![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
strona: kt
1:
Hiſtorie Rozmái=
2:
te z Rzymskich y z innych dźie=
3:
iow wybráne z wykłády ich oby
4:
cżáynemi/ ludźi ku rozmiłowániu
5:
mądrośći y też innych cnoth
6:
przywodzące.
7:
grafika
strona: ktv
1:
Ku Cżytelnikowi.
2:
Wſzytcy máią tego wielmi mądrego
3:
Ktory cżytał wiele piſmá dobrego.
4:
Vznał theż źiemi obycżáie rozlicżnych
5:
Hiſtorie też/ y krolow wielmożnych.
6:
Abyś thedy przydał ſobie mądrośći
7:
Cżytay Hiſtorie tyto w ćichośći.
8:
grafika
strona: 2
1:
Hiſtorie rozlicżne z Rzymskich
2:
y też z innych dźieiow wybráne.
3:
¶ O poniżeniu prożney chwały.
4:
C
Eſarz LEw
5:
w Rzymie z wielką
6:
ſlawą pánował/ kto
7:
ryż wielmi rad náwie
8:
dzał piękne pánie.
A
9:
przetoź ku ſuey ſlawje
10:
roſkazał vcżynić trzy
11:
obrázy/ ktoreż w koś=
12:
ćiele napierwſzym po=
13:
ſtáwiwſzy we wſzem ſwym Páńſtwie przykazał
14:
groźnie/ áby wſzytcy ony obrázy chwalili.
Pier=
15:
wſzy obraz miał ręce wyćiągnione ku ludźiom.
16:
Ten obraz ná iednym pálcu miał złoty pierś=
17:
ćień/ przy ktorym był ten napis. Ia ieſtem vro
18:
dny oto pierśćień. Drugi obraz miał brodę zło
19:
tą/ ná ktorego cżele napis był ten.
Ia ieſtem
20:
brodáty/ Ieſliby kto był łyſy/ przydź ku mnie/ á
21:
weźmi ſobie z mych włoſow. Trzeći obraz miał
22:
płaſzcż złoty/ y ſzátę z páwłoki ná ktorego pier=
23:
śiách/ był złoty napis. Ia ieſtem ktory ſie żad=
24:
nego nieboię. Ty to trzy obrázy kámienne były. | A ij | Gdyż |
strona: 2v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
Gdyż tedy wedle woley Ceſárſkiey iuż doſtátecż=
2:
nie ſpráwione były/ wyrzekł ieſt Lew Ceſarz v=
3:
ſtáwę/ że ieſliby ktożkolwiek pierśćień/ ábo bro=
4:
dę złotą/ ábo płaſzcż z onych obrázow wźiął/ áby
5:
śmierći winny był.
Y s ſtáło ſie ieſt niektorego
6:
cżáſu/ że niektory mocarz śmiáły wſzedł do koś=
7:
ćiołá/ á vźrzawſzy pierwſzy obraz z wyćiągnio=
8:
nym pálcem/ ziął złothy pierśćień z pálcá iego.
9:
Potym przyſzedł ku drugiemu obrázu/ á wźiął
10:
ieſt złotą brodę od niego.
Przyſzedł też y ku trze
11:
ćiemu/ á ziął ieſt płaſzcż złoty z niego/ y wyſzedł
12:
z kośćiołá. Gdyż tedy ludźie vyźrzeli ony obrázy
13:
złupione/ wnet Ceſárzowi powiedzieli. Ceſarz
14:
gdyſz to vsłyſzał/ wielmi ſie rozgniewał/ á prze=
15:
ſtępcę onego przedſię wezwáć kazał/ ktorego
16:
przed ſobą poſtáwionego z tákoweo wyſtępu/
17:
ktoryż przećiw przykazániu iego vcżynił/ ná=
18:
cżął káráć. Ktoremu on przeſtępcá rzekł: Do=
19:
puść mi Ceſárzu namocnieyſzy mowić. Rzecże
20:
iemu Ceſarz: Mow/ á on pocżnie mowić táko.
21:
Gdyḿ ia nałáſkáwſzy Ceſárzu do kośćiołá tych
22:
to obrázow wſzedł/ tedy pierwſzy obraz wyćią=
23:
gnął ieſt rekę ku mnie ná pálcu złoty pierśćień
24:
máiąc/ iákoby chćiał rżec/ zeymi ten pierśćień.
25:
A wżdy ia ná iego ręki wyćiągnienie tego pierś
26:
ćieniá wźiąć niechćiałem/
lecż gdyżem przecżedł
| napis |
strona: 3
| dźieiow wybráne. | 3. |
1:
napis tákowy/ Ia ieſtem vrodny/ oto pierś=
2:
ćień/ á tákem wnet zrozumiał że iego wola by=
3:
łá iżebych ia ten pierśćień wźiął/ y wźiąłem.
Po
4:
tym gdyżem przyſzedł ku drugiev obrázu/ á gdym
5:
vyźrzał iże on miał złotą brodę/ mowiłem ſobie
6:
myſląc/ iż oćiec ieo tákowey nigdj brody niemiał
7:
bom go ia widźiał cżęſtokroć/ á iżeby ty miał być
8:
znamienitſzy niźli twoy oćiec/ ktemu ia nie przy
9:
ſtáię.
A przeto dobrze ieſt y pożytecżno odiąć to
10:
bie tę brodę złotą. A wżdy ieſzcże przeto niech=
11:
ćiałem iemu odiąć tey brody/ lecż gdym prze=
12:
cżedł napis ten to Ia ieſtem brodáty/ á ktożby
13:
kolwiek był łyſy przydź ku mnie/ á weźmi ſobie
14:
od mych włoſow/ A iákoż oto widźi twoy Má=
15:
ieſtat/ iam ieſt łyſy.
Przetożem iemu wźiął zło=
16:
tą brodę prze dwoię przycżynę. Napierwey iże
17:
by rowny był iego oycu/ áby ſie nád iego niepod
18:
nośił z brody. Druga przycżyná ieſt żebych przez
19:
włoſy iego wſpomogł ſwey łyſey głowie/
Przy=
20:
ſzedłem pothym ku trzećiemu obrázowi ktoryż
21:
miał płaſzcż złoty/ á ziąłem płaſzcż/ przetho iże
22:
źimie ieſt złoto źimne/ á obraz ieſt kámienny/ á
23:
kámień też ieſt z przyrodzenia źimny/ á przetoby
24:
miał płaſzcż złoty złącżyłáby ſie źimność z źim=
25:
nośćią/ á tákby z oboygá odźięba byłá obrázo=
26:
wi/ á teſz lećie płaſzcż mieć ieſt rzecż ćięſzka. A
| A iij | wżdy |
strona: 3v
| Hiſtorie z Rzymſkich. |
1:
wżdybych ieſzcże był przeto płaſzcżá tego nie
2:
wźiął/ lecż gdym przecżedł napjs ná cżele ták to:
3:
Ia ieſtem ktory ſie nikogo nieboię/ A gdym w
4:
nim tę pychę vznał/ iżeby ſie vpokorzył/ wźią=
5:
łem iemu ten płaſzcż.
Rzekł iemu Ceſarz/ iam
6:
był wyrzekł áby żadny tych obrazow nie obie=
7:
rał dla ktoreykolwiek przycżyny. A przeto iżeś
8:
śmiał to pobráć co ná ćię niesłuſzáło/ przyká=
9:
zuię áby przećiw tobie to práwo wydano było
10:
ktoreś ták zásłużył. A ták iego obieſzono.
11:
Wykład tego obycżayny.
12:
N
Amileyſzy bráćia. Przez tego to Ceſárzá
13:
możemy rozumieć Páná Iezu Kryſtá/
14:
A trzy obrázy ſą troy rodzay ludzki ná
15:
tym świećie/ w ktorym ſie Bog kocha/ wedle pi
16:
ſmá onego/ Roſkoſzy me ſą być z ſyny ludzkiemi.
17:
Bo ieſli ſpráwiedliwie á niewinnie żyć będzie=
18:
my/ Bog przebywáć będźie ſnámi. Przez pier=
19:
wſzy obraz ktoryż ma rękę rośćiągnioną/ mamy
20:
rozumieć vbogie á proſte ludźie tego świátá/
21:
ktorzy ieſli co chcą ſobie wypráwić v Kxiążąth
22:
Krolow/ ábo v pánow/ muſzą mieć rękę wyćią=
23:
gnioną ku dawániu/ bo dáry ſędźiąm ocży zá=
24:
ślepiáią.
A ieſliby kto rżekł Sędźiemu ábo pod
25:
ſędziemu iego. Cżemuśćie wźięli dar od tego
26:
cżłowieká vbogiego. Odpowie wnet/ Zali ia | nie |
strona: 4
| dźieiow wybráne. | 4. |
1:
nie mogę tego z dobrym ſumnieniem wźiąć co
2:
mi dáruią/ On ſie vkaże przedemną z darem/
3:
á ia gdybych nie wźiął/ przypiſanoby mi głu=
4:
pość.
A przetożby ták o mnie nie mowiono
5:
wźiąłem ten dar. Przez wtory obraz możemy ro
6:
zumieć bogáte ludzie tego świátá/ ktorzy przez
7:
łáſkę Bożą podwyſzeni ſą ná bogáctwá/ wedle
8:
piſmá onego. Pan z gnoiu poddźwiga nędzne=
9:
go.
Przećiw ktorym niektorzy z zazdrośći mo=
10:
wią. Tento oto ma brodę złotą/ to ieſt mnogo
11:
bogáctwá/ á więcey niżli oćiec iego. A táko ći
12:
zábijáią ony cżęſtokroć áby pobráli ich dobro/
13:
wedle piſmá onego. Ządza niesłuſzna ieſt po=
14:
cżątek wſzego złego. Przez trzeći obraz z płaſz=
15:
cżem złotym mamy rozumieć ludźie przełożo=
16:
ne/
iáko ſą Práłaći/ ſędzie/ ktorzy cnotámi iáko
17:
by złotem świećić máią/ praw ſtrzedz/ lutość
18:
nád vbogiemi mieć/ złośći wykorzeniáć. Ale łu
19:
pieżnik on známionuie przeſtępce przećiw prá=
20:
wam/ ktorzy nielutośćiwie (theż y śmierćią)
21:
máią być karáni.
22:
O ważnośći wiernośći.
23:
K
Rol niektory krolował/ w ktorego Páń=
24:
ſtwie ięt był ieden młodzieniec od zboiec. | A iiij | Będąc |
strona: 4v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
Będąc tedy ięty piſał ku oycu ſwemu/ proſząc
2:
áby iego wykupił.
Ale oćiec niechćiał go wyku=
3:
pić/ á ták on młodzieniec przez długi cżás był
4:
w onym ięctwie. Ten ktory go w niewoli trzy
5:
mał/ cudną corkę miał/ ktora wdzięcżna wſzem
6:
byłá. Tá tedy dziewecżká przebywáłá w domu
7:
áż do dwudzieſtu lat/ ktora cżęſto onego iętego
8:
náwiedzáłá y ćieſzyłá.
Ale on táko zaſmucony
9:
był/ iże żadney poćiechy wźiąć nie mogł/ ále v=
10:
ſtáwicżnie wzdychał á płákał. Y ſtało ſie ie=
11:
dnego dniá gdy go oná pánná náwiedzáłá/ on
12:
młodzieniec rzekł k niey. O miła pánno proſzę
13:
ćię ábyś ſie o me wyzwolenie prácowáłá.
Oná
14:
mu rzekłá. Iakoż ia to mogę vcżynić gdyż oćiec
15:
twoy właſny niechce ćie wykupić/ á iáko dá=
16:
leko ia (gdyżem nie ieſt zkrwią złącżoná) miá=
17:
łábych tho thobie vcżynić/ álbo otym myſlić.
18:
Acżbych ćie też wybáwiłá/ wſzákbych wielkiey
19:
nieprzyiáźni od oycá nábyłá/ Przetho że moy
20:
Oćiec ſtráćiłby ten odkup ktoryby zá ćie miał
21:
być dan. A wſzákoż chceſſli mi ślubić/ á wypeł=
22:
nić iednę rzecż/ á ia ćiebie wybáwię/ rzekł kniey
23:
on młodzieniec/
Ząday v mnie miła pánno
24:
cżego chceſz/ á coż ia będę mogł prze ćię vcży=
25:
nić tho ia wſzytko rad vcżynię. A oná rzekłá.
26:
Nic inego nie żądam zá to wybáwienie/ thylko | iże |
strona: 5
| dźieiow wybráne. | 5. |
1:
iżeby mię poiął zá żonę cżáſu powolnego.
Rżekł
2:
kniey: Tho ia tobie ſtale ślubuię. Thedy oná
3:
pánná krom woley Oycowſkiey wnet go wy=
4:
puśćiłá od onego więźienia/ yſnim vciekłá do
5:
iego oycżyzny. Gdyż tedy on młodzieniec kſwe=
6:
mu oycu przyſzedł/ Oćiec widząc ſyná iuż wybá
7:
wionego vrádował ſie/ y rzekł: Synu moy mi=
8:
ły/ bárzo ſie weſelę z wybáwienia twego/
á coż
9:
by tho zá pánná byłá/ ktora ták ſtobą przyſzłá
10:
chćiey mi tho oznaymić? Rzekł iemu ſyn: Tá
11:
pánná ieſtći krolewná/ á ia poymę ſobie onę zá
12:
żonę. Rzekł kniemu oćiec: Niechcę áby ią po=
13:
iął pod ſtrácenim dziedzictwá twego.
Ale ſyn
14:
rzekł. Y coż tho mowiſz miły oycże/ więcyiem ia
15:
tey pánnie w tym powjnien niżli tobie/ bogdym
16:
był ięt od nieprzyiaćieli á w ięctwie dzierżan/ pi
17:
ſałem ktobie ábyś mię wykupił/ á tyś mię niech
18:
ćiał wykupić/ á oná nie tylko iże mię z ćiemnice
19:
wybáwiłá/ ále y od śmierći/ á przetoż poymę
20:
ią ſobie zá żonę.
Rzekł iemu oćiec. Synu rádzę
21:
tobie żebyś iey niepoymował/ bo oná oycá wła=
22:
ſnego zdradziłá/ gdyż przez iego woley ćiebie z
23:
ćiemnice wybáwiłá/ przecoż iey Oćiec niemá=
24:
łą ſzkodę w odkupie ćierpi/ á przetoż zdámi ſie
25:
żebyś iey nie miał wierzyć/ áni teſz poymowáć.
26:
Druga przycżyná nád tho ieſt/ bo ácż oná ćie= | B | bie |
strona: 5v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
bie wybáwiłá/ tho wżdy oná vcżyniłá dla chći=
2:
wośći ćieleſney/ á iżeby ćię zá mężá mieć mo=
3:
głá. A gdyſz żądza przycżyną byłá twego wy=
4:
báwienia/ przeto mi ſie widźi iżebyś iey niemiał
5:
poymowáć.
Pánná słyſząc thy przycżyny prze=
6:
ćiw ſobie ktemu odpowiedziáłá rzekąc: Mieniſz
7:
iżebych ia właſneo oycá zdrádziłá/ wiedz iże on
8:
bywa práwie zdrádzon ktory w niecżym ćierpi
9:
vmnieyſzenie/ ále oćiec moy táko ieſt bogáty/ iże
10:
cudzego wſpomożenia niepotrzebuie.
A gdym
11:
ia vbacżyłá młodzieńcá ták bárzo vdręcżonego
12:
w ćiemnicy/ wybáwiłám iego. Acżkolwiek by
13:
też moy oćiec był wźiął zá niego odkup/ wżdyby
14:
przeto niebył bogátſzy/ áni theż przeto będzie
15:
vboſzſzy.
A przetożem ia dobrze vcżyniłá/ iżem
16:
iego wybáwiłá/ á Oycu memu krzywdy w tym
17:
nieucżyniłá. Ku drugiey przycżynie odpowiá=
18:
dam/ iże mnimaſz iżebych ia tho dla żądzey ćie=
19:
leſney vcżyniłá/ to iáwnie vznaſz iże tego przy=
20:
cżyná tá niebyłá/
bo żądza ćieleſna przychodzi
21:
álbo przecudność/ álbo przez bogáctwá/ álbo
22:
przez cżeść/ álbo też prze moc. Syn lepák twoy
23:
żadney rzecży z tych niemiał/ bo piękność iego
24:
przez ćięmnicę ieſt zeſzkárádzoná. Niebył też bo=
25:
gáty/ bo ſam niemiał cżymby ſie odkupił.
Nie
26:
był też mocny/ bo iego moc vmnieyſzona w prze=| kowách: |
strona: 6
| dźieiow wybráne. | 6. |
1:
kowách: ſámá tho tylko lutość vcżyniłá/ iżem
2:
go ia wybáwiłá. Tedy Oćiec to vsłyſzawſzy nie=
3:
chćiał ſie ſynowſkiey woley ſprzećiwić/ á ſyn zwe
4:
ſelim poiął onę pánnę/ á pokoiu dokonał dni
5:
ſwoich.
6:
Wykład Obycżayny.
7:
N
Amileyſzy bráćia/ ten ſyn ięthy od zbo=
8:
iec/ ieſtći rodzay cżłowiecży/ ktory ięty
9:
ieſt przez grzech pierwſzeo oycá náſzego
10:
Adámá/ w ćiemnicy á w mocy dyabelſkiey dzier
11:
żány.
Oćiec ktory go niechćiał wykupić/ ieſt ten
12:
to świát ktory niechćiał cżłowieká w ćiemnicy
13:
Dyabelſkiey wſpomoc/ ále go więcey trzymał.
14:
Pánná ktora go náwiedziłá w ćiemnicy/ ieſt bo
15:
ſtwo duſzy Kryſtowey przyłącżone/ ktore lutość
16:
miáło nád rodzáiem/
ktore po męce ſwey zſtąpi
17:
ło do piekłá/ á cżłowieká nędznego od ięcthwá
18:
dyabelſkiego wybáwiło. Oćiec niebieſki niepo=
19:
trzebuie náſzych bogactw/ bo on nádewſzyſtki
20:
ieſt bogáty á bárzo dobry.
Przetoż Kryſtus má=
21:
iąc lutość zſtąpił z niebá ku nam gdy ćiáło ná=
22:
ſze przyiął/ á wſzákoż nicżego nieżądał tylko iże
23:
by cżłowiekowi był poſlubion á złącżon/ według
24:
onego piſmá Ozeaſzá proroká w 2. cap. Poſlu=| B ij | bie ia |
strona: 6v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
bie ia ſobie w wierze.
A wſzákoż oćiec náſz ten
2:
to świát (ktoremu wiele ich posłuſznych ieſt)
3:
przećiw temu ſzemrze mowiąc/ niemożemy słu
4:
żyć Bogu y pieniądzom/ wedle Mátheuſzá S.
5:
w 6. cap. Ktożby kolwiek opuśćił oycá/ mátkę
6:
bráty/ żonę/ domy álbo role/ prze mię/ ſtokroć
7:
więcey weźmie/ á żywot wiecżny odzierży/ ku
8:
ktoremu nas racży przywieść Boże w troycy
9:
iedyny ná wieki błogosłáwiony.
10:
Hiſtoria o Apolloniuſzu Kro=
11:
lu Tyrſkim/ á Tárſy Krolewnie.
12:
¶ Przykład iże ſmutek przemienion
13:
bywa w weſele.
14:
A
Nthyochus Krol bárzo mocny w źiemi
15:
Greckiey Krolował.
W tey źiemi thego
16:
imienia wiele krolow było/ ále teo miedzy
17:
inemi nawięcey piſmo ſlawiło prze ieo vcżynki
18:
wielkie. Y nazwáli iego wielkim Antyochem/
19:
był on licá kraſneo/ wzroſtu vroſlego/ ſmyſlu mą=
20:
drego/ głoſu iáſnego/ ſercá śmiáłeo/ á ku wſzem
21:
vcżynkom rycerſkim przeważny był.
Ten gdyż
22:
był wyiáchał ná Woynę/ z ſwoiey źiemie/ nie
23:
wroćił ſie śiedḿ lat ku domu/ rozlicżnych źie=| mi |
strona: 7
| dźieiow wybráne. | 7. |
1:
mi dobywáiąc. A gdyż ſobie wielką ſtronę świá
2:
tá podbił/ y wroćił ſie do ſwey źiemie/ á zbudo=
3:
wał miáſto twárde á bogáte/ ktoremu od ſwe=
4:
go imienia przezwał imię Antiochia
W tym
5:
mieśćie krol z dworem ſwym przebywał y z ſwą
6:
krolową ktora byłá od Bogá nádárzoná wyſo=
7:
ce/ kraſą piękną rozmową/ á nádewſzytko cży=
8:
ſtym żywotem/ á wiernym ſercem. Tá miáłá
9:
corkę od ſwego krolá nakráśnieyſzą/ ták iże pod
10:
niebem nie mogło nic pięknieyſzego náleźiono
11:
być.
Y ſtáło ſie ieſt iże krolowa vmrze/ á zoſtá=
12:
wi krolowi wielką żáłość w ſercu. Thedy Krol
13:
iął ſie z corką ſwą dáry dárzyć/ bo ná niey nic
14:
nie było zámieſſkáło przyrodzenie/ iedno iże ią
15:
Bog śmiertelną był vcżynił.
Potym po żáło=
16:
śći/ á nárzekániu krol ſie vćieſzył/ y rozeſlał po=
17:
sły we wſze dwory Kśiążęce/ áby mu pátrzáli
18:
pánny ktoraby byłá ku pierwſzey krolewnie po=
19:
dobna. Poſlowie ſzukáli/ á nienálazwſzy wroći=
20:
li ſie záſie rzekąc krolowi/ że ku pierwſzey krolo=
21:
wey żadney podobney niewidzieli.
Potym po=
22:
słał drugie poſly/ y trzećie. Ani też ći co podo=
23:
bnego iey náleść mogli: á tym ſie więcey odno=
24:
wi krolowi śmierć krolowey. Y pocżnie bárzo
25:
tążyć/ á z tego tążęnia wpádnie iemu w ſerce
26:
iego corki kraſá. Y pocżnie ſwą corkę miłowáć: | B iij | ále |
strona: 7v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
Ale miłość niemoże ſie długo táić.
Ták Krol
2:
miłość ſwą ku corce okázował/ nie tylko ſlowy/
3:
ále y niezlicżonemi ſkutki/ Krolewná to vzna=
4:
wſzy rzecże. Smyſlu doſzyć maſz o Krolu/ pom=
5:
ni iżeś mi ieſt oycem/ á tho wżdy ná ſwey myſli
6:
miey iże ieſtem dziećię twe.
Odpowiedział iey
7:
Krol/ Zápomniałem byś ma corká byłá/ ále mi
8:
ſie zda záwżdy ná myśli iże ieſteś mą żoną Rze=
9:
kłá iemu corká: pocżęśniey słynę krolewſką cor=
10:
ką niżli żoną: á niżli ią będę/ radſza thám będę
11:
gdzie mię Krolewną nigdy nie będą zwáć/ tho
12:
rzekſzy/ wſtáłá od oycá z płácżem wielkim.
Vſly=
13:
ſzawſzy to Krol záſmućił ſie bárzo/ á ſtraż poſtá=
14:
wił áby nieuſzłá/ á po kilko dni przyſzedł ku niey
15:
y pocżnie ią ćieſzyć rzekąc. Wſzák tho dobrze
16:
wieſz iże bez żony być niemogę/ á krom ćiebie
17:
iney niechcę. Rzecże iemu corká. Mowią ábyś
18:
był zwyćiężyćiel/ ále nie ieſteś/ niezwyćiężyſzli
19:
nád ſwą złą myſlą/
ále lepſze ieſt zwyćięſtwo tá=
20:
kowe niźli ktoryby zburzył nie dobyte miáſtá/ y
21:
grody/ álbo zwyćiężył nád mocnym krolem.
22:
Przemoż Krolu nákáżoną myſl ſwą/ á nie day
23:
o ſobie áni o mnie mowić złey powieśći.
Odpo=
24:
wiedział iey Krol. Ná pocżątku będzie o tym
25:
rzecż: ále gdyż ſie málo záſtára/ tedy ludzie v=
26:
milkną/ á to chcę tobie tego dokázáć. Y wy=| ſzedſzy |
strona: 8
| dźieiow wybráne. | 8. |
1:
ſzedſzy od niey/ kazał wiele poſtáwow iedwab=
2:
nych przynieść/ á teyże nocy kázał imi wſzytko
3:
miáſto y vlice roſpoſtreć.
A gdyż ludzie ráno
4:
ták drogie poſtáwy po źiemi posłáne vyźrzeli
5:
nieśmiał ich żadny tłocżyć. Ale drugiego dniá
6:
ięli ſie po nich chodzić. Trzećiego ieli ſie po nich
7:
y z wozy ieździć.
8:
Potym przyſzedł krol ku corce ſwey rzecże iey:
9:
Wſzego świátá napięknieyſza/ widziſzli iże ſie
10:
ludzie nowinie dziwuią/
á o niey wiele mowią
11:
á gdy ſie oſtára potym iey w vſtá niewezmą. O=
12:
ná mu odpowiedziáłá. Oycże wiem to iże nowi
13:
ná gdyź zwiedziawſzy ią ludzie ná cżás przemil=
14:
kną/ ále po ſtu lat gdyż ią kto wſpomni wnet ſie
15:
odnowi.
Przeto wiedz to Oycże iżebych rádſza
16:
vmárłá/ niżlibych táki vcźynek vcżyniłá/ á tho
17:
rzekſzy wſtáłá od Oycá. Tedy dniá iednego
18:
gdyſz ſzłá krolewná z kośćiołá w ſzátách ze zło=
19:
tem koſztownie przypráwionych/ á słonecżny
20:
promień odrażáiąc ſie od złotá vderzał iey ná
21:
oblicże/
á roſkwitnełá ſie iey twarz/ ták iże byłá
22:
podobnieyſza ku Anyołu niżli ku cżłowieku. To
23:
vźrzawſzy Krol dziwił ſie/ á od rádośći wielkiey
24:
pad wznák ná źiemię. A táiemnie przyſzedł ku
25:
corce ſwey á nálazł ią ſámę w komnáćie y vcży=
26:
nił ſnią vpornie wolą ſwą.
Tedy Krolewná ię=
27:
łá vcżynku tego bárzo płákáć/ y záwołáłá gło=| ſem |
strona: 8v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
ſem wielkim. A gdyſz iey Márſzáłek ku komná=
2:
ćie przybiegał/ vyźrzawſzy tho iey mámká záw=
3:
rze komnáte y pocżnie iey pytáć coby iey było. A
4:
oná iey powiedziáłá co ſie iey od oycá przydáło.
5:
Ale oná ią vbłagawſzy/ zákaże ten vcżynek tá=
6:
ić. Ale Krol tę złość ktorą pocżął/ gorzey doko=
7:
nał/ á od tego złego nieprzeſtał.
8:
Tedy Krolowie dálecy vsłyſzawſzy o piękno=
9:
śći corki Antyochá Krolá/ chćieli niektorzy zá
10:
ſwe ſyny ią ślubić/
Ale Anthyoch (chcąc záw=
11:
żdy pod Oycowſką oſobą z ſwoią corką woley
12:
ſwey vżywáć) niechćiał iey od śiebie żadnemu
13:
dáć. Ale kazał po źiemiách á kráinách wołáć
14:
táko rzekąc. Krol Grecki Antyoch ták znáć da=
15:
wa.
Corki mey niedam żadnemu/ iedno kto
16:
gadkę zgádnie/ temu ſwą corkę dam/ á kto gad=
17:
ki niezgádnie ten gárdło ſtráći. A prze tę vſtá=
18:
wę wiele ſie ich zlękło/ á wiele dawſzy ſie náſzcżę=
19:
śćie o nię prośili/
Bo krolewná tákowey kraſy
20:
byłá/ iże ktoż ią kolwiek oglądał/ káżdy gárdło
21:
prze nię ważył. A ktożkolwiek od Krolá gadkę
22:
przyiął/ á niezgadłby iey/ tedy gárdło ſtráćił/ á
23:
ieſli kto zgádnął/ tedy Krol rzekł/ Gadkiś nie=
24:
zgadł/ áleć dawam przez noc żywot zdrowy/ á
25:
rádzęć rozmyſli ſie lepiey/
á gdyż on drugiego
26:
dniá przemienił á inácżey gadał/ tedy wnetki ie=| mu |
strona: 9
| dzieiow wybráne. | 9. |
1:
mu głowę śćiąć/ á nád wrothy mieyſckiemi zá=
2:
wieśić ią kazał/ gdzieſz theż byłá nápiſána iego
3:
vſtháwá/ aby wſzelki pan iego corki żądáiący
4:
był oddalon.
5:
A gdyż iuż wiele Kſiążąt y Krolewicow ka=
6:
zał pośćináć. Tedy Appollon Krol Tyrſki vsły=
7:
ſzawſzy o tey krolewnie/ á o niewymowney pię=
8:
knośći iey/ y theż o mądrośći oycá/ y o iego na=
9:
głośći/ pomyſlił ſam w ſobie. Ktoż tego nie wie
10:
iże kto nie waży ten nieprzeważy.
Poydę á vyź=
11:
rzę co vmie. Był też Krol Appollon wielkiey
12:
mądrośći/ á ſwym dworſtwem bárzo pocżeſny
13:
á żywotem iunak wielmi vdátny. To co vmy=
14:
ſlił/ dał ſwey rádzie wiedzieć/ á rádá iego pocż=
15:
nie iemu odrádzáć/ ále ich on nie posłuchał/ á
16:
brał ſie do Antyochiey.
17:
Gdyż thedy przyſzedł do Antyochiey przed
18:
Antyochá Krolá/ rzekł: Zdrow bądź Antyochu
19:
krolu á Ceſárzu nieprzemożony. Iam przyiał
20:
ku twemu dworu/ żądáiąc ſie przybliżyć twemu
21:
rodu. Odpowiedział iemu Antyoch. Wieſzli
22:
práwo mego dworá.
Odpowiedział Appollon:
23:
wiem/ á cżedłem ie ná wroćiech/ á przetożem y
24:
przyiał/ ábych twą mądrość słyſzał. Rzekł ie=
25:
mu Antyoch: Me práwo twą ſzyię odeymie/ á
26:
ty ieſteś ſyn oycá wielkiego/ przetoż tobie rádzę | C | indzie |
strona: 9v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
indzie ſzukay ſobie przyiaćieli.
Odpowiedział
2:
Apollon. Tobie to wiedzieć dawam/ iże twey
3:
corki żądam. Rzecże Antyoch: słyſz mię Apollo=
4:
nie/ wynidźi przed ſień máło/ á ia o gadce po=
5:
myſlę/ á thy rozmyſli ſie/ á chceſzli gadkę słyſzeć
6:
náwroć ſie záſie/ á ieſli thobie twa ſzyiá miła/
7:
bierz ſie do Tyrá/ máiąc me odpuſzcżenie:
Tedy
8:
Apollon wynidzie przed ſień/ á wnet iemu po=
9:
cżęli wſzyſcy rádźić áby iáchał precż/ á on im
10:
to odpowiedział. Iam prze gadkę przyſzedł/ á
11:
przed gadką precż nie poydę/ á będzieli biegu
12:
trzebá/ y z gadką precż pobieżę. Y ſzedł przed
13:
krolá.
Antyoch iemu rzecże. Tedy wżdy chceſz
14:
gadki? Apollon rzekł. Ieſthem iey owſzem rad.
15:
Tedy Antyoch rzekł: Gadkę tęto tobie dáwam.
16:
Swe ćiáło iem/ ſwą krew piję/ ieſtem źięć ſwoy
17:
mey żony żywoth moy/ oycá corce żądam/ mey
18:
żony mężá nie widam.
19:
Vsłyſzawſzy Appollon gadkę/ rzekł: Krolu
20:
mnimałem bych miał dźiś nieco nowego od ćie
21:
bie słyſzeć/ ále tá gadká ieſt mnie iáwna/ á má=
22:
łey wagi. Przeto day mi znáć táiemnieli ią ka=
23:
żeſz wyłożyć/ cżyli iáwnie. Antyoch rzekł: Wy=
24:
łoż iáwnie.
Tedy Apollon wykłádał gadkę rze=
25:
kąc. Swe ćiáło ieſz/ á ſwą krew pijeſz/ To ieſth
26:
że ſwey corki pożywaſz/ ienż ieſt twe ćiáło/ y twa | krew |
strona: 10
| dźieiow wybráne. | 10. |
1:
krew. Ieſteś źięć ſwoy/ gdyżeś mężem corki ſwej
2:
Oycá widźieć żądaſz/ ácżbyś długo żądał nie=
3:
uyźrzyſz/ bo iákożeś corki ſwey mężem/ tákożeś
4:
práwo Oycowſkie kniey ſtráćił/
á ſwey żony mę=
5:
żá niewidaſz/ bo ſwey corki mężem być nie mo=
6:
żeſz. A gdyſz iemu ták Apollon gadkę wyłożył/
7:
zápaliwſzy ſie Antyoch/ háńbą wielką rzekł: A=
8:
pollonie/ gadkiś nieugodził/ á przetożeś ſzyię
9:
ſtráćił.
Odpowiedział iemu Apollon: Krolu
10:
Antyochu/ káżdy tho ná twym licu zna iżem ia
11:
gadkę wyłożył/ á ieſteśli Krol ſpráwiedliwy á
12:
maſzli w ſwey źiemi iákie práwo/ tedyć ia ſzyie
13:
nie ſtrácę.
Y rzekł Krol Antyoch. Ieſteś Syn
14:
Oycá wielkiego/ á prze teo dawam tobie tę noc
15:
áby ſie lepiey rozmyślił/ chceſzli názáiutrz śmier
16:
ći zbyć. Tedy Apollon wyſzedwſzy od Krolá/ y
17:
pocżnie ſam z ſobą táko mowić. Gadkęś wy=
18:
łożył/ á Pánná tobie niebędzie daná.
Co tu cże=
19:
kaſz/ nic inego iedno śmierći nagłey. Bież precż
20:
Tedy nábył ſobie okrętu potáiemnie w pierwy
21:
zmrok/ á zoſtáwiwſzy konie w goſpodzie wſzedł
22:
w okręth y dał ſie ná bieg/ á wnethki názáiutrz
23:
Anthyochowi powiedziano że Apollon vćiekł.
24:
Y rzekł Antyoch: Appollon zábiegnąć mogł
25:
ále od nas vćiec niemoże. Y vcżynił thákową
26:
wypowiedź rzekąc. Ktożmi Appolloná żywego | C ij | da |
strona: 10v
| Hiſtorie y Rzymſkich |
1:
da/ dam iemu pięć ſet funthow złothá. Lepák
2:
ktożby mi głowę iego dał/ ſto funtow złotá o=
3:
demnie weźmie.
A ták prze ten ślub iácháli Ap
4:
polloná ſzukać/ nie tylko nieprzyiaćiele/ ále theż
5:
y przyiaćiele/ chcęcy iego zágubić/ á dáry od kro
6:
lá wielkiego Antyochá wźiąć.
7:
Tedy Appollon przyſzedſzy do Thyrá y porá
8:
dziwſzy ſie z ſwemi/ Rzekł: Niedam dla ſiebie
9:
źiemie zágubić/ o was niedba mnieć iedno ſzu
10:
ka.
A gdyż mnie mjedzy wámi nienaydźie/ wam
11:
nic nie vcżyni. A tákże Appollon kazał pełny o=
12:
kręt pſzenice náſypáć á niemáłą wielkość zło
13:
tá y śrebrá y ſzat wźiąwſzy/ á w okręt wſzedwſzy
14:
dał ſie ná bieg.
A gdyż Appollon był odpłynął
15:
tedy Antyochow miłoſnik imieniem Tábártá
16:
przyiedzie do Tyrá ſzukáiąc Appolloná. A gdyż
17:
iego tám nienálazł/ ſmęćił ſie bárzo. Y imie
18:
ſie mieſzcżan pytáć/ gdzieby był práwie/ á żeby
19:
był iego przyiaćielem/ rzekąc:
Chćiałbych ia ie=
20:
mu thę rádę dáć iżeby on miał wſzythko myśle=
21:
nie ſwe/ ále tho fáłſzywie á zdrádnie mowił/ bo
22:
był bárzo śilny iad przyniosł chcąc iego otruć.
23:
Tedy Appollon przyiał do miáſtá rzecżone=
24:
go Thárſis/ y imie ſie w thym Mieśćie przeby=
25:
wáć/
á widząc iże był głod w they Kráinie (bo
26:
w ten cżás korzec pſzenice po ośmi złotych kupo | wano |
strona: 11
| dźieiow wybráne. | 11. |
1:
wano) otworzywſzy Appollon okręt kazał wſze
2:
mu miáſtu iść po pſzenicę/ á kazał korzec dáwáć
3:
po ośmi miedźiánych pieniędzy/ á thym obży=
4:
wiał ten kray.
Ale áby iego kupcem nie názywá
5:
li wſzitkie pjeniądze im wroćił/ á kazał tym mjá
6:
ſto opráwowáć. Thedy mieſzcżánie Tárſcy mi=
7:
łość Appollonową ku ſobie vyźrzawſzy/ iemu ná
8:
cżeść á ná wiecżną pámięć/ obraz iego pośrod
9:
miáſtá poſtáwili.
A gdyż Appollon iednego cżá
10:
ſu po morſkim brzegu chodził/ Elawik z iego
11:
źiemie ſzláchćic iádąc po morzu/ vyźrzawſzy ie=
12:
go/ rzekł kniemu. Zdrow bądź Apollonie krolu.
13:
Wieſzli wypowiedź Antyochowę o ſobie/ á nie=
14:
wieſzli áleć powiem.
Odpowiedział Apollon.
15:
Powiedz przyiaćielu. Y rzekł iemu: Krol Anty=
16:
och ták tho roſkazánie vcźynił/ á ślubił rzekąc:
17:
Ktoby mi Apolloná żywego dał dam iemu pięć
18:
ſet funtow złotá. A ieſli mi kto Apollonowę gło
19:
wę przynieśie/ dam iemu ſto funtow złotá.
20:
Przetoż powiádam tobie krolu/ że y w mieśćie
21:
maſz ludzie ktorzy ćie chcą otruć/ á przetoż iedź
22:
od tąd. Apollon iemu z tey rzecży podziękowáł/
23:
á kazał iemu dáć pięć ſet funtow złotá/ ták rze=
24:
kąc.
Miedzy klenoty nic ták drogiego nie ieſt/
25:
iáko vżytecżne wyſtrzeżenie/ á gdyżeś mie wy=
26:
ſtrzegł/ mieyże to odemnie/ cobyś takież miał | C iij | od |
strona: 11v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
od Antyochá/ gdyby mie iemu zdrádził/ á zwią=
2:
zánego dał. Elawik tego dáru nie chcęcy wźiąć
3:
rzekł. Tobie ieſt teras więcey potrzebá/ cho=
4:
way ty to ſobie.
Odpowiedział iemu Apollon:
5:
Z więtſzą ććią v ćiebie tento dar/ niźli v mnie.
6:
Tedy potym Apollon kazał okręt przyprá=
7:
wić chcąc płynąć do Pentápolá/ á tám wſzedł
8:
do niego/ y porucżył ſie wiátrom.
Gdy iuż dzie=
9:
ſięć dni po morzu pływał: powietrze ſie im prze
10:
mieniło przećiw południowev wiátru: y wſtał
11:
z pułnocy wiátr/ á wzbudzi nawałnośći/ á ták
12:
ſie rozigra morze: Odiął tedy wiátr okrętowi
13:
wietrznik/ á nawałnośći wźiąwſzy okręt ná ſie/
14:
nácżęły im iáko piłą miotáć/ iedná wáłność/ dru
15:
giey z ſiebie ieo podawáiąc:
áż iedná więtſza na
16:
wałność przypadſzy/ podięłá okręt ná ſie/ y ro=
17:
zerwáłá ij/ ták że iedná deſká z drugą niezoſtáłá
18:
śrebro y złoto lećiáło ná dno: ſzáty á ine przedro
19:
gie przypráwy po morzu popłynęły/ á ludzie zá=
20:
tonęli.
Ale Apollon deſzcżkę vchwyćiwſzy/ iął ſie
21:
iey dźierżeć/ y płynął ná niey cáłe trzy dni y trzy
22:
nocy. Cżwarthego dniá vźrzał iednego Rybi=
23:
twá á on ryby łowi/ y pocżął kniemu wołáć rze=
24:
kąc: O cżłowiecże przybliż ſie ku mnie/ á zácho=
25:
way żywot tonącemu/ á pomoży prácowitemu.
26:
Y wnet ſie Rybitw kniemu przybliżył/ á w łodź | ſwą |
strona: 12
| Dzieiow wybráne. | 12. |
1:
ſwą iego wźiął/ y w wiodł go w dom ſwoy/ á ná
2:
karmiwſzy iego/ kazał mu ſie náſpáć. Gdy ſie
3:
iuż náſpał/ rzekł iemu Rybitw: Wieſzli tho/ iże
4:
według morſkiego práwá ieſteś moy robotnik/
5:
bom ćie od śmierći wyzwolił/
ále Bogowie
teo
6:
niedayćie/ bych ia chćiał temu źle vcżynić/ ktoż
7:
mi nic nie przewinił: áleć tho powiádam tobie
8:
owo płáchtá leży/ obwiń ſie ią/ idziſz ná grę/ pá=
9:
trzyſz ſzcżęśćia: á ieſli ſobie nie będzieſz moc pole=
10:
pſzyć/ wroć ſie ku mnie záſie/ á ia ſwe vboſthwo
11:
wſzytko chcę nápoły ztobą rozdzielić:
á ieſli thy
12:
niekiedy przyydzieſz k ſzcżęśćiu/ będzieſzli dobry/
13:
wſpomionąwſzy ná to/ dobrym mi ſie odpłáćiſz.
14:
Tedy Apollon w tey iedyney płáchćie/ ſwemu
15:
goſpodarzowi pokornie podziękowawſzy/ po=
16:
ſzedł ná grę.
W thy cżáſy Krol źiemie tey
Cibełi= 17:
ſkiey imieniem Altyſtrátes/ piłę zſwemi panięty
18:
grał: á Apollon ſtoiąc/ pocżął ſie tey grze dźi=
19:
wić: Tedy Krol piłę vpuśćił/ á Apollon to wi=
20:
dząc/ ſkocżył chutko ku pile/ á w ręce wźiąwſzy
21:
piłę/ podał bárzo prętko Krolowi.
Krol wźiąw
22:
ſzy od płachetniká/ pocżął ſobie myſlić/ iákowy
23:
by tho był iunak/ ácżkoli w płáchćie chodźi/ nie
24:
ieſtći wżdy kmiećic. Y vcżyniwſzy Krol grze ko=
25:
niec/ iął ſie pytáć: iákowy ono iunak.
A gdyż nie
26:
vmiał o nim żaden powiedzieć/ pytáli rybitwá | C iiij | á on |
strona: 12v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
á on im powiedział/ że go nálazł á on tonie ná
2:
morzu/ ále kto ieſt/ á odkąd ieſt niewiem. Y po=
3:
wiedzieli słowá rybitwá onego krolowi/ á krol
4:
rżekł: Ktożkoli/ á odkądkolwiek ieſth/ prze thę
5:
służbę ktorą nam dźiś vcżynił dayćie iemu ſu=
6:
knią/
á wiedźćie iego w páłac náſz niech wiecże
7:
rza/ á wnet ſie ták ſtáło iáko Krol roſkazał.
8:
Ten krol nie iádał nigdy/ tylko z iedyną corką
9:
ſwą/ ktora byłá wielmi piękna y vćieſzna.
Thá
10:
podle cżáſu thego obycżáiá vmiáłá gąść á plę=
11:
ſáć/ iáko ine Kſiężny/ bo w ty cżáſy ſromothá
12:
byłá tey Kxiężnie ktoraby tego nieumiáłá. A to
13:
rzadko cżyniły/ iedno przed ſwymi oycy/ á nigdy
14:
więcey.
Y sſtáło ſie że tá iſta Kſiężná imieniem
15:
Lucyná przyprawiwſzy ſie/ przyſzłá przed oycá
16:
przed iego gośćie/ y pocżęłá gąść á plęſáć/ á to
17:
ták ślicżnie á ták słuſznie/ że wſzyſcy opuśćiwſzy
18:
krolewſkye karmie/ dziwiwiliſie iey kráſie/ gędź=
19:
bie y plęſániu/ Iedyny thám Appollon był ięnż
20:
ná to nic niedbał/ áni ná iey gędźbę/ áni ná iey
21:
plęſánie.
Thedy ſiedząc ieden podle Apolloná
22:
rzekł iemu: Co ſie tobie zda do gędźby á plęſá=
23:
nia tego/ ále Apollon głową trząſnał. Vyźrza=
24:
wſzy tho Krolewna záſmućiłá ſie bárzo/ á zápo
25:
mniawſzy wſzego weſela y ſiádła ſmutnie. Te=
26:
dy rzekł Krol corce ſwey.
Corko miła proś ode=
| mnie |
strona: 13
| Dzieiow wybráne. | 13. |
1:
mnie coſzkoli chceſz/ á toć będzie dano. A oná
2:
vkázawſzy ná Appolloná rzekłá krolowi: Do=
3:
kąd onego żywego widzę/ weſołá być nie mogę.
4:
A chceſzli mie ieſzćże weſołą widzieć/ ſwoy ſlub
5:
ktoryś mi ſlubił nápełń/ á każ iemu głowę śćiąć
6:
Krol iey pythał cżymby przećiw niey przewi=
7:
nił.
Ona rzekłá: Zali to nie ieſt winá/ że gędź=
8:
bę á plęs moy wſzyſcy chwálą/ á on ná tho gło=
9:
wą trząſa. Ktemu Krol iáko mądry ſwey cor=
10:
ce rzekł: Corko miła niewiemy przecż tho on
11:
vcżynił/ że głową zátrząſnął. Tedy Rrol kázał
12:
iemu wſtáć/ y pytał iego/ procżby ná thákową
13:
krolewnę głową kinął.
Kthemu Apollon rzekł:
14:
Krolu wielki/ ia ieſtem ná krolewnę nie kinął/
15:
bo oná ieſt cna á ſláchethna á słáwętna/ ále ná
16:
gędźbę á plęſánie/ bom thu nic nowego nie wi=
17:
dział/ á ia to wſzyſtko lepiey vmiem niżli tá cna
18:
krolewná/ bom ſie temu więcey vcżył.
Ku they
19:
iego rozmowie rzekł Krol ku corce ſwey: Corko
20:
miła/ nie dźiwuy ſie temu/ bo żadny tego nie żą
21:
da cżego doſyć domá ma. Przeto niemiey mu zá
22:
złe/ vkażeli to że lepiey vmie niżli ty. A wźiąwſzy
23:
Apollon gęſle/ pocznie gráć bárzo wdzięcżnie/
24:
á plęſáć wybornie/ thák że wſzyſcy krzykną rze=
25:
kąc.
Wdzięcżniey gędzie y lepiey pląſze niż Kro=
26:
lewná. A gdyſz widziáłá krolewná plęſy iego/ y | C v | wpá= |
strona: 13v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
wpádnie iey w ſerce/ á pocżnie go bárzo miło=
2:
wáć: á kłániáiąc ſie przed oycem ſwym/ pocż=
3:
nie iego prośić/ áby iey racżył thego zá miſtrzá
4:
dáć/ ktorego w nagłośći ſwey/ głowy prośiłá:
y
5:
rzekłá proſząc: Ták wdźięcżney gędźby/ á thák
6:
tráfnych plęſow nigdym niewidźiáłá. Krolo=
7:
wi thá rzecż byłá bárzo miłá: y kázał Aolloná
8:
przypiſáć ku ſwemu dworu/ á gmách oſobliwy
9:
iemu dáć. Thedy Appollon krolewnę przyiął: y
10:
pocżnie ią vcżyć z pilnośćią/ z wielką kaźnią/
11:
ták że Apollon w tym całym roku nie vznał/ by
12:
krolewná nań mile weyźrzáłá/ áni on też ná nię
13:
mile weyźrzał. Y miłował Krol Altyſtrátes bár
14:
zo Apolloná/ prze wielką mądrość iego: wie=
15:
dząc też że był Krolem Tyrſkim: ále nád to cor=
16:
ká krolewſka miſtrzá ſweo niewymownie miło=
17:
wáła.
Potym Kſiążętá możne żądáli ſobie po=
18:
ſlubić krolewnę/ bo byłá dziewká piękna á wyſo=
19:
ce vrodliwa/ y ktemu mądra: ále Krol niechćiał
20:
iey żadnemu dać/ lecż kogoby oná ſámá ſobie z=
21:
woliłá. Y sſtháło ſie cżáſu iednego/ że przyiá=
22:
cháło dwoie Kſiążąt známienitych/ koſztownie
23:
á z wielką cżeládzią/ á káżdy z nich zá krolewnę
24:
prośił.
W then cżás nápiſał Krol liſt do corki
25:
ſwey tako Corko miła/ dwoie kſiążąt przyiáchá
26:
ło/ á káżdy prośi ćiebie zá małżonłę ſobie/ á iam | tobie |
strona: 14
| dźieiow wybráne. | 14. |
1:
tobie ſlubił/ że ćie niedam żadnev/ iedno temu
2:
kogo ty ſámá zwoliſz ſobie: ále wiem że pánnam
3:
ieſt wſtyd przyrodzony:
A ták nierychło káżda
4:
pánná przed káżdym mężem rzecże/ tego chcę:
5:
á przeto áby ſie vmnieyſzyło twego wſtydu/ ná=
6:
piſz mi imię tego/ zá ktorym chceſz być: á nie tyl=
7:
ko z tych dwu kſiążąt/ ktorzy przyiecháli/ ále ſo=
8:
bie zwol kogo chceſz ze wſzego świátá/ vbogieo
9:
ábo bogátego:
bowiem że ná ſwiećie nimáſz ták
10:
bogátego/ bychmy z nim w bogáctwie niezrow
11:
náli: áni ták vbogiego/ bychmy iego nieubogá=
12:
ćili. Vyźrzawſzy ten liſt krolewná/ zápłonąw=
13:
ſzy ſie ze wſtydu/ pocżnie z ſobą táko mowić: Oy
14:
cu prawdę odpiſáć/ Toć háńbá: á nieodpiſáć/
15:
ſzkodá wielka.
A wſzákże lepſza ieſt háńbá máła
16:
niż ſzkodá wielka. A wyjąwſzy ſwą tablicżkę y po
17:
cżęłá piſáć napierwey A. Widząc tho iey mát=
18:
ká/ pocżnie ſie temu dziwić/ procżby piſáłá A:
19:
áno niebyło y iednego słowá z tych dwu kſiążąt
20:
imię ktoreby ſie od A pocżynáło.
A gdyż nápi=
21:
ſáłá A/ y pocżnie piſáć P: Rozgniewawſzy ſie
22:
mátká iey/ y Rzekłá iey: Zła corko á bez wſty=
23:
du/ procż chceſz ſwoy rod poniżyć? Kxiążętá wiel
24:
kie á známienite potąpiaſz/ á vbogiego topniá
25:
morſkiego ſobie zwoluieſz?
Ktemu iey corká
26:
odpowiedziáłá: Mátko nie tobieć dano zwo=| lić ále |
strona: 14v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
lić ále mnie/ á przetoż ia ſobie tego zezwalam/
2:
ienż mnie ieſt mił/ bo miłość nie zależy ná bo=
3:
gáctwie/ ále ná ſláchetnośći á wierze/ á rzekſzy
4:
tho wſtáłá od máćierze/ á nápiſáłá liſt tákowy
5:
że chcę Apolloná/ á niedaſzli mie themu/ wiedz
6:
że ſtráćiſz corkę.
A gdyż Krol ten liſt przecżedł
7:
wnet gośćiom odpowiedział/ á wnetki vcżynił
8:
gody Apollonowi á Lucinie corce ſwey z wiel=
9:
ką pocżeſnośćią.
10:
A gdyſz Apollon z krolewną ſwą bliſko iuż ro=
11:
ku byli będąc z ſobą w wielkiey łáſce.
Thedy
12:
iednego dniá poiąwſzy ią z ſobą przechadzał ſie
13:
znią wedle Morzá/ á w thym Korab przypły=
14:
nął/ ná ktorym było Tyrſkie známie. A gdyſz
15:
to vźrzał Apollon/ rzekł krolewnie: Tento Ko=
16:
rab z mey źiemie ieſt/ Pocżekaymy że nam kto z
17:
niego ktore nowiny powie.
Tedy ieden z kora=
18:
biu poznał Apolloná/ y rzekł iemu: Zdrow bądź
19:
krolu Apollonie/ á weſel ſie krolu wielki/ bo krol
20:
Antyoch ietſ gromem zábit y z ſwą corką/ á w=
21:
ſzytcy ćię kxiążętá Ceſárzem wybráli/ á cżekáią
22:
ćie weſele z Antyochowemi kleynoty/ á wyſzed=
23:
ſzy z okrętu/ ſpráwił poſelſtwo á dał iemu kxią=
24:
żęce liſty.
Thedy gdyż Apollon Krolowi Cylib=
25:
ſkiemu ćieśćiewi ſwemu ty nowiny powiedział
26:
Rzekł Krol: Prze dwoię rzecż ieſt mi tá nowiná | miłá |
strona: 15
| dźieiow wybráne | 15. |
1:
miłá. Napierwey twa cżeść ieſt mi bárzo miłá/
2:
á też mi to miło że iuż wiem żem ſwą corkę krolo=
3:
lowi wielkiemu dał.
Ale tho mi ieſt niemiło/ że
4:
mi ćiebie nie mieć/ á ták miłego cżłowieká ſtrá=
5:
ćić/ á wſzák możeſzli ſwą myſl przemoc/ zoſtań
6:
ſemną/ á ia dziś ſwego kroleſtwá poſtępuię. Y
7:
rzekł Apollon.
Krolu miły/ z tey łáſki tobie dzię=
8:
kuię/ ále rácż tho wiedzieć/ że w ſwey źiemi y w
9:
okolnych zoſtáwiłem przyiaćiele y nieprzyaćie=
10:
le á nieſluſzáłoby mi ábych ſie im nieokazał/ á ká
11:
żdemu wedle iego záſłużenia nie odpłáćił.
Tedy
12:
kazał okręt przypráwiáć/ á ſzedſzy ku ſwey kro=
13:
lewnie rzekł kniey: krolewno miła/ znay dobrze
14:
pierśćień tento/ Bo ia muſzę do ſwey źiemie iá=
15:
cháć/ á tám w Ceſárſtwo ſie w więzáć/ á thám
16:
bez wielkich boiow nie będę/ á przetoż w tę wal
17:
kę lepiey tobie v mátki być niż indzie/
á gdyż te=
18:
go cżás będzie/ Tedy ia po ćię pocżeſnie poślę/ á
19:
niewierz nicżemu inemu iedno temu to pierśćie
20:
niowi gdyżbych gi posłał. A gdyż tę rzecż krole=
21:
wná vsłyſzáłá/ omdlawſzy ná źiemie vpádłá/ á
22:
po chwili okrzepiwſzy ſie rzekłá:
O niewiáro
23:
niewierna á nieſzcżeſna/ O niemiłośći wielka y
24:
chceſz mie zoſtáć/ ienżem ia prze ćie wſzego ſie
25:
odważyłá/ á więcey vćiechy niemam iedno ćie=
26:
bie widzieć/ bom ia ćiebie zwoliłá ſobie/ z tobą | chcę |
strona: 15v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
chcę wſzędy być.
Będzieſzli thy gdzie poćieſzon/
2:
tám ſie ia z tobą vćieſzę: á będzieſzli gdzie w nie
3:
ſzcżeśćiu/ to nieſzcżęśćie lekcey mi będzie z tobą
4:
ćierpieć ocżymá widząc/ niżli vſzymá słyſząc: bo
5:
poſelſtwá więcey cżęſtokroć przycżyniáią/ niſzli
6:
ſie zſtawa.
Odpowiedział iey Apollon/ Widziſz
7:
to żeś ćięſzka/ á tyś niepogodźie nieprzywykłá/ á
8:
morze ſie zlitowáć nie vmie/ á przeto ſie zá ćie
9:
boię. Ktemu krolewná rzekłá: By w tobie byłá
10:
wiárá ku mey niemocy/ miałby ku mnie z dále=
11:
ká przyiácháć/ á iuż ſie ten cżás przybliża iż thy
12:
chceſz odemnie:
nie ſtánieć ſie ták/ ále gdzieſz ty
13:
będzieſz/ thu ia też będę. Rzekł Apollon: Gdyż
14:
inácżey być niemoże: wźiąwſzy odpuſzcżenie w=
15:
śiądźmyſz ná morze. A ták Apollon/ y krolew=
16:
ná/ wźiąwſzy odpuſzcżenie á pożegnánie/ w ſie=
17:
dli w okręt/ á puśćili ſie po morzu.
18:
Gdyż ſie tedy od brzegá odwieźli/ iacháli ku
19:
Thyru. A gdyż iuż dwá mieśiącá ná Morzu
20:
byli: tedy Krolewnie ſmrod morſki á wzburze=
21:
nie morſkie przekażáły/ á cżás ſie przybliżał dzie
22:
ćięćiu: á ták z boleśćiámi okrutnemi/ łoże ſie w
23:
niey záwroćiło/ á przeto niemogłá porodzić dźie
24:
ćięćiá bárzo długo.
Potym gdy w tych okruth=
25:
nych boleśćiách porodziłá corkę/ y zſtáłá ſie iáko
26:
martwa: á wſzytcy ktorzy ná nię pátrzali/ mni=| máli |
strona: 16
| Dzieiow wybráne. | 16. |
1:
máli że iuż vmárłá: á w thym był krzyk á płácż
2:
wielki w korabiu: Ale Apollon nawiętſzą żá=
3:
łość miał/ bo iemu w ſercu byłá boleść wielka.
4:
A w ty cżáſy wzburzył ſie wiátr wielki ná mo=
5:
rzu/ á przewoźnicy máiąc zá to że iuż Krolowa
6:
vmárłá/ á iże przetho wiátr ſie wielki vcżynił
7:
ná morzu/ pocżęli prośić Apolloná/ áby dał ży=
8:
wot żywym/ rzekąc: Krolu niewyrzućiſzli z kora
9:
biu vmárłego/ wſzyſcy zátoniemy/ bo morze nie
10:
przeſtánie ſwey gry/ dokął z ſiebie vmárłeo nie
11:
wyrzući.
Kthemu Apollon z wielkim płácżem
12:
rzekł: Ey mili towárzyſze/ poniechayćie iey w o=
13:
kręćie/ bo nie ieſt ćiáło ſproſnego cżłowieká áleć
14:
byłá krolá wielkieo. A ták widząc Apollon że iná
15:
cżey być niemoże/ kazał łodkę ktora záwżdy wko
16:
rabiu byłá przypráwić/ a iey ćiáło w drogie ſza=
17:
ty ktore sſobą miáłá/ wſzytkie ná nię kázał oblec
18:
á kazał ią włożyć w tę łodkę/
á pod głowę podło
19:
żyć dwá tyſiącá złotych/ á liſt nápiſáć ták to.
20:
Ty ktory to ćiáło naydzieſz/ wiedz że krolewná
21:
ieſt/ á corká krolá wielkieo/ prze ktoreyto ſmierć
22:
wiele złez wylano/ á wielki ſmęthek ieſth: á ma
23:
dwá tyſiącá złotych pod głową: thy ktory nay=
24:
dzieſz/ ieden tiſiąc weźmi ſobie/
ádrugi tiſiąc ná
25:
iey pogrzeb obroć/ aby pocżeśnie byłá pochowá
26:
na/ iákoż ná tákową krolewnę słuſze: á ieśli kto | nálaz= |
strona: 16v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
nálawſzy/ ták nie vcżyni/ bogowie dayćie to áby
2:
nigdy nic niemiał/ áby iego záwżdy nędzá á pſo
3:
tá pothykáła/ y áby nigdy weſoł niebył.
Y wło=
4:
żył iey liſth w rękę/ á kazał łodkę thwárdo zá=
5:
práwić/ á płákał wielmi nád nią/ á w tym ka=
6:
zał łodkę po morzu z wielką żáłośćią puśćić.
7:
Tedy náwáłnośći tę łodkę pochwyćiwſzy trze=
8:
ćiego dniá v iednego miáſthá kthore zową E=
9:
fez ná brzegu ią poſtáwiły.
Y sſtáło ſie z przy=
10:
gody/ że ieden lekarz imieniem Cerymon w ten
11:
cżás przechádzał ſie v morzá/ á vyźrzawſzy łod=
12:
kę kazał ią k ſobie przywieść á odſzpuntowáć. A
13:
gdyż ią odſzpuntowano/ vyźrzał Miſtrz pánią
14:
w pięknych ſzátách leżącą/ y kazał ią do ſwego
15:
domu nieść/ á gdyż práwie łodkę przeglądał/
16:
náłazł liſth w ręce y przecżedł gi/ á gdyż poznał
17:
że ma Złoto pod głową/ rzekł: Bierzę tho ná
18:
ſwe zdrowie że ne tylko ieden tyſiąc iákoż wtim
19:
to liśćie ſtoi piſano/ ábych nápogrzeb náłożył/
20:
ále obá thyſiącá chcę iey ná pogrzeb náłożyć/ á
21:
ták miſtrz ten coż było ku pogrzebu trzebá do= 22:
dobył.
Y przyſzedł vcżennik iego imieniem Syle
23:
mon/ á vsłyſzawſzy co ſie w domu dźieie/ y oglą=
24:
dał ćiáło to/ á weyźrzawſzy ná nię/ rzekł: Táko=
25:
wego vmárłego nigdym ia nie widział/ twarz
26:
ſie nie przemieniłá/ bárwy nie ſtráćiłá/ ocży nie | opádły |
strona: 17
| Dzieiow wybráne | 17. |
1:
opádły nos ſie nie oboſtrzył ſkorá nie ſthwár=
2:
dziáłá.
Tá żoná ieſt żywá iedno że ią niemoc po=
3:
niemocy zmartwiáłá. A oglądawſzy wſzyſtki ży=
4:
ły rzekł: O prżyiaćiele teyto żony/ byśćie mię by=
5:
li przy ſobie mieli/ tego ćiáłá nie bylibyſćie wmo
6:
rze wrzućili.
Y nábrał źiela á korzenia iákie=
7:
go on wiedział/ kazał láſę ná cżterzy koły poło=
8:
żyć/ á ćiáło z wierzchu położyć/ y vcżynił ogień
9:
pod láſą z tego korzenia/ áż ſie ono ciáło dobrze
10:
zgrzało/ potym wſzyſtko ćiáło pomázał oleiem
11:
potym máśćyą drogą.
A
gdyź poznał ná żyłách
12:
że przyrodzenie moc prziymuie/ vcżynił iey ki=
13:
chawkę po tym kichłá/ ták że tá láſá ná kthorey
14:
leżáłá zátrzęsłá ſie/ á oná przyięłá duch/ y otwo
15:
rzywſzy ocży ledwo mdle przemowiłá rzekąc.
16:
Kto ieſt przy mnie/ bácż áby ſie mnie nie doty=
17:
kał niż potrzebá/ bo ieſtem kolewná krolá wiel=
18:
kiego.
A przyiąwſzy lekárſthwo ienſz pośiłuie/ y
19:
byłá po máłym cżáſie bárzo piękna á zdrowa. A
20:
niedźiw ſie tev żadny/ á nie mniemay áby tá to
21:
rzecż byłá nie iſta/ bo piſmo ſwiádcży/ że ſtárzy
22:
á zwłaſzcżá żydowie mieli ten obycżay/ że ſwych
23:
miłych przyiaćieli vmárłych ćiałá chowáli do
24:
trzech dni/
zaby ſie w ćiele duſzá vtháiłá/ prze
25:
wielką niemoc á mdłość: iákoż tho miſtrzowie
26:
powiádáią że ſie to przygádza. | D | Tedy |
strona: 17v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
Thedy Sylemon poiąwſzy miſtrzá ſwego do
2:
komnáty w kthorey krolewná leżáłá/ y rzekł ie=
3:
mu.
Patrz miſtrzu kthoreieś kázał grob kopáć
4:
to ią żywo widźiſz. Miſtrz vźrzawſzy pánią prze
5:
kraſną y rzekł: Rad widzę smysł twoy/ y weſoł
6:
ieſtem vcżeniu twemu. Nie mniemay dobry v=
7:
cżenniku moy/ by dármo ſtráćił trud ſwoy ktho=
8:
ryś miał o teyto pániey prácuiąc/ ániś ten ná=
9:
kład ſtráćił/ ktoryś ná iey lekárſtwo náłożył/ bo
10:
tá páni ma wielkie bogáctwá od Złotá.
Potym
11:
miſtrz odważył tho Złoto/ y dáł ieden thyſiąc
12:
Sylemonowi/ á drugi tyſiąc ſchował tey Kro=
13:
lowey. Po máłym cżáſu wylecżyłá ſie z tey nie=
14:
mocy tá Krolewná/ á była ták piękna że ſie cu=
15:
dnośći dźiwował káżdy kto ią iedno vyźrzał.
Y
16:
wźiął ią Miſtrz Cerymon zá ſwą corkę/ á my=
17:
ſlił o iey wydániu. Oná tho vznawſzy rzekłá ie=
18:
mu Oycże moy/ rácż wiedzieć/ że ia ieſtem żoná
19:
krolá wielkiego/ á wiem iśćie że ieſt dla mnie w
20:
wielkiey żáłośći/ przetoż chcę go w cżyſtośći cże=
21:
káć/ dokąd ſie o nim nie dowiem/ álbo on theż o
22:
mnie.
A ták iey ten miſtrz dopomogł że ią Kſię=
23:
żną vcżyniono tey Boginiey rzecżoney Weſtá/
24:
bo ktoż tey boginey przyſlugował/ muſiał w cży
25:
ſtośći żyć/ á w ty cżáſy pánny á pánie też zá kſię=
26:
dze miano. A ták tám Lucyná przyſlugowáłá
| Gdyż |
strona: 18
| dzieiow wybráne. | 18. |
1:
Gdyſz iuż Appollon był żonę thák żáłośćiwie
2:
ſtráćił/ ślubił że dźiewięć lat niemiał z korabiu
3:
wyniść iedno ku ſwey corce/ á wtych lećiech áni
4:
brody golić/ áni ſie myć ſlubił. Potym ſie kazał
5:
przewoźnikom przypłáwić záſie ku miáſtu Tár
6:
ſys/ á przypłynąwſzy thám/ poſtáwił ſie v go=
7:
ſpodarzá ſwego Strángwileiá/
ktory miał żo=
8:
nę imieniem Dioniſia/ kthorym Appollon po=
9:
rucżył ſwą corkę y z iey mámką Ligorią/ á dał
10:
znią wiele złotá á klenotow/ á kazał ią przez=
11:
wáć Tárſią/ po tym Mieśćie Tárſis/ w ktorym
12:
ią chowáć vmyſlił.
Y rzekł Appollon ku goſpo=
13:
darzowi y goſpodyniey. Przyiaćiele mili/ wam
14:
więcey wierzę niż komu ná ſwiećie/ porucżam
15:
to wam dziećię/ ná nimże leży ma poſlednia v=
16:
ćiechá. A proſzę roſpomnićie ſie ná tę miłość kto
17:
ram ia wam vcżynił y temu to Miáſtu.
A gdyſz
18:
ſlubili dziećię wiernie chowáć/ tedy Apolon w=
19:
ſzedſzy w korab pocżął po morzu żáłośćiwie ieź=
20:
dzić. Zátym Tárſia wyrosłá z lat dziećińſkich/
21:
y pocżęłá z innymi pánnámi do ſzkoły chodzić á
22:
ięłá ſie wielmi pilnie vcżyć.
Y ſtáło ſie dniá
23:
iednego/ gdyż Tárſia z ſzkoły przyſzłá/ vyźrzáłá
24:
áno iey mámká Ligoria imieniem ná śmierć le
25:
ży/ to widząc Tárſia pocżęłá nád nią gorzko płá
26:
káć. Tedy Ligoria pocżęłá iey pytáć rzeknąc. | D ij | Wieſzli |
strona: 18v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
Wieſzli cżyiá corká ieſteś? Ktemu Tárſia iáko
2:
domnimáięcy ſie rzekłá: Strángwilowá/ á Dio
3:
niſia ieſt mátká moia.
Rzekłá iey mámká: Ty
4:
niewieſz áleć ia tobie powiem. Oćiec twoy ieſt
5:
Appollon Krol Tyrſki/ á mátká twoiá ieſt Lu=
6:
ciná corká Krolá Cilibſkiego/ á tá porodziwſzy
7:
ćie y wrzuconá ieſt ná morze. A oćiec twoy Ap=
8:
pollon dał ćie tu chowáć prze żáłość ktorą ma
9:
po twey Mátce/ á iuż niektory cżás błądźi ná
10:
morzu. Y vmárłá Ligoria.
Tedy Tárſia dłu=
11:
go żáłowáłá mámki ſwey/ y wźięłá ſobie zá oby=
12:
cżay że iák rychło ze ſzkoły przyſzłá/ nigdy nieiá=
13:
dłá áż pierwey ná Mámcżyn grob ſzłá á thám
14:
popłakáłá Mámki ſwey/ á wzglądáiąc ná mo=
15:
rze płákałá ſwey miłey mátki/ ktoraż byłá do
16:
morzá wrzuconá/ á oycá ſwego ktoryż po mo=
17:
rzu w żáłośći błądził.
18:
Y ſtáło ſie cżáſu iednego że Dionizia ſzłá z bo
19:
żnice á iey corká Filomácia przed nią w dro=
20:
gim odźieniu/ á Tárſia zá nimi iáko to ich dźie=
21:
wká. A gdyż to widzieli dworſcy ludzie y pocżę=
22:
li o tym mowić rzekąc. Tá to ktora zá nimi idźie
23:
odkądkolwiek ieſt/ ſláchetnieyſza ieſt/ ále tá kto
24:
ra naprzod idzie nie ieſt tey ćći doſtoyná.
Vſly=
25:
ſzawſzy tę rzecż Dionizia záſmućiłá ſie ieſt bár=
26:
zo/ á przyſzedſzy do domu vderzyłá z ſobą o źie=| mię |
strona: 19
| dzieiow wybráne. | 19. |
1:
mię/ á płácżąc they háńby ktorą byłá słyſzáłá o
2:
ſwey corce tákową rzecż mowić/ y pocżęłá wnet
3:
myślić iákoby mogłá Tárſią z świátá zgłádzić
4:
áby dla niey iey corá więcey háńby nie ćierpiá=
5:
łá.
Y miáłá iednego służebniká w ſwey wśi
6:
imieniem Teofilá/ iegoż byłá włodárzem vcży=
7:
niłá/ y posławſzy po tego rzekłá iemu. Teofile
8:
słyſzę o tobie wiele złego że me dobro krádnieſz/
9:
á żeś też iad kupił ktorymby mnie y goſpodarzá
10:
mego miał otruć/ á ták áby moię corkę poiąw=
11:
ſzy w náſze ſie imienie w wiązał.
A tho thák
12:
nie będzie/ ále coś ty o mnie vmyſlił toć ia nád
13:
tobą vcżynię. Y pocżął Teophilus przyſięgáć że
14:
o tym nigdy nic nie myſlił. Ale páni iego Dio=
15:
nizia rzekłá iemu. Toć rzecż iedná iáko ſto. Abo
16:
zábiy Tárſią/ ábo iá ćiebie roſkażę zábić.
Vsły=
17:
ſzawſzy tę rzecż/ Teofil rzekł: Gdyż tedy inácżey
18:
być niemoże/ lepiey mi ábych ia żyw zoſtał á o=
19:
nę zábił. Thedy Dioniſia odpowiádáiąc rze=
20:
kłá: Mać Tárſia ten obycżay że pierwey niż
21:
ie á pije/ záwżdy idzie miedzy groby płákáć ſwey
22:
mámki/ á ty iey tám docżekawſzy zábijeſz/ á gdyż
23:
ią zeymieſz z ſwiátá/ będzieſz wolny mey roboty.
24:
Thedy Theofil zwiedziawſzy cżás gdy miáłá
25:
ku grobu iść/ ſzedł przed nią y pocżał ſie miedzy
26:
groby kryć/ á gdyż Thárſia przyſzłá vyźrzaw=
| D iij | ſzy |
strona: 19v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
wſzy ią Teofil y lęknął ſie iey bárzo/ y rzekł ku
2:
ſobie ſam z płácżem tákto.
O roboty nieſzcżeſne
3:
á wielkie/ iákoż ieſth ſzkodliwie zrobion ienſz w
4:
ten ſtan ieſt dan. O tużenie moie wielkie/ że mi
5:
zábić pánnę thák piekną á wielmi ſláchetną á
6:
przelać krew niewinną/ ále ponieważ ſie to nie
7:
może inák ſtáć/ muśi ták być á muſzę ią zábić.
Y
8:
wyſtąpił wnetki ku niey á dobył miecżá ſwego y
9:
popadł ią zá wárkocż á vderzył ią wnetki o źie=
10:
mię. Thedy pánná Tárſia pocżęłá Teofilá po=
11:
kornie pytáć/ coby to było/ á coby z nią mienił
12:
vcżynić. Ktemu iey Teofilus odpowiedział tá=
13:
ko rzekąc. Toć twa ſzyiá wnetki zwie co ia to=
14:
bie myſlę á co wnetki vcżynię.
Y podzwignął
15:
miecż ſwoy chcąc iey głowę śćiąć. Tedy Tár=
16:
ſia przemowiłá kniemu rzekąc. O miły Teo=
17:
file/ powiedz mi cżymem ia tę śmierć zásłużyłá/
18:
á ia nigdy przećiw tobie nic złeo nieucżyniłá/ á
19:
lem we wſzem rádá poſlugowáłá.
Cżemuż chceſz
20:
ręce ſwe zmázáć krwią Kxiążęcą á niewinną/
21:
wiedząc to dobrze że krew kxiążęca á niewin=
22:
na nigdy bez pomſty nieieſt? Ktemu iey on rzekł
23:
Tyś mnie nic złego nieucżyniłá/ ále oćiec twoy
24:
krol Apołlon/ dał wiele złotá twemu goſpoda=
25:
rzowi/ á przetoż ćie kazáłá goſpodyni twa zá=
26:
bić/ áby złoto ſobie miáłá.
Y rzekłá Tárſia knie
| mu |
strona: 20
| Dzieiow wybráne. | 20. |
1:
mu. Ponieważ inák być nie może/ ále proſzę ćie=
2:
bie day mi áż popłácżę á pożáłuię ſmierći moiey
3:
mátki/ y też mey mámki: Y rzekł Teofil Płácż.
4:
á to wiedz coć cżynię nie rad cżynię. Y pocżęłá
5:
Tárſiá bárzo płákáć.
A gdy thák płákáłá/ ſtá=
6:
ło ſie z przygody/ że w then cżás morſcy zboyce
7:
przypłynęli ku miáſtu/ y ſtali v brzegu cżekáiąc
8:
ſwego cżaſu: ále Teofil nie wiedział tego. Tedy
9:
oni vyźrzawſzy mężá ſtoiąceo z nágim miecżem
10:
nád piękną dziewką/ wyſkocżywſzy y krzykną
11:
nań.
A ták Teofil vćiekł przed zboycy/ y powie=
12:
dziáł ſwey pániey że iuż zábił Tárſyą/ á ći zboy=
13:
ce wźiąwſzy pánnę y przywieźli ią do iednego
14:
miáſtá kthoremu rzekano Melchiná/ á miedzy
15:
iną kupią poſádźili ią ná przedań.
I przyſzedł
16:
kurwi goſpodarz/ y kupił ią za pięćdzieſiąt zło=
17:
tych/ á w wiodł ią do ſwego domku ku inym pá=
18:
nienkam wzgárdzonym.
19:
Thedy gdyż Tárſia zwiedźiáłá: przecż byłá
20:
kupioná á od kogo/ y pocżęłá bárzo płákáć rze=
21:
kąc.
O bogowie iákośćie bárzo iadowity ſąd ná
22:
mię mizerną krolewnę wydáli. O nieſzcżęśćie
23:
nie miłośćiwe iakożeś ſwoy łuk ná mię wyćią=
24:
gło/ á thákeś iádowićie ſwą kopiją ná ſtráconą
25:
dziewkę náoſtrzyło.
O bogowie/ co ieſthem z=
26:
grzeſzyłá żeśćie ná mię ná mizerną krolewnę tę | D iiij | nędzę |
strona: 20v
| Hiſtorye z Rzymſkich: |
1:
nędze dopuśćili/ áno we mnie pychá y iedná/ á=
2:
ni ządość zła/ áni złość/ áni ktorey krwie prze=
3:
lanie niebyło/ iedno w ſercu nabożeńſtwo/ w no
4:
cy łzy/ á za obycżay kſięgi w ręku.
Y przecż mili
5:
bogowie to tho przepuſzcżenie iádowite ná mię
6:
przyſzło? Chćieliśćie bogowie ábych byłá zgubio
7:
ná. Cżemuśćie mię rácżey w morzu nie vtopili?
8:
Cżemnśćie mię zá mą mátką nie zágubili?
O
9:
Teofile iákoś mi był okrutny gdyś mię miał zá=
10:
bić/ ále byłby mi dáleko miłośćiwſzy by mi był
11:
głowę śćiął. A vyźrzawſzy ſwego páná/ bieżáłá
12:
k niemu/ á padſzy v nog iego z płácżem wielkim
13:
pocżęłá iego prośić/ áby racżył krolewnie cżeść
14:
przy niey zoſtáwić: bo ieſtem krolewná.
A niedo
15:
puſzcżay tego ábych ták byłá mierźionym ſkut=
16:
kiem zmázaná. Ktemu kurwi goſpodarz rzekł:
17:
Cżemu płácżeſz/ ſnadź niewieſz żeś temu w ręce
18:
przyſzłá ienſz áni wſtydu/ áni kthorey miłośći w
19:
ſobie ma. Ale idźi ſiedź przybrawſzy ſie/ bo thák
20:
wiele chcę z thobą ſrebrá doſtáć iákom zá ćiebie
21:
dał/ á nád tho ieſzcźe więcey.
Y kázał niecną
22:
rzecż po mieśćie wołáć/ ktorą háńbá ieſt w thy
23:
to kſiąſzki piſáć/ ále może ſie ſnádnie káżdy do=
24:
myſlić iákie to wołánie było.
25:
Y ſtháło ſie że Kſiąże tego miáſtá/ kthoremu
26:
imię było Anáthágor: przyſzedł do onego kur=| wiego |
strona: 21
| dźieiow wybráne. | 21. |
1:
wiego domu/ á poiąwſzy Thárſią zá rękę y w
2:
wiodł ią do komnáty.
Thedy Tárſia vyźrzawſzy
3:
że byłá ſámá ſnim w komnáćie/ padwſzy ku no=
4:
gam iego rzekłá ku niemu z wielkim płácżem:
5:
O możne kſiążę/ krwi ſláchetna/ przemożyſz ſwą
6:
przyrodzoną ſláchetnośćią vmysł ſwoy ſzkára=
7:
dy/ á nie bądź gáńcą krwie krolewny/ áby thwe
8:
dzieći bogowie záchowáli tákowey złey przygo
9:
dy/ w ktoreyżem ia ieſt nine:
Ia ieſtem corká
10:
krolá Tyrſkiego iemuż imię Apollon. Ten chcąc
11:
żáłowáć śmierći mátki moiey/ dáł mię chowáć
12:
do Tárſa z wielkimi ſkárby/ ále ten ktoremum
13:
ku chowániu daná bylá: kázał mię zábić. A te=
14:
mu ktoremuż mię był kazał zábić/ morſcy zboy=
15:
ce odięli mie/ á ták mręcy nie mrę.
A ći mie le=
16:
pak przedáli temu to złemu cżłowiekowi. A thy
17:
ieſliś ſláchetny/ pomoż mi moię cżeść záchowáć
18:
á mego pánieńſtwá prze cżeść wſzech ſlácheth=
19:
nych kſiążąt/ y prze wſzyſtki pánny y pánie kto=
20:
rym cżeść miłá ieſt.
Vſlyſzawſzy to kſiążę Anátá=
21:
gor poćieſzył ią rzekąc: Cnothliwa Krolewno
22:
miey ſie dobrze/ á miey z tego cżeść á chwałę że
23:
w ták niebeśpiecżnym ſtanie (w kthorym ie=
24:
ſteś) á cżyſtość miłuieſz. A gdyżem twą żądość
25:
poznał/ iáko będę mogł chcęć pomoc/ áby ſwą
26:
cżyſtość záchowáłá.
Weźmiż oto funt pieniędzy
| D v | dayże |
strona: 21v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
dayże ſwemu pánu iákoby twa zápłáthá byłá/
2:
á ia daley z nim rozmowię. A thák tá cnotliwa
3:
pánná wyſzedſzy z komnáty funt pieniędzy nie=
4:
ſzcżęſnemu ſwemu pánu dáłá.
Y wyſzedſzy theż
5:
kſiążę/ pocżął iey komnátę ná Mieſiąc náymo=
6:
wáć/ y dał iemu ſto funtow pieniędzy ná to/ á=
7:
by they pánny Tárſiey y iedná męſka głowá nie
8:
oglądáłá w mieſiącu krom iego. A tho on kur=
9:
wi goſpodárz wźiąwſzy pieniądze y ſlubił.
10:
Záthym gdy ſie thá rzecż dźiałá w Melchi=
11:
nie/ á Krol Apollon pływał po morzu dziewięć
12:
lat żony żáłuiąc. Y przypłynął do Thárſu do
13:
miáſtá/ chcąc ſie z ſwą corką Thárſią vćieſzyć/ á
14:
zwiedziawſzy goſpodarz Srángwiley z ſwą żo=
15:
ną Dionizyą przyśćie Apollonowe/ oblekli ſie w
16:
żałobne ſzáty/ á ſzli obá przećiw niemu.
A gdyż
17:
iego dochadzáli rzekł Strángwiley: Witay kro
18:
lu wielki knam ſwym wiernym sługam. Rad
19:
bych twey miłoſći nowiny lepſze powiedział niż
20:
tyto. Tárſia corká twa ná kthorey wſzyſtká ná=
21:
ſzá nádzieiá leżáłá: vmárłá ieſt.
A iáko nas wi=
22:
dźi twa miłość/ od tey ſmierći áż do dźiſieyſzego
23:
dniá prze żáłość nie braliſmy ná ſie lepſzego o=
24:
dzienia. A vsłyſzawſzy tę rzecż Apollon Krol
25:
weſtchnął bárzo żáłośćiwie/ y vcżynił ślub/ że
26:
lepak zá dziewięć lat niechćiał z morzá á skora | biu |
strona: 22
| dźieiow wybráne. | 22. |
1:
biu wyniść/
iedno áżby dobrą nowinę vſlyſzał/
2:
á ktoryżby kolwiek cżłowiek rzekł iemu áby wy=
3:
ſzedł z korabiu: kazał áby iemu bez miłośći nogá
4:
byłá vćiętá. Y odiáchał z wielkim ſmutkiem od
5:
brzegu.
Tedy przyſzedł w nocy wiátr/ y zápędził
6:
ie dáleko/ á gdyż było názáiutrz poználi ſie być
7:
przed miáſtem rzecżonym Melchiná gdzieſz by
8:
łá przedaná Tárſia corká iego. Y rzekł Apolon
9:
cżeládzi ſwey. Bráćia miła/ przygárnićie ſie ku
10:
brzegu/ bo dziś ieſt bárzo sławny á chwálebny
11:
dzień/
ábyśćie nieiáko vćieſzenie mieli iákoż to y
12:
ini zbożni ludzie. A gdyż przypłynęli kbrzegu/ y
13:
náleźli wiele okrętow y też łodźi ná brzegu/ bo
14:
mieli ten obycżay wſzytcy okolni ludzie/ że tego
15:
dniá do iuż miánowánego miáſtá ſie zchadzá=
16:
li/ á ten dzień weſele ſwięćili.
Thedy Appollon
17:
roſkazał ſwemu włodárzowi áby vcżynił cżelá=
18:
dzi weſołe godowánie/ á dał káżdemu ktoż cżeo
19:
żąda/ y rzekł: Acż ia ich pan ieſtem ſmutny/ ále
20:
wżdy cżeladź niebądź ſmutna teo dniá. Y po=
21:
cżęłá cżeladź godowáć/ ále Appollon w ſmutku
22:
ſiedział we dnu w korabiu.
Tedy Anáthágor
23:
Kſiążę miáſtá tego przechadzáiąc ſie y oglądał
24:
łodzi gośćinſkie/ á vyźrzawſzy ieden korab więt
25:
ſzy á ſtroynieyſzy inych/ y ſzedł kniemu. A vyźrzaw
26:
ſzy ludzie dworſkie/ pocżął z nimi weſoł być/ á | pocżął |
strona: 22v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
pocżął ſie pytáć ktoby ich panem był.
Y
powie= 2:
dziełi iemu że prze żáłość leży we dnu w korabiu
3:
á płácże/ á on rzekł knim: Weźmi nie kto zwas
4:
dwá złotá á idźi kniemu/ á prośiſz iego miłośći
5:
áby racżył ku mnie wyniść. Tedy ieden sługa A
6:
pollonow rzekł: Kxiążę ſláchetne/ pytam twey
7:
miłośći/ mogł łibych w they źiemi iną nogę zá
8:
dwá złote thákową iáko ia mam kupić/ tedyć
9:
rad poydę?
á ieſlibych niemogł/ proſzę twey miło
10:
śći áby mie tego poſelſtwá racżył zbáwić/ bo to
11:
práwo nam vſtáwił/ kthożby mu rzekł áby wy=
12:
ſzedł z korabiu/ áby iemu nogá vćiętá byłá. Kto
13:
remu kxiążę rzekło. Wam ieſt to práwo vſtá=
14:
wił ále nie mnie.
Y ſzedł ſam kniemu/ á ſtoiąc
15:
przed nim rzekł. Zdrow bądź gośćiu ſláchetny.
16:
Bog zwierzchni vcżyń ćie weſołego. Podzięko=
17:
wał iemu Apollon rzekąc: Zdrow bądź y ty cny
18:
cźłowiecże/ á ten ktory wſzem władnie twą roz
19:
mnoż cżeść.
A vyźrzawſzy Anátágor że Apolon
20:
był cżłowiek pocżeſny/ ſláchetny á mądry/ á że w
21:
żáłośći wielkiey błądźjł/ rzekł iemu: Nie miey mi
22:
zá złe cny mężu/ żeć ſie máło przed tobą śmiem
23:
pochwálić.
Ia ieſtem kxiążę teyto źiemie/ á wi=
24:
dźiałem y też słychał wiele przygod złych/ á mie
25:
dzy nimim wiele bywał/ że ze złych przygod przy
26:
ſzło ich wiele ku wielkiemu ſzcżeśćiu. A ia ná to=| bie |
strona: 23
| dźieiow wybráne | 23. |
1:
bie znam że ieſteś cżłowiek mądry/ á widźiałeś
2:
ſam tego doſyć.
A przetoż widźiſz ninie ſam nę=
3:
dzę ſwą á ſmutek/ weyźrzy też ná będące weſele/
4:
w nimże Bog da rychło będźież. Ktemu Apolon
5:
odpowiedźiał. Dziękuię twey miłośći kxiążę ſlá
6:
chetne z wielkiego poćieſzenia/ ále wſzák ty tho
7:
ſam dobrze wieſz/ że cżym więcey kto ſmutnemu
8:
cżłowiekowi iego nędzę wſpomina/ tym więcey
9:
iemu boleść odnawia.
A przetoż proſzę twey mi
10:
łośći áby racżył odemnie iść/ á mnie nie ćieſzyć/
11:
bo niechcę poćieſzenia prze nowy ſmutek moy.
12:
Vsłyſzawſzy tho Anáthágor/ dobrorzekąc ie=
13:
mu y odſzedł od niego z wielkim ſmutkiem/ bo
14:
żáłował bárzo tákowego cżłowieká.
Y pocżął
15:
myślić coby temu było vcżynić. A domyſliwſzy
16:
ſie posłał po Tárſyią/ á gdyſz kniemu przyſzłá
17:
Rzekł iey: Ieſt tu ieden cżłowiek mądry/ cny
18:
á ſláchetny w tey to łodźi/ á w żáłośći wielkiey/
19:
prze ktorą ſie ſam zágubić chce.
Proſzę ćie wy=
20:
wiedź go ſwą mądrośćią z tey łodźi/ á ia ćiebie
21:
od kurwogoſpodarzá drugi mieśiąc wykupię.
22:
Tedy Tárſia pokłoniwſzy ſie iemu/ ſzłá do tego
23:
korabiu/ á przyſzedſzy rzekłá iev z wſtydliwośćią
24:
á ſromieźliwemi vſty. Zdrow bądź pánie ſláche=
25:
tny/ twoy ſmutek dáleko bądź od ćiebie.
Widziſz
26:
mi ſie cżłowiek pocżeſny á mądry. Odrzuć żá=| łość |
strona: 23v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
łość od ſiebie/ bo to miſtrzowie powiedzieli/ á
2:
to piſmy potwierdzili/ że w ſerce cżłowieká mą=
3:
drego nie wnidzie nic ſmutneo/ bo mądrzy przy
4:
gody znáią/ á przetoż myſl vſtáwicżną máią.
5:
Odpowiedział iey Apolon. Widzę ćie wſtydli=
6:
wą á ſláchetną dźiewkę/ ále iákożeś kolwiek mą
7:
dra podle twych lat/ będę ſtobą mowić ty mey
8:
rzecży nie porozumieſz. A przetoż otho dawam
9:
tobie ſto złotych/ á wźiąwſzy ie idźi precż odem=
10:
nie. Tárſia záwſtydziwſzy ſie/ á wźiąwſzy pienią
11:
dze ſzłá ku Kxiążęćiu.
Kxiążę vyźrzawſzy Tárſią
12:
poſzedł przećiw niey á rzekł iey: Tákżeś mężá nie
13:
wywiodłá? Odpowiedźiáłá Tárſia: Dał mi ty
14:
tho pieniądze/ y kazał mi precż iść. Anátágor
15:
iey rzekł: ábo złoto bárziey miłuieſz/ ále nieto że
16:
ćie chcę zá mieſiąc ſwiebodną vcżynić.
Vſlyſzaw
17:
ſzy tę rzecż Tárſia z wielkim wſtydem vpuśćiłá
18:
złoto ná źiemię y rzekłá: Niechcę teo pánie moy
19:
ále ślub twoy ieſt mi dáleko milſzy. Rzekł iey A=
20:
nátágor. Vcżyniſzli to że ten cżłowiek wynidzie
21:
z łodzi/ ſlubuię ćie wykupić od tweo goſpodarzá
22:
Tedy Tárſia przyſzedſzy lepák przed Appolloná
23:
rzekłá iemu: Wroćiłám ſie pánie ſláchetny nio=
24:
ſąc przed twą miłość złoto y mądrość/ áby ied=
25:
no ze dwoygá vcżynił/ ábo złoto záſie wźiął/ á=
26:
bo posłyſz iedney mądrośći odemnie/ żeby mie | twą |
strona: 24
| Dzieiow wybráne. | 24. |
1:
twa miłość przyucżył.
Rzekł iey Apollon: O li=
2:
ſzko chytra/ wſzák to wiem że mię chceſz ku temu
3:
przypędźić/ ábych ſtobą mowił Przetoż Złotho
4:
choway ſwe ſobie/ á mow to coſz myſliſz.
5:
Thedy Tárſia zádáłá iemu tę gadkę/ rzekąc:
6:
Co ieſt to?
Ieſt ieden dom chwalebny/ wſzemu
7:
ſwiátu potrzebny/ a then dom záwżdy głucży/ á
8:
goſpodarz w nim milcży/ z goſpodarzem cho=
9:
dźi żywot iemu rodźi/ á tám mąż bes koniá przy
10:
iedzie/ goſpodarza kratą obwiedzie/ Obwiodſzy
11:
wywlecże/ á dom kratą vćiecże: Odpowiedział
12:
Apollon.
Dom ieſt rzeká ienſz głucży/ goſpodarz
13:
ieſt rybá ienſz milcży/ á tám rybitw w łodźi przy
14:
iedzie/ rybę ſiećią obwiedzie/ obwiodſzy wy
15:
wlecże/ á wodá przez ſieć precż vćiecże.
Rzekłá
16:
lepak Tárſia: Co to ieſt? Corá láſu kraſnego
17:
wzroſtu ſámá wielkiego/ niewidomi ią słudzy
18:
wodzą/ około niey wſzędy chodzą. Wiele drogą
19:
chodźi/ á ſládu nie rodźi. Odpowiedział Apol=
20:
lon. Corká láſu kraſneo/ ieſt łodź z drzewá wiel=
21:
kiego/ słudzy wiátrowie ią wodzą/ nie widomi
22:
przy niey chodzą.
Tá wiele drogą chodźi/ á w=
23:
ſzákże ſládu nie rodźi. Rzekłá lepak Tárſiá ie=
24:
mu: Coby to było? Ieſt dom w ſzáty nie vbogi
25:
gośćie y goſpodarz w nim nági/ á tám rzecż w
26:
ręce trzymáią/ á przenie wſtydu niemáią ogień | wodę |
strona: 24v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
wodę w nim przedáią/ á v nich to dármo dáią.
2:
Odpowiedział iey Apollon: Dom ieſth łáźnya
3:
w ſzáty nie vbogi/ w nim gośćie y goſpodarz by=
4:
wa nági. Rzecż ieſt winik kthory trzymáią/ á
5:
przetoż wſtydu niemáią. Thám ogień z wodą
6:
przedáią/ á to v nich dármo dáią.
Wyłożywſzy
7:
Apollon tyto gadki rzekł: Trzy gadki ieſtem to=
8:
bie zgadł/ idziſz we zdrowiu precż odemnie. Od
9:
powiedziáłá iemu Tárſia. Wiem że złotá chceſz
10:
odemnie toć dam á poydę od ćiebie. Rzekł iey A
11:
pollon/ mądrze mowiſz y z wſtydem/ á to vkázu
12:
ie ćie być dziewką wſtydliwą/
áłe dziwuię ſie to
13:
bie cżemu wſtydu we wſzem nie záchowywaſz/ á
14:
ſemną mowić ſie nie wſtydziſz? Oná rzekłá iev:
15:
Potrzebá mie ku temu pędźi/ bo ieſtem przeda=
16:
ná kurwogoſpodarzowi á wywiodęli ćie z łodźi
17:
Anátagor kſiążę ſlubił mię od niego wyſwobo=
18:
dzić/
rzekł iey
Apollō : Mną nie będzieſz wyſwo
19:
bodzoná bo prze rzecż dziewki/ ſweo ſlubu nie=
20:
zruſzę. Odpowiedźiáła Tárſya: Wiem że ludzie
21:
ſláchetni ſą záwżdy miłoſćiwi. A przetoż do twej
22:
miłośći nie chcę roſpácżyć:
á niechceſzli
ſweo zło
23:
tá wźiąć: tedy rácż mi odpowiedzieć ktey gadce
24:
Cżterzey bráćia zárowno biegáią/ nog żadnych
25:
nie máią/ oycá ćięſzkiego noſzą/ ieść/ pić nigdy
26:
nie proſzą/ Námázáni máśćią milcżą/ nie má=| záni |
strona: 25
| Dźieiow wybráne. | 25. |
1:
záni krzycżą.
Odpowiedział iey Apollon/ Nie=
2:
gdy z dziećmi gráiąc temuś ſie náucżyłá/ á to ie
3:
ſteś mnie wſpomionęła. Cżterzy bráćia ſą cżte=
4:
rzy koła ktore biegáią/ á nog żadnych niemáią/
5:
Oycá/ woz ćięſzki noſzą/ ieść/ pić nigdy nie pro=
6:
ſzą. Námázáni máźią milcżą/ nie mázáni wyſo=
7:
ce krzycżą.
Rzekłá Tárſia/ Miło temu gadki
8:
dáwáć/ kto vmie ná nie gádáć. Ktore ieſt ſtwo=
9:
rzenie á w nim wagi zá ćwierć niemáſz. A ieſth
10:
záwżdy ćiſáwe/ á ma ſtrzewá dźiuráwe. Nigdy
11:
nic nie ie/ ále rádo iáycá pije. W brzuchu iáycá
12:
cżyśći/ á pánná ie ná to puśći.
Odpowiedział
13:
iey Apollon/ po thę mądrość ieſteś do Rzymu
14:
chodziłá. Stworzenie to ieſt gębká/ wnieyże zá
15:
cżwierć wagi niemáſz/ á tá ieſt ćiſáwa/ á nigdy
16:
nie ie/ ále dźiuráwemi ſtrzewy iáycá pije/ á w ſo
17:
bie iáycá cżyśći/ á Pánná ie ná to puśći/ gdy ty
18:
mi iáycy ſwoyce pierze.
Rzekłá potym Tár=
19:
ſia. Co tho ieſzcże ieſt? Ieſt máły pátrzádł=
20:
nik/ ktory máły pácholik. Ieſt oblicża dźiwnego
21:
niema żywego/ kto nań weyźrzy/ ten iego obli=
22:
cże vyźrzy. Odpowiedżiał iey Apollon: Pię=
23:
kny pátrzalnik ieſt zwierćiádło/ to niema obli=
24:
cża żywego/ á thy gdyż ná nie weyźrzyſz/ oblicże
25:
ſwe w nim vyźrzyſz.
26:
Pothym Apollon wyłożywſzy tyto gadki/ | E | rzekł: |
strona: 25v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
rzekk iey: Posłuchąy mię dziewko cna. Iam
2:
ćiebie cżćił áż do thego cżáſu/ cżći iuż ſámá ſie=
3:
bie/ á idź odemnie.
Rzekłá Tárſia: O Krolu
4:
miłościwy/ ácż niechceſz prze mię/ ále vcżyń to
5:
prze me wielkie á nędzne śiroctwo/ á prze moię
6:
nieſzcżęſną nędzę/ wynidziſz s korabia/ bo przes
7:
twe wyśćie mnie poniżoney Krolewnie będzie
8:
cżeść záchowána. To rzekſzy przyſtąpiłá ku
9:
niemu bliżey/ iákoby go chćiáłá obłápić.
Ale
10:
Apollon ſie przetho rozgniewał/ y odepchnął
11:
ią od ſiebie áż vpádłá. W then cżás wylałá ſie
12:
iey krew z noſá y z vſt. A oná vyźrzawſzy krew o=
13:
mdláłá/ á okrzepiwſzy ſie pocżęłá ná ſwą nędzę
14:
płákáć rzekąc:
O nieſzcżęśćie niezbożne thák
15:
ſie mnie mocno dzierżyſz/ bo miawſzy mie moiá
16:
mátká Lucyná/ wnetki wrzuconá w morze.
17:
A oćiec moy Krol Apollon zoſtháwiwſzy mie w
18:
mieście Tárſis v Strángwileiá mężá złego/ y
19:
Dionizyiey niecney żony iego/ á ſam błądźy po
20:
morzu prze ſmutek/ álbo iuż vtonął/ niewiem.
21:
Tu lepak moiá napoſlednieyſza vćiechá Li=
22:
gurya mámká moiá s świátá zeſzłá. A ták mie
23:
Dionizya kazáłá zábić/ álem przez zboyce odię
24:
tá/ á temuto kurwogoſpodarzowi nieſláche=
25:
tnemu przedaná ná nawyſzſzą moię biádę.
Tedy
26:
Apollon nie mogąc ſie dáley zdzierżeć/ wſtha= | wſzy |
strona: 26
| dźieiow wybráne | 26. |
1:
wſzy miłośćiwie ią obłapił. Y záwołał iákoby
2:
Lew głoſem wielkim rzekąc: Podźćieſz moi mi=
3:
li przyiaćiele weſelćie ſie zemną/ Bo corkę kto=
4:
ram był ſtráćił thę ieſtem był nálasł. Vsłyſzaw=
5:
ſzy to Anátágor/ vrádował ſie y ſzedł do miáſtá
6:
y cżeladź iego.
Y było przeto w Mieśćie weſele
7:
bárzo wielkie. Potym kxiążę wiodł Krolá do łá
8:
źnie á kazał iemu brodę ogolić. Zátym Anátá=
9:
gor poddał ſie iemu ze wſzytką ſwoią źiemią iá=
10:
ko to mocnemu Ceſárzowi/ proſząc iego áby ie=
11:
mu ſwoię corkę dał.
A Apollon prze thę miłość
12:
ktorą miał ku niemu dał mu ią. Ale kurwogo=
13:
ſpodarz widzac ſie być okłámánego/ iuż dał po=
14:
koy. Y sſtáły ſie ſą gody chwálebne/ á wſzego we
15:
ſela roſkoſznego pełno.
16:
Potym po weſelu poiął Apollon Krol zię=
17:
ćiá ſwoiego ze wſzytkiem woyſkiem iego/ á cor=
18:
kę ſwą/ z iáchał do Tyrá.
A iádąc tám sſtáwił
19:
ſie w Tárſie Mieśćie/ gdzie był zoſtáwił cor=
20:
kę ſwą Tárſią ku wychowániu. Y śiedział
21:
tám ſam ná ſądzie/ á wezwawſzy Teofilá/ y py=
22:
tał od niego/ iáko Strángwiley á Dioniſia
23:
vmyſlili byli o iego corce/ thák im theż kazał ſá=
24:
mym cżynić. Y kazał ie sśćináć.
A od tąd przy
25:
płynął ku Effezu miáſtu/ y ſzedł nápirwey do=
26:
bożnice. A mieſzcżánie tho widząc iże Ceſarz w | E ij | wiodł |
strona: 26v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
wiodł ſwą corkę Tárſią/ á napierwey chćiał iść
2:
do bożnice/ prośić Lucyny ktorą zá kſiędzá mie
3:
li/ áby przyięłá od Ceſárzá ofiárę.
Thedy Ce=
4:
ſarz Appollon wiodąc corkę zá rękę/ wſzedł do
5:
bożnice/ á wnet Lucyná poznáłá ſwego Páná/
6:
Krolá Apolloná. Ale domniemáwáiąc ſie by to
7:
iego żoná byłá/ pocżęłá táko myślić ſámá w ſo=
8:
bie rzekąc. Ