedáć racżył: Iż kto ſie zda być miedzy wámi nawyſzſzym/ niechay będzie iáko
Mattheuſs w xx.
Lukaſs w xxij. kap.
Lukaſs w xxij. kap.
32:
ſługá wáſz: y okázuiąc to przykłádem ſwoim/ vniżywſzy ſtan Boſtwá ſwego/
33:
zwolennikom ſwoim nogi vmywáć racżył.
Stan pokorny napłátnieyſzy v páná.
34:
❡ Iákoż y piſmá Prorockie wſzędy ſthan vniżony á pokorne ſerce nádewſzytko
35:
v Páná Bogá zacnieyſzym być przekłádáią. Iáko ono y Dawid zwyciężywſzy
36:
wſzytki nieprzyiacioły ſwoie/ dzyękuiąc Pánu ſwemu woła do niego: Iż ty mi=
ij. Krolew. w ij.ka.
37:
ły Pánie pokorny lud záwżdy wybawiaſz/ á ocży powyſzſzone záwzdy zelżyſz o=
38:
cżymá ſwemi. Gdzie też ono y ná drugim mieyſcu powiedał/ wyznawáiąc ſtan
W Pſalmie L.
39:
krolewſki ſwoy: Iż dałbyćibych ia tobie miły Páine wiele wołow y wiele bárá=
40:
now/ ále wiem iż tego odemnie wdzyęcżnie nie prziymieſz/ ábowiem to tobie na
41:
wdzięcżnieyſza ofiárá ſkruſzone á vniżone ſerce cżłowieká pokornego. A ták má=
42:
ło nie ná wſzythkich mieyſcach wſzędy vniżáiąc ſthan ſwoy krolewſki/ pokorą
43:
ſzedł ná Páná ſwoiego.
44:
❡ Bo y Sálomon będąc zacnym Krolem/ wſzędy w piſmiech ſwych dotyka á
45:
wyſławia ſerce pokornego cżłowieká/ gdzye ono mowi: Iż modlitwá ſercá po
Eccleſiaſti. xxxv.
46:
kornego przeniknie obłoki/ á nie odſtąpi áż nawyſzſzy muśi weźrzeć ná nię. Iáko
47:
też y ná drugim mieyſcu tenże Sálomon przećiwko wywyſzſzonym myſlam ná
w Przipow. xvj.
48:
piſał: Iż záwżdy bywa przed zelżeniem pychá/ á przed vpadkiem powyſzſzenie
49:
myſli cżłowiecżey. Ale lepiey ieſt vpokorzyć ſie s pokornemi/ niżli dzyelić bogác
50:
twá z hárdymi. Gdzye y Pan náſz popráwuiąc thego á vkázuiąc máłe dzyatki
51:
onym hárdym Licemiernikom/ ktorzy dufáli w zacnoſciach ſwoich/ powiedal
52:
im: Iż ieſli nie zniżicie ſtanow ſwoich/ á nie sſtániecie ſie iáko ty máłe dziatki w
Matthe. w xviij.
53:
niewinnoſciach ſwoich/ nie możecie wniść do kroleſtwá niebieſkiego.
54:
❡ Iáko y oná pánná/ będąc ták wielkiego ſtanu/ ktora ieſzcże w Ráiu przeyrza=
55:
ná byłá/ kthorą zwał Anyoł nabłogoſłáwieńſzą miedzy wſzemi niewiáſtámi: | ktorey po= |
strona: 14
| Adwentu Páńſkiego. | Liſt 14. |
1:
ktorey powiedał iż ieſt łáſki pełná/ á sſtáłá ſie byłá wdzyęcżnym przybytkyem
2:
á koſciołem ciáłu Páńſkiemu: á wżdy ſłuchay ieſliże ſie chłubiłá s thego doſto=
3:
ieńſtwá ſwego/ ábo s tych zacnośći ſwoich/ ále nádewſzytko przełożyłá wdzyę=
4:
cżnieyſzą pokorę być v Páná ſwoiego niżli co inſzego/ mowiąc thák: Iż on wey=
Pánná będąc thákiey zacnośći vniżáłá ſtan ſwoy.
5:
rzał ná pokorę dzyewecżki ſwoiey/ á ſthąd mie przezwáli być błogoſłáwioną
6:
wſzyſcy narodowie. Támże máło niżey powieda: Iż on záwżdy ſkłádá moca=
7:
rze s ſtolcá/ á powyſzſza pokorne.
Lukaſs w j. ka.
8:
❡ A nákoniec/ záwięzuiąc w thym Páweł s. wſzytki vnioſłe myſli náſze/ nápi=
9:
ſał ták do Korintow/ vpomináiąc ie s tego: Acżkolwiekby ſie wam mogło zya¶ Zadna rádá oprocż Páná.
j. Korynt. viij.
j. Korynt. viij.
10:
wiáć wiele bogow y wiele ſwiętych ták ná niebie iáko y ná zyemi/ ále wy w ża=
11:
dnych nádzieie nie mieycie/ iedno wam niechay będzye przed ocżymá wáſzymi
12:
záwżdy iedyny Bog á iedyny Pan Kriſtus/ w kthorym ſie wſzythko zámyka s
13:
przodku y áż do ſkońcżenia/ á my tákież w nim ná wieki wiekom.
14:
❡ Tu iuż obácż iáko ſą płatne ſtany á doſtoieńſtwá náſze v Páná náſzego. Tuć
15:
ná ſwiecie mogą być płatne/ y ku docżeſnym roſkoſzam ſpráwione/ Ale iákiemi
16:
ſą obowiąſki obowiązáne/ mogłyby cżáſem drugiemu omierznąć. Bo im to iá
17:
wnie opowiedzyał Pan w oſobie onego Proroká/ gdy mu mowił: Idź á opo=
Ezechiel. w iij. ka.
18:
wieday ludowi temu wolą moię/ ieſli im powieſz prawdę/ duſzę ſwą oſwobo=
19:
dziſz/ ieſli im nie powieſz prawdy/ tedy krwie ich będę pátrzył z ręku twoich. O
20:
ſrogaſz to ſentencia á ſroga przymowká/ ná ty ktorym ſą niſzſze ſtany od Páná
21:
Bogá porucżony. Abo gdzye też ono mowi: Biedá wam ktorzy ſie páſiecie ná
Ieremi. w xxvij.
22:
winnicy moiey/ mleká á wełny vżywáiąc z owiecżek moich.
Nie dufay żadney godnośći ſwoiey/ á day ſie ná miłoſierdzye.
23:
❡ A ták iuż obácż náukę tey Ewányeliey ſwiętey k cżemu ſie ſciąga. Ni s cżego
24:
cie więcey nie vpomina ten błogoſłáwiony á tu zeſłány Ian s. iedno ábyś zło=
25:
żywſzy s ſiebie przez pokutę s. ſtáre obłądzenie ſwoie/ á vznawſzy ſie w vpádku
26:
ſwoim/ ſzukał á zábiegał tey drogi/ iákobyś ſie s pokornym ſercem/ mogł vká=
27:
záć Pánu Bogu ſwemu/ á nie dufał żadney godnośći ſwoiey/ żadnym ſpráwam
28:
ſwoim/ gdyż ie wielcy ſwięći ludzie záwżdy zá nic pokłádáli: iedno tylko ábyś
29:
wſzytkę ſwą nádzieię położył w onym niewinnym báránku/ ktory thu przyſzedł
30:
dla zbáwienia twoiego/ ktoregoć tu ten Ian s. vkázuie á opowieda/ iż on chce
31:
wziąć ná ſię przeſtąpienie twoie/ zá ktoreś ty żadnym obycżáiem nigdy doſyć v=
32:
cżynić nie mogł/ á chce ſie zá cią iednáć z Bogiem Oycem ſwoim.
33:
❡ A wołay z Ianem wyznawáiąc niegodność ſwoię/ á s Páwłem y z inemi
34:
ſwiętemi zá nic pokłádaj wſzytki doſtoieńſtwá y wſzytki zaſługi y ſpráwy ſwiá
35:
tá tego: á w ſámym Pánu á w odkupieniu iego położ wſzytkę nádzieię ſwoię/ á
36:
wſzytki ſpráwy ſwoie podrzuć przed nogi iego/ á kędy możeſz polepſzay żywotá
37:
ſwego/ á pytay á dowieduy ſie o ſwiętey náuce iego/ kthora bárzo wdzięcżna á
38:
bárzo łácna ieſt/ á ſtáray ſie iáko możeſz napilniey wedle przemożenia krewko=
39:
śći cżłowiecżeńſtwá ſwego/ ábyś cżynił doſyć woley/ náuce/ á roſkazaniu ſwięte
40:
mu iego. A gdziebys s cżego wykrocżył/ ábo przeſtąpił ſwiętą wolą iego/ ni w
41:
cżym inſzym żadney nádzieie nie pokłáday/ iedno w ſwiętym miłoſierdziu iego/
42:
będąc tego iſt/ iż ſie ná nim nic nie omyliſz/ gdy vpadnieſz s pokornym ſercem á
43:
s pokornemi prośbámi ſwemi przed nogámi iego. A tu dopirko bądź tego iſt/
44:
iż gdy cie on weźmie ná opiekę ſwoię/ á iż mu pewnie dufáć będzieſz/ iż cie iuż v=
45:
wielbi/ iż cie iuż vbłogoſłáwi/ á będzie ſtrzegł káżdego vpadku twego. Thák iż
46:
ſie sſtánieſz vcżeſnikiem zaſług iego v Bogá Oycá niebieſkiego/ y wdzięcżnym
47:
ſtworzeniem iego.
48:
¶ Summá tey Ewányeliey krotko ná náuki zebrána.
49:
❡ A tu mamy pilnie vważáć w tey Ewányeliey s. rádę y náukę tego wielkiego
50:
Proroká/ á tego wielkiego miłoſniká Páńſkiego/ iż on thu dał práwie policżek
51:
ſtárim zwycżáiom zakonu ſtárego/ y nowym wymyſłom iuż w zakonie náſzym
52:
od ludzi wymyſlonym. Gdiż tu nie woła ten Prorok s. Pálcie ofiáry/ buduycie
53:
ołtarze/ iáko żydowie cżynili. Nie woła też/ biegaycie po ſwiátu ſzukáiącz rozli=
54:
cżnych rad/ pomocy/ y wymyſłow ſwiátá tego. Ale z gołá woła/ Stroycie po=| C 2 | kutę/ á v= |
strona: 14v
| Ná dzyeń národzenia |
1:
kutę/ á vznaycie ſie w złoſciach wáſzych/ á vciecżcie ſie do Páná ſwego. ❡ Dru=
2:
gą rzecż mamy bacżyć/ iáko ieſth złemu ſtráſzliwa prawdá á vpominánie/ áby
3:
przeſtał od złośći ſwoich. Iáko wnet poſłáli oni vpornicy/ hámuiąc tego ſwię
4:
tego Poroká/ w cżyięby nádzyeię thę prawdę mowł/ ábo nawrácał/ ábo krzćił
5:
ludzi/ od złośći. ❡ Trzecie mamy obacżáć/ nádętość á pychę ſwiátá tego/ ſły=
6:
ſząc iáko ſie ten doſtoyny ſwięty vniżał/ nád ktorego żaden nie powſtał więtſzy
7:
miedzy ſyny niewieſciemi/ iżbychmy tákież vniżáli myſli y ſercá náſze przed Pá=
8:
nem ſwoim/ áby y ini hárdzi á vporni z nas dobre náuki á przykłády bráli.
9:
❡ Cżwartge mamy obacżáć/ niewidomą oblicżność Páná ſwego/ przy káżdey
10:
ſpráwie ſwiętey iego/ ták iáko ten Prorok ſwięty powieda: Iż thuż ieſt miedzy
11:
wámi/ choeiay go nie widzicie/ ábychmy ſie záwżdy ſkromnie á pocżciwie zá=
12:
chowywáli we wſzelkich ſpráwach ſwoich/ gdyż to cżynimy nie tylko przed ták
13:
wielkim krolem/ ále y przed lżeyſzemi ſtany ſwiátá tego.
14:
☞ Dayże nam tedy náſz wſzechmogący Pánie/ áby ſie ty ſłowá á to vpominá
15:
nie tego ſwiętego miłoſniká twoiego ták wkorzeniły w ſercá náſze/ ábychmy w
16:
ni w cżym inym nie pokłádáli nádzyeie ſwoiey/ iedno vznawſzy ſie w grzechu
17:
ſwoim á omierźiwſzy gi ſobie/ vciekáli ſie do ſwiętego miłoſierdzya twoiego. A
18:
ty/ ácż niewidomie/ ále ábyś vſtáwicżnie miedzy námi ſtał/ á iżby nam zá=
19:
wżdy było ná piecży ſwięte imię twoie/ á ſtąd ábychmy záwżdy byli
20:
w ſwiętym miłoſierdziu twoim/ y w opiece twoiey. Cżego
21:
nas domieśći Pánie Boże wſzechmogący náſz
22:
ná wieki wiekom/ Amen.
23:
Ná dzień Bożego národzenia
24:
wykład ná ſłowá Prorockie/ ktore Ezáiaſz nápi=
25:
ſał w ix. kápitulum kſiąg ſwoich. Náprzećiwko temu dziwo=
26:
wi/ iź ſie Bog sſtał cżłowiekiem.
27:
❡ Lud then ktory chodził w ciemnoſciách widzyał ſwiátłość wielką/
28:
ktora weſzłá tym ktorzy mieſzkáli pod cieniem ſmierći etc.
¶ O przeźrzenyu ſwiętego národzenia Páná náſzego y co nam dobrego s tego vroſło.
29:
I
Z tho byłá wielka nam pociechá/ gdych=
30:
my ſłycháli ony wdzięcżne obietnice od Páná ná=
31:
ſzego/ y od Prorokow iego/ iż Pan náſz á Zbáwiciel
32:
náſz/ miał ná ſwiát sſtąpić/ á wykupić y wyzwolić
33:
narod ludzki/ od wſzech vpadkow iego/ á od wſzy=
34:
tkiego iemu zgotowánego niebeſpiecżeńſtwá. Te=
35:
dy to ieſzcże więtſzą/ ktorą tu nam Prorok s. Izáiaſz
36:
opowieda: Iż then narod ludzki/ nie tylko áby wy=
37:
zwolon miał być á wykupion/ ále y ſwiátłość wiel
38:
ka miáłá ſie zyáwić á vkázáć tym/ ktorzy ſiedzyeli/
39:
iáko w ciemnoſciach/ á iáko w cieniu ſmiertelnym
40:
nie rozumieiąc piſmu áni obiethniczam Prorockim/ o zbáwieniu ſwoim/ áni o
41:
przyſciu Páná ſwego. A ſtąd nicżego inſzego nie cżekáli/ iedno onego wiecżne=
Ktorzy ſiedzyeli pod cieniem śmierći.
42:
go cieniá ſmierći á potępienia ſwoiego/ pod kthore był poddan narod ludzki/
43:
prze grzech pirwſzego oycá náſzego/ zá ſpráwiedliwym ſądem ſámego Páná
44:
Bogá/ Bo gdy przeſtąpił wolą á roſkazánie Páná Bogá ſwego/ á iadł z one=
45:
go drzewá zákázánego/ tám iuż wnet ſrogi dekret Boży nád nim ſie wypełnił.
46:
Iuż ſroga ſmierć wzięłá go w moc á w iuriſdicią ſwą/ iuż tám cżłowiek ſtráćił
47:
wnet pirwſze práwo ſwoie/ niewinność y nieſmiertelność/ á ſſtał ſie wnet pod=
48:
dánym grzechowi y ſmierći/ w ktorey niewoli ták długo był zádzyerżan/ áż po=
| tym Pan |
strona: 15
| Páná náſzego. | Liſt 15. |
1:
tym Pan Bog vlitowawſzy ſie vpadku iego/ zeſłáć thu racżył iedynego Syná
2:
ſwego/ tę wdzięcżną ſwiátłość wſzytkiego ſwiátá/ kthora wſzytkim vpádłym
3:
wdzięcżnie ſie okazáłá w onym ſrogim cieniu ſmierći. A dla tego ty ſłowá thu
4:
ſą ná pocżątku wſpomioniony/ iż tu nam wielką pociechę Prorok Izáiaſz opo
5:
wiedział/ iż ſwiátłość wiecżna miáłá być zyáwiona tym ktorzy ſiedzieli w tym
6:
cieniu ſmierći. Co iáko ſzyrzey rozumieć maſz/ ſłuchay ſłow tego to á Proroká za
7:
cnego. A iáko ie będzyeſz miał rozumieć/ proś Páná ſwoiego o wſpomożenie
8:
Duchá ſwiętego. Ktorego nam racży dáć Boże wſzechmogący w Troycey iedy
9:
ny wiekom wiecżnie błogoſłáwiony/ Amen.
10:
¶ A to ſą ſłowá Prorockie.
11:
L
Vd then kthory chodził w ciemnoſciach/ widzyał
12:
ſwiátłość wielką/ á mieſzkáyączym w kráinie cye=
13:
niá ſmierći ſwiátłość ieſt im weſzłá. Abowiemeś
14:
thy rozmnożył narody á nie vwielbiłeś rádośći. A
15:
będą ſie weſelić przed tobą/ iáko oni kthorzy ſie ráduią we żni=
16:
wá ſwoie/ á iáko ſie ráduią boiowniczy nábrawſzy pożythkow
17:
gdy dzyelą łupy ſwoye/ ábowyem iárzmo cyęſzkośći iego/ á ro=
18:
zgę rámieniá iego/ y ſceptrum poborce iego tyś ieſth zwyciężył/
19:
thák iáko ſie dzyało w dzyeń poraſzki Mádiáńſkyey. Abowiem
20:
káżde gwałthowne złupyenie z nawáłnoſcią/ y káżde odzyenie
21:
zmieſzáne ze krwią ma być ná ſpalenie á ná pokarm ogniowy.
22:
Abowiem málucżki národził ſie nam/ á ſynacżek dárowan ieſth
23:
nam/ á sſtáło ſie kſięſtwo iego ná rámieniu tego: á będzye zwa=
Przezwiſká Páná náſzego.
24:
no imię iego Dziwny/ Rádny/ Bog/ Mocny/ Ociecz przyſzłe=
25:
go wieku/ Kſiążę pokoiu. A będzye rozmnożono Ceſárſtwo ie=
26:
go/ á końcá nie będzye pokoiu iego. Ná ſtolczu Dawidowym/
27:
á ná kroleſthwie iego oſiędzye: áżby vmocnił á vtwirdził ye w
28:
ſądzye á ſpráwiedliwośći/ od tego cżáſu áż ná wyeki. A chutli=
29:
wa miłość Páná wſzech zaſtępow to ſpráwić ma.
30:
T
Oś iuż tu ſłyſzał ſłowá Prorockie/ y iákie błogoſłáwieńſtwá obiecuie/
31:
tym ktorzy mieli docżekáć obiecáney ſwiátłośći tey/ á obacżyć ſie w cie=
32:
mnoſciach ſwoich/ to ieſt/ tym ktorzy mieli poznáć przyſcie Páná ſwo=
33:
iego/ á dziwne národzenie iego/ y przecż ſie tho sſtáło/ y iákie pociechy y dobro=
34:
dzieiſtwá nam przynioſło/ y iáko ie tu Prorok ſzyroko wylicża á opowieda/ mo
35:
wiąc: Iż ći ktorzy poznáią á vwierzą ſwiátłośći tey/ będą ſie rádowáć/ iáko oni
36:
robotnicy/ kthorzy ſie ráduią gdy docżekáią żniwá ſwoiego: ábo iáko Hetmáni
37:
gdy zwyciężywſzy mocy nieprzyiacioł ſwych/ dzielą miedzy ſobą łupy á bogác=
38:
twá ich. Abowiem ty w ten cżás Pánie/ iárzmo cięſzkośći ich/ á rozgę rámieniá
39:
ich/ y ſceptrum á moc poborce ich/ zwyciężyſz. A to ieſt przycżyná rádośći ich.
Pocyechy kthore nam przynioſło národzenie Páńſkie.
40:
❡ Pátrzayże co tu Prorok przeyrzał Duchem s. ſpráwiony/ iákie ſie dobrodziey
41:
ſtwá miáły ſſtáć narodowi ludzkiemu/ przy zyáwieniu tey obyecáney ſwiátło=
42:
śći. Napirwey powiáda/ iż będzye złamano iárzmo cięſzkośći ich. O okruth=
Iárzmo zakon.
43:
neſz tho było iárzmo cięſzkośći náſzych/ on ſrogi zakon á on twárdy cyrograph/
44:
ktory byli dáli ná ſię przodkowie náſzy/ iż ktoby mu był doſyć vcżynić nie miał/
45:
iż záwżdy miał być pod przeklęciem á pod niełáſką Páná ſwego. Y opowieda
46:
thu Prorok/ przez Duchá s. ſpráwiony/ thę pociechę wſzytkiemu ſwiátu/ iż ná
w ij. Moyz. w xxiij.
47:
ten cżás gdy ſie miáłá zyáwić tá nowa ſwiátłość/ á gdy ſie miáło národzić tho
48:
máłe dzyeciątko/ o ktorym thu powieda/ iż iuż to ſrogie iárzmo/ á then twárdy | C 3 | obowiązek |
strona: 15v
| Ná dzyeń národzenia |
1:
obowiązek/ miał być wiecżnie zyęt z nędznego cżłowieká/ á iż miał być wypu=
2:
ſzcżon s thego thák twárdego obowiąſku/ A owſzem miał być przypuſzcżon ku
Zakon śmierćj.
3:
ſwiętemu miłoſierdziu Páná ſwoiego/ w káżdym nieobácżnym vpadku ſwym
4:
Cżego on s ſiebie nigdy żadnemi wymyſły/ żadnemi ofiárámi/ żadnemi przy=
5:
cżynámi/ by theż był y wſzytko co miał y ſam ſiebie ofiárował/ nigdy złożyć nie
6:
mogł. A zwłaſzcżá ći ktorzy ſiedzieli w ciemnoſciach ſmierći/ to ieſt/ ktorzy mie
7:
li nádzieię w zakonie ſwoim/ w wymyſlech ſwoich/ w ofiárach ſwoich/ nic o
8:
tym ſwiętym obiecánym zbáwicielu á o tey nowo zyáwioney ſwiátłośći nie ro
9:
zumieiąc/ o kthorey tu iáwnie Prorok ſwięty piſze/ y ná wielu mieyſcach w ro=
10:
zlicżnych piſmiech ieſt obiáwiono.
Rozgá ramieniá/ grzech pirworodny.
11:
❡ Drugą nam też tu á wielką pociechę tenże Prorok opowieda/ ktora ſie miá=
12:
łá zyáwić przy tym to ſwiętym národzeniu tego náſzego Páná/ á przy tym zyá=
13:
wieniu tey nowey ſwiátłośći/ iż rozgá rámieniá náſzego miáłá być złamána. A
14:
to ieſt oná ſroga grozá á ſroga ſentencia pirworodnego grzechu náſzego/ ktory
15:
był wlan ná wſzytek narod ludzki/ zá przeſtępkiem przodká náſzego/ ktore ſie by
16:
ło sſtáło prze onę zákazáną rozgę/ kthorą on vłomił w Ráiu nád wolą Páná
17:
ſwego. Prze ktorą rozgę/ żadne ſtworzenie/ zá wyrokiem Páńſkim/ nie mogło
18:
być żadnym obycżáiem ſpráwámi ſwemi zbáwiono/ by nam było nie obieca=
19:
no to plemię ſwięte/ ktore nam to potym przeiednáć miáło. Iáko y Páweł S.
20:
piſze/ rzekąc: By nam było nie to obiecáne plemię/ bylibychmy ieſzcże w więth=
Do Rzimia. w ix.
Ezaiaſs w j. kap.
Ezaiaſs w j. kap.
21:
ſzym przeklęctwie niż miáſtá Sodomſkie á Gomorſkie.
Ktorzy docżekáli tey ſwiátłosći.
22:
❡ A ták ći ktorzy zrozumiawſzy vwierzyli obietnicam Páná ſwego/ á cżekáli z
23:
rádoſcią tey ſwiátłośći/ o ktorey im tu Prorok powieda/ potym też y ći kthorzy
24:
docżekáli tego/ á odrzućiwſzy ciemnośći á záſlepienie ſwoie/ vwierzyli przyſciu
25:
iego á náukam ſwiętym iego/ á národzili ſie z nowu przez krzeſth á Duchá s. á
26:
przyięli ná ſię znák przymierza s Pánem ſwoim/ ktore nam ſpráwiło národzo=
27:
ne to ſwięte cżłowiecżeńſtwo Páná tego. Nád tym ſie práwie zyáwiłá thá no=
Ian w iij. kapitule.
28:
wa ſwiátłość/ á złaman ieſt pręt rámieniá ich/ to ieſt/ przeklęcia ich wiecżnego/
29:
á onego grzechu pirworodnego/ á ſrogośći zakonney. O kthorym Páweł s. do
30:
Gálátow w iij. káp. piſze/ iż vſtáwicżnie nád námi ſtał iáko miſtrz z rozgą/ v=
31:
pomináiąc nas s powinnośći náſzych. O wielkaſz ſie tho ſwiátłość zyáwiłá á
32:
wielka pociechá nam niebożątkom/ ktorzychmy chodzili w tym cieniu á w cie=
33:
mnoſciach tego ſwiátá. A iáko záſię wielka żałość á ſmętek/ bychmy byli nie v=
34:
wierzyli á nie zrozumieli/ co nam ſpráwiło to ſwięte nowo národzone cżłowie
35:
cżeńſtwo Páná náſzego.
Sceptrum poborce/ tho ieſt cżártá/ złamano.
36:
❡ Trzecią nam też tu á nie ledá iąką pociechę przy tym to zyáwieniu Páná ná=
37:
ſzego Prorok opowieda: Iż ná ten cżás miał Pan złomić/ ſkázić/ á zniſzcżyć ſce=
38:
ptrum á kroleſtwo onego ſrogiego krolá/ á onego okrutnego poborce/ iáko go
39:
tu Prorok zowie/ Cżártá á ſprzećiwniká náſzego/ ktory pánował á roſciągał to
40:
ſceptrum ſwoie od pocżątku ſwiátá nád narodem ludzkim/ kocháiąc ſie á bu=
41:
iáiąc w roſkoſzach ſwoich/ á oſadzáiąc ciemne kroleſtwo ſwoie/ á biorąc okru=
42:
tny pobor á ſrogi podatek ze wſzytkiey ſzyrokośći ſwiáthá/ niewinnego narodu
43:
ludzkiego/ do ciemnego kroleſtwá ſwego. Ktore ſceptrum á ktore kroleſtwo ie
44:
go/ iáko tu Prorok powieda/ miáło być złamano/ gdy ſie miáłá zyáwić tá obie
w j. Moy. w iij.
Abakuk w iij. kap.
Abakuk w iij. kap.
45:
cána ſwiátłość á to ſwięte płemię/ ktore miáło zetrzeć głowę iego. Iáko mu to
46:
ieſzcże y w Ráiu powiedzyano było. Iáko y Abákuk Prorok tego potwirdzał/
47:
mowiąc: Iż gdy ſie zyawi ten Pan/ iż ma być zákryta moc iego/ á ſmierć y cżárt
48:
vpádną pod nogi iego. A ták obácż ieſliby to ktory ſwiecki pan ábo ktory mo=
49:
carz vcżynić mogł/ gdyby nie było podpárto Boſtwem cżłowiecżeńſtwo iego.
50:
Iáko nam vcżynił ten nowo národzony á z dawná obiecány Krol/ ieſli mocno
51:
będzyem wierzyć ſwiętemu Boſtwu iego złącżonemu s tym ſwiętym národzo
52:
nym cżłowiecżeńſtwem iego.
Moc zákryta Páná náſzego.
53:
❡ A potwirdzáiąc tego Prorok/ iż ſie tho ſſtáć nie mogło żadną mocą á gwał=
54:
tem ſwiátá tego/ iedno mocą zákritą Boſtwá Páná náſzego/ przypomina tu/ iż
55:
ſie tho ták sſtáć miáło iáko w dzień poraſzki Mádiáńſkyey/ gdy był wzbudzon
| Gedeon pro= |
strona: 16
| Páná náſzego. | Liſt 16. |
1:
Gedeon proſty páſterz od Páná Bogá/ áby był zwiodł bitwę z woyſki Mádi=
2:
áńſkiemi/ ácż miał wiele ludzi żydowſkich/ ále mu roſkazował Pan áby nie brał s
Iudicum vij.
3:
ſobą iedno trzy ſtá oſob. Aby to okazał/ iż więtſza ieſt moc zákryta Boſtwá ie=
4:
go/ niżli wſzytki możnośći ſwiátá tego. Ták iż potym woyſko Mádiáńſkie było
5:
ták vſtráſzone/ iż ieden drugiego bijąc/ ſámi ſie poráźili. Tákże też teraz rownie
Obroná ná nyeprzyiacioły náſze
6:
ći Mádiáńcżycy á ći ſrodzy nieprzyiaciele náſzy/ to ieſt/ ſmierć/ grzech/ á cżárt/
7:
pod zákrytoſcią mocy Páná náſzego/ będą ſrodze poráżeni/ á nád námi żadney
8:
zwirzchnośći mieć nie będą/ ieſli Pánu ſwemu wiernie á ſtale dufáć będziemy/
9:
A iż nie będziem dufáć w żadnych inych mocach áni ſpráwach ſwoich/ iáko on
10:
Gedeon nie dufał w mocy ludu ſwoiego/ áni w miecżu ſwoim/ iedno w możno
11:
śći Páná ſwoiego/ á w miłoſierdziu iego. A gdy my też thák cżynić będziemy/
12:
tedy ći miánowáni nieprzyiaciele náſzy ſámi ſie pobiją/ ſámi ſie pokąſáią/ ſámi
13:
ſie podawią żáłoſcią á zazdroſcią/ gdy vyrzą mocnie przy nas ſtoiącego Páná
14:
náſzego/ á obacżą iż ſtráćili moc ſwoię á vrzędy ſwoie/ mocą á przyſciem á ná=
15:
rodzeniem tego to Páná á Zbáwicielá náſzego.
16:
❡ A tu dopirko ſie zyáwi thá obiecána ſwiátłość nád námi/ ktorzychmy byli w
17:
ciemnoſciach ſmierći/ bychmy byli tey ſwiátłośći nie poználi. Ktorzychmy du
18:
fáli mocam ſwoim/ godnoſciam ſwoim/ bogáctwam ſwoim/ wymyſłom á
19:
vſtáwam ſwoim/ y zaſługom ſwoim: ktore ácż ſą niektore v Páná wdzięcżne/
20:
áleby nam były nic nie pomogły/ by nas byłá tá ſwięta ſwiátłość nie obiáſniłá
21:
á iżby nas byłá nie przyiednocżyłá ku Bogu Oycu náſzemu/ przez wiárę á poko
22:
rę náſzę/ przeiednawſzy nam on ſrogi gniew iego/ á zwyciężywſzy thy okruthne
23:
przećiwniki náſze. Iáko o thym Zácháriaſz Prorok wołał/ gdy iuż był poznał
Lukaſs w j. ka.
24:
bliſkie przyſcie Páná náſzego: Iż iuż oto zyáwi ſie ſwiátłość tym kthorzy ſiedzą
25:
w ciemnośći ſmierći. Y dołożył ktorzy to być mieli/ iż ći ktorzy będą ſpráwowáć
26:
nogi ſwoie ná drogę pokoiu. To ieſt/ ná vznánie á ná zrozumienie onego poko=
27:
iu/ ktory ten Pan miał vcżynić wiernym ſwoim/ ktorzy vwierzywſzy mieli mo
28:
cno ſtać á nádzieię mieć w ſwiętym przyſciu iego/ á w odkupieniu iego.
29:
❡ Przytym opowiedziawſzy Prorok to zyáwienie tey ſwiętey ſwiátłośći/ y opo
30:
wiedziawſzy ty zwycięſtwá tych ſprzećiwnikom náſzych/ y ty dobrodzieyſtwá
31:
ktore ſie vpádłemu ſwiátu sſtáć miáły. A iż to iákoś zákrycie powiedał/ tu iuż
32:
iáwnie dawa znáć/ kto miał być they rzecży ſprawcą/ á przez kogo ſie to miáło
33:
sſtáć/ gdzie mowi: iż málucżkie dzieciątko národziło ſie nam/ á ſynacżek ieſt dá
34:
rowan nam. A sſtánie ſie Ceſárſtwo iego ná rámionach iego. A będzie zwano
35:
imię iego Dziwny/ á będzie rády wielkiey/ á będzie to Bog mocny/ Ociec przy=
36:
ſzłego wieku/ Kſiążę pokoiu/ á rozmnoży ſie ſzyroko Ceſárſthwo iego/ á pokoiu
37:
iego nigdy końcá nie będzie. Y wiele inych rzecży powiádáiąc o nim.
Dziwna rzecż cżłowieká Bogiem rozumieć.
38:
❡ Pátrzayże/ thoć iuż tu iáwnie Prorok powieda/ co to miáło być zá dziecię/ A
39:
zwłaſzcżá iż go miánuie być Bogiem/ kthorego kroleſtwá koniec nigdy nie ma
40:
być. Rozumieyże temu/ iż to dziwna rzecż miáłá być ku rozumowi á ku vwye=
41:
rzeniu ludzkiemu/ iżby cżłowiek ná ſwiecie národzony/ ieſzcże w thák vniżonym
42:
ſtanie/ miał być rozumian być Bogiem ábo odkupicielem/ by nam był rozum
43:
náſz nie podpárt piſmem álbo obietnicámi Páńſkiemi. Ale iż tho z dawná Pan
44:
przeyrzał w táiemnoſciach ſpraw ſwoich/ iż ſie to Boſtwo w cżłowiecżeńſtwie
45:
zyáwić miáło/ opowiedzyał to w Ráiu ieſzcże onemu cżártowi/ iż z żeńſkiego po
46:
kolenia miáło náſtáć tho ſwięte plemię/ ktore miáło zetrzeć głowę iego. Opo=
47:
wiedzyał to Abráámowi/ Izáákowi/ Dawidowi/ iż z narodu ich miał vbłogo
w j. Moyze. w iij.
48:
ſłáwić wſzytki narody ſwiátá tego. Iáko też y onemu krolowi Acháſowi dał
49:
to zá znák/ iż pánná porodzić miáłá ſyná/ ktoremu miáło być imię Emánuel/ to
w j. Moy. w xxvj.
50:
ieſt zbáwiciel ſwiátá. A ták tu y Izáiaſz potwirdzáiąc tych obietnic Páńſkich/
51:
powieda: Iż gdy ſie ty błogoſłáwieńſtwá wſzytki miáły ſwiátu zyáwić/ thedy
ij. Krole. w vij.
52:
nie powieda áby ſie to przez Anyołá sſtáć miáło/ ábo przez iákiego niewiádo=
53:
mego Proroká. Ale powieda/ iż dzieciątko málucżkie národzi ſie nam/ á ſyn ten
54:
obiecány będzye dárowány nam: potwirdzáiąc tego/ iż wedle wſzech obietnic
55:
Páńſkich y Prorockich ten zbáwiciel á práwy Bog miał ſie okázáć á národzić | C 4 | w cżłowie= |
strona: 16v
| Ná dzyeń národzenia |
1:
w cżłowiecżeńſtwie ſwoim: gdyż áni cżłowiek/ áni Anyoł tego nie mogł vcży=
2:
nić/ iedno to ſwięte Boſtwo ták s cżłowiecżeńſtwem złącżone.
Dziwne národzenie Páńſkie.
3:
❡ Acżkolwiek dziwne było národzenie iego/ bo s pánny/ á przez ſpráwę Duchá
4:
ſwiętego/ y przez grzechu pirworodnego. Bo by ſie theż był národził iáko cżło=
5:
wiek iny pod grzechem/ tedyby też nam był máło pomoc mogł: Bo chory cho=
6:
remu/ á vpádły vpádłemu/ máło pomoc może. Przeto y Anyoł zwiáſtuiąc pán
7:
nie tę dziwną ſpráwę Páńſką/ powiedział iey: Iż wiedz to co ſie vrodzi s ciebie
Lukaſs w j. kap.
8:
będzie ſwięte/ á będzie wezwano Synem Bożym. Gdyż cokołwiek ſie vrodziło
9:
wedle biegu przyrodzonego/ wſzytko ſie rodziło w gniewie á w przeklęciu pir=
10:
wſzym onym przodkow náſzych.
11:
❡ Dokłádáiąc theż tego Prorok/ iákie to dziecię być miáło/ powieda: Iż moc á
12:
Ceſárſtwo iego będzie ná rámionach iego. To ieſt/ iż to národzone dzyecię/ kto=
13:
re ma mieć burdę s tymi niewidomemi nieprzyiacioły náſzemi/ nie będzye po=
14:
trzebowáło żadney widomey pomocy ſwieckiey/ iáko ini mocarze á krolowye
15:
zyemſcy: Ale moc iego będzye w rámieniu iego/ ták iż mocą ſwą właſną będzie
16:
ſrog káżdemu ſprzećiwnikowi náſzemu.
Kroleſtwoieoná rámionach iego.
17:
❡ A iż też opowieda być kroleſtwo iego ná rámionach iego/ to ſie známionuie:
18:
Iż on to ſwoie nawdzięcżnieyſze kroleſtwo á to ſwoie kochánie/ ktore iáko ſam
19:
opowieda nawiętſze być w narodzie ludzkim/ miał wzyąć ná rámioná ſwoie/ á
Prouerbi. viij.
20:
ná ſię wzyąć wſzytki wyſtępki iego. Iáko Ian s. o nim powieda/ Iż to ieſt ten
Ian w j. kapitule.
21:
báránek Boży/ ktory ná ſobie nośi wyſtępki ſwiátá tego/ A tho dla tego áby go
22:
márnie nie ſtráćił/ ále áby ie wiecżnie opánował á rozrádował ſie wiecżnie w
23:
tym kroleſtwie ſwoim.
Dziwne ſpráwy Páńſkie.
24:
❡ Potym go dáley Prorok wykłáda/ Iż imię iego będzie dziwny. Thu ſie káżdy
25:
ſnádnie ſpráwić może/ iż go właſnie przezwał/ roſpomniawſzy ſobye dziwne
26:
ſpráwy iego/ ktore on od wiekow ſpráwował ſpołu z Bogyem Oycem ſwoim/
27:
y potym w ſwiętym cżłowiecżeńſtwie ſwoim: ták iż dyabli przed nim vcieká=
28:
iąc á nárzekáiąc wołáli: Y co z námi zá ſpráwę maſz ſynu Dawidow. Vcieká=
29:
łá przed nim ſmierć/ bo roſkázował vmárłym wſtáwáć/ chromym ſkákáć/ ſle=
30:
pym pátrzyć/ y z inych rozmáitych vpadkow ludzi rozwięzuiąc. A thák ſprá=
31:
wnie go Prorok przezwał dziwny/ bo dziwne ſpráwy iego.
Zádna nádzyeiá oprocż Páná.
32:
❡ Przezwał go też być mądrym ábo rádnym. O they mądrośći á o they rádzye
33:
wſzyſcy Mędrcy y wſzyſcy Prorocy myſląc vſtáli. Ale przepátruiąc to Prorok/
34:
iż miáły náſtáć dziwne náuki/ dziwne wymyſły/ á dziwne rády ná ſwiecie oko=
35:
ło zbáwienia náſzego/ przeto nam to dzyecię opowieda być/ y namędrſze/ y na=
36:
więtſzey rády. Iákoby vcżąc nas/ ábychmy wſzythki ine rády y wymyſły opu=
37:
śćili/ iedno tylko ſámey ſzcżyrey rády á náuki ſwiętey iego pilnie ſie chwyćili/ á
38:
przy niey mocnie á ſtale trwáli. ¶ Pan Kriſtus Bog mocny.
39:
❡ Powieda też o nim/ Iż to ma być Bog mocny. O cżym ieſt wiele proroctwá/
40:
y okazáłá ſie moc iego/ y ſtárł głowę cżártá ſproſnego/ onego mocarzá wielkie
41:
go/ o cżym dąwno powiedano było. Poráźił ſmierć/ złamał á zwoiował mo=
42:
cy piekielne/ roſkázował mocą ſwą vmárłym wſtáwáć/ dyabłom vciekáć/ po=
43:
tym mocą ſwą wſtąpił do niebá do właſnego kroleſtwá ſwoiego. A gdzieſz tu
44:
ktory mocarz tego ſwiátá tho może vcżynić? gdzieby nie byłá podpárta mocą
45:
tego Bogá mocnego moc iego. O iákiż to Kſiążę/ o iákiſz to możny Krol. Iá=
46:
kożby tho v ſiebie vważyć á rozrádowáć ſie ſwiętemu národzeniu iego? Iákoż
47:
go nie miłowáć? iákoż go nie ſłucháć? Bo iáko ieſt roſkoſz chodzić w błogoſłá=
48:
wieńſtwie iego dufáiąc iemu/ ták też záſię wielki ieſt ſtrách wpáść w ręce Bo=
49:
gá żywiącego/ iáko o tym Páweł ſwięty piſze.
Do zidow w x. ka
50:
❡ Powieda też o nim Prorok/ Iż poſiędzie ſtolec Dawidá oycá ſwego/ y krole=
51:
ſtwo iego/ áby ie vtwirdził w ſądzie á w ſpráwiedliwośći ná wiek wiekom.
52:
Co y ſam Dawid w oſobie Páńſkiey opowiedał/ mowiąc imieniem Bogá Oy
53:
cá do niego: Iżeś ty ieſt ſyn moy miły/ á iam dziś ciebie ſobie vrodził. Pożąday
w Pſalmie ij.
54:
odemnie á damći wſzytki narody w dziedzictwo twoie. Y vpomina tám wſzyt
55:
ki krole y mocarze ſwiátá tego/ áby vpádli przed nogi ie/ á dáli ſie w poſłuſzeń=| ſtwo ie= |
strona: 17
| Páná náſzego. | Liſt 17. |
1:
ſtwo iego. Iáko y Anyoł w onym poſelſtwie kthore miał s táiemnośći Troyce
2:
ſwiętey do pánny á do mátki iego/ powiedzyał: Iż ten ktory ſie vrodzi s ciebie/
Lukaſs w j kap.
3:
będzie ſwięthy/ á da iemu Pan ſtolec Dawidow oycá iego/ á będzye krolował
4:
nád domem Iákobowym ná wieki.
Nowy wiek zakonu nowego.
5:
❡ Dáley ieſzcże o nim powieda Prorok/ Iż to będzye Ociec przyſzłego wieku/ á
6:
Kſiążę pokoiu. Abowiem kto ſtánie pod tą chorągwią zwycięſtwá iego/ iuż bę
7:
dzie wydzielon z onego pirwſzego wieku/ ktory był zámkniony/ á był w wielkiey
8:
nienawiśći Páńſkiey/ Ale przydzye ná on wdzyęcżny á práwie kwithnący
9:
wiek zakonu nowego/ gdzye iuż będzye krolowáło to Kſiążę pokoiu. Iuż káżdy
10:
iákoby ſie z nowu národził/ máiąc nádzieię w ſwym odkupieniu/ máiąc nádzie
11:
ię iż iuż ſprzećiwnik iego związan á oſądzon/ iáko o nim Ian s. nápiſał. Máiąc
Ian w xvj. kap.
12:
też tę nádzieię/ iż iuż im nikt władáć nie będzie/ iedno to kſiążę pokoiu/ ktory mi=
13:
łoſniki ſwe á wierne ſwe vſpokoił/ dziwne im dobrodzieyſtwá ſpráwiwſzy.
Zbroiá wyáry á ſtáłośći.
14:
❡ A ták gdyś to iuż obacżył/ iż ten ſwięty Pan/ tym ſwiętym národzeniem ſwo=
15:
im/ zborzył wſzytki nieprzyiacioły twoie/ á otworzyłći ſwięte kroleſtwo ſwoie/
16:
nie dáymyſz pociechy tym ſprzećiwnikom ſwoim. A włożmy ná ſię zbroię wiá=
17:
ry á ſtałośći náſzey/ á nie dáymy im pociechy/ áby ſwiát nád námi s ſwemi ro=
18:
ſkoſzámi iáką zwirzchność miał mieć/ á vkracaymy ſobie roſkoſzy tego nędzne=
19:
go kroleſtwá ſwiátá tego/ á poddaymy ſie w kroleſtwo tego náſzego nowo ná=
20:
rodzonego Krolá á Páná náſzego/ w ktorym kroluie pokoy á ſpráwiedliwość/
21:
iáko tu Prorok powiáda. A vpadńmy przed nogi iego s prośbámi ſwemi/ á=
22:
by nas z niego odłęcżáć nie racżył/ owſzem áby nas opánowáć racżył/ iáko wła=
23:
ſne á obiecáne dziedzictwo ſwoie/ przez to ſwięte á błogoſłáwione národzenie
24:
ſwoie.
25:
¶ Summá s tego Proroctwá/ krotko ná náuki zebrána.
26:
❡ A tu w tey náuce ſwiętey/ á w tym nápominániu tego Proroká s. mamy na
27:
pirwey obacżyć tę wielką pociechę ſwoię/ iż iuż złożono ieſt iárzmo cięſzkośći ná
28:
ſzey z nas/ to ieſt/ on ſrogi zakon/ w ktorymech my vſtáwicżnie chodzili iáko w
29:
iárzmie/ á nigdychmy mu doſyć vcżynić nie mogli/ á iżechmy oſwieceni z onego
30:
cieniá ſmierći/ w ktorymechmy vſtáwicżnie chodzili/ w błędnych nádzyeyach
31:
ſwiátá tego/ á przypuſzcżenichmy iuż do łáſkáwſzego zakonu/ tho ieſt/ do miło=
32:
ſierdzia Páná ſwego. ❡ Drugie bacżyć mamy/ iż ieſt złamána rozgá rámieniá
33:
náſzego/ to ieſt/ on grzech pirworodny/ ktory był wlan ná nas prze zákazáne o=
34:
no drzewo á onę rozgę złomioną w Ráiu. A iż ieſth ſtárt on okrutny poborczá
35:
cżárt ſprzećiwnik náſz/ ktory brał okrutny pobor vſtáwicżnie z narodu náſzego/
36:
á iż ſie to sſtáło práwie mocą Páńſką/ iáko w dzień poraſzki Mádiáńſkiej/ gdzie
37:
ſie też ći ſprzećiwnicy náſzy ſámi poráżą y pobiją/ gdy będziemy mocno wierzyć
38:
temu zyáwieniu á národzeniu Páná ſwego. ❡ Trzecie mamy bacżyć/ iáko thu
39:
iuż Prorok iáwnie wyſławia/ iáko ſie to sſtáć miáło/ iż ſie miáło národzić dzie=
40:
ciątko/ ktore miáło być dziwne/ á miał to być Bog możny/ Ociec wieku przy=
41:
ſzłego/ Kſiążę pokoiu/ á iż kroleſthwá iego nigdy końcá być nie miáło. A przy
42:
tym/ ták iákochmy ſłyſzeli/ iáko to z dawná o tym ſwiętym Kſiążęciu nam od
43:
Bogá Oycá obiáwiono y opowiedzyano było/ á iż iuż to ieſt/ á inſzego iuż cżekáć
44:
nie mamy. ☞ Wołaymyſz tedy do niego nabożnymi głoſy y ſercy ſwoimi
45:
áby nam to racżył dáć ten nowo národzony Krol/ á ten zwycięſcá wſzytkich ná
46:
ſzych ſprzećiwnośći/ ábychmy go poznawſzy/ rozrádowáli ſie temu ſwięthemu
47:
przyſciu á zyáwieniu iego. A iżbychmy go wdzięcżnie przyiąwſzy/ mocno ſtánę
48:
li przy nim/ á vwierzyli iż iuż ten ieſt/ kthory nam obiecan był/ á iż przyſzedł dla
49:
zbáwienia náſzego. Proſząc go pokornie/ áby też złożyć racżył to ſrogie iárzmo
50:
z głow náſzych/ obowiąſkow náſzych. A iżby poráźił nád námi thego ſrogyego
51:
krolá y poborcę náſzego á kſiążę ſwiátá tego/ á oſwiećił nam ciemnośći náſze/ á
52:
sſtał ſie nam Bogiem náſzym/ Oycem wieku przyſzłego/ y Kſiążęciem pokoiu/
53:
iáko tu nam o nim Prorok pocieſzliwie powiedáć racży/ á nas s ſobą záchowáć
54:
wiecżnie w tym ſwym wiecżnym á obiecánym kroleſtwie/ ktoremu ni=
55:
gdy końcá nie ma być ná wieki wiekom/ Amen.
strona: 17v
| Ná dzyeń národzenia |
1:
Ewányeliya álbo Historia ná
2:
dzień národzenia Páńſkiego. Ktora ieſt nápiſaná
3:
przez Lukaſzá ſwiętego w ij. kápitul. Iáki ſtrách cżárt y ſwiát/
4:
á iáką pociechę wziął narod ludzki z náro=
5:
dzenia Páńſkiego.
6:
❡ Oto ia wam opowiedam weſele wielkie/ ktore ſie sſtáło wſzemu
7:
narodowi ludzkiemu/ iże ſie wam dziś vrodził zbá=
8:
wiciel/ ktory ieſt Kriſtus etc.
Hiſtorya o národzenyu Páńſkim nádobna/ á przecż y iáko ſie co dzyáło około ſwiętego národzenya iego.
9:
G
Dyżechmy ſie iuż náſłucháli od wſzytkich
10:
Prorokow/ ktorzy nam iáwnie wypiſáli tego náſze=
11:
go Páná/ ktory nam ták z dawná obiecan był. Abo=
12:
wiem oto tá dziſieyſza Ewányelia/ gdyby wedle ro=
13:
zumu ludzkiego miáłá być rozumianá/ tedy niemá
14:
e obrażenie przynieśćby mogłá. Gdyż oto tákowe
15:
vbożuchne národzenie iego/ v ludzi niewiernych o=
16:
bráżeniem ieſt/ á v mędrkow ſwiátá tego ieſt poſmie
17:
wiſkiem. Dla tego tedy Bog Ociec niebieſki ták ra=
18:
cżył przeyrzeć národzenie Syná ſwego/ áby zátráćił
19:
mądrośći mędrkow/ á obroćił ludzkie wykrętne rozumy w głupſtwo. Ale wier
20:
nym Páńſkim iáwnie á iáſnie to ieſt oznaymiono y opowiedzyano/ iáko ſie zyá=
21:
wić miał/ iáko ſie národzić miał/ y gdzie miáło być mieyſce národzenia iego/ y
22:
co ſie miáło dziać przy zyáwieniu iego/ tak iż go nam iedno pálcem nie vkazáli.
23:
Iáko nam też o nim powiedáli: Iż to miał być Pan wieku przyſzłego/ iż ten nąs
24:
miał zbáwić od wſzytkiego złego. Iż iuż ten miał nád námi wypełnić wſzythki
25:
obiecáne pociechy náſze. A ktoraż ſie nam tedy więtſza rádość ná ſwiecie sſtáć
26:
miáłá/ iedno gdychmy tę ſzcżęſną á wdzięcżną nowinę vſłyſzeli/ że ſie iuż nam
27:
zyáwił/ że ſie iuż nam národził. A dla tego ty wdzięcżne ſłowá Anyołá s. tu ſą
28:
zá pocżątek záłożone/ ktory ſie vkazał onym vbogim proſtacżkom á nędznym
29:
páſterzykom/ gdy ná on cżás páſli trzody ſwoie około miáſtá Bethleem/ kiedy
30:
ſie ten Pan narodzić racżył/ opowiedáiąc im/ y wſzytkiemu ſwiátu/ to niezno=
31:
ſne weſele/ á tę wdzięcżną rádość/ iż ſie iuż národził on Pan á on zbáwiciel/ ktory
32:
miał przyść ná wyzwolenie á ná odkupienie tego ſwiáthá nędznego/ á wydrzeć
33:
go z vpadkow iego. Iáko tu vſłyſz z historiey o tym ſwiętym národzeniu iego
34:
nápiſáney. Ktorą Lukaſz ſwięty nápiſał tymi ſłowy.
35:
Y
Sſtáło ſie ieſt w ony dni: Wyſzedł wyrok od Ce=
36:
ſárzá Auguſtuſá/ áby był popiſan wſzytek ſwiát. A
37:
to było napirwſze popiſánie/ pod Stároſtą kthory
38:
ná ten cżás roſkázował w Syriey kthorego zwano
39:
Cirenius. A thák wſzyſcy ſzli áby ſie wyználi/ ká=
40:
żdy do miáſtá ſwoiego. Szedł też y Iozeph kthory był ná then
41:
cżás w Gálileey w mieſcie Názáreth/ áż do żydowſkyey zye=
42:
mie do miáſtá Dawidowego/ ktore zwano Bethleem. A to dla
43:
tego/ iż był s pokolenia á z narodu Dawidowego/ áby ſie theż
44:
wyznał y z Márią poſlubioną ſobie żoną/ ktora ná ten cżás by=
45:
łá brzemienna. Y sſtało ſie ieſt pothym gdy iuż thám byli/ wy=
46:
pełniły ſie dni porodzenia iey/ y porodziłá ſyná ſwego pirwo=| rodnego |
strona: 18
| Páná náſzego. | Liſt 18. |
1:
rodnego/ y w pyeluſzki go powiwſzy/ położyłá w iáſłecżkach/
2:
ábowiem nie mogli indzyey mieć mieyſczá w goſpodzye. A pá=
3:
ſterze ná on cżáſ byli w oney kráinie kthorzy pilnowáli á ſtrze=
4:
gli cáłą noc około trzody ſwoioy. A otho wneth Anyoł Páńſki
5:
ſtánął podla nich/ á oſwyećiłá ie ſwiátłość Páńſka/ á przeſtrá=
6:
ſzeni byli boiáźnią wielką. Y rzekł do nich Anyoł: Nic ſie nie lę=
7:
kaycie. Abowiem oto wam opowiádam weſele wielkie/ kthore
8:
ſie sſthánie wſzythkiemu narodowi ludzkiemu/ iż ſie wam dziś
9:
národził zbáwiciel/ ktory ieſt Kriſtus Pan/ w mieſcye Dawi=
10:
dowym. A tho będzyecie mieć tego pewne známię/ naydzyecie
11:
dzyeciąthko vwinione w chuſthecżki á położone w iáſłecżkach:
12:
A nátychmiaſt vkazáłá ſie przy onym Anyele wielka wyelkość
13:
rycerſthwá niebieſkiego/ dawáiąc chwałę Pánu Bogu á ſpye=
14:
wáiąc/ Chwałá bądź ná wyſokośći Pánu Bogu/ á ná zyemi
15:
pokoy/ w ludzyoch dobra wola.
16:
T
V iuż iákochmy ná pocżątku wſzyſcy ſłyſzeli/ iáko też tu y Ewányeliſtá s.
17:
wyſławia/ iáká rádość á iáka pociechá ſſtáłá ſie ieſth wſzytkiemu ſwiá=
18:
tu/ z národzenia á s przyſcia tego náſzego ták wdzięcżnego goſciá: ktho=
19:
rey rádośći wſzytko niebo/ wſzytká zyemiá byłá nápełniona. Co tho ná ten cżás
20:
iáwnie okázowáli oni dworzánie á ono rycerſtwo dworu niebieſkiego/ iáko ye
21:
tu Ewányeliſtá zowie/ ſpiewáiąc ná powietrzu/ á dawáiąc chwałę Pánu Bo=
22:
gu/ iż ſie iuż zmiłowáć racżył/ iż iuż obietnic ſwych dokońcżyć racżył/ á iż iuż ze=
23:
ſłał ono dzyeciątko/ o ktorym Ezáiaſz powiedał/ ktore miáło przydź ná wybá=
Ezaiaſs w ix. kap.
24:
wienie ſwiátá tego nędznego/ á iż miał zetrzeć głowę onego wężá iádowithego
25:
ſprzećiwniká iego/ iáko mu to ieſzcże w Ráiu obiecano było/ á iż iuż miáły oſiá=
w j. Moizeſsow. w
| dáć ony |
strona: 18v
| Ná dzyeń národzenia |
1:
dáć ony puſte mieyſcá s ktorych on był ſtrącon prze niewierność iego: á nędzny
2:
cżłowiek/ ktoremu to było obiecano/ iż miał przyść w towárzyſtwo ich/ á w o=
3:
ny roſkoſzy ich/ áby ſie byłá ieſzcże owſzem więtſza chwałá onemu Pánu niebye=
4:
ſkiemu ich działá/ ktorego ſie oni nigdj nápátrzyć áni mu ſie nárádowáć mogli.
Dziwna ſpráwá Duchá ſwiętego/ iż wypełnił wſzytki Prorocthwá o národzeniu Páńſkim.
5:
❡ A gdyż tho iuż pewnie wiemy/ iż to iuż ieſt to dzieciątko á ten zbáwiciel náſz/
6:
przypáthruymyſz ſie dziwney ſpráwie Duchá s. iáko on dziwno ná tho zácho=
7:
dził/ áby ſie wſzytki proroctwá wypełniły/ ktore z dawná o nim były nápiſáne.
8:
Bo tu ſłyſzyſz iáko Ewányeliſtá piſze/ iż iuż był lud żydowſki ná ten cżás w niewo
9:
li/ iż iuż był Auguſtus Ceſarz Rzymſki vcżynił ná nie dekret/ y roſkazał áby mu
10:
byli dáli podatek káżdy z głowy ſwey/ á porucżył to Stároſcie mieyſcá onego.
11:
A Iozeph ná ten cżás był w inſzey zyemi/ á przedſię muſiał iść do miáſtá onego
12:
Dawidowego y z żoną pánną poſlubioną ſobie/ ktorá iuż noſiłá ono ſwięte dzie
13:
ciątko/ ták/ iáko wſzyſcy wiemy/ dziwnie przez Duchá ſwiętego ſpráwione.
14:
❡ Tu napirwey obácż/ iż to było obiecano onemu Iákobowi Pátriárſze ſwięte=
15:
mu/ iż nie miáło wyniść ſceptrum krolewſkie z narodu iego/ pokiby ſie był nie
16:
poiáwił ten krol á ten zbáwiciel ſwiátá wſzytkiego. Tu iuż widziſz iż ſie to pro=
17:
roctwo tu napirwey wypełniło/ iż iuż narod żydowſki był w inym poſłuſzeńſt=
18:
wie/ á iuż nie miał Krolá ſwoiego. Co ſie to wſzytko sſtáło w ty cżáſy przy ſwię=
w j. Moyze. w xlix.
19:
tym zyáwieniu Páná tego. Było też drugie przez Micheaſzá Proroká/ iż ſie tho
Micheaſs w v. ka.
20:
dzieciątko národzić miáło w Betleem mieſcie żydowſkim/ ktore iákoż od Dawi
21:
dá krolá zwano miáſtem Dawidowym. Abowiem gdy on Goliaſz okrutny o=
22:
brzym z woyſká Filiſtińſkiego bluźnił imię Bogá żywego/ á wywabiał kthoby
23:
ſie był chciał bić z nim o zwycięſtwo y o imię iego: Tedy vcżynion był dekret w
24:
woyſku żydowſkim/ iż ktoby ſie był tháki obrał/ iż miał być vbogácon/ á miał
25:
być vcżynion wiecżnie wolnym w mieſcie ſwym. A Izai ociec Dawidow był z
j. Krolew. w xvij.
26:
Betleem z onego miáſtecżká zyemie żydowſkiey/ y támże mieſzkał. Thu potym
27:
gdy Dawid będąc ieſzcże niedoroſłkiem/ zá dziwną ſpráwą Páńſką/ zábił Goli
28:
aſzá onego/ y było dano w dziedzictwo miáſtecżko ono iemu/ y oycu iego/ prze=
29:
to ie zwano miáſtem Dawidowym. A iż ieſzcże iákoś od oneo Iákobá Pátriár
30:
chy było rozdzielono żydoſtwo ná dwoienaſcie pokolenie/ ktore ſie było rozro=
31:
dziło w Egipcie od dwunaſcie ſynow iego/ y byłá miedzy nimi tá powinność/
32:
iż káżde pokolenie miáło ſwe miáſtecżko/ do ktorego ſie ſchodzili/ ták ná nábożeń
33:
ſtwá/ iáko też y ná ine ſpráwy ſwoie. A iż był Dawid poſzedł s pokolenia Iudá/
34:
á to miáſtecżko Bethleem było miáſtecżko iego/ tedy ono pokolenie Iudá obrá
35:
ło ie było ſobie/ iż ná wſzytki ſpráwy ſwoie ſchodziło ſie do niego. Iozeph y oná
36:
pánná iż byli oboie s tegoż pokolenia/ bo ſie tho znácżyło/ iż ná ten cżás muſiał
37:
káżdy żonę poiąć s tego pokolenia s ktorego ſam był/ Nieſli też thę powinność
38:
ná ſobie/ iż też byli powinni z inemi narody ſwemi kiedyby tego byłá potrzebá
39:
tám ſie też ſchodzić do miáſtecżká onego Dawidowego.
¶ Cżemu Iozeph muſiał idź do Bethleem.
40:
❡ Pátrzayże co tu Duch s. vcżynić racżył/ iż Iozeph/ iáko thu ſłyſzyſz/ był w zye=
41:
mi iney/ był w Gálileey w mieſcie Názáreth. A gdy iuż przychodził cżás náro=
42:
dzenia ſwiętego dzieciątká onego/ iż Iozeph nie miał żadnej ſpráwy ná ten cżás
43:
iść do Bethleem/ áni o tym myſlił/ á zwłaſzcżá z oną pánną ktora iuż thák ocią=
44:
żona byłá/ o ktorey mu Anyoł iáwnie powiedział gdy chciał od niey vciec/ iż ſie
45:
wſzytko około niey dzyało zá ſpráwą Duchá s. miał ią w wielkiey ſthraży á w
46:
wielkiey pocżciwośći/ y nie radby ſie był iſcie z nią po ſwiátu włocżył. Ale iż by=
47:
ło proroctwo iż ſie to dzieciątko w Betleem vrodzić miáło/ nálazł drogę Duch
48:
s. iż y on Iozeph/ y oná pánná/ muſieli ſie w Betleem poſtáwić ná on cżás/ gdy
49:
iuż przychodził cżás ſwiętego národzenia iego. Y wzruſzył on Duch s. ſerce o=
50:
nego Ceſárzá/ iż roſkazał áby byli popiſáni głowámi ſwemi wſzyſcj narodowie
51:
káżdy w powiecie ſwoim/ á w mieſcie ſwoim/ wedle oney powinnośći ſwoiey.
52:
Tákże dopirko on vbogi ſtárzec muſiał iść/ ácż z wielką trudnoſcią/ y z oną ocią
53:
żáłą pánienką/ ktora byłá porucżona w opiekę iemu. A tu ſie dopirko wypełni
54:
łá wola Páńſka/ iż to był obiecał miáſtecżku onemu przez Proroká/ iż mu miał
Micheaſs w v.
55:
wynidź z niego wodz ktoryby był ſpráwował lud iego/ áż do ſkońcżenia ſwiátá | A tu ſie vcż |
strona: 19
| Páná náſzego. | Liſt 19. |
Cżárt poborcá tego ſwiátá.
1:
❡ A tu ſie vcż nędzny cżłowiecże/ iáko maſz vydź onego okrutnego poborce cżár
2:
tá ſproſnego/ á onego okrutnego Ceſárzá ſwiátá tego/ ktory záwżdy popiſuie
3:
głowy tych ktorzy ſą w poſłuſzeńſtwie iego/ á wyciąga ie ná okrutne podátki
4:
ſwoie/ cżyháiąc ná to/ áby ie miáſto ciążey/ iáko niepoſłuſzne/ zágnał do obory
5:
ſwoiey/ zá oną ſentencią ktorą Paweł s. nápiſał: Iż wſzyſcy my ktorzy odſtępu
Do Ephezow w ij.
Do Galath. w iij.
Do Galath. w iij.
6:
iemy od Páná ſwego ieſtechmy ſynowie gniewu iego/ á wſzytky ſpráwy náſze
7:
zámknione ſą pod grzechem: á ieſliż ſpráwy náſze ſą zámknione pod grzechem/
Wſzyſcichmy pod grzechem.
8:
á ktoż tedy ieſt exekutorem grzechu/ y tych ktorzy ſą zámknieni pod grzechem: ie
9:
dno ten ſrogi krol á then poborcá ſwiátá tego/ zwłaſzcżá iż y Dáwid przećiwko
w Pſalmie xiij
10:
nam ſzpetne ſwiádectwo wydawa/ powiedáiąc/ iż Pan pátrzj z niebá ſwego ná
11:
wſzytki ſpráwy ſynow cżłowiecżych/ áby vpátrzył ieſli ktory ieſt iżby chciał zro
12:
zumieć á chciał ſzukáć Bogá ſwoiego/ áno go wſzyſcy odstąpili/ wſzyſcy mu ſie
13:
sſtáli niepożytecżni/ nie nálazł áż do namnieyſzego kthoryby co dobrego cżynił
14:
przed oblicżnoſcią iego. A ták zrozumiey iżeś y ty w tym pocżcie ieſt/ á pod tym
15:
grzechem zámknioneś ieſt/ á poborcá ten okrutny twoy nie zámieſzkał cie nápi
16:
ſáć w márne reyeſtrá ſwoie/ áby dárł wełnę s ciebie wedle myſli ſwoiey. Ale ty
17:
wſpomni ſobie iż iuż przyſzedł on obiecány krol/ o ktorym Ezáiaſz powiedział/
Ezaiaſs w ix kap.
18:
iż miał zetrzeć ſceptrum poborce tego á krolá tego/ á wyiąć cie z niewoley iego.
Iż Pan myał zetrzeć ſceptrum poborce ſwiátá tego.
19:
A iżći ſie národził bráćiſzek táki ze krwie y s ciáłá narodu twego/ ktory cie może
20:
obronić od mocy iego. A tu dopirko idź do onego Betleem/ w kthorym dziś o
21:
nim wieſz/ to ieſt/ do wyſokośći niebá iego/ á weyrzy w ſtolec Máyeſtatu iego/ á
22:
proś áby cie racżył wpiſáć w ſwięte reyeſtrá ſwoie/ á wydrzeć cie od tego okru=
23:
tnego poborce ſwiátá tego/ y z reyeſtrow iego: gdyż wieſz iż to o nim Zacháriaſz
24:
ociec Iáná s. ieſzcże przed národzeniem iego prorokował/ błogoſłáwiąc Páná
25:
Bogá wſzechmogączego/ iż iuż miał rychło przyſzłáć onego zbáwicielá á ono
26:
odkupienie narodowi ludzkiemu/ támże wnet powieda: Iż thám bez ſtráchu z
Lukaſs w j. ka.
27:
rąk nieprzyiacioł wſzytkich ſwoich wybáwieni będziemy wiecżnie ſłużyć iemu.
28:
❡ Bo rozumiey gdybyś ſiedział o gárdło y o wſzytkę máiętność ſwoię/ á przyie=
29:
chał iáki krol ábo iákie kſiążę/ á pewniebyś o tym wiedział iż z onego okrutnego
30:
więzyenia miałby wybáwić ciebie: o iákożby to byłá wielka pociechá twoiá á
31:
rádość twoiá/ á iáklobyś dziwnie zábiegáł á záſługował to kſiążęciu onemu. A
32:
to ſwięte Kſiążę/ á ten ſwięty krol ktory ſie tu zyáwił/ áby cie nie tylko wybáwił
33:
s tey docżeśney niewoley ſwiátá tego/ ále z onego wielkiego á okrutnego wiecż=
34:
nego więzyenia/ ná ktoreś iuż był ſkazan y przodkowie twoi. A ieſzcże ktemu/ o=
35:
biecałći thákie roſkoſzy y tákie bogáctwá/ s ktoremi żadne roſkoſzy ſwiátá tego
36:
nigdy zárownáć niemogą. A iákoſz ſie tedy nie maſz roſkocháć á rozrádowáć s
37:
tego krolá a s tego kſiążęciá/ ktoryć tu przyſzedł ná to tákie wybáwienie twoie/ y
38:
ná wſzytki roſkoſzy twoie/ á wſzytko coś ty ćirpieć miał/ wſzytko to on wzyął ná
39:
ſię/ áby cie iedno wyzwolił s tego ſrogiego więzyenia twoiego.
Ieſzcże z dzyecińſtwá Pan ſie ſtárał o zbáwyenye náſze.
40:
❡ Bo widziſz iż ieſzcże w oney młodośći á ſubtelnośći dzyećińſtwá ſwego then
41:
ſwięty Pan pocżął dla ciebie wielką nędzę á wielkie niewcżáſy ćirpieć/ iáko tu o
42:
nim Ewányeliſtá powieda: Iż oná ſwięta mátká iego nic nie myſląc áby ſie
43:
tám to ſwięte dzyecię národzić miáło/ muſiáłá idź/ cżyniąc doſyć powinnośći
44:
ſwoiey/ w cudzy kray/ w cudzą ſtronę/ nie máiąc tám żadnego powinnego ſwe=
45:
go/ áni przyiacielá żadnego/ ku ktoremuby ſie był á w tey potrzebie ſwoiey/ á w
46:
tym niedoſtátku ſwoim/ vciec mogłá. Nie ſzły też zá nią wozy/ niewiele też s ſo=
47:
bą zánieść mogłá/ iáko ociążona/ iedno podobno w cżym wyſłá ná drogę onę:
48:
Przyſzłá ná táką zgráię onych rozmáitych ludzi/ z onemi dziwnemi obycżáimi/
49:
iáko poſpolicie ná tákich zyeździech bywa/ że nie mogłá mieć inſzego złożenia á
50:
inſzey goſpody/ iedno w nędznym chlewiku/ w ktorym ine bydlętá też záwárthe
51:
były. Przyſzłá też ná cżáſy źimne/ ná cżáſy niepogodne/ że tám w tym chlewiku
52:
muſiáłá ſiedzieć ogrzewáiąc ſie onemi bydlęty/ y thámże porodziłá ono błogo=
53:
ſłáwione dzyeciątko/ á tego błogoſłáwionego krolá niebá y zyemie.
54:
❡ A tu dwie rzecży w tym racżył nam náſz Pan okázáć: Iednę/ iż iáko od dzye=
55:
ćińſtwá ſwego/ ták ſie iuż pocżął ſtháráć o zbáwienie náſze/ pokorząc ſię Bogu | D | Oycu ſwe= |
strona: 19v
| Ná dzyeń národzenia |
1:
Oycu ſwemu/ á w nędzy á w niedoſtátku ofiáruiąc mu ono málucżkie á niewin
2:
ne cżłowiecżeńſtwo ſwoie. Bo iáko ſie nie miáło zruſzyć miłoſierdzye ieſzcże ná
3:
on cżás Bogá Oycá wſzechmogącego nád cżłowiecżym narodem/ pátrząc ná
4:
ono dzieciątko á ná ono Boſtwo ſwoie s cżłowiecżeńſtwem iuż złącżona/ á ono
5:
leży ná nędzney ſłomie ná okrutnym źimnie/ w iáſłecżkach bydlęcych/ thylko w
6:
nędzne chuſtecżki vwinione: Ano nie náſz kto poſłużąc/ nie máſz kto pomogąc
7:
nie máſz ktho rátuiąc/ tylko ony bydlątká chodząc zágrzewáły onę niewinność
8:
iego/ poznawſzy ſtworzycielá ſwego. A wypełniły ſie ony proroctwá/ iż poznał
9:
Woł iáſłecżki Páná ſwoiego/ á Oſieł dał chwałę iemu.
Ezaiaſs w j. kap.
10:
❡ A drugiey nas tu rzecży náucżył/ áby żaden nic nie wątpił w nędzy/ w przygo
Náuká pocyechy w niedoſtáthkoch náſzych.
11:
dzye/ á w niedoſtátku ſwoim/ ktorykolwiek ieſt w poſłuſzeńſtwie Bogá Oycá
12:
ſwego. Bo pátrzay co Sie wnet nád tym dzieciątkiem zyáwiło/ że oni dworzá=
13:
nie á ono rycerſtwo kroleſtwá niebieſkiego Anyeli ſwięći/ wneth przybiegli ná
14:
poſługę iemu/ iáko tu Ewányelia ſwiádcży/ iż ich oni páſterzowie/ ktorzj ná ten
15:
cżás około miáſtá byli/ wielką wielkość widzieli/ á oni z wielką rádoſcią/ z wiel
16:
kim weſelem/ onemi wdzięcżnemi głoſy Anyelſkiemi ſwemi ſpiewáią/ dawá=
17:
iąc cżeść á chwałę Bogu Oycu niebieſkiemu/ zá táki klenot á zá táki vpominek/
18:
ktory dał nędznemu ſwiátu temu/ á ták bárzo vpádłemu/ mowiąc tymi ſłowy
19:
Chwałá ná wyſokośći Bogu/ á ná zyemi pokoy/ w ludzioch dobra wola. O iá=
20:
koż to ſą zacne á pocieſzliwe ſłowá/ tych wdzięcżnych poſłow á tych Anyołow
21:
s. kthore opowiedáią wſzytkiemu narodowi ludzkiemu: Iż iuż żadna inſza na=
22:
wdzięcżnieyſza chwałá Bogu Oycu náſzemu niebieſkiemu być nie miáłá/ iedno
23:
w tym iedynym ſynu iego Kriſtuſie Pánie. Iuż práwe przymierze á wiecżny po
24:
koy sſtał ſie ieſt miedzy Bogiem Oicem á miedzy grzeſznym cżłowiekiem/ przez
25:
tego nowo národzonego Páná á zbáwicielá náſzego. Iuż wſzytká wola Bogá
26:
Oycá náſzego niebieſkiego doſtátecżnie ſie wypełniłá w tym namileyſzym á na
27:
wdzięcżnieyſzym ſynu iego/ w ktorym on/ iáko ſam głoſno ſie opowiádáć racży
28:
z niebá ſwego/ położył wſzytko kochánie ſwoie/ á przez ktorego iuż ſie nam do=
Mattheuſs w iij.
29:
browolnie ſſtał Bogiem á Oycem náſzym miłośćiwym. Ieſzcże też thu káżdy
30:
wierny może obacżyć/ iáka ieſt życżliwość á iáka ieſt rádość Anyołow s. ták iá=
31:
ko o nich powiedáią/ nád cżłowiekiem nędznym á zginęłym/ ktorj ſie záſię vzna
32:
á przywroći ſie ku łáſce Páná ſwoiego. A ieſliże nád iednym/ á coż owſzem gdy
33:
ná on cżás widzieli/ iż ten miłośćiwy Pan dla tego tu ná ſwiát národzić ſie ra=
34:
cżył/ áby wybáwił wſzytek narod ludzki s potępienia wiecżnego/ á przyłącżył gi
35:
w towárzyſtwo Anyołow s. á doprowádził do onego wiecżnego żywotá/ á do
36:
kroleſtwá im zgotowanego. O ſmętnaſz to byłá pioſnká onemu nędznemu mo
Smęthek Cżártá ſproſnego.
37:
carzowi á kſiążęciu ſwiátá tego cżártowi ſproſnemu/ gdy vſłyſzał to poſelſtwo
38:
z niebá/ iż iuż ſie ſſtał pokoy ludziom ná nędzney ziemi: iuż rozumiał iż ſie miá=
39:
ło tárgáć kroleſtwo iego/ á w niwecż ſie miáły obroćić ony roſkoſzy iego/ ktho=
40:
rych on nawięcey vżywał w roſterku/ w niezgodzie/ á w záburzeniu ſwiátá te=
41:
go. Abowiem mu ſie tám w ten cżás nawięcey po myſli działo/ podobno też ſo
42:
bie gdzie záſpiewał wlazſzy w iákie ciemne mieyſce ſwoie inym głoſem y inym
43:
textem żáłobliwą pioſnkę: Ach nieſtotyſz ieſliżem ia iuż tego docżekał/ ieſliże to
44:
iuż ten przyſzedł ktory miał vcżynić pokoy temu to narodowi ludzkiemu/ á ze=
45:
trzeć głowę moię.
Znáki boſtwá páńſkiego w dzyećińſtwie.
46:
❡ Pátrzayże záſię iáko o nim zábrzmiał wſzytek ſwiát/ iáko ſie zátrwożyli przed
47:
nim krolowie/ kſiążetá ziemie oney/ iáko ſie pilnie o nim Herod pytał/ ſłycháiąc
48:
o nim przed tym/ iż to miał być krol wſzego ſwiátá/ nádzyewáiąc ſie iż miał po
49:
ſiádáć kroleſtwá ſwiátá tego/ á boiąc ſie áby nie ſpadł z oney zwirzchnośći ſwo
50:
iey. Iáko ſie nowe gwiazdy/ á nowa ſwiátłość nád nim vkázowáłá/ thák iż go
51:
práwie niebo wyznawáło być práwym Krolem ſwoim. Iáko oni Mędrcy ze
52:
wſchodu ſłońcá zádziwowawſzy ſie onym dziwnym á nowym znákom/ zrozu
53:
miawſzy temu/ iż ſie coś dziwneo á nie ziemſkiego ná ſwiecie muſiáło národzić/
54:
ſzukáli go z dáry á z vpominki/ áby iedno byli dáli chwałę iemu/ á wzięli błogo
55:
ſłáwieńſtwo od niego. Iáko potym po wſzytkich pracach cżłowiecżeńſthwá
| ſwego/ |
strona: 20
| Páná náſzego. | Liſt 20. |
1:
ſwego/ wziąwſzy zwycięſtwo nád nieprzyiacioły ſwiátá tego vpádłego/ y cżło
2:
wieká nędznego/ ſzedł iáko práwy krol do kroleſtwá ſwego. A iákim dziś ieſth
3:
krolem/ y iáko vżywa kroleſtwá ſwego/ to iuż wſzyſcy ná oko widzimy/ iż niebo/
4:
zyemiá/ powietrze/ wſzytko drży przed możnoſcią iego. A cżárt kſiążę tego ſwiá
5:
tá/ leży márnie poráżony pod nogámi iego.
6:
❡ A tu dał przykład á pociechę káżdemu Krześćiáńſkiemu cżłowiekowi/ ktory
7:
ſie sſtánie tym ſynacżkiem Bożym/ á národzi ſie znowu w imię iego z wody á z
8:
Duchá s. gdiż to piſmo wyznawa/ iż to wſzyſcy ſynowie Boży ſą/ ktorzikolwiek
9:
ten ſlub á tę wiárę dzierżą ſkutecżnie iemu/ chociaby ná kthorego przyſzedł iáki
10:
vćiſk/ iáki ſmętek/ ábo iáki niedoſtátek ſwiátá tego/ á on przedſię będzie ſtał/ iá=
11:
ko to ſwięte dzieciątko ſtało/ w poſłuſzeńſtwie Bogá Oycá ſwego: Tedy tákież
12:
thy wſzytki dziwy y ty wſzytki znáki będą nád nim wypełnione. Bo ſie go wnet
13:
lęknie on okrutny Herod á on ſrogi krol/ Cżárt/ krol ſwiátá tego y ze wſzytkimi
14:
kſiążęty ſwemi/ zádziwowawſzy ſie mu iż wypadł z opieki iego á s kroleſtwá ie
15:
go. Zyáwi ſie nád nim nowa ſwiátłość/ iáko o tym Ezáiaſz piſze: iż ſpráwiedli=
Ezaiaſs w j. kap.
16:
wość cżłowieká cnotliwego oſwieći ſie nád nim iáko ſłońce/ á iáko ſnieg zbiele=
17:
ią wſzytki złośći iego. Będą go ſzukáć oni mędrcy kroleſtwá niebieſkiego Anye=
18:
li ſwięći/ obiećuiąc mu rozmáite dáry od Páná ſwego/ á ſtrzegąc go iáko źrzeni
19:
ce w oku/ od káżdey przygody iego: á po wſzytkich pracach ſwiátá tego poydzie
20:
iáko práwy krol zá Pánem ſwoim á zá bráćiſzkiem ſwoim/ ktory ſie tu vrodził
21:
ze krwie iego/ do kroleſtwá ſwoiego á do dziedzictwá onego ſwego/ do ktorego
22:
on przypuśćił go zá ſtátecżną wiárę iego/ á cnotliwe ſpráwy iego.
23:
❡ A iákoż ſie nie maſz roſkocháć w tym dzieciątku á w thym ſwiętym národze=
24:
niu iego/ gdyż iáko ſłyſzyſz/ iż ieſzcże w máłych pieluſzkach pocżął ſie ſtáráć o
25:
wſzytko dobre twoie/ á dałći przykład wielkiey pociechy á nádzyeie twoiey w
26:
vpadkoch twoich/ ábyś ſie nic nie trwożył/ gdyż wieſz iż ſie on o cię ſtára/ áby ká=
27:
żda pociechá twoiá byłá wypełniona nád thobą. Bo pátrzay co ieſzcże dáley
28:
ktemu vcżynić racżył/ minąwſzy wſzytki krole/ wſzytki Biſkupy/ wſzytki kſiążętá
29:
zyemie oney/ napirwey ſie kazał obiáwić onym nędznym páſtyrzykom/ o ktho=
30:
rych iáko tu ſłyſzyſz Ewányelia powieda/ iż pilnie Strzegli á pilnie cżuli nád o=
31:
wiecżkámi ſwoiemi.
Kázdy cżłowiek ieſt páſterz.
32:
❡ O nędzny páſterzyku á nędzny cżłowiecże/ gdybyś ſie obacżył co páſieſz/ y coć
33:
ieſt porucżono/ y iáko też wieſz iáka wiernemu páſterzowi á iáka naiemnikowi
34:
kthory dopuſzcżá wilkowi drapáć owiecżek ſwoich/ ieſt zapłátá zgotowána:
35:
Widziſz że páſieſz onę niewinną owiecżkę duſzycżkę ſwoię/ á wilk okrutny/ á ie=
36:
ſzcże ktemu gorſzy niż wilk/ bo gi piſmo s. máło nie wſzędy lwem názywa/ ſtoi
j. Piotr vj. kap.
37:
nád thobą/ krádnie ſie do ciebie/ iákoby ią v ciebie wyłudził ábo wydárł/ á po=
38:
tym rozdrapał. A ieſli ich ieſzcże ktemu więcey maſz ktore tobie ſą zwierzone á
39:
w opiekę twoię porucżone/ tu dopirko rozmyſl ſie co s ſobą maſz cżynić/ gdyż po
40:
wieda Pan kthoryć ie porucżył/ iż krwie namnieyſzey z nich chce pátrzyć z ręku
Ezechiel wiij kap.
41:
twoich. Ale byś więcey nie miał iedno tę iednę ſwoię/ tedy maſz co s ſobą cżynić
42:
iákobyś ią wypáſł onemi ziarnki á onemi odrobinkámi/ kthore pádáią s ſtołu
43:
Páná twego/ to ieſt/ wedle woley á wedle ſwiętey náuki iego. A coż thedy chceſz
44:
z nią cżynić? vcż ſie iáko thu ſłyſzyſz od thych páſterzykow/ ábyś záwżdy cżuł á
45:
ſtrzegł tey niewinney owiecżki ſwoiey/ ábo trzody ſwoiey/ ieſli iáką maſz od Pá
46:
ná ſwego porucżoną. A cożći ſie sſtánie? pewnie Anyeli Boży vkażąć to dzye=
47:
ciątko nowo národzone/ á Duch s. poduſzcży w tobie o nim wiárę twoię/ iż go
48:
będzieſz ſzukał/ iáko go oni páſtherzykowie ſzukáli/ iż go będzyeſz náſládował: á
49:
pewnie go znaydzyeſz ku wiecżney pocieſze ſwoiey.
Wielkie weſele ſie ſwiátu zyáwiło.
50:
❡ Bo ſłyſzyſz co tu Anyoł onym páſterzykom powiedzyał/ iż wiedzcie że wam
51:
zwiáſtuię weſele wielkie/ iż oto vrodził ſie wam zbáwiciel/ á on obiecány Meſy
52:
aſz/ ná wſzytki pociechy wáſze. Tu nie rzekł/ nam Anyołom/ ále wam nędznym
53:
ludziom ſwiátá tego/ bo iuż oni byli dawno vbłogoſłáwieni od niego/ nie miał
54:
cżárt/ áni grzech/ áni ſmierć żadney zwirzchnośći nád nimi/ iedno tylko pátrzá=
55:
li w ſwięte oblicże iego/ ktorego ſie nigdy nápátrzyć nie mogą/ thylko cżekáiąc | D 2 | miłoſierdzya |
strona: 20v
| Ná dzyeń národzenia |
1:
miłoſierdzya nád ludzkim narodem á odkupienia iego. A iákaſz to nam wiel=
2:
ká pociechá/ gdyż wiemy/ iż nikomu inſzemu iedno nam vrodziło ſie to ſwięthe
3:
dzieciątko/ á vrodził ſie wielki krol ze krwie náſzey/ á sſtał ſie práwie przyrodzo
4:
nym náſzym. Abowiem iáka ieſt rádość w káżdym domu á w káżdym narodzie
5:
gdy ſie w domu onym ſſthánie iáki pan ábo iákie kſiążę z onego narodu. Iáka
6:
ſie byłá sſtáłá rádość y pociechá onemu Iákobowi pátriárſze s. y wſzythkiemu
w j. Moiſse w xlvj
7:
narodowi iego/ gdj vyrzeli onego Iozephá krew ſwoię á brátá ſwego/ á on wła
8:
da á roſkázuie po wſzytkim Egipcie/ á wſzyſcy narodowie kłániáią ſie iemu/ á
9:
potym ie wielkiemi vpominki á wielkiemi dobrodzieyſtwy opátrzył. O wiel=
10:
kiſz to Iozeph á wielki to krol zyáwił ſie nam z narodu náſzego/ á dziwnie roſká
11:
zuie á włada tym nędznym Egiptem ſwiátá tego/ á dziwne vpominki y dziw
12:
ne bogáctwá nágotował nam tu y w kroleſtwie ſwoim/ ieſli go będziem náſlá
13:
dowáć á kocháć ſie s tego ſwiętego zyáwienia iego.
14:
❡ Słuchayże dáley iáko to byłá wdzięcżba nowiná zyáwiłá ſie ná ziemi/ iż gdy
15:
on Anyoł Boży tę rozmowę miał z onemi páſterzmi nędznemi/ tedy wnet wiel
16:
ka wielkość Anyołow okazáłá ſie około nich. Thu iuż rozumiey/ gdzyekolwiek
17:
ieſt rozmowá o tym ſwiętym dzieciątku á o tym náſzym Pánie/ iż záwżdy Anye
18:
li ſwięći ſtoią przy tym á kocháią ſie s tego/ á nie tylko Anyeli ále y ſam/ ták iá=
19:
ko powiedał/ miedzy dwiemá przy tákiey ſpráwie chcę záwżdy trzeciem być.
W yákim kochániu cżłowyek ieſt v Anyołow.
20:
❡ Słuchayże co dáley oni ſwięći Anyeli vcżynili/ iż ſpiewáli onemi wdzięcżne=
21:
mi Anyelſkiemi głoſy ſwemi ná powietrzu: Bądź pochwalon miły Pánie/ iżeś
22:
vcżynił pokoy ludziom tu ná ziemi/ á wypełniłeś wſzytkę wolą ſwą w ludzioch
23:
przez tego to ſyná ſwoiego/ wedle podobánia twego. Pátrzayże w iákiey łáſce
24:
ieſt ten nędzny narod ludzki v wſzytkiego zboru niebieſkiego/ iáką tu rádość An
25:
yeli ſwięći mieli á okázowáli/ iż ten ſwięty Pan iuż ſſtąpić racżył/ á vcżynić po=
26:
koy wſzytkiey zyemi/ iż iuż przyſtęp vcżynić racżył onemu nędznemu narodowi
27:
ludzkiemu do Bogá Oycá ſwoiego/ ktory był odrzucony od niego/ á był w prze
28:
klęciu iego/ á przeiednał mu on ſrogi gniew iego/ á vcżynił go miłoſiernym ie=
29:
mu/ iż ocżkolwiek záwoła do niego w imię tego ſwiętego dzieciątká á ſynacżká
30:
iego/ ni w cżym opuſzcżon nie będzye: A owſzem ieſzcże więcey/ obiecał z nim być
31:
áż do ſkońcżenia ſwiátá. A nie tylko áby iedno tą rádoſcią tho okázowáli/ ále y
32:
życżliwoſciámi ſwemi y ſłużbámi ſwemi/ iáko to o nich y piſmo powieda: Iá=
33:
ko o thym y Zácháriaſz nápiſał: Iż gdy ſie był Pan Bog rozgniewał ná narod
Zachariaſs w j. ka.
34:
ludzki/ á kazał Anyołom mordowáć gi: tedy widział iednego á on woła wiel=
35:
kim głoſem: Y cżemuż ſie nie zmiłuieſz miły Pánie nád ludem twym/ á cżemu
36:
nie odmieniſz gniewu thwego nád nimi. Iáko y Dawid powieda/ Iż záwżdy
w Pſalmie xxxiij
37:
Anyoł ſtoi w poſrzodku boiących ſie Páná/ á wybawia ie s káżdego niebeſpie=
38:
cżeńſtwá ich. ¶ Ráda co cżynić maſz.
39:
❡ Pomyſlże też ſobie ná onę ſwiętą mátkę iego/ w iákiey rádośći pływáłá ſwię=
40:
ta duſzá iey/ gdyż iuż widzyáłá wſzytki proroctwá wypełnione nád onym ſwię
41:
tym dzyeciątkiem ſwoim/ gdy wſpomniáłá ſłowá Anyołá s. ktore iey powie=
42:
dzyał/ iż to co ſie s ciebie národzi będzie ſwiętym/ á będzie wezwano ſynem Bo=
43:
żym. A iáko máło dáley Ewányeliſtá piſze/ iż wſzythkiego byłá pilná co ſie kol=
44:
wiek dzyało nád dzyeciątkiem onym. A komuż tego więcey trzebá iedno tobye
45:
o nędzny cżłowiecże/ dla ktorego nędze á vpadku zyáwiło ſie to ſwięte dzyecią=
46:
tko/ ábyś ſie rozrádował iemu/ á biegał ſzukáiąc go w myſlach ſwoich/ iáko o=
47:
ni páſterzykowie ſzukáli/ á ſpiewał z Anyoły/ iżći Pan twoy racżył vcżynić then
48:
pokoy przez to ſwięte dzieciątko ná tey nędzney zyemi/ á był pilen ſpraw ſwię=
49:
tych iego/ ták iáko byłá pilná tá ſwięta mátká iego/ tedy wſzytki ty pociechy bę
50:
dą nád tobą zyáwiony/ ktore przynioſło wſzytkiemu ſwiátu to obiecáne ſwięte
51:
dzyeciątko náſze.
52:
¶ Summá s tey Ewányeliey ná náuki zebrána.
53:
❡ A thu w tey ſpráwie ſwiętey napirwey ſie mamy przypátrowáć temu/ iż iuż
54:
nam przyſzedł ten obiecány krol/ á iż ſie iuż wypełniło proroctwo Iudowo/ á iż | ſie iuż dokoń= |
strona: 21
| Páná náſzego. | Liſt 21. |
1:
ſie iuż dokońcżyło ſceptrum żydowſkie/ gdyż iuż byli w poſłuſzeńſtwie Rzym=
2:
ſkim/ thák iáko Ewányeliſtá piſze. ❡ Drugie mamy obacżáć/ iáko nam tego
3:
Anyeli iáwnie poſwiadſzáią/ y iákiego weſela mamy z nimi vżywáć/ z odkupie
4:
nia ſwego. ❡ Trzecie mamy obacżáć/ dziwną ſpráwę Duchá s. iáko przy=
5:
wiodł y pánnę y Iozephá/ ktorzy oboie byli z narodu Dawidowego/ wedle o=
6:
bietnice Páńſkiey/ do onego miáſtecżká/ w ktorym obiecan był zbáwiciel.
7:
❡ Cżwarthe mamy obacżáć/ dobrodzieyſtwo Páná ſwego/ á bráć przykład s
8:
ſwieckiego przypadku/ iákoby to był wielki dziw/ gdyby iáki krolewic ſwiátá
9:
tego záſtąpił kogo/ áno go ná hániebną ſmierć wiodą/ á ſam to przyiął ná ſię.
10:
❡ Piąte mamy bácżyć/ nędzne národzenie Páná ſwego/ á wielkie záſię wneth y
11:
z ludzi y z Anyołow triumphy około niego/ iż ſie też thákież dzyeie nád káżdym
12:
wiernym iego/ kto wiernie á ſtátecżnie odrodzi ſie z nowu w niewinnośći ſwo=
13:
iey z wody á z Duchá s. ❡ Też mamy obacżáć/ czo Anyeli ſwięći ſpráwowáli
14:
przy zyáwieniu iego/ iż z wielką rádoſcią ſłużyli iemu. Co też ſwięta mátká ie=
15:
go/ iż z wielką pilnoſcią pilná byłá wſzelkich ſpraw Duchá s. około iego. A ták
16:
ſie też tego vcżyć mamy/ gdyż nam ſnadź ieſzcże więcey tego potrzebá/ niż thym
17:
Anyołom/ á niżli też tey ſwiętey mátce iego.
18:
☞ A iż tego z inąd mieć nie możemy/ iedno z łáſki Bogá Oycá náſzego wſzech=
19:
mogącego/ vciecżmyſz ſie do miłoſierdzya iego/ w imię tego nowo národzone=
20:
go Krolá á Páná náſzego/ á wdzyęcżnego Synacżká iego/ áby tęż rádość y tho
21:
ſwięte weſele pobudził w ſercach náſzych/ ábychmy ſie rozrádowáli temu zyá=
22:
wionemu Krolowi á pánu ſwemu/ á temu zbáwicielowi á odkupicielowi ſwo
23:
iemu. A s tymi Anyoły ſwiętymi y z mátką ſwiętą iego/ ábychmy byli tego pil
24:
ni/ co nam przynioſło to ſwięte zyáwienie á národzenie iego/ á dawáli chwa=
25:
łę pocżćiwą Bogu Oyczu ſwemu niebieſkiemu. A żebychmy ze wdzięcżnoſcyą
26:
ſerc náſzych poſtáwili ſie przed ſwiętym Máyeſtatem iego w niewinnoſcyach
27:
ſwoich/ áby nas s thym miłym á ſwiętym Synacżkiem ſwoim poſpołu wziął
28:
zá ſynacżki ſobie/ áby ſie s tego tákież rozrádowáli ſwięći Anyołowie iego.
29:
A s cżáſem ſwym/ po ſtráſzliwym ſądzye iego/ ktory bedzye cżynił nád
30:
niewierniki ſwemi/ áby nas doprowádzić racżył poſpołu z
31:
nim do onego wiecżnego kroleſtwá iego/ kthore nam
32:
mocno záſlubić racżył/ ieſli będzyem chodzić
33:
wedle ſwiętey woley iego. Co nam
34:
rácż dáć Pánie Boże náſz w
35:
Troycey iedyny.
36:
Amen. grafika
37:
Hiſtoria o pirwſzym Męcżenni
38:
ku Bożym o Szcżepanie ſwiętym/ ktora ieſt ná=
39:
piſána w kſięgach ſpraw Apoſtolſkich w ſzoſtey kápitule. Prze=
40:
ćiwko fáłecżnym ſprawcom ſkárbow Páńſkich/ y iáko ie
41:
y obieráć y poznawáć mamy.
42:
❡ Oto widzę niebo otworzone/ á ſyná cżłowiecżego ſtoiącego
43:
ná práwicy Páńſkiey etc. | D | Iż Koſcioł |
strona: 21v
| Hiſtoria o pirwſzym męcżenniku |
Tu ieſt roſpráwá iáko ſie maią záchowáć ſprawcze koſcyelni/ y yáka ieſt zapłáthá dobrych á iáká złych y iáko máią być obieráni.
1:
I
Z Koſcioł zebránia Krześćiáńſkiego dniá
2:
dziſieyſzego wſpomina á obchodzi hiſtorią żywotá
3:
á ſpraw Szcżepaná s. ſą do tego ſłuſzne przycżyny.
4:
Abowiem gdy iuż Pan náſz wſtąpić racżył do kro=
5:
leſtwá ſwoiego/ thedy ſie dopirko pocżęły rozſzyrzáć
6:
ſpráwy á nauki Apoſtołow iego/ kthore ſie wſzytki
7:
dzyały ták iáko on im był roſkazał/ y iáko potym to
8:
w nich Duchem ſwym ſwiętym potwirdzić y podu
9:
ſzcżyć racżył. Bo też thám dopirkoż w onych Lice=
10:
miernikoch/ á w onych Miſtrzoch náucżonych w za
11:
konie/ nawiętſze ſie okrucieńſtwá zacżęły/ przećiwko
12:
ſwiętey á zbáwienney náuce iego. Ktorey/ iáko ſie zá czáſu ſámego Páná Kri=
13:
ſtuſá ſrodze á vpornie ſprzećiwili/ ták ieſzcże tym więcey po iego wſtąpieniu do
14:
niebá przeſládowáli Apoſthoły s. á ony wierne opowiedácże prawdziwey E=
15:
wányeliey. A to nie dla żadney iney przycżyny/ iedno żeby ich fáłſz á omylna náu
16:
ká w cále záchowaná być mogłá. A iżby vporem/ przeſládowániem/ á okrucień
17:
ſtwem ſwym/ mogli záwſciągnąć od opowiedánia prawdziwey Ewányli=
18:
ey o Pánie Kriſtuſie/ ony wierne káznodzieie á prawdziwe ſługi ſłowá Bożeo.
19:
Miedzy ktoremi był też przeyrzan y przełożon ten doſtoyny Szcżepan s. Ktory
20:
prze ſtałość ſwą/ podiął ſrogą ſmierć dla imieniá Páná ſwego/ á sſthał ſie na=
21:
pirwſzym męcżennikiem iego. Iáko tu ſzyrzey o tym historia powiáda/ kthora
22:
ieſt nápiſána w ſpráwach Apoſtolſkich. A ty ſłowá ktore on mowił przy ſmier
23:
ći ſwoiey ſą tu dla tego záłożone/ áby ſie tym káżdy wierny cieſzył/ iż po przeſlá=
24:
dowániu tego nędznego ſwiátá/ ogląda zapłátę ſwoię á pociechę ſwoię/ á Pá=
25:
ná ſwego ſtoiącego ná práwicy Bożey. A to ieſt hiſtoria á przycżyná ſmierći te
26:
go ſwiętego á pirwſzego męcżenniká.
grafika
| Cżáſow onych |
strona: 22
| ſwiętym Szcżepanie. | Liſt 22. |
1:
C
Záſow onych/ gdy ſie iuż mnożyłá licżbá zwolenni=
2:
kow náuki Páńſkiey/ sſtháło ſie ſzemránie miedzy
3:
Greki przećiwko Zydom/ iż wdow ich nie dopu=
4:
ſzcżáli ku poſpolithey ſłużbye miedzy ſobą. Tedy oni
5:
dwánaſcie zwolennikow ſtárſzych/ zezwáli wſzyſt=
6:
ko zgromádzenie do ſiebie/ y powyedzeli im: Nie ieſth nam
7:
rzecż ſluſzna ábychmy my opuśćiwſzy ſłowo Pańſkye mieli ſłu=
8:
żyć żywnoſciam wáſzym ábo inſzym potrzebam wáſzym. Ale
9:
obyerzcie miedzy ſobą bráćiſzkowie mężow ſiedḿ/ o ktorychby
10:
było ſwiádectwo dobre/ kthorzyby byli pełni mądrośći y Du=
11:
chá ſwiętego/ ábychmy ye poſtáwili nád tymi ſpráwámi. A my
12:
ábychmy modlitwy á ſłowá Bożego pilni byli: Y podobáły ſie
13:
thy ſłowá wſzytkiemu zebrániu. A wybráli Szcżepaná mężá
14:
pełnego wiáry á Duchá ſwyętego/ wybráli też k niemu Filipá/
15:
Prochorá/ Nykanorá/ Tymoná/ Pármená/ Mikołáiá kthory
16:
był k nim przyſzedł z Antyochiey. Y poſtháwili ye przed oblicż=
17:
noſcią Apoſtolſką: á oni modlili ſie zá nimi wkłádáiącz ręce ná
18:
głowy ich. A ſłowo Páńſkie mnożyło ſie ieſt/ á czo dáley thym
19:
więczey rozmnażáło ſie wiernych Páńſkich w Ierozolimye ná
20:
więcey: y kápłanow wiele iuż przyſtawáło do wyáry oney. A
21:
Szcżepan s. iuż był pełen wiáry y moczy Duchá s. cżynił dzi=
22:
wy y znáki wielkye miedzy ludźmi. Y powſtáli niektorzy z bo=
23:
żnic Libertyńſkich/ Cyreneyſkich/ y Alexándriyſkich/ y ći ktho=
24:
rzy byli z Azyey y Cyliciey/ ſprzećiwyącz ſie w rozmowach
25:
Szcżepánowi: ále ſie nie mogli zmocnić mądrośći yego y Du=
26:
chowi ſwiętemu kthory mowił przezeń. Tedy poduſzcżyli nań
27:
fáłſzywe ſwiádki/ ktorzy zeznawáli iż ſłyſzeli od niego wyelkye
28:
bluźnienie przećiwko Bogu y przećiwko Moiżeſzowi. Y po=
29:
ruſzyli przećiwko yemu wſzytek lud/ wſzytki przełożone y náu=
30:
cżone w zakonie: kthorzy ſzedſzy vchwyćili go/ y przywyedli
31:
przed rádę/ y poſtáwili ony ſwyádki fáłſzywe/ ktorzy zeznawá=
32:
li: Iż then cżłowiek záwżdy bluźni przećiwko mieyſcu themu
33:
ſwiętemu y przećiwko zakonowi. A ſłychálichmy go thák mo=
34:
wiąc: Iż Iezus Názáráńſki zepſuye mieyſce to/ y odmieni wſzy
35:
tki vſtáwy ktore wam vſtáwił Moiżeſz. A ći ktorzy w rádzye
36:
ſiedzyeli á pátrzyli nań/ zdáło ſie im oblicże iego iáko oblicże
37:
Anyelſkye. Rzekł tedy k niemu Kſiążę kápłáńſkye/ tákli tho ieſt
38:
iáko o tobye powiedáią: Ktory odpowiedzyał: Mężowie brá=
vij. kapitul.
39:
cia y oycowie poſłuchaycie máło. Przybytek ſwiádectwá Bo=
40:
żego był ſpráwion oycom náſzym ná puſzcży/ thák iáko był ro=
41:
ſkazał Pan Moiżeſzowi wedle formy ktorą mu był vkazáć ra=
42:
cżył. Ktory potym wzyąwſzy oycowie náſzy y Iozue Hetman
43:
ich wieźli s ſobą áż do onych kráin gdzye mieli poſięść pogá=| D 4 | ny/ ktore |
strona: 22v
| Hiſtoria o pirwſzym męcżenniku |
1:
ny/ kthore Pan Bog wypędził od oblicżnośći przodkow ná=
2:
ſzych/ y trwáło tho áż do zyáwyenia Dawidowego/ kthory był
3:
ználazł wyelką łáſkę przed Pánem Bogyem/ y prośił áby mogł
4:
wynáleść inákſzy przybythek Bogu Iákobowemu/ kthory po=
5:
tym áż Sálomon zbudował ſyn iego.
Pan nie ieſt ogárnyon żadnym mieſcem.
6:
Ale iż ten nawyſzſzy Pan nie mieſzka w koſcielech ręką vcżynio=
7:
nych/ iáko o nim Prorok powieda/ Iż on mowi: Niebo ſtolecz
8:
moy ieſt/ á zyemiá podnożek nog moich. A iákiż mi thedy chce=
Ezaiaſs w lxvj. ka.
9:
cie dom zbudowáć: mowi Pan. Iákye ma być mieyſcze odpo=
10:
cżynienia mego? Azaſz nie wſzyſtkiego ſpráwiłá ręká moiá? O
11:
zátwárdzyáłey głowy ludzye/ á nieobrzezánego ſerczá y vſzu
12:
wáſzych/ ktorzyſcye ſie záwżdy ſprzećiwili Duchowi ſwięthe=
13:
mu: iá oyczowye wáſzy ták y wy. Y kthoregoż Proroká nye
14:
przeſládowáli oycowye wáſzy: Abo izali nie zábili kthorykol=
15:
wiek powiedał o przyſciu ſpráwyedliwego onego/ ktoregoſcye
16:
wy zdraycze y mężoboyce zoſtáli: kthorzy ácżeſcye wzyęli byli
17:
zakon przez ſpráwy Anyelſkye/ á wſzákoż nigdyſcye go nye
18:
ſtrzegli. A oni vſłyſzawſzy to/ byli rozſiekáni w ſerczoch ſwo=
19:
ich/ á zgrzytáli nań zębámi ſwemi. A on będąc pełen Duchá s.
20:
podnioſzſzy ocży ſwoye w niebo/ vyrzał chwałę Bożą/ á Iezuſá
21:
ſtoiącego ná práwicy Bożey. Y záwołał: Otho widzę niebo o=
22:
tworzone/ á ſyná cżłowyecżego ſtoiącego ná práwicy Bożey.
23:
A oni potym krzyknąwſzy á zátwárdziwſzy vſzy ſwoie/ ſpołe=
24:
cżnie rzyciwſzy ſie nań/ A wyrzuciwſzy go przed myáſto/ vká=
25:
mionowáli go. A ſwyádkowie oni zyąwſzy odzyenie ſwoye ná
26:
ſwiádectwo/ położyli przed nogámi onego młodzyeńcá kthory
27:
był zwan Száweł. A kámionowáli Szcżepaná wołáyączego
28:
á mowiącego/ Pánye Iezu prziymi duchá moyego. A położy=
29:
wſzy ná zyemi koláná ſwoye/ wołał głoſem wyelkim: Pánye/
30:
nye rácż thego przekłádáć im zá grzech. A rzekſzy tho/ pothym
31:
záſnął.
32:
I
Vżeś tu ſłyſzał hiſtorią/ ktora ieſzcże ſzyrzey ieſt nápiſána w ſpráwach
33:
Apoſtolſkich. Pátrzayże záſię dziwnych ſpraw á tháiemnic Pańſkich/
34:
przecż ſie co ná ſwiecie dzyeie/ á iáko ſie on z wiernemi y z niewiernemi
35:
obchodzić racży. Bo gdy iuż racżył wſthąpić do kroleſtwá ſwego/ ſpráwiwſzy
36:
wſzytko cżego iedno było potrzebá grzeſznemu á vpádłemu cżłowiekowi/ zoſtá
37:
wił ſzyroką náuką ſwą Apoſtołom ſwoim/ ktorą potym y Duchem s. w nich v
38:
twirdzić racżył/ áby ią ſzyrzyli y ſławili miedzy wſzytkimi narody/ y po wſzyt=
39:
kiemu ſwiátu. A ći ktorzy iuż byli przeyrzeni od Páná/ á záwołáni do tego im
Przeyrzeni á záwołáni.
40:
z dawná obiecánego kroleſtwá/ im otworzonego przez tego Páná/ ktory im da
41:
wno obiecan był/ ktorzy wſpomniawſzy ná trudnośći zakonu ſwoiego/ wſpom
42:
niawſzy też ná on trudny obowiązek/ ktory vcżynili przodkowie ich/ Iż to miał
43:
być przeklęty ktoryby mu był doſyć nie vcżynił: rozumieiąc temu/ iż żáwżdy cho
w v. Moy. w xxvij.
44:
dzili w gniewie á w przeklęciu/ bo mu żaden doſyć vcżynić nie mogł/ vciekáli ſie
45:
do tego ſwiętego nowo zyáwionego miłoſierdzya/ o ktorym im Apoſtołowie
46:
ſzyroce powiedáli: iż im iuż było ſpráwiono ták iáko im obieczano było/ á iż iuż | im był przeie |
strona: 23
| ſwiętym Szcżepanie. | Liſt 23. |
1:
im był przeiednan ten gniew v Bogá wſzechmogącego: á ſercá ich y myſli ich/
2:
ták iáko o tym ſwiádcżą hiſtorie/ były przyiednocżony ku thym náukam Apo=
3:
ſtolſkim. Abowiem Duch s. ſpráwował myſli ich/ á pilnie ſłucháli á bádáli ſie
Kázdemu ſie prziſłuſzy pytáć o zbáwieniu ſwoim.
4:
o zbáwieniu ſwoim. Ták iákoby tho y dziś káżdemu wiernemu przyſtało ſzukáć
5:
á pytáć ſie/ gdzie ieſt práwy koſcioł/ á gdzie ſą práwe á wierne náuki Krześćiáń
6:
ſkie/ opuśćiwſzy niepotrzebne wymyſły á wynaláſki ludzkie y ſwiátá tego.
7:
❡ A gdy ſie iuż thá ſwięta ſpołecżność rozmnażáłá/ thák iáko Lukaſz s. piſze/ iż
8:
Duch s. ták był vtwirdził myſli ich/ iż miedzy nimi było iáko iedno ſerce/ iedno=
9:
ſtáyny duch/ á iednoſtáyna myſl: iż y bogáctwá ſwe/ y goſpodárſtwá ſwe/ j wſzy
10:
tko dobre mienie ſwe byli opuśćili: á wſzytko im było omierzło/ iedno
11:
tylko wſzytki myſli ſwe y ſercá ſwe ktemu byli przyłożyli/ iákoby byli náleźli dro
12:
gę zbáwienia ſwoiego/ á vmnożyli w ſobie táką wiárę/ kthoraby ie byłá przy=
13:
wiodłá do onych wiernych á wiecżnych ſkárbow im obiecánych kroleſtwá nie=
14:
bieſkiego: á zá nic ſobie ważyli ſkárby y bogáctwá ſwiátá tego. Iákoby to y dziś
15:
ieſzcże właſniey przynależáło dobrym á cnotliwym Krześćiánom przykłádem
16:
tym/ nie przekłádáć ſobie tu więcey tey nędzney roſkoſzy á docżeſnego bogáctwá
17:
ſwiátá tego/ nád ony wiecżne roſkoſzy á wiecżne ſkárby kroleſthwá Páńſkiego/
18:
do ktorego tu brniemy iáko pielgrzymi/ á thu nic ſwego nie mamy/ bo áni ſá=
19:
mi wiemy kiedy każą/ iáko tego márnie oſtrádáć muśimy.
Do zidow w xj.
20:
❡ A ták gdy iuż oni ludzye ſwięći ták iednoſtáyną myſlą byli zyednocżeni/ nieſli
Dobrowolna mabyć iałmużná.
21:
co mogli z dobrey woli ſwey/ bez wſzego przymuſzenia/ do oney ſwiętey ſpołecż=
22:
nośći/ ták żywnośći iáko y pieniądze/ áby y oni ludzie vbodzy/ ktorzy wielki nie=
23:
doſtátek ćirpieli/ báwiąc ſie więcey pokármem ſłow á náuki Páńſkiey/ byli o=
24:
pátrowáni y wſpomagáni. A nie dzwoniono ná nie dzwonki áni gáſzono ſwie
25:
cżek/ iáko Piotr s. powiedział Anániaſzowi gdy przynioſł pieniądze do tey ſpo
w Dzieioch Apoſtolskich w v. ka.
w dZieioch w viij.
w dZieioch w viij.
26:
łecżnośći/ kto cie ktemu przyniewolił/ ázaſz to nie było ná twoiey woli. Iáko też
27:
rzekł onemu Symonowi ktory chciał v Apoſtołow zá pieniądze kupowáć Du
28:
chá ſwiętego: Pieniądze twoie niechay tobie będą ná zátrácenie/ przeto że mni=
29:
maſz áby były dáry Boże zá pieniądze przedawány.
Potrzebnieyſze goſpodárſtwo o zbáwieniu/ niż o tym ſwiecie.
30:
❡ A ták gdy iuż iáko ſłyſzyſz ty rzecży były do tey ſpołecżnośći ſwiętey dobrowol
31:
nie znoſzony/ Apoſtołowie ſwięći/ niechcąc ſie báwić tym goſpodárſtwem y ża
32:
dnym ſzáfárſtwem/ widząc iże to byłá rzecż potrzebnieyſza/ áby byli báwili lu=
33:
dzi goſpodárſtwem á ſzáfárſtwem onych wiecżnych á nieſkońcżonych ſkárbow
34:
kroleſtwá niebieſkiego im iuż otworzonego/ widząc że to byłá nawdzięcżnieiſza
35:
ſłużbá od nich Panu Bogu ſwemu/ Y zebráli do ſiebie ono zgromádzenie ſwię
36:
te/ vpomináiąc ie á mowiąc k nim: Stáraycie ſie namileyſzy bráćiſzkowie/ áby
37:
ſcie obráli miedzy ſobą ſiedm oſob/ ktorzyby byli dobrych cnot/ dobrego ſwiá=
38:
dectwá/ á Duchem s. ſpráwieni y mądroſcią opátrzeni/ áby wam ſzafowáli
39:
ten ſkarb poſpolity/ y ty potrzeby wáſze. Abowiem nam to ieſt potrzebnieyſza/
40:
ábychmy wam ſpráwowáli ſkárby á potrzeby zbáwienia wáſzego. A thák gdy
41:
iuż oná ſpołecżność ſwięta/ á on Koſcioł ſwięty nowo fundowány/ obráli mie=
42:
dzy ſobą ony oſoby/ ktore być godnieyſze rozumieli. Obran też był miedzy nimi
43:
Szcżepan ſwięty/ ktory iáko hiſtoria ſwiádcży/ iuż był pełen Duchá ſwiętego/
44:
á poſtáwili ie przed Apoſtoły: gdzie Apoſtołowie modlili ſie zá nimi/ á wkłá=
45:
dáli ręce ná głowy ich/ potwirdzáiąc ie ná vrzędy ony.
¶ Iácy máią być ſprawce Koſciołá ſwiętego.
46:
❡ Pátrzayże thu namileyſzy brácie dziwney ſpráwy Duchá s. iáką nam tu pá=
47:
miątkę á iáką náukę zoſtáwił w Koſciele ſwym Krześćiáńſkim: ábowiem thu
48:
dotyka iácy máią być ſprawce á przełożeni w nim/ y iácy máią być ſzáfárze dobr
49:
iego/ y iáko máią być obieráni/ y iáko máią być ſzáfowány ty ſkárby iego. Abo=
50:
wiem iáko tu ſłyſzyſz/ iż Apoſtołowie/ ktorzy iuż byli iáko przednieiſzy á iáko kſią
51:
żętá w zebrániu onym/ niechcieli ſie nic báwić żadnemi ſpráwámi ſwiáthá te=
52:
go/ á owſzem wzgárdzili bogáctwá iego. Iedno owſzem vważywſzy więcey
53:
powinność ſwą/ iáko wierni ſzáfárze kroleſtwá Páná ſwego/ ná tho ſie vdáli/ á
54:
ná to wſzytkę ſwą myſl obroćili/ áby tę winnicę wdzięcżną Pánu ſwemu/ á tho
55:
zebránie ſwięte wiernych iego/ iemu ſzcżepili á mnożyli w wierze ſwięthey á w| náukach ie= |
strona: 23v
| Hiſtoria o pirwſzym męcżenniku |
1:
náukach iego: rozumieiąc/ iż żadney inſzey poſługi wdzięcżnieyſzey nie mogli v
2:
cżynić Pánu ſwoiemu.
Máło wyernych Apoſtołow w koſcyele.
3:
❡ Pátrzayże wiele dziś znaydzieſz tákich Apoſtołow/ á gdzie ſą tákie kſiążętá w
4:
Koſciele s. ktorzyby ſie więcey ſtáráli o tę winnicę Páná ſwoiego/ áby ią mno=
5:
żyli á ſzcżepili w náukach Páńſkich ku cżći Pánu ſwemu/ á zániedbáli pożytkow
6:
ſwoich: Cżego ſnadź y wſpomináć nie trzebá/ bo to ocży wſzędy widzą/ á vſzy te
7:
go pełne v káżdego cżłowieká: á trudna rzecż ieſt vpomináć á przeſtrzegáć the=
8:
go/ komu ſámemu ten vrząd nád inemi należy. Aleby ſie drugi mogł ſam prze
9:
ſtrzedz á przeſtráſzyć onym ſrogim vpominániem Páná ſwego/ ktory przez v=
10:
ſtá Prorockie mowi: iż krwie tych opuſzcżonych owiecżek chcę páthrzyć z ręku
Ezechiel w iij. kap.
11:
ich/ ktorym ſą porucżone. To niechay káżdego bacżeniu y rozumowi będzie po=
12:
rucżono. Iáko y przez Ieremiaſzá o nich powidał: Biádá páſterzom ktorzy ro
Ieremi. w xxiij.
13:
ſpłaſzáią á roſtárgawáią ſtádá moie. Wyſcie roſpłoſzyli á roſtárgnęli ſthádo
14:
me/ ále ia też roſtárgnę złość wáſzę nád wámi/ á przedſię iednák zgromádzę ſtádo ſwe.
Ktoby właſnie obieráć miał ſpráwcze koſcielne/ y iácyby mieli być obyeráni
15:
❡ Pátrzayże dáley/ iácy byli ſzáfárze á iácy byli ſprawce w on cżás
16:
przez Duchá s. ſpráwieni/ y iáko ſzáfowáli onemi ofiárámi y onym ſpołecżnym
17:
dobrem koſciołá s. Y kto ie obierał obácż: Bo ich nie obierał krol/ áni biſkup/ á=
18:
ni podawcá/ iedno wſzytká ſpołecżność przez Duchá s. ſpráwiona/ á potym ye
19:
oddáli Apoſtołom s. Coby y dziś wedle Bogá á wedle powinnośći ták być miá
20:
ło. Słuchayże iákiey godnośći Apoſtołowie w tym pátrzyć kazáli/ roſkázuiąc
21:
áby obieráli tákie/ ktorzyby byli wierni/ dobrzy/ cnotliwi/ mądrzy/ dobre ſwiá=
22:
dectwo o ſobie máiąc. Nie ſtoi tám áby byli prokuratorowie/ ábo w práwie ná
23:
ucżeni/ ábo z dawná zaſłużeni/ ábo też powinowáći: iáko dziś (ach nieſtotyſz)
24:
pánowie á podawco cżinią/ folguiąc więcej ſłużbam ſwym/ potrzebam ſwym
25:
powinnoſciam ſwym/ przekłádáią nád tą nędzną winnicą á nád tą vbogą o=
26:
wcżarnią Páná ſwego/ nie páſterze/ ále wilki drapieżne. O ktorych Prorok po=
Ezaiaſs w iij kap.
27:
wieda: Biádá wam ktorzyſcie pożárli winnicę moię. Ale podobno tym ieſzcże
28:
więtſza będzie biádá/ ktorym ieſt daná od Páná Bogá tá zwirzchność/ iż tákye
29:
ſzáfárze á tákie ſprawce przekłádáią nád tymi winnicámi Páná ſwego/ nic ſie
30:
nie lękáiąc tey ſrogiey ſentenciey: Iż krwi ich z ręku ich pátrzyć chce y obiecał.
Ná co ſą ſkárby koſcielne nádáne
31:
❡ Pátrzayże záſię nacż oni ſwięći ſzáfárze przez Duchá s. ſpráwieni ono dobro
32:
á ono zebránie Koſciołá ſwięthego ſzáfowáli á obrácáli. Nie ná trąbácżeć/ nye
33:
ná máſzkáry/ nie ná pſtre bárwy/ nie ná cukrowáne potráwy. Ale ſłuchay á ſłu
34:
chay pilnie/ iż ná nędzne á ná vbogie ludzi/ ktorzy zábiegáiąc dziwowáli ſie dzi=
35:
wnym ſpráwam Páná ſwoiego/ żebrząc á ſzukáiąc náuki ſłowá Bożego/ á py=
36:
táiąc ſie do ſtráconego kroleſtwá ſwoiego. Toć ieſt ſzáfárſtwo/ toć ieſt ten wła
37:
ſny chleb tych/ á ná to ieſt nádan do ſpołecżnośći Koſciołá ſwiętego. Co káżde=
38:
go rozmyſlániu niechay będzye porucżono/ iákim ſzáfárzem ieſt/ á iákimby być
39:
ſpráwnie miał/ wſpomniawſzy ſobie ná ty ſwięte ſpráwy Duchá ſwięthego/ y
40:
ná ty vſtáwy ná ten cżás Apoſtolſkie y Koſciołá ſwiętego.
Dyabeł nie omieſzka dobrych przeſládowác.
41:
❡ A thu więc dopirko obacżyſz/ iáko dyabeł kſiążę ſwiátá tego nie omieſzka ni=
42:
gdy ſwych kochánkow pieśćić á im folgowáć. Iáko y dziś folguie á ich roſko=
43:
ſzy rozmnaża: A iáko theż záſię nie omieſzka wiernych Páńſkich przeſládowáć/
44:
ktorzy ſą pilni náuki iego/ á ſą wiernemi ſzáfárzmi ſkárbow iego. Iáko ſie tho
45:
okazáło w tym doſtoynym á wiernym ſprawoy iego Szcżepanie s. Abowiem
46:
ten zły duch záwżdy ſie o to ſtára/ záwżdy themu zábiega/ áby ſie ludzie z dobre=
47:
mi ſpráwámi á z dobremi cnotámi nie mnożyli/ á drudzy áby z nich przykłá=
48:
dow nie bráli. Ale iż przećiwko ſpráwiedliwemu proſtak ieſt/ bo s prawdą nic
Cżárt ieſt proſtak przećiw ſpráwiedliwośći.
49:
nie vmie/ ále záwżdy krąży á zábiega iákoby fáłſzem á nieprawdą/ á potwarzą
50:
winił ſpráwiedliwego/ á Pan mu tego cżáſem dopuſzcża/ áby doſwiádſzył ſta=
51:
łośći wiernych ſwoich/ á potym hoyniey rozſzyrzył zapłáthę ich. Widząc tego
52:
cnotliwego á wiernego ſprawcę Koſciołá ſwięthego/ poduſzcżył nań ſwiádki
53:
fáłeſzne/ ktoryz nań wyznawáli ſwiádectwá fáłſzywe/ iáko ſzyrzey w hiſtoriey
54:
ſtoi. A gdy go pytáło ono kſiążę kápłáńſkie/ ktory też przeſtrzegał zelżenia vrzę=
55:
du ſwego/ tákli ieſt iáko o nim powiedáią: Tedy mu ták powiedzyał then do=
56:
ſtoyny ſwięty/ iáko tám iuż ſzyrzey w hiſtoriey ſtoi.
strona: 24
| ſwiętym Szcżepanie. | Liſt 24. |
1:
❡ Zaſz niewiecie moi mili brácia/ iż Moiżeſz był ſpráwił ná puſzcży przybytek z
2:
opon ſpráwiony/ y ochędożony ku chwale Bożey/ y wieźli gi s ſobą przodkowie
w ij. Moyzeſs. w xl.
iij. Krolew. w vj.
iij. Krolew. w vj.
3:
náſzy áż do zyemie obiecáney/ kthory potym záginął. Zbudował potym Sálo=
4:
mon dom dziwnym koſztem ſpráwiony/ ktory y ten záginie. Cżemu nie pomni
5:
cie ná to iáko wam Prorok Izáiaſz powiedał: Iż on nie wmieśći ſie w domu rę
Ezaiaſs w lxvj. ka.
6:
ką vcżynionym: Abowiem niebo ſtolec iego ieſt/ á ziemiá podnożek nog iego. Y
Mieyſce nie vbłogoſławi cżłowieká.
7:
iákież może być záwárcie iego/ gdiż ręká iego wſzytko ſpráwiłá? Dawáiąc im to
8:
znáć/ iż mieyſce nie vbłogoſłáwi cżłowieká/ ieſli on ſam nie vbłogoſłáwi ſerczá
9:
ſwoiego. Acż ieſt iemu wdzięcżne ſpołecżne zebránie wiernych iego/ á zwłaſzcża
10:
w domu ku chwale iego zbudowánym/ ále y tám może ieden więcey zgrzeſzyć ni
11:
żli w kárcżmie/ á więtſza pomſtá owſzem thákiemu należy: Iáko tho był kazał
12:
Pan powiedzieć onemu Heli Biſkupowi żydowſkiemu przez Sámuelá máłe
13:
dzyeciątko/ ktory był dopuśćił ſwey woley ſynom ſwoim w koſciele Bożym/ iż
j. Krolew. w iiij.
14:
ná wieki obiecał roſciągnąć pomſtę nád domem iego/ y wnet byli potym wſzy=
15:
ſcy zbići/ y woyſko było dla nich poráżone/ á on od żáłośći złomił ſzyię ſpadſzy
16:
s ſtołká ſwoiego.
17:
❡ A ták to im ten ſwięty męcżennik ná pámięć przywodził/ iż żadna chwałá nie
18:
ieſt Pánu wdzięcżnieyſza/ iedno s ſercá ſpráwiedliwego. Iáko y oney pogánce
19:
Pan powiedał przy cżyrpániu wody: Iż práwi chwalcy Boży nie będą ſzukáć
Matteuſs w ix.
20:
żadnego mieyſcá/ iedno w duchu á w ſpráwiedliwośći ſercá ſwego będą chwa
21:
lić Páná ſwoiego. Y z inych wiela rzecży on ſwięty męcżennik ná then cżás ie v=
22:
pominał á przeſtrzegał/ przypomináiąc im/ iż ſie wy záwżdy ſprzećiwicie Du=
23:
chowi ſwiętemu/
24:
á pobiliſcie wſzytki Proroki/ ktorzy wam powiedáli o tey no=
25:
wey chwale á o thym nowym zbáwicielu/ kthora miáłá być wdzięcżnieyſza v
26:
Páná Bogá náſzego/ niżli ony wymyſły wáſze/ w ktorycheſcie wſzytkę nádzye=
27:
ię ſwoię położyli.
Złemu ſercu práwdá nicz nie pomoże.
28:
❡ Tu potym Pan vkázuiąc to/ iż złemu á zátwárdziáłemu ſercu żadna praw=
29:
dá nie pomoże/ kthore ieſt zgotowano ku pomſcie á ná ſtrách ludowi złoſliwe=
30:
mu/ dopuśćił złocżyńcom onym/ chcąc okázáć dziw ſtałośći wiernych ſwoich/
31:
iż oni zátwárdziwſzy vſzy y ſercá ſwe/ zapomniawſzy prawdy y ſpráwiedliwo
32:
śći/ vkamionowáli á zámordowáli onego niewinnego cżłowieká/ á wiernego
33:
ſprawcę Páná ſwoiego.
Zápłátá dobrym nie zámieſzka.
34:
❡ Pátrzayże iáko thu Pan wnet nie zámieſzka z obfitą zapłátą wiernym ſwo=
35:
im/ iáko ſie to okazáło w tym męcżenniku ſwiętym. Iż záwołał wnet wielkim
36:
głoſem: Oto widzę rádośći niebieſkie otworzone/ á Páná ſwoiego widzę ſtoią=
37:
cego ná práwicy Bogá żywego. O ſwiętaſz to byłá iego odmiáná/ iż tu odſtą=
38:
piwſzy tey docżeſney nędze oglądał ieſzcże zá żywotá rádość zapłáty ſwoiey/ o=
39:
glądał Páná ſwoiego/ ktorego s rádſcią cżekał/ gdzye tuż wnet potym záwo=
40:
łal: Pánie moy proſzę prziymi duchá moiego. Nie ſtárał ſie o ciáło/ áby by
41:
ło w Mármorowy grob włożono/ á złotogłowem przykryto/ bo themu rozu=
42:
mial/ iż gdzye ieſt duſzá w rádośći/ thám będzie y vwielbione ciáło. O iákieżby
43:
thu ſerce á iáka rádość miáłá rość ſprawcom koſciołá ſwięthego ku wiernemu
44:
ſzáfowániu ſwiętych ſpraw Páná ſwoiego/ ſłyſząc iáką łáſkę á iákie błogoſłá=
45:
wieńſtwo Pan nád tákiemi okázuie. Co ſie to okazáło ná tym ſwiętym męcżen
46:
niku iego.
Czo ma pomnieć dobri krześćiánin
47:
❡ Vcżże ſie tedy káżdy Krześćiáńſki cżłowiecże/ ná iákimkolwiek vrzędzie ieſteś
48:
poſtáwiony/ iáko maſz záchowáć cnotę ſwą/ wiárę ſwą/ á pobożny żywot ſwoj
49:
ſłyſząc iż ten doſtoyny ſwięty/ prze cnotliwe ſpráwy ſwoie/ y ná vrzędy był wy=
50:
bran/y tákich rádośći/ iákieś tu ſłyſzał/ ieſzcże zá żywotá docżekał y oglądał. Po
51:
mniſz ná to/ iż cie Pan nie przełożył ná pychę/ ná ſkwirk/ ná płácż/ á ná śćiſk nę=
52:
dznych ludzi: Ale cie owſzem vcżynił ſzáfárzem/ opiekálnikiem á obrońcą ich.
53:
Pomni iż to wſzytko co maſz nie twoie ále Páńſkie ieſt/ mocenći tho wſzytko dáć
54:
y wziąć w godzinie. A nie dáy ſie vwodzić dyabłu kſiążęciu ſwiáthá tego/ ktory
55:
cie bęzie záwżdy przywodził/ ábyś zápomniawſzy powinnośći ſwey/ náſlado=
56:
wał ſwiátá tego. A pomni ná to/ iż ieſli záchowaſz ſtale powinność ſwą Pánu | ſwemu/ |
strona: 24v
| Hiſtoria o pirwſzym męcżenniku |
1:
ſwemu/ oglądaſz/ iáko ten ſwięty męcżennik/ ieſzcże zá żywotá pociechy ſwoie.
2:
A kiedy iuż dokońcżyſz thego nędznego pielgrzymowánia ſwego/ pewnie oglą=
3:
daſz Páná ſwoiego ná práwicy Bogá Oycá ſthoiącego/ á ciebie z wielką rádo=
4:
ſcią cżekáiącego/ ktory iuż dawno zgotował zapłátę twoię/ á otworzyłći páła=
5:
ce kroleſtwá niebieſkiego.
6:
Summá s tey hiſtoriey/ krotko ná náuki/ dla
7:
lepſzey pámięći/ zebrána.
8:
❡ A tu w tey ſwiętey roſpráwie napirwey mamy bácżyć ſpráwy á przeyrzenie
9:
Páńſkie/ y przecż/ y iáko on tu wſzytko ſpráwowáć á ſtánowić racży/ á iáko dzi=
10:
wnie/ bo przez Duchá ſwego ſwiętego. ❡ Drugie/ iácy máią być ſprawce á ſzá=
11:
fárze tych ſkárbow Páńſkich/ nam do cżáſu tu nádánych od niego/ y iáko máią
12:
być obieráni/ y iákie máią być ſpráwy á ſzáfárſthwo ich/ y iáko ſie podawce ábo
13:
przełożeni/ ktorzy ie ná to przeſadzáia/ máią ná to rozmyſláć/ á lękáć ſie w tym
14:
dekretow Páńſkich/ co wſzytko mamy zrozumieć s tey hiſtoriey obieránia y ſzá=
15:
fárſtwá tego męcżenniká ſwiętego. ❡ Trzecie/ iż ſie káżdemu przyſtoi ćwicżyć
16:
y ſtáráć ſie o ſpráwy zbáwienia ſwego/ więcey niżli o pożytki á o ſpráwy y o ſzá=
17:
fárſtwá ſwiátá tego/ ták iáko tu o tym Apoſtołowie ſzyrzey dokłádáli. A wſzá=
18:
koż nie gárdzić wolą á wezwániem Pánſkiem/ ále ſie pilnie vcżyć/ iáko káżdy tá
19:
ki ma być wiernym á ſpráwiedliwym ſzáfárzem tych dárow Páńſkich/ y iákye
20:
mu s tego hoyne á obfite zapłáty przypaść ná potym máią. ❡ Cżwarte/ iż cho
21:
ciay ſie w tákich pocżćiwych ſpráwach ná kogo ſwiát zburzy/ mamy rozumieć
22:
iż tho nie bez przycżyny/ iedno z woley á s przeyrzenia Páńſkiego/ á iż káżdy ma
23:
ſtátecżnie ſtać w ſtałośći á w vmyſle ſwoim/ pomniąc ná to/ iákie káżdemu tá=
24:
kiemu pociechy y tu y po ſmierći ſą zgotowáne/ s przykłádu thego męcżenniká
25:
ſwiętego.
26:
☞ Dayże nam tedy náſz wſzechmogący Pánie/ táką myſl/ y tákiego Duchá twe
27:
go ſwiętego/ ábychmy ſie we wſzytkich ſpráwach ſwoich y poſpolitych nic nye
28:
vnośili od woley á od przeźrzenia ſwiętego. A vtwirdź myſli y ſercá ná=
29:
ſze/ áby nam nic inego w tym docżeſnym ſzáfowániu żywotá náſzego więcej nie
30:
ſmákowáło/ iedno wola á przeyrzenie twoie ſwięte/ á iżby ſie wſzytko dzyało ku
31:
chwale imieniowi twoiemu ſwiętemu/ á iżebychmy ſłuſznie zrozumieli/ iáko ſie
32:
w tych dároch twoich á w thym dobrodzieyſtwie ſwiętym twoim zácho=
33:
wywáć mieli/ áby tákież káżdy z nas z rádoſcią záwołał przy ſkoná=
34:
niu ſwoim: Iż oto widzę Páná ſwego ktory mie z rádoſcią
35:
cżeka. Co nam rácż dáć Pánie Boże náſz w Troy=
36:
cy iedyny/ Amen. grafika
37:
Ewányelia ná dzień Młodzion
38:
kowy/ według Máttheuſzá ſwiętego nápiſána w
39:
kápitulum wtorym. Náprzećiwko káżdemu niebeſpiecżeńſtwu
40:
ſwiátá tego/ s ktorego Pan Bog wſzechmogący dziwnie wyy=
41:
muie wiernie dufáiące ſobie.
42:
❡ Wſtań Iozephie/ weźmi dzyeciątko y z Márią mátką iego/ á
43:
idź do Egiptu/ ábowiem Herod będzye ſie ſtárał
44:
áby zátráćił dziecię to etc. | ze zbor Krze= |
strona: 25
| Ná dzyeń Młodzionkow. | Liſt 25. |
Nadobna nauká iż Pan nigdy nie opuśći wyernych ſwoich/ á złośćiwy záwżdy chodzi w rozgniewányu iego/ á nie zámieſzka pomſtá yego.
1:
Z
E Zbor Krześćiáńſki dnyá dziſieyſzego
2:
obchodzi pámiątkę onych ſwięthych á niewinnych
3:
dzyatek/ ktore wnet po národzeniu Páńſkim on o=
4:
krutny Herod/ ktory był ná ten cżás krolem żydow=
5:
ſkim/ dał pomordowáć/ ſzukáiąc miedzy nimi tego
6:
nowonárodzonego krolá/ nádziewáiącz ſie áby on
7:
był pod nim miał wzyąć á poſięść kroleſtwo ono.
8:
Y záwżdy tho thák poſpolicie bywa/ iż gdy iáki po=
9:
ſtronny Monárchá poſiędzie kroleſthwo iákie mo=
10:
żne/ á iuż ie thák ma iákoby zá właſne ſwoie/ gdy ſie
11:
trefi iżby ieſzcże iákie potomſtwo krolewſkiego na=
12:
rodu pozoſtáło w kroleſtwie onym/ á trefiło ſie iżby iáki cżłowiek dzyelny oka=
13:
zał ſie z narodu onego/ tedy on poſtronny krol zábiega temu/ á pilnie ſie ſtára/
14:
iákoby ono potomſtwo krolewſkie á on narod zágubić mogł. Bo ſie ná to pil=
15:
nie rozmyſla/ iżby ták ſnádnie vpáść muſiáłá zwirzchność iego. Czo ſie też oto y
16:
w tym Monárſze/ ná ten cżás w żydoſtwie będącym/ w tym Herodzie/ iáſnie o=
17:
kazáło. A ácżkolwiek to ieſt rzecż przednieyſza miedzy inemi/ wſzákoż ieſzcże ieſt
18:
do tego wiele przycżyn/ ktore będą niżey nápiſáne. A iż ty ſłowá Anyelſkie/ kto=
19:
remi przeſtrzegał Iozephá/ áby vſtąpił ná ſtronę s Pánem náſzym/ ſą tu ná po
20:
cżątku wſpomionione/ tá ieſt przycżyná: áby káżdy wierny obacżył/ iáką Pan
21:
Bog piecżą ma o tych ktorzy ſą w opiece iego/ á nád ktoremi dzyerży możną rę
22:
kę ſwoię. Co ſzyrzey zrozumieſz s tey Ewányeliey ſwiętey/ ktorą nápiſał Mát=
23:
theuſz Ewányeliſtá tymi ſłowy.
grafika
24:
A
Gdy iuż byli odeſzli Mędrczy/ thedy Anyoł Páńſki
25:
vkazał ſie Iozephowi przez ſen/ mowyącz mu:
26:
Wſtań á weźmi dzyeciątko y z mátką iego/ á vſtęṕ
27:
do Egiptu. Abowiem Herod pewnie będzye ſzu=
28:
kał dzyecięciá thego/ áby ye zátráćić mogł. A po=| E | wſtawſzy tedy |
strona: 25v
| Ná dzyeń Młodzyonkow |
1:
wſtawſzy tedy Iozeph/ wzyął dzyecię y máthkę iego w nocy/ y
2:
ſzedł do Egiptu/ y był tám áż do ſmierći Herodowey: á tho dla
3:
tego áby ſie tho było wypełniło/ czo było od Páná powiedzya=
4:
no przez Proroká mowiącego: Iżem ia z Egiptu wyzwał Sy
Hozeaſs w xi.
5:
ná ſwoiego. Tedy Herod widząc iże był oſzukan od onych Mę=
6:
drczow/ rozgniewał ſie bárzo/ á poſławſzy żołnierze kazał po=
7:
bić wſzytki dzyatki ktore byloy w Bethleem/ y we wſzytkyey o=
8:
kolicy iego/ á zwłaſzcżá we dwu leciech y młodſze/ według o=
9:
nego cżáſu iáko był wypytał od Mędrcow. Thedy ſie dopyero
10:
nápełniło co ieſt powiedzyano przez Proroká Ieremiaſzá mo=
11:
wiącego: Głos w Ramye ſłyſzan ieſth/ łkánie płácż y nárzeká=
Ieremi. w xxxj.
12:
nie wielkie/ Rachel płácżąc ſynow ſwoich/ y nie mogłá być po=
13:
cieſzoná/ widzącz iż ich iuż nie máſz. A gdy iuż vmárł Herod/ te=
14:
dy ſie záſię Anyoł vkazał Iozephowi w Egipcie przez ſen/ mo=
15:
wiącz: Wſthań á weźmi dzyecię y mátkę iego/ á iuż idź do zye=
16:
mie Izráelſkyey/ ábowiem iuż ſą ći pomárli wſzyſcy ktorzy ſta
17:
li o żywoth dzyecięciá tego. Kthory powſtawſzy wzyął dzye=
18:
cię y mátkę iego/ y przyſzedł do zyemie Izráelſkyey. A vſłyſza=
19:
wſzy iż Archelaus kroluie w żydoſtwye ná mieyſcu Herodá oy=
20:
cá ſwego/ bał ſie tám iść. A będąc vpomioniony przez ſen/ od=
21:
ſzedł w ſtrony Gálileyſkye. A przyſzedſzy tám/ mieſzkał w mie=
22:
ſcie ktore było zwano Názáreth. A tho dla thego/ áby ſie było
23:
wypełniło co ieſth powiedzyano przez Proroki: Iż Názárey=
Iudicum xiij.
24:
ſki będzye wezwan.
25:
A
To ieſt hiſtoria zámordowánia thych dziatek niewinnych. Słuchay=
26:
że nacż ſie tá dziwna ſpráwá Páńſka ſciągáłá gdyż on nigdy nicz bez
27:
oſobnych á dziwnych táiemnic ſwych ſpráwowáć nie racży.
28:
❡ Gdy iuż on chytry cżárt obacżył z rozmáitego podobieńſthwá/ iż iuż przyſzło
29:
ono ſwięte plemię/ ktorego ſie bárzo bał/ o kthorym mu ieſzcże w Ráyu powye=
30:
dziano/ iż miáło zetrzeć głowę iego. Vſłyſzał też onę pioſnkę/ ktora mu bárzo nie
w j. Moyze. wiij. ka.
31:
ſmácżna byłá/ gdy Anyeli ſpiewáli ná powietrzu przy národzeniu iego/ dawá=
32:
iąc chwałę Pánu Bogu ná niebie/ á opowiedáiąc iuż wiecżny pokoy ná zyemi
33:
ludzyom: Bárzo go było przed tą nowiną teſkno/ rozumieiąc temu/ iż ten obie=
34:
cány pokoy ludziom/ wiele mu miał przekáźić w mocy á w kroleſtwie iego. Stá
35:
rał ſie iáko mogł áby był temu zábiegał/ áby ſie záwżdy mnożył roſterk á niepo
36:
koy ná ziemi. Wſpomniał też ſobie co mu było powiedziano: Iż chociay ſie te=
37:
mu ſwiętemu plemieniowi nie będzieſz mogł przećiwić/ ále ſie będzyeſz przeći=
38:
wił á będzieſz gryzł á niſzcżył ſtopy iego/ to ieſt/ ſwięte ſpráwy y náuki iego.
Cżárt záwżdy ſwe/ ſpráwy przez złeludzi ſpráwuie.
39:
❡ A iż niewiedział kędy á iáko w to wkrocżyć/ tedy ruſzyl onego ſtárego fortelu
40:
ſwego/ iż on záwżdy ſwe ſpráwy przez złe ludzi/ kthorzy nie znáią boiáźni Bo=
41:
żey/ zwykł ſpráwowáć/ poduſzcżył á podburzył onego złego á nieſláchethnego
42:
krolá Herodá/ przywodząc mu ná myſl á przed ocży iego on ſtrách/ iż ieſli ſie ziá
43:
wi ten nowy krol/ o ktorym ſie iuż iáwne głoſy roznioſły/ o ktorym iuż y Pro
44:
roctwá wſzytki ſciągnęły: tedy pewnie twoie kroleſtwo y zwirzność twoiá vpá
45:
dnie. Y dodał mu tey rády/ áby go ſzukał á mordował dzyatki/ nádzyewáiącz
46:
ſie s tego ſobie wiele pożytkow vcżynić. Ieden/ iż ſie nádziewał s tego wielkye=
47:
go záburzenia á rozlania krwye ná zyemi: Abowyem wielka żáłość rodzicom/
48:
gdy dzyatki przed ich ocżymá bywáią mordowány. Tego ſie theż pewnie ná=| dzyewał/ |
strona: 26
| Ná dzyeń Młodzyonkow | Liſt 26. |
1:
dziewał/ iż ty duſzycżki ktore miáły zeydź w grzechu pirworodnym/ pewnie ſie
2:
iemu doſtáć miáły. A to nád nawiętſze/ o to ſie ſtárał/ áby w tym zámordowá
3:
niu tych dzyatek był záginął then nowo národzony krol/ przed kthorym bárzo
4:
drżáłá możność iego.
5:
¶ Ale pátrzay dziwney ſpráwy Páńſkiey/ iáko on káżdą rzecż ku dobremu koń=
6:
cu przywieść vmie/ á iáką tu ſzpetną omyłkę ſproſny cżárt wziął: iáko ią y dziś
7:
nád káżdym bierze/ kto iedno wiernie vfa Pánu ſwemu. Abowiem nádzyewał
8:
ſie w mocy ſwey mieć tych niewinnych duſzycżki: A tego nie obacżył/ iż pan bog
9:
wſzechmogący temu młodemu krolowi nowo národzonemu á miłemu ſyno=
10:
wi ſwemu/ ty młode dworzány á to młode rycerſthwo/ iemu ku cżći ſpráwić á
11:
práwie páſowáć racżył/ ktorzy iuż ná roſkoſznych mieyſcach á w ręku Páńſkich
12:
cżekáli y cżekáią onego krolá ſwoiego/ s kthorym ná potym wiecżnych rádośći
13:
iego/ iáko wierni ſłudzy iego/ vżywáć mieli. Bo im to było ieſzcże przez Ieremi
14:
aſzá obiecano/ gdzie mowi ku mátkam ich: Przeſtańcie od płácżu á otrzycie łzy
Ieremi. w xxxj.
15:
ſwoie/ ábowiem ſynacżkowie wáſzy wſtáną á będą wam przywroceni/ á bę=
16:
dzye wiecżna zapłátá wáſzá y ich. Muſiał był tego nie docżyść ſproſny cżárt/ á
17:
bárzo tu omylona nádzieiá iego.
Cżárt ſie ſtára ábi zácyerał wyerną náukę.
18:
❡ Abowiem ten chytry zły duch/ chociay iuż ieſt poráżon/ chociay iuż ieſt ſtárta
19:
głowá iego/ y dziś y do ſkońcżenia ſwiátá/ nigdy nie przeſtánie á nigdj ſie w frá
20:
ſunku ſwym á w ſwey zazdrośći nie vſpokoi/ áby nie miał gryść á przeſládo=
21:
wáć ſwiętych ſtop Páná tego/ ták iáko o nim powiedziano ieſt/ tho ieſt/ ſwyę=
22:
tych ſpraw á ſwiętych náuk iego. Bo y dziś gdziekolwiek bacży ty ſtopy iego/
23:
á wierną náukę iego/ wżędy ią záciera/ wſzędy ią zániſzcża/ á poduſzcża rozmái
24:
te Herody/ á rozmáite fáłſzywe wymyſlácże/ ktorzyby mocą á gwałthem rádzi
25:
wyniſzcżyli á zácieráli ſwięte ſpráwy iego/ obawáiąc ſie/ iáko ſie theż obawał
26:
ten zły Herod/ áby nie zelżyli mocy á kroleſtwá ſwoiego: przebacżywſzy tego/ iż
27:
ten Pan nie przyſzedł ſie ſtáráć o ſwiát y o kroleſtwá iego/ ále ſie przyſzedł ſtá=
28:
ráć/ áby nápełnił á oſádzić kroleſtwo ſwoie niebieſkie/ á rozſzyrzył ſławę ſwię=
29:
tą y możność iego.
30:
❡ Abowiem gdzyekolwiek ieſt ſwięta náuká iego/ thu iáwnie możeſz bácżyć/ iż
31:
wſzędy niſzcży á zátłumia náuki á ſpráwy tego nikcżemnego kroleſtwá ſwiátá
32:
tego. Abowiem ſwiáth ſie kocha á podnośi w pychę/ á on wſzędy vcży pokory:
33:
Swiát ſie kocha w łupieſthwie á w nábyciu/ á on wſzędy vcży miłoſierdzya:
34:
Swiát wynośi ſtany ſwe/ vrzędy ſwe/ zacnośći ſwe/ á on roſkázuie: Ktho na=
35:
więtſzy miedzy wámi niechay będzie ſługá wáſz. A thák wſzędy kole w ocży thy
36:
nikcżemne ſprawce kroleſtwá ſwiátá tego ſwięta náuka iego. Bo on vcży ći=
37:
chośći/ pokory/ wiáry/ ſtałośći/ ſpráwiedliwośći/ wzgárdzenia ſwiátá tego/ á
38:
wabi do ſiebie dobrowolnie wſzytkich wiernych ſwoich/ ktorzyby ſie ták prze=
39:
ćiwko iemu záchowáli/ á otwarza im dobrowolnie drogę do kroleſthwá ſwe=
40:
go á do oycżyzny ich/ coby im y to ſwiát rad wydárł by mogł/ opowiedáiąc im
41:
to/ iż to nie mogło być bez rády á bez pomocy iego.
Inſtrumentá cżártowy ludzye złośćiwi
42:
❡ A ták tyć ſą śidłá cżártá ſprzećiwnego/ á toć ſą ſtáre figle iego/ iż on záwżdy
43:
ma ty ſwe Herody/ á záwżdy podſzcżuwa á poduſzcża ludzye ſwiátá tego/ przękłádáiąc
44:
im przed ocży docżeſne roſkoſzy iego/ áby záwżdy burzyli á broili á mie
45:
ſzáli ſwiátem tym/ á przekażáli ludziom wiernym myſli ich/ ktorzyby ſie rádzi
46:
ſtáráli/ áby ſie mogli doplątáć oney ſtráconey oicżyzny ſwey/ cieſząc ſie tymi ſło
47:
wy/ ktore ſą tym niewinnym dziatkom przez Proroká obiecány/ á ſzukáiąc kro
48:
lá ſwego á páſterzá ſwego/ opuśćiwſzy możnośći y wſzytki nádzieie ſwiáthá te=
49:
go. A ták iż ten chytry wąż widzi iż iuż nie może nic vcżynić zwirzchnośći krolá
50:
tego/ ktory ſtárł głowę iego/ tedy przedſię iáko może á kędy może/ ták iáko ieſt o
51:
nim w Ráiu powiedziano/ gryzye á przeſláduie ſtopy iego/ to ieſt/ ſwiętą náu=
w j. Moyze. w iij.
52:
kę iego á ſwięte poſtánowienie doſtoynych ſpraw iego.
Nic ſwiát nie może ieſli Pan nie dopuśćj.
53:
❡ Pátrzayże dáley/ iż tego przeſtrzegł Pan/ iż áni ſam ten Hetman tych ludzi te=
54:
go ſwiátá/ áni oni ſámi ktorzy ſą iá inſtrumentá złośćiwych ſpraw iego/ nic
55:
nie vmieią áni mogą przećiwko mocy Páńſkiey/ iedno tákież poſpołu z nim gry| E 2 | zą á zácie |
strona: 26v
| Ná dzyeń Młodzyonkow. |
1:
zą á zácieráią ſtopy iego á wolą ſwiętą iego. Co to możeſz zrozumieć/ iż ſie to ie=
2:
ſzcże okazáło w dziećińſtwie Páná náſzego/ y w tych poráżonych młodych ryce=
3:
rzoch iego. Bo chociay było woyſko poráżono/ ále krol zoſtał: poráżeni do cżá=
4:
ſu/ ále żywi wiecżnym á roſkoſznym żywotem/ á roſkoſzuią teraz ſobie w nádziei
5:
ſwoiey/ wiedząc iż máią krolá ſwego/ ktory ſie ſrodze pomśćił krzywdy ich/ á ie=
6:
ſzcże ſie ſrożey będzie mśćił ná ſądzie ſwoim krwie niewinnych ſwoich/ iáko tho
7:
ná wielu mieyſcach im obiecano ieſt. ¶ Záwżdy ſtroża Páńſka nád wiernym.
8:
❡ Pátrzáyże dáley/ iáko to Pan thu ná ſynu ſwoim okázáć racżył/ iż on záwżdy
9:
ma pilną ſtraż nád wiernemi ſwemi. Abowiem iáko tu Ewányelia powieda/
10:
iż poſłał Anioły ſwoie áby go ſtrzegli á prowádzili áż do Egiptu. Poſłał przed
11:
tym Mędrce ze złotem y z inemi dáry/ áby był opátrzon niedoſtátek iego. Tákże
12:
y ty nieboracżku ktorykolwiek ćirpiſz przeſládowánie ſwiátá tego/ á wiernie ſto
13:
iſz przy Pánu ſwoim/ á wieſz iuż pewnie á wierzyſz/ iż iuż tá maſz krolá ſwego/
14:
ktory nád tobą dzyerży mocną rękę ſwoię/ iż ieſli będzieſz wiernie przy nim ſtał/
15:
iż y Anioły ſwoie poſle ná wſpomożenie tobie/ y opátrzy wſzitki niedoſtátki two
16:
ie/ ták iż ſnádnie zrozumieſz/ iż nie dáremna ieſt nádzieiá twoiá. Abáwim to być
17:
muśi/ iż wierni nigdy nie mogą być bez pociechy ſwoiey/ á niewierni nigdy nye
18:
vydą pomſty ſwoiey. Acż winnicą iego á koſcioł s. zebránia iego muśi być zá=
19:
wżdy przeſládowan do ſkońcżenia ſwiátá. A ieſli thego vmiał przeſtrzegáć w
Owcżárnia Páńſka nigdy záginąć nie może.
20:
młodośći ſwoiey/ á okazał tho/ iż nikt nie może záginąć bez woley iego/ á coż o=
21:
wſzem dziś/ gdy iuż doſyć vcżynił woley Bogá Oycá ſwego/ á dał ſie zámordo=
22:
wáć dla wiernych ſwoich. A kthemu poſiadł wſzytki możnośći niebá y ziemie/
23:
iuż owſzem chćiwiey á łáſkáwiey będzie bronił tey wierney winnice ſwey/ á ow=
24:
cżárniey ſwoiey/ gdy iuż ſtánęłá w łáſce iego/ ták iż niechay ſie kołyſze iáko chce/
25:
nigdy ſie bárzo zátocżyć á owſzem vpáść nie może.
Iáka yeſt pocyechá wiernych.
26:
❡ Abowiem gdy obacżyſz iáka ieſt pociechá záchowaná tym ktorzy tu ná tym
27:
ſwiecie przeſládowánia ćirpią w niewinnośći ſwoiey/ nic cie to nie ruſzy iż vy=
28:
rzyſz ábo vſłyſzyſz/ iż ſie co ſprzećiwnego dzieie wiernym Páńſkim/ chociaby cie
29:
theż y ſámego co dolegáło. Bo wſpomni ſobie gdy ſrogi Kaim zámordował
30:
niewinnego Ablá brátá ſwego/ iáko wnet Pan nie omieſzkał pilnie ſie ſtháráć o
31:
nim á pytáć ſie o krzywdzie á o niewinney krwi iego. A gdy ſie Kaim záprzeć
w j. Moyze. w iiij.
32:
chciał/ powiedział mu Pan/ iż oto głos woła z ziemie ku mnie niewinney krwie
33:
brátá twego. Tu iuż rozumieſz gdy ſie ták pilnie o nim pytał/ ieſli mu zoſtáwił
34:
zapłátę ieo/ á obacżyſz iáką on piecżą ma nád wiernemi ſwemi/ á to ieſzcże w on
35:
cżás byli wſzyſcy w gniewie iego. A coż owſzem dziś ktorzy ſą odkupieni od nie
36:
go/ á sſtáli ſie przez wiárę ſwoię wiernemi miłoſniki iego. A nád nędznym Ka
37:
imem iáko roſciągnął ſrogość gniewu ſwego/ ták iż ieſzcże j dziś narod á potom
38:
ſtwo iego w okrutnym gniewie/ á iáko błędne po ſwiátu ſie tuła w niełáſce ieo.
39:
Iáko też ono był okazał nád Iozephem/ nád Tobiaſzem/ nád Zuzánną/ nád Dá
40:
nielem/ nád onemi trzemi bráty ktorzy gorzeli w piecu ogniſtym/ y inych przy=
41:
kłádow wiele/ iż on nigdy nie opuſzcża wiernych ſwych/ á zwłaſzcżá teraz thych
42:
ktorim wziął wiecżne przymierze v Bogá oicá ſwego przez mękę ſwoię/ á dzier
43:
ży ná nimi mocną rękę ſwoię. A iáko záſię záwżdy mśćił ſie nád ſprzećiwniki
w j. Moyze. w xlj.
Tobiaſs w xj.
Daniel w iij.
Daniel w xiij.
Tobiaſs w xj.
Daniel w iij.
Daniel w xiij.
44:
thych miánowánych y wſzythkich wiernych ſwoich. A iáko Dawid powiáda:
w Pſalmie xvj.
45:
Strzeże ich iáko źrzenice oká ſwego. Acż do cżáſu dopuśći temu wężowi przeſlá
46:
dowáć á gryść ſtopy ich/ ále nigdy iemu zupełney zwirzchnośći nie dopuśći nád
47:
nimi.
48:
Iáko ſie to ná Iopie y ná Páwle s. y ná wiele inych okazáło. A iáko tu po=
49:
tym ná ſwiecie wywyſzſzona pociechá ich/ y iáko ieſzcże będzie więcey wywyſzſzo
50:
na/ gdy będzie okázował ná ſądzie ſwym możność Boſtwá ſwego. Tu dopirko
51:
káżdy obacży/ iáko to ieſt dobrze vfáć iemu/ á mocnie ſtać przy możnośći iego.
52:
❡ Y iáko tu o tym y Ewányeliſtá dokłádáiąc/ przypomina Ieremiaſzá Proro=
53:
ká/ ktory z dawná opowiedał przeſládowánie wiernych Páńſkich/ kthore ſie fi=
Ieremiaſs w xxxj.
54:
gurowáło w tych niewinnych dziatkach/ powiedáiąc: Iż oto głos ná wyſoko=
55:
śći ſłyſzan ieſt/ iż Rachel płákáłá ſynow ſwych/ á nie mogłá być pocieſzoná/
56:
wſpomniawſzy ná to/ iż ich nie máſz. Ale ſłuchay co wnet támże Prorok powie| da ſłowy |
strona: 27
| Ná dzyeń Młodzyonkow | Liſt 27. |
1:
da ſłowy Páńſkiemi: Iż przeſtań od płácżu á niechay ſie vſpokoią ocży twoye/
2:
ábowiem zgotowaná ieſt zapłátá ſpráwy twoiey/ á zgotowána ieſth nádzyeiá
3:
oſtáthecżnym dniom twoim/ á będą náwroceni ſynacżkowie twoi do końcżyn
4:
ſwoich. Támże wnet niżey máło opowieda o zyáwieniu krolá ich/ á o wſzytkich
5:
roſkoſzach wiernych iego. Iáko y Izáiaſz mowi ku Pánu tymi ſłowy: Iż wiem
Ezaiaſs w xxvj.
6:
ći ia Pánie iż ożywą vmárli twoi/ á zábići twoi powſtáną. A ták vſtęṕcie má=
Vmárli ſwięći ożywą ku wielkiey rádośći.
7:
ło miłoſnicy iego do przybytkow ſwoich/ á záwrzycie o ſobie drzwi pokoyow
8:
ſwoich/ ábowiem oto okaże ſie Pan s ſwiętego mieyſcá ſwoiego/ á okaże ziemiá
9:
kreẃ niewinnych iego/ á dáley iey zákrywáć nie będzie/ á Pan ſie iey pomśći/
10:
nád mieſzkáiącemi ná zyemi. ¶ Złych ſroga zápłátá.
11:
❡ A ták tu obácż iáką Pan pociechę wſzędy obiecowáć racży wiernym ſwoim/
12:
y iáko im to iuż wielekroć okázowáć racżył/ y dziś vſtáwicżnie okázowáć racży/
13:
ktorzy iedno wiernie ſtoią przy ſwiętym imieniu iego. A iáko záſię ſrodze groźi
14:
przeſládowcom niewinnych ſwoich/ y iáko zawżdy okázował nád nimi ſro=
15:
gość gniewu ſwego/ y dziś záwżdy okázowáć racży. Abowiem pythay ſie co ſie
16:
sſtáło nád onym nędznym Kaimem/ iż zoſtał w gniewie á w przeklęciu Páná
17:
ſwoiego/ y wyrzućił go od ſpołecżnośći ſwoiey/ á vcżynił go błędnym á tuła=
18:
kiem ná ſwiecie/ á w zły á w pogáńſki narod obroćił wſzytko pokolenie iego.
w j. Moyze. w iiij.
19:
Co ſie też sſtáło nád Fáráonem/ iáko márnie zginął y ze wſzem woyſkiem ſwo=
w ij. Moyze. w xiiij.
20:
im. Co ſie sſtáło nád Holofernuſem onym okrutnym Hetmánem/ ktory chciał
Iudith w xiij. kapi.
21:
dobyć á zámordowáć miáſto niewinne. Co ſie też sſtáło nád onym drugim He
22:
tmánem krolá Aſweruſá/ ktory chciał zámordowáć narod żydowſki/ á obieśić
Heſter w viij. kap.
23:
Márdocheuſzá niewinnego/ iż potym ſam wiſiał ná tey ſzubienicy ktorą iemu
24:
był zgotował. Abo co ſie też sſtáło y nád tym nędznym Herodem/ ktory był po=
25:
mordował dzyatki ty niewinne/ naydzyeſz nápiſano v Iozephuſá ſtárego Hi=
Iozephus Libro xviij. y xxiiij.
26:
ſtoriká żydowſkyego/ y iákie było nędzne dokonánie żywotá iego/ ták iż robacy
27:
pádáli z márnego ciáłá iego.
28:
❡ A iákoż tu niewierny zádrżeć nie ma/ ſłyſząc ty ſtráſzliwe przykłády/ ktore ſie
29:
záwżdy dzyały nád ſprzećiwniki Páńſkiemi. Słyſząc też ſrogie ſentencie wſzę=
30:
dy w piſmie ſwiętym przećiwko ſobie nápiſáne.
Cżłowiek zły ſpráwą cżártowſką zły.
31:
❡ A ták obácż ſie á kárz ſie rádſzey cudzemi przygodámi ty nieſzcżęſny Herodzye
32:
á ty złośćiwy Káimie/ to ieſt/ ty káżdy grzeſzny á złośćiwy cżłowiecże/ ktory frá
33:
ſuieſz/ niſzcżyſz/ á vćiſkaſz niewinnego/ ſłuchay iż głos niewinnośći iego záwżdy
34:
woła do Páná ſwego/ á obácż iáką ſtrażą á iákim murem ogrodził niewin=
35:
ność iego/ y iáką iemu zapłátę á iáką też pomſtę ſrogą tobie wſzędy obiecuie.
36:
Obácż ſie obácż nędzniku/ iż to nie ieſt moc twoiá/ y nie ktemu ſie ſciąga przyro=
37:
dzenie twoie/ iedno iż w tobie buia á pánuie moc onego okrutniká á onego wę=
38:
żá ktory przeſláduie á kąſa ſtopy niewinnego/ ku lekkośći Páná iego/ ktory ſtárł
39:
głowę iego/ á tobą robi iáko kárwem/ áby okazał w oſobie twey chytrość ſwą/
40:
á możność kroleſtwá ſwego. Obácż ſie nieboracżku obácż/ á nie dáy ſie chełznáć
41:
temu ſproſnemu roſtruchárzowi/ ktory tobą tocży á obráca iáko chce/ á wydzie
42:
ray ſie kędy możeſz s tey opieki iego: ábowiem ieſli ſie nie obacżyſz/ pewnie cie o=
43:
ſádźi w kroleſtwie wiecżnych ciemnośći ſwoich. A ták tu wyrozumiey nacżći=
44:
by wyſzłá ta nędzna zwirzchność twoiá á moc ſwiátá tego. ktorey thu ná máły
45:
cżás vżywaſz/ gdyż pewnie wieſz iż márne ma być dokońcżenie thwoie y wiecżne
46:
mieſzkánie twoie/ á vciecż ſie rádſzey do Páná ſwoiego/ gdyż wieſz iż znaydzyeſz
47:
prętkie miłoſierdzie iego/ á odſtęp od tego vmárłego á oſądzonego krolá ſwego
48:
á ſtań rádſzey pod tą chorągwią/ ktorych Pan á Krol záwżdy żywy ieſt: á ro=
49:
ſpomni ſie ná coś ſtworzon/ ábowiem ku cżći á ku chwale iego/ á iemuś poſlu=
50:
bił wiárę ſwoię/ á ty ſrodze lżyſz ſtan ſwoy y ſtan Páná ſwego/ ktory zákrywá=
51:
iąc ſie ſkrzydły ſwemi/ dał dla ciebie rozlać kreẃ ſwoię.
Náwrocony vcieſzy wſzytko zebránie niebieſkie.
52:
❡ A gdy thák vcżyniſz/ vcieſzyſz ono towárzyſtwo ſwo=
53:
ie kroleſtwá niebieſkiego/ ktorzy nád tobą wielką żáłość máią z vpadku twoie=
54:
go/ á z rádoſcią cżekáią náwrocenia twego. Abowiem thy iedno oſobą ſwą ná=
55:
wroconą więtſząbyś im pociechę vcżynił/ niżliby tysiąc ſpráwiedliwych przyść
56:
do nich miáło. | E 3 | A wy wier= |
strona: 27v
| Ná dzień Młodzionkow. |
1:
❡ A wy wierni ktorzy ſtale ſtoicie przy Pánu ſwoim/ cieſzcie ſie thż niewinną
2:
ſmiercią dzyatek tych/ á tą pociechą ktora im ieſt y wam wſzytkim przez Pro=
3:
roká obiecána. Cieſzćcie ſie iż krol wáſz á Pan wáſz wiecżnie żyw ieſt/ ktory záw=
4:
żdy gotuie á ſpráwuie wam rádośći wáſze. Cieſzcie ſie iż nigdy wierny być opu=
5:
ſzcżon nie może/ á zapłátá iego nigdy końcá nie ma. A nic ſie nie lękaycie w żad=
6:
nym niebeſpiecżeńſtwie ſwoim: Bo niechay iáko chce ſie wierny zákołyſze/ ni=
7:
gdy vpáść nie może/ gdy ma nád ſobą krolá á obrońcę ſwego. A cżekaycie pá=
8:
ſterzá ſwego/ ktory/ iáko ſam powieda/ zna głos owiecżek ſwoich/ á ten was do
Ian s. w x. kapi.
9:
wiedzye do wiecżney owcżarniey á do wiecżnego kroleſtwá ſwego.
10:
¶ Summá s tey Ewányeliey/ krotko ná náuki/ dla
11:
lepſzey pámięći/ zebrána.
12:
❡ Przypátruyże ſie tu pilno dziwney opiece y dziwney ſpráwie Páńſkiey/ przecż
13:
oná ku ktoremu końcowi co przywodzić racży. ❡ Tu napirwey ofárbował á
14:
ogłośił zyáwienie á przyſcie ſwe/ niewinną krwią niewinnych dziatek/ okázu=
15:
uiąc to/ iż niewinność á ſerce cżyſte/ ieſt wſzythko kochánie iego á roſkoſzy iego/ á
16:
przedſię ſpełná zoſtáły wſzytki pociechy ich y zapłáty ich. Thák iáko tu o nich
17:
Prorok powiáda/ iż máią záſię wſtáć w rádośći/ á roſkoſzowáć ſobie s tym no=
18:
wo zyáwionym krolem ſwoim. ❡ Drugie/ iaką pociechę tu nam zoſtáwić ra=
19:
cżył/ y w oſobie ſwiętey ſwoiey/ y w tych niewinnych rycerzoch ſwoich/ iż bez o=
20:
pátrznośći iego żaden cżłek zginąć áni vpáść nie może. Iáko Anyoł Iozepho=
21:
wi roſkázuie o vſtąpieniu iego. Iáko Prorok vpomina ſmutne mátki dzyatek
22:
tych/ áby ſie nie fráſowáły. Nam dawáiąc náukę á pociechę/ iż káżdy wierny
23:
ieſt w opiece á w pilney ſtraży iego. A ieſliby też co nań przygodnie á nietrefnie
24:
przypádło/ iż záwżdy ieſt ſowita á hoyna zapłátá iemu zgotowána. ❡ Trze=
25:
cie/ iáko okrutnikom/ ktorzy ſą iáko inſtrumentá zgothowáni ná przeſládowá=
26:
nie wiernych/ zoſtáwiona te ſroga á okrutna pomſtá á zapłátá ich. A ſtąd á=
27:
bychmy ſie ſtrzegli/ żebychmy tymi inſtrumenty nie byli cżárthá ſrogiego/ ow=
28:
ſzem ábychmy ſie cżynili niewinnemi/ á wiernemi rycerzmi Páná tego/ á cżeká=
29:
li tey hoyney zapłáty od niego/ y miłoſierdzia iego.
30:
☞ Pomożyſz nam tedy tego náſz miłośćiwy Pánie/ á ty náſz nowo národzony
31:
Krolu/ á vtwirdz w tákiey ſtátecżnośći ſercá náſze/ ábychmy cie Páná ſwego
32:
nigdy w żadnych niebeſpiecżnoſciach náſzych nie odſtępowáli/ ále w tobye ſá=
33:
mym wſzytkę nádzieię ſwoię pokłádáli. A przecżekawſzy y przetrwawſzy ty ſro
34:
gie burzki á ty ſrogie nawáłność ſwiátá tego/ ciebye Krolá á Páná ſwe=
35:
go w rádośći á z weſołym ſumnieniem docżekáli/ á potym wedle o=
36:
bietnic twoich ſwiętych s thobą wiecżnie w kroleſtwie twym
37:
krolowáli. Co nam rácż dáć Boże wſzechmogący á
38:
Pánie náſz wiekom wiecżnie błogoſłá=
39:
wiony/ Amen.
40:
Ewányelia Niedziele ktora by=
41:
wa przed ſwiętem Nowego Látá. Ktorą nápiſał
42:
Lukaſz s. w ij. káp. Iáko poznáć mamy kto vpada á kto
43:
powſtawa w łáſce á w opiece Páńſkiey.
44:
❡ Oto ten położon ieſt iednym ná vpad/ á dru=
45:
gim ná powſtánie etc. | Iużechmy |
strona: 28
| Ná Niedzielę przed Nowym Látem. | Liſt 28. |
1:
I
Vżechmy ſie obficie náſłucháli/ iáko á dla
2:
cżego ten Pan náſz Iezus Kriſtus ná ſwiát ſie zyá=
3:
wić racżył/ y iákie dziwne ſpráwy około zyáwienia
4:
iego iuż po wſzytkim ſwiecie dzyać ſie pocżynáły/ y
5:
co w młodej niewinnośći ſwoiej pocżął iuż był ſprá
6:
wowáć około zbáwienia náſzego. Bo y národzenie
Iáko to mamy rozumieć/ iż pan náſz przyſzedł iednym ná vpadek á drugim ná powſtánie á ktorzy to ſą.
7:
iego/ y obrzánie iego/ y wſzytki ine ſpráwy/ ktore ſie
8:
dzyały około niego/ bez wielkich tháiemnic iſcie ſie
9:
nic nie opuśćiło. Iáko to y tá dziſieyſza ſpráwá nie
10:
bez przycżyny nam ieſt od koſciołá ſwiętego/ przed
11:
ocży náſze przełożoná. Iedno ábychmy to obacżyli/
12:
iáko ten miłośćiwy Pan chciał tho okázáć/ że ſie on miał kámieniem obráżenia
13:
sſtáć niewiernikom/ á opoką zgorſzenia. A przeto ty ſłowá thu ſą ná pocżątku
14:
záłożone/ iż przyſcie iego ná ſwiáth nie może być inácżey rozumiano/ iedno do=
15:
brym á wiernym ktorzy go wiernie przyiąć mieli/ ku wielkiey pocieſze á ku po=
16:
wſtániu. A złym á niewiernym ku wielkiey żáłośći á ku wiecżnemu vpadkowi.
ij. Ptotr w ij.
17:
Acż on ták złym iako y dobrym tę ſwiętą drogę y tę ſwiętą ſwiátłość otworzyć
18:
y zyáwić przyſzedł. A ſnadź/ iáko ſam powieda/ ieſzcże więcey dla tych kthorzy
Matth. w ix.
19:
byli záginęli: á ocż kiedy go przyiąć niechcieli. A ták iáko y Ian s. piſze/ iż iedno
Ian w j.
20:
tym ktorzy go przyięli dopuśćił ſie zwáć ſyny Bożemi. A ták tu możeſz rozumieć
21:
iż ſie zyáwił dobrym ná pociechę wiecżną á ná powſtánie. Iáko o thym máło
22:
niżey będzye ſzyrzey nápiſano/ y s tey Ewányeliey zrorumieſz/ ktorą nápiſał Lu
23:
kaſz ſwięty tymi ſłowy. grafika
24:
A
Byli ociec iego y mátká iego bárzo zádziwieni w
25:
tych rzecżach ktore o nim były powiedáne. Y bło=
26:
goſłáwił im Symeon/ mowiąc ku Máriey mát=
27:
ce iego: Oto ten ieſt poſtáwion ná vpadek j ná po
28:
wſtánie wielom z ludzi Izráelſkich/ y ná znák te=
Zachari. w xiiij.
| E 4 | mu ktoremu |
strona: 28v
| Ná Niedzyelę przed |
1:
mu kthoremu ſie ma być ſprzećiwiono/ A twoię właſną duſzę
2:
przeniknie miecż/ áby były z rozmáitych ſerc myſli ludzkye ob=
3:
iáwiony. A byłá Anná Prorokini dzyewká Phánuelowá s
4:
pokolenya Aſſer/ tá iuż byłá przetrwáłá wyele cżáſow/ á mye=
5:
ſzkáłá z mężem ſwym rokow ſiedḿ od pánieńſthwá ſwego/ á
6:
byłá wdową áż do lat oſḿdzyeſiąt y cżterzech/ nie wyſthępo=
7:
wáłá s koſcyołá poſty y modlitwámi vſtáwicżnie ſłużącz we
8:
dnie y w nocy: A thá przyſzedſzy tám teyże godziny/ wyznawá
9:
łá tego Páná/ á opowyedáłá o nim wſzyſtkim ktorzy ocżeka=
10:
wáli odkupienia w Ierozolimie. A gdy iuż wypełnili wſzyſt=
strona: 28v
1:
ko wedle zakonu Páńſkiego/ wroćili ſie záſię do zyemie Gáli=
2:
leyſkyey do Názáreth miáſtá ſwego. A dzyecię ono roſło á by=
3:
ło vtwirdzone Duchem ſwiętym/ y nápełnione mądrośći/ á łá=
4:
ſká Boża byłá przy nim.
5:
S
Práwá tá o Pánu naſzym ktorąś tu ſłyſzał s tey Ewányeliey s. dzyałá
6:
ſie przy ofiárowániu Páná náſzego/ gdzie ſie tám było ná ten dziw no=
7:
wy wiele rozmáitych ludzi zbiegło/ rozmawiáiąc ſie s ſobą/ przypomi
8:
náiąc ſobie Proroctwá/przypomináiąc ſobie ty dziwy ktore ſie około nieo dzia
9:
ły. Ták iż w onym zámieſzániu/ iáko Ewányelia ſwiádcży/ y mátká ſwięta ie=
10:
go/ y on Iozeph náznácżony opiekun iego/ y ini wſzyſcy krewni ich/ práwie ſie
11:
byli zádziwowawſzj zumieli/ ſłiſząc dziwne rozmowy á dziwne powieśći o dzie
12:
ciątku o onym/ á przypátruiąc ſie nie tenli to iuż ieſt/ ktory z dawná ſwiátu/ ná
13:
odkupienie iego/ obiecan y prorokowan był.
Wiárá káżda z zádziwowániem bywa.
14:
❡ Nie rozumieyże temu áby to zádziwowánie rodzicow iego miáło być z iáką
15:
wątpliwoſcią wiáry/ bo byli dobrze ſwiádomi dziwnego pocżęcia y národze=
16:
nia iego/ y wſzythkich ſpraw około niego/ bo záwżdy był ná ręku ich/ y záwżdy
17:
przed ocżymá ich. Ale to zádziwowánie ich przyſzło im z wielkiey rádośći ich/ á
18:
z wielkiey pociechy ich/ iż narodowie ludzcy iuż z dáleká pocżęli poznawáć ſwię
19:
te Boſtwo iego. Iákoż y káżda wiárá cżłowiecża/ á zwłaſzcżá pocieſzliwa/ po=
20:
ſpolicie bywa z nieiákim podziwowániem á z vrádowániem ſercá cżłowiecże=
21:
go. Abowiem iáko ſie nie mieli zádziwowáć/ áno ſie iedni zbieżeli około Anny/
22:
prorokiniey/ kthora bárzo náucżona w zakonie byłá/ im dowodziłá pi=
23:
ſmem y Proroki/ iżći to iuż ten ieſt ktory nam obiecan był/ á iż ſie iuż wypełniły
24:
wſzytki piſmá/ ktore o nim nápiſáne były. Zbiegli ſie też drudzy około ſwiętego
25:
ſtárcá á Proroká onego Symeoná/ o kthorym wiedzieli iż miał tę obietnicę od
26:
Páná Bogá/ iż nie miał vmrzeć áż miáły oglądáć ocży iego obiecánego zbáwi=
27:
cielá/ kthory dzierżąc go w koſciele ná rękach ſwoich/ wielkim głoſem wołał á
28:
wyznawał/ będąc nápełniony Duchá s. iżći iuż then ieſt/ á iuż go oglądáły ocży
29:
moie. Iáko o tym będzie ſzyrzey nápiſano ná dzień ſwiętego ofiárowánia iego.
30:
❡ A iákoż ſie tu tedy z wielką rádoſcią nie mieli zádziwowáć oni ſwięći rodzicy
31:
iego? ták iż obacżywſzy to on ſwięty ſtárzec Simeon/ błogoſłáwił im: á zwłaſz=
32:
cżá ſwiętey mátce iego/ iż tego docżekáłá iż ſie wedle obietnic Prorockich okazá=
33:
ło to ſwięte plemię s pokolenia tego/ wiedzącz iż oná poſzłá z domu Abráámo=
34:
wego/ Izáákowego/y Dawidowego/ktorym to był Pan Bog záſlubił/ iż z na=
35:
rodu ich miáło ſie okazáć to s. plemię á ten ſwięty zbáwiciel pokolenia ludzkieo
Prorocthwo Symeonowe.
36:
❡ Słuchayże pilno co tu zá ſłowá on ſwięty Prorok/ widząc ták zátrwożone o=
37:
ny rodzice iego/ o nim głoſnie powiedał. A tu im ieſzcże mogł dodáć więtſzego
38:
podziwienia/ y więtſzego rozmyſlenia o nim/ gdy mowił do mátki iego: Otho/
39:
wierz mi iż to dziecię ieſt ſie zyáwiło á ieſt poſtháwiono ná wielki vpadek y ná
40:
wielkie powſtánie rozmáitym ludziom/ y ná znáktemu komu ſie właſnie ma
41:
być ſprzećiwiono/ A twoię właſną duſzę muśi przeniknąć miecż/ ábowiem prze| zeń będą zyá |
strona: 29
| Nowym Látem. | Liſt 29. |
1:
zeń będą zyáwiony rozmáite táiemnice á zákritość ſercá ludzkiego. O krothkieſz
2:
to ſłowá ále węzłowáte/ iáko ono zowią/ A dziwne tháiemnice w thych ſło=
3:
wiech Duch ſwięty o tym dzieciątku zyáwić racżył. ¶ Komu prziſzedł Pan náſz ná vpádek/ á to ieſt napirwey cżártowi.
4:
❡ Bo iáko tu ſłyſzyſz co ten ſwięty Prorok powieda: Iż ten położon ieſt ná po=
5:
wſtánie y ná vpadek wielu narodom. Pátrzayże á pátrz pilno/ wiele ſtanow á
6:
wiele narodow wzięło vpadek przez to ſwięte zyáwienie iego. Abowiem vpá=
7:
dło napirwey kſiążę ſwiáthá tego przed nogámi iego/ á poráżona á związána
8:
zoſtáłá márna moc iego/ á zelżono ieſt kroleſtwo iego y zwirzchność iego/ ktorą
9:
on miał nád narodem ludzkim/ gdy iuż przyſzedł on krol obiecány/ ktory miał
10:
zetrzeć głowę iego. Iáko ſam o tym w oney Ewányeliey powiedał o onym mo
Lukaſz w ix. kap.
11:
carzu ktory obronnie á mocnie ſtrzeże drzwi ſwoich/ A gdy przydzie możniey=
12:
ſzy/ tedy y onego mocarzá y wſzytki páłace iego zwoiuie. Co ſie to wſzytko sſtá=
13:
ło przez tego mocarzá á przez tego Páná náſzego. O ktorym z dawná powye=
14:
dał Dawid/ iż miał wyniść iáko obrzym ku ſpráwowániu drogi ſwoiey: A iż
w Pſalmie xviij.
15:
od ſámey zwirzchnośći niebá był pocżątek wyſcia iego.
Vpadek śmierći wiecżney.
16:
❡ Vpádłá też przed nim ſmierć oná wiecżna/ ktorą záwżdy márli przodkowie
17:
náſzy/ będąc w onym przeklęciu Páńſkim/ á ſzli ná wiecżne potępienie/ kthorzy
18:
nie wierzyli ſwiętemu przyſciu iego. Abowiem on powieda: iż iuż od tego cżá=
Ezechiel w xxxiij.
19:
ſu niechcę ſmierći grzeſznego. Powieda też ná drugim mieyſcu: iż kto wierzy w
Ian w viij. kapi.
20:
mię iż nigdy nie zginie ále będzie miał żywot wiecżny. Tu iuż możeſz rozumieć/
21:
iż ſmierć táka nád żadnym mocj nie ma/kto ſie iedno ozywa iego ſwiętym imie
22:
niem. Abowiem iuż ieſt ſtártá á vpádłá przed mocą iego. Vpádłá też wſzytká
Vpádłámoc piekielna.
23:
piekielna moc/ ták iáko o thym Dawid powiedał/ iáko mieli Anyeli wołáć ná
24:
kſiążętá piekielne/ áby otworzyli brony ſwoie/ ábowiem thám chce wnidź Krol
25:
chwały. A gdy ſie mieli pytáć coby to był zá krol chwały/ tedy im powiedzya=
w Pſalmie xxiij.
26:
no: Iż Pan Bog mocny á możny tęć ieſt ten krol tey chwały. A ták tenći to ieſt
27:
krol/ o ktorym wſzyſcy Prorocy powiedáli/ iż ten miał powoiowáć thy wſzytki
28:
ſprzećiwniki náſze/ bo tego żaden mocarz ziemſki nigdy dowieść áni vcżynić nie
29:
mogł. wſpomniawſzy to á zádziwowawſzy ſie temu/ mowi:
30:
Ták iż Apoſtoł s. 1. Korynt. w xv.
Hozeaſs w xiij.
Hozeaſs w xiij.
31:
Gdzie ieſt teraz o ſmierći żądło twoie/ gdzieś podziáło piekło możność ſwoię? A
32:
bowiem wſzytki mocy vpáść muſiáły przed mocą tego ſwiętego boſtwá iego.
Vpádli niewierni pod nogi iego.
33:
❡ Pátrzayże ieſzcże kto dáley vpadł przed tą ſwiętą możnoſcią iego: A tu ſie wię
34:
cey nákáráć á obacżyć możeſz. Abowiem vpadł przed nim on zły á niewierny
35:
narod ludzki/ ktoremu ſie dziwne widziáło to ſwięte przyſcie iego/ á bárzo przy
36:
kra náuká iego/ ktora ſie im bárzo niepodobna widziáłá/ áby oni mieli opuśćić
37:
zakony ſwe/ ofiáry ſwe/ vſtáwy ſwe/ obycżáie ſwe/ w ktorych iuż byli ták vtwir=
38:
dzili wiárę ſwoię/ iż bez nich żadney łáſki ſobie nigdy zyednáć nie mieli. A on im
39:
powiedał/ iż nicżego inſzego pátrzyć nie chcial/ iedno ſercá wiernego á pokorne
40:
go/ ktoreby práwie dufáło á wierzyło iemu: A on tákiego káżdego dziwnie cią=
41:
gnał do ſiebie/ iuż bráćiſzkiem/ iuż ſynacżkiem/ iuż miłoſnikiem názywał/ iuż dzi=
42:
wne obietnice obiecował/ ták tu ná tym ſwiecie/ iáko y po ſmierći. A coż gdy te=
43:
mu niewierny narod ludzki nigdy wierzyć nie chciał/ więczey dufáiąc wymy=
44:
ſłom ſwym/ niżli ſzcżyrey prawdzie iego. Acż ie s tego Prorocy wielokroć nápo
Ezaiaſs w i. kap.
45:
mináli á ſrodze przeſtrzegáli/ iż ſie Pan Bog w tákich ſłużbach nie kocha/ ied=
46:
no pátrzy cżyſtego á ſkruſzonego ſercá á niewinney myſli iego/ á iż tho ieſt naw=
47:
dzięcżnieyſza ofiárá iego: A ći ſa vpádli przed przyſciem iego/ iż nie ſłucháli pra
Pan Bog nawięczey pátrzy ſercżá wiernego.
48:
wdy ſzcżyrey á náuki iego/ á trudno ſie máią cżym obronić cżáſu ſrogiego ſądu
49:
iego/ iż go poznáć á przyiąć niechcieli/ tákież y náuki iego/ gdyż im o tym iáwnie
50:
y Prorocy powiedáli. Iáko im to y ſam poym powiedział: Iż wy w tych grze
Ian s. w viij. kap.
51:
choch wáſzych á w tym niedowiárſtwie wáſzym wiecżnie pomrzeć muśicie.
Ieſzcże ći więczey winni czo go poználi á nie wierzą
52:
❡ Coż rozumieſz ieſli ſie tá ſrogość ſciągnie nád tymi ktorzy go byli ieſzcże prá=
53:
wie nie poználi. Coż my rzecżemy niedoſzli Krześćiáni/ ktorzy ſie tylko przezwi=
54:
ſkiem á máło ſkutkiem możemy zwáć Krześćiány/ ktorym ieſt iáwnie ten Kry=
55:
ſtus obiáwion y ſwięta náuka iego/ á kthoremuchmy mocnie poſlubili dzierżeć
56:
wiárę ſwoię. A ták obácżmy ſie iedno wſzyſcy/ wiele nas tákich Krześćiánow | ieſt/ ktorzyby= |
strona: 29v
| Ná Niedzyelę przed |
1:
ieſt/ ktorzybychmy wiernie dzierżeli then ſlub iemu/ á práwie ſtali przy ſwiętey
2:
náuce iego. Abowiem ten ſie właſnie ma zwáć Krześćiáninem/ktory mocnie
3:
ſtoi przy Kriſtuſie á przy náukach iego. Ano ſnadź też iáko y ći żydowie/ ktorzy
4:
więcey dufáli zakonom ſwym/ wymyſłom ſwym/ á vſtáwam ſwym/ tákież ſie
5:
y my z nim obchodzimy: Bo v nas płatnieyſza kápicá/gromnicá/bylicá/odpu
Płátnieyſze v nas wymyſły/ niżli ſerce wierne.
6:
ſty/ ſuchoty/ kádzidło/ kropidło/ niżli ſzcżyre á dobrothliwe ſłowá iego/ gdyż on
7:
nicżego inego nie potrzebuie/ iedno áby ſie obacżył nędzny cżłowiek/á náwroćił
8:
ſie w vpadku ſwoim do niego/ á ofiárował mu pokorne ſerce ſwoie/ á niewin=
9:
ną myſl ſwoię. A on go przyiąwſzy w łáſkę ſwoię dopirko wſzytko chce wdzyę=
10:
cżnie prziymowáć od niego/ cobykolwiek potym vcżynił ku cżći ſwiętey iego.
11:
A ták tkni káżdy powinnośći ſwoiey/ ieſli ſie ták záchowywaſz przećiwko iemu/
12:
á boy ſie ábyś tákież nie vpadł z niewiernemi/ o ktorych tu ten ſwięty Prorok po
13:
wieda: Iż wiele ich ma vpáść przed przyſciem iego. A toć pewnie ſą ći kthorzy
14:
nie przyięli iego/ y ſwiętey náuki iego/ chociay do ſwego właſnego przyſzedł/ iá=
15:
ko o nim Ian ſwiety piſze. A rádſzey przy onych ſtań ktorzy go przyięli á wier=
Ian s. w j. kap.
16:
nie vwierzyli iemu/ iż ſie im dopuśćił zwáć ſynmi Bożymi á bráćiſzki ſwoiemi.
17:
A oſtrzegay ſie tey ſentenciey/ ktorą niewiernym/ iákoś ſłyſzał/ powiedzyał: Iż
18:
wy muśicie pomrzeć w grzechoch ſwoich.
¶ Nád męką niewiernych wielką záłosć ma mieć s. mathká Páná náſzego.
19:
❡ Abowiem ſłuchay co ten błogoſłáwiony Simeon mátce ſwiętej iego powie
20:
da: Iż przydą cżáſy iż miecż żáłośćiwy brzeniknie ſerce twoie. Nie tákći iey O tym
21:
wiele przy męce ięgo powiedał iż ią to potkáć miáło/ bo wiedzyáłá iż ią dobro=
22:
wolnie przyiąć miał: wiedzyáłá też záſię iż ciáło ſwe ożywić miał: wiedziáłá też
23:
iákich rádośći przy nim wiecżnie vżywáć miáłá. Ale więcey iey o tym proroko
24:
wał/ gdy miáłá widzieć narod ludzki niewierny/ dla kthorych on rozlał kreẃ
25:
ſwoię/ ták vdręcżony á ták vpádły zá ſpráwiedliwoſcią iego/ iż ná ten cżás nád
26:
nimi iáko miecż żáłośćiwy ma przenikáć ſerce iey. Y dołożył iey tego/ iż ſie then
27:
twoy ſyn zyáwył ná znák komu ſie ma być właſnie ſprzećiwiono. Abowiem zá
28:
wżdy miał vmiłowáć wiernego/ á ſprzećiwić ſie niewiernemu. Ták iákoby tho
29:
y káżdemu wiernemu przyſłuſzáło ſprzećiwić ſie niewiernemu/ á vpomináć go
30:
s tego/ áby przeſtał niewiáry ſwoiey/ á ſtánął wiernie przy Pánu ſwoim.
Każdy ma vpomináć bliźniego ſwego w vpakuieo.
31:
❡ Abowiem káżdy wierny właſnie ſie ma rozżalić vpadku bliźniego ſwego/ á
32:
kędy może w tym podpiráć iego. Gdyż wſzytek zbor niebieſki/ iáko o tym piſmá
33:
ſwiádcżą/ wielkiey żáłośći vżywa nád vpádłym cżłowiekiem/ y nád ktorym ſie
34:
ma roſciągnąć ſpráwiedliwość Páńſka zá niewiárą iego: Iáko y ten Prorok s.
35:
thu o tym powieda błogoſłáwioney mátce iego. A iákiey też záſię rádośći vży=
36:
wáią wſzyſcy Anyeli y wſzytek zbor niebieſki/ nie tylko nád wielkim pocżtem ná
37:
wroconych: ále/ iáko piſmá powiedáią/ nád namnieyſzym nędznicżkiem ktory
Lukaſs w xv. kap.
38:
ſie iedno vzna w vpádku ſwoim/ á náwroći ſie ku Pánu ſwoiemu.
Iáko znácżne máią być tháiemnice káżdego.
39:
❡ Abowiem ſłuchay cżego też tu ten s. Symeon dołożył/ iż przez teo Páná miá
40:
ły być káżdego ſercá táiemnice obiáwiony. Thu rozumiey iáko máią być obyá=
41:
wiony: Abowiem gdy vſłyſzyſz ſzcżyrą prawdę iego/ ſzcżyre ſłowá iego/ á wier=
42:
ną náukę iego/ á vyrzyſz cżłowieká ktory ſie vioſł zá wymyſły ludzkiemi/ á zá
43:
vſtáwámi ſwiátá tego/ wymyſláiąc ſobie nowe wiáry/nowe vſtáwy/nowe ná
44:
bożeńſtwá/niżli ieſt wola á roſkazánie Páná tego: thu iuż zrozmmieſz/ iż ieſt od=
45:
kryta táiemnicá ſercá iego/ á obzcżyſz ná co ſie ſciąga pokryta myſl iego. Bo iá
46:
ko ſam Pan powieda/ iż nie kożdy kto woła zá mną pánie pánie wnidzie do kro
47:
leſtwá moiego/ ále ten owſzem rychley ktory cżyni/ pełni/ á náſláduie woley mo
48:
iey. To ieſt ná ty przymowká/ ktorzy iáko Licemiernicy tylko poſtáwámi ſwoi
Mattheuſs w vij.
49:
mi á wymyſły ſwoimi okázuią nabożeńſtwo ſwoie/ á ſerca ich dáleko ſą od Bo
50:
gá. Toć ſą ći właſnie/ iáko tu Ewányelia powieda/ iż im ten Pan przyſzedł ná
51:
znák/ ktorym ſie ma być ſłuſznie ſprzećiwiono/ á ktorych miáły być obiáwiony
52:
ty pokrytośći ſercá ich/ á ty potáiemne wymyſłi ich. A tákim káżdy wierny ſłu=
53:
ſznie ſie ſprzećiwić ma/gdi iuż obacży ty zákrytośći ſercá ich/ lituiąc vpádku ich:
54:
A przywodząc iáko błędne owce ná táką drogę/ iákąby mieli ſzukáć wiernego
55:
páſterzá ſwego. Abowiem ieſli ſie nie obacżą/ á ieſli ſie ták vnośić będą/ prożno | go winowáć |
strona: 30
| Nowym Látem. | Liſt 30. |
1:
go winowáć máią iż tu przydzye zá vpad ich/ ták iáko thu o nim Symeon po=
2:
wieda. Bo im nic winien nie zoſtánie/ gdyż im dał náukę ſwiętey woley ſwoiej
Prożno Páná winowáć gdy ſie ſam kto obacżyć nie może.
3:
gdyż ie do ſiebie wabi/ dziwne á rozmáite im dobrodzieyſtwá obiecuiąc/ thym
4:
ktorzyby wiernie náſládowáli ſwiętej wolej iego: opowiedáiąc też ſrogość gnie
5:
wu ſwego y pomſtę/ tym ktorzyby nie vwierzyli iemu. A coż gdy nie pomoże á=
6:
ni prośbá á groźbá/ nielza iedno ſie będzie muſiał rozſędzić z nimi/ á okázáć to
7:
iáko tu Prorok opowiedział/ iż złym á niewiernym przyſzedł ná vpadek wiecż=
8:
ny/ á dobrym á wiernym ſwoim/ ná rádość á ná pocieſzenie wiecżne.
Ktorzi práwie źli máią być rozumiani.
9:
❡ Abowiem iáko Apoſtoł powieda/ iż on vmie zárownáć odpłátę dobrym/ á
10:
ze złem záchował ſobie pomſtę cżáſu ſądu ſwoiego. Obácżże ktore on to złymi
11:
zowie: Ieſzcżeć nie to práwie źli ktorzy tu vpadáią w żywocie ſwoim/ á przeſtę=
12:
puią cżáſem wolą á roſkazánie iego/ á potym vznawſzy ſie vpadáią przed nogi
13:
iego á náſláduią ſwiętego miłoſierdzia iego. Ale to ſą v niego práwie źli/ ktho=
14:
rzy nie wierzą iemu y ſwiętym náukam iego. O ktorych ſam powiáda: Iż kto=
15:
rzy nie vwierzyli iuż ſą oſądzeni. Abowiem ći nie vwierzywſzy iemu y ſwiętym
16:
náukam iego/ ná co inſzego ſtroią wymyſły ſwoie/ wynaláſki ſwoie/ niżli ná tá=
17:
ką chwałę iákiey on potrzebuie od nędznego cżłowieká. A ieſzcże ktemu niekto=
18:
rzy/ iáko wilcy drapieżni/ odwodzą od właſnego páſtwiſká ſwiętey woley iego
19:
wierne owiecżki iego/ poſtáwámi á wymyſły ſwoiemi. Iáko nas od nich ieſzcże
20:
y Izáiaſz Prorok przeſtrzegał/ vpomináiąc nas ſłowy Páńſkiemi: Iż nie boy=
Ezaiaſs w lj. kap.
21:
cie ſie potępy ludzkiey á wymyſłow ich/ ábowiem ty iáko ſtárą ſzátę cżyrẃ zni=
22:
ſzcży/ á iáko wełnę mol pogryzie ie/ ále zbáwienie moie ná wieki będzie/ á ſprá=
23:
wiedliwość moiá od narodow w narody.
Komu Pan przyſzedł ná powſthánie.
24:
❡ A ták tu ſie káżdy tkni/ iáko to ieſt dobrze chowáć wiárę Pánu ſwoiemu/ á ni
25:
w cżym nie odſtępowáć wierney náuki iego. A vważ to ſobie káżdy wierny krze
26:
śćiáńſki cżłowiecże/ w iákim błogoſłáwieńſtwie chodziſz ieſli wiernie ſtoiſz przy
27:
Pánu ſwoim/ á náſláduieſz ſwiętey náuki iego. A kochay ſie w tym co thu Duch
28:
s. pocieſzyciel twoy powieda tobie przez vſtá ſtárcá tego Symeoná s. Iż then
29:
Pan tobie ma przyść ná powſtánie twoie/ gdyż tho iuż pewnie wieſz/ żeś nigdy
30:
ſam powſtháć nie mogł/ byś był nie vwierzył iemu. Abowiem on gdyś mu iuż
Pan záſtąpił vpadek nędznego cżłowieká.
31:
poſlubił wiárę ſwoię/ wziął cie zá oblubieńcá ſweo/ y wziął ná ſię vpádek twoj/
32:
á wſzytko zá cię zápłáćił á wypełnił Bogu Oycu ſwemu/ cżegoś ty nigdy vcży=
33:
nić nie mogł/ by byłá nie tá ſwięta łáſká iego. A gdyżeś ſie iuż ſſtał tákim miło=
34:
ſnikiem iego/ á będzieſz náſládował ſwiętey woley iego/ iuż ſie wypełnią nád to=
35:
bą wſzytki obietnice iego/ iużeś ſie ſſtał bráćiſzkiem iego/ á ſynem Bogá Oyczá
36:
ſwego. Iuż do ciebie przyść obiecuie/ á wdzięcżne mieſzkánie ſwoie według Bo
Pociechy wiernych.
37:
ſtwá ſwego/ y z Bogiem Oicem/ y z Duchem s. v ciebie vcżynić chce/ y iuż cie od
38:
káżdego niebeſpiecżeńſtwá bronić chce. Iuż cie do rownego dzyału w krole=
39:
ſtwie ſwoim przypuſzcża. Iuż ſie nie lękay áni cżárta ſprzećiwniká ſwego/ gdyż
40:
wieſz iż maſz tákiego Páná/ przed ktorym on nic nie vmie: A przyſzedł tu ná vpa
41:
dek iego iáko niewiernego ſwego. Iuż ſie nie lękay áni ſmierći/ áni ſądu ſrogye=
42:
go iego/ gdyż wieſz iż záſię ma być ożywione ciáło twoie/ á nie thákie iákie teraz
43:
ieſt/ ále iáko piſmá powiedáią/ iż przy nim ſtánieſz ná obłoku iáko ſłońce cżáſu
Hozeaſs w vj. kap.
Sapientie w iiij.
Sapientie w iiij.
44:
ſrogiego ſądu iego/ pátrzáiąc ná ſrogą pomſtę niewiernych iego/ pátrzáiąc też
45:
ná wiecżną rádość á zapłátę ſwoię/ ktorą wiecżnie oſięgnąć maſz zá tey kęs nę=
46:
dzney wiáry twoiey/ ktorąś mu tu dzyerżał przez máły cżás zá żywotá ſwego.
47:
A iákoż go tedy odſtąpić á iákoż go tedy nie náſládowáć? á on nie tylko thymi
48:
wiecżnemi zapłátámi opátruie wierne ſwoie/ ále y thu w tym nędznym żywo=
49:
cie dziwnie ſie opieka imi: ták iáko Dawid/ Sálomon/ y inſzy Prorocy ſwięći o
50:
thym ſwiádſzą/ iż y bogáctwá y pocżćiwośći máią być w domach ich/ y w po=
w Pſalmie Cxl.
51:
tomſtwie ich. A ná koniec y Anyołom przykazał/ áby ſtrzegli namnieyſzego po
52:
ſtąpyenia ich.
w Pſalmie xx.
53:
❡ A ták tymći to przyſzedł ná tę pociechę á ná to powſtánie o ktorym tu ten Sy
54:
meon powieda/ ták tu ná tym ſwiecie iáko y ná onym. A ty błogoſłáwieńſtwá
55:
wſzytki okażą ſie nád tymi ktorzy vwierzyli iemu/ á mocnie ſtoią przy ſwięthey | woley iego. |
strona: 30v
| Ná Niedzyelę przed |
1:
woley iego. A ták iákoż ſie tu nie maſz roſkocháć káżdy Krześćiáńſki cżłowiecże
2:
ktory mocno ſtoiſz przy Pánu ſwoim/ gdy iuż to ſłyſzyſz/ iż on tu przyſzedł ná
3:
powſtánie twoie/ á ná rozmnożenie káżdey pociechy twoiey.
4:
❡ Coż thy záſię rzecżeſz niewierniku/ kthory ſie tułaſz iáko błędny vnozſzy ſie zá
5:
ſwiátem tym/ máło dbáiąc o ták dobrotliwego Páná ſwoiego/ Máło dbáiąc
6:
o to/ ábyś ſzukał miłoſierdzia iego/ przekłádáiąc ſobie więcej kochánie tego ſwiá
7:
tá/ nic o tym nie myſląc/ co ſie s tobą/ iáko z niewiernym á z niedbáłym/ po má=
8:
łey chwili dzyać będzye. A ieſli ſtánieſz poſpołu s tymi/ktorym tu przyſzedł ten
9:
Pan ná pomſtę á ná vpadek ich/ nád ktoremi wielkiey żałości vżywa wſzyſtko
10:
zebránie niebieſkie/ ták iáko tu ſłyſzyſz/ iż y mátce iego ſwiętey/ rozżaliwſzy ſie v=
Niewyernemuby właſnie miał przeniknąć miecż boleśći.
11:
padku ich/ iáko miecż boleśći przenika ſerce iey. Tobieby thobie nędzniku miał
12:
przeniknąć ten miecż bolesći ſerce twoie/ gdyż ty obacżywſzy tákie dobrodzyey=
13:
ſtwá od Páná ſwoiego/ odſtępuieſz go y ſwiętey woley iego/ á náſláduieſz ſwiá=
14:
tá tego/ nic niedbáiąc o ſwięte miłoſierdzie iego/ nic nie lituiąc oney niewinney
15:
krwie iego/ ktora ieſt nádáremnie dla ciebie przelaná/ gdyżeś niewdzięcżen tego
16:
A gdyż cie ruſzyć nie może rozmáite dobrodzieyſtwo iego á wdzięcżne obietnice
17:
iego/ przecż cie wżdy nie ruſzy ten ſtrách/ o ktorym tu ſłyſzyſz/ iż on tu przyſzedł ná
18:
vpadek twoy á ná pomſtę tobie/ y tym wſzytkim ktorzy ták iáko y ty nie dufáią
19:
iemu. Bo iáko dobrotliwy ieſt/ ták też y ſpráwiedliwy. A iáko piſmá powiedá=
Do Zydow w x. ka.
20:
ią/ iż ſtráſzliwa ieſt rzecż wpáść w możne ręce iego: ábowiem pátrzay o cżći idzie
Máła roſkoſz docżeśna ieſli złe dokonánie.
21:
Bo nie kochay ſie w tym iżći tu ſwiát kęs poſłuży á poſzcżęśći zá dozwoleniem
22:
iego/ á cżći będzie po tym/ ieſli będzieſz chodził w niełáſcze iego przed oblicżno=
23:
ſcią iego/ á iż ma być márne dokońcżenie twoie/ iáko ſie to wielkroć iuż nád ine
24:
mi okazáło/ á iż potym maſz być wiecżnie wyrzucon/ iáko niewierny/ od oblicż=
25:
nośći Páná ſwego/ y od roſkoſzy wiernych iego/ á potym maſz być przyłącżon w
26:
towárzyſtwo tych/ ktorym on ná vpadek przyſzedł/ á potym wydan ná okrutne
27:
á ná wiecżne mieſzkánie nędzneo żywotá/ ktory ieſt zgotowan niewiernym iego.
Prze kęſz roſkoſzy źle być w gniewie Páńſkim.
28:
❡ A ták vlituy ſie ſam ſiebie/ á roſpomni co to ieſt/dla they kęſá nędzney roſkoſzy
29:
ſwiátá tego/ odſtąpić od ták wdzięcżnego Páná ſwoiego/ y od ták obfitego kro=
30:
leſtwá iego/ á nie ſzukáć miłoſierdzia iego. Abowiem ná cięć to nieboracżku thá
31:
przymowká/ iż ſie ten Pan okazał ná znák tym/ ktorym ſie ma być właſnie ſprze
32:
ćiwiono: A iż ſie nie może zátháić zákrytość ſercá twoiego/ ábowiem ſie wſzędy
33:
ſprzećiwi ſwięta náuká iego/ pokrytym ſpráwam twoim. Obácżże też tho/ ieſli
34:
ſie nie vznaſz/ iżći Pan twoy tobie nic winien nie zoſthánie/ gdy cie przeſtrzega/
35:
gdy cie nápomina/ ták przez Proroki iáko y ſłowy ſwemi: á iż nic nie dbaſz á nie
36:
ſzukaſz miłoſierdzia iego/ iż on też wypełni nád toba tęn vpadek twoy/ o ktorim
37:
ći tu Prorok powieda/ iáko nád niewiernym á nád niewdzięcżnikiem ſwoim.
38:
A iáko tu ſłyſzyſz/ iż mátká ſwięta iego/ y ini krewni iego/ zádziwowawſzy ſie co
39:
o nim powiedano było/ ſtánęli przy nim mocno w wierze ſwoiey. Zádziwuyże
40:
ſie też ty dziwnym ſpráwam iego/ á roſpomni ſobie/ co to ieſt odſtąpić od nieo/
41:
á ſtań przy nim wiernie z wiernymi/ ták iáko przy Pánu ſwoim. A tu dopirko
42:
ſie nád tobą wypełni to błogoſłáwieńſtwo/ iáko y nád tymi ktorim tu on ná po
43:
wſtánie wiecżne á ná pociechę wiecżną/ iáko o nim tu Prorok powieda/ przyść
44:
racżył.
45:
¶ Summá s tey Ewányeliey krotko dla náuki zebrána.
46:
❡ A thu ſie dopirko pilnie przypátruymy/ komu ten Pan ná poſthánie á komu
47:
ná vpádek przyść racżył/ ták iáko tu ſłyſzymy s tej roſpráwy ſwiętey. A vważaj
48:
káżdy ſumnienie ſwoie á obácż/ iáko tho ieſt ſtráſzliwa rzecż/ áby ten Pan miał
49:
przyść ná vpadek twoy á nie ná powſtánie twoie. A ktoż cie iny w tym rozeznáć
50:
ma/ iedno ty ſam/ roſpráwiwſzy ſie s ſumnieniem ſwoim. Bo ieſliż to w nim o
51:
bacżyſz/ że wiernie dufaſz á ſtale ſtoiſz przy tym Pánu ſwoim/ iuż w nim wſzytko
52:
vfánie ſwoie położywſzy/ á opuśćiwſzy wſzytki ine nádzieie/ poſtępki/ j wymyſły
53:
ſwiátá tego/ iuż pewnie możeſz być iſt/ iż ten Pan twoy przyſzedł ku powſtániu
54:
twemu/á ku káżdey pocieſze twoiey. A ieſliże ſie też omylnie vnośi myſl á ſumnie
55:
nie twoie zá márnym ſwiátem/ zá nádzieią/ y zá wymyſły ieo/ iuż pewnie wiedz | iż ten Pan |
strona: 31
| Nowym Látem. | Liſt 31. |
1:
iż ten Pan przyſzedł ná vpádek á ná ſkáżenie twoie. A vważay co to ieſt/ thák iá=
2:
ko tu Prorok powiáda/ iż miecż żáłośći mátce ſwiętey iego ma przeniknąć ſerce/
3:
nád tą nędzną omyłką á złą ſpráwą twoią. ❡ Drugie/ ſtrzeż ſie pilno ábyś nye
4:
był tym celem ábo tym znákiem/ ábyć ſie to ſwięte plemię ſprzećiwić miáło/ á
5:
iżćiby ſie ten Pan miał ſſtáć kámieniem ku obráżeniu twemu/ á opoką ku zgor=
6:
ſzeniu twemu/ ták iákoż nieomylnie wſzytkim niewiernikom ieſt ták położon ná
7:
vpadek á ná zginienie ich/ iáko tu o nim ſłyſzyſz/ bobyś ſobie iſcie nierowną wal=
8:
kę á nie dobrą ſpráwę zácżął. ❡ Trzecie/ obacżay iáko vpádli przed tym Pánem
9:
twoim wſzyſcy ſrodzy ſprzećiwnicy twoi/ iáko oná ſmierć wiecżna/ grzech ſrogi
10:
twoy/ y cżárt ſprzećiwnik twoy. Pátrzayże coś mu zá to powinien/ á iż ſie nigdy
11:
w tym rozeznániu nie zátái żadna táiemnicá twoiá.
12:
☞ Dayże nam tedy náſz wſzechmogący Pánie táką myſl y táką ſtátecżność w
13:
ſercach náſzych/ ábychmy vważywſzy thy ſwięte á nieznośne dobrodzyeyſtwá
14:
twoie/przy tobie wiernie ſtali/ á thobie iáko Pánu á dobrodzyeiowi ſwemu ná
15:
wſzem ſtátecżnie dufáli. A omylnemu ſwiátu ni w cżym ſie od woley ſwięthey
16:
twoiey márnie odwodzić nie dáli/ áby to ſwięte przyſcie á zyáwienie twoie/ nie
17:
sſtáło ſie nam ná żáłość á na vpádek náſz/ ále owſzem ná pociechę á ná wiecżne
18:
błogoſłáwieńſtwo náſze/ áby táiemnice ſercá náſzego/ y przed omylnym ſwiá=
19:
tem y przed Máyeſtatem twoim ták ſie wiernie okazáły/ iákobyś znał nas
20:
iáko wierne owiecżki ſwoie/ á nie opuſzcżał nas nigdy w żadnym v=
21:
padku y w żadney nędzy náſzey. Co nam rácż dáć Pánie
22:
Boże náſz ná wieki wiekom błogoſłáwiony/
23:
Amen.
24:
Ná dzyeń obrzezánia Páńſkie
25:
go/ wykład ná ſłowá Páwłá s. ktore piſał do Gá=
26:
látow w iiij. kápit. Przećiwko omylnym nádzyeiam w cżym
27:
inſzym oprocż tego ſwiętego imieniá Iezus.
28:
❡ A iżeſcie ſie sſtáli ſynmi Bożemi/ poſłał Pan Bog Duchá ſyná ſwo=
29:
iego w ſercá wáſze wołáiącego Boże Oycże etc.
Thu ieſt nadobna náuká/ yáko Pan náſz/przijąwſzi zakon ná ſię/ vſpráwiedliwił Bogu Oycu cżłowieká/ ktori záwżdy prze ſrogość zakonu/ chodził w rozgniewániu iego.
30:
D
Ziſieyſzego dniá yeſt pámiątká onego v=
31:
niżenia Páńſkiego/ gdy on będąc Pánem á krolem/
32:
á máiąc zwrizchność nád wſzytkim zakonem/ do=
33:
browolnie ſie podeń poddáć racżył/á dał wedle za=
34:
konu obrzezáć ſwięte ciáło ſwoie/ wypełniáiąc wſzy
35:
tko zá cżłowieká co on był wypełnić powinien.
36:
Chcąc tedy then wſzechmogący Pan zábieżeć theż
37:
mdłośći á krewkośći narodu ludzkiego/ kthora w
38:
przyrodzeniu iego záwżdy ſie okázowáłá/ y okázo=
39:
wáć ſie muśi/ Iż cżłowiek iákoż po vpádku Adámo
40:
wym/ á niepodobna rzecż byłá/ áby był kiedy miał
41:
wierzyć ſłowu Bożemu/ ieſliżby był Pan iákiemi znáki widomemi tego pode=
42:
przeć nie racżył. Abowiem Pan rozumiał/ iż ich nam byłá pilna potrzebá/ ku
43:
podpárciu mdłośći náſzey. Y dla tego ieſzcże y po dziſieyſzy cżás ſákrámentá zo=
44:
wiemy widomemi ſłowy. Bo y Abráám chociaż był mocnie wierzył obietni
45:
cy Páńſkiey/ ále áby tym doſtátecżniey okazáłá ſie w nim wiárá iego/ tedy wi=
46:
domym znákiem chciał Pan áby on był záwżdy ią y s potomſtwem ſwym v=
47:
twirdzał w ſobie. Tákże y w nowym Teſtámencie/ ácż Kriſtus Pan doſyć do=
48:
ſtátecżnie prawdę ſłowá ſwego ſwiętego nam zoſtáwić raczył/ ále áby pámią= | F | tká ſwię= |
strona: 31v
| Ná dzyeń Nowego látá. |
1:
tká ſwiętego dobrodzyeyſtwá iego w nas nie zgáſłá/ zoſtáwić nam racżył zná=
2:
ki widome/ ktoremi w ſobie potwirdzamy mocney wiáry/ iż zupełnie wierzy=
3:
my ſłowu Bożemu. A przetoż Pan Kriſtus/ ktory ná wſzem cżynił wolą Bo=
4:
gá Oycá ſwego niebieſkiego/ okázuiąc iáko to zaczna rzecż byłá y być miáłá/ ſá=
5:
krámentá ábo ſwiątośći/ dobrowolnie otho przyiąć racżył znák obrzezánia ná
6:
ſwiętym ciele ſwoim/ zoſtáwuiąc nam w tym oſobliwą náukę/ iáko my theż o
7:
nich wiedzieć/ wierzyć/ y rozumieć mamy. A koniecżnie ſyny Bożemi nie może=
8:
my ſie ſłuſznie ozywáć/ ieſliż themu mocney wiáry nie przydamy/ co nam Pan
9:
Kriſtus w ſłowie ſwym ſwiętym zoſtáwić racżył/ gdyż iedno tá ſámá vſprá=
10:
wiedliwia każdego. A przeto ty ſłowá tu ſą záłożone/ ktore Páweł s. mowił do
11:
Gáláthow: Iż iuż dziś beſpiecżnie możemy záwołáć Boże Oycże/ gdychmy ſie
12:
przez odkupienie ſyná iego á przez mocną wiárę náſzę ſſtháli ſynmi iego. A iż
13:
nam zeſłan ieſt Duch iego/ ktory ty ſłowá może mowić w ſercach náſzych/ cże=
14:
gochmy pirwey/ będąc w ſrogośći zakonu/ nigdy beſpiecżnie mowić nie mo=
15:
gli. A ták Páweł s. o tym wypełnieniu zakonu Páná náſzego/ ktore on dla nas
16:
wypełnić racżył/ nadobnie nápiſał tymi ſłowy. grafika
17:
A
Le powiedam wam/ poki dzyedzic málucżki ieſth/
18:
nic nie ieſt rozny od ſługi chocia ieſt pánem wſzyſt=
19:
kiego/ále ieſt záwżdy pod ſprawcámi á pod opye=
20:
kálniki/ áż do vłożonego cżáſu od oycá. Tákież my/
21:
gdychmy theż byli dziećmi/ bylichmy poſłuſzni ży=
22:
wiołom ſwyátá tego/ á pod niewolą poddánemi. Ale gdy yeſt
23:
przyſzło wypełnienie cżáſow/ poſłał Pan Bog tu Syná ſwego/
24:
ktory ſie sſthał z niewiáſty/ á ſpráwion był pod zakonem/ áby
25:
ty kthorzy zakonowi powinni byli/ wykupił: ábychmy ſpoſo=
26:
bieniem práwo ſynowſkie otrzymáli. A ták gdyſcie ſie iuż sſtá=| li ſynmi Bo= |
strona: 32
| Ná dzyeń Nowego Látá. | Liſt 32. |
1:
li ſynmi Bożymi/ poſłał Bog Duchá ſyná ſwoiego w ſercá ná
2:
ſze wołáiączego Boże Oycże. A thák iuż nie ieſteś ſłużebnikyem
3:
ále ſynem. A ponieważ ſynem/ tedy y dzyedzicem Bożym/ á to
4:
przez Kriſtuſá.
Pan záwżdy wſzytko nád rozum ludzki ſpráwowáć racżył.
5:
I
Ako od pocżątku ſwiátá/ ták záwżdy Pan Bog wſzytki rzecży s podziwie
6:
niem ludzkim ſpráwowáć racżył. Y cokolwiek w zakonie poſtánowić ra
7:
cżył/ wſzytkiemu ſie mogł rozum cżłowiecży zádziwowáć. Abowiem ro
8:
zumiał Pan/ iż záwżdy mieli być ná ſwiecie nowi wymyſlácże/ czo ná ſwoy ro=
9:
zum wſzytko ſtánowić mieli/przeto im tymi dziwnemi ſpráwámi ſwemi zámie
10:
ſzawał wymyſły ich/ áby ſie nie ták działo iáko oni chcą/ ále thák iáko ſie iemu
11:
podoba: chociay ſie tho co on ſpráwował dáleko od rozumu ludzkiego inácżey
12:
rozumiáło. Iáko o tym Páweł s. do Korintow piſze: Iż gdy go w ſwiát poznáć
j. Korint. w j. kap.
13:
nie chciał w mądrośći iego/ zámieſzał im rozum/ á w tym zámieſzániu ty chcze
14:
zbáwić/ ktorzy iemu wierzyć będą y ſpráwam iego. Abowiem y toć máło podo
15:
bno ku potrzebney rzecży było/ co Abráámowi napirwey roſkazał/ áby vcżynił
16:
znák obrzezánia ná ciele ná ſwym/ y ná ſynoch ná ſwych/ y ná cżeládzi ná ſwey:
17:
A obiecał z nim zá to wiecżne przymierze dzierżeć/ y s thymi wſzytkimi kthorzy
18:
ták náznácżeni mieli być. Ale kto tho potym obacżył nacż ſie to ſciągáło/ máło
19:
ſie temu dziwowáć mogł.
20:
❡ Iáko też oná vſtáwá w nowym zakonie/ máłoć też ieſth k rzecży podobna/ iż
21:
opłokawſzy głowę kęſem wody/ á przyłożywſzy máło ſłow do teo/ ma być cżło
22:
wiek iáko z nowu národzony/ á opłokáć s ſiebie wſzythki zmázy grzechu pirwo=
23:
rodnego y przeklęcia Páńſkiego. Abo przyięciem kęſá chlebá á kęſá winá ma v=
24:
żywáć ciáłá y krwie Páńſkiey/ y ma ſie grzeſzny cżłowiek ſſtáć práwie ſwiętym
25:
cżłowiekiem/ á máią mu być wſzytki grzechy iego odpuſzcżony. Ale ktho pode=
26:
prze wiárą táiemnic Páńſkich/ á zrozumie nacż ſie to ſciąga/ nic mu dziwno nie
27:
będzie. Bo przeto ieſt rzecżona wiárá/ ábychmy wierzyli rzecżam tym/ kthore
28:
Pan Bog wſzechmogący nieomylnie nam zoſtáwić racżył w obietnicach ſwo=
29:
ich. Abowiem ten wſzechmogący Pan/ gdziekolwiek iákie obietnice cżynił nę=
30:
dznemu cżłowiekowi o ſwiętym miłoſierdziu ſwoim/ gdziekolwiek obiecał od
31:
puſzcżenie grzechow/ otrzymánie błogoſłáwieńſtw/ otrzymánie żywotá wiecż=
32:
nego/ tedy záwżdy ku ſwiętym ſłowom ſwoim przydawáć racżył znáki wido=
33:
me/ ktore były nie inácżey iedno iáko piecżęći záwieſzone przy ſwiętych obietni=
34:
cach iego. Bo wnet nátychmiaſt po zgrzeſzeniu pzodká náſzego/ gdy mu Pan
35:
záſlubić racżył plemię ktore miáło zatrzeć głowę wężá cżártá złego/ tám wneth
36:
widomy znák był przydan/ oná ofiárá ktorą Abel ſpráwował ku cżći Pánu Bo
37:
gu. A tá byłá pewny znák/ iż Kriſtus Pan miał ſie sſtáć wdzięcżną ofiárą Bo=
w j. Moyzeſs. w iij.
38:
gu Oycu zá grzechy ludzkie. Tákże gdy ſwiát wſzytek potopem pokáráć racżył/
39:
tedy ná znák przymierza wiecżnego przydał widomą rzecż tęcżę. Nuż gdy A=
w j. Moyzeſs. w ix.
w j. Moize. w xvij.
w j. Moize. w xvij.
40:
bráámowi vcżynił obietnicę/ iż w potomſtwie iego miał wſzytki narody vbło=
41:
goſłáwić/ tedy y tám przydał do tey obietnicze widomy znák obrzezánie/ iż lu=
42:
dzie pewni byli łáſki Bożey nád ſobą. Thákże gdy lud żydowſki miał wybáwić
43:
z niewoley Egipſkiey/ tedy y tám oſobliwy znák zoſtáwić racżył/ áby ſie nie wy=
44:
bijáło ludzyom s pámięći ono dobrodzieyſthwo iego/ gdzye im roſkazał poży=
45:
wáć báránká wielkonocnego. Ktore to wſzytki známioná nic inego nie były/ ie
w ij. Moyze. w xij.
46:
dno widome á zwirzchowne piecżęći/ przydáne ku ſłowom á ku obiethnicam
47:
Páná tego. A thákże y o wſzytkich znákoch nowego Teſtámentu rozumieć ma=
48:
my/ o Krzcie y o Wiecżerzy Páńſkiey/ ktore nám thu zá pewne znáki łáſki ſwey
49:
ſwiętey poſtánowić á zoſtáwić racżył.
Iż Pan miał odmienić ſpráwi ſtarego zakonu.
50:
❡ Abowiem co ſię kolwiek w ſtárym zakonie dzyało z roſkazánia Páńſkiego/ to
51:
wſzytko były figury nowego zakonu/ iż nie to wſzytko y w nowym dzyać á pełnić
52:
miáło. A cżego nędzny cżłowiek wypełnić nie mogł/ to miał zań wypełnić on o
53:
biecány iedyny ſyn iego/ wywodząc go s twárdośći zakonu y s przeklęcia iego.
54:
Y obacżył to był Pan z dawná/ iż tá trudność zakonu onego narodowi lydzkie=
| F 2 | mu niezno= |
strona: 32v
| Ná dzyeń Nowego Látá. |
1:
mu nieznośna byłá/ obiecał to przez Proroki ná wielu mieyſcach łáſkáwiey od=
2:
mienić. Abowiem widzyał iż narod ludzki ták ociążony zakonem záwżdy miał
3:
być w rozgniewániu iego/ á iż mu doſyć żadny vcżinić nie mogł. Iáko y Izáiaſz
Ezaiaſs w j. kap.
4:
Prorok nadobnie o tym odmienieniu piſze tymi ſłowy/ mowiąc w oſobie Páń=
5:
ſkiey: Iż mi iuż omierzły ty ofiáry wáſze/ dymy wáſze/ kozy wáſze/ bárány wáſze
6:
A proſzę was iuż ſie zemną więcey ták nie obchodźcie/ iuż nie chcę pátrzyć y tych
7:
vſtáwionych dniow wáſzych/ obnowienia mieſiącow wáſzych/ y rokow wá=
8:
ſzych/ y ſobot wáſzych/ ábowiem w nich ieſt nieſpráwiedliwe ſchodzenie wáſze/
9:
á práwiem iuż vſtał ćirpiąc to od was. A gdj będziecie tym obycżáiem do mnie
10:
podnośić ręce wáſze/ muſzę ſie do was tyłem obroćić/ á nie wyſłucham was: á=
11:
bowiem tym mię vbłagáć chcecie/ á ręce wáſze pełne ſą krwie. Támże potym
12:
nadobnie vcży/ iákiey cżći á chwały on potrzebuie od ludu ſwoiego wiernego:
13:
Abowiem nie w żadnych wymyſlech/ iedno tey kthora pochodzi s ſpráwiedli=
14:
wey niewinnośći á s ſercá cżyſtego. Iáko też y ná ſámym oſtátku kſiąg ſwoich
15:
támże piſze: iż ſie to wſzytko przemienić miáło. A thák y ini Prorocy o thym ná
16:
wielu mieyſcách dokłádáli.
Vſtáwá obrzezánia byłá figurá.
17:
❡ A ták y tá vſtáwá tego obrzezánia/ kthorą był Pan Bog Abráámowi vſtá=
18:
wił/ wſzytko to byłá figurá: Iż gdy miał być narod ludzki wyzwolon od ſrogo
19:
śći zakonu tego przez niewinną mękę Syná iego/ iż ſie to inácżey odmienić miá=
20:
ło. Abowiem to narod ludzki więcey oſkarżáło przed Pánem Bogiem/ iż the=
21:
mu doſyć vcżynić nie mogł/ tym dziwnym vſtáwam zakonnym/ niżliby go by=
22:
ło w łáſkę przywieść miáło. Aleć to byłá figurá tego roſkazánia Abráámowe=
23:
go/ á to miáło być wdzięcżnieyſze obrzezánie v Páná náſzego od wiernych iego/
24:
áby obrzezowáli á chędożyli myſli y ſerczá ſwoie od káżdey zmázy/ á od káżdey
25:
złey myſli/ ták przećiwko Pánu ſwemu/ iáko y przećiwko bliźniemu ſwemu. A
26:
tho dopirko będzie wdzyęcżne obrzezánie/ á tho dopirko będzie wdzyęcżny znák
27:
onego nowego przymierza/ ieſli gi ták ná ſobie nośić będzyemy/ ktorechmy zno
28:
wu wzięli s Pánem ſwoim/ przez ono obiecáne plemię/ ktore nam miáło prze=
29:
iednáć ten gniew iego/ ktorychmy ſłuſznie ćirpyeli prze nie wypełnienie twár=
30:
dośći zakonu náſzego.
31:
❡ Iáko y Páweł s. nadobnie o thym do Filipenſow piſze/ tymi ſłowy: Od tego
Do Philipe. w iij.
32:
cżáſu bráćiſzkowie moi mili ráduicie ſie w Pánu ſwoim/ Abowiem pátrzcie ná
33:
dziwne ſpráwy zakonu/ pátrzcie y ná obrzezánie/ Abowiem tho ma być właſne
34:
obrzezánie náſze ktorzy w duchu ſłużymy Pánu Bogu ſwemu/ á chłubimy ſie
35:
Iezuſem Kriſtuſem Pánem ſwoim/ á w ſpráwach ciáłá ſwego żadney nadzye
36:
ie nie máiąc. Iáko y Ieremiaſz Prorok mowi do ludu wiernego: Ieſli ſie ná=
Ieremiaſs w iiij.
37:
wroćicie ku mnie á odnieſiecie obrzezánie od ocżu moich/ náwrocę ſie ia też pew
38:
nie do was. A wycżyśćcie pole ſwoie/ á bue ſieycie więcey w ćirniu. Ale mi obrzeż
39:
cie ſercá wáſze/ ábym ſie zápalił ogniem gniewu moiego przećiwko wam/
40:
dla złośćiwego ſercá wáſzego. Iáko y Moiżeſz nápomináiąc ludzi ku chwale á
w v. Moyze. w xxx. kapitul.
41:
ku miłośći Páńſkiey/ mowi do nich tymi ſłowy: Proſzę was moi mili brácia á=
42:
byſcie obrzezáli á ochędożyli ſercá wáſze Pánu ſwoyemu/ á nie zátwárdzaycie
43:
głow ſwoich/ ábowiem to ieſt Pan Bog wáſz. A on dla tego chce obrzezáć á o=
44:
chędożyć ſercá wáſze/ ábyſcie go imi w cżyſtośći miłowáli. A on chce obroćić
45:
wſzytko przeklęcie wáſze ná nieprzyiacioły wáſze.
Wdzięcżne obrzezánie Pánu ſerce niewinne.
46:
❡ A ták toć ieſt wdzyęcżne obrzezánie Pánu náſzemu/ toć ieſt wdzięcżna ofiárá
47:
iemu/ ſerce ochędożone á ſkruſzone przećiw iemu/ á obrzezáne od wſzytkich zło=
48:
śći á nieſpráwiedliwośći ſwiátá tego. A iáko o nim Dawid powieda: Iż tákie=
w Pſalmie Lj.
49:
go ſercá nigdy Pan Bog nie opuśći. A toć byłá figurá odmienienia tego obrze=
50:
zánia zakonu ſtárego/ ktore był Abráámowi roſkazał. A iż ſie thá obietnicá nie
Nie tylko żydom/ ále y pogánom záſlubiono ieſt błogoſłáwieńſtwo Abráámowo.
51:
tylko ná narod żydowſki ſciągáłá: iż s tákim káżdym obiecał Pan wiecżne przy=
52:
mierze dzyerżeć, Słuchay iáko Abráámowi roſkázuie: Iż obrzez ſyny ſwoie/ y
53:
ſługi kupne ſwoie. Toć iuż tám byli nie iedno żydowie ále y pogáni/ ná ktore ſie
54:
ſciągáło to obiecáne błogoſłáwieńſtwo á to wiecżne przymierze/ ktore ſie nam
55:
sſtáć miáło przez iedynego Syná iego. Iáko y tu Páweł s. nadobnie tego do=| kłáda w |
strona: 33
| Ná dzień Nowego Látá. | Liſt 33. |
1:
kłáda w tym ſwym piſániu do Gálátow: Iż poki dzyedzic málucżki ieſt/ poty
2:
chodzi w roſkázowániu á w niewoli/ áż do lat ſwoich. Tákże y my ktorzychmy
3:
ſą właſni dziedzicy kroleſtwá niebieſkyego/ pokichmy byli máludcy á nikcżem
4:
ni w ſtárych vſtáwach Páná ſwego/ chodzilichmy pod niewolą á pod ſrogo=
5:
ſcią zakonu á pod gniewem Páńſkim iáko ſłudzy. Ale gdy iuż przyſzło wypeł=
6:
nienie cżáſow/ gdy iuż zeſłał Pan Syná ſwego miłego/ ktory zá nas wſzytek za
7:
kon wypełnił/ á wziął ná ſię niedoſtátki náſze/ tu dopierko możemy beſpiecżnye
8:
záwołáć do Páná Bogá ſwoiego: Boże Oycże náſz. Thu iuż dopirko możemy
9:
zrozumieć żechmy iuż práwi dziedzicy kroleſtwá iego/ á wypuſzcżeni z niewo=
10:
ley iáko właſni ſynowie iego. O wielkaſz to pociechá náſzá/ o wielkieſz to dobro
11:
dzieyſtwo Páná náſzego/ iż on wſzytko wypełnić racżył zá nas/ cżego żádny z nas
12:
wypełnić nie mogł/ á vcżynił nas s przeklętych á z odrzuconych ſynow wdzię=
13:
cżnemi Syny Bogu Oycu ſwemu: Ták iż beſpiecżnie możemy záwżdy záwołáć
14:
o niego/ Boże Oycże náſz bądź miłośćiw nam iáko właſnym dziedzicom ſwo
15:
im á ſynacżkon ſwoim.
Przycżyny przecż Pan był pod zakonem.
16:
❡ A toć ieſt tá przycżyna/ iż/ iáko tu Páweł s. piſze/ Pan tu zeſłał Syná ſwoiego
17:
ſpráwionego pod zakonem/ á iż niechciał ni w cżym namniey wykrocżyć z za=
18:
konu w żadnych ſpráwach ſwoich. Iáko to okazał y thu przy obrzezániu ſwo=
19:
im/ áby iuż był dokońcżył á wypełnił zá nas wſzytko cżegochmy my nigdy wy=
20:
pełnić nie mogli/ á nas iuż wypuśćić s tey niewoley á s they twárdośći zakonu/
21:
koremuchmy nigdy doſyć vcżynić nie mogli. Nie iżby miał złámáć zakon/ á z
22:
niego nas wypuśćić/ owſzem go ieſzcże ſrożey popráwił/ á nas w tey powinno=
23:
śći zoſtáwił/ ábychmy mu kędy możemy doſyć cżynili. Ale gdziebychmy cżemu
24:
doſyć vcżynić nie mogli/ iákoż żadnym obycżáiem doſyć vcżynić nie możemy/ to
25:
on wſzytko przyiął ná ſię/ á wſzyko zá nas wypełnił. A miáſto onego przeklęcia
26:
kthore nád námi wiſiáło/ prze nie wypełnienie zakonu/ zyednał nam miłoſier=
27:
dzie v Bogá Oycá náſzego. Thák iż gdy ktho wykrocży á vpádnie w zakonie/ á
28:
obacży iż wyſtąpił przećiwko woley ſwiętey iego/ á vżáłuie ſie tego iż obráźił Pá
29:
ná ſwego/ á záwoła iáko właſny ſyn do Bogá Oycá ſwego: Boże Oycże bądź
30:
mi miłośćiwy/ á przeźrzy nędznemu cżłowiecżeńſtwu moiemu/ á położy vprzey
31:
mą wiárę w miłoſierdziu iego: pewnie będzie wyſłuchan á pewnie mu będzye
32:
odpuſzcżon vpadek iego przez ono odkupienie á rozlanie krwie ſyná iego. Cżego
33:
przed tym nigdy będąc pod ſrogoſcią zakonu ſobie zyednáć nie mogł/ by był nie
34:
tylko wołał/ ále y krew ſwą rozlał/ y ciáło ſwe ná męki wydał/ iedno iuż będącz
35:
w ſrogośći zakonu/ płáć iákoś ſie zádłużył.
36:
❡ A ták iákoż tu nie ſłucháć/ iákoż tu nie chędożyć á nie obrzezowáć tych myſli á
37:
ſercá ſwoiego temu Pánu ſwemu/ wiedząc iż wierna myſl á niewinne ſerce to
38:
ieſt nawdzięcżnieyſzy przybytek iego. A iáko piſmá ſwiádcżą/ iż w thákim ſercu
39:
Duch s. narádſzey przebywa. Abowiem przyrodzenie cżłowiecże záwżdy złe á
40:
vporne ieſt/ á záwżdy ſie więcey ku złemu niż ku dobremu ſciąga. Gdzie tego y
41:
Ieremiaſz poſwiadſza mowiąc: Iż ſerce cżłowiecże złe ieſt/ á nigdy wyrozumiá
Ieremiaſs w xvij.
42:
ne być nie może. A coż nam inſzego w tym cżynić przyſtoi/ iedno pilnie ſzukáć á
Zle ſobie lekce ważyć namnieyſze roſkazánie Páńſkie.
43:
dowiádowáć ſie woley Páná ſwego/ á mocno przy niey ſthać/ á nie lekce iey ſo=
44:
bie ważyć/ á bráć ſobie ná przykład onę nędzną Ewę/ kthora ſobie lekce ważyłá
45:
roſkazánie iego/ á zdáło ſie iey to lekka rzecż iábłko vrwáć: áno to dziwny Pan/
w j. Moyze. w ij ka.
46:
rowno ſobie wáży káżde przeſtąpyenie przećiwko ſobye. A ná tho też pomnieć
47:
maſz/ iż dyabeł nam nigdy nie zámieſzka z rádámi ſwemi/ iáko był y oney E=
48:
wie nie zámieſzkał/ ále ſie nie wdawáć w poſłuſzeńſtwo iego. A tu też obácżyć
49:
rádę iego/ iż káżda rzecż bárzo smácżna ná ktorą on kolwiek wiedzie cżłowyeká
50:
nędznego/ á znácżne ſą pochlebſtwá iego: á owſzem ſie w thym záwżdy ſprzeći=
51:
wić iemu/ chcemyli ná ſobie odnieść to błogoſłáwieńſtwo y to záſlubienie kto=
52:
re ieſt Abráámowi obiecano/ kthore ſie nam właſniey á ſkutecżniey okázáć nye
53:
może/ áż w vwielbionym ciele náſzym. Abowiem to dziſieyſze ciáło náſze máło
54:
może odnieść błogoſłáwieńſtwá ná ſobie/gdyż ieſt z ziemie ſpráwione/ á w zye=
55:
mię ſie záś obroćić ma. | F 3 | Co ſie wſzyt= |
strona: 33v
| Ná dzyeń Nowego Látá. |
¶ Figurá oſmego dniá obrzezánia.
1:
Co ſie wſzytko figurowáło w tym roſkazániu Abráámowym/ iż mu Pan áż
2:
oſmego dniá kazáł obrzezáć á ocżyśćić dzieciątko/ ktore iuż miáło wzyąć od te=
3:
go cżáſu wiecżne przymierze s Pánem ſwym. Abowiem ſiedḿ dni známionu=
4:
ie ſiedḿ wiekow ſwiátá tego/ ktorych nigdy być vbłogoſłáwione ciáło nie mo=
5:
że. Ale ktorzy tu obrzeżemy w tym wiekoch myſli á ſercá náſze Pánu ſwemu/ á
6:
mocno záchowamy ſtałość á wiárę iemu/ tu dopierko oſmego dniá/to ieſt/ o=
7:
ſmego wieku okażą ſie przed nim ochędożne á vwielbione ciáłá náſze: á thu do=
8:
pirko prziymiemy wiecżne przymierze z nim/ á wiecżne błogoſłáwieńſtwo od
9:
niego ná ſądzye iego/ nam ieſzcże przez ábráámá obiecáne.
By był nie Iezus zła nádzieiá náſzá
10:
❡ A ták by nam był nie ten náſz zbáwiciel/ á by był nie wypełnił tego zá nas co=
11:
chmy my powinni byli/ tedyby byłá nádáremna nádzieiá náſzá/ iuż nie było cże=
12:
go cżekáć iedno ſądu ſrogiego/ á nie nádziewáć ſie tego błogoſłáwieńſtwá/ kto
13:
rego ná on cżáſ przy vwielbieniu ciáłá náſzego z rádoſcią cżekamy. Abowiem
14:
nikt nas iny s tego wybáwić nie mogł/ czo tho y ſámo iego imię ſwięte okázuie
15:
IEZVS/ ktore ſie właſnie wykłáda zbáwiciel/ iedno on ſam.
16:
❡ Iáko o tym Lukaſz ſwięty piſze w Ewányeliey dniá dźiſieyſzego: Iż gdy ſie iuż
Lukaſs w ij. kap.
17:
wypełniáło oſḿ dni iż miáło być obrzezano dziecię/ wezwano ieſt imię iego IE
18:
ZVS/ kthore ieſzcże ieſt przez Anyołá wezwano pirwey niżli ſie był zácżął w ży=
19:
wocie. A to ſie działo w on cżás gdy Anyoł pánnie o tym zbáwicielu zwiáſto=
20:
wał/ tedy iey powiedział: Nie lękay ſie pánno/ ábowiem otho pocżnieſz á poro=
Lukaſs w j. kap.
21:
dziſz ſyná/ á názowieſz imię iego IEZVS. Ten będzye wielki/ á ſyn nawyſzſzego
22:
będzye wezwány. Iáko też y w on cżás gdy ią obacżył Iozeph być brzemienną/
23:
y chciał vciec od niey. Tedy mu tákież Anyoł powiedzyał/ Iż nie boy ſie Ioze=
Mattheuſs w j. ka.
24:
phie nic: Abowiemći ſie tho pocżęło z Duchá ſwiętego co ſie pocżęło. A vrodzi
25:
ſie ſyn ktorego imię názowieſz IEZVS. Abowiem ten wybáwi lud od wſzyſt=
26:
kich grzechow iego.
27:
❡ Pátrzayże by był nie ten IEZVS á nie then Zbáwieiel/ w coby ſie był ten nę=
28:
dzny narod ludzki obroćił/ ktory był pod tą cięſzkoſcią zakonu/ iákoś iuż ſłyſzał:
29:
A tego brzemieniá nigdy s ſiebie złożyć nie mogł/ bo ſie thego y dziś żadny z nas
30:
záprzeć nie może/ áby był bez grzechu/ á iżby nie wyſtąpił z zakonu/ kthory nád
31:
nim záwżdy ſtał iáko opráwcá/ á záwżdy go vwiniwſzy przed Pánem/ á prze=
32:
wiodſzy ná nim práwo/ máiąc zá ſobą ſentencią Páńſką/ oddawał go onemu
33:
ſrogiemu kátowi Cżártowi ſproſnemu/ ná wiecżne męki á do wiecżnego wię=
34:
zyenia iego.
Czo tho ieſt IEZVS
35:
❡ Pátrzayże nacż nam wyſzło tho ſwięte imię IEZVS/ thák iáko Anyoł o nim
36:
Iozephowi powiedał: Iż ten wybáwi lud od grzechow iego. Abowiem to s.
37:
imię wſzytkimi ięzyki wykłáda ſie zbáwiciel. Iáko go też Izáiaſz dziwnemi zo=
38:
wie przezwiſki/ Dziwny/ Rádny/ Mocny/ Bog wiecżny/ Kſiążę pokoiu/ Ocyec
Izaiaſs w ix. kap.
39:
przyſzłego wieku. Co ſie wſzytko záwárło w tym ſwiętym imieniu IEZVS/ to
40:
ieſt/ Zbáwiciel. Abowiem y dziwnie nas zbáwił/ y dziwnie o nas rádził/ y dzi=
41:
wną nam moc Boſtwá ſwego okazał. Bo zborzył Cżártá nieprzyacielá náſze=
42:
go/ zniſzcżył ſmierć wiecżną/ á okazał ſie być práwym Kſiążęciem pokoiu/ gdyż
43:
nam z oney wielkiey burdy á z onego wielkiego gniewu v Bogá Oyczá ſwego
44:
zyednał wiecżny pokoy á wiecżne przymierze/ á okazał ſie nam być práwym
45:
Oycem przyſzłego wieku/ z kthorym nas cżeka iako właſnych ſynacżkow ſwo=
46:
ich/ nád ktoremi ſie roſciągnęło tho ſwięte imię iego IEZVS/ á kthorzy w nim
47:
mocną nádzieię máią. A ták iákoż ſie tu nie zápłonąć gdy ſobie kto wſpomio=
48:
nie/ iż biega imion inſzych ſzukáiąc/ inſzych przezwiſk náſláduiąc/ gdyż żadne i=
49:
ne imię nie może być názwano zbáwicielem/ iedno to ſwięte imię IEZVS.
Zadne imię nie pomoże iedno tho imię IEZVS
50:
❡ Abowiem nikomu też inemu właſniwy nie należáło iedno iemu ſámemu/ gdiż
51:
ſie nikt iny nie obrał áni ná niebie áni ná zyemi/ kthoby był miał tego dowieść/
52:
ktoryby był miał ták nędznego cżłowieká wybáwić. A ták ten właſnie ma być
53:
przezwan zbáwicielem/ ktory vbłágawſzy gniew Bogá Oycá ſwego/ wypełni
54:
wſzy zakon zá cżłowieká nędznego/ wziąwſzy ná ſię wſzytko przeklęcie iego/ wy=
55:
dárł go z mocy cżártá ſproſnego/ á vcżynił go wdzięcżnym ſthworzeniem á ſy=| nem Bogu |
strona: 34
| Ná dzień Nowego Látá. | Liſt 34. |
1:
nem Bogu Oycu ſwemu.
2:
A by było nie to ſwiete Boſtwo iego/ thedybychmy
3:
byli ieſzcże wwiętſzym przeklęctwie zoſtáli/ niżli miáſtá Sodomſkie y Gomor=
4:
ſkie/ iáko o tym Prorok powieda.
Krolowie ziemſci mogą pomocz ná zyęmi/ ále Iezus ná niebie.
5:
❡ Bo ácż tu krolowie ziemſcy mocą ſwiátá tego mogą wybáwić od nieprzyia
6:
cielá/ mogą pomoc od vboſtwá/ mogą pomoc do wywyſzſzenia ſtanu. Dokto=
7:
rowie też mogą pomoc od wrzodow/ od niemocy rozlicżnych. Inſzy też ludzye
8:
ná vrzędziech poſtáwieni mogą pomoc od gwałtu/ od krzywdy/ od morderſt=
9:
wá: á wſzákoż y tho ſie wſzytko dzyeie zá pomorą tego Zbáwicielá. Ale od grze
10:
chu/ od ſmierći/ od cżártá/ od tego przeklęcia w kthorymechmy pod zakonem
11:
chodzili/ w tym żaden s tych nic nie vmie. A żaden nie powſtał áni ná niebie á=
12:
ni ná zyemi/ ktoryby był w tym vpádłego cżłowieká rátowáć mogł/ by był nye
13:
ten IEZVS/ á nie ten błogoſłáwiony Zbáwiciel/ ktory ſie thu nam zyáwił ku
14:
więtſzey á więtſzey pocieſze náſzey.
15:
❡ A ták ćić go máło potrzebuią ktorzy ſie ni cżym nie báwią iedno ſwiátem tim
16:
á nic nie myſlą o kroleſtwie o onym/ ktorego on właſnym krolem ieſt/ á zábiegá
17:
ią tym ktorych możnośći ſwiát ten położon ieſt. Acżkolwiek y ći bez przeyrze
18:
nia iego nie vmieią áni vcżynić mogą. Iáko o tym Sálomon piſze/ iż ſercze
w przipow. w xxj.
19:
krolewſkie w ręku Bożych ieſt. A wſzákoż then Pan iákie ſerce v cżłowieká wi=
20:
dzi/ tákiey mu też ſwey woley dopuſzcża/ á przepuſzcża ty ziemſkie mocarze iż im
Człowiek nic nie może bez woley Bożey.
21:
tákich myſli ich dopomagáią/ á wywyzſzáią możnośći ich: ácż to cżáſem bywa
22:
z wielkim vpadkiem ich/ gdyż to y od niego od ſámego rychley ie potkáć może/
23:
bo on káżdą moc zięmſką przeyrzał/ iáko o nim Páweł s. piſze. Iáko też y ſam o
Y możność zyemſka od Páná.
24:
tym powieda: Iż gdy znaydzyecie kroleſtwo Boże/ tho ieſt łáſkę moię/ ſnádnie
25:
wam wſzytko przypadáć będzie. Ale ktoby ſie też tego od niego ná ſkáżenie duſze
26:
ſwoiey dopierał/ á nie vmiał ſie w tym záchowawáć wedle woley iego/ tedy ſie
27:
też nie máſz bárzo cżego nápieráć. Bo iáko o thym Sálomon powieda/ iż lepſzy
w przypow. w xj.
28:
ieſt vbogi ſtan ktory ná ſwym przeſtánie/ niżli wywyzſzony ſtan ktory nigdy do
29:
ſyć nie ma. Iáko támże tenże powieda: Kto dufa w bogáctwiech ſwoich/ vpá
w przipow. w xj.
30:
duie: á ſpráwiedliwy záwżdy iáko zyelony liſtek zákwitnie.
Sámo imię IEZVS wykłáda ſie zbáwiciel.
31:
❡ A ták gdyż to pewnie wiemy/ iż nam żadne imię nád to ſwięte imię nic pomoc
32:
nie może: áni nas zbáwić może/ á przed tym imieniem drżą y vpadáią ná kolá=
33:
ná wſzytki mocy niebieſkie/ ziemſkie y piekielne. Odłożmyſz wſzythki ine imioná
34:
ná ſtronę/gdyż żadne nie może być wołożono zbáwicielem/ iedno to ſwięte imię
35:
IEZVS. A w iego mocy ſą położony wſzytki możnośći niebá itheże ziemie. A
36:
wſpomniawſzy ná to/ iż on dniá dziſieyſzego dla nas dla grzeſznych dał obrze=
37:
záć ſwięte ciáło ſwoie/cżyniąc doſyć zakonowi/ áby gi zá nas wypełnił: A obrze
38:
żmy tákież złe myſli á złe przewáry około ſercá ſwoiego/ á ofiáruymy iemu tę o=
39:
fiárę wdzięcżną wierney myſli á ſkruſzonego ſerczá náſzego/ dziękuiącz mu iáko
40:
Pánu náſzemu/ iż on dla nas ſſtał ſie poſłuſzen zakonowi/ áby nas oſwobodził
41:
s tego niebeſpiecżeńſtwá náſzego.
42:
¶ Summá s tego Liſtu Páwłá s. krotko ná náuki/
43:
dla lepſzey pámięći/ zebrána.
44:
❡ A tu napirwey pomnieć á rozmyſláć maſz/ iż co ſie kolwiek dzyało w ſtárym
45:
zakonie/ to ſie wſzytko działo dziwną ſpráwą Páńſką/ á było to pokryto figurá
46:
mi/ iż ſie to wſzytko wypełnić miáło/ ácż inym kſtałtem przy zyáwieniu Páná
47:
náſzego w cżłowiecżeńſtwie iego. Iáko y tho obrzezánie cieleſne/ było znákyem
48:
obrzezánia duſznego/ ktore ſie dziać miáło ná ſercach á ná vmyſlech náſzych.
49:
Ktore gdy Pan miał poznawáć/ iuż ono przymierze kthore záſlubił Abráámo=
50:
wi/ wiecżnie s káżdym tákim dzyerżeć powinien/ kto mu ták ochędoży od káżdey
51:
zmázy złośćiwey ſerce á vmyſł ſwoy wierny/ przed ſwiętym Máyeſtatem iego
52:
❡ Drugie/ iáko mamy vważáć y záſługowáć to niezamierzone dobrodzieyſtwo
53:
temu zeſłánemu Pánu á Meſyaſzowi y dobrodzieiowi ſwemu/ ták iż gdyby był
54:
nie przyſzedł/ zawżdybychmy byli muſieli chodzić w twárdośći onego zakonu/
55:
pod przeklęciem á pod ſrogim gniewem Páńſkim/ ták wiecżnym iáko y tu do=| F 4 | cżeſnym |
strona: 34v
| Ná dzień trzech Krolow. |
1:
cżeſnym. ❡ Trzecie/ to pilnie á mocnie vſtáwicżnie ná piecży mamy mieć/ iż ża
2:
dne ine imię áni ná niebie áni ná zyemi s tego ták ſrogiego vpádku nam pow=
3:
ſtáć pomoc nie miáło/oprocż tego ſwiętego imieniá IEZVS/ gdyż ſie to imię
4:
ſwięthe wykłáda Zbáwiciel. A zbáwicielem żadne ſtworzenie być nie mogło/
5:
gdyby nie było Boſtwo s cżłowiecżeńſtwem złącżone. A vważywſzy thu wſzy=
6:
ſtki ine ſtany/ y wſzytki ine imioná y przezwiſká opuśćiwſzy/ themu iedno ſáme
7:
mu zbáwicielowi ſwoiemu winnichmy vpadáć ná koláná ſwoie/ gdyż on ieſt
8:
Bog iedney władzey á iednej możnośći z Bogyem Oyczem y z Duchem ſwię=
9:
tym ſwoim bez pocżątku y bez końcá.
10:
☞ A ták náſz wſzechmogący Pánie á zbáwicielu náſz/ kthory ieſteś Bog iedno=
11:
ſtáiney woley/ myſli y możnośći z Bogiem Oycem y z Duchem ſwiętym ſwoim
12:
rácż nam dopomoc z miłoſierdzia Boſkiego ſwego/ y przez to vniżenie twoie á
13:
przyięcie zakonu ſwego/ ktoryś racżył miłośćiwie wypełnić zá nas nędzne ſtwo
14:
rzenie ſwoie/ ábychmy tákież ku cżći á ku chwale ſwiętey twoiey/ y mogli y v=
15:
mieli obrzezáć á ochędożyć w ſobie ty nędzne á záplugáwione y myſli y ſercá ná
16:
ſze/ od dziwnych á omylnych ſpraw tego márnego á ná wſzem omylnego ſwiá
17:
tá. A ty gdyżeś ieſt Bog wiecżny á Kſiążę pokoiu/ vſpokoiwſzy myſli y ſercá/ á=
18:
byś nas racżył záchowáć w pokoiu/ á to ſwięte imię ſwoie IEZVS obiá=
19:
ſnić w nás/ áby nam żadne ine imie ná piecży nigdy nie było/ áż do
20:
onych cżáſow/ gdy ſie nam ocżywiſcie będzyeſz racżył oká=
21:
záć/ á przywieść nas do wiecżnych pokoiow ſwo=
22:
ich. Ktorych nas rácż domieśćić Pánie Bo=
23:
że náſz w Troycy iedyny/ Amen.
24:
Ewányelia o onych trzech Mę=
25:
drcoch/ ktorzy ofiárowáli Pánu náſzemu Mirrę
26:
Kádzidło y Złoto. Ktorą nápiſał Máttheuſz s. w ij. kápit.
27:
Iáko wierny nigdy nie vpada/ á záwżdy cho=
28:
dzi w opiece Páńſkiey.
29:
❡ A gdzyeſz ieſt ktory ſie národził ten Krol żydowſki etc.
Iż zbáwiciel náſz był obyeczan nie tylko wiernym/ ále y niewiernym/ y iáko á gdzye go ſzukáć y nalść mamy.
30:
S
Práwá tá o Pánu náſzym/ ktorą dziſiey=
31:
ſzego dniá wſpominamy/ miáłáby nam być ku wiel
32:
kiey pocieſze/ á ku potwirdzeniu wiáry náſzey. Gdyż
33:
iſcie nie ledá rzecży w niey ſobie obacżyć możemy/ iá
34:
ko záwżdy złośćiwy ſwiát/ dwoiáki ſtan ludzi w ſo=
35:
bie ma/to ieſt wierne y niewierne. Co ſie oto w tych
36:
trzech zacnych oſobach okazáło/ktorzy nam ſą zá o=
37:
ſobliwy przykład tu naprzod wyſtáwieni/ iż oni nye
38:
máiąc żadney wiádomośći przed tym o Pánu Bo=
39:
gu/ wyrzawſzy tylko oſobliwy cud/ á nową gwiazdę
40:
ná niebie/ iecháli wnet ſzukáć tego nowonárodzone=
41:
go krolá niebá y zyemie/ Kriſtuſá Páná/ chcąc iemu ofiárowáć/ wſzytko pod=
42:
dáńſtwo y wiárę ſwoię. Drugi żáſię przykład niewiernikow/ ktory ſie nam tu
43:
okazał/ w złośćiwym Herodzie y we wſzytkim onym mieſcie Ierozolimſkim/ iż
44:
oni ácż mieli pewną wiádomość od Prorokow/ iż ſie im miał národzić ten krol
45:
á ten ſwięty zbáwiciel/ Pan Iezus Kriſtus/ á wżdy oto nie tylko áby ſie s tego
46:
rádowáć mieli/ á iecháć też do niego okázáć mu tę wdzięcżność w ſobie/ z náro=
47:
dzenia iego iáko Pánu á krolowi ſwoiemu/ ále oto iáko vſłyſzymy z Ewányeli=
48:
ey/ iż ſie zátrwożył krol/ y wſzytko miáſto/ ſłyſząc tákowe nowiny. Ieſzcże też thu
| ſobie może= |
strona: 35
| Ná dzyeń trzech Krolow. | Liſt 35. |
1:
ſobie możemy przywieść ná pámięć/ iż Pan náſz/ nie tylko temu narodowi w kto
2:
rym ſie národzić racżył/ ále y nam wſzytkim ktorych przodkowie ieſzcże ná the[n]
3:
cżás pogáni byli/ obiáwić á okazáć ſie racżył. Bo iż bárzo nieznácżne było náro
4:
dzenie iego/ ácż ſie wedle Proroctwá okazáło/ by go był ſám obiaſnić á okázá[ć]
5:
nie racżył. Othoż gdy ſie vkazáłá gwiazdá ná powietrzu/ kthora tháka nigd[y]
6:
przed tym nie byłá: tedy ći pogáńſcy Mędrcy/ ták iáko ſie wyzſzey námieniło/ co
7:
ie to trzemi krolmi zowiemy/ będąc thych náukach biegow niebieſkich bárzo
8:
náucżeni/ obacżyli iż ſie coś nowego á bárzo dziwnego národzić muſiáło/ ſzli zá
9:
oną gwiazdą áż do żydoſtwá: A tám wyrozumiawſzy s Proroctwá/ iż im był
10:
obiecan zbáwiciel/ pytáli ſie gdzieby był ten nowo národzony ich krol żydow=
11:
ſki. A przetoż ty ſłowá pytánia ich ſą tu zá pocżątek záłożone/ przywodzącz to
12:
káżdemu Krześćiáńſkiemu cżłowiekowi ná pámięć/ iż mu ſie ni o cżym wyęcey
13:
nie przyſtoi pytáć/ iedno o Pánu á Zbáwicielu ſwoim. A to ieſt hiſtoria o tym
14:
niżey nápiſána/ ktorą nápiſał Máttheuſz ſwięty tymi ſłowy. grafika
15:
A
Gdy ſie iuż był národził Iezus w Bethleem mie=
16:
ſcye żydowſkim zá cżáſow Herodá krolá/ oto Mę=
17:
drcy od wſchodu ſłończá przyſzli áż do Ieruzalem/
18:
mowiąc: Gdzye ieſt ten kthory ſie národził krol ży=
19:
dowſki? Abowiem mychmy vyrzeli gwiazdę yego
20:
ná wſchod ſłońcá/y przyſlichmy chwalić iego. Vſłyſzawſzy tho
21:
Herod krol/ záſmućił ſie y wſzyſthko miáſtho Ierozolimſkye z
22:
nim. Y zezwawſzy wſzytki Kſiążętá kápłáńſkie y náucżone z lu=
23:
du/ pythał ſie od nich/ gdzieby ſie miał Kriſtus národzić. A oni
24:
mu powiedzyeli/ iż w Bethleem w żydoſtwye. Thák bowyem
25:
ieſt nápiſano przez Proroká: Y ty Bethleem miáſto żydowſkye
Micheaſs w v.
Ioel w vij. kapi.
Ioel w vij. kapi.
26:
nie yeſteś naymnieyſze myedzy Kſiążęty żydowſkyemi/ ábo=| wiem s ciebie |
strona: 35v
| Ná dzyeń trzech Krolow. |
1:
wiem s ciebie mi wynidzye wodz ktory będzye rządził lud moy
2:
Izráelſki. Thedy Herod poćichu záwoławſzy do ſiebye onych
3:
Mędrcow/ pilnie wywiádował ſie z nich/ kthoregoby ſie cżáſu
4:
thá gwiazdá vkazáłá. A roſkazawſzy im iść do Bethleem/ po=
5:
wyedzyał im: Przyiechawſzy tám pytaycie ſie pilnie o tym dzie=
6:
cięciu/ á gdy ſie o nim dowiecie/ wſkażcye mi też o nim/ iżbych
7:
y ia też ſzedſzy pochwalił go. A oni ſłucháiąc krolá odeſzli. A oto
8:
záſię oná gwiazdá ktorą widzyeli ná wſchod ſłońcá poſthępo=
9:
wáłá przed nimi/ áż przyſzedſzy ſtánęłá ná thym mieyſcu gdzye
10:
było dzyecię. A vyrzawſzy tho iż gwiazdá ſtánęłá/ vrádowáli
11:
ſie weſelem wielkiem. A wſzedſzy do domu onego/ náleźli dzye=
12:
ciątko y z Máryą mátką iego: A vpadſzy dáli chwałę iemu. A
13:
otworzywſzy ſkárby ſwe/ ofiárowáli mu dáry/ Złoto/ Kádzi=
14:
dło/ Mirrę. A pothym przez ſen wzyęli wyrozumienie/ áby ſie
15:
nie wrácáli do Herodá. A thák przez inſzą drogę wroćili ſie do
16:
kráiny ſwoiey.
Dowody ktore ſie o nim dzyały iuż po zyáwieniuieo.
17:
A
Cż były iáwne Proroctwá o Pánu náſzym/ á wſzákoż zyáwieniu iego ni=
18:
gdy był cżás nie położon. Ale to iuż było iáwnieyſze/ gdy páſterze głoſem
19:
wołáli/ iż im iuż ieſt przez Anyoły/ vkazan/ iż go iuż ocżymá ſwoiemi wi=
20:
dzyeli/ iż też o nim Anyeli iuż ná powietrzu ſpiewáli/ iuż theż o iego pocżęcyu y
21:
Elżbietá przed tym iáwnie powiedáłá/ Anná Prorokini iż iuż ieſt/ ſzyroko tego
22:
dowodziłá.
Lukaſs w ij. kap.
23:
Nákoniec on ſwięty ſtárzec Symeon/ ktory miał thę obietnicę od
24:
Páná/ iż nie miał vmrzeć áż miał oględáć tego od Bogá obiecánego Zbáwicie=
25:
lá. A gdy mu był dan s trefunku máłym dzyeciątkiem przy ofiárowániu iego
26:
ná ręce iego/ tedy wnet zruſzon Duchem s. á ogárnion ſtráchem wielkim/ po=
27:
znał go y záwołał w koſciele wielkim głoſem: Owoż go iuż pewnie macie/ iużći
28:
ten ieſt kthory nam obiecan był/ Iuż Pánie weźmi mię ſługę ſwego w pokoiu/
29:
gdyś dał docżekáć wedle obietnice ſwey oględáć ocżom moim zbáwicielá ſwe=
30:
go. A wżdy tho niewiernych żydow nic nie ruſzyło/ bo tho byłá ſtráſzliwa rzecż
31:
złym/ ktorzy ſie bali o przemienienie vrzędow ſwoich: á bárzo pocieſzliwa do=
32:
brym/ ktorzy go potym z rádoſcią przyiąwſzy/ poználi. Abowiem to byłá v nie
33:
wiernych dziwna rzecż/ áby ſie był miał w ták vniżonym ſtanie zyáwić/ nie ro=
34:
zumieiąc temu/ iákiego to był kroleſtwá Krol/ chocia im o tym iáwnie proro=
35:
kowano było.
Pan ſie ná lekkośc żydom obiáwił pogánom.
36:
❡ Ná koniec Pan ku więtſzey lekkośći niedowiárſthwá ich/ wzbudził á okazał
37:
więtſzą wiárę w pogániech/ ktorzy o nim áni obietnic/ áni proroctwá nie mieli/
38:
áni nigdy o nim ſłycháli/ y okazał miedzy nimi nową gwiazdę/ nád przyrodze
39:
nie biegow niebieſkich/ ktora przed tym nigdy widaná nie byłá: A co zacnieyſzy
40:
miedzy nimi á ći ktorzy byli náucżeni w ſpráwách biegow niebieſkich/ obacży
41:
wſzy onę dziwną á nową rzecż/ náleźli to miedzy ſobą/ iż ſie muſiáło co dziwne=
42:
go s przeźrzenia Boſkiego zyáwić á okázáć ná ſwiecie. A trzey obrawſzy ſie czo
43:
mędrſzy á zacnieyſzy/ ſzli zá oną gwiazdą/ ktora ie dowiodłá áż do zyemie żydo=
44:
wſkiey. A tám w rozmowach miedzy żydy/ pytáiąc ſie o tey dziwney rzecży/ zro
45:
zumieli/ iż s tego narodu á w tey zyemi miał ſie národzić krol á zbáwiciel/ ktory
46:
miał rządzić á opánowáć wſzytek ſwiát. Y vrádowáli ſie temu bárzo iż do zye=
47:
mie oney tráfili/ iedno iż mieyſcá ieſzcże nie wiedzyeli. Obacżywſzy to s powye=
Przecż ſie gwiazdá ſkriłá nád Ieruzalem.
48:
śći ludzi onych/ y z oney gwiazdy iż iuż ieſt/ ſzli przedſię zá oną gwazdą/ kthora
49:
przywiodſzy ie do Ieruzalem/ zákryłá ſie im. A to dla tego Pan vcżynić racżył/
50:
iż ie przywiodł do miáſtá głownego/ gdzie byłá ſtolicá krolewſka/ gzie był ko=
51:
ſcioł Sálomonow/ gdzie było wſzytko zebránie duchowieńſtwá y náucżonych | w zakonie. |
strona: 36
| Ná dzień trzech Krolow. | Liſt 39. |
1:
w zakonie. Kthorzy gdy niechcieli wierzyć Prorokom ſwoim/ á iáwnym y iá=
2:
ſnym powieſciam iuż o zyáwieniu iego/ áby ie był ieſzcże vpomionął przez po=
3:
gány/ áby im potym ná ſądzye ſwym nic winien nie zoſthał/ czo o nich powye=
4:
dzyał: Iż wiele ich od wſchodu y od zachodu ſłońcá ná ſądzye Páńſkim zwy=
5:
ciężą ten narod niewierny.
Mattheuſs. w viij.
Lukaſs. w xiij. kap.
Lukaſs. w xiij. kap.
6:
❡ Mędrcy oni przyſzedſzy do miáſtá onego byli bárzo pocieſzeni/ iż tám iuż wi=
7:
dzieli ſtolicę krolewſką/ iż thám widzieli wſzytko zebránie duchowieńſthwá/ y
Iáko ſie iáwnye Mędrcy pytáli w Ieruzalem o Kryſtuſie.
8:
wſzytkich przełożonych ludzi zyemie oney/ nádzyewáiąc ſie go iuż tám pewnye
9:
ználeść miedzy tymi przełożonemi ſtany. A temu nie rozumieli/ iż miedzy tákie
10:
mi ludźmi trudne mieſzkánie iego/ bo go bárzo nie rádzi widzą: iáko y dziś bár=
11:
zo niektore kole w ocży/ á przykra im prawdá iego. A ták chodząc po onym mie
12:
ſcie/ iáwnie á iáſnie ſie pytáli/ gdzie ieſt ten wáſz obiecány krol/ kthory ſie wam
13:
iuż národził/ kthoregochmy gwiazdę áż ná wſchodu ſłońcá poználi/ á tuchmy
14:
zá nią ſzli/ y tu nas prowádziłá/ á pewnie ſie iuż nádzyewamy iż tu muśi być/ á
15:
bárzobychmy ſie go rádzi dopytháli/ ábychmy dáli cżeść á chwałę iemu. A nie
16:
pytáli ſie o nim poćichu/ áni pokątnie/ ále áż ſie tho roznioſło y do krolá y mye=
17:
dzy wſzytki przełożone miáſtá onego.
18:
❡ Słuchayże co thu hiſtoria powieda/ iż ſie s they nowiny bárzo záfráſował
19:
krol/ y záburzyło ſie wſzytko miáſto ono.
20:
Rozumieyże temu/ iż ſie nie záburzyli
21:
áni zátroſkáli ći ktorzy záwżdy ſzukáli á prágnęli ſpráwiedliwośći/ owſzem s te
22:
go byli bárzo pocieſzeni/ pomniąc ná ony ſłowá Izáiaſzá Proroká/ ktory im o
Ezaiaſs w ix. kap.
23:
nim powiedał/ iż tho miáło być kſiążę pokoiu/ á z nim ſie miáłá zyáwić praw=
24:
dá y ſpráwiedliwość. Ale ſie ći byli záburzyli/ ktorzy ſie bali/ áby byłá nie zelżo=
25:
na zwirzchność ich á vrzędy ich/ prze tę prawdę á prze tę ſpráwiedliwość/ kto=
26:
ra ſie z nim zyáwić miáłá.
Dyabeł nie zámieſzka nigdy w ſprawách ſwoich
27:
❡ Pátrzayże iáko tu dyabeł chytry nie zámieſzkał ſwych figlow vżyć/ bo mu też
28:
o płatne ſzło. Wzburzył onego krolá/ áby ſie pilnie ſtárał á dowiedował/ gdzie
29:
by ſie ten krol národzić miał/ przywodząc mu ná pámięć/ iż to iuż ſzło o kroleſt=
30:
wo iego/ áby go co rychley zániſzcżył á zámordował. A nie bacżył nędzny krol/
31:
iż chytry zły duch nań śidłá ſtáwiał/ á ſobie więcey w tym folgował/ nádziewá
32:
iąc ſie y tego nowo národzonego krolá ták zátráćić/ y thego nędzniká poſieść y s
33:
kroleſtwem iego/ iákoż go podobno tho doſzło/ ále go drugie bárzo omyliło. A
34:
ták ten nędzny krol/ poſłał wnet po wſzytko duchowieńſtwo/ y po wſzytki nau
35:
cżone w zakonie/ pytáiąc ich pilno/ coby rozumieli ábo wiedzieli o tym obyecá
36:
nym krolu/ ábo gdzye á kiedy/ á iákoby ſie zyáwić miał.
Mieyſce národzenia Páńſkigo Bethleem
37:
❡ Powiedzyeli mu/ iż to ieſt pewná rzecż/ iż ſie zyáwić ma/ bo o tym piſmá y o=
38:
bietnic wiele mamy/ iedno iż niewiemy kiedy á iáko: ále mieyſce národzenia ie=
39:
go w Bethleem pewne ieſt. Bo nam Micheaſz Prorok iáſnie o tym powiedał:
Micheaſs w v. kap.
40:
Iż y ty Bethleem miáſto żydowſkie nie będzieſz poniżone miedzy kſiążęty żydo=
41:
wſkiemi: Abowiem s ciebie mi ſie ma národzić Kſiążę kthore ma rządzić lud
42:
moy Izráelſki. A ták iákośći iuż o nim bárzo ſłycháć. A ná koniec y ći pogáni/
43:
ktorzy tu przyſzli/ bárzo o nim powiedáią/ á pilnie ſie pytáią.
44:
❡ A potym gdy iuż wyrozumiał od nich krol wſzytki proroctwá/ ieſzcże ſie bár=
45:
zyey zátrwożył/ á poſłał ſobie poćichu po ony Mędrce/ y powiedział im: Iużći
46:
ia pewnie wiem mieyſce gdzie ieſt/ boć ieſt w Betleem mieſcie żydowſkim/ ie=
47:
dno wy idźcie á dopythaycie ſie go/ á gdy go znaydziecie/ proſzę was daycie mi
48:
też znáć/ ábych y ia iechał á dałbych też chwałę iemu.
49:
❡ Pátrzayże tu iáko ieſt wielka moc wiáry ſwiętey/ á iáko Pan Bog nigdy nie
50:
omieſzka káżdego pocieſzyć/ kto ptry niey mocnie ſtoi. Gdj vſłyſzeli oni ſwięci lu
51:
dzye/ iż o tym Betleem Prorok z dawná opowiedał/ odnieſli ſie od onego miey
52:
ſcá/ w ktorym go było więcey náleść przyſtało/ á puśćili ſie do onego błáhego
53:
miáſtecżká/ więcey wierząc ſłowom Prorockim/ niż podobieńſthwu. A tuby
54:
miał być ſtąd przykład káżdemu krześćiáńſkiemu cżłowiekowi/ iżby káżdi miał
55:
záwżdy więcey wierzyć á ſtać przy ſzcżyrych ſłowiech wiáry ſwięthey á piſmá
56:
ſwiętego/ á nigdy ſie nie vnośić zá żadnemi wymyſły áni zá podobieńſtwy. A | tákiego káżde= |
strona: 36v
| Ná dzyeń trzech Krolow. |
1:
tákiego káżdego pewnie żadna pociechá nie minie. Iáko ná ten cżás thy ſwięte
Káżdy wierny ma więczey ſtać przy prawdzie niż przy podobieńſtwie
2:
ludzi potkáłá/ iż ſie im wnet okazáłá drogá/ tám gdzie ſie pytáli. Bo ſkoro wy=
3:
ſzli z miáſtá/ wnet ſie im vkazáłá záſię oná gwiazdá/ y prowádziłá ie áż do ſá=
4:
mego Bethleem.
5:
❡ Abowiem tho wielka pociechá v nich byłá/ iż vyrzeli onę gwiazdę/ á náleźli
6:
przewodniká do mieyſcá ſobie pożądliwego: á tho byli pogáni/ á nigdy go áni
7:
ználi/ áni żadnego dobrodzyeyſtwá od niego nie mieli. O iákoby to nam wię=
8:
cey przyſłuſzáło/ktorzychmy wzięli rozmáite dobrodzieyſtwá od niego/ ták że=
9:
chmy ſie sſtáli bráćiſzki iego á rownemi vcżęſniki kroleſtwá iego/ ſłuſzniebych=
10:
my ſie mieli pytáć á ſzukáć kędy drogá do niego. Ale iáſne my gwiazdy mamy/
Iáſne gwiazdy/ ktore nas wyodą do Páná náſzego.
11:
ktore nas wiodą do tego Bethleem/ do tego krolá á Páná náſzego/ á to ſą ſwię=
12:
te ſłowá á wierne obietnice iego. Swieći nam iáſno krzeſt ſwięty/ ktory z nas
13:
zmázał niełáſkę á przeklęcie iego/ kthoremechmy ſą poſlubieni iemu. Swieći
14:
nam pámiątká á obchod męki iego w ſwiętym ciele á we krwi iego/ kthorą ile=
15:
kroć obchodzić będziemy/ tylekroć iákobychmy z nowu odrodzeni byli. Swie=
16:
ći nam oná wdzięcżna obietnicá iego: Iż ilekroć ſie vzna nędzny cżłowiek/ tyle=
Matte. w xviij.
17:
kroć chce mu być miłośćiwy. O iáſneſz to gwiazdy/ O znácżnaſz to drogá á vbi
18:
ty gośćiniec do tego Bethleem/ ktoby ſie iedno chciał do niego pytháć. Ale ieſli
19:
thym gárdzić będzyemy/ boymy ſie áby nas nie opuśćił á nie zyáwił ſie pogá=
20:
nom: iáko był vcżynił tym niewdzięcżnym żydom. Iáko też to powiedział o o=
21:
nych/ ktorych był wezwał ná gody ſwoie/ á oni ſie vdáli zá woły/ zá wſiámi/ zá
22:
żonámi/ iż do ſmierći nie oglądáią wiecżerzey moiey. A toć ſą wſzytko przypo=
Lukaſs w xiiij. ka.
23:
wieśći ná niewdzięcżnośi náſze/ w kthorychby ſie nam bárzo obacżáć potrzebá/
24:
bo widzimy iáwnie iż nam o płatne idzie.
¶ Wiárá ma być ważnieyſza niż podobieńſtwo.
25:
❡ Pátrzayże iáka wiárá byłá w thych ludzyoch ſwiętych/ chocia byli pogáni:
26:
gdy iuż vyrzeli onę gwiazdę/ ſzli zá nią áż do ſamego Bethleem: ktora ieſzcże nie
27:
doſzedſzy miáſtá/ ſtánęłá nád onym nędznym domkiem/ gdzie było ono ſwięte
28:
dzyecię y s pánną mátką ſwoią. Nic ſie nie pytáiąc á nie doieżdzáiącz zacniey=
29:
ſzych domow/ nic ſie nie trwożąc niedoſtátkiem domku onego/ wneth sſkocży=
30:
wſzy s koni/ z wielką rádoſcią bieżeli do niego: A vyrzawſzy dzyeciątko/ iuż mie
31:
li wielką nádzyeię/ iż ználeźli cżego ſzukáli. Iuż Duch ſwięty obiáſnił ſercá ich/
32:
iuż im przypádłá wielka rádość/ ták iż oni zacni á wielkich mądrośći ludzie/ nic
33:
ſie nie hydząc onym máłym dzieciątkiem y niedoſthátkiem mátki iego/ padſzy
34:
ná koláná ſwoie/ dáli cżeść á chwałę iemu/ iáko Bogu: á othworzywſzy ſkárby
35:
ſwoie/ dáli dáry iemu iáko krolowi/ dáli mu Mirrę/ Kádzidło/ y Złoto. Złoto
¶ Co známionuie Mirrá/ Kádzidło/ Złoto.
36:
mu dáli/ wyznáwáiąc go práwym krolem: Mirrę mu dáli/ wyznawáiąc go
37:
być práwym pomázáńcem Bożym: Kádzidło mu dáli/ ná znák tego/ iż on iuż
38:
miał być oſtátecżnieyſzym kápłanem/ ktory miał zá nas ofiárowáć wdzięcżną
39:
ofiárę ná krzyżu Bogu Oycu ſwemu. Abowiem to ſpráwił w nich Duch ſwię=
40:
ty/ iż to oni obacżyli/ cżego ini mędrcy á náucżeni w zakonie obacżyć nie mogli.
41:
Cżego Micheaſz Prorok támże/ opowiedáiąc zyáwienie iego w Bethleem/ doło=
42:
żył: Iż wyſcie iego będzie od pocżątku á ode dni wſzytkich wiekow/ á ten będzye
Micheaſs w v. kap.
43:
ſpráwował lud moy Izráelſki.
Ná dziwne ſpráwy dziwnego Páná było potrzebá.
44:
❡ Tu dopirko możeſz rozumieć/ iż ná thák dziwne ſpráwy/ dziwnego też Kſiążę=
45:
ciá było potrzebá/ á tákiego iáko thu o nim Prorok powieda/ kthory był ieſzcże
46:
przed wſzemi wieki/ ktory z dawná wyrozumiał/ iáko miał zborzyć moc á chy=
47:
trość cżártowſką/ iáko miał zniſzcżyć ſmierć/ y iáko miał zetrzeć á znieść grzech
48:
z nędznego cżłowieká. Thegoć nie mogło zyemſkie Kſiążę vcżynić. Bo by nam
49:
było ſzło o docżeſne rzecży/ doſyć było/ áby ſie nam też był ziemſki á docżeſny krol
50:
zyáwił. Ale iż nam ſzło nie o dożywocie/ ále o ſámę wiecżność/ trzebá nam też by
51:
ło wiecżnego krolá/ á tákiego zbáwicielá/ ktory z Bogiem Oycem od wiekow
52:
wſzytki ſpráwy niebá y zyemie ſpráwował. Iáko o nim ſam tenże tho Bog O=
53:
ciec wſzędy ſwiádectwo dawa.
54:
❡ Bo ácż to ieſt wielkie niepodobienſtwo/ iż ſie miał táki krol w ták vniżonym
55:
ſtanie zyáwić/ á to ieſzcże więtſze/ iż ſie miał s pánny národzić. Ale y toć też byłá | niepodobna |
strona: 37
| Ná dzień trzech Krolow. | Liſt 37. |
1:
niepodobna/ iż ſie Ewá z Adámá miáłá vrodzić/ á Adam z gliny: A ieſzcże kte=
2:
mu nád przyrodzenie/ bo s kośći wziętey z boku iego. Dálekoć to byłá podobniej
w j. Moy. w ij. kap.
3:
ſza/ iż pánná miáłá tego krolá vrodzić: o cżym y proroctwá y obietnice były/ kto ¶ Podobna byłá rzecz iż Pánná porodzić miáłá.
4:
ry od wſzech wiekow był/ iedno iż wedle Proroctwá miał zákryć cżłowieczeńſt=
5:
wem Boſtwo ſwoie. Abowiem thego byłá potrzebá/ cżego cżłowiecżeńſthwo
6:
zwyciężyć nie mogło/ áby było Boſtwo zwyciężyło. Acż to było zákryto przed
7:
złośćiwemi á niewiernemi/ chocia o tym pewną wiádomość mieli/ im ná pom
8:
ſtę/ á wiernym ná pociechę. Iáko ſie to y dziś po cżęśći dzieie/ iż iedno piſmo wſzy
Iedno piſmo mamy á rozno rozumiemy.
9:
ſcy mamy/ iednáką wſzyſcy ſzcżyrą á iáſną prawdę widzimy/ y wſzyſcy ták wy=
10:
znawamy/ iedno iż nie wſzyſcy przy iednoſtáynej prawdzie ſtoimy. A to wſzyt=
11:
ká wymowká: A ocż kiedy ták s ſtárádawná bywáło. Bá bywać też to w káż=
12:
dey ſpráwie ziemſkiej/ iż ſie rozno rzecży odmieniáć muſzą: Ale dobri goſpodarz
13:
weźrzawſzy w ſtáre reyeſtra/ odmieni wſzytki nowe wymyſły/ á ſtánie przy ſtá=
14:
rych zwycżáioch. Y káżdy ſie vrząd poſpolicie do wyſzſzego práwá odwoływa.
15:
A toć ſą práwie ſtáre reyeſtrá á ſtáre vrzędy/ ktore od ſámego Páná á z iego ſá=
16:
mego roſkazánia powſtáły/ przez piſmá y przez Apoſtoły vtwirdzone y poſtá=
17:
nowione: nie to co ſobie ludzie wymyſláli ábo dziwnie wynáydowáli. A cożby
18:
to nam owſzem bárziey przyſłuſzáło/ ktorim bárzo o płatne idzie/ dzierżeć ſie ſtá
19:
rey náuki á ſtárych przywileiow nam od Páná náſzego vtwirdzonych: á zwła=
Do Galatow w j.
20:
ſzcżá iż nam to zámierzono/ iż by też y Anioł nam co nowego wymyſlił/ iż to ma
21:
być v nas zá przeklęcie. Ale nam nie trzebá Anyołá/ bo to v nas ládá bábá prze
22:
wiedzie: płatnieyſze v nas mirrá kádzidło á złoto/ ábo ziele ſwięcone/ ktho ie ná
23:
ſzyi powieśi/ niżli tá wiárá á to ſtałe ſerce tych ſwiętych ludzi/ ktorzy s tymi dá=
24:
ry teo Páná ſzukáli/ nic ſie nie lękáiąc żadneo niebeſpiecżeńſtwá ſwiátá teo: Coby
25:
to ieſzcże ten Pan od nas wdzięcżniey prziymował iáko od miłoſnikow ſwoich/
26:
niżli od onych pogánow/ iáko nas s tego ná wielu mieyſcach vpomina.
Pánu żadne ſerce nie zakryto.
27:
❡ Pátrzayże dáley/ iáko Pan wiernych ſwoich przeſthrzega/ á iáko iemu żadna
28:
przykrytość ſercá złośćiwego nie ieſt táiemna: Obacżywſzy fáłeſzną myſl onego
29:
złośćiwego krolá/ ktory myſlił o zágubieniu/ y onych Mędrcow y onego ſwięteo
30:
dziecięciá/ przeſtrzegł ie przez Anyołá ſweo/ áby ſie nie wrácáli do niego/ ále áby
31:
ſie obroćili inſzą drogą. A thák my wſzyſcy chcemyli być w opiece Páná tego/ á
Iáko mamy nádzyeię mieć w Pánu ſwoim.
32:
mieć nád ſobą ſwietą ſtraż iego/ weźmimy przed ſię táką ſtałą wiárę/ iáko byli
33:
ći ludzie ſwieći wzięli/ á ſzukaimy go iáko krolá á páſterzá ſweo: Bo ácż go tu ná
34:
ſwiecie cieleſnie nie naydziemy/ ábychmy mu ofiárowáli dárj ktore oni iemu o=
35:
fiárowáli/ ále on iednák ſiedząc w Máyeſtacie Boſtwá ſweo/ wdzięcżnie ie od
36:
nas będzie prziymował/ gdy mu będziem ofiárowáć ty dáry/ to ieſt wdzięcżną
37:
wonność kádzidłá wierney pokorney prośby náſzey/ á gorzkość mirry ſkruchę á
38:
żáłość w ſercach náſzych/ zá grzechy náſze. A chcemyli złotem dołożyć/ ácż go on
Iáko my mamy ofiárowáć dári Panu ſwoiemu.
39:
od nas nie potrzebuie/ tedy tych doſyć mamy o ktorych nam ſam powiedał: Co
Matthe. w xxv.
40:
z nich namnieyſzemu vcżynimy/ iákobychmy iemn ſámemu vcżynili.
41:
❡ A nie rownaymy ſie z onymi kthorzy ſie byli w Ieruzalem z iego przyſcia zá=
42:
troſkáli/ bo nie rozumieli nacż ſie miáło ſciągnąć kroleſtwo iego: kthore potym
43:
przezwał złym pokoleniem á narodem iáſzcżorcżym. Bo by byli o nim rozumie
44:
li iż im miał zamki rozdawać/ ná vrzędy ie wywyſzſzáć á zworzchnośći ich wy=
45:
nośić/ bieżeliby go też byli ſzukáć do Bethleem. Ale iż tákie ludzi bárzo kole w o=
46:
cży kroleſtwo iego/ y bárzo ſie byli przed nim zátrwożyli/ iáko ſie y dziś trwożą.
47:
O ktorych też powieda/ iż pogáni vprzedzą ie do kroleſtwá niebieſkiego. A wier
48:
nym ſwym powiáda: Iż błogoſłáwione ocży ktore widzą co wy widzicie. Kte
Matthe. w xxi. ka.
Lukaſs w x. kapit.
Lukaſs w x. kapit.
49:
mu to dokłádáiąc: iż ieſzcże błogoſłáwieńſze/ ktore nie widząc go vwierzyły Bo
50:
ſtwu ſwiętemu iego. A ták ſtańmy mocno przy Pánu ſwoim/ á ſzukaymy go iá
51:
ko go ći Mędrcy ſzukáli/ á on pewnie tákież vcieſzy á nigdy nie opuśći nas.
52:
¶ Summá s tey Ewányeliey/ krotko ná náuki zebrána.
53:
❡ A tu s tey roſpráwy ſwiętey temu ſie napilniey przypátrowáć mamy/ iáko v
54:
Páná nie ieſt żadne brákowánie oſob/ w powołániu ſtanu káżdego/ iedno iż tho | G | v niego na= |
strona: 37v
| Niedzyele pirwſzey po |
1:
to v niego nazacnieyſzy/ kto ſie dziwuie á przypátruie ſwiętemu Boſtwu iego.
2:
Ták iáko ſie to okazáło w tych pogáńſkich Mędrczoch/ iákochmy ſłyſzeli/ iż on
3:
opuśćiwſzy wſzytki narody przebránych onych ſwoich/ kthorzy oń máło chcieli
4:
dbáć/ obiáwił ſie pogánom á cudzoziemcom/ tylko iż ſie dziwowáli nowym dzi
5:
wom iego/ á przypátrowáli ſie dziwney możnośći iego. A my ábychmy ſie też
6:
tego vcżyli/ á cieſzyli ſie tym/ iż ſie też ták nád káżdim sſtánie/ kto ſie będzie pilnie
7:
przypátrował á ſzukał ſwiętego Boſtwá iego. ❡ Drugie mamy bacżyć/ iáko
8:
ſobie Pan lekce waży ſercá niewierne/ á vmie thák iáko chce wſzędzye władáć á
9:
brákowáć imi. Co ſie okazáło ná tym złośćiwym krolu/ á ná wſzytkich prze=
10:
łożonych národu onego niewiernego/ iż wſzyſcy pogłupieli/ á nie mogli ſie oba=
11:
cżyć co ſie z nimi działo/ chociay mieli y znáki/ y podobieńſthwá/ y proroctwá z
12:
dawná o tym ſwoie. ❡ Trzecie/ iáko vmie Pan przeſtrzegáć wiernych ſwoich
13:
y iáko ie vmie záchowywáć od káżdego niebeſpiecżeńſthwá ich/ y vmie ie przy=
14:
wieść ná drogi beſpiecżne/ y ná drogi ſpráwiedliwośći/ iáko ſie tho okazáło ná
15:
tych ludzioch ſwiętych/ ktorzy z mocną wiárą ſzukáli iego á dufáli iemu.
16:
❡ Cżwarte mamy ſie vcżyć/ co mamy ofiárowáć Pánu temu/ á cżym vbłagáć
17:
ſwięte Boſtwo iego. Bo nie Mirrę/ nie Kádzidło/ nie ſwiecżkę/ nie zyołko/ ták
18:
iáko ini cżynili/ ále ſkruſzoną myſl ſercá niewinnego/ á wonność pokorney á v=
19:
niżoney modlitwy ſwoiey.
20:
☞ A ták náſz wſzechmogący Pánie/ pokornie cie prośimy iáko Bogá á Krolá
21:
ſwego w tym ſwiętym cżłowiecżeńſtwie twoim zyáwionego/ ábyś tákież racżił
22:
obiáſnić ty nędzne ſercá náſze/ gwiazdą á promieniem ſwiátłośći Boſtwá two
23:
iego/ przez Duchá twego s. ábychmy cie też s práwą wiárą ſzukáć y o thobie ſie
24:
pytáć vmieli/ á vmielić ofiárowáć pokorne á wierne ſercá ſwoie/ z vniżonemi á
25:
z nabożnemi prośbámi ſwoiemi/ á chodzili w obronie ſwiętey twoiey/ á w tym
26:
beſpiecżeńſtwie/ w ktorym záwżdy chodzą ći/ ktorzy dufáią ſwiętemu Boſtwu
27:
twemu/ á ſzukáią s práwą wiárą á z mocną nádzieią ſwiętego miłoſier=
28:
dzia twego. Co nam rácż dáć náſz wſzechmogacy Pánie á Boże náſz
29:
iedyny ná wieki wiekom błogoſłáwiony.
30:
Amen.
31:
Ewányelia Niedziele pirwſzey
32:
po Nowym Lecie. Kthorą nápiſał Lukaſz s. ij.
33:
kápit. Przećiwko ſtráchowi ſwiátá tego/ y cżło=
34:
wieká nikcżemnego.
35:
❡ Azaſz nie wiecie/ iż mnie więcey należy w tym być co ieſt
36:
wola Oycá moiego etc.
¶ Iż ni w kim nie ma być żadna nadzyeiá oprocz Páná A iż żadny mocarz nic nie może bez niego. Y iáko tho ieſt rzecż ſtráſzliwa odſtąpić od woley iego.
37:
T
O błogoſłáwyone dzyecię Pan náſz mi=
38:
łośćiwy Iezus Kriſtus/ iáko o nim Ewányeliſtho=
39:
wie ſwiádcżą/ iż záwſze roſło w mądrośći/ á było ná
40:
pełniono Duchá s. A chcąc to okazáć ieſzcże w dzie=
41:
ćińſtwie ſwoim/ iákiego tho Oycá był ſyn/ á ſkąd ſie
42:
táká mądrość z nim okázowáłá/ niechciał tego oká
43:
zowáć miedzy dziećmi/ iáko ine dziecię/ ále ſie wdał
44:
miedzy Mędrcze á miedzy Doktory/ iáko thu niżey
45:
vſłyſzyſz: áby byli zrozumieli/ czo tho było za dzye=
46:
cię/ á iáki tho miał być cżłowiek/ á iż nie ziemſki ro=
47:
zum okázował ſie w dzięćińſtwie iego. Chciał theż
48:
thu nam ten wſzechmogący Pan okazáć/ komuchmy więtſze poſłuſzeńſtwo zá=| chowywáć |
strona: 38
| Nowym Lecie. | Liſt 38. |
1:
chowywáć powinni/ ieſliż ſwiátu/ ieſliż rodzicom/ ieſliż vrzędom á zwirzchno=
2:
ſciam przełożonym od Bogá/ cżyli Bogu Oycu náſzemu niebieſkiemu. Gdyż
3:
tego po nas vſtáwicżnie potrzebuie/ ábychmy w nicżym nie odnośili ſie od wo
4:
ley iego. Cżego y ſam Pan Kriſtus vcżył zwolenniki ſwe á ony miłoſniki ſwe/
5:
iżby oni vſtáwicżnie prośili Oyczá niebieſkiego/ áby iego wola ſwięta przez nie
6:
wypełniona byłá/ ták w niebie iáko y ná ziemi. Iáko thu otho y mátcze ſwoiey
7:
ſwiętey/ gdy go tám ználázłá miedzy onymi Doktory/ odpowiedzieć racżył: Iż
8:
mnie było ſzukáć nie trzebá/ zaſz nie wiecie/ iże ia to muſzę ſpráwowáć/ co ieſt wo
9:
la Oycá moiego. A ták ty ſwięte ſłowá iego tu ſą zá pocżątek wzięte/ ná náukę
10:
káżdemu Krześćiáńſkiemu cżłowiekowi/ iż mu ſie ni w cżym inſzym więcey nie
11:
przyſtoi ćwicżyć á zábawiáć/ wnet od młodośći ſwoiey/ iedno w tym co ieſt wo
12:
la Bogá Oycá náſzego. Co ſzyrzey zrozumieſz s tey Ewányeliey ſwiętey/ iedno
13:
iey s pilnoſcią poſłuchay.
grafika
14:
A
Gdy był Iezus we dwunaſcye lecyech/ ſzłi wedle
15:
zwycżáyu do Ieruzalem ná dzyeń ſwięthy/ á wypeł
16:
niwſzy dni ſwięthe/ gdy ſie wroćili/ zoſtáło dzyecię
17:
Iezus w Ieruzalem/ ták iż o thym nie wiedzyeli ro=
18:
dzicy iego. A nádzyewáiącz ſie go być w inſzym ze=
19:
brányu y ſzli przedſię tego dniá/ á ſzukáli go miedzy powinowá
20:
tymi y znáiomemi. A nie nálaſzſzy go thám/ wroćili ſie záſię do
21:
Ieruzalem ſzukáiąc iego. Y sſtáło ſie ieſth po trzećim dniu/ ná=
22:
leźli go w koſciele w poſrzodku Doktorow ſiedzączego/ ſłuchá=
23:
iąc ich á pytáiąc ſie od nich. A zumieli ſie tedy wſzyſczy kthorzy
24:
go ſłucháli/ nád tákiemi roſpráwámi á odpowiedzyámi yego.
25:
A widząc to dziwowáli ſie bárzo. Rzekłá thedy mátká iego ku
26:
niemu: Synu y czożeś to nam vcżynił? oto ociec twoy y ia z żá=
| G 2 | łoſcią ſzuká |
strona: 38v
| Niedzyele pirwſzey po |
1:
łoſcią ſzukálichmy ciebie. A on im odpowiedzyał: Czoż ieſth ná
2:
tym iżeſcie mię ſzukáli? Azażeſcye nie wiedzyeli/ iż mnie w thym
3:
czo ieſt Oycá moiego więcey należy być. A oni temu ſłowu zro=
4:
zumieć nie mogli ktore on rzekł do nich. Tedy potym ſzedł z ni=
5:
mi áż do Názáreth/ á thám im był ná wſzem poſłuſzen. A mát=
6:
ká iego pilnie chowáłá w ſerczu ſwoim ony wſzytki ſłowá. Ie=
7:
zus potym mnożył ſie w mądrośći y w leciech/ á łáſká Boża y
8:
ludzka byłá z nim.
9:
G
Dyż to iuż ſláchetne dzyecię/ á to nam z dáwná obiecáne á błogoſłáwio=
10:
ne plemię zyáwiło ſie thu ná ſwiát/ Tedy potym ſzedł z ni=
11:
proroctwá/ y iákie powieśći o nim ſie działy: iuż przez Anyoły/ iuż przez
12:
páſterze/ iuż y przez pogány/ iuż przez Annę y przez tego ſwiętego ſtárcá Syme
13:
oná/ iákoś to pirwey w Ewányeliey ſłyſzał/ ták iż rodzicy iego y wſzyſcy ludzye
14:
iuż ſie byli zdziwili á práwie zumieli s tych rzecży ktore o nim vſtáwicżnie ſły=
15:
ſzeli. Ale iż ſam przez ſie ieſzcże był w dziećińſtwie ſwoim żadnego dziwu Boſt=
Chcyał Pan ſam przez ſie w młodośći ſwoiey okázáć podobieńſtwo boſtwá ſwego.
16:
wá ſwego okazáć nie racżył/ niechciał tego zániecháć/ y niechciał tego od cien=
17:
kiego końcá pocżąć/ y niechciał tego miedzy dziećmi iáko dziecię okázowáć: bo
18:
záwżdy/ iáko o nim Ewányeliſtá powieda/ iż roſł w mądrośći będąc pełen Du
19:
chá s. Ale gdy rodzicy iego według zwycżáiu ſwoiego ſzli do Ieruzalem do ko=
20:
ſciołá Sálomonowego/ áby tám byli obchodzili ſwięto ſwoie według zakonu
21:
ſwoiego/ á tám ono ſwięte dzyecię przyſzedſzy z nimi/ vyrzawſzy ony wymyſlne
22:
modły/ o ktorych Prorocy powiedáli/ iż ſie máło Bogu Oyczu iego podobáły:
23:
vyrzawſzy też ony fáłeſzne doktory y ony náucżyciele/ ktorzy nie wedle woley Oy
24:
cá iego náuki ſwięte ſzáfowáli/ nie mogło wytrwáć ſwięte Boſtwo iego/ ále po
25:
zoſtał w onym koſciele/ á opuśćił narod ſwoy wedle cżłowiecżeńſtwá ſwego/ á
26:
vdał ſie w rozmowy z onymi mędrcy á z onymi doktory/ pytháiąc ich o głębo=
27:
kich táiemnicach piſmá ſwiętego/ wywodząc im też wolą Bogá Oycá niebye=
28:
ſkiego/ iákiey on cżći a chwały potrzebował od narodu ludzkiego. Wywodzącz
29:
im też proroctwá y obietnice iego/ y inych wiele rzecży dziwnych. A wſzákoż w
30:
to ſie z nimi nic nie wdawał/ áby ſie im był oznáymował tym być ktory im obie
31:
can był: bo on záwżdy więtſze błogoſłáwieńſtwo thym zoſtáwował/ kthorzy
32:
go nie widzieli á vwierzyli ſwiętemu Boſtwu iego.
Ian w xx. kapitull.
33:
❡ A ták oni mędrcy y oni doktorowie widząc onę mądrość dziećińſtwá onego/
34:
ktora nie byłá podona k rozumowi cżłowiecżemu/ á zwłaſzcżá w tákiey mło=
35:
dośći/ z wielkim dziwem á práwie s ſtráchem zádziwowáli ſie thák dziwnym
36:
rzecżam/ ták iż drugiemu mogło w ſerce wpáść/ ieſliże to iuż nie ten kthory nam
37:
obiecan ieſt: á zwłaſzcżá iż dziećinny rozum trudno miał thákim głębokoſciam
38:
piſmá ſproſtáć/ ieſliby nie był z niebá cżym podpárt.
39:
❡ Mátká ſwięta iego y z inemi rodzicmi/ ták iáko tu Ewányelia powiáda/ gdy
40:
iuż ſzłá z Ieruzalem do domu nic o nim piecżey nie miáłá/ nádziewáiącz ſie iż
41:
gdzye indziey ſzedł miedzy znáiomemi á krewnemi ſwemi. Drugiego dniá gdy
42:
obacżyłá iż go nie máſz/ wielką żáłoſcią zátrwożona/ biegłá ná zad do Ieruza=
43:
lem y z onym Iozephem opiekálnikiem ſwoim y z inemi przyiácioły/ ſzukáiąc á
44:
pilnie ſie o nim pytáiąc. A gdyż ſie go nigdziey dopytáć nie mogłá/ biegłá z wiel
45:
kim ſtráchem do onego koſciołá/ boiąc ſie áby ſie gdzie nie obłądził. A gdy tám
46:
przyſzłá/ ználázłá go á on ſtoi miedzy onymi mędrcy á miedzy Doktory/ áno ſie
47:
ich wielka wielkość ſkupiłá około niego/ ſłucháiąc á dziwuiąc ſie oney dziwnej
48:
mądrośći dziećińſtwá onego. Y pocżęłá k niemu żáłobliwym głoſem mowić:
49:
Y cożeś to nam vcżynił namileyſzy ſynu/ iżeś nas ták zátroſkał á zátrwożył/ thák
50:
iż cie to iuż dwá dni z wielką żáłoſcią á z wielką pilnoſcią ſzukamy. ¶ Mądra odpowiedź dzyećinna.
51:
❡ Słuchayże á ſłuchay pilno/ czo tho máłe dzieciątko á nie dziećinnemi ſłowy
52:
mátce ſwoiey ſwiętey odpowiedziáło/ ták mowiąc: Y coż to ieſt iż mię ták pilno | ſzukacie? |
strona: 39
| Nowym Lecye. | Liſt 39. |
1:
ſzukacie? Izaſz niewiecie iż mnie więcey należy to ſpráwowáć co ieſt wola Oy=
2:
cá moiego. O wielkieſz to ſłowá/ á wiele z nich káżdy wierny zrozumieć może.
3:
Abowiem dwie rzecży nam ten wſzechmogący Pan thu ku náuce náſzey okázáć
4:
racżył. Iedná/ iż iáko tu Ewányelia ſwiádży/ był poſłuſzen rodzicom ſwoim.
5:
Druga/ iż nam dał ná przykład/ ták iáko powiedział mátce ſwoiey/ iż káżdemu
6:
wiernemu ni cżym inſzym więcey nie przyſtoi ſie zábawiáć/ iedno thym co ieſth
7:
wola Bogá Oycá náſzego. A opuśćić wſzytkę iną boiaźń y wſzytko ine poſłuſzeń
Opuśćić wſzytkę wolą ſwiátá tego dla woley Páńſkiey.
8:
ſtwo/ by też było y naſroſzſze/ ſwiátá tego/ ktoreby było nád wolą y nád roſkazá=
9:
nie Bogá Oycá náſzego. Bo ácż tho było ſrogie roſkazánie iego/ ábychmy byli
10:
poſłuſzni rodzicom ſwoim/ á vcżćiwie prziymowáli wolą á roſkazánie ich: Ale
11:
to coby było nád wolą Bogá Oycá náſzego/ nie tylko ábyś w tym poſtronnego
12:
cżłowieká miał poſłuſzen być/ ále nas y s tego przykazánia ſwego wypuśćił/ y
13:
dał to nam tu ná przykład/ iż y rodzicow ſwych w tym ſłucháciechmy nie po=
14:
winni. A owſzem wzgárdzić tákie poſłuſzeńſtwo á roſkázowánie ich/ ktoreby
15:
było nád wola Bogá Oycá náſzego niebieſkiego.
Zaden nie ieſt coby ſwiát opuśćiwſzy/ práwye náſládował Páná ſwego.
16:
❡ Gdzyeſz ſie to dziś podzyáło? á ktoż to ieſt táki? ktoryby w tym ſtale trwał te=
17:
mu Pánu ſwemu: á opuśćiwſzy wolą cżłowieká ziemſkiego (ktorego iednák ká
18:
żdy z nas ma) áby práwie náſládował ſzcżyrey woley Páná tego. Tkni iedno
19:
káżdy ſam ſiebie/ iákiegożeś kolwiek ſtanu ieſt/ ieſli cżyniſz tey powinnośći doſyć
20:
á ieſli ſie nie vnośiſz zá wolą á zá pochlebſtwem ſwiátá tego/ zápomniawſzy po
21:
winnośći tey/ iż żadna inſza wola nie ma być więcey vważona/ iedno wola Bo
22:
gá Oycá náſzego niebieſkiego/ ták iákoć tu o tym to máłe dzyeciątko á Syn iego
23:
iedyny opowiedáć racży.
Obacż co ieſt cżłowiek/ á co ieſt dobrodzieyſtwoieo.
24:
❡ Abowiem ieſli ſie prze iákie dobrodzyeyſtwo vnośiſz/ folguiąc cżłowiekowi
25:
á vſtępuiąc od woley Bogá Oycá ſwego/ obácż co ten cżłowiek ieſt: bo ieſt nie
26:
inácżey iedno iáko cień ſwiátá tego/ kthory rowno s ſłońcem przemija/ á iáko
27:
drzewo ſprochniáłe/ ktore áni ſam wzwieſz kiedy będzie od wiátru wywrocono
28:
Obácżże ieſli on tobie może co dobrego vcżynić/ ieſli go nie nátchnie wola á zwi
29:
rzchność Páná tego/ gdyż káżde ſerce cżłowiecże ieſt w ręku á w opiece iego: A=
30:
bowiem wſzytko co on ma nie iego ieſt/ iedno wſzytko ieſt położono w mocy Pá
31:
ná tego. Obácżże też ieſliby cie iáka grozá ábo ſrogość do thego doćiſkáłá/ ázaſz
Zaden ſtrách nic nye vmie przed mocą Páńſką
32:
niewieſz iż ći wſzyſcy ktorzykolwiek tu ná ſwiecie iáką zwirzchność máią/ ſą od
33:
niego przełożeni/ á wſzyſcy ſą niewolnicy iego: á káżda moc z mocy iego ieſt ná
34:
ſwiát poſtáwioná. Tu iuż rozumieſz/ ieſli będzieſz náſládował woley á roſkazá
Do Rzim. w xiiij.
35:
nia Páná ſwoiego/ á wiernie będzieſz vfał iemu: tu nie tylko cżłowiek/ kthory v
36:
niego ieſth iáko źbło kthore od wichru bywa nágrawano/ ále y żadna moc áni
37:
zyemſka áni piekielna nád tobą mocy mieć nie może.
Ma być poſłuſzeńſtwo vrzędowi/ ále nie nád wolą Bożą.
38:
❡ Bo ácżeś powinien poſłuſzeńſtwo káżdemu vrzędowi thu ná ſwiecie od Pá=
39:
ná twego poſtáwionemu/ ále iedno tákie/ ktoreby nie obrażáło woley á roſka=
40:
zánia Páná twoiego/ dla ktorego ludzie ſwięći dawáli roźlewáć kreẃ ſwoię/ á
41:
mordowáć ciáłá ſwoie/ opuśćiwſzy rádſzey y dobrodzieyſtwá y ſrogośći ſwiá=
42:
tá tego/ á vważywſzy ſobie więcey ono wiecżne á nieſkońcżone dobrodzieyſtwo
43:
Páná ſwoiego/ y boiaźń iego. A ty dla kęſá nędznego dobrodzieyſtwá ſwiathá
44:
tego/ ábo cżłowieká nikcżemnego/ ábo dla lekkiego ſtráchu iego/ ktory tobie áni
45:
złego/ áni dobrego nic vcżynić nie może przez woley ſwiętey Páná twego/ iáko
46:
o tym wiele piſmá maſz/ opuſzcżaſz Páná ſwego/ obruſzaſz cżáſem y pożćiwą
47:
cnotę twoię/ obruſzaſz ſlub y wiárę ktorąś poſlubił Pánu ſwoiemu/ więcey fol=
48:
guiąc cżłowiekowi nikcżemnemu: wiedząc to pewnie/ iż żadny bogacż/ áni ża=
49:
dny mocarz tobie ták wiele dobrodzieyſtwá vcżynić nie może/ iáko then Pan/
50:
gdy będzieſz w opiece ſwiętey iego.
Wſzytko czo maſz od Páná maſz.
51:
❡ Obácżże ſie komuś więcey powinien/ á wſpomni ſobie od kogoś więtſze dobro
52:
dzyeyſtwá wziął: bo wſzytko co maſz/ y to coś ieſt/ wſzytko to maſz od Páná te=
53:
go. A to ktemu iż to wieſz/ iż żywot y ſmierć twoiá y wſzytká máiętność twoiá w
Mattheuſs w x. ka.
54:
ocemgnieniu przeminie/ gdy będzie wola iego. A ieſzcże ktemu/ iáko on ſam po
55:
wieda/ iż cżłowiek tylko może zátráćić ciáło/ ále on y ciáło y duſzę może poſłáć
| G 3 | ná wiecżne |
strona: 39v
| Niedziele pirwſzey po |
1:
ná wiecżne zátrácenie. A tho nád nawiętſze/ ieſli nas iáko niepoſłuſzne á niew=
2:
dzięcżne dobrodzieyſtwá ieo/ wypchnie z onych wiecżnych roſkoſzy/ á z onych pá
3:
łacow wdzięcżnych/ ktore nam ſą dziwnie od wiekow zgotowáne/ á ſtrąći nas
4:
do wiecżnych ciemnośći á ná wiecżne vdręcżenie náſze. Tu dopirko zrozumieſz/
5:
ktora ſrogość zrowna s ſrogoſcią iego: á ktore dobrodzieyſtwo z dobrodzieyſt=
6:
wem iego. A ták tu obácż/ ieſli to przyſtoi cnotliwey krwi twoiey/ á pocżćiwe=
7:
mu cżlowiecżeńſtwu twoiemu/ wziąwſzy rozlicżne dobrodzieyſtwá od niego/ á
8:
poſlubiwſzy mu wiárę ſwoię/ odſtępić od niego: á vważyć ſobie więcey cżłowie
9:
ká nikcżemnego/ o ktorym Ezáiaſz powieda/ iż ieſt iáko trawá zielona/ kthora z
Ezaiaſs w xl. y li.
10:
wiecżorá poſchnie y w ſtog będzie wrzucona. Wiedząc to ktemu/ iż wſzytki bo=
11:
gáctwá niebá y ziemie ſą w opiece iego/ á wſzytki możnośći ziemſkie y niebieſkie
12:
ſą położony w ręku iego/ á káżda moc drży przed mocą iego.
Zaden nie zginie bez woley Páńſkiey kto dufaiev.
13:
❡ A ták nie boy ſie nic żadney mocy áni ſrogośći ſwiátá tego/ gdy będzye nád to
14:
bą ſwięta opieká iego. Bo iáko Dawid powiáda/ iż nie tylko moc cżłowiecża/
15:
ále byś też chodził y po ſmokach/ y po lwiech/ y po báziliſzkoch/ żadna moc tobie
16:
záſzkodzić nie może. Iáko ſie to okazáło w onym Dánielu kthory ſiedział kilko
w Pſamie xc.
17:
dni miedzy lwy zgłodzonemi w iáſkini. Abo Ionás Prorok/ ktorj przez trzy dni
Daniel w vj.
18:
był w okrutney rybie w ſrogich głębokoſciach morſkich. A wżdy iáko dziwnie
Ionas w ij. kapit
19:
obádwá ći byli wybáwieni. A co tych przykłádow ieſt/ iáko záwżdy wierny cho
20:
dzi w opiece Páńſkiey/ á iáko nád nim áni cżłowiek/ áni żadna moc zwirzchno=
21:
śći nie ma/ ſnadźby im y końcá nie było/ kiedy wiernie dufa Pánu ſwemu.
Złe ieſt dobre mienie nád wolą Páńſką.
22:
❡ Nie vnoś ſie też zá dobrodzieſtwem ſwiátá tego/ gdyż to wieſz/ iż tho nie ieſt
23:
w mocy iego/ á to cokolwiek ſie nád tobą dzyeie/ dzieie ſie wſzytko z łáſki á s prze
24:
źrzenia Páná twego. A to też wieſz/ chociaybyś cżego nábył/ odſtępuiąc od wo=
25:
ley iego/ nigdy tobie tho ku dobremu końcowi przydź nie może. Abowiem iáko
26:
Ieremiaſz powieda: Iż tho przeklęty káżdy ieſt/ ktory położył nádzieię ſwoię w
Ieremiaſs w xvij.
27:
rámieniu cżłowieká ſwiátá tego. A ták tedy muśi być y przeklęte tákie nábycie
28:
iego. A chociay w nim do cżáſu zákwitnieſz iáko drzewko zyelone/ á długoż bę=
29:
dzye tey zyelonośći twoiey/ wſzytko ſie tu muśi obroćić ná vpadek twoj/ á ná wie
30:
cżną żáłość twoię: á to ſie wſzytko otrząſnie s ſciebie/ iáko gdy wiátr otrząſnie li=
31:
ſcie z drzewká onego/ á zoſtáną oſchłe gáłęźi iego. A ták nie vnoś ſie od tego/ iá=
32:
ko cie to máłe dzieciątko vcży/ ábyś tego odſtępić miał/ co ieſt wola Bogá Oy
33:
cá twego. Bo iuż ſtąd wſzytko dobre/ wſzytko wdzięcżne/ á wſzytko pocżćiwe to
34:
bie przypadáć muśi/ gdy będzieſz chodził według woley iego/ á w ſwiętey opie=
35:
ce iego. Iáko tho y ſam powiáda Iż gdy znaydziecie kroleſtwo Boże/ wſzytko
Mattheuſs w vj.
36:
wam ſnádnie przypádnie. Iáko y w oney modlitwie położył/ w ktorey nas ku
Lukaſs w xj. kapit.
37:
vbłagániu ſwemu miłosćiwie vcżyć racżył/ ábychmy go napirwey o to prośili
38:
áby ſie w nas ſwięćiło á znácżyło ſwięte imię iego/ á rozſzirzyło ſie nád námi kro
39:
leſtwo iego/ to ieſt/ áby żadna inſza wola/ żadne inſze kroleſtwo/ á żadna moc in
40:
ſza nam ná piecży nie byłá/ nád wolą á nád roſkazánie ſwięte iego.
Nicz nye wymyſlay oprocż woley Paná ſwoiego.
41:
❡ Abowiem byś ſie też dobrze chciał domyſláć co cżynić ku cżći iemu/ á nie było
42:
to wedle woley á náuki iego/ tedy tego od ciebie wdzięcżnie nie prziymie. A we=
43:
źmi ſobie ná przykład onego Saulá wielkiego krolá żydowſkiego/ gdy mu był
44:
roſkazał Pan poráźić onego Amáleká krolá pogáńſkiego/ á roſkazał mu áby po
45:
mordował wſzytko á nie brał żadney korzyśći iego: á on nábrawſzy wołow á o=
46:
wiec/ chcąc ſie tym przyſłużyć Pánu/ chciał ofiárowáć iemu. Przyſzedł do nie=
j. Krolew. w xv.
47:
go Sámuel Prorok/ powiedáiąc mu to imieniem Páńſkim: Izaſz ty niewieſz iże
48:
ten Pan ſobie poſłuſzeńſtwo więcey waży niżli wſzytki ofiáry ná ſwiecie? Azaſz
49:
tobie co przyſłuſzáło vcżynić nád roſkazánie iego? A thák kazałći Pan powie=
50:
dzieć/ iż márnie będzieſz złożon s kroleſtwá twoiego. A thák thu obácż co to ieſt
51:
odſtępić od woley ſwiętey iego/ gdy widziſz iż ten krol chociay tho cżynił w do=
52:
bry obycżay/ á wżdy był ſtrącon s kroleſtwá ſwoiego. A coż ty o ſobie rozumieſz
53:
nędzniku/ ktory nie tylko ábyś miał co cżynić w dobry obycżay nád wolą Páná
54:
ſwego/ ále owſzem odſtąpiwſzy iej// więcej folguieſz cżłowiekowi á ſwiátu temu
55:
ábyś nie miał być ſtrącon z onego wiecżnego obiecánego kroleſtwá twoiego.
| A ták obácż |
strona: 40
| Nowym lecie. | Liſt. 40. |
Nie daymy ſie vnośić ſtráchom áni dobrodzyeyſtwu ſwiátá tego.
1:
❡ A ták obácż iż v niego nic nie ieſt wdzięcżnieyſzego iedno tho/ ábychmy thego
2:
náſládowáli/ co ieſth wola ſwięta iego. A nie dáymy ſie vnośić/ áni ſtráchom/
3:
áni dobrodzieyſtwu ſwiáthá tego/ gdyż nikomu więtſza zwirzchność á więtſze
4:
poſłuſzeńſtwo nie należy/ iedno iemu ſamemu. Iáko y Apoſtołowie o tym po
5:
wiedáli/ gdy byli poſtáwieni przed onemi ſrogiemi Kſiążęty żydowſkiemi: Iż
w Dzieioch Apoſtolskich w v. kapitul.
6:
więcey nam przyſłuſze bać ſie Bogá niżli mocy cżłowiecżey. A to im tám ſmier
7:
cią groźili/ zákázuiąc im powiedáć ſłowá Bożwgo. A ták tu możeſz zrozumieć/
8:
czo to ieſt przekłádáć ſobie inſzą moc nád moc iego/ ábo nádzieię mieć w inſzym
9:
dobrodzieyſtwie/ nád dobrodzieyſtwo iego/ á iáko ſtráſzliwa rzecż ieſt odſtępić
10:
od niego/ gdiżechmy ze wſzytkim położeni w mocy iego. Ale nas to przedſię má
11:
ło ruſza/ bo nie tylko grozá ábo dobrodzieyſthwo iákie bas cżáſem od niego od=
12:
ciągnie/ ále ládá wymyſłek á ládá wynalazek ſwiátá teo/ iż ſnádnie odſtąpimy
13:
od woley ſwiętey iego/ wiedząc to/ iż w tym zależy wſzytko złe y dobre náſze.
Iáko ieſt żáłobliwa rzecż ſthráćić Páná ſwego.
14:
❡ Pátrzayże iáko to ieſt żáłobliwa rzecż odſtępić Páná tego/ á ſtráćić go/ á opu=
15:
śćić go s ſercá ſwego. Abowiem komu iuż ten klenot zginie/ iuż mu z nim wſzy=
16:
tko dobre rázem zginie. A ſłuchay iákiey rádośći vżywáłá mátká żáłobliwa ie=
17:
go ſtráćiwſzy wdzięcżne ono dzieciątko ſwoie/ á dobrodzyeiá ſwiáthá wſzytkie=
18:
go/ y iáko go záſię z wielką pracą á z wielką pilnoſcią ſzukáłá. Tobieby thobye
19:
nędzny nieboracżku to ieſzcże więcey przyſtało/ gdy obacżyſz iżeś ſtráćił w ſerczu
20:
ſwoim onego dobrodzieiá ſwoiego/ á nie inácżey iedno iákoby właſnego bráći=
21:
ſzká ſwoiego/ ktory ſie vſtáwicżnie o twe dobro ſtára/ á vżaliwſzy ſie thego/ ná=
22:
wroć ſie záſię do nędznego Ieruzalem twego/ to ieſt/ do obłędliwego ſercá ſwo
23:
iego/ á ſzukay/ á biegay/ á pytay ſie/ gdziebyś mogł záſię ználeść ták dobrotliweo
24:
Páná ſwoiego. A naidzieſz go pewnie w onym ſwiętym koſciele ktoleſtwá iego
25:
niebieſkiego/ ná práwicy Bogá Oycá ſwego/ á on ſie i cię ſtára/ á on ſie zá tobą
26:
przycżynia/ á to wſzytko cżyni w ſwiętym cżłowiecżeńſtwie ſwoim/ co ieſt wo=
27:
la Bogá Oycá iego/ ták iáko to był mátce ſwey powiedział/ gdy go byłá w ko=
28:
ſciele Sálomonowym z wielką rádoſcią ználázłá. A ták gdyż on ſzuka zbáwie
29:
nia twego/ gdyż ſie on ſtara o wſzytko dobre twe/ gdyż on nád tobą to ſpráwuie
30:
co ieſt wola Bogá Oicá twego/ obácżże ſie ieſliś go też ty nie powinien ſzukáć/ á
31:
ieſli to nie ieſt wielka żáłość ſtráćić ták dobrotliwego Páná ſwoiego/ w ktorego
32:
mocy ieſt wſzytko złe y dobre twoie. A inácżey go prędzey nie naidzieſz/ iedno gdj
33:
będzyeſz cżynił/ ták iákoć tu dał ná przykład/ wolą Bogá Oycá iego niebieſkieo.
Wieki cżłowiecże ná ſwiecie.
34:
❡ Pátrzayże iáko tu Ewányeliſtá powieda/ iż pirwſzego dniá mátká iego ſwię=
35:
ta máło myſliłá o zginieniu iego. Drugiego dniá z wielką go żáłoſcią á z wiel=
36:
ką pilnoſcią wroćiwſzy ſie ná zad ſzukáłá: á trzeciego dniá nálazſzy go wielkiey
37:
rádośći s tego vżywáłá. Tákżeć theż cżás wieku náſzego/ komu gi da Pan Bog
38:
przetrwáć/ ieſt ná trzy cżęśći rozdzielon. Bo pirwſzy dzień známionuie młodość
39:
náſzę bezrozumną/ w ktorej ſie máło ſtáramy á máło dbamy/ iż tráćimy á odſtę
40:
puiemy ták dobrotliwego Páná ſwoiego/ ácżby go nam záwżdy trzebá ná pie=
41:
cży mieć/ bo on nie folguie cżáſowi żadnemu/ á ná káżdego/ thák ná ſtárego iáko
42:
y ná młodego woła: Bądźcie g[oto]wi/ ábowiem niewiecie cżáſu áni godziny.
Matthe. w xxiiij.
43:
Iedno iż krewkość cżłowiecżeńſtwá náſzego nas naywięcey w tych cżáſiech od=
44:
ciąga od niego. Ale ieſlić da Pan Bog docżekáć drugiego dniá/ to ieſt/rozum=
45:
nieyſzego wieku twoiego/ thu iuż dopirko roſpomni/ co tho ieſt zá żáłość ſtráćić
46:
Páná ſwoiego/ ſtráćić dobrodzieiá ſwoiego/ s ktorym iuż wſzytko dobre twoie
47:
zginęło/ bez ktorego nędzna nádzieiá twoiá/ bez ktorego nędzne mieſzkánie two
48:
ie: gdyż to wieſz/ iż bez iego pomocy nikt tobie áni ná niebie á ná ziemi pomocz
49:
nie może/ ták iáko o tym Páweł s. piſze. A ták náwroć ſie á ſzukay Páná ſwoieo.
Do Korin. w viij.
50:
A gdy przydzie trzeći á oſtátni dzień twoy/ ábyś go ználazł onym s. koſciele
51:
ná práwicy Bogá Oycá ſwego/ á on ſie ſtára o twe dobre/ á cżyni czo ieſt wola
52:
ſwięta iego. A tu dopirko vżywieſz tákiey rádośći iákiey byłá vżyłá ſwięta má=
53:
tká iego/ gdy byłá ználázłá ták wdzięcżnego ſtráconego ſynacżká ſwoiego.
54:
❡ Nie mnimayże áby iey to był ná wzgárdzenie vcżynił/ iż iey był ná máły cżás
55:
odſtąpił. Ale ſłuchay iáko Ewányeliſtá powieda/ iż nie zoſtał ná płonych rze=
| G 4 | cżach/ nie zo |
strona: 40v
| Niedzyele pirwſzey po |
1:
cżach/ nie zoſtał z dziećmi gráć/ iedno zoſtał cżynić tho co byłá wola Oycá iego
2:
ſwiętego/ okázuiąc to/ ktorego on był Oycá ſynem/ á okázuiąc też tho nam iáko
3:
przyiętym ſynacżkom od niego/ iż nam żadna moc áni żadne poſłuſzeńſthwo
4:
groźnieyſze nie ma być/ iedno Bogá Oycá náſzego niebieſkiego. Abowiem by cie
5:
tu ociec twoy cieleſny poſtráſzył/ iżby cie chciał wydziedzicżyć z nędznego ſpła=
6:
chciá twego/ prze iákie niepoſłuſzeńſtwo twoie/ obácż iákoby cie tá rzecż ruſzy=
7:
łá. A coż rozumieſz gdyby nie Ociec twoy niebieſki miał wydziedzicżyć á wyrzu
8:
ćić z onego błogoſłáwionego kroleſtwá ſwoiego/ á kthemu cie ieſzcże podáć ná
9:
wiecżne męki ſprzećiwnikowi twoiemu/ ieſliby cie tho ieſzcże więcey ruſzyć nie
10:
miáło/ O błogoſłáwioneſz to dziecię ktore nam tę náukę dáło/ y ktore ták náſlá
11:
dowáło woley Bogá Oycá ſwoiego: o ktorym/ iáko piſmo powieda/ Iż mu ſie
Do Filipen. w ij.
12:
sſtał poſłuſzen áż do ſmierći ſwoiey krzyżowey.
¶ Poſłuſzeńſtwo ma być rodzicom.
13:
❡ A wſzákoż y to obacżáć/ że nam y to dał ná przykład/ ábychmy w ſłuſznych rze
14:
cżach y tych rodzicow ſwych cieleſnych nie odſthępowáli/ á s pocżćiwoſcią ro=
15:
ſkazánia ich náſládowáli/ á zwłaſzcżá kthoreby nie było nád wolą Bogá Oycá
16:
náſzego. Abowiem iáko tu Ewányelia ſwiádcży/ iż potym ſzedł z rodzicmi ſwe=
17:
mi/ á był im poſłuſzen/ á roſł w młodośći ſwoiey/ będąc pełen mądrośći á Du=
18:
chá s. Tu iuż rozumiey ſpráwę młodośći iego/ o ktorey nam piſmá nie sſtawa/
19:
iż ſie nie parał żadnemi płonnemi rzecżámi/ iedno był thego pilen/ co ieſt wola
20:
Bogá Oycá iego/ á był w pocżćiwym poſłuſzeńſtwie rodzicom ſwoim: dawá
21:
iąc to ná przykład wſzytkim dziatkom ſwiátá tego. A roſł w mądrośći będącz
22:
pełen Duchá s. O błogoſłáwioneſz to dziecię było/ o błogoſłáwionyſz to cżło=
23:
wiek ktory go nigdy nie ſtráći s ſercá ſwego. Abowiem kto gi s ſobą ma/ iuż oſię
24:
gnie wſzytki ſkárby niebá y ziemie/ iuż beſpiecżen od wſzego niebeſpiecżeńſthwá
25:
ſwoiego/ iuż doſtąpi wſzytkich rádośći ſwoich ták ziemſkich iáko y niebieſkich.
26:
¶ Co ſobie s tey Ewányeliey ku náuce vważáć mamy.
27:
¶ Vważayże tu co tho ieſt chodzić wedle woley Bogá Oyczá ſwego niebieſkie=
28:
go/ á być záwżdy w nieomylney opiece á w opátrznośći iego. A iákie pociechy y
29:
iákie rádośći ná wſzem s tego tobie przypadáć będą. A iákie záſię ſmętki/vpa=
30:
dki/ y wiecżne przeklęctwá vſtáwicżnie ſtać będą nád tobą/ ieſli namniey odſtą
31:
piſz od woley ſwiętey iego/ á od poſłuſzeńſtwá iego. ❡ Wtore/ vważayże też zá
32:
ſię to/ co ieſt ſtrách ſwiátá tego/ y co ieſt cżłowiek/ ábo iákie ſą ſpráwy iego. Iż
33:
ieſt iáko cień/ á iáko źbło złamáne przed oblicżnoſcią Páná tego/ á nic tobie áni
34:
záſzkodzić/ áni pomoc nie może/ bez wolcy Páná teo. A nie dáj ſie vwodzić omyl
35:
nemu á nikcżemnemu dobrodzieyſtwu ſwiátá tego/ gdiż ieſt niepewne/ gdiż ieſt
36:
ná wſzem omylne/ ieſlić nie przydzie z łáſki á z dobrodzieyſtwá Páná twego. A
37:
vważywſzy ty dwie rzecży/ roſpomni ſie/ co to ieſt ſtać mocnie przy woley Bo=
38:
gá Oycá ſwego niebieſkiego/ á nie dáć ſie/ áni ſtráchowi/ ktory tobie nigdy nic v
39:
cżynić nie może/ áni dobrodzieiſtwu/ ktore omylne ieſt bez opátrznośći Páná te=
40:
go/ ábyś ſie miał odnośić ábo odwodzić od tego Páná ſwego. ❡ Trzecie/ rozwa
41:
żayże theż wieki ſwoie/ ieſlić Pan dał iuż przydź ku lepſzemu rozumowi twemu/
42:
thák iákoś wyſzſzey ſłyſzał/ nie dáyże ſie myſli ſwey vnośić od Páná ſwego/ gdyż
43:
nie maſz żadney pewney godziny tu mieſzkánia ſwego/ á iáko ſie cżás záſtánie/
44:
ták ſie muśiſz okazáć przed ſrogim Máyeſtatem Páná ſwoiego. ❡ Cżwarte/ v=
45:
ważayże też/ iáko maſz záchowáć poſłuſzeńſtwo á pocżćiwość/ y rodzicom ſwo
46:
im/ y przełożonym ſwoim/ á zwłaſzcżá ktore nie ieſt nád wolą Páná twego.
47:
☞ A ty wſzechmogący Pánie/ ktoryś w ten cżás racżył okázáć Boſki á nie dzie=
48:
ćińſki rozum mędrcom onym ſwiáthá tego/ rácż miłośćiwie obiáſnić á oſwie=
49:
ćić też thy nędzne rozumy náſze/ ábychmy cie práwie poznawſzy Páná á dobro=
50:
dzyeiá ſwego/ á iż nam áni zle áni dobrze żadne ſthworzenie vcżynić nie może/
51:
oprocż Boſtwá á dobrodzieyſthwá twego ſwiętego/ nic ſie nie lękáli żadnych
52:
ſtráchow ſwiátá tego/ y nic ſie nie báwili omylnemi łudárſtwy á pochlebſtwy
53:
iego/ ktore ſą iáko plewy bez opátrznośći ſwiętey twoiey/ áby nas miáły odwo
54:
dzić od ciebie Páná ſwoiego/ dobrodzieiá y opiekálniká ſwego/ vważywſzy czá=
| ſy ſwoie |
strona: 41
| Nowym Lecye. | Liſt 41. |
1:
ſy ſwoie y przyſzłe y przeminęłe/ ábychmy cie vſtáwicżnie ſzukáli/ będąc thu w
2:
pocżćiwym poſłuſzeńſtwie przełożonych ſwoich/ nam tu od ciebie nádánych y
3:
poſtánowionych. A potym ábychmy cie náleźli w onym wiecżnym koſcie=
4:
le twoim kroleſtwá twego ſwiętego/ á s tobą vżywáli wiecż=
5:
ney rádośći y pociechy ſwoiey/ Amen.
6:
Ewányelia Niedziele Wthorey
7:
po Nowym Lecie/ ktora też może cżáſu wſtępowá
8:
nia w małżeńſtwo być powiedaná. Ktorą nápiſał Ian s. w ij.
9:
káp. Przećiwko ſwowolnie bez zakonu żywiącym.
10:
❡ A był wezwan Kriſtus zwolennicy iego k ſpráwie
11:
małżeńſtwá ſwiętego etc.
Tu ieſt náuka/ iżżadneoſtanu Pan więcey vbłogoſłáwić nie racżył/ iedno ſtan małżeńſtwá ſwiętego/ y iákie ſą pociechy y błogoſłáwyeńſtwá iego.
12:
G
Dyż tho wiemy wſzyſcy pewnie iż żadny
13:
iny ſtan/ á żadna inſza ſpráwá cżłowieká cnotliwe=
14:
go/ Pánu ſie náſzemu więcey nie podoba/ iedno ſtan
15:
małżeńſtwá ſwiętego. Y niechciał omieſzkáć thego
16:
okazáć/ iáko był on nigdy w żadney náuce wiernym
17:
ſwym omieſzkawáć nie racżył/ iż on w tym ſtanie ſo
18:
bie nawiętſze kochánie ſwoie położyć racżył/ co oka=
19:
zał y bytnoſcią ſwą/ y dobrodzieyſtwem ſwym/ kto=
20:
re przy ſpráwie zakonu tego vcżynić racżył. Bo iá=
21:
ko ſwiádſzy Ewányelia/ iż Pan przy tey ſwiętey ſprá
22:
wie napirwſzy cud mocy Boſtwá ſwego okazáć ra=
23:
cżył. Iż tedy Ian s. Ewányeliſtá przypomina/ że pocżątek cudow ktore Kri=
24:
ſtus Pan/ będąc thu ná ſwiecie/ ſpráwowáć racżył/ w Kanie ſie zácżęły/ zdáło
25:
ſie nam tu ſobie málucżko o nich przed ocży náſze nieco przełożyć/ ábychmy wie
26:
dzieli/ co byłá tego zá potrzebá/ iż ye Pan Kriſtus okázowáć racżył. Naprzod
27:
tedy wiedzieć mamy/ iż cudá ktore cżynić racżył/ potrzebne były ku vtwirdzeniu
28:
wiáry w ludzioch wiernych. Bo nie doſyć ſie ná tym Pánu zdáło/ iżby był tylko
29:
opowiedał im wolą Bogá Oyczá ſwego niebieſkiego/ ále thego y zwirzchow=
30:
nymi cudámi/ á nád ludzki rozum wielkiemi dziwy/ popráwował/ áby ſie tym
31:
doſtátecżniey znácżyło/ iż to było wſzytko prawdá/ cokolwiek im powiedáć ra=
32:
cżył. Y práwie ták imi náukę ſwą ſwiętą á zbáwienną vtwirdzić racżył. Dru=
33:
ga przycżyná tych cudow thá ieſt/ iżby niewiernicy á ludzie złośćiwi nie ſzukáli
34:
ſobie wymowki/ iákoby o tym nic nie wiedzieli/ żeby on tu miał kiedy ná ſwie=
35:
cie opowiedáć im prawdziwie wolą Oyczá ſwego niebieſkiego/ gdy prziydzye
36:
cżás ſrogiego ſądu iego. Bo iáko o tym ſam mowić racżył: Iż gdybyſcie wy by
Ian s. w iiij. kapit.
37:
li cudow á znákow nie widzieli/ nigdybyſcie byli nie vwierzyli. A ná drugim
38:
mieyſcu ſtoi/ gdzie kſiążętá kápłáńſkie mowiły: Y coż cżynimy/ ten cżłowiek cu
Ian w xj. kapitul.
39:
dá ielkie cżyni/ ieſliż go ták zániechamy/ przydzie ktemu/ że wſzyſcy weń vwie=
40:
rzą/ á przydą Rzymiánie á wezmą mieyſce náſze y z ludem. A ták byłá tego po=
41:
trzebá/ áby był Pan Kriſtus cudámi podpirał ſwiętey náuki ſwoiey. Naprzod
42:
tedy miedzy inemi pociechami tedy tá ſwięta Ewányeliá dziſieiſza ieſt nam ku
43:
wielkiey pocieſze nápiſána/ ábychmy ſobie nie lekce ważyli tego zakonu od Pá=
44:
ná náſzego záłożonego/ ktory on ſobie nawięcey vpodobáć racżył/ y przy ktorim
45:
ſam bywáć racżył/ kto go iedno o to wiernie prośić będzie. Ták iáko o tym ſą ty
46:
ſłowá ná pocżątku záłożone/ á oſobą ſwą ſwiętą y dobrodzieyſtwem ſwoim zá
47:
wżdy vcżćić y w niedoſtátkoch iego záwży opátrowáć gi będzie racżył. Co ſzy
48:
rzey zrozumieſz s tey Ewányeliey niżey nápiſáney przez Iáná s. tymi ſłowy.
| Gody sſtáły |
strona: 41v
| Niedzyele wtorey po |
1:
G
Ody sſtháły ſie były w Kanye Gálileyſkyey/ á by=
2:
łá tám y mátká Iezuſowá; wezwan też thám był y
3:
Iezus y zwolennicy iego. A gdy nie doſtáło winá/
4:
rzekłá mátká iego do niego: Iuż winá nie mayą.
5:
Rzekł iey Iezus: Y czo ia zá ſpráwę s thobą mam
6:
myeć o thym niewiáſto/ gdyż ieſzcże nie przyſzłá godziná moiá.
7:
Tedy potym rzekłá mátká yego ſługom: Cokolwiekći wam ro=
8:
ſkaże/ bądźcie tego pilni. A ſtało tám ſześć ſtągwi kámiennych/
9:
według ocżyſcienia żydowſkyego zgotowánych/ kthore w ſię
10:
bráły dwye ábo trzy ná then cżás miáry żydowſkye. Y rzekł Ie=
11:
zus: Nápełńcie ty ſtągwie wodą. A gdy nápełnili áż do ſáme=
12:
go wirzchu/ rzekł im Iezus: Iuż teraz cżyrpaycie á nieſcye ſtár=
13:
ſzemu weſela tego. Pothym gdy przynieſli ſkoſztował on ſtár=
14:
ſzy onego winá z wody vcżynionego/ y niewiedzyał ſkądby by=
15:
ło/ ále ſłudzy wiedzieli czo cżyrpáli wodę. Y roſkazał záwołáć
16:
goſpodarzá domu onego/ y powiedzyał mu: Káżdy cżłowyek
17:
napirwey dobre wino ſtáwia ná ſtoł/ á kiedy ſie popiją/ thedy
18:
ſie zeydzye gorſze: á tyś áż do thego cżáſu ſchował wino lepſze.
19:
Ten tedy pocżąthek znákow vcżynił Iezus w Kanye Gáliley=
20:
ſkyey/ á oznaymić racżył tym chwałę ſwoię/ y vwierzyli weń
21:
zwolennicy iego.
22:
Y
Ako od pocżątku ſwiátá/ tedy to wnet ten Pan á zbáwiciel náſz wſzech=
23:
mogący okázowáć racżył/ iż żadne inſze poſthánowienie á żadna inſza | ſpráwá cżło= |
strona: 42
| Nowym Lecie. | Liſt 42. |
1:
ſpráwá cżłowieká cnotliwego nigdj ſie iemu więcey nie podobáłá/ iedno w ſta
2:
nie małżeńſtwá ſwiętego. Bo gdy iuż był racżył ſpráwić zyęmię y niebo/ ſtwo=
¶ Przy pocżątku ſwiáthá Pan poſwięćił małżeńſtwo ſwięte.
3:
rzył też cżłowieká/ ktorego ták vwielbił y vmiłował/ że go ták poſtánowił/ áby
4:
był wſzytko opánował ná zyemi. Támże iuż był wnet podobno przeyrzał krew
5:
kość cżłowiecżeńſtwá iego/ iż miał vpáść á nie zdzierżeć wiáry iemu/ á złamáć
6:
ſwięte roſkazánie iego. Y wnet vlitowawſzy ſie go/ támże powiedział: Iż zle mu
wj. Moy. w ij. kap.
7:
być ſámemu/ ále mu vcżyńmy wżdy iákie podpomożenie. Rozumieiąc temu/ iż
8:
żadne podpomożenie w ſmuthku á w vpadku cżłowieká nędznego iemu wier=
9:
nieyſze być nie miáło/ iedno cnotliwa żená iemu náznácżona od niego. Y ſtwo=
10:
rzył Ewę s kośći iego/ á dał ią w towárziſtwo iemu/ á potwirdził to ſłowy ſwe
11:
mi: Iż ći dwá będą iáko ciáło iedno. Gdzie tego potym y w cżłowiecżeńſtwye
12:
ſwoim potwirdzić racżył/ mowiąc: Iż dla tey ſpołecżnosći opusći cżłowiek oy=
Mattheuſs w x. ka.
13:
cá y mátkę/ y przyſtánie wiernie ieden ku drugiemu. Abowiem iuż ći ktorzy ták
14:
k ſobie przyſtáną/ iuż ſobie wiecżnie poſlubuią złe y dobre ſpołu znośić/ á ták ſmę
15:
tek iáko y pociechá záwżdy iuż miedzy nimi ſpołecżna bywa.
16:
❡ Y gdy iuż przy ſpráwowániu zyemie y niebá wſzechmogący Pan wſzytkiego
17:
dokońcżyć był racżył/ támże też iuż y tę ſpołecżność zakonu tego poſtánowić ra=
18:
cżył. Tedy o nim piſmo ták powieda: Iż obacżył Pan iż wſzytko dobrze vcżynił
w j. Moy. w i. kap.
19:
potym ſobie odpocżynąć racżył. Thu iuż obácż gdy piſmo powiáda/ iż wſzytko
¶ Pirwſze dobre cżłowiecże małżeńſtwo.
20:
dobrze vcżynił/ iż to było napirwſze dobre cżłowieká nędznego po ſtworzeniu ie
21:
go/ iż go w tym ſtanie á w tym zakonie kthory ſie iemu nawięczey vpodobáć
22:
miał/ poſthánowić racżył. A żadnych inſzych wymyſłow nád nim nie wymy=
23:
ſlał/ iáko ie ſobie potym narod ludzki wynáydowáć miał. Gdzie im y błogoſłá
24:
wić racżył/ áby roſli á nápełnili ziemię narodem ſwoim/ gdyż to iego nawiętſze
25:
kochánie być miáło s ſynmi cżłowiecżemi/ á to miáłá być nawdzięcżnieiſza win
26:
nicá iego. A zwłaſzcżá w tákim narodzie ktoryby wedle woley iego ſwiętey á w
27:
pocżćiwosći ná ten ſwiát ſie rozmnożył. O cżym Sálomon ſzyroko nápiſał/ iá=
Sapien. w iij y v.
28:
kie ieſt w tákim narodzie kochánie iego/ y iákie błogoſłáwieńſtwo nád nim ro=
29:
zmnażáć obiecał: y w iákim záſię omierzieniu ieſt niepocżćiwy narod v niego/
30:
y iákie przeklęctwo zoſtáwił iemu.
31:
❡ Iáko też y Paweł s. do żydow piſze/ iż ſie iemu więczey nic nie podoba/ iedno
Do zidow w xiij.
32:
tákie pocżćiwe złącżenie/ á tá ſpołecżność ſláchetnie záchowána. Y iáko záſię lu=
33:
dzi ſwowolne á bez tey powinnośći mieſzkáiące obiecał ſrodze ſędzić cżáſu ſądu
34:
ſwoiego. Bo to wnet ieſzcże zá ſtárego wieku okázowáć racżył/ iż mu ſie to bár=
35:
zo podobáć miáło/ ktoby thę ſwiętą vſtáwę v ſiebie poważyć vmiał/ á iemu w
36:
niey ſtátecżność ſwą záchował. Bo y w on cżás gdy oná ſláchetna żoná Sará/
37:
widząc niepłodność ſwoię/ dopuśćiłá mężowi ſwoiemu Abráámowi mieſzkáć
38:
s ſłużebnicą ſwoią/ áby było nie záginęło potomſtwo iego/ ktora potym miáłá
39:
ſyná Izmáelá/ ktorego oná ſláchetna Sará przyięłá zá ſwego właſnego. Ale iż
wj. Moy. w xxi. ka
Pánu ſie ſláchetny narod záwżdy podoba.
40:
Pan chciał to okázáć iż ſie iemu tákie mieſzkánie y táki narod nigdy nie podoba:
41:
á chcąc też to okázáć/ iż on wiernych ſwoich/ ktorzy iemu w ſtałoſciach ſwoich
42:
ſtátecżnie trwáią/ nigdy nie opuſzcża/ dał oney ſláchetney Sarze wdzięcżnego á
43:
wielkiey zacnośći ſyná Izááká/ á dziwnie ią był pocieſzył w ſtárośći iey. Potym
44:
gdy on Izmáel chciał vżywáć rowney ſpołecżnośći z onym ſláchetnie vrodzo=
45:
nym Izáákiem/ roſkazáł Pan Abráámowi áby gi wyrzućił z domu ſwego y z
46:
mátką iego/ powiedáiąc mu/ iż tho ieſt nieſłuſzna rzecż/ áby on miał mieć iáką
47:
ſpołecżność ábo iákie towárzyſtwo z onym práwem dziedzicem/ ktory ſie vro=
48:
dził według zakonu á według woley ſwiętey iego. Támże błogoſłáwił ſynowi
49:
onemu/ á obyecał iáko gwiazdy niebieſkye rozmnożyć narod á potomſtwo ie=
50:
go. A thu obácż w iákiey łáſce á w iákiey pocżćiwośći był záwżdy v Páná ſtan
51:
małżeńſtwá ſwiętego/ y w iákim błogoſłáwieńſtwie potomſtwo iego/ y wſzy
52:
tko zebránie á nábycie iego.
53:
❡ Iáko też y onego Tobiaſzá gdy był Pan ſlepotą y dziwnemi przygodámi/ do
54:
ſwiadſzáiąc ſtałośći iego/ pokáráć racżył. Po wſzytkich przigodach iego ni cżim
55:
go inſzym náypirwey pocieſzyć nie racżył/ iedno iż ſyn iego/ kthorego był poſłał | po potrze= |
strona: 42v
| Niedzyele wtorey po |
1:
po potrzebach ſwoich w dálekie ſtrony/ ktorego iuż miał zá zginęłego/ j opłákał
2:
był zginienie iego/ á nigdy ſie nie nádziewał nawrocenia iego/ przyſzedł do nie=
3:
go s ſláchetną żoną y z wielkim nábyciem do domu iego. Co iáko Anyoł Boży
4:
poważnie ſpráwował ono małżeńſtwo iego/ y wſzytki drogi iego/ tho tám ſzy=
5:
rzey w hiſtoriey tego to Tobiaſzá nápiſano ſtoi. Y iákie potym Pan Bog bło=
Tobiaſs w xxj. ka.
6:
goſłáwieńſtwo y iákie nád nim łáſki okázowáć racżył. A tu dopirko zrozumieſz
7:
iáko Pan Bog nigdy ſwoich wiernych nie opuſzcża: á zwłaſzcżá ktorzy chodzą
8:
wedle woley á poſtánowienia iego ſwiętego. Abowiem czo ſie kolwiek dzyało
9:
około małżęńſtwá tego ſyná iego/ wſzytko ſie działo w wielkiey boiáźni Bożey/
10:
á dziwnie to było ſpráwowano przez Anyołá Páńſkiego.
Nád ſwowolnym małżeńſtwem pan Bog piecżey nye ma.
11:
❡ A tu iuż obácż iáko on ſobie ten ſtan á ten zakon vpodobáć racżył/ iż y bytno=
12:
ſcią ſwoią/ y Anyoły ſwoimi záwżdy gi ſpráwowáć á podpomagáć racżył: á
13:
zwłaſzcżá ktory ſie ni nacż inſzego nie ſciąga/ iedno ku cżći á ku chwale iego. Bo
14:
gdzyeby ſie też ſciągał ku iákiey roſkoſzy ſwiátá tego/ á inácżey ſie złącżał niżli z
15:
boiáźnią á s ſwięthą wolą iego/ iuż mnieyſzą piecżą chcze mieć o nim/ y owſzem
16:
więcey będzie chodził w niełáſce iego. Iáko o tym nápiſano ieſt wnet od pocżą
17:
tku rozmnożenia ludzkiego: Iż gdy vyrzeli ſynowie kthorzy byli w łáſce Bożey
wj. Moy. w vj. ka.
18:
dziewki ludzkie iż były cudne/ pobráli ie ſobie zá żony. Rozgniewał ſie wnet Pan
19:
iż oni ſwowolnie á nie w boiáźni iego/ á folguiącz podobániu ſwemu/ bráli ſo=
20:
bie żony wedle woley ſwoiey. Powiedział támże wnet: Iż trudno ma przyſtáć
21:
duſzá moiá do cżłowieká/ ábowiem widzę iż to ſwowolne ciáło ieſt. A ták w tey
22:
ſpráwie małżeńſtwá ſwięthego chcze Pan Bog wielkiey vcżćiwośći/ á iżby ſie
23:
wſzytko działo z boiáźnią á wedle ſwiętey woley iego/ kthoby chciał oſięgnąć o=
24:
biecáne błogoſłáwieńſtwo od niego.
Komu da P. Bog żonę dobrą da mu wſzytko dobre.
25:
❡ Abowiem y ſam przez ſię y przez Proroki záwżdy then ſtan oſobliwie błogo=
26:
ſłáwić racżył/ á okázowáć w nim kochánie ſwoie. Iáko y Dawid miedzy ine=
27:
mi błogoſłáwieńſtwy wiernego cżłowieká/ tho iemu naoſobnieyſze á napocie=
28:
ſzliwſze położył: Iż żoná iego będzie iáko máćicá winna obfithá/ á ſynowie iego
w Pſalm. cxxvij.
29:
iáko látoroſłki oliwne około ſtołu iego. Iáko theż y Sálomon piſze w kſięgach
30:
Przypowieśći ſwoich: Iż kto ſobie znaydzie s przeźrzenia Páńſkiego żonę dobrą
w przipo. w xviij.
31:
naydzie wſzytko dobre ná ſwiecie/ á będzie cżerpał błogoſłáwieńſtwo od Páná
32:
ſwoiego. Tu iuż rozumiey/ iż nie tylko po troſze bráć/ ále práwie iáko wodę cżer=
33:
páć obiecuie ten ſwięty krol káżde błogoſłáwieńſtwo od Páná ſwoiego tákye=
34:
mu cżłowiekowi/ ktory w tákim ſtanie poſpołu y z náznácżonym towárzyſzem
35:
ſwoim chodzi w boiáźni iego/ á według ſwiętey woley iego.
Wiárá/ nádzięiá / miłość/ wſzythko ſie to mnoży w ſtánie małżeńſtwá wiernego.
36:
❡ Abowiem obácż iż Pan od káżdego wiernego ſwego/ nicżego inſzego więczey
37:
nie potrzebuie/ iedno ſtátecżney wiáry á zupełney nádzieie/ á wierney á nieomyl
38:
ney miłośći. A w ktorymże ſie to ſtanie wſzytko ſnádniey vmnożyć może? iedno
39:
w tym ſtanie przeyrzánym od niego. Bo iuż tám iednoſtáyna wiárá/ iednoſtáy
40:
na nádzieiá/ iednoſtáyna miłość záwżdy ſie mnożyć muśi: gdyż ieſt iednoſtáyne
41:
á ſpołecżne złe y dobre ich/ iednoſtáyne á ſpołecżne potomſtwo ich. Bo iáko ſie
42:
nie ma w tey ſpołecżnośći tá ſpołecżna miłość á tá ſpołecżna nádzieiá vmnożyć
43:
pátrzáiąc ná miłe dziatki ſwoie/ gdy w młodośći ſwey gráią przed ocżymá ich
44:
ábo gdy w podraſtániu ich vkaże ſie w nich iáki rozum/ iáka godność/ ábo iáka
45:
náuká: Iákaż tám ſpołecżna rádość vmnoży ſie rodzicom onym/ iáka ſpołecż=
46:
na wiárá y nádzieiá o Pánu ſwoim: Iákie ſpolne błogoſłáwieńſtwá á wierne
47:
modlitwy poydą do niego/ áby on y ono ſpołecżne dobro im z iego ſwiętey łáſki
48:
nádáne/ y ono ſpołecżne potomſtwo/ ktore im dał ku cżći ſwey á ku pocieſze ich/
49:
rozmnażáć á vbłogoſłáwić racżył: gdyż iuż káżda pociechá y káżdy ſmęthek by=
50:
wa ſpołecżny miedzy nimi. Bo gdy też záſie Pan Bog iáką ye żáłoſcią ábo iáką
51:
przygodą pokaráć będzie racżył/ iuż iednoſtáynie cieſzy iedno drugiego/ iuż ie=
52:
dnoſtáynemi głoſy/ iáko gołębye v gniazdá ſwoiego wołáią o wſpomożenie ku
53:
Pánu ſwoiemu. A ták nie może być inácżey/ iedno tá ſpołecżność á to iednoſtáy
54:
ne ſerce/ muśi ſie záwżdj podobáć iemu/ á záwżdj gotowſzy ieſt ku wyſłuchániu
55:
iego. A kthoryż wdzięcżnieyſzy klaſztor ábo pocżćiwſzy zakon może być v niego?
| iáko dom |
strona: 43
| Nowym Lecie. | Liſt 43. |
¶ Zadny klaſztor Pánu wdzięcżnieiſzy nie ieſth/ iáko dom cżłowieka pocżćiwego.
1:
iáko dom cżłowieká pocżćiwego/ ktory ták chodzi wedle woley iego/ ktory da=
2:
wa záwżdy wdzięcżną ofiárę iemu/ á wychowywa dziatki ſwoie ku chwale ie=
3:
go: gdyż on rozmnożenie narodu ludzkiego zowie wdzięcżną winniczą ſwoią:
4:
gdyż on nád tymi nawiętſzą piecżą ma/ ktorzy mieſzkáią w zgodzie/ w miłośći/
5:
á w boiáźni iego. A gdzieſz więtſza zgodá? á gdzieſz więtſza miłość? iedno w tá=
6:
kiey ſpołecżnośći od Páná Bogá przeyrzáney? iuż iednoſtáyna wola/ iuż iedno
7:
ſtáyna myſl/ iuż iedno odeydzie ſtáráć ſie o pobożne potrzeby ſwoie/ drugie zo=
8:
ſtánie v gniazdá ſwoiego/ wiernie ſie ſtháráiąc o dobre iego. Iuż żywie pocżći=
9:
wym á pobożnym nábyciem ſwoim/ bez obráżenia bliźniego ſwego. Iuż ſprá=
10:
wuie w boiáźni Bożey cżeladkę ſwoię/ áby ſie ze wſząd mnożyłá chwałá Páná
11:
iego. A toć ieſt práwy zakonnik/ á toć ieſt práwy Bernádyn/ ktoremu Pan Bog
12:
racży vżycżyć ſpráwy tákiey/ á zakonu tego. Tegoć on zakonu ieſt głową á prá=
13:
wym Przeorem/ á w nim ſie záwżdy naywięcey kocha/ gdyż żadny iny nie ieſth/
14:
iedno ten/ z woley á z vſtáwienia iego.
Do Ephezow w v.
15:
❡ Abowiem Páweł s. dowodząc tego/ tedy piſze: Iż mąż ma być głową żenie ¶ Kriſtus zakonu małżeńſkiego głowá.
16:
ſwoiey/ á głowá ma być mężowi Kriſtus. A ſtąd obacżyſz iż to ieſt práwa gło
17:
wá á práwy ſtroż zakonu tego. Abowiem ieſzcże w Ráiu poznał Pan krewkość
18:
narodu niewieſciego/ y obacżył tho/ iż ſie záwżdy rychley vnieść miáłá/ kiedyby
19:
nie miáłá iákiey zwirzchnośći nád ſobą: iáko ſie to ieſzcże y ná on cżás było oka=
20:
záło/ y przełożył iey być głową mężá. A wſzákoż kazał ią w pocżćiwośći mieć/ á
21:
zwłaſzcżá dobrą/ y ták miłowáć iáko właſne ciáło ſwoie. Cżego y Páweł s. po
22:
twirdził piſząc do Ephezow: Iż kto miłuie żonę ſwoię/ ſam ſiebie miłuie: ábo=
Támże.
23:
wiem trudno ma kto mieć w nienawiśći ciáło ſwoie. Ale támże wnet piſze/ iż żo
24:
ny máią być záwżdy w poſłuſzeńſtwie mężow ſwoich.
25:
❡ Iáko y on Aſwerus krol/ gdy był vcżynił wielkie gody pánom ſwoim/ á ná
26:
wſzem chciał okazáć bogáctwá ſwoie. Kazał potym przyść krolowey ſwoiey.
Heſter w j. kapit.
27:
Ktora wzgárdziwſzy roſkazánie iego/ zábáwiwſzy ſie inemi bieſiádámi/ nie ſzłá
28:
do niego. Vcżynił wnet rádę około niepoſłuſzeńſtwá iey/ gdzie ſie potym wſzy=
29:
ſcy pánowie zwolili/ áby byłá złożoná z máyeſtatu iego. Dawáiąc do tego przy
Niepoſłuſzeńſtwo żony ma być karano.
30:
cżynę/ iż nie tylko tobie krolu/ ále y nam/ y żonam náſzym/ lekkość vcżyniłá. Y v=
31:
cżynił potym ſrogi dekret on krol/ złożywſzy ią z máyeſtatu ſwego/ áby żoná zá=
32:
wżdy byłá w poſłuſzeńſtwie mężá ſwego. Potym ſobie kazał zebráć wiele pá=
33:
nien z rozlicżnych kráin/ áby był obrał ſobie żonę: á tám nie pátrzył áni bogácz=
34:
twá/ áni zacnośći domow/ ále ſobie obrał vbogą żydowecżkę/ ktorą zwano He=
35:
ſter: w ktorey był obacżył y ſpráwy y poſtáwy iey ná wſzem pocżćiwe. Iáko go
36:
Pan Bog potym z nią błogoſłáwić racżył/ y czo potym byłá dobrego narodo=
37:
wi ſwemu vcżyniłá/ to tám ſzyrzey w kſięgach żywotá ich nápiſano ſtoi. A ty
38:
przykłády dla tego nam w piſmie ſą zoſtháwiony/ ábychmy rozumieli iáko ſie
39:
w tim zakonie w pocżćiwym poſłuſzeńſtwie záchowywáć mamy/ j iáko gi ma
40:
my prziymowáć. Bo nie dla bogáctwá/ nie dla roſkoſzy/ nie dla zacnośći/ iedno
Dla cżego mamy prziymowáć then zakon ſwięty.
41:
dla tego/ ábychmy w nim mogli wiernie/ cnotliwie/ á pobożnie trwáć/ á podo=
42:
báć ſie Pánu Bogu ſwoiemu: gdyż ſie żadny iny ſtan iemu więcey nie podoba/
43:
iedno ten/ á zwłaſzcżá ktory ſie záchowywa wedle ſwiętey woley iego.
44:
❡ A ták ktożkolwiek chce wiernie wypełnić powinność ſwą Pánu ſwemu/ bierz
45:
ſie co rychley do tego co ieſt wola ſwięta iego/ á cieſz ſie tymi przykłády/ á tymi
46:
obietnicámi/ y tymi błogoſłáwieńſtwy/ ktore Pan Bog káżdemu tákiemu wy=
47:
pełnić obiecáć racżył: A nie ſzukay inſzych ſtanow á inſzych wymyſłow ſwiátá
48:
tego/ oprocż zakonu tego/ kthory Pan Bog ſobie miedzy inemi wſzytkimi oblu=
49:
bić á vpodobáć racżył: kthorego on záwżdy głową á przełożonym ieſth. Abo=
50:
wiem ile piſmá maſz ták ſtárego iáko y nowego zakonu/ nie naidzieſz inſzego po
51:
ſtánowienia żywotá cnotliwego cżłowieká/ iedno ten ſtan zakonu tego/ kthory
52:
on ſobie oſobliwie vpodobáć racżył.
53:
❡ Abowiem pátrzay/ iż y thu iuż w cżlowiecżeńſtwie ſwoim/ gdy ſie iuż thu ná
54:
ſwiát zyáwić racżył/ iáko záwżdy ten ſtan ſwięty vcżćić á vbłogoſłáwić racżył:
55:
iáko tu ſłyſzyſz w tey Ewányeliey/ iż przy tey ſpráwie ſam bytnoſcią ſwą ſwiętą | H | y z mátką |
strona: 43v
| Niedziele wtorey po |
1:
y z mátką ſwoią/ y z zwolenniki ſwemi być racżył/ y tám napirwſzy dziw Bo=
2:
ſtwá ſwego okázáć racżył/ gdy/ podpiráiąc niedoſtátek ſpráwy oney ſwiętey/ z
3:
wody wino był vcżynić racżył. Rozumieyże temu/ żeć ten Pan nie po temu był/
Lukaſs w ij. kap.
4:
áby był miał po bieſiádach chodzić/ iedno iáko mátce ſwey powiedział gdy go
5:
nálázłá w koſciele Sálomonowym/ iż on nic inego nie ſpráwował/ iedno to co
6:
ieſt wola Bogá Oycá iego. Tu iuż rozumieſz/ gdić tám był/ iż cokolwiek ſie tám
Małżeńſtwo ieſt wola Bogá Oycá niebieſkiego.
7:
dzyało/ iż to wſzytko byłá wola Oycá iego niebieſkiego/ gdyż w tym ſtanie ieſth
8:
nawiętſze kochánie iego. Bo iáko tu ſłyſzyſz/ iż y mátká ſwięta iego y wſzyſcy A=
9:
poſtołowie ieo/ wſzyſcy ſie o to ſtáráli/ áby byli co nawiętſzą pocżćiwość domo=
10:
wi onemu á ſpráwie oney/ ktorą rozumieli być według woley Bogá Oycá nie=
11:
bieſkiego/ vcżynili. A tu możeſz zrozumieć/ iż tá rzecż záwżdy byłá w wielkiey łá=
12:
ſce á w wielkiey powadze v niego: gdyż y mátkę ſwą ſwiętą/ o kthorey Proroc=
13:
twá były/ iż záwżdy miáłá záchowáć pánieńſtwo ſwoie/ racżył poddáć pod po
14:
ſłuſzeńſtwo zakonu tego: okázuiąc to/ iż v niego áni pánieńſki/ áni żadny zakon
15:
poważnieyſzy á wdzięcżnieyſzy nie był. A inácżey ſie vrodzić nie chciał/ chocyay
16:
záchował pánieńſtwo mátki ſwey ſwiętey/ iedno pod poſłuſzeńſtwem zakonu
17:
tego/ ktory onże ſam vſtáwić racżył.
Iáko Pan ma wpoććiwośćiten zakon/ y iáko gi podpomagáć racży.
18:
❡ Pátrzayże záſię iáko to okázáć racżył/ iż on y o pocżćiwość/ y o káżde wſpomo=
19:
żenie ſtanu tego záwżdy ſie pilnie ſtáráć racży: gdyż on będąc krolem nád krol=
20:
mi/ pánem nád wſzytkimi pány/ do vbogiego cżłowieká ku they ſpráwie ku po=
21:
cżćiwośći iey sſtępić racżył/ á ktemu podpárł niedoſtátku iego/ gdyż z wody wi
22:
no vcżynić racżył. A tám okazał napirwey Boſtwo ſwoie/ bo tego żadny zyem
23:
ſki cżłowiek vcżynić nie może.
24:
❡ A ták ty káżdy Krześćiáńſki cżłowiecże/ ktorykolwiek doſyć cżyniſz powinno=
25:
śći tey á tey ſwiętty woley iego/ cieſz ſie tym záwżdy/ iż ten Pan záwżdy ſie ſtára
26:
o pocżćiwość y o podpomożenie domu twoiego/ ieſli będzieſz chodził według s.
27:
woley iego. A proś á wzyway go záwżdy do ſiebie ná ty wdzięcżne gody iego:
28:
A wierz mi iżći ſie nie odmowi/ á nie zámieſzka ná wſpomożenie twoie. Acż go
29:
nie oglądaſz ocżymá cieleſnemi/ ále pátrzay nań ocżymá ſercá twoiego/ iż on zá
30:
wżdy s tobą ieſt/ ieſli mu wiernie dufáć będzieſz: A obroći w wino wodę twoię/
31:
to ieſt/ ſtan twoy á żywot twoy błędny á płynący iáko wodá/ obroći ku cżći ſo=
32:
bie/ á vcżyni gi ſobie wdzięcżnym winiem kochánia ſwego/ á wſpomoże y vbo=
33:
gáći gi/ y wypełni nád nim wſzytki błogoſłáwieńſtwá ſwoie/ ieſli będzieſz cho=
34:
dził według woley ſwiętey iego/ w tym wdzięcżnym ſtanie iemu.
Przećiwko thym/ ktorzy wzgárdzáią then zakon Páná ſwoiego.
35:
❡ Coż záſię ći rzeką ktorzy wzgárdzili zakon ten/ á to błogoſłáwieńſtwo od Pá
36:
ná ſwoiego/ á vdáli ſie w żywoty ſwowolne/ niechcąc nośić ná ſobie tey powin=
37:
nośći od Páná ſwego vſtáwioney/ á wymyſláiąc ſobie ine kſtałty poſtánowie=
38:
nia żywotow ſwych/ nádziewáiąc ſie/ áby ſie w nich mieli więcey podobáć Pá=
39:
nu Bogu ſwoiemu. Nie myl ſie nieboracżku nie myl/ áby ſie co inſzego iemu po
40:
dobáć miáło/ iedno tho czo ieſt wola ſwięta iego/ á owſzem ſie záwżdy ſmieie s
41:
tych błaźniwych wymyſłow ſwiátá tego/ wielokroć ludzi s tego vpomináiąc/
42:
áby go nie chwalili wymyſły ſwoimi. A iż ſie w tym obacżyć nie mogą tá ieſt
43:
przycżyná: Iż dyabeł/ ktorego Páweł ſwięty zowie miſtrzem ich/ á iż to ieſt ná=
44:
uká iego/ záſlepił im ocży ich/ áby wypełnił nád nimi náukę ſwoię/ á vtwirdził
45:
ty doktory ſwoie. O ktorych tenże Páweł ſwięty powiedał: Iż ſie mieli zyáwić
j. do Timot. w iiij.
46:
ná ſkońcżeniu ſwiátá/ á tym mieli mieć nácechowáne ſumnienie ſwe/ á w thym
47:
ſie miáłá okázáć náuká iego/ iż mieli wzgárdzić tę wolą Páná ſwego/ á thę po=
48:
winność ſwoię/ w ktorey ſie Pan Bog oſobliwie kocha/ y drugim ią gánić/ ro=
49:
zradzáć y zákázowáć mieli.
Ludzye ſwowolnye á bez zakonu żywiącze/ ſrodze będzie Pan ſądził
50:
❡ Abowiem rozumie temu ten chytry zły duch á ten chytry miſtrz cechu tego/ iż
51:
według ſentenciey tegoż Páwłá s. może ſobie tym zwiedzieniem ich á tą náuką
52:
ich wielki vrobek vcżynić/ á lepiey oſádzić kroleſtwo ſwoie. Abowim o nich ták
53:
tenże Páweł s. nápiſał: Iż ty cudzołożniki á ty ludzie ſwowolnie bez zakonu ży
j. Korint. w vj.
54:
wiące/ będzie Pan Bog okrutnie ſądził cżáſu ſądu ſwoiego/ á podda ie pod ſro=
55:
gie poſłuſzeńſtwo iego. Iáko theż ono y ná drugim mieyſczu nápiſáno ſtoi: Iż | kto bez za |
strona: 44
| Nowym Lecie. | Liſt 44. |
1:
kto bez zakonu żywie/ bez zakonu też zginąć muśi. O wielkaſz to pociechá cżártá
2:
ſproſnego á wielkie kochánie iego/ iż ſie pełni náuká iego w tym rozmáitym wy
3:
myſle ſwiátá tego/ á iż cżeka z rádoſcią nád tymi ludźmi ták ſwowolnie żywią=
4:
cemi/ wypełnienia dekretu Páwłá s. Iż ie Pan ſrodze oſądziwſzy ma podáć w
5:
poſłuſzeńſtwo iego/ áby ſie vcieſzył nád tymi żacżki ſwoiemi/ ktorych on w tey
6:
náuce miſtrzem ieſt. Ale wierz mi żácżku ktory náſláduieſz they náuki iego/ ieſli
7:
ſie nie obacżyſz/ poznaſz co to zá miſtrzá maſz/ á iáko w grozye chowa diſcipuły
8:
ſwoie: gdyż opuśćiwſzy wierną náukę Páná ſwoiego/ kthory ieſt práwa ſwyá=
9:
tłość/ ktory náuką ſwą oſwieca wſzytek ſwiát/ ták iáko o nim Ian ſwięty piſze:
Ian s. w j. kapit.
10:
A ciemnośći go nie poznáły/ to ieſt/ ći wſzyſcy kthorzy náſláduią ciemnego mi=
11:
ſtrzá tego/ á omylnych náuk iego.
12:
❡ A iż dobrotliwy Pan ták tego ćirpieć racży/ gdyż dał rozumieć káżdemu wo=
13:
lą náuki ſwoiey á roſkazánie ſwoie/ iáko ſie ma w ſwey powinnośći záchowáć/
14:
nic nikomu winien nie zoſtánie/ gdy będzye muſiał cżynić doſyć dekretom ſwo=
15:
im á ſpráwiedliwośći ſwoiey/ gdj kto wzgárdzi wierną náukę iego á ſwiętą wo
16:
lą iego/
17:
á vnieſie ſie zá náuką ſwiátá tego/ iteż za rozlicżnymi wymyſły iego.
Pociechá cżłowiekákrześćiáńſkieo/ ktory chodzi według woley Páńſkiey.
18:
A ták cieſz ſie káżdy Krześćiáńſki cżłowiecże/ ktory náſláduieſz wierney náuki Pá
19:
ná ſwoiego/ á vważ to ſobie/ co to ieſt chodzić według woley ſwiętey iego/ á ná=
20:
ſládowáć ſwiętych vſtaw iego/ á być záwżdy w tym obiecánym błogoſłáwień
21:
ſtwie iego/ ktore on záwżdy obiecował tym ktorzy chodzą w zakonie iego. Iáko
22:
Dawid o tym nadobnie nápiſał: Iż błogoſłáwiony tho cżłowiek kthory ſie boi
w Pſalmie Cxj.
23:
Páná ſwoiego/ á w przykazániu iego mocno ſthoi. Abowiem będzie możne ná
24:
ſwiecie potomſthwo iego/ á narod ſpráwiedliwie rozmnożony będzie vbłogo=
25:
ſłáwion. Pocżćiwość y bogáctwá będą w domu iego/ á ſpráwiedliwość iego
26:
nie záginie ná wieki. Támże też ná tym mieyſcu niżey nápiſano ſtoi: A złośćiwy
27:
cżłowiek będzye pátrzył nań/ á w zazdrośći ſwoiey będzye nań zgrzytał zębámi
28:
ſwoiemi. Ale nádzieiá y pożądliwość iego záwżdy ſie w niwecż obroći.
Pan Bog záwżdy obecnie ieſt przy wiernym.
29:
❡ Vważże ſobie káżdy wierny/ co to ieſt chodzić w tákim błogoſłáwieńſtwie/ á
30:
wiedzyeć pewnie iż záwżdy nád tobą/ iáko nád poſłuſznym/ ieſth opieká Páná
31:
twego/ A iż Pan Bog tu wſzędy y o pocżćiwość twoię/ y o wierne nábycie two=
32:
ie/ y o potomſtwo twoie wſzędy ſie ſtára/ á wſzędy mnożyć á rozſzyrzáć ie obiecu
33:
ie. A cieſz ſie tą hiſtorią tey Ewányeliey s. iż on záwżdy przy tákim káżdym ieſt
34:
możnoſcią Boſtwá ſwego ſwiętego/ ktory chodzi wedle woley iego/ á nigdi nie
35:
zámieſzka ná ſpomożenie iego. A káżdą wodę obłędliwośći iego obroći ſobye w
36:
ſłodkie wino/ á będzye ie ſpráwował ku ſwiętey chwale ſwoiey. Abowiem ro=
37:
zumieć możeſz/ gdy ták będzieſz chodził według woley ſwiętey iego/ nie tylko á=
38:
by miał vbłogoſłáwić docżeſne dobro twoie/ ále on ſam iáko oblubieniec twoj
39:
poymie ſobie á vcżyni ſobie wdzyecżną oblubienicą duſzę twoię/ á vcżyni ſobye
40:
z nią wdzyęcżne mieſzkánie ſwoie/ á będzie ią chował pod cieniem ſkrzydł ſwo=
41:
ich/ ták iżby y tu ná ſwiecie/ y potym w kroleſtwie ſwoim/ wypełnił nád thobą
42:
wſzytki błogoſłáwieńſtwá ſwoie/ kthore obiecał wypełnić nád káżdym wyer=
43:
nym/ ktory iedno będzie chodził według woley ſwiętey iego/ á záchowa mu po=
44:
winność ſwoię/ ták iáko wierny ſługá dobrotliwemu Pánu ſwemu.
45:
¶ Co s tey Ewányeliey ſobie ku náuce vważáć mamy.
46:
❡ A thu maſz vważáć káżdy Krześćiáńſki cżłowiecże/ iáki ieſt ſtrách wymyſláć
47:
ſobie ine zakony/ y ine poſtępki żiwotow rozmáitych/ mimo ty ſpráwy á poſtęp
48:
ki/ ktore ſam Pan y poſtánowić/ y poſwięćić/ y vbłogoſłáwić racżył/ y iákie tru=
49:
dnośći á niebeſpiecżeńſtwá w ſtaniech tych od ſwiátá wymyſlonych. A iákie zá
50:
ſię roſkoſzy/ beſpiecżeńſtwá/ y błogoſłáwieńſtwá Páńſkie/ w ſtaniech tych/ kto=
51:
re on ſobie ku cżći á ku chwale ſwoiey/ y poſtánowić y vbłogoſławić racżył.
52:
❡ Drugie maſz obacżáć/ iáką Pan o tákich ſtaniech piecżą ma/ y iáko ie ná wiel=
53:
kie pociechy y pocżćiwośći wywodzi/ gdy ſobie wſpomienieſz Heſter onę pocżći
54:
wą pánienkę/ Tobiaſzá/ Annę Elkanowę żonę/ Sarę/ y inſze ſwięte ludzi w zako
55:
nie Páńſkim mieſzkáiące/ iáko ſie imi Pan opiekał/ y iáko ie ná dziwne pociechy | H 2 | y ná dziwne |
strona: 44v
| Niedzyele trzeciey po |
1:
y ná dziwne pocżćiwośći wywodzić racżył. ❡ Trzecie obácż/ iáko y Pan ſam y
2:
wſzyſcy ludzie ſwięći około tákiego cżłowieká piecżą y ſtáránie máią/ ktory cho
3:
dzi w boiáźni Bożey á pod zakonem iego. Iáko tu ſłyſzyſz/ iż y ſam Pan/ y mát=
4:
ká ſwięta iego/ y zwolennicy iego/ wielką piecżą mieli/ iákoby byli podpárli nie
5:
doſtátku przy ſpráwie zakonu ſwiętego Páńſkiego/ gdy ſie o wino ſtáráli/ gdy
6:
ie ſam Pan z wody vcżynić racżył. A tákież ſie káżdy wierny pewnie nádziewáć
7:
ma/ iż káżdy niedoſtátek iego/ áni ſam wzwie/ ſkąd będzie opátrzon iemu/ ták iż
8:
będą káżde kąty iego wſzego zewſząd nápełnione. ❡ Cżwarte/ iáko dyabeł ludź=
9:
mi bez zakonu żywiącemi hárcowáć y opiekáć ſie vmie. A pewnie káżdy to wie
10:
dzieć może/ z nieomyłney powieśći Páwłá s. iż to ieſt ſpráwá/ y náuká/ y opieká
11:
iego nád káżdym ſwowolnie bez zakonu mieſzkáiącym. Gdyż ieſt zakon wdo=
12:
wi/ małżeńſki/ y pánieńſki/ á káżdy ieſt w opiece Páńſkiey/ kto go pocżćiwie we=
13:
dle woley Páńſkiey vżywa/ á wſzákoż napobożnieyſzy małżeńſki.
14:
☞ A ták wſzechmogący Pánie/ gdyż to ieſt opieká twoiá ſwięta/ á napilnieyſze
15:
ſtáránie twoie/ ábyś ty záwżdi rátował á wſpomagał wierne ſwoie/ ktorzy cho
16:
dzą pod zakone á pod poſłuſzeńſtwem ſwiętym twoim/ rácżyſz wſzechmogą
17:
cy Pánie posilić á vmocnić vmyſły náſze/ w iákimkolwiek ſtanie będące/ kileby
18:
wedle woley ſwiętey twoiey chodzące/ ábychmy tobie będąc poſłuſzni Bogu y
19:
krolowi ſwemu/ nigdy od ciebie w ſpráwach y w ſtaniech ſwych nie odſtępo=
20:
wáli. A ſtąd áby nam roſło ſwięte miłoſierdzie twoie y opieká twoiá/ ſkąd
21:
by ſie mnożyło á ſwięćiło w nas ſwięte imię twoie/ y kroleſtwo two=
22:
ie błogoſłáwione ná wieki wiecżne/ Amen.
23:
Ewányelia Niedziele Trzeciey
24:
po Nowym Lecie/ ktorą nápiſał Máttheuſz s. w
25:
viij. káp. Przećiwko vſtáwam á ceremoniam zakonnym/
26:
y iáko o nich rozumieć mamy.
27:
❡ Pánie ieſli będzieſz racżył możeſz mię ocżyśćić etc.
Thu bárzo cudna náuká/ iáką ſpráwę mamy mieć ku Panu ſwoiemu w prośbach náſzych/ y co mamy ofiárowáć iemu/ y iáko w nim nádzieię mieć mamy.
28:
E
Wányelia thá ſwięta dziſieyſza w ktorey
29:
nam nápiſał Máttheuſz s. dwie hiſtorij: Iednę o
30:
cżłowieku trędem záráżonym: Drugą o cżłowieku
31:
drugim ſmętnym/ kthorego ſługá bárzo był nie=
32:
mocny/ o ktorego zdrowiu iuż miał máłą nádzieię
33:
ieſt nam ku wielkiej pocieſze zoſtáwiona: gdiż nam
34:
opowieda o tákim miłoſierdziu Páná náſzego/ kto
35:
re on nád tymi niedowiárki/ kthorzy byli ieſzcże nie
36:
práwie poználi ſwiętego Boſtwá iego/ hoynie oká
37:
záć racżył: iedno iż ſie do niego vciekli wzyąwſzy o
38:
ſwiętym miłoſierdziu iego práwą wiárę/ á pokłá=
39:
dáiąc to w mocy iego/ iż ieſliby racżył/ tedy temu wierzyli/ iż ie pewnie pocieſzyć
40:
mogł. Y oſobliwe á pocieſzliwe náuki s tych dwu hiſtoriy nam tu ſą zoſtáwio=
41:
ne. Bo naprzod w tym cżłowieku trędowátym y w ſpráwách iego obacżáć ma
42:
my/ iáką ſtátecżność wiáry ſwey w ſobie okazáć mamy/ á iáko z vprzeimym ſer
43:
cem mamy prziſtępowáć ku Pánu/ y iáko z gorącą modlitwą mamy wołáć do
44:
niego/ nic ſie nie oglądáiąc ná żadne niebeſpiecżeńſtwá ſwiátá tego. Obacży=
45:
my też w Pánie Kriſtuſie przykład miłośći przećiwko narodowi ludzkiemu/ iż
46:
on miłośćiwie wyſłuchawa/ rátuie/ á wſpomaga ty/ ktorzy ſie vciekáią do nie=
47:
go/ á w potrzebach ſwych wiernie wzywáią iego. Też thu nam ieſt zoſtáwion
48:
przykład/ iáką miłość záwżdy mamy okázowáć przećiw bliźnim náſzym. Oba
| cżymy też |
strona: 45
| Nowym Lecye. | Liſt 45. |
1:
cżymy też iáki był y ieſt pożytek zakonu y wſzytkich ſpraw iego. Weźmiemy też
2:
náukę/ iż gdy czo komu dobrze cżynić będziemy chcieli/ ábychmy ſthąd prożney
3:
chwały nie ſzukáli. A to s tych ſłow gdzie Pan Kriſtus w tey Ewányeliey mo=
4:
wić racży: Idź á nie powieday tego nikomu. Y wiele inych náuk s tey roſpráwy
5:
ſwiętey tu ſobie wziąć możemy. A wſzákoż to napotrzebnieyſza/ ábychmy ſtate
6:
cżną wiárę w ſobie ku Pánu ſwemu záwżdy okázowáli/ ták iáko s tych dwu hi
7:
ſtoriy iáſnie obacżyć możemy. A przetoż ſłowá ktore tu ſą ná pocżątku żáłożone/
8:
ku wielkiey pocieſze nam iſcie ſą zoſtáwione/ á zwłaſzcżá tym ktorzychmy iuż
9:
przywiedzieni w więtſzą łáſkę do Bogá Oyczá náſzego przez odkupienie Syná
10:
iego/ iż kiedykolwiek záwołamy k niemu/ tedy on nas záwżdy łáſkáwie á miło=
11:
śćiwie pocieſzyć będzie racżył. Iáko tu ſzyrzey s tey Ewányeliey zrozumieſz/ kto=
12:
rą nápiſał Máttheuſz s. tymi ſłowy.
grafika
13:
A
Gdy sſtępował Iezus z gory/ náſládowáły go tłu=
14:
ſzcże wielkye/ á oto trędowáty przyſzedſzy/ chwalił
15:
go/ mowiąc: Pánie/ ieſli będzieſz racżył możeſz myę
16:
ocżyśćić. A wyciągnąwſzy Iezus rękę dotknął go/
17:
y rzekł: Chczę ábyś był ocżyſcion. A nátychmiaſth
18:
był ocżyſcion trąd iego. Y rzekł mu pothym Iezus: Pátrzay á=
19:
byś thego nikomu nie powiádał/ ále idź á vkaż ſie kápłanowi/ á
20:
ofiáruy dar ktory roſkazał Moiżeſz ná ſwiádectwo im. A gdy
w iij. Moyz. w xiiij.
21:
przychodził do Kápernaum/ przyſzedł do niego Sethnik/ pro=
22:
ſzącz go á mowiącz: Pánie ſługá moy leży v mnie w domu pá=
23:
ráliżem záráżony/ á bárzo ieſt vdręcżon. Rzekł mu Pan Iezus/
24:
iż ia gdy tám sſthąpyę vzdrowię go. Powyedzyał mu on Se=
25:
tnik/ mowiąc ták: Pánie álem ia nie ieſt godzien ábyś ty wſzedł
26:
pod dách moy/ ále thylko rzecży ſłowem á będzye vzdrowyon | H 3 | ſługá moy. |
strona: 45v
| Niedzyele trzeciey po |
1:
ſługá moy. Abowiem teżem ia ieſth cżłowyek pod inſzego mocz
2:
poddány/ y mam też ine Rycerſtwo pod poſłuſzeńſtwem ſwo=
3:
im/ á rzekę temu idź/ tedy poydzye: rzekę drugyemu przydź ſám:
4:
á tedy przydzye: A rzekę ſłudze ſwemu vcżyń to/ á tedy vcżynić
5:
muśi. A vſłyſzawſzy tho Iezus zádziwował ſie onemu/ y rzekł
6:
do tych kthorzy go náſládowáli: Záprawdę powyádam wam/
7:
żem nie nálazł tákyey wyáry we wſzythkiey ziemi Izráelſkiey/ y
8:
powiádam wam to/ iż ich wiele od wſchodu y od zachodu ſłoń=
9:
cá przydzye/ kthorzy będą ſiedzieć z Abráámem/ z Izáákiem/ y
10:
z Iákobem w kroleſtwie niebieſkiem/ á ſynowie kroleſtwá bę=
11:
dą wrzuceni w ciemnośći poſtronne/ tám będzie płácż y zgrzy=
12:
tánie zębow. Y rzekł Iezus onemu Setnikowi: Iuż idź/ á iáko
13:
wierzyſz tákći ſie niech sſtánie. A od oney godziny był vzdro=
14:
wion ſługá iego.
15:
D
Wá vpádłe cżłowieki nam tu Ewányelia s. ná przykład pociechy ná=
16:
ſzey ieſt przed ocży náſze poſtáwiłá. Iednego cżłowieká okrutnym trą=
17:
dem záráżonego/ ktory był wyrzucon od ludzkiey ſpołecżnośći/ według
18:
obycżáiá żydowſkiego/ ták iáko inſza owcá párſzywa. A drugiego cżłowieká ſmę
19:
tnego/ ktorego ſługá iuż dokonywał żywotá ſwoiego/ będąc páráliżem záráżo=
20:
ny/ y iáko ie náſz miłośćiwy Pan prętko/ bez wſzey zaſługi á bez wſzey godnośći
21:
ich/ miłośćiwie wyſłucháć y pocieſzyć racżył: dawáiącz nam then pocieſzliwy
Więtſza nádzieiá odkupionych o ich wyſłuchániu.
22:
przykład/ gdyż to vcżynił nád onymi ktorzy go byli ieſzcże máło poználi/ iż my
23:
owſzem w nim więtſzą nádzieię mieć możemy/ będąc iuż w więtſzey łáſcze iego/
24:
gdyżechmy iuż od ſrogośći gniewu iego ſrogiego przez mękę iego ſwiętą odku=
25:
pieni/ ieſli ſie będziemy do niego wiernym ſercem á ſzcżyrą wiárą vciekáć w po
26:
trzebach á vpádkoch náſzych/ iż nigdy od niego odrzuceni á nie wyſłucháni
27:
nie będziemy. Gdzie nam to pewnemi obietnicámi Boſtwá ſwego/ á nie iná=
28:
cżey iedno iáko piecżęcią pewną/ zápiecżętowáć racżył/ mowiąc nam: Iż ocżkol
29:
wiek będziecie prośić w imię moie/ wſzytko wam będzie dano. A ieſzcże cżyniąc
Ian w xiiij. y xvj.
Mattheuſs w vj.
Mattheuſs w vj.
30:
nam lepſze ſerce/ mowi do nas: Iż nie ſtáraycie ſie ni ocż/ ábowiem wie Ociecz
31:
moy niebieſki cżego wam ieſt więcey potrzebá.
Hiſtorie dla pociechy á dla nauki ſą nápiſáne.
32:
❡ Y dla tego nam ty hiſtorie ſpraw iego ſwiętych ſą ná piſmie zoſtáwiony/ á=
33:
bychmy ſie cieſzyli o wyſłuchániu náſzym w przygodach á w vpadkoch náſzich
34:
á iżbychmy też vmieli záchowáć przećiwko niemu kſthałt prośby náſzey/ y ná=
35:
dzieie náſzey/ á ták ſie ſpráwowáli w prośbách náſzych/ iákobychmy ſie też nie v
36:
przykrzyli ták dobrotliwemu Pánu ſwemu: á ták ſie z nim obchodzili w proś=
37:
bach náſzych/ iáko ći ludzie/ ktorzy chociay ieſzcże byli niedowiárki/ á ieſzcże byli
38:
nie poználi práwey dobrotliwośći iego/ á ſwiętego przyrodzenia iego. ¶ Pożitecżnieyſza wiárá niż wielkość ſłow.
39:
❡ Bo ſłuchay co ten pirwſzy powieda będąc bárzo vćiſniony/ á ktoremu bárzo
40:
o płatne ſzło/ bo był wyrzucon s ſpołecżnośći ludzkiey/ ták iż muſiał iáko ine źwi
41:
rzę záwżdy dáleko od ludzi być/ żadnego towárziſtwá nigdy ni ſkim nie máiąc/
42:
á wżdy powiáda: Pánie ieſli racżyſz możeſz mię vzdrowić. Tu ſłyſzyſz iedno kil=
43:
ká ſłow/ ále byś był weyrzał w ſerce ieo/ ktore P. Bog ná ten cżás przeyrzeć ra=
44:
cżył/ podobnoby był ználazł w nim táką wiárę y táką nádzieię/ iżby ią był trud=
45:
no miał y ſzyrſzymi ſłowy wymowić. Bo tu zrozumiej gdzie mowi: Ieſli chceſz
46:
tedy możeſz/ iż ten iuż práwie był vtwirdził wiárę ſwą o możnośći Boſtwá iego
47:
iż on mogł pewnie bez wſzech przypraw tylko iednym ſłowem vzdrowić ono o
48:
krutne záráżenie iego/ cżego żaden cżłowiek ná ſwiecie nigdiby był nie dowiodł.
49:
A ták prziſzedł do niego z oną vprzeimą wiárą/ ktora w nim ták vtwirdzona by
50:
łá/ iż go mogł ocżysćić y vzdrowić mocą Boſtwá ſwoiego/ ktore ſie iuż w nim | było iáwnie |
strona: 46
| Nowym Lecie. | Liſt. 46. |
1:
było iáwnie okázowáć pocżynáło. A wſzákoż dołożył thego w prośbie ſwoiey/
2:
boiąc ſie áby ſie był nie vprzykrzył iemu/ iż ieſli racżyſz tedy pewnie wiem iż to v
3:
cżynić możeſz. A wſzákoż nic nie odſtąpił od nádzieie ſwoiey.
4:
❡ Rozumieyże nacż ſie tá myſl á to ſtałe ſerce onego nędznego cżłowieká ſciągá
5:
ło. Rozumiałći on o dobrotliwośći Páná onego/ iż to pewnie vcżynić miał/ bo
6:
wiedzyał iż był bárzo miłoſierny/ y wolał to iego ſwiętemu miłoſierdziu przy=
7:
puśćić/ wiedząc to/ iż on miał przeyrzeć ſerce iego/ niżliby go był prośbámi á v=
8:
pornym wołániem ſwym doćiſkał. Skąd y my mamy przykład bráć w proś=
9:
bach náſzych/ poſtánowiwſzy moczną wiárę w ſercu náſzym o Pánu ſwoim/ iż
10:
on wſzytko prze nas gothow vcżynić/ ocż go iedno ſłuſznie prośić będziemy. A
Nie doćiſkáć nicz ná Pánu vpornie.
11:
wſzákoż nie doćiſkáć tego ná nim vpornie/ iedno wſzytko przipuſzcżáć ſwiętemu
12:
miłoſierdziu iego/ y nie fráſowáć ſie nic ieſli ſie odwłocży wyſłuchánie náſze.
13:
Abowiem on iuż lepiey wie y rozumie/ gdy vyrzy wierne ſerce náſze/ y iáko/ y kie
14:
dy/ y co prze nas vcżynić ma/ á wſzytko ſie ku lepſzemu náſzemu záwżdy ſciągáć
15:
będzie/ gdy wſzytko przypuśćimy á porucżymy ſwiętey woley iego. Iáko nas y
Mattheuſs w vj.
16:
ſam vcżył w oney poſpolitey modlitwie náſzey/ ábychmy mu to záwżdy poru=
17:
cżáli y o to go prośili/ áby ſie we wſzytkich ſpráwach náſzych záwżdy dzyałá wo
18:
la ſwięta iego/ ták ná niebie iáko y ná zyemi.
Swięći ludzie záwżdy wſzythko ná wolą Páńſką przypuſzcżáli.
19:
❡ Abowiem wſzędy ludzye ſwięći nigdy go nie doćiſkáli vpornemi prośbámi
20:
ſwoiemi/ iedno wſzytko przypuſzcżáli ná wolą ſwiętą iego/ á záwżdi byli wyſłu
21:
cháni/ á owſzem záwżdy bywáłá hoynieyſza zapłátá ich. Bo y Dawid gdy był
22:
wygnan od Abſáloná ſyná ſwego s kroleſtwá iego/ gdy go náwiedzáli á cieſzy=
23:
li przyiaciele iego/ tedy im powiedział: Iż nic ſie nie fráſuycie/ bo ieſlić ia znay=
ij. Krolew. w xv.
24:
dę łáſkę przed ocżymá Páná mego/ wſtáwić mie záſię ná mieyſce moie. A ieſliże
25:
mu ſie nie podobam/ tedy niechay thák będzie iáko ieſt ſwięta wola iego. Oni
26:
też trzey brácia w Bábilonie/ ktorzy byli wrzuceni do kominá ogniſtego/ tákież
27:
mowili: Iż Bog náſz ktorego my chwalimy mocenći nas wyzwolić/ á ieſli nye
Daniel w iij. kapi.
28:
będzye racżył/ to niechay zoſtánie przy ſwiętey woley iego. Iáko y on Iob s. bę=
29:
dąc okrutnie vćiſniony/ mowił: Iż ieſlichmy dobre prziymowáli s ręki Bożey/
Iob w ij. kapitule.
30:
złego cżemubychmy też wdzięcżnie przyiąć nie mieli/ gdyż on dał/ iemu też wſzy
31:
tko wziąć wolno/ niechay będzie imię iego pochwalone. Pátrzayże iáko go ći
32:
máło doćiſkáli prośbámi ſwemi/ á iáko byli ieſzcże hoiniey pocieſzeni/ niżliby by
33:
li ſobie nalepiey vprośić vmieli. Ták iáko o tym w hiſtoriach tych ſzyrzey nápi
34:
ſano ſtoi. Tákżeć też nád káżdym wiernym/ gdy iedno on vyrzy pożądliwe ſerce
35:
iego/ ktorego on więcey niżli wielkośći ſłow pátrzy/ ieſzcże więcey miłoſierdzya
36:
ſwego vkaże/ niżliby on ſam ſobie to vprośić vmiał/ gdy wſzytko przypuśći ná
37:
Boſkie miłoſierdzie iego/ á położy w nim vpełną nádzyeię ſwoię.
38:
❡ Iáko o tym y Páweł s. nadobnie do Ephezow nápiſał/ powiedáiącz im: Iż
Do Ephezow iij.
39:
Iż nic nie wątṕcie w tym Pánu/ ábowiem on ieſzcże hoyniey y obficiey to będzie v=
40:
miał ſpráwić nád wami/ niżlibyſcie wy to ſámi ſobie vprośić vmieli. Iáko y o=
41:
no Achás krol/ gdy mu Prorok opowiedział niektore obietnice od Páná/ y po=
42:
wiedział mu:
Ezaiaſs w vij. kapi.
43:
Ieſli nie wierzyſz Pánu/ proś iákiego znáku ábo ná ziemi ábo ná
44:
niebie ábo ná głębokośći morſkiey/ ábyś był iſt od Páná o wyſłuchániu ſwoim.
45:
On powiedział/ iż ia niechcę kuśić Páná Bogá ſwoiego/ doſyć ieſt iż ludzi fráſu
46:
iemy ná ziemi/ nie fráſuymy Páná Bogá ſwego ná niebie. To ten rozumiał/ iż
47:
lepiey wſzytko przypuśćić ná ſwięte miłoſierdzie iego/ niżli go fráſowáć gwałto
48:
wnymi prośbámi. Iozáphát krol ieden żydowſki/ gdy nań było przyſzło woy=
49:
ſko pogáńſkie iemu nierowne/ gdy vcżynił żałobliwą prośbę o wſpomożenie ku
50:
Pánu ſwemu/ tedy ią tym záwiązał/ mowiąc ku ludowi ſwoiemu: Iemuć bę=
ij. Paralipon.xx.
51:
dzie wolno vcżynić z námi czo racży. Ale nam nic nie należy iedno podnieść do
52:
niego żałobliwe ocży náſze/ á co widzieć co on będzie racżył vcżinić z námi. A ták
53:
co ſie potym sſtáło/ tám ſzyrzej nápiſano w hiſtoriey ſtoi/ iáko ony woyſká zwá
54:
dziwſzy ſie/ ſámy ſie poráźiły/ ták iż woyſká żydowſkie przyſzedſzy ná gotowe po=
55:
boiſko/ nie mogły donieść łupow á bogáctwá ich do domow ſwoich.
56:
❡ A thák ten wſzechmogący Pan/ gdy obacży ſzcżyrą wiárę ſercá práwego/ á iż | H 4 | wſzytko nę= |
strona: 46v
| Niedzyele trzeciey po |
Pan wiernemu ieſzcże hoynyeyſzy/ niż on prośi.
1:
wſzytko nędzny cżłowiek przypuſzcża ná wolą á ná miłoſierdzie iego/ ieſzcże on
2:
hoyniey vmie rozmnożyć pociechę cżłowieká káżdego/ niżliby to ſam ſobie zye=
3:
dnáć á vprośić vmiał/ iedno ſtale trway á miey nádzieię w ſwiętym miłoſier=
4:
dziu iego/ á ſtoy záwżdy s pokornym ſercem/ cżekáiąc łáſki od ſwiętego Máie=
5:
ſtatu iego. A cieſz ſie onym co Dawid powiedział:Iż weyrzał Pan Bog ná po
w Pſalmie Cj.
6:
kornych modlitwę/ á nie wzgárdził nigdy prośby ich. Abo ná drugim mieyſcu
7:
gdzie powiedział: Iż záwołał vbożuchny do niego/ á on nigdy nie wzgárdził
w Pſalmie xxxiij.
8:
pokorney prośby iego. A ieſliby ſie odwlokło wyſłuchánie twoie/ ábo ná co in=
9:
ſzego odmieniłáby ſie prośbá twoiá/ ſłuchay co Abákuk Prorok o tym nápiſał:
Abakuk w ij. kapi.
10:
Iż nie fráſuy ſie nie ieſlić Pan s cżym máło omieſzka/ ále bądź tego iſt/ iż ſie ied=
11:
nák pokwápiá przydzie ná wſpomożenie twoie.
Ieſli ſie odwlecże ábo odmieni prośbá náſzá/ tedy ku lepſzemu náſzemu.
12:
❡ Cieſz ſie też onym błogoſłáwionym Synem iego/ ktorego on był ták vmiło=
13:
wał/ iż to ſam zeznawał/ że w nim był położył wſzytki roſkoſzy ſwoie/ iż w cżło=
14:
wiecżeńſtwie ſwoim/ gdy był w ogroycu/ iáką pokorną prosbę vcżynił ku Bo=
15:
gu Oycu ſwemu/ á wżdy wſzytko przypuſzcżał ná wolą ſwięthą iego/ y przedſię
16:
był ná ten cżás nie wyſłuchan. Ale ná co ſie obroćiło to odwlecżenie ſwiętey ie=
17:
go prośby/ moglibychmy zá to wiecżnie pádáiącz ná koláná ſwoie/ dziękowáć
18:
Bogu Oycu ſwemu. A ták y ty nieboracżku ieſli ſtoiſz w iákim vćiſnieniu/ á ſto
19:
iſz w prośbach ſwoich ku Pánu ſwoiemu/ nic ſie nie lękay/ nic ſie nie fráſuy/ ieſli
20:
ſie odwlecże/ ábo ná co inſzego obroći prośbá twoiá/ iedno mocno vtwirdź wiá
21:
rę á nádzieie o Pánu ſwoim/ y cieſz ſie tym iáko Prorok powieda/ iż on nic nie zá
Abakuk w ij. kapi.
22:
mieſzka á pokwápi ſie na wſpmożenie thwoie/ á nic go nie doćiſkay vporem
23:
ſwoim/ chceſzli áby on ſzyrzey rozmnożył zapłatę á pociechę twoię. Bo pomni
24:
coś ieſt/ á iáko ty maſz cżego doćiſkáć ná nim/ boś ieſt iáko nędzny robacżek á ni=
25:
kcżemne ździebłko przed ocżymá iego. A nic ſie nie dziwuy dziwnym táiemni=
26:
cam iego/ przecż on co ſpráwuie/ owſzem ſie záwżdy cżyń być niegodnym záwo
27:
łáć k niemu/ á weyrzeć ku ſwiętemu Máyeſtathowi iego/ á rychley będzieſz wy=
28:
ſłuchan. Ták iáko ſie sſtáło nád tym nędznym Setnikiem/ o kthorym tu Ewán
29:
yelia powiáda: Iż gdy mu obiecował Pan wſtąpić do domu iego/ á vzdrowić
30:
ſługę iego/ tedy wyznawał niegodność ſwoię/ mowiąc: Iżem ia thego nie go=
31:
dzien moy miły Pánie/ ábyś ty wſzedł pod przykrycie domu moiego. A thu ſły=
32:
ſzyſz iáko był wyſłuchan/ á iáko ſie hoynie rozmnożyłá pociechá iego.
Przecż Pan wiſłuchał tych obudwu ták prętko.
33:
❡ Pátrzayże przecż thu Pan zá ták málucżkiemi ſłowy tych obudwu pocieſzyć
34:
racżył. Iedná przycżyná/ áby był okazal prętkie miłoſierdzie ſwoie. Druga/ á=
35:
by był okazał możność Boſtwá ſwoiego/ iż to vcżynił cżego cżłowiek nie mogł
36:
vcżynić/ podpiráiąc znáki á dziwy náuki ſwiętey ſwoiey. A tho nam oboye dał
37:
ná przykład á ku náuce náſzey/ ábychmy tákież byli prędcy z miłoſierdziem ſwo
38:
im vpádłym bráćiſzkom náſzim/ w nędzy á w niedoſtátku ich. Drugie/ áby wier
39:
ni náucżyciele á ſzáfárze ſłowá Bożego/ chociay nie dziwy/ ále dobrym á czno=
40:
tliwym żywotem/ podpiráli náuki tey/ iż ieſt prawdziwa/ ktorą oni powiedá=
41:
ią/ vkázuiąc nam drogę do zbáwienia náſzego.
Przecż ſie roſkazał trędowátemu vkázáć kápłanom
42:
❡ Pátrzayże záſię o drugim/ gdy też potym z miłoſierdzia ſwoiego á zá málucż
43:
kiemi prośbámi onego nędznego á vdręcżonego cżłowieká onym ſproſnym trą
44:
dem záráżonego/ vznawſzy ſtałość wiáry ſerczá iego/ vzdrowić á ocżyśćić onę
45:
ſproſną iego niemoc racżył/ tedy mu roſkazał/ áby vcżynił powinnośći ſwey do
46:
ſyć/ á vkazał ſie kápłanom/ y donioſł im onę ofiárę/ thák iáko w ſtárym zakonie
47:
ſzyrzey o tym vſtáwiono było. Obácżże co thu ten błogoſłáwiony Pan vcżynić
w iij. Moyzeſsow. w xiij. kapitule
48:
racżył:
49:
okazáć to racżył w ty roſkázaniu ſwoim/ iż to ieſt wola iego/ áby ſie ká
50:
żdy záchował w tey powinnośći ſwey/ á káżdemu záchował takie práwo/ iákie
51:
iemu należy/ á to dał co komu należy/ żadney perſony nie lżąc áni wzgardzáiąc.
52:
Iáko y ná drugim mieyſcu powiedział: Daycie co ieſt Boże Bogu/ á co ieſt Ce
Mattheuſs w xxij.
53:
ſárſkie Ceſarzowi. A tákież y káżdey namnieyſzey perſonie co należy ná oſobę iey.
54:
Drugie/ s tey przycżyny roſkazał mu ſie okázáć tym kápłanom/ iż rozumiał te=
55:
mu/ iż od tego narodu kápłáńſkiego/ ná ktorim w ten cżás w żydoſtwie wiele na
56:
leżáło/ miał nawięcey przeſládowánia vćirpieć. Abowiem ſie ich wymyſłom
| á ich vſtáwam |
strona: 47
| Nowym Lecie. | Liſt. 47. |
1:
á ich vſtáwam miáłá nabárzyey ſprzećiwić ſwięta náuká iego. Y roſkazał the=
2:
mu cżłowiekowi/ áby ſzedł do nich/ á iżby okazał ná ſobie y wyznał możność bo
3:
ſtwá iego/ áby oni tego potym záprzeć nie mogli/ iż o tym nic nie rozumieli: y ro
4:
ſkazał áby im dał onę powinną ofiárę/ á záłożył iáko pámiętnym/ ono wyzná=
5:
nie ſwoie/ áby ſie potym nie wymawiáli/ żechmy o tym nie wiedzieli/ gdy ſie bę
6:
dzie chciał z nimi rozſędzić cżáſu ſądu ſwoiego.
Figurá ofiáry zakonu ſtárego od ocżyſcionych.
7:
❡ Trzecie/ pátrzay tu wielkiego miſterſtwá á wielkiey táiemnice Páńſkiey/ kto
8:
ra ſie tu w tey ofiárze zámyka/ ktorą był powinien dáć wedle zakonu cżłowyek
9:
od trędu ocżyſciony do przybytku Bożego. Bo ácż ieſth rzecż bárzo máła á nik=
10:
cżemna/ ále figurá á podobieńſtwo iey ná co ſie ſciąga/ ieſt rzecż bárzo wielka á
11:
bárzo koſztowna. Bo tám w zakonie ſtárym thák nápiſano ſtoi: Iż gdy będzye
w iij. Mo. w xiiij.
12:
ocżyſcion cżłowiek/ kthory był trądem záráżony/ thedy ma iść do przybytku ku
13:
chwale Páńſkiey ſpráwionego/ y ma wynisć kápłan s przybytku onego przeći=
14:
wko niemu/ á przyiąć ofiárę od niego. A to byłá pirwſza ofiárá/ iż miał przinieść
15:
dwá wroblá/ ſznur cżyrwony/ drzewo Cedrowe/ a wiązánkę Izopu: á thám on
16:
kápłan miał wypuśćić kreẃ z iednego wroblá ná nacżynie gliniáne/ á zmieſzáć
17:
ią z wodą ciekącą/ á drugiego wroblá miał precż wolno wypuśćić/ á oną wodą
18:
ze krwią zmieſzáną/ omocżywſzy on Izop ofiárowány/ miał ſiedḿ kroć pokro=
19:
pić onego ocżyſcionego cżłowieká. Potym tám iuż inſze ceremonie nád nim by
20:
wáły ſtroiony/ gdy iuż miał być przypuſzcżon do oney ſpołecżnośći ludzkiey.
Proſtych Pan nie opuśći.
21:
❡ Pátrzayże tu dziwney ſpráwy Páná tego/ á dziwnego zámieſzánia rozumow
22:
ludzkich od niego: Bo on więtſzą zapłátę oſtáwił tym/ ktorzy zádziwowawſzy
23:
ſie dziwnym ſpráwam iego/ chociay go nie widzieli/ chociay nie rozumieli dzi=
24:
wnych táiemnic iego/ á przedſię iednák wiernie wierzyli iemu. Ale ábyś zrozu=
25:
miał co ſie zámyka w tey ſpráwie ocżyſcienia tego/ ták obácż: Kápłan on ktory
26:
miał wyniść przećiwko onemu cżłowiekowi ocżyſcionemu s przybythku Páń=
27:
ſkiego/ właſnie nam známionuie onego wdzyęcżnego á ſwiętego kápłaná Pá=
28:
ná náſzego Iezuſá Kriſtuſá/ kthorego Dawid przezwał być kápłanem wyecż=
29:
nym według ſpráwy Melchiſedechowey. O ktorym y Páweł s. piſze do żydow
w Pſalmie Cix.
Do zidow w vij.
Do zidow w vij.
30:
Iż on ofiárował zá nas wdzięcżną ofiárę Pánu Bogu Oycu ſwoiemu ná ołta=
31:
rzu krzyżá ſwiętego/ kthora ofiárá/ á nie inſza/ vcżyniłá nas wdzięcżnym ſtwo=
32:
rzeniem iemu. A ten ſwięty kápłan á błogoſłáwiony zbáwiciel náſz/ gdy przy=
33:
dzie przedeń cżłowiek ocżyſciony z grzechu zá vznániem ſwoim/ á zá wiárą zu=
34:
pełną ſwoią/ wychodzi przećiwko niemu s przybythku Bożego/ tho ieſth/ z
35:
niebá wyſokiego á z Máyeſtatu Boſtwá ſwoiego/ y prziymuie onę ofiárę od o=
36:
nego cżłowieká nędznego/ to ieſt/ ony dwá wroblá/ iáko ieſt w zakonie nápiſa=
37:
no/ ſznurek cżyrwony/ drzewo Cedrowe/ y on Izop. A tu ſłuchay iáko tho rozu=
38:
mieć maſz/ y iáko to temu ſwemu Pánu ofiárowáć zá ocżyſcienie ſwoie maſz.
39:
❡ Ty dwá wroblá właſnie nam figuruią dá zakony náſze/ ſtáry y nowy/ kto=
40:
rym obiemá ieſtechmy powinnoſcią obowiązáni: W iednym zakonie byłá wy
41:
puſzcżona kreẃ z wodą żywą zmieſzána/ ná nacżynie gliniáne/ to ieſt/ ná oblicż=
42:
ność gliniáney ziemie: á potym oną wodą ze krwią zmieſzáną miał być pokro=
43:
pion ſiedḿ kroć on nędzny cżłowiek onym Izopem od niego ofiárowánym. O
44:
właſnieſz nam tá wodá ze krwią zmieſzána może figurowáć onę ſwięthą wodę
45:
ze krwią zmieſzáną/ ktorą on ſwięty kápłan zbáwiciel náſz z boku ſwego ſwięte
46:
go wypuśćił ná nacżynie gliniáne/ to ieſt ná oblicżność nędzney zyemie/ ná okru
47:
tnym drzwie krzyżowym/ ktory nam figurowáło to drzewo Cedrowe przy tey
48:
ofierze náznácżone/ w ktorey krwi á w ktorey wodzie omocżywſzy on ſwięty ká=
49:
płan Izop/ ktory ieſt gorzki/ á známionuie gorzkość ſkruchy náſzey/ kropi ſiedḿ
50:
kroć onego ocżyſcionego cżłowieká. To ieſt/ wlewáiąc weń á vtwirdzáiącz w
51:
nim ſiedḿ dárow Duchá s. y ine błogoſłáwieńſtwá á dobrodzieyſtwá ſwoie.
52:
A toć ieſt wdzięcżna ofiárá temu błogoſłáwionemu kápłanowi Pánu á Zbá=
53:
wicielowi náſzemu/
54:
gdy mu ofiáriueſz on gorzki Izop ſkruſzonego á żáłobliwe=
55:
go ſercá tweo/ zá vpadek twoy/ á ono ſwięte zmieſzánie krwie z wodą/ ktora wy
56:
płynęłá z boku iego ná nacżynie gliniáne/ to ieſt/ iákoś ſłyſzał/ ná oblicżność nę=| dzney ziemie/ |
strona: 47v
| Niedziele trzeciey po |
1:
dzney zyemie/ y ono drzewo Cedrowe/ ktore známionowáło drzewo krzyżá one
2:
go ná ktorym ſie sſtáło odkupienie náſze/ y on ſznur cżyrwony krwią iego ſwitą
3:
vfárbowány/ kthorym on był niewinnie związan dla zbáwieniá twoiego/ á
4:
ty mu to wſzytko będzieſz ofiárował wiernym ſerczem á w ſkruſzonym vmyſle
5:
ſwoim. A toć ſą wdzyęcżne ofiáry iego/ á s tym ſie mamy właſnie vkázáć temu
6:
ſwiętemu kápłanowi á temu Pánu náſzemu/ á to mu ofiárowáć zá tho ocżyſcie
7:
nie ſwoye.
Co známionował wroblik wypuſzcżony.
8:
❡ Pátrzayże gdy iuż tę wdzięcżną ofiárę będzyeſz ofiárował temu ſwiętemu ká=
9:
płanowi á zbáwicielowi ſwoiemu/ coć będzie známionował on drugi wroblik
10:
wolno wypuſzcżony. Abowiem iuż będzieſz wypuſzcżon z oney twárdośći á z o=
11:
ney niewoley drugiego zakonu/ pod ktorym záwżdy w przeklęciu chodzili przo
12:
dkowie náſzy. Co był ieſzcże z dawná Dawid przeźrzał Duchem s. gdzie mowi
13:
ku Pánu ſwemu: Pokroṕ mię iedno Pánie onym Izopem to ieſt/ gorzką żáło=
w Pſalmie lxiij.
14:
ſcią zá grzech z zupełney wiáry moiey/ á będę ocżyſciony. A gdy mie omyieſz (to
15:
ieſt/ oną wodą ktora miáłá być z boku twego wypuſzcżona) thedy iáſniey niżli
16:
ſnieg będę wybielon. Gdzie też y o tym wrobliku prorokował/ mowiąc: Iż du=
17:
ſzycżká náſzá wyrwáłá ſie iáko wroblik s śidłá łowiącego/ ták iż ſie śidłá potár
18:
gáły/ á mychmy nędzni wyzwoleni.
w Pſalmie Cxiij.
19:
❡ A ták położywſzy mu tę ofiárę ſkruſzonego ſercá ſwoięgo á tę niewinną kreẃ
20:
á niewinną mękę iego/ y ono okrutne drzewo ná kthorym ſie sſtáło odkupienie
21:
náſze/ y on ſrogi ſznur krwią ſwiętą iego vfárbowány/ w wiernym vmyſle ſwo=
22:
im/ przedſię nie omieſzkaway z onym trędowátym wołáć do niego: Iż ty miły
23:
Pánie kiedy racżyſz záwżdy mię możeſz ocżyśćić. A z onym Sethnikiem wyzna=
24:
way niegodność ſwoię/ ktory powiedał/ iż tego był niegodzien/ áby był miał kie
25:
dy Pan wnidź pod przykrytość dáchu ieo. Iedno miey táką wiárę iáką on miał/
26:
o ktorey Pan powiedał/ iż tákiey był ieſzcże nie nálazł w zyemi Izráelſkiey/ tedy
27:
pewnie vſłyſzyſz tákież pocieſzliwe ſłowá iáko on vſłyſzał: Idź nieboracżku idź/
28:
á wſzytkoć ſie sſtánie wedle wiáry twoiey. Abowiem iáko mowił przez Dawi=
29:
dá: Záwołay ná mię cżáſu vpadku twoiego/ á ia ze wſzytkiego wyzwolę ciebie/
w Pſalmie xxxix.
30:
á ſtąd będzieſz chwalił imię moie. Iáko y Izáiaſz powiáda ty ſłowá iego: Y ná
31:
kogoż ia narychley weźrzę/ iedno ná nędzniká kthory ieſt ſercá ſkruſzonego/ á ná
Izaiaſs w lxxj. kap
32:
tego ktory drży przed ſłowy moiemi.
33:
❡ A tu dopirko gdy vmnożyſz táką wiárę ſobie/ á ták pokorne á ſkruſzone ſer=
34:
ce w prośbach ſwoich będzieſz ofiárował iemu/ tedy ſie nád tobą wypełnią ſło
35:
wá Dawidowe/ iż ſie Pan záwżdy przybliża do tych ktorzy ſą ſkruſzonego ſercá.
w Pſalmie xxxiij.
36:
A wypełnią ſie nad tobą ony pociechy o ktorych tenże Dawid powieda: Iż kto
37:
ſieie w żáłośći/ w wielkiey rádośći ſwey záſię będzye zbierał náſienie ſwoie.
w Pſalmie oxxv.
38:
❡ A ták wziąwſzy thę nádzieie o nim/ wołay nań z Izáiaſzem onymi ſłowy: A
Ezaiaſs w lxiiij. ka.
39:
gdyż wiemy miły Pánie żeś ty Bog á Ociec náſz ieſt y ſtworzyciel náſz/ á my nie
40:
inácżey iedno iáko błoto leżymy przed rękami twoiemi/ ktore zlepiły ręce twoie
41:
A ták nie gnieway ſie miły Pánie nie gnieway/ á nie długo pámiętay złośći ná=
42:
ſzych/ á pomni żechmy lud twoy á nędzne ſtworzenie twoie. A iáko Piotr s. ná=
43:
piſał: Iż záwżdy Pan pokornemu ſercu dawa łáſkę ſwoie/ á vpornemu ſie ſprze
j. Piotr w oſtatnim kapitulum.
44:
ćiwi. Y vpomina nas nadobnie tymi ſłowy: Proſzę was moi mili bráćiſzkowie
45:
vpokorzcie ſie pod mocnoſcią ręki Bożey/ áby was powyſzſzył cżáſu náwiedze=
46:
nia wáſzego/ á wſzytko ſtáránie ſwoie położcie przed nim/ ábowiem on ma oſo=
47:
bliwą pracą ſwoię o was wſzytkich. Bądźcie trzeźwi/ ábowiem wáſz ſprzećiw=
48:
nik diabeł vſtáwicżnie krążj ricżąc iáko lew około was chodzac/ áby ktorego po
49:
żrzeć mogł/ ktoremu ſie mocno ſprzećiwiaycie w wierze wáſzey. A Pan Bog łá
50:
ſkáwy wáſz/ ktory was wezwał do wiecżney chwały ſwoiey/ ten vtwirdzi á v=
51:
mocni was/ ktoremu niechay będzie cżeść á chwałá ná wieki wiecżne Amen.
52:
❡ A ták my wſzyſcy máiąc nádzyeię s thych wdzięcżnych przykłádow o Pánu
53:
náſzym/ iż ieſt ták miłoſierny/ będącz też vtwirdzeni piſmy ſwiętemi o ſwiętym
54:
wyſłuchániu iego/ ofiáruymy mu ſkruſzone ſerczá á pokorne prośby ſwoie/ á
55:
położmy w nim vprzeymą nádzyeię/ vtwirdziwſzy ią moczną wyárą ſwoyą/
| pewnieć |
strona: 48
| Nowym Lecie. | Liſt. 48. |
1:
pewnieć nie opuśći nas/ pewnieć vbłogoſłáwi nas/ á pewnieć wyſłucha wſzy=
2:
tki prośby á modlitwy náſze.
3:
¶ Co s tey Ewányeliey pomnieć á cżego ſie vcżyć mamy.
4:
❡ A tu napirwey s tet Ewányeliey s. to pomnieć maſz/ ábyś w krotkośći ſłow
5:
vpełną á mocną wiárę pokłádał w modlitwach ſwoich/ á wſzythko przypuſz=
6:
cżał ná wolą á ná miłoſierdzye Páná ſwego/ á pewnie wyſłuchan á ni w cżym
7:
omylon nie będzieſz. A chociay ſie nie sſtánie wedle myſli twoiey/ tedy s cżáſem
8:
ná co inſzego obroći ſie pociechá thwoiá/ á przedſię nie dáremna będzie prośbá
9:
twoiá. ❡ Drugie/ tego ſie vcżyć maſz/ iáko to ieſt Pan miłoſierny á prętki ku wy
10:
ſłuchániu káżdego k ſobie w vpadkoch ſwych wołáiącego/ ábyś też ty tym ſie k
11:
niemu przypodobnił/ gdyż cie obrázem ſwym zowie/ ábyś nigdy nie záthwár=
12:
dzał ſercá ſwego ná pomoc iákąkolwiek możeſz vcżynić bliźniemu ſwemu/ chce
13:
ſzli áby też ten Pan nie zámieſzkawał ná wſpomożenie twoie. ❡ Trzecie/ ſłyſza=
14:
łeś co rzekł Pan tęmu znędzonemu cżłowiekowi/ iż idź á day powinną ofiárę ká
15:
płanowi/ ábyś też miał ná piecży/ to co káżdemu należy/ to káżdemu ábyś przy=
16:
właſzcżył. A to ktemu ták iákoś ſłyſzał/ ábyś miał ná piecży/ iáka ma być ofiárá
17:
przed Máyeſtatem Páńſkim/ grzechem záráżonego cżłowieká. Zadna wdzięcż
18:
nieyſza/ iedno roſpámiętywánie á wdzięcżne prziymowánie odkupienia ſwego
19:
á wierne zá to dziękowánie z vprzeymego ſercá/ ták dobrotliwemu Pánu ſwe=
20:
mu. ❡ Cżwarte/ pomni coś ieſt/ chociayby cie ſwiát ná iákie doſtoieńſtwá wy
21:
nośił/ przedſię wołay á wyznaway przed Pánem/ iżeś nigdi tego nie godzien/ co
22:
Pan z łáſki ſwey nád tobą ſpráwowáć racży/ á iżeś nie godzien áby kiedy miáły
23:
być wyſłuchány prośby twoie/ by nie ſwięte dobrodzieyſtwo iego.
24:
☞ Dayże nam náſz wſzechmogący Pánie/ ábyſmy vmieli poznawáć ty nikcże
25:
mnośći á niegodnośći ſwe/ á vcżyli ſie pokornemi á vniżonemi myſlámi ſwoie
26:
mi vbłágáć ſwiętego Máyeſtatu twoiego/ á ofiárowáćći tu w myſlach y w ſer
27:
coch ſwoich/ to co ieſt tobie nawdzięcżnieyſza ofiárá/ tho ieſth/ pokorną myſl á
28:
ſkruſzone ſercze ſwoie. A w nicżym inym nádzyeie ſwey nie pokłádáć/ iedno w
29:
drogiey męcę twoiey/ ktorąś zá nas ofiárował Bogu Oycu ſwemu/ á w ſwię=
30:
tym miłoſierdziu twoim. A ſtąd pewnie iużbychmy viſcieni byli/ iżbyś záwżdy
31:
miłośćiwie wyſłuchał nas/ á iżeby iuż nigdy nie były opuſzcżone prośby
32:
náſze. Co nam rácż dáć z łáſki á z miłoſierdzia ſwoiego iáko
33:
prawdziwy Bog náſz/ Amen.
34:
Ewányelia Niedziele cżwartey
35:
po Nowym Lecie/ Kthorą nápiſał Máttheuſz s.
36:
w viij. ká. Przećiwko niedowiárſtwu w przygodach pociechá.
37:
❡ Pánie rátuy nas ábowiem zginiemy etc.
Przecż Pan Bog ná wyerne ſwoye vćiſki dopuſzcżáć racży/ á iáka ieſth nádzyeiá ſtáłośći ich/ á iáko wiárę ſwą ſtánowić máią o wſpomożeniu iego.
38:
W
Szechmogączy Pan á Zbáwicyel náſz/
39:
czożkolwiek cżynił á ſpráwował w ſwiętym żywo=
40:
cie ſwoim/ wſzytko cżynił ku náuce náſzey/ á ku po=
41:
cieſze wielkiey náſzey. A wſzythko z dziwney rády á
42:
opátrznośći Boſtwá ſwoiego/ ták iż wſzędy zoſtá=
43:
wował nam náukę ſwoię/ á ktemu twirdził y ſprá=
44:
wował w nas vpełną wiárę y nádzieię o ſobie. A
45:
oſobliwie tu Pan racżył nam zoſtáwić othuchę/ iá=
46:
ko ſie cżáſu krzyżá/ ktory Pan vſtáwicżnie wkłádáć
47:
racży ná koſcioł ſwoy/ cieſzyc mamy. Abowiem on
48:
vſtáwicżnie ieſt w tey łodce miedzy wybránemi ſwemi/ á chociaż co ná ſie ſprze
| ćiwnego á |
strona: 48v
| Niedziele cżwartey po |
1:
ćiwnego á niebſpiecżnego/ doſwiadſzáiącz wiáry á ſthałośći ich/ dopuśćić ra=
2:
cży/ Ale im iednák/ by ſnadź y w nawiętſzych ſrogoſciach/ zginąć nie dopuśći/ y
3:
owſzem ie miłośćiwie ze wſzytkiego wyrwáć racży. A niechay ſie iáko chcą wier
4:
ni w niebeſpiecżeńſtwach zdádzą iákoby mieli być zátłumieni/ ále gdy Pan z ni
5:
mi á w ich ſpołecżnośći będzie przemieſzkawáć racżył/ tedi ony wſzytki/ by ſnadź
6:
y naſroſzſze trwogi/ ſmutki/ troſki/ kłopoty/ á niebeſpiecżeńſthwá/ w wielkie á
7:
oſobliwe pociechy obroćić ſie im muſzą. Iáko y tu vſłyſzyſz w tey Ewányeliey s.
8:
Iż gdy wſtępić racżył do łodki ze zwolenniki ſwemi/ iáko tám zátrwożenii byli/
9:
ták iż wołáli: Pánie ieſli nás nie rátuieſz/ pewnie zginiemy. Y iáko to potym po
10:
ználi/ iż żadna moc áni przygodá nád tákim nic nie może/ kto gi ma przy ſobye/
11:
á kto wiernie vfa iemu. A ty ſłowá wołánia ich ſą tu zá pocżątek záłożone/ ná
12:
przykład nam á ná náukę/ iż my thákież ni ſkąd inąd żadney nádzieie áni pocye=
13:
chy ſzukáć nie mamy/ iedno záwżdy wiernym ſercem mamy wołáć do niego/ á
14:
vciekáć ſie k niemu/ á pewnie záwżdy będziem pocieſzeni. Co iáko ſzyrzey zrozu=
15:
mieć maſz/ tu vſłyſzyſz z Ewányeliey tey/ á potym z wykłádu iey. Ktorą nápi=
16:
ſał Máttheuſz s. tymi ſłowy: grafika
17:
A
Gdy wſtępował Iezus do łodki/ ſzli theż zá nim y
18:
Zwolennicy iego. A oto wyelkie wzruſzenie sſtáło
19:
ſie ieſt ná morzu/ thák iż oná łodká byłá okrywaná
20:
nawáłnoſciámi. Y przyſthąpili do niego Zwolen=
21:
nicy á obudzili go/ mowiąc mu: Pánie ráthuy nas
22:
ábowyem zginiemy. Y rzekł im Iezus: Y przecżeſcye ſą thák zá=
23:
trwożeni ludzye máłey wiáry? A wſthawſzy przykazał wyá=
24:
trom y morzu/ thák iż ſie sſtáło vſpokoyenie wyelkie. A tedy oni
25:
ludzye zádziwowáli ſie/ mowiąc: Y iákiſz to ieſt ten? ábowiem
26:
wiátry y morze ſą poſłuſzny iemu.
| Koſcioł ſwięty |
strona: 49
| Nowym lecie. | Liſt 49. |
Co to ieſt Koſcioł ſwięty á łodká Páńſka.
1:
K
Oſcioł ſwięty/ ták iáko gi zowiemy/ nic inſzego nie ieſt/ iedno wierny na=
2:
rod Krześćiáńſki/ gdzieſzkolwiek ieſt po ſwiátu roſproſzony/ gdy ſie ied=
3:
no wyznawa być wiernym náſládowcą Páná ſwego/ á záchowywa ſie
4:
wedle ſwiętey náuki iego/ á nośi ná ſobie on znák á ono piątno/ z wody á z Du=
5:
chá ſwiętego vcżynione/ y wyznawa iż poſlubił mocnie dzierżeć wiárę iemu/ á
6:
iż ſtoi pod chorągwią á przy oney ſpołecżnośći odkupionych krwią ſwiętą iego
7:
á ozywa ſie ſwięty imieniem iego. To ieſt práwy Koſcioł iego/ á w tym Ko
8:
ſciele ieſt nawdzięcżnieyſze przebywánie iego/ á thego on Koſciołá Kápłanem
9:
ieſt/ ták iáko o nim piſmá powiedáią. A tho może być właſnie przezwano thą
10:
łodką/ o ktorey tu Ewányeliſtá piſze/ w ktorey on vſtáwicżnie pływa/ á w nay=
11:
więtſzych nawáłnoſciach ſwiátá tego/ ácż ſie może tá łodká zákołyſáć/ ále on te
12:
go pilnie ſtrzeże/ áby ſie nigdy nie zánorzyłá.
Cżemu ſie łodká topiłá á cżemu w niey Pan záſnął.
13:
❡ Słuchayże iáko tu Ewányeliſtá piſze/ iż gdy ſie oná łodká ná morzu bárzo to=
14:
piłá/ ták iż w wielkim ſtráchu byli zwolennicy iego/ tedy Pan był záſnął/ á má
15:
ło racżył o to dbáć. Toć byłá figurá tey łodki á tego Koſciołá Krześćiáńſkiego/
16:
iż záwżdy pływáć miáłá á kołyſzáć ſie miáłá w wielkich nawáłnoſciach/ á w
17:
wielkim niebeſpiecżeńſtwie tego morzá burzliwego/ to ieſt ſwiátá/ á Pan/ prze
18:
wiele przycżyn/ miał iáko przez ſen á iáko przez pálce pátrzyć ná to iey zátrwo=
19:
żenie/ á dziwowáć ſie temu: á wſzákoż iednák nigdy iey nie dopuśći/ á pilnie iey
20:
ſtrzeże/ áby ſie zánorzyć miáłá. A przycżyná ieſt tego niedbánia Páńſkiego na=
21:
przednieyſza/ grzech/ ktory záwżdy w tym Koſciele vſtáwicżnie rozſzyrza ſkrzy
22:
dłá ſwoie/ á mierźi gi Pánu Bogu ſwemu/ ktorego nigdy áni Anyołom/ áni ża=
23:
dnemu ſthworzeniu ſwemu przepuśćić nie racżył. A káżdy będąc/ chociay y w
24:
tym Koſciele/ grzechem ociążony/ poki nie znaydzie łáſki v niego/ poty ieſth w
25:
mnieyſzey opiece iego: ácż niechce áby záginął/ bo záwżdy cżeka náwrocenia ie=
26:
go/ ále gdy ſie topi á nurza w tych niebeſpiecżnoſciach ſwiátá tego/ tedy mniey
27:
o to dba/ á práwie iáko drzemie/ á przez pálce pátrzy/ ná przygody iego. Cżynić
28:
też to cżáſem racży y nád wiernemi ſwemi/ iż dopuſzcża im też pływáć á topić ſie
29:
w tych nawáłnoſciach ſwiátá tego/ á nie rychło ſie cżáſem obudzi ná wſpomo=
30:
żenie ich. A to dla tego/ áby doſwiádſzył wiáry á ſtałośći ich/ á thu iáko cżyſthe
31:
złoto áby ie wypłáwił ſobie/ á pothym áby vkazał hoynieyſzą łáſkę nád nimi/ á
32:
rozmnożył zapłátę ich/ á błogoſłáwione to omieſzká=
33:
nie iego/ gdyż zápłátá ich ſowicie im zá to ma być rozmnożoná. Cżyni też to cżá
34:
ſem/ iż ſie tey łodce kołyſáć dopuśći/ á przedłuży wſpomożenie iey/ áby w thym o=
35:
kazał możność Boſtwá ſwego/ iż on kiedy chce/ á iáko chce/ vmie rátowáć wier
36:
nych ſwoich/ á vmie rozmnożyć pociechy ich.
Koſcioł páńſki nigdy bez grzechu być niemoże.
37:
❡ Pátrzayże/ iż/ iáko tu ſłyſzyſz/ grzech ieſt naprzednieyſza przycżyná/ iż Pan drze
38:
mie á cżáſem zámieſzkawa ná wſpomożenie łodki tey. A tho záwżdy być muśi/
39:
bo tá łodká iego á ten Koſcioł iego/ nigdj bez grzechu być nie może. Acż Pán nie
w j. Moyzeſsowych
w j. kapitule.
w j. kapitule.
40:
ieſt przycżyńcą tego/ ále to ieſt przycżyná tego: Abowiem gdy był Pan ſtworził
41:
pirwſzeo cżłowieká/ tedy go ſtworzył w niewinnośći iáko Anyołá/ á práwie nie
42:
co mocy Boſkiey ſwey przy nim był zoſtáwić racżył/ bo go ſthworzył nieſmiertelneo/
43:
y ktemu ná podobieńſtwo ſwoie: á ták go był ſobie vpodobał/ iż to miá=
44:
ło być nawdzięcżnieyſze ſtworzenie iego/ thák iż y Anyoły był obowiązał ná po=
45:
ſługę iego. Dał mu rozum y dał mu wolność w ſpráwach iego/ iedno iż chciał
46:
áby on był záwżdy rozumiał o zwirzchnośći Boſtwá ieo/ gdyż mu był dał wſzy
47:
tko opánowáć ná ziemi/ roſkazał mu áby wſzytkiego vżiwał/ iedno mu zákazał
48:
drzewá iednego/ áby pomniał iż wżdy ma Páná nád ſobą. Tu wnet zły duch/¶ Iáko wſzedł á wkorzenił ſie grzech w narod ludzki.
49:
ktory ſie ieſzcże nádziewał przydź ku pirwſzey łáſce v niego/ poruſzon zazdroſcią
50:
gdy vyrzał w tákowey ważnośći onego cżłowieká v niego/ nie przeſtał ták dłu=
51:
go około niego figlowáć/ że gi zwiodł á zdrádził/ iż ſie vnioſł zá chytremi namo
52:
wámi iego/ á przeſtąpił ono przykazánie Páná ſwego. A gdy gi iuż ſobie Pan
53:
omierźił/ tedy odiął onę część mocy Boſtwá ſweo od niego/ bo mu odiął onę nie
54:
winność/ onę nieſmiertelność/ onę łáſkę ſwoię/ ktorej był pełen/ iedno tylko ſamo
55:
zoſtáło ono krewkie/ ſmiertelne/ á nikcżemne ciáło/ ktore nigdy ſámo przez ſię ſo| I | bie nic po= |
strona: 49v
| Niedzyele cżwartey po |
1:
bie nic pomoc nie może/ áby vpáść niemiáło/ á bez grzechu być miáło. Abowim
2:
támże ie wnet Pan przezwał zyemią/ to ieſt/ iż iuż żadney pomocy niebieſkiey w
3:
nim nie było/ y powiedział mu/ iże ma być w zyemię obrocono. A tám iuż one=
4:
go cżłowieká był wyrzućił od oblicżnośći ſwoiey/ y dał go w poſłuſzeńſtwo one
5:
mu cżártowi/ ktoremu ſie dał zwieść/ á ktoreo rády vżywał/ odſtąpiwſzy ták do=
6:
brotliwego/ Páná ſweo. A ſtąd iuż gdy go Pan odſtąpił á opuśćił/ czo dáley tho
7:
więcey záwżdy poſtepował w grzech/ á Pan też nie miał żadney piecżey o nim.
Krzeſt ocżiſcia od gnyewu/ ále od grzechu ocżyśćić nie może.
8:
❡ Tu gdy ſie potym nád nim zmiłował w onym vpadku iego/ y iáko ſpráwił
9:
odkupienie iego/ zeſławſzy tu Siná ſwego/ to iuż o thym wiele piſmá y wiádo=
10:
mośći mamy/ iż kto tu vwierzy weń á w ono ſwięthe odkupienie iego/ á mocno
11:
ſtánie przy nim/ á weźmie ná ſię znák iego z wody á z Duchá s. vcżyniony/ pra=
12:
żen iuż onego przeklęcia á oney niełáſki Páná ſwego. Ale ſie przedſię rodzi w o=
13:
nym krewkim/ ſmiertelnym/ á odniennym ciele/ ktore záwżdy ieſt przykłonne
14:
ku grzechowi/ á nigdy wytrwáć nie może áby vpáść nie miáło/ gdyż ieſt odięta
15:
od niego oná moc Boſtwá iego/ w ktorey był ſtworzon pirwſzy cżłowiek w nie
16:
winnośći ſwoiey. A tá ieſt przycżyná/ iż narod ludzki nigdy wytrwáć nie może/
17:
áby vpáść nie miał/ áby był bez grzechu. A zwłaſzcżá iż Pan Bog widząc ciáło
18:
cżłowiecże ták ſwowolne/ dał ná nie twárdſzy kryg vcżynić/ á vſtáwił mu zakon
19:
s ktorego ſie on nigdy wypleść nie może. A to przeto/ áby więcey ſzukał á náſlá
20:
dował Páná ſweo á miłoſierdzia iego/ gdy themu zrozumie/ iż mu bárzo zle bez
21:
niego/ gdy doſyć vcżynić nie może ſwiętey woley Páná ſwego w krewkośći one=
22:
go cżłowiecżeńſtwá ſwego/ w kthorey ſie záwżdy rodzi iákoż od onego przodká
23:
ſwego. Iáko to y Dawid był obacżył/ gdy mowił do niego: Iż otom ia w zło=
w Pſalmie L.
24:
ſciach pocżął ſie ieſt moy miły Pánie/ á w vpádku pocżęłá mię mátká moiá.
Cżárt pomaga krewkiemu ciáłu do grzechu.
25:
❡ A ták iuż on cżárt/ ktory był y záwżdy ieſt wielkim nieprzyiacielem narodu
26:
cżłowiecżego/ widząc w tey krewkośći cżłowieká nędznego/ widząc iż ciáło iego
27:
záwżdy przykłonne ku grzechowi ieſt/ widząc iż ſobie ſam nic pomocz przez ſię
28:
nie może/ pilnie ſie ſthára o vpadek iego/ áby gi przywiodſzy ku grzechowi/ o=
29:
mierźił go Pánu Bogu iego/ á oſięgnął go w thowárzyſtwo ſwoie/ á do krole=
30:
ſtwá ſwego piekielnego/ gdyż to widzi/ iż mu trudno przyść ku łáſce Páná ſwo=
31:
iego/ bez wſpomożenia iego. Abowiem iáko ono powiedáią/ przetho ſie ten zły
32:
cżárt o to ták pilnie ſtára/ iż ieſt roſkoſz nędznikom kiedy máią towárzyſtwo. A
33:
Pan iż mu tego dopuſzcża/ ieſt do tego wiele przycżyn. Abowiem mu to był ie=
34:
ſzcże w Ráiu powiedział: Iż ty ſie będzieſz przećiwił káżdemu poſtąpieniu nędz
w j. Moizeſsowych w iij kapitule.
35:
nego cżłowieká/ y Páná ſwoiego.
36:
❡ A ták s tych przycżyn tu iuż rozumieć możeſz/ iż ten Koſcioł iego/ á tá łodká ie
37:
go/ nigdy wytrwáć nie może/ áby vpadáć nie miáłá/ á iżby mogłá być bez grze=
38:
chu. A iż omieſzkawa ſzukáć miłoſierdzia Páńſkiego/ Pan theż omieſzkawa/ á
Kto o Páná niedba/ pan też o nim máłą piecżą ma.
39:
práwie przez pálce pátrzy/ ná wſpomożenie iey. A wſzákoż tego ſtrzeże/ áby ſie
40:
nigdy nie zánorzyłá/ á záwżdy gotow ná wſpomożenie iey/ gdy ſie iedno wier=
41:
nie vciecże k niemu/ á záwoła ták iákoś ſłyſzał/ iáko thu Apoſtołowie wołáli/
42:
wſpomoż miły Pánie ábychmy nie záginęli. A to ieſt pirwſza przycżyná grzech/
43:
bez kthorego narod ludzki nigdy być nie może/ przecż Pan cżáſem zániedbawa
44:
ná wſpomożenie tey to łodki ſwoiey.
Druga przycżyná przecż Pan Bog wierne przeſládowáć dopuśći.
45:
❡ Druga przycżyná/ iż ſie ten Pan temu ſwemu ták wdzięcżnemu koſciołowi á
46:
tey łodce ſwey/ po dziwnych nawáłnoſciach ſwiátá tego pływáiący/ ták ſie w
47:
niebeſpiecżeńſtwiech iego topić á kołyſáć dopuſzcża. Abowiem iednych chce do
48:
ſwiádcżić w ſtałoſciach ich/ drugim też chce okazáć możność Boſtwá ſwego/ iż
49:
on vmie y może kiedy chce y co chce vcżynić ze wſzytkimi możnoſciámi ſwiáthá
50:
tego. A iż dobrym á wiernym ſwym/ nigdy nie omieſzka ná wſpomożenie ich/ á
51:
hoynie vmie kiedy racży rozmnożyć pociechę ich. A złośćiwym też/ ktorzy vpor=
52:
nie trwáią w złoſciach ſwoich/ á nie ſzukáią miłoſierdzia iego/ nie omieſzka z za
53:
płátą ich. Iáko to ná wielu oſobach vkázáć racżył. A záwżdy wzruſza cżłowie=
Pan przepuſzcża cżłowieká ná cżłowieká.
54:
ká złośćiwego/ áby vćiſkał niewinnego: ácż więc bywa biedá tey kokoſzy/ ná kto
55:
rey Iáſtrząbá łowią/ ále ieſzcże záwżdy więtſza biedá bywa Iáſtrząbowi kie=| dy go połá= |
strona: 50
| Nowym Lecie. | Liſt 50. |
1:
dy go połápią. Iáko ſie to było okazáło ná onym nędznym Fáráonie/ ktory był
2:
vćiſnął lud Boży/ ták iż o nim Pan powiedział: Iż zátwárdzę ſerce iego/ ábych
w ij. Moyze. w vij. y w xiiij kapitule.
3:
nád nim okazał więtſzą moc Boſtwá ſwego. Pámiętayże iáko oni byli wierni
4:
dziwnie wyzwoleni/ á on nędznik wziął zapłátę ſwą/ y iáko było márne dokoń
5:
cżenie iego.
6:
Zuzánny oney cnotliwey/ gdy Pan Bog doſwiadcżał ſtáłośći iey/ á
7:
iżby vcżynił przykład z niey inym ſtátecżnym żonam/ iáko máią záchowáć ſtálość
8:
pocżćiwośći ſwoiey/ przepuśćił ná nię ony złe á nieſláchetne potwarce/ kto=
9:
rzy ią chcieli prze cnothę iey przypráwić o gárdło y o pocżćiwość iey/ thák iáko
Daniel w iij. kapi.
10:
tám w hiſtoriey o niey nápiſáney ſzyrzey ſtoi/ iáko Pan Bog nie zámieſzkał ná
11:
wſpomożenie iey/ gdy záwołáłá do niego/ á iáko záſię oni niewierni też odnieſli
12:
zapłátę ſwoię. Iozeph on niewinny/ ktorego byli prze zazdrość záprzedáli brá=
w j. Moyzeſs. w xlj.
13:
cia iego/ iáko Pan Bog wſzędy dzierżał nád nim mocną rękę ſwoię/ iż widzyał
14:
ſtałość iego/ y iáko potym był wywyſzſzon ſtan iego/ y w iákim záſię vćiſnieniu
15:
á ſmętku byli brácia iego/ to tám ſzyrzey w hiſtoriach tych nápiſano ſtoi. A tho
16:
ſie wſzytko działo nád tymi/ chociay byli w łáſce iego/ áby był okázował moż=
17:
ność Boſtwá ſwego/ á doſwiadſzał ſtałośći wiernych ſwych/ á ini áby ſie też by
18:
li ná potym ćwicżyli/ tymi ſwiętemi ſpráwámi y poſtępki ich.
19:
❡ Iáko też ono y Sęnnácheryb/ gdy był vćiſnął á obległ miáſtho Ieruſalem/ á
iiij. Krole. w xix.
20:
bluźnił imię Bogá żywiącego/ powiedáiąc iż byłá możnieyſza moc bogow iego
21:
niż moc Bogá Izráelſkiego/ á iż miał możnieyſze ine bogi w więzieniu ſwoim.
22:
A tego wſzyſtkiego Pan Bog dopuſzcżał/ áby był nád nim okazał więtſzą mo=
23:
żność Boſtwá ſwego. Abowiem gdy nawiętſze zgotował mocy ſwoie/ tedy An
24:
yoł Páńſki sſtąpiwſzy w nocy do namiotow iego/ zábił ſto y oſḿdzieſiąt y pyęć
25:
tyſięcy ludzi. A tu Pan Bog doſwiádſzył ſtałośći wiernych ſwoich/ ktorzy by=
26:
li w oblężeniu onym/ y okazał moc Boſtwá ſwoiego/ iż on vmie y z wiernemi
27:
y z niewiernymi cżynić iáko racży.
j. Krolew. w xxiij.
28:
❡ Iáko też gdy Saul ſzukał Dawidá z dopuſzcżenia Páńſkiego/ ktory chćiał do
29:
ſwiádſzyć ſtałośći iego. Abowiem ſie był ten Saul dziwnie náſádził ná gárdło
30:
iego. Słuchayże iáko właſny ſyn iego Ionátás przyſzedſzy błogoſłáwił Dawi
31:
dowi/ á dawał mu wielką otuchę o Pánu Bogu iego/ powiedáiąc mu thy ſło=
32:
wá: Iż nic ſie nie lękay/ ábowiem Pan Bog twoy ſpráwiedliwy wywiedzie cie
33:
bie ze wſzytkich tych przygod twoich/ y dać ktemu ieſzcże poſieść kroleſtwo oycá
34:
mego ſprzećiwniká twego. Y tákże ſie potym sſtáło/ chociay Dawid był przez
35:
niemáły cżás w wielkim przeſládowániu/ ále wſzędy był Pan Bog pilnym
36:
ſtrożem iego: á onego Saulá márne było dokońcżenie/ tá iż ſie ſam potym zá=
37:
bił. A thák y nád tym y nád owym byłá okazána moc Boſtwá Páńſkyego/ ták
j. Krolew. w xxxj.
38:
iż ſobie potym Dawid bárzo chwalił tho dopuſzcżeniie przeſládowánia od Pá=
39:
ná ſwoiego/ gdzye mowił w Pſalmie ſwym: Bárzoś dobrze vcżynił miły Pá=
w Pſalmie cxviij.
40:
nie/ żeś ták był vniżył mie: Abowiem ſtąd ſie vkázáć ma nádemną vſpráwiedli
41:
wienie twoie. To ieſt/ iż ty pokárawſzy/ vkażeſz nád káżdym vſpráwiedliwienie
Paupokarawſzy pocieſzy.
42:
ſwoie. A zwłaſzcżá temu/ kto to od ciebie prziymie wdzięcżnie/ á nie odſtąpi od
43:
ciebie/ iż mu rozmnożyſz zapłátę y pociechę iego. Iáko też to y w on cżás obieco
44:
wał onemu Iákobowi/ gdy mu roſkázował wyniść z zyemie ſwoiey á iść w zie=
45:
mię nieznáiomą/ mowiąc mu: Nic ſie nie trwoż áni ſie lękay/ ábowiem wiedz
46:
pewnie/ iż ia záwżdy będę s tobą.
w j. Moyzeſs. w xij.
47:
❡ A ták gdyż to pewnie wiemy/ iż záwżdy wierny iákożkolwiek ſie zákołyſze/ iż
Nic ſie nie lękaymy gdiż wierni ſą w opiece pánſkiey
48:
záwżdy nád nim ieſt opieká Páná iego/ nic ſie nie fráſuymy/ nic ſie nie lękaymy/
49:
choćby też ná nas przyſzły nawiętſze nawáłnośći ſwiátá tego/ gdyż tho pewnie
50:
wiemy/ iż łodká wiernych Páńſkich/ niechay ſie iáko chce kołyſze/ záwżdy będzye
51:
ku wdzięcżnemu portu/ przywiedzioná/ iedno ſtoymy mocno przy nim w wie=
52:
rze ſwey/ nigdy on nie nam nie zámieſzka ná wſpomożenie náſze. A im więthſze
53:
przeſládowánie ná nas przypadáć będzie/ tym ſie v nieo hoynieyſza będzie mno
54:
żyłá pociechá náſzá. Bo rozumiey temu/ iż káżdy Márinarz záwżdy ma więtſzą
55:
rádość y pociechę/ gdy w przygodach á w niebeſpiecżeńſtwie żywotá ſwego pły
56:
wáiąc/ przypłynie do pożądliwego portu ſwoiego/ niżli on ktory ćichym wiá=| I 2 | trem á ſpo= |
strona: 50v
| Niedzyele cżwartey po |
1:
trem á ſpokoynemi wodámi przypłynie. Tákież y thy iákożkolwiek pływaſz w
2:
káżdym niebeſpiecżeńſtwie ſwoim/ iedno miey ſtałą wiárę o Pánu ſwoim/ byś
3:
ſie theż nabárziey kołyſał/ nigdy ſie zánorzyć nie możeſz/ á pewnie będzieſ przy=
4:
wiedzion do wdzyęcżnego porthu ſwoiego. A im w więtſzych przygodach bę=
5:
dzieſz/ tym ſie rozmnoży hoynieyſza zapłátá twoiá. Iákoś tu ſłyſzał wiele przy
6:
kłádow/ iáko ſie Pan obchodzi z wiernemi ſwoimi. A iáko Sálomon piſze w
7:
Przypowieſciach ſwoich: Iż Pan Bog tego nawięcey miłuie/ kogo nabárziey
w Przipow. w iij
8:
karze. Iáko y Dawid tákże o tym powieda: Wſzytko co ſie kolwiek dzyeie náde
9:
mną moy Pánie/ dla tego ſie dzieie/ áby ſie okázowáło we mnie imię s. twoie.
10:
❡ A toć ſą ty przycżyny przecż Pan Bog dopuſzcża przeſládowánia nád wier=
11:
nemi ſwemi á nád tą łodką ſwoią: Aby ná iednych doſwiádcżał ſtałośći ich/ á
12:
rozmnażał zápłátę ich/ á nád drugimi áby okázował możność Boſtwá ſwego.
13:
Ale ieſzcże więtſza przycżyná Grzech/ ktory záwżdy w narodzye ludzkim trwáć
14:
muśi áż do ſkońcżenia ſwiátá. Bo to ſam powiedał: Iż muśi przyść záwżdy po
15:
gorſzenie ná ſwiecie. Abowiem by mieli być wſzythko ſpráwiedliwi/ máłoby
16:
wiedzyeli o Pánu ſwym ná niebie. Ale iż záwżdy zá grzechem chodzi pomſtá/
17:
á zá pomſtą ſkruchá/ á tu w ten cżás muśi vpádły ſzukáć Páná Bogá ſwego.
Iákim ktho grzechem grzeſzy/ thákim pokaran być muśi.
18:
Bo iákim kto grzechem grzeſzy/ tákim pokaran być muśi: Iáko o thym Sálo=
19:
mon piſze/ iáko ſie tho ná wielu ludzi okazáło. Dawid gdy zoſtał cudzołożni=
Sapien. w xj. kap.
ij.Kiole.w xj.
ij.Kiole.w xj.
20:
kiem y mężoboycą/ tymże grzechem Pan Bog dom iego pokaráć racżył. Bo
21:
ácż ſamego Pan Bog záchowáć racżył/ áby był nád nim okazał moc Boſtwá
22:
ſwoiego/ ále ſynowie iego właſni ſámi ſie pobili/ żony iego pobráli/ ſioſtry ſwo=
23:
ie w wielkiey niepocżćiwośći chowáli/ ſámego s kroleſthwá wygnáli: A wżdy
24:
on przedſię nigdy nie odſtąpił Páná Bogá ſwego. Tákież w on cżás tenże Da=
25:
wid/ gdy był przewinił tenże lud iego przećiwko Pánu Bogu ſwemu y z onym
ij. Krole. w xxiiij.
26:
krolem ſwoim/ poduſzcżył w nim cżárt pychę/ ták iż kazał licżyć poddáne ſwoie/
27:
chcąc okázáć możność ſwoię: A ták y on y oni poddáni iego wzięli prętką pom
28:
ſtę nád ſobą/ iż ich kilká dzieſiąt tyſięcy Anyoł zábił dniá iednego.
29:
❡ Iáko y w on cżás gdy ſie był Pan rozgniewał ná ono ſwowolne miáſtho ná
30:
Ieruzalem/ gdy byli odſtąpili od woley iego/ tedy ták powiedział Ieremiaſzo=
31:
wi Prorokowi: Wiem że będą mowić/ cżemu nas ták Pan opuśćił? Thedy im
Ieremiaſs w xxij.
32:
też ták możeſz powiedzieć: dla tego iżeſcie wy też opuśćili mnie. A Amoſowi Pro
33:
rokowi tákże też powiedział: iż ia poſlę ogień gniewu ſwego do żydoſtwá/ y do
34:
miáſtá ich głownego Ieruzalem/ dla thego iż oni też zniſzcżyli głowy vbogich
35:
moich/ á odſtąpili imieniá moiego. Tákże też y Mánáſſes gdy wygnał Proro=
Amos w ij. kapitu.
36:
ki z żydoſtwá á drugie pobił/ pobito theż záſię nędznie woyſká iego/ á ſámego
37:
wywiedziono w więzienie do kroleſtwá inego. Iáko theż y on Oziás krol gdy
ij. Paralipo. xxxiij.
38:
cżynił ofiáry báłwánom/ á odmieniał chwałę Páná ſwoiego/ był wneth már=
39:
nym trądem záráżon/ ták iż też ſzpetnie było odmieniono oblicże iego.
ij. Paralipo. xxvj.
40:
❡ Iáko y w on cżás gdy Mánáſſes on zły krol zgwałćił był wſzytkę chwałę
iiij. Krole. w xxj.
41:
Páńſką/ á odmienił ią ná chwałę bogow pogáńſkich/ á odſtąpił od Páná ſwe=
42:
go/ powiedział wnet Pan prorokom iego: Iż gdy tho thák ten zły kroł vcżynił/
43:
nielza iedno muśi ſie sſtáć pomſtá nád ludem tym/ á przywiodę wiele złego do
44:
zebránia iego. A to dla tego obiecał ſie mśćić y nád ludem y nád krolem/ iż źli lu
45:
dzie á zła rádá iego iemu tego dozwaláli á dopuſzcżáli pochlebuiącz dla zwirz=
46:
chnośći ſwoich. Iáko tego wſzędi w káżdim kroleſtwie wiele naydzie/ á w tey ro
47:
znośći máło nie wſzytki kroleſtwá vpadáią. Bo gdy pothym náſtał on
48:
ſláchetny krol Ioziaſz/ iż ony wſzytki iego modły á ony wſzthki iego błędy wy=
iiij. Krole. w xxij.
49:
miotał/ á nápráwił záſię znowu chwałę Páná Bogá ſwego/ poſłał do Proro=
50:
kow pytáć iużli ſie Pan vcieſzył w gniewie ſwoim. Kazał mu Pan powiedzieć
51:
Iż ia od ciebie wdzięcżnie to prziymuię/ ále nád ludem tym bez pomſty nie bę=
52:
dzie rozgniewánie me/ á ty zoſtánieſz w łáſce moiey : A to maſz znák łáſki mey/ iż
53:
cie wezmę do grobu oicow twoich/ áby ocży twoie nie pátrzáły ná żáłość ſwoię.
54:
Támże potym po ſmierći iego y ludzi wiele y ſynowie iego pomordowáni byli.
55:
❡ A ták ſie nic nie dziwuy dziwnym ſpráwam Páńſkim/ przecż on co cżynić ra| cży/ á tego |
strona: 51
| Nowym Lecie. | Liſt 51. |
1:
cży/ á tego bądź iſt/ iż co ſie kolwiek złego y dobrego ná ſwiecie dzieie/ tedy ſie ni=
2:
gdy inácżey nád wiernemi iego nie dzieie/ iedno wſzytko ku wielkiey pocieſze/ á
3:
ku wielkiey zapłácie ich. Abowiem/ ták iákoś ſłyſzał/ ná wierne przypuſzcża v=
Coż ſie kolwiek ná ſwiecie wyernym dzyeie/ wſzytko ku pocieſze.
4:
padki/ áby doſwiádſzywſzy ſtałośći ich/ rozmnażał pociechy ich: Niewierne ka=
5:
rze á opuſzcża zá grzechy ich/ iż nie ſzukáią miłoſierdzia iego. A ták ná wiernych
6:
y ná niewiernych okázuie moc Boſtwá ſwego. Abowiem niewierni iż ſie oba=
Przecż ſie niewierni obacżyć nie mogą.
7:
cżyć nie mogą/ przekaża im ten niedoſtátek á tá krewkość cżłowiecżeńſtwá ná=
8:
ſzego/ iákoś o tym wyſzſzey ſłyſzał/ á záwżdy chodzi po narodzie cżłowiecżym/ á
9:
ruſza káżdego iáko wrzod/ iż záwżdy przychylnieyſzy ieſt ku złemu niż ku dobre=
10:
mu/ á przywodzi záwżdy ná nas gniew Páná náſzego. Abowiem on długo pá=
11:
mięta krzywdę ſwoię/ á obiecuie ſie iey mśćić/ áż do pokolenia trzeciego. Tubyś
12:
lepak rzekł iż ſię tám doſtánie j niewinnemu. To ieſt prawdá/ iż przy onym złim
13:
doſtánie ſie y niewinnemu: Ale on zły zoſtánie przedſię przy złey zapłácie ſwey/
14:
á dobremu hoyne błogoſłáwieńſtwo będzie záwżdy rozſzyrzono. Bo nie powi
15:
nien nigdy ćirpieć ſyn zá oycá/ á ociec zá ſyná: ábowiem káżdy ponieſie brzemię
16:
ſwoie. A gdyż iuż thák wieſz/ iż thá łodká záwżdy kołyſána być muśi/ A iuż theż
17:
wieſz/ przecż á prze ktore przycżyny to ná nie Pan Bog dopuſzcżáć racży: A ſpi
18:
w niey/ á práwie iáko przez pálce pátrzy/ iáko ſie kto ma k cżemu w tych nawáł
19:
noſciach iey: ieſli ku wioſłu/ tho ieſt/ ieſli ma nádzieię/ áby ſobie cżym inym po=
20:
mogł/ oprocż wſpomożenia iego/ ieſli też ma nádzieię vpełną w nim/ á woła/
21:
iáko Apoſtołowie wołáli: Pánie rátuy nas/ boć pewnie zginiemy.
Pocyechá Páńſka ábychmy ſie nie lękáli.
22:
❡ Słuchayże czo tu mowi ten wſzechmogący Pan/ ku wſzytkim wiernym ſwo=
23:
im/ á zwłaſzcżá ku tym/ ktorzy mu nie práwie dufáią: O nędzney á máłey wiáry
24:
ludzie/ cżemu ſie lękacie? O wdzięcżneſz to ſłowá á pocieſzliwe Páná náſzego/ iż
25:
on y tych ktorzy ſą máłey á nie práwey o nim wiáry/ iednák opuſzcżáć nie racży.
26:
Abowiem bychmy mieli o nim wiáry/ iáko ſam powiáda/ iáko ziárno gorcży=
27:
cżne/ tedybychmy mogli tym wiátrom á temu okrutnemu morzu ſwiátá tego
Lukaſs w xvij
28:
ſami w imię iego roſkázowáć/ iżby nád námi żadney zwirzchnośći á żadney mo
29:
cy nie miáło. Ale gdyż nie dufamy iemu/ tedy on też drzemie nád opieką náſzą/ á
30:
dopuśći ſie burzyć tym złym wiátrom nád námi: to ieſt/ wymyſlácżom/ burzy=
31:
com/ á pochlebcom ſwiátá tego/ ktorzy wzruſzáią ony morzá á ony nawáłno=
32:
śći iego/ tho ieſt mocarze á okrutniki ſwiátá tego/ áby ſtráſzyli/ trwożyli/ á zábu=
33:
rzáli thę ſwięthą łodkę iego. Ale gdy przez ſthałą wiárę ſwoię obudzimy Páná
34:
ſwoiego/ á iż on weźmie nád námi opiekę ſwoię/ nic ty wiátry áni ty morzá ſzko
35:
dzić nam nie mogą/ ták iż beſpiecżnie będziemy o nim mogli mowić y rozumieć
36:
iáko w on cżás ludzie/ dziwuiąc ſie/ mowili: Y coż to ieſt/ iż on thym wiátrom á
37:
temu morzu záwżdy roſkázuie/ á żadna moc nic nie może przed mocą iego.
¶ Sami przez ſie nic ſobye pomocz nie możemy.
38:
❡ A ták gdyż to pewnie wiemy/ iż ſámi przez ſię ſobie nic pomoc nie możemy/ v
39:
ciecżmyſz ſie do niego/ gdyż to pewnie wiemy/ iż on z námi záwżdy w tey łodcze
40:
pływa áż do ſkońcżenia ſwiátá/ iáko ſam o tym powiedáć racży. A wzbudźmy
Matthe. w xxviij.
41:
go wiernemi proźbámi ſwemi/ zupełną nádzieią wołáiąc do niego: Pánie rá=
42:
tuy nas/ boć bez twey pomocy nic ſobie ſámi pomoc nie możemy: pewnieć nie o
43:
puśći nas/ á pewnieć rozmnoży pociechy náſze. Bo nam o thym nadobnie Pá=
44:
weł s. tuſzy do Korintow piſząc: Nie fráſuycie ſie nic namileyſzy bráćiſzkowie/
ij. do Korin. w j.
45:
ieſlibyſcie byli w iákim przeſládowániu/ ábowiem nád námi ieſ on błogoſłá=
46:
wiony Ociecz Páná náſzego Iezuſá Kriſtuſá/ ktory nie zámieſzka nigdy pocie=
47:
ſzyć nas w káżdym vćiſnieniu náſzym.
48:
¶ Náuki s tey roſpráwy ſwiętey krotko zebráne.
49:
❡ Tu s tey ſwiętey roſpráwy mamy vważáć/ co ieſt Koſcioł Páńſki. Abowiem
50:
nic inſzego nie ieſt/ iedno wſzytko zebránie Krześćiáńſkie/ gdzieżkolwiek ieſth po
51:
ſwiátu roſproſzone/ kiloby ſie ozywáło imieniem Páńſkim/ á záchowywáło po
52:
winnośći ſwe/ wedle náuk/ roſkazánia/ á wſzytkich poſtępkow Páńſkich. A tho
53:
ieſt tá łodká o ktoreiechmy tu ſłyſzeli. ❡ Drugie mamy bacżyć/ iż ſie tá łodká zá
54:
wżdy kołyſáć á w niebeſpiecżeńſtwie pływáć muśi. A przycżyná tego ieſt grzech | I 3 | iż Pan drze= |
strona: 51v
| Niedziele piątey po |
1:
iż Pan drzemie á cżáſem zániedbawa o niebeſpiecżnośći iey. To też vważáć ma
2:
my/ iż w tym niebeſpiecżeńſtwie/ ſpołu záwżdy pływáć muſzą y źli y dobrzy. Ale
3:
iákochmy ſłyſzeli/ iż dobrym to niebeſpiecżeńſtwo záwżdy ná pociechy przycho
4:
dzi/ á złym záwżdy iuż ná pomſtę á ná vpadek. ❡ Trzecie/ mamy vſtáwicżnie
5:
ná to pomnieć/ ábychmy w tych niebeſpiecżeńſtwiech vſtáwicżnie z nabożnym
6:
ſercem á z wierną myſlą wołáli ku Pánu ſwemu/ rátuy nas miły Pánie/ bo ieſli
7:
nie będzie opieki ſwiętey twoiey/ pewnie o ſwey mocy poginiemy. ❡ Cżwarte/
8:
ábychmy ſie nic nie lękáli áni ſie trwożyli/ chociayby ná nas iákie przeſtráchy/
9:
ábo iákie przypadki niebeſpiecżne przypádły/ wiedzącz iż gdy będziem wołáć á
10:
budzić s práwą wiárą Páná tego/ iż ſie pewnie obudzi ná wſpomożenie náſze.
11:
A chociayby też y co nietrefnego ná nas przypádło/ iż ieſli będziem dufáć iemu/
12:
iż ſie tho pewnie obroći w pociechy náſze. A iżbychmy nic nie byli wąthpliwey
13:
wiáry/ ták iáko tu ſam nas vpomináć racży. Przytym ábychmy ſie dziwowáli
14:
możnośći iego/ iáko on morzu/ wiátrom/ niebu/ y ziemi/ możnie roſkázuie/ á iż to
15:
wſzytko drży przed możnoſcią iego.
16:
☞ Rátuyże nas iedno náſz wſzechmogący Pánie w thym niebeſpiecżeńſtwie á
17:
w tey burzliwośći pływánia náſzego/ po tym mizernym morzu ſwiátá tego/ á
18:
rácż przyſporzyć wiáry náſzey/ ábychmy o tobie o twym ſwiętym wſpomoże=
19:
niu nigdy nie wąthpili.
20:
A rácż ſie miłośćiwie obudzáć ná wſpomożenie náſze/
21:
gdy s práwą wiárą záwołamy do ſwiętego Boſtwá twoiego/ á nie opuſzcżay
22:
nas náſz wſzechmogący Pánie/ w káżdym niebeſpiecżeńſtwie náſzym/ aż nas bę
23:
dzieſz racżył przyprowádzić z łáſki á z miłoſierdzia ſwego/ do onego wdzięcżne=
24:
go portu náſzego nam obiecánego/ kroleſtwá twego ſwiętego/ tám gdziebych=
25:
my poſpołu z Anyoły twemi wiekom wiecżnie błogoſłáwili ſwięte imię
26:
twoie. Co nam rácż dáć náſz wſzechmogący Pánie/ Amen.
27:
Ewányelia Nyedzyele pyąthey
28:
po Nowym Lecie. Ktorą nápiſał Máttheuſz S.
29:
w xiij. kap. Przećiwko fáłecżnym náukam.
30:
❡ Pánie wſzákeś ty był poſiał dobre naſienie ná roli ſwoiey etc.
Iáko á przecż dobrzy od złych máią być vćiśnieni/ á iáka ma być zápłáta wiernych/ á iáka złych/ á czo ieſt wierne naſienie Páńſkie.
31:
T
En wſzechmogący Pan/ iż záwżdy dobry
32:
ieſth/ á záwżdy dobre wſzytki ſpráwy iego/ iáko od
33:
pocżątku ſwiátá thák záwżdy vſtáwicżnie ſie o tho
34:
ſtáráć racżył/ áby mnożył á rozſzyrzał wſzytki dobro
35:
dzieyſtwá ſwoie ná tym nędznym ſwiecie narodo=
36:
wi ludzkiemu. Ale iż zemdláłe á krewkie przyrodze=
37:
nie narodu cżłowiecżego/
38:
ktore vpádło prze grzech/
39:
á iż ſie nie może obronić cżárthowi ſprzećiwnikowi
40:
ſwoiemu/ záwżdy ſie więczey ſciąga ku złemu niż ku
41:
dobremu. A nawięcey ná then cżás then chytry zły
42:
duch/ ma pilną piecżą á ſtháránie ſwoie/ iákoby zá=
43:
głuſzył á zátłumił wierne naſienie ludzi ſwiętych/ y ſłowo Boże/ kiedy widzi iż
44:
ludzie przydą w beſpiecżeńſtwo. A nigdy ſie ten ſproſny nieprzyiaciel nie poku
45:
śi o wierny Koſcioł á zebránie Páńſkie we dnie/ ábo gdy ie widzi w ſwiátłośći
46:
chodzące/ ále w nocy/ kiedy bacży iżby nabeſpiecżnieyſzemi być chcieli/ nie ná=
47:
dziewáiąc ſie niſkąd żadnego ná ſię niebeſpiecżeńſtwá. Tedy on tu dopirko/ iuż
48:
iáko nawięcey á napilniey może/ ták ſie ſtára/ iákoby zániſzcżył/ zátłumił/ á w ni
49:
wecż zátłocżył/ wierne Páńſkie/ y wſzytki prawdziwe á wierne náuki Kriſtuſo=
50:
we. Y dziwnie kąkol ſwoy rozſiewa fáłeſznych náucżycielow y nauki ich/ thák iż
51:
prawdziwego naſienia bárzo máło znáć miedzy fáłſzywym á zdrádliwym ką=| kolem iego |
strona: 52
| Nowym Lecie. | Liſt 52. |
1:
kolem iego.
2:
A tu w Ewányeliey vſłyſzyſz/ iż Pan záwżdy ſie o to ſtárał/ áby ſie
3:
tu było mnożyło dobre naſienie narodu ludzkiego/ á ktemu y náuki iego. Y dla
4:
tego tu ſą ty ſłowá ná pocżątku záłożone/ ábyſmy ſie przeſtrzegáli á nie dáli cży
5:
nić s ſiebie kąkolu á niewdzięcżnego naſienia Pánu ſwemu od ſwego nieprzyia
6:
cielá. Iáko tu vſłyſzyſz s tey Ewányeliey/ ktorą nápiſał Mátth. s. tymi ſłowy.grafika
7:
A
Drugą pothym przypowieść powiedział im/ mo=
8:
wiąc: Podobno ieſt kroleſtwo niebieſkye cżłowye=
9:
kowi ktory był poſiał dobre naſienie ná roli ſwiey.
10:
A gdy poſnęli ludzye/ thedy przyſzedł nieprzyiaciel
11:
ktory poſiał po wirzchu kąkolem w pośrzodku pſze=
12:
nice/ y odſzedł. A gdy iuż podraſtáłá trawá/ á okazał ſie owocz/
13:
tedy ſie okazał y kąkol. A przyſzedſzy ſłudzy do onego goſpoda=
14:
rza/ powiedzyeli mu: Pánie izażeś thy był nie dobrego naſienia
15:
náſiał ná roli ſwoiey/ gdzyeſz ſie wzyął ten kąkol. A on im po=
16:
wiedzyał: Iż nieprzyiaciel á cżłowiek to vcżynił. Powiedzyeli
17:
mu ſłudzy: A chceſz Pánie iż poydzyemy á wyplewiemy tho?
18:
Odpowiedzyał im: Niechaycie/ áby ſie przy tym plewieniu ką=
19:
kolu y pſzenicá poſpołu z nim nie wyrwáłá. A ták niechać obo=
20:
ie roſcie áż do żniwá.A gdy przydzie żniwo/ thedy roſkażę żeń=
21:
com áby oſobno wybieráli kąkol á wiązáli w ſnopki/ á pothym
22:
áby był ſpalon/ á pſzenicę áby zgromádzili do gumná moiego.
23:
T
Oś ſłyſzał ſłowá Páńſkie/ co tu w przypowieſciach ſwych o tey nędzney
24:
zyemi powyedáć racży/ iż ią on był racżył ſthworzyć ku roſkoſzam ſwo=| I 4 | im/ á iż po= |
strona: 52v
| Niedzyele pyątey po |
1:
im/ á iż poſiał ná niey wdzięcżne naſienie ſwoie/ ku cżći á ku chwale ſwoiey. To
Pan zyemie był ſtworzył ku roſkoſzam ſwoim.
2:
ieſt narod ludzki niewinny/ ktory miał záwżdy być w wielkim błogoſłáwień=
3:
ſtwie iego. A potym też rozſiał wolą náuki ſwey ſwiętey/ iáko to naſienie naro
4:
du ludzkiego iemu ku cżći rość á ſzyrzyć ſie miáło/ á vmnożyć mu pożytek s ſiebie
5:
Słuchayże co tu záſię Pan powieda/ iż cżłowiek á nieprzyiaciel przyſzedſzy/ ná=
6:
ſiali kąkolu miedzy thym wdzięcżnym naſieniem iego. Pátrzayże iż iákoś iuż o
7:
tym wielekroć ſłyſzał/ że cżłowiek ſtráćiwſzy prze grzech niewinność ſwą/ ſtrá=
8:
ćiwſzy nieſmiertelność ſwą/ ſtráćiwſzy błogoſłáwieńſtwo ſwe/ iuż mdły ieſt/ iuż
9:
bárzo oſłábiáło przyrodzenie iego/ iuż ſie obronić nie może áni grzechowi/ áni
10:
cżártowi ſprzećiwnikowi ſwemu: ták iż ſerce iego/ iáko o nim Izáiaſz piſze/ záw
Izaiaſs w xiij. kap.
11:
żdy może być ſnádnie vwiedzione/ á záwżdy ſie więczey ciągnie ku złemu niż ku
12:
dobremu: A zwłaſzcżá ten káżdy ktory odſtąpi Páná ſwoiego/ odſtąpi nádzye=
13:
ią ſwą od niego. A iż nie ieſt w ſtraży á w opiece iego/ ſnádnie ſie może obroćić
14:
w kąkol á w złe naſienie v niego. ¶ Przecż ſie cżárt ſtara áby mnożył złe ludzi na zyemi
15:
❡ Cżárt ſprzećiwnik iego ſłyſząc tę ſentencią Páńſką/ iż cżáſu żniwá iego/ to ieſt/
16:
cżáſu ſrogiego ſądu iego/ ma być on kąkol w ogień wrzucon do niego/ á ma być
17:
poddan w poſłuſzeńſtwo iego/ ſtára ſie pilno/ áby co nawięcey ná zyemi rozſie=
18:
wał kąkolu tego/ áby ſie rozmnażał á zágłuſzał to wdzięcżne naſienie Páná te=
19:
go/ tho ieſt ludzie wierne/ dobre/ cnotliwe/ ktorzy mocno dzierżą wiárę iemu/ á
20:
w nim wſzytkę ſwą nádzieię pokłádáią. Abowiem rozumie iż ći zgromádzeni
21:
máią być do onego ſwiętego á błogoſłáwionego gumná wiecżnych roſkoſzy/ to
22:
ieſt do kroleſtwá Páńſkiego/ á ná ono mieyſce iego/ s kthorego on ſtrącon/ iáko
23:
niewierny/ y s towárzyſtwem ſwoim. A rozumie też temu/ iż tym kąkolem/ tho
24:
ieſth złośćiwym á niewiernym narodem ludzkim/ im go nawięczey námnoży/
25:
tym nalepiey może oſádzić ciemne kroleſtwo ſwoie/ á vżywáć z nimi wiecżne=
26:
go towárzyſtwá ſwoyego.
Co ma zá pożytek cżárt ze złych ludzi
27:
❡ A ták ten cżárt á ten ſprzećiwnik káżdego narodu cnotliwego/ námnożywſzy
28:
ſobie tego kąkolu ſwego/ ſthára ſie vſtáwicżnie/ áby záwżdy zágłuſzał á zátłu=
29:
miał to wdzięcżne naſienie Páńſkie/ to ieſt cnotliwy/ pobożny/ á wierny narod
30:
ludzki/ Pánu ſwoiemu. Abowiem by nie miał tego kąkolu á tych złośćiwych tu
31:
ná ſwiecie ſprawiec ſwoich/ przez ktore on rozſzyrza kroleſtwo ſwoie/ tedyby ni=
32:
kcżemna byłá ſámá moc iego/ á máłoby mogł przekáźić temu dobremu á cno=
33:
tliwemu naſieniu Páńſkiemu. Ale gdy iuż ma ten kąkol/ á ty fáłecżne pomocni
34:
ki ſwoie/ ſnádnie może głuſzyć to wdzięcżne naſienie Páńſkie/ rozſiewáiąc ná tey
35:
nędzney ziemi rozmáite wymyſły/ roſterki/ rozlicżne kłopoty/ dziwne vćiſki/ dzi
36:
wne nieſpráwiedliwośći/ á wielkie niebeſpiecżeńſtwá/ ktore ſie rozmnażáią s te
37:
go kąkolu iego/ á ſzyroko liſt ſwoy roſpuſzcżáią po ziemi/ zátłumiáiąc á vćiſká=
38:
iąc to wierne á niewinne naſienie Páńſkie. A zwłaſzcżá w then cżás/ iáko thu w
Bądźcie cżuyni ábyſcye nye weſzli ná pokuſy.
39:
Ewányeliey ſtoi/ kiedy poſną á nie ſtrzegą roley ſwoiey/ to ieſt/ nie vciekáią ſie z
40:
zupełną nádzieią a z mocną wiárą ku Pánu ſwoiemu/ áby nád nimi rozſzyrzył
41:
kroleſtwo ſwoie/ á nie dał nád nimi zwirzchnośći ſprzećiwnikom ich. Iáko y
42:
ſam Apoſtoły ſwoie s tego vpominał/ chociay to był przebrány lud iego/ mo=
43:
wiącz im/ áby záwżdy byli cżuyni/ áby ná nie nie przypadáły pokuſy. A ieſzcże
Lukaſs w xxij. kap.
Mattheuſs w xxvj.
Marek w xiiij. kap.
Mattheuſs w xxvj.
Marek w xiiij. kap.
44:
więcey tym záraża á zátłumia to ſwięte naſienie wiernych Páńſkich/ rozmnażá
45:
iąc w nim przez ten złośćiwy kąkol ſwoy/ fáłecżne náuki/ fáłecżne wymyſły/ mie
46:
dzy tym wiernym narodem ludzkim/ odwodząc ie od wierney á od ſzcżyrey dro
47:
gi/ ktora ie práwie wiedzie ku Pánu ich/ á przywodzącz ie ná drogi omylne/ v=
48:
wodząc nádzieię ich od wiernego Páná ſwego/ á przywodząc ie nie inácżey iá=
49:
ko w głuche láſy/ kędy á iáko máią ſzukáć Páná ſwoiego: S ktorych/ by nie byłá
50:
łáſká Páńſka/ nigdyby ſie wybłędzić nie mogli. Acż im ieſt zámierzono/ iż cho=
51:
ciayby im też y Anyoł co inſzego powiedał/ niżli ieſt poſthánowiona náuká od
52:
Páná náſzego/ á vtwirdzona mocnemi piſmy á twárdemi przywileymi od nie
53:
go/ od ktorychby ſie żadny wierny ſpráwnie nigdy odwieść nie miał dáć/ tedy=
54:
by temu nigdy wierzyć nie mieli. Ale iż ieſt krewkie á odmienne cżłowiecże przy
Do Galatow w j.
55:
rodzenie/ á zwłaſzcżá / iáko tu w Ewányeliey ſtoi/ kiedy ſpi á nie ma piecżey o ſo=| bie/ á nie |
strona: 53
| Nowym Lecie. | Liſt. 53. |
1:
bie/ á nie woła o wſpomożenie do Páná ſwego/ wythrwáć nie może/ áby ſie zá
2:
tym fáłecżnym kąkolem vnieść nie miáło. A toć ieſt naſzkodliwſzy kąkol/ á ſzyro
3:
ko rozſzyrza liſty ſwoie/ złych á fáłecżnych wymyſłow ludzkich/ á wiele zágaſza
4:
á zátłumia tego naſienia wiernego Páńſkiego. Ale ty kąkolu/ byś chciał wyro=
5:
zumieć tey ſentenciey Páńſkiey/ ktora tu ieſt ná cię ſrodze vcżynioná: Iż cżáſu żni
6:
wá iego/ maſz być wrzucon do ogniá wiecżnego/ mogłby ſie rozmyſlić/ co to ieſt
7:
głuſzyć á zátłumiáć to wierne á niewinne naſienie Páńſkie: ¶ Przecż Pan w przypowyeſcyach mowić racżył.
8:
❡ A ácż nam iáwnie ſam Pan potym tę przypowieść w Ewányeliey nápiſáną
9:
ſzyroko wyłożyć racżył/ bo powiedział co ieſt rola/ y kto był goſpodarzem they
10:
roley/ co ieſt dobre naſienie/ á co też ieſt kąkol/ á przypodobnił to wſzytko ku kro
11:
leſtwu ſwoiemu. Ale iż on záwżdy w przypowieſciach racżył mowić/ chociay
12:
ſłyſzeli wierni y niewierni. Abowiem niewiernym nigdy niechciał okazáć ſzcży
13:
rey náuki ſwoiey/ á záwżdy ią przypowieſciámi pokrywał przed nimi/ widząc
14:
też pokrytośći ſercá ich (ktore v niego żadne táyn enie ieſt) iż ſie też oni fáłecżnie
15:
á pokrycie obchodzili z nim/ chcąc go záwżdj podſtąpić w rozmowach ſwoich.
16:
A wſzákoż iednák żáłuiąc vpadku ich/ iáko dobry/ ſwięty/ á miłoſierny Pan/
17:
przedſię im dawał rozumieć/ áby ſie vználi á obacżyli. Ale złemu nigdy y dobre
18:
nie pomoże. O wiernych záſię ták rozumiał/ iż chociayby cżemu máło nie zrozu
19:
mieli/ tedy tego mieli podeprzeć wiárą ſwoią. A ſtąd ſie im miáłá vmnożić hoy
20:
nieyſza zapłátá ich/ á iż potym Duch iego ſwięty/ miał to obiáſnić w nich. Iáko
21:
to y Apoſtołom powiedał: Iż wamći ia dam znáć táyemnice kroleſtwá niebie
Mattheuſs w xiij.
Lukaſs w viij. ká.
Marek w iiij. kapi.
Lukaſs w viij. ká.
Marek w iiij. kapi.
22:
ſkiego/ ále drugim pod przypowieſciámi. A thák trzebá nam iednák o tym ſie
23:
pytáć á bádáć/ á podpiráć ſie piſmy Prorockiemi/ y inemi/ ábychmy mogli zro
24:
zumieć pocżęśći tę ſwiętę wolą tey wierney náuki iego.
Dwoie kroleſtwo Páńſkie.
25:
❡ Słuchayże iáko on thu tę rolą y to naſienie przypodobnił ku kroleſtwu ſwe=
26:
mu. Abowiem dwoie on kroleſtwo ſwoie oſadzáć y rozmnażáć racży: Iedno o=
27:
no niebieſkie/ gdzie ieſt ſwięty Máyeſtat iego/ ktore ieſt ſpráwiono od wiekow
28:
ná wiecżną cżeść á ná wiecżną chwałę iemu/ w ktorym nic niepocżćiwego/ nic
29:
nieſłuſznego/ nic niewiernego/ nigdy wytrwáć nie może/ áni żadny kąkol thám
30:
vrość może. Abowiem áni Anyoł/ áni cżłowiek/ chocia ći obádwá byli nawdzię
31:
cżnieyſze ſtworzenie iego/ gdy złamáli wiárę iemu/ żaden thám nie mogł wytr=
32:
wáć w tey łáſce. Abowiem Anyoł/ iż kęs wyſtąpił prze podnieſienie pychy
33:
ſwoiey/ był wnet wytrącon z onego mieyſca ſwiętego/ ktore w ſobie nic niewier
34:
nego á fáłeſznego zádzierżeć nie mogło. A sſtał ſie z onego wdzięcżnego ſthwo=
w j. Moize. w j. ka.
35:
rzenia/ ſtworzeniem wiecżnie od Páná ſwoiego przeklętym á omierżonym.
36:
Cżłowiek ktory ácż máło był vniżon od Anyołá/ ále był ſtworzon w wielkiey łá
37:
ſce á w wielkim błogoſłáwieńſtwie w niewinnośći ſwoiey/ ták iż był y oſobą y
38:
nieſmiertelnoſcią pocżęśći przypodobnion ku Pánu ſwoiemu/ á był poſtáwion
39:
ácż nie w niebie/ ále w Ráiu roſkoſzy Páńſkich/ ktory on też był ſobie ku cżći ſwo=
40:
iey ſpráwić á poſtánowić racżył. A iż nie zdzierżał ſlubu á wiáry Pánu ſwoie=
41:
mu/ á zápomniawſzy dobrodzieyſtwá iego/ przeſtąpił przykazánie iego/ nie mo
42:
głá wytrwáć ſpráwiedliwość iego/ áby y themu wyćirpieć miał/ ále go kazał
43:
ſtrąćić tu ná niſkość ziemie z onego mieyſcá roſkoſznego/ iáko niewiernego ſwe=
44:
go. A iż niżey ſpadł/ mnieyſze też przeklęcie/ y mnieyſzą niełáſkę racżył zoſtháwić
45:
iemu/ ták iż mu iednák zoſtáwił nádzieię o miłoſierdziu ſwoim: Iż nátrapiwſzj
46:
ſie go do woley/ miał mu tu potym zeſłáć zbáwicielá/ kthory mu miał przeied=
47:
náć on ſrogi gniew iego.
48:
Ale mu przedſię odiął onę niewinność/ onę nieſmier=
49:
telność/ ono błogoſłáwieńſtwo/ ták iż iedno zoſtáło mdłe á ſmiertelne ciáło ie=
50:
go/ á krewkie á odmienne przyrodzenie iego.
Przecż Pan chociay w gniewie rozmnożył cżłowieká.
51:
❡ A niechcąc puſto zoſtáwić mieyſcá onego/ s kthorego był ſtrąćił cżártá niewierneo/
52:
dopuśćił ſie tu rozmnożyć cżłowiekowi onemu/ ktori był w mnieiſzym
53:
przeklęciu iego/áby był záſię potym vbłogoſłáwiwſzy narod iego/ wedle obie=
54:
tnice ſwoiey/ oſádził im ono mieyſce puſte cżártá ſtrąconego. A toć ieſt to naſie
55:
nie/ ktore on ſobie rozſiał po tey ziemi/ A toć ieſt to kroleſtwo drugye iego/ o kto
Drugie kroleſtwo Páńſkie.
56:
rym tu powiedáć racży/ ktore tu ſobie mnożyć á rozſzyrzáć ná tey zyemi racży.
| Iáko Paweł |
strona: 53v
| Niedziele pyątey po |
1:
Iáko Páweł s. nápiſał o tym wdzięcżnym kroleſtwie iego/ cieſzącz nas ábych=
2:
my ſie rozrádowáli/ żechmy tu ſą w nim opánowáni od niego/ mowiąc do Ko
3:
loſenſow tymi ſłowy: Rozráduycie ſie namileyſzy bráćiſzkowie/ dziękuiącz Pá=
Do Koloſen. w j.
4:
nu Bogu Oycu náſzemu/ ktory nas doſtoyne być vcżynił w cżąſtkach ſwiętych
5:
iego/ á ktory nas wydarł z mocy á s ciemnośći/ á przenioſł nas w kroleſtwo ſy=
6:
ná ſwoiego/ ktorego on ſobie nádewſzytko vmiłowáć racżył/ przez ktorego ma=
7:
my y zbáwienie y odkupienie wyſtępku náſzego. Iáko też ono ieſzcże y z dawná
w ij. Moyz. w xix.
8:
przeyrzeć racżył/ iż to miáło być wdzięcżne kroleſtwo iego/ gdy ieſzcże wiodł lud
9:
on przez puſzcżą/ kiedy im powiedał: Iż ieſli będziecie ſłucháć głoſu moiego/ á
10:
będziecie mi wiernie chowáć ſluby ſwoie/ będziecie v mnie bárzo wdzięcżnym
11:
ludem moim. Abowiem wiecie iż ieſt moiá ziemiá/ á ia was poſtáwię ná zwirz
12:
chnośći iey/ á vcżynię z was ſobie wdzięcżne á wiecżne kroleſtwo ſwoie. Iáko y
j. Piotr w ij. kapit.
13:
Piotr s. nadobnie o tym kroleſtwie nápiſał: Wam niechay będzie cżeść/ ktorzy
14:
wiernie wierzycie Pánu ſwemu/ A niewiernym ten kámień Kriſtus/ ktory bu=
15:
duiąc koſcioł Sálomonow wzgárdzili/ sſtánie ſie ná obráżenie/ á ná opokę po=
16:
gorſzenia ich/ A wy v niego będziecie lud wybrány/ á práwie krolewſkie kápłáń
17:
ſtwo iego/ lud ſwięty á właſnego nábycia iego:
18:
❡ Dawid on wielki prorok/ nadobnie wypiſał to kroleſtwo iego ná wielu miey=
19:
ſcach/ á zwłaſzcżá w Pſalmie Lxxj. gdzie tám powieda: Iż będzie trwáło krole
20:
ſtwo twoie/ áż do ſkońcżenia ſłońcá y Mieſiącá/ á zawżdy poydzie z narodu w
21:
narody. A będzie ſie w nim mnożyłá ſpráwiedliwość y obfitość pokoiá/ áż do o=
22:
ſtátniego záginienia Mieſiącá. A będą chwalić tego krolá kroleſtwa tego/ kro
23:
lowie wſzyſcy ziemſcy/ w wſzyſcy narodowie ſłużyć mu będą. A będzie w nim v=
24:
błogoſłáwione káżde pokolenie ná ziemi/ á wſzyſcj ludzie będą wyznawáć wiel
25:
możność iego. Iáko y w drugim Pſalmie piſze: Iż ten krol náſz od wiekow zá=
w Pſalmie lxxiij.
26:
wżdy ieſt/ ktory ſpráwił zbáwienie ná poſrzodku wſzytkiey ziemie. Iáko też y w
27:
drugim Pſalmie nápiſał/ nápomináiącz nas ku chwale iego/ powieda nam o
w Pſalmie xciiij.
28:
nim: Iż ten Bog náſz wielki Bog/ á krol wielki ná wſzytkimi krolmi. A ták po
29:
dźmy chwalmy/ płácżmy/ á vpadńmy przed nogámi iego/ ábowiem to ieſ pan
30:
náſz á mychmy właſny lud iego/ y owiecżki páſtwiſká iego. Iáko theż y w dru=
31:
gim Pſalmie nápiſał: Iż Bog Ociec dał opánowáć Synowi ſwemu to krole=
w Pſalmie ij.
32:
ſtwo ná tey ziemi. Gdzie y ſam o ſobie ták powiáda ten błogoſłáwiony Syn ie
33:
go przez vſtá Proroká tego od Bogá Oycá ſwego: Iżem ia ieſt poſtáwion kro=
34:
lem od niego/ nád Sionem gorą iego/ opowiedáiąc wolą ſwiętą ieo. A on rzekł
35:
ku mnie/ iżeś ty ſyn moy miły ieſt/ á iam dziś ciebie ſobie vrodził. Będzieſzli to
36:
chciał mieć po mnie/ damći w dziedzictwo wſzytki ludzi ná ziemi. Oſiádłość
37:
twoiá roſciągnie ſie áż do wſzytkich końcow iey. A ták y ini Prorocy wiele piſá=
38:
li o tym Krolu ſwiętym/ y o tym tu ná ziemi wdzięcżnym kroleſtwie iego.
Pan wabi do kroleſtwá ſwoiego.
39:
❡ A iáko to kroleſtwo ſwoie z wielką rádoſcią tu oſadzáć racżył/ iáko ie dał ob=
40:
wołáć przez Proroki/ przez Apoſtoły/ y ſam ie przez Ewányeliſty opowiedáiąc
41:
właſnemi ſłowy ſwemi/ dziwnie do niego wabiąc/ dziwne błogoſłáwieńſth=
42:
wá w nim obiecuiąc/ á twárdemi przywileymi to ſłow ſwoich á obietnic ſwo=
43:
ich vtwirdzáiąc: iákoż iuż o tym wſzyſcy piſmá pełne vſzy mamy. A tho dla te=
44:
go/ áby tu był w nim rozmnożył co naywięcey narodu dobrego á cnotliwego/
45:
ktorymby był záſię oſádził ono ſpuſtoſzáłe mieiſce w wiecżnym kroleſtwie ſwo
46:
im/ s ktorego ſtrąćił cżártá niewiernego. A toć ieſt rola iego/ á thoć ieſt naſienie
47:
iego/ o ktorym tu w tey Ewányeliey powiedał/ á kthore thu właſnie przezwał
48:
tym kroleſtwem ſwoim. A iáko mu niepraw y iáko ſie nád nim mśćić chce kto
49:
by mu chciał przekażáć w tym ſwiętym goſpodárſtwie iego/ thu ſłyſzyſz ſrogye
50:
przegroſzki iego/ iż go chce/ nie inácżey iedno iáko złe naſienie/ wrzućić związa=
51:
wſzy do ogniá wiecżnego.
Przecż cżárt ieſth nyeprzyyacyelem cżłowiekowi.
52:
❡ A thák on zazdrośćiwy á chytry cżárt/ widząc iż iuż ſtráćił wiecżnie mieyſce
53:
ſwoie/ widząc iż ieſzcże ieſt zoſtáwiono błogoſłáwieńſthwo cżłowiekowi/ wi=
54:
dząc że ieſzcże nie wiecżnie przeklęty v Páná ſwoiego/ widząc ieſliże nie będzie zá=
55:
chowywał wiernie w tym kroleſtwie ſwiátá tego/ iż może ſnádnie ználeść dro=| gę do kro= |
strona: 54
| Nowym Lecye. | Liſt. 54. |
1:
gę do kroleſtwá onego wiecżnego niebieſkiego/ á oſieść może ono wdzięcżne
2:
mieyſce iego. Widząc theż iż prze grzech ſwoy/ ſtráćił nędzny cżłowiek wſzytkę
3:
moc ſwoię/ ták iż zoſtáło mdłe/ krewkie/ á odmienne ciáło iego/ ſtára ſie o to kę=
4:
dy może/ áby go mierźił Pánu iego/ á przywodził go wedle woley ſwoiey/ ná złe
5:
ſpráwy ſwiátá tego. A ten kąkol rozſiewa po tey ziemi/ á po thym wdzięcżnym
6:
kroleſtwie Páná náſzego/ áby im zátłumiał to wdziącżne naſienie iego wierne=
7:
go á cnotliwego narodu cżłowiecżego.
Wdzyęcżny owoc naſieniaPáńſkieo.
8:
❡ Abowiem on w tym kroleſtwie ſwoim / á w tym naſieniu wdzięcżnym ſwo=
9:
im/ nie potrzebuie inſzego zyárná á inſzey pſzenice/ iedno áby ſie z niego vmnoży=
10:
łá wiárá/ miłość wierna/ ſpráwiedliwość/ ſtałość/ miłoſierdzie/ pokoy/ nádzie
11:
iá mocna o ſwiętym Boſtwie iego/ náſládowánie ſwiętey woley iego á wyer=
12:
nych náuk iego. A thoć ſą nawdzięcżnieyſze zyárná á naprzyiemnieyſzy owoc v
13:
niego s tego naſienia iego. Cżárt záſię ſprzećiwnik narodu ludzkiego y s thymi
14:
pomocniki ſwemi/ ktorych on tu iáko kąkolu náſiał ná zyemi/ burzy á rozmna=
15:
ża miedzy tym ſwiętym Páńſkim naſieniem/ miáſto pokoiu roſterk/ miáſto mi
16:
łoſierdzia nieſpráwiedliwość/ miáto ſtałośći wątpienie/ tákże też y złą nádzye
17:
ię o Pánu ſwoim/ miáſto mocney wiáry á wiernego náſládowánia náuki iego
18:
poduſzcża fáłecżne wymyſły/ fáłecżne náuki: thák/ iż by nie byłá oſobna łáſká á
19:
miłoſierdzie Páná tego nád thym nędznym oſiewkiem ſwoim/ trudnoby miał
20:
wytrwáć od ták gęſtego kąkolu tego/ ktorego náſiał then ſprzećiwnik iego/ áby
21:
nie miał być zniſzcżon á zátłumion/ gdiż ták ſzyroko ná wſzytek ſwiát roſciągnął
22:
nád nim liſcie ſwoie á látoroſli ſwoie.
Przeklęty s kogo pogorſzenie ná zyemi.
23:
❡ O nieſzcżęſnyſz to narod ludzki ktory ſie ták dał zwieść temu márnemu ſprze=
24:
ćiwnikowi ſwoiemu/ á sſtał ſie iemu k woli tym márnym kąkolem ſwiátá te=
25:
go/ á niſzcży á zátłumia tę nędzną pſzenicę Páńſką wiernych á przebránych iego.
26:
Ktorego tu/ iáko ſłyſzyſz w Ewányeliey/ iuż Pan powie nieprzyiacielem ſwoim
27:
mowiąc: Iż nieprzyiaciel przyſzedſzy w nocy/ tho ieſt/ chytrze/ ćicho/ á potáiem=
28:
nie/ rozſiał á rozmnożył ten złośćiwy kąkol/ w wiernym naſieniu iego/ á w they
29:
pſzenicy wdzięcżney iego. O wielkiſz tho vpadek á ſtráſzliwy tho głos/ komu ſie
30:
ten Pan być nieprzyiacielem ozywa/ á nie rownaſz to walka iego. Gdzie o nim
31:
powieda: Iż biádá temu będzie/ od kogo to pogorſzenie przydzye ná zyemi. Bo
Mattheuſs w viij.
32:
iuż cżártowi nie dziw/ bo to złośćiwe przyrodzenie iego/ y iákoś tu ſłyſzał/ wżdy
33:
ma ſłuſzne przycżyny do tego. Ale nędzny cżłowiek kthoremu ieſth odpuſzcżon
34:
gniew/ kthoremu ieſt przywrocono ono ſtrácone dobro iego/ á otworzono mu
35:
kroleſtwo wiecżne iego. Ieſzcże go dziwnie do niego wabią/ dziwne mu dobro=
36:
dzieyſtwá w nim obiecuią. A wżdy on/ zápomniawſzy thák hoyneygo dobro=
37:
dzieyſtwá Páná ſwego/ zápomniawſzy cnoty y powinnośći ſwey/ ktorą poſlu=
38:
bił Pánu Bogu ſwemu/ folguiąc nędznemu ſwiátu á krotkim á omylnym ro=
39:
ſkoſzam iego/ dał ſie zwieść temu złemu á okrutnemu Hetmánowi ſwemu/ thák
40:
iż cżyni z niego z oney wdzięcżney pſzenice przemierzły á ſproſny kąkol przed o=
41:
cżymá Páná iego. A nie doſyć ná tym/ áby tylko ſam roſł tym kąkolem/ ále ie=
42:
ſzcże rozſzyrza liſcie ſwoie/ według woley tego ſproſnego Hethmáná ſwoiego/ iż
43:
im głuſzy/ tępi/ vćiſka/ á zátłumia tę wdzięcżną pſzenicę Páná ſwoiego.
Cżártby był dobri by miał łáſkę.
44:
❡ Co rozumieſz/ by ſie ták trefiło cżártowi nędznemu/ áby mu Pan Bog odpu=
45:
śćił on ſrogi gniew ſwoy á przyiął go w miłoſierdzie ſwoie/ á przywroćił mu
46:
záſię mieyſce ſtrácone iego/ dałliby ſie on drugi raz zwieść od tego. Ták ſie ná=
47:
dziewam/ iżby nie był żaden Kártuz áni Bárnádyn mocnieyſzy nádeń/ áby ie=
48:
dno wiedzyał cżymby ſobie miał pomoc do tego. A nędzny cżłowiek/ nie thelko
49:
áby tego ſzukał/ ále ieſzcże od tego vcieka: gdzie go do tego wabią/ námawiáią/
50:
á dziwne mu obietnice obiecuią. A wielkie to miłoſierdzie Páná tego/ iż ták dłu
51:
go może wytrwáć/ iż nie wyniſzcży á nie wyplewie tego złego á niewdzięcżnego
52:
náſienia á kąkolu złośćiwego tego.
53:
❡ Abowiem/ iáka to niewdzięcżność iego/ widząc iż ma ſtráćić ták wielki ſkarb
54:
ſwoy/ ktory mu ieſt dobrowolnie otworzon/ przez niedbáłość ſwoię/ nie thylko
55:
áby ſie ſam miał vſpokoić w złoſciach ſwoich ná zyemi/ ále kędy może burząc á | mieſzáiącz |
strona: 54v
| Niedziele piątey po |
1:
mieſzáiąc ſwiáthem tym/ dla możnośći á zwirzchnośći ſwoich/ poſiewa gi dzi=
2:
wnym kąkolem nieſpráwiedliwośći á vćiſkow iego/ ták iż ono niewinne naſie=
3:
nie/ wielki vćiſk á wielkie zátłumienie ćirpi/ dla onego ſrogiego rozſzyrzenia li=
4:
ſcia á látoroſli iego.
Kąkol fałecżne náuki.
5:
❡ Drudzy záſię tłumią tho niewinne á wierne naſienie Páńſkie/ rozſiewáiąc w
6:
nim fáłeſzne náuki/ fáłeſzne wymyſłj/ á omylne podobieńſtwá/ ktoremi ie odwo
7:
dzą od wierney náuki Páná ſwego/ ták iákoś o nich wyſzſzey ſłyſzał. O kthorych
8:
nas z dawná przeſtrzegał Ieremiaſz/ mowiąc nam: Nie wierzcie ſłowom pro
Ieremiaſs w xxiij.
9:
rokow fáłſzywych/ ktore wam powiedáią według widzenia ſercá ſwego/ zdra=
10:
dzáiąc was/ powiedáiąc wam ſny/ á nie to co pochodzi z vſt Páńſkich.
Strożowie prawdy Bożey.
11:
❡ A gdzieſz oni ſłudzy/ á gdzieſz oni ſtrożowie co mowili: Dopuść nam Pánie/
12:
niechay wyplewiemy kąkol ten. Ale miáſto wyplewienia/ ieſzcże ſie ſámi ſroſz=
13:
ſzym kąkolem rozſzyrzáią miedzy tym wiernym naſieniem Páńá ſwoiego. Ow
14:
ſzem broniąc áby ſie nie mnożyłá prawdá iego. Ale by ſie ná to rozmyſlili/ czo o
15:
nich Prorocy powiedáią/ ábo iáko tenże Ieremiaſz máło niżey thámże nápiſał:
16:
Iż ia ty fáłeſzniki nákarmię piołunem/ á nápoię żołcią/ ábowiem napirwey ſie
17:
od nich pocżęłá wſzelka złość ná ziemi. Ale nie trzebá ná nie áni Prorokow/ ani
18:
inſzych dowodow/ doſyć tu ſrogą ſentencią Pan ná ten nieſláchetny kąkol/ á ná
19:
ten złośćiwy narod ludzki vcżynić racżył/ ktory tá záraża tę niewinną pſzeniczę
20:
iego/ mowiąc: Iż niechay ták roſcie poſpołu s tą pſzenicą/ áż gdj przydzie żniwo
21:
moie/ to ieſt okrutnego ſądu moiego/ tedy ia to każę przebrawſzy związáć w ſno
22:
pki/ á wrzućić do ogniá wiecżnego. A pſzenicę ſwoię/ á ono wierne naſzenie ſwo
23:
ie narodu ludzkiego/ kthore wiernie ſtało przy mnie Pánu ſwoim/ á nie dáło ſie
24:
zátłumić onemu ták złemu á mocnemu kąkolowi ſwiátá tego/ tá będzie zebrá=
25:
ná do onego wdzięcżnego gumná moiego/ á do wiecżnego kroleſtwá moiego.
Sententia ná zły narod ludzki.
26:
❡ O nędzny kąkolu á nędzny vpadły cżłowiecże/ ktoryś s ſiebie dał vcżynić tho
27:
ſproſne naſienie ſprzećiwnikowi ſwoiemu/ á ieſzcżes ſie rozroſł á roſkorzenił ku
28:
márney pomocy iemu/ iż on przez cię w tym kroleſtwie Páńſkim roſciąga ſkrzi
29:
dłá ſwoie/ przecż ſie nie lękaſz tych ſrogich dekretow Páná ſwego/ przecż ſie nye
30:
rozmyſliſz ocżći idzie/ á iż niechczeſz rozumieć co ſtráćić maſz/ á w czo ſie obroćić
31:
maſz/ á vnośiſz ſie rák folguiąc nędznemu ſwiátu temu/ á iż ſie niechceſz obacżyć/
32:
á niechceſz ſie vznáć/ á nie obroćić ſie w to naſienie/ ktore ma być do tego wdzyę=
33:
cżnego gumná Páńſkiego ná wiecżną roſkoſz zgromádzone: gdyż cie on s thego
34:
vpomina/ á przypuſzcża to ná wolą twoię. Aleć podobno nie dopuśći on towá
35:
rzyſz twoy á on pan twoy/ kthorego tu woley náſláduieſz/ á záſlepił ocży twoie/
36:
ábyś ſie nie obacżył/ áby cie nie ſtráćił s towárzyſtwá ſwego. A Pan mu thwoy
37:
tego dopuſzcża/ á przez pálce pátrzy ná vpadek twoy/ vżywáiąc thego z wielką
38:
żáłoſcią/ gdyż niechceſz dbáć nic o opiekę iego á o wſpomożenie iego.
Pociechá wiernych.
39:
❡ A wy wierni ktorzy ſtale ſtoicie przy Pánu ſwoim/ á nie dacie ſie márnie zá=
40:
tłumiáć temu złośćiwemu kąkolowi ſwiáthá thego/ ſtoycie iedno mocnie przy
41:
nim/ tedyć on was obroni od tey márney mocy iego/ á cżekaycie z rádoſcią tego
42:
wdzięcżnego żniwá Páná ſwoiego. Gdzie on was zgromádziwſzy iáko wdzię=
43:
cżne á wierne naſienie ſwoie poſpołu y z Anyoły ſwemi/ thák iáko tu o nich ſam
44:
powiedáć racży/ poprowádzi do onego błogoſłáwionego gumná ſwoiego/ á
45:
do ſwiętego kroleſtwá ſwoiego/ w ktorym iuż tám będą wſzytki rádośći wáſze/
46:
á wſzytki zapłáty wáſze hoynie rozmnożone.
47:
¶ Cżemu ſie w tey Ewányeliey przypátrowáć mamy.
48:
❡ A tu ſie maſz pilnie przypátrowáć káżdy Krześćiáńſki cżłowiecże/ żeś ieſt ono
49:
roſkoſzne zyárno Páná ſwego/ tu ná tey nędzney ziemi/ ktore on ſobie wſzcżepił/
50:
á poſiał/ áby s ciebie iemu roſł owoc ku ſwiętey chwale iego/ á thobye ku wiecż=
51:
ney cżći á ku pocieſze twoiey. ❡ Drugie/ pilno ſie rozmyſlay/ iże ieſt grzechem zá
52:
ráżono mdłe á krewkie cżłowiecżeńſtwo twoie/ iż cie záwżdy ciągnie á wiedzye
53:
więcey ku złemu á niżli ku dobremu/ thák iż ſie trudno maſz obronić cżárthowi
54:
ſprzećiwnikowi ſwoiemu/ y temu złośćiwemu naſieniu narodu ludzkiego/ kto=| rzy folgu= |
strona: 55
| Nowym Lecie. | Liſt 55. |
1:
rzy folguią á ſłużą iemu/ ná ſtrácenie á ná zniſzcżenie twoie/ ieſli nie będzye łá=
2:
ſki á obrony Páná twoiego nád tobą/ ktorey żadnym obycżáiem mieć nie mo=
3:
żeſz/ ieſli nie będzieſz mocno dzierżał ſtałey wiáry iemu. ❡ Trzecie/ obácż ſie ocżći
4:
idzye/ ieſli ſtátecżnie ſtánieſz przy Pánu ſwoim/ á nie daſz ſie vwieść á zátłumić
5:
w wierze ſwoiey temu kąkolowi márnemu ſwiátá tego/ á zoſtánieſz przy tey o=
6:
bietnicy Páná ſwego/ iż thu zá żywotá ſwego będzyeſz w mocney opyece iego/ á
7:
cżáſu żniwá iego/ tho ieſt/ cżáſu ſądu ſtráſznego iego/ sſtánieſz ſie wdzięcżnym
8:
zyarnkiem iego/ gdy będzye ſrodze palon ten nieſláchethny kąkol iego. A kthoż
9:
nas s tego pomoc może? á ktoż nas w tym rátowáć może? iedno ty ſam wſze=
10:
chmogący Boże á Pánie náſz.
11:
☞ Rácżyſz nam thedy dáć z miłoſierdzya ſwego táką ſtátecżną wiárę/ á tákyę
12:
ſerce/ ábychmy ſtale ſtoiąc przy tobie Pánu ſwoim/ byli vſtháwicżnie w obro=
13:
nie twoiey/ áby ten ſrogi nieprzyiaciel náſz/ ktory vſtáwicżnie iáko lew rycży/ ſzu
14:
káiąc vpadku náſzego y s tym rozmnożonym kąkolem ſwoim// nie miał moczy
15:
nád námi/ áby nas miał odwieść od ciebie Páná náſzego. A cżáſu onego gdy
16:
będzieſz rozeznawał miedzy tym naſieniem ſwoim/ ábyś nas zgromádził
17:
poſpołu z Anyoły ſwemi/ wedle tey obietnice ſwoiey/ do ſzpiżárniey
18:
ſwoiey/ to ieſt/ do kroleſtwá ſwego ſwiętego/ Amen.
19:
Ewányelia ná dzyeń ofiárowá
20:
nia Páńſkiego do koſciołá wedle vſtáwy zakonney
21:
co dziś Gromnicámi zowiemy. Kthorą nápiſał Lukaſz s. w ij.
22:
káp. Przećiwko mnimániu omylnemu/ iż nádzeiá ża=
23:
dna nie ieſt pewna oprocż Kriſtuſá zbáwicielá.
24:
❡ Iuż teraz opuść ſługę twego Pánie w pokoiu/ gdy vyrzáły
25:
ocży moie zbáwienie twoie etc.
Iż nic pewnieyſzego áni zákon áni vcżynki/ iedno to/ gdi kto pozna práwie Páná ſwoiego/ á wſzytkę ſwąnádzięiępołoży w zbáwicyelu ſwoim.
26:
S
Lowá thy ſą onego błogoſłáwyonego
27:
ſthárczá Symeoná s. gdy był przynieſion Pan náſz
28:
do koſciołá Sálomonowego wedle zakonu ná on
29:
cżás będącego/ y był podan w z zrządzenia Páńſkiego
30:
w ręce onego błogoſłáwionego ſtárcá. A on doth=
31:
knion Duchem s. weyrzawſzy w ocży onemu dzye=
32:
ciątku/ iż byłá w nim nie cżłowiecża y ſpráwá y po=
33:
ſtáwá. A iż miał obietnicę thę od Páná/ iż nie miał
34:
vmrzeć áż miał oględáć tego obiecánego zbáwicie=
35:
lá/ ktorego był Bog Ociec przez wiele cżáſow w pi=
36:
ſmie y przez Proroki zeſłáć obiecáć racżył. Iż tho
37:
miał być zbáwiciel á odkupiciel wſzego narodu ludzkiego/ z moczy okruthnych
38:
nieprzyiacioł/ to ieſt/ Grzechu/ Smierći/ Cżárta/ y Piekłá wiecżnego. A s ktho=
39:
rym miáły przydź wſzytki błogoſłáwieńſtwá/ odpuſzcżenie grzechow/ y żywot
40:
wiecżny. Co wſzytko widząc on ſwięty ſtárzec/ że ſie to przezeń wypełnić miáło/
41:
wielce ſie rádował á weſelił s tego. A tákowym wielkim/ ſerdecżuym á niewy=
42:
mownym weſelem gdy iuż był wzruſzon duch iego/ zádziwowawſzy ſie onemu
43:
dzieciątku/ iż iuż to ten był ktory przyść miał/ wielkim głoſem záwołał tymi ſło
44:
wy: (nie wſtydáiąc ſie nic onych Biſkupow/ y onych rozmáitych ludzi/ ktorzy
45:
ná ten cżás w koſciele byli/ v ktorych to rzecż niepodobna byłá.) O iuż teraz we=
46:
źmi miły Pánie mnię nędznego ſługę ſwego w tym pokoiu/ gdyż iuż oglądáły
47:
ocży moie tego zbáwicielá ſwego/ kthory nam wiecżny pokoy y przymierze od
48:
gniewu twoiego s tobą vcżynić miał. A dla tego ty ſłowá ſą tu zá pocżątek zá=
| K | łożone/ ku |
strona: 55v
| Ná dzyeń |
1:
łożone/ ku pocieſze káżdemu Krześćiáńſkiemu cżłowiekowi/ iż tho ieſt iego nay=
2:
więtſza rádość/ iż to ieſt iego nawiętſzy pokoy/ chociay ocżymá ſwemi nie może
3:
oglądáć tego zbáwicielá ſwego. Ale iż go w ſerczu ſwym pozna/ á ocżymá niewinncy
4:
duſze ſwey ogląda: iuż áni ſmierć/ áni żadna rzecż nie będzie ſtráſzliwa
5:
iemu/ iuż mu ſie wſzytko będzie zdáło w pokoiu/ iáko temu błogoſłáwionemu
6:
ſtárcowi. A tá Ewányelia ieſt nápiſána przez Lukaſzá s. tymi ſłowy. grafika
7:
A
Gdy ſie iuż były wypełniły dni ocżyſcienia ich we
8:
dług zakonu Moiżeſzowego. Thedy nieſli go do
9:
Ieruzalem/ áby go poſtáwili á ofiárowáli przed
10:
Pánem. Iáko było nápiſano w zakonie Páńſkim
w iij. Moy. w xij.
11:
Iż káżdy męſzcżyzná czo ſie naprzod vrodzi z má=
12:
tki ſwoiey/ miał być oddan á poſwięcon Pánu.
w ij. Moy. w xiij. y xxxiiij.
13:
A przy tym/ áby oddáli ofiárę według tego czo było rzecżono w
14:
zakonie Páńſkim/ parę śinogárlić á dwoie gołąbiątek młodich.
w iiij. Moyze w viij
15:
A oto cżłowiek był ná ten cżás w Ieruzalem/ ktoremu było imię
16:
Symeon: cżłowiek to był ſpráwiedliwy á pełen boiáźni Bożey
17:
ocżekawáiączy pociechy Izráelſkiey/ á Duch ſwięthy był przy
18:
nim. Y wziął był obietnicę od Duchá ſwiętego/ iż nie miał vm=
19:
rzeć áżby był pirweyy oglądał pomázáńcá Páńſkiego. Y wzru=
20:
ſzon Duchem ſwiętym przyſzedł do koſciołá. A gdy wnieſli ro=
21:
dzicy dzieciątko Iezuſá/ áby zań doſyć vcżynili powinnośći za=
22:
konney/ tedy on Symeon wziął go ná ręce ſwoie/ y wneth po=
23:
cżął błogoſłáwić Bogá/ mowiąc: Iuż teraz miły Pánie wedle
24:
obietnice ſwoiey opuść ſługę ſwego w pokoiu. Gdyż iuż oglą=| dáły ocży |
strona: 56
| Ofiárowánia Páńſkiego. | Liſt 56. |
1:
dáły ocży me ná zbáwienie twoie. Ktoreś thy ſpráwił przed obli=
2:
cżnoſcią wſzytkiego ludu. Swiátłość ná obiáwienie wſzytkim
3:
narodom/ á chwałę ludowi twemu Izráelſkiemu.
4:
A
Iżbychmy zrozumieli ſkąd tá powinność á tá vſtáwá zakonna
5:
powſtáłá byłá/ iż ty dziatki pirworodne były ofiárowáne á od=
6:
dawáne Pánu Bogu/ tedy iuż máło nie wſzyſcy o tym wiemy/
7:
iáko á ktorym obycżáiem narod żydowſki/ zá przewinieniem Páńſkim/ z onym
Przecż pirworodne dzyatki dawano do koſciołá.
8:
Pátriárchą z Iákobem/ záſzedł był do Egiptu. Tám iáko ſie rozrodził/ w iákiey
9:
też był niewoley/ o tym iuż tá hiſtoria nápiſána ſzyrzey powieda y ſwiádcży/
10:
ták iż ich było ſześć kroć ſto tyſięcy/ oprocż białych głow y dzieći/ pothym ſtám=
11:
tąd/ zá dziwną ſpráwą Páńſką/ wyſzło. A gdy ich Fáráon krol oney ziemie do=
12:
browolnie wypuśćić niechciał/ do ktoreo był poſłał Pan Moiżeſzá z Aaronem/
13:
áby był dobrowolnie wypuśćił lud on iego/ tedy dziwne á iáwne y ſrogie plagi
14:
Pan nań przepuſzcżáć racżył/ iáko tám wypiſano ſtoi. Miedzy ktoremi też tá ie=
15:
dná byłá/ iż we wſzytkiey ziemi iego iednego dniá kazał to wſzytko Anyołom po
16:
bić coby ſie iedno było napirwey z mátki ſwey vrodziło/ ták od dzieći iáko od by
17:
dląth. A wſzákoż miedzy narodem żydowſkim namnieyſza rzecż nie odeſzłá áni
18:
zginęłá. Ták owſzem był chciał Pan okazáć w tym możność Boſtwá ſwego.
19:
❡ Gdy potym lud on dziwną mocą ſwą Pan ſtámtąd wywieść racżył/ thák iż
20:
ſie im morzá rozſtępowáły/ á ſuchą ziemią przez nie przechodzili. Wyſzli na pu
21:
ſzcżą/ przez ktore ie wiodł Pan do ziemie im obiecáney. Támże ná oney puſzcży/
22:
iż ono był zły á ſwowolny narod/ dziwne plagi á dziwne karánia też Pan ná nie
23:
dopuſzcżáć racżył. Thák iż ná Fáráoná przepuśćił żáby y ine dziwne rzecży/ á ná
24:
nie ogniſte węże y ine ſroſzſze plagi dopuſzcżáć racżył. Ták iż ie ziemiá pożyráłá/
25:
ogień ie z niebá palił/ kazał ie bić/ mordowáć. A gdy ſie záſię vználi á vpoko=
26:
rzyli iemu/ tedj záſię wielkie łáſki á dobrodzieyſtwá nád nimi ſtroił á okázowáć
27:
racżył. Ták iż im s ſuchych ſkał wodá płynęłá/ Mánná im z niebá pádáłá/ kto=
28:
ra im rozmáity ſmák w vſciech ich cżyniłá/ ptaczy ſie im dobrowolnie bráć da=
29:
wáli/ á lecieli nie inácżey iáko deſzcż w namioty ich. Ták iż przez cżterdzieśći lat
30:
z nimi ná tey probie był. Dawáiąc to nam znáć pothomkom ich/ iż on záwżdy
Iáko Pan wierne y niewierne chowa.
31:
lud dobry á powolny/ w wielkiey łáſce á w miłoſierdziu ſwym chowáć racży.
32:
A lud złośćiwy/ vporny/ á niewierny/ záwżdy ná dziwne pomſty á ná dziwne o=
33:
krucieńſtwá wyſtáwiáć racży. A gdy ſie kto vzna á vpokorzy ſie iemu/ záwżdy
34:
gi záſię w łáſkę ſwą prziymowáć racży. Iáko o tym wſzędy wiele piſmá y przy
35:
kłádow mamy.
36:
❡ Potym gdy im był dał práwá á nápiſáne vſtáwy/ thámże ná oney puſzcży/
w ij. Moizeſs. w xj.
37:
przez Moiżeſzá/ ktorego był nád nimi przełożyć racżył/ tedy wſpomniawſzy ſo=
38:
bie ná ono/ iż był dla nich w Egipcie kazał pobić ono wſzythko pirworodne po
39:
wſzytkiey ziemi/ chciał też to po nich mieć/ y kazał im tho zá práwo vſtáwić/ iż
40:
wſzytko cożby ſie iedno napirwey vrodziło z mátki ſwoiey/ áby było przynieſio
41:
no á ofiárowano do koſciołá iego/ ábo do przybytku ieo/ á oddano iemu. A tám
42:
kto chciał dzieciątko ſwe przy koſciele zoſtáwić/ tedy ie tám wychowywáli w
43:
náukach y w cnotach/ á bywał z niego ſługá Boży: Iáko był zoſtáwił Elkan
j. Krole. w j.
44:
ſyná ſwego Sámuelá/ s ktorego był potym wielki Prorok. A ktho chciał dzye=
45:
ciątko ſwe odkupić á mieć ie przy ſobie/ tedy to był obycżay/ iż ći zacnieyſzy tedy
46:
dawáli wielkie ofiáry wedle ſthanow ſwoich/ thák w bydlech iáko w inych rze=
47:
cżach. A ći vbozſzy tedy przynamniey był powinien dáć dwie śinogárlicżce á=
48:
bo dwoie gołąbiątek młodych. A wſzákoż ono dziecię thák odkupione/ chocia v
49:
rodzicow będąc/ tedy záwżdy miáło pirwſze práwo przed inemi dziećmi/ iż ten
50:
bywał poſpolicie dziedzicem pirwſzym/ then bywał wybieran ná vrzędy/ y ine
51:
zwirzchńośći á przełożeńſtwá záwżdy v rodzicow ſwych miewał.
Pan vſtháwy odmienia gdy ich ludzye źle vżywáią.
52:
❡ Pátrzayże/ iż Pan cżęſtokroć y vſtáwy ſwe łamie/ gdj ſie ku złemu końcowi o=
53:
brácáią/ á mocno ie záſię dzierży/ poki ie iemu ludzie ſtátecżnie á wedle iego wo
54:
ley dzierżą/ á w nich ſie obchodzą. Pan to był tę vſtáwę obroćił/ áby s tego byli | K 2 | ſłudzy ie= |
strona: 56v
| Ná dzyeń |
1:
ſłudzy iego á ludzye poſlubieni iemu. A narod zły ludzki obroćił to w pychę/ w
2:
nienawiść/ á w wielką zazdrość. Gdzie ſie to potym okazáło/ gdy vprzedzáiącz
3:
Iakob Ezau pirworodnego brátá ſwego/ zá rádą mátki ſwoiey/ ktory miał rę=
w j. Moiz w xxvij.
4:
ce koſmáte/ gdy mu miał błogoſłáwić Izáák ociec iego/ oſzył ręce ſobie w cielę=
5:
cą ſkorę gdy iuż Izáák nie widział/ y podał á przynioſł pokarm oycu ſwemu/ y
6:
odzierżał błogoſłáwieńſtwo przed pirworodnym brátem ſwoim. A iż w tym
7:
podſzedł chytrze y oycá y brátá ſwego/ tedy s tego pothym okrutnego morder=
8:
ſtwá máło ſie nie námnożiło. Kaim też iż od młodſzego brátá Pan ofiárę wdzię
9:
cżniey przyiął/ prze zazdrość záb ił niewinnego Ablá brátá ſwego. A thák wiele
10:
inych rzecży ſzkodliwych s tego ſie było zácżynáć y zámnażáć pocżęło.
11:
❡ Pan widząc iż tá ſwięta vſtáwá iego ná gorſzy ſie koniec obráca/ cżyniąc do=
12:
ſyć ſpráwiedliwośći á zwycżáiowi Boſkiemu ſwemu/ iż on niſzcży pyſznego á
13:
wywyſzſza pokornego. Iáko to o nim był Dawid y ini Prorocy piſáli/ ktory ták
14:
mowił/ przypátruiąc ſie ſpráwie iego: Y ktoryż ieſt ták Bog dziwny iáko ieſth
w Pſalmie Cxiij.
15:
Bog náſz/ ktory ſam mieſzka ná wyſokośći/ á tu co naniſzſze rzecży vpátruie ná
16:
zyemi y ná niebie/ podnoſząc práwie od ziemie niedoſtátecżnego/ á iáko z gnoiu
17:
wywodząc vbogiego. A tho iego był záwżdy ſwięty obycżay pyſzne ſercá niſz=
18:
cżyć á pokorne wywyſzſzáć.
19:
❡ Tákże też y w tey ſwiętey ſpráwie á vſtáwie ſwey/ widząc że ſie to ku gorſzemu
20:
końcowi obrácáło/ á widząc że ſie ſwowolni ludzie s tego podnośili/ wnet tho
21:
odmienić racżył/ á wnet to vkazał ná Dawidzie/ gdy poſłał Sámuelá áby mie
22:
dzy ſiedmią ſynow onego cnotliwego cżłowieká Izai był ieden obran krolem.
j. Krole. w xvj.
23:
Gdy wedle zwycżáiu poſtáwił Izai pirworodnego ſyná ſwoiego/ powiedział
24:
duch Páńſki Prorokowi/ iż nie to ieſt: poſtáwił drugiego y trzeciego/ áż do wſzy
25:
tkich. Powiedział Prorok iż tu ieſzcże nie máſz tego/ ktorego Pan obrał ſobie.
26:
Powiedział mu Izai/ iużći nie mam iedno iednego máłego v owiec/ ále mi ſie
27:
to rzecż nie zda podobna/ y niechceć mi ſie go vkazáć. Powiedział mu Prorok:
Bog nie pátrzj ná perſony.
28:
Azaſz ty niewieſz iże nie ieſt żadny brák miedzy oſobámi v Páná moiego/ á záw=
29:
żdy z niepodobnych rzecży podobne ſobie cżyni/ vkázuiącz Boſtwo ſwoie. Po=
30:
tym gdy był przywiedzion on chłopieć Dawid proſto s polá od bydłá onego/
31:
Tu dopirko powiedział Prorok/ iż to ieſt ten ná kthorego Pan racżył włożyć rę=
32:
kę ſwoię/ y pomázał go wnet ná krolá/ opuśćiwſzy ony ſtárſze y pirworodne brá
33:
ty iego. To co był pothym zá chłopiec/ á iáka byłá moc Boſka nád nim/ ktho o
34:
tym cżcie ma ſie cżemu zádziwowáć. Tákież y Iákob Pátriárchá wielki/ będąc
w j. Moiz w xlviij.
35:
pełen Duchá ſwiętego/ gdy błogoſłáwił ſynom ſwym/ opuśćiwſzy Ruben pir=
36:
worodnego ſyná ſwego/ y kápłáńſtwá y kroleſtwá oddał á błogoſłáwił inym
37:
ſynom ſwoim. Y ná wielu mieyſcach tho práwo pirworodzieńſtwá prze złość
38:
ludzką iuż ſie połamáło było.
39:
❡ A ták wiele tego w piſmie znaydzieſz/ iż przez pychę á przez złość ludzką á te=
40:
go ſwiátá/ wiele pan Bog łamał dekretow ſwych: á nád pokornemi á nád ſprá
41:
wiedliwemi záwżdy okázował miłoſierdzie ſwoie/ á dziwnie ſtany ich wywyſz
42:
ſzáć racżył. Iáko też to okazał y nád Luciferem chocia to był pirworodny An=
43:
ioł iego/ iż prze wzgárdzenie onego dobrodzieiſtwá Páńſkiego/ á prze nádęthą
44:
myſl iego/ zrzućił go s ſtolcá iego: á mieyſce ono oddał cżłowiekowi nędznemu
45:
á pokornemu/ ktory będzie náſládował z wiárą á s ćichoſcią ſwiętego Boſtwá
46:
iego. A Anyoły pokorne á ćiche wzyął ná to mieyſce ku ſwięthey ſłużbye ſwo=
47:
iey. A odmienił ono pirworodzieńſtwo Anyołá pirwſzego/ prze złe ſpráwy ie=
48:
go á prze pychę iego. ¶ Pirworodność krześćiáńſka przez krzeſt.
49:
❡ Karzże ſie też tedy tym káżdy Krześćiáńſki cżłowiecże/ ktoryś ieſt práwie pir=
50:
worodny v Páná ſwoiego/ á odrodziłeś z nowu przez krzeſt á przez Duchá s.
51:
ábyś tákież przez to wezwánie ſwoie/ á przez tho vbłogoſłáwienie ſwoie/ s tego
52:
pirworodzieńſtwá ſwego/ nie przyſzedł w pychę/ w nádętość/ á w iákie wzgár=
53:
dzenie tego dobrodzieyſtwá Páńſkiego/ ábyć ſie tákież nie sſtáło/ iáko ſie dzyało
54:
tym pirworodnym ſynom/ ktorzy dla pychy á dla wzgárdzenia ſwego/ tráćili
55:
práwo pirworodzyeńſtwá ſwego/ y ono błogoſłáwieńſtwo kthore im należá=
| ło. Abo= |
strona: 57
| Ofiárowánia Páńſkyego. | Liſt 57. |
1:
ło. Abowiem pátrzay pilno/ iáką ieſzcże Pan mimo tho wſzytko nád tobą łáſkę
2:
okazáć racżył/ zrzućiwſzy z onego błogoſłáwionego mieyſcá z Máyeſtatu nie=
3:
bieſkiego ono ſláchetne pirworodne ſtworzenie ſwoie/ onego Luciferá y ze wſzy
4:
tkiemi Anyoły iego/ ktorego zwano Anyołem ſwiátłośći/ ktory był w wielkim
5:
doſtoieńſtwie v niego: y iż vpadł w pychę á wzgárdził ono dobrodzieyſtwo ie=
6:
go/ kazał go ſtręćić iáko ſprzećiwniká ſwego/ y obroćił go w Aniołá ciemnośći/
7:
w Anyołá ſproſnego y ze wſzytką oſiádłoſcią iego/ á tobie dopuśćił poſieść ono
8:
błogoſłáwione mieyſce iego/ ieſli tego błogoſłáwieńſtwá od niego/ á tego we
9:
zwánia ſwego/ będzyeſz w ćichośći/ w pokorze/ á w boiáźni iego vżywał/ cho=
10:
wáiąc ſtátecżność wiáry ſwoiey iemu.
Przecż ma z námi nieprzyaźń cżárth
11:
❡ Bo rozumiey temu ocżći idzie/ á rádzęć miey ſie pilno ná piecży/ á nie odſthę=
12:
puy ná namnieyſzy cżás od tego Páná ſwego/ á ſzukay pilnie tych przycżyn/ iá=
13:
kobyś ſtał záwżdy mocnie w opiece á w obronie iego. Widziſz że maſz ná ſię thę=
14:
giego hárcowniká tego to Anyołá ciemnośći/ á nie waż go ſobie lekcze/ boć tho
15:
ćwicżony miſtrz/ á ſwiádom wſzytkiego ná ziemi y ná niebie/ á ma ná cię wiel=
16:
kie przycżyny/ pilnie ſie ſtáráć o vpádek twoy. Bo owdzie ſtráćił pirworodzień
17:
ſtwo ſwoie y błogoſláwieńſtwo ſwoie/ á tobie ie dano. Owdzie ſtráćił przena=
18:
ſláchetnieyſze mieyſce ſwoie á zwirzchność ſwoię/ á tobie tho zgothowano/ á s
19:
tym cie cżekáią/ będzyeſzli vmiał ktemu przyść/ á zwłaſzcżá iżći ſą ſzyrokie drogi
20:
do thego okazáne. Mieyże ſie rádzęć ná piecży/ á náſláduy pilnie Páná ſwego/
21:
chodząc ná wſzem w poſłuſzeńſtwie iego. Bo iáko go namniey odſthąpiſz/ á iż
22:
złoży s ciebie rękę ſwoię/ wierz mi żeć then twoy ſprzećiwnik nie ſpi/ á pilnie ſie o
23:
tho ſtára/ áby cie mogł poimáć iáko ſprzećiwniká ſwego/ á mieć cie wiecżnym
24:
więźniem w onych oſiádłoſciach ſwych/ á w ciemnoſciach ſwych. Tu ſie obácż
25:
ocżći tu idzie/ to ia twemu ſzyrſzemu rozmyſlániu porucżam.
26:
❡ Bo widziſz ieſzcże ktemu/ iż dla ciebie ten Pan y on przebrány lud ſwoy narod
27:
żydowſki/ prze ich wzgárdzenie á prze ich pychę/ iż dufáli w zakonie ſwoim/ iż
28:
dufáli w ofiárach ſwoich/ á wzgárdzili przyſcie iego/ áni go poznáć/ áni go przy
29:
iąć nie chcieli/ máiąc o nim iáwne Proroctwá/ widząc iuż iáwne znáki/ ktore o
30:
nim z dawná powiedáne były/ też ie wzgárdził/ też ie od ſiebie odrzućił/ á wziął
31:
im ono práwo pirworodzieńſtwá ich/ y błogoſłáwieńſtwá ich/ á dał tobie nę=
32:
dznikowi á pogáninowi/ á nikcżemnemu ſthworzeniu ſwemu/ á dopuśćiłći być
33:
ſynem Bożym/ y ſyná pirworodnego błogoſłáwieńſtwo odnieść ná ſobie. Iá=
34:
koć tego y Ian s. potwirdził/ mowiąc: Iż iedno thym thylko dopuśćił być ſyny
Ian w j. kapitulum
35:
Bożemi/ ktorzy go przyięli/ á poználi go/ á dzierżą mocno wiárę iemu. Iáko tu
36:
y ten błogoſłáwiony Symeon w tey Ewányeliey wyznáwa: Iż thá błogoſłá=
37:
wiona ſwiátłość á ten błogoſłáwiony Pan/ sſtáłá ſie uá obiáwienie pogánom
38:
A iákoż ty tego zániecháć maſz? á iákoż tego Páná odſtąpić maſz? gdyż widziſz iż
39:
złe y dobre twoie wſzytko ná tym zależy. Bo ieſli przy nim mocno á ſtale trwáć
40:
będzieſz/ wſzytki ty błogoſłáwieńſtwá odnieſieſz/ ktore ſą zgotowáne pirworo=
41:
dnym ſynom Bożym. A ieſli też od niego odſtąpiſz/ wieſz co s ſobą maſz dziáłáć
42:
á s kim maſz dziáłáć/ á o coć idzie/ ták iákoś to iuż máło wyſzſzey ſłyſzał.
Pan vkazał nam znák poſłuſzeńſtwá ofiárowániem ſwoim.
43:
❡ Pátrzayże ieſzcże/ co ten twoy dobrotliwy Pan/ potwirdzáiąc tobie tego prá=
44:
wá á tego przywileiu/ ná to pirworodzieńſtwo twoie/ á ná tho błogoſłáwień=
45:
ſtwo twoie/ vcżynić racżył/ będąc Pánem á Krolem/ będąc vſthawcą á zwirz=
46:
chnim gubernatorem wſzytkich ſpraw niebá y zyemie/ y wſzytkich vſtaw y za=
47:
konow Bogá Oicá ſwego/ chcąc tobie okázáć drogę powinnośći twoiey/ gdiżeś
48:
iuż pirworodnym v niego/ że ieſzcże z dziećińſtwá twego záwżdyś ieſt powino=
49:
wát poſłuſzeńſtwo Bogu Oicu twemu/ á záwżdyś ieſt powinowát chodzić we
50:
dle woley ſwiętey iego/ dopuśćił ſie nieść onym powinowáthym ſwoim/ do ko=
51:
ſciołá/ według roſkazánia á vſtáwy ſtárádawney Moiżeſzowey/ cżyniącz doſyć
52:
zá cię zakonowi ſwemu. Pátrzayże/ ſługá zakon á vſtáwę nápiſał/ y nápiſáną
53:
zoſtáwił z roſkazánia Bogá Oyczá iego: á Pan/ á Krol/ y ſthworzyciel niebá y
54:
zyemie/ wdał ſie pod poſłuſzeńſtwo á pod roſkázowánie ſługi onego. Dáiąc też
55:
tonam ná przykład/ iż káżdy wierny iego/ powinien tu nieść ná ſobie/ tho co ieſt | K 3 | wola á vſtá= |
strona: 57v
| Ná dzyeń |
1:
wola á vſtáwá Bogá Oycá iego. Bo y tu ná ſwiecie/ ácż to bywa przez przeło=
2:
żone ſługi iego/ á przez ty ktore tu on vcżynił Hetmány á ſprawcámi ſwiátá te
3:
go nád ludem ſwoim/ vſtáwiono á porucżono ludowi Páńſkiemu/ ma wdzięcż
4:
nie prziymowáć poſłuſzeńſtwo ono: á wſzákoż tákie/ kt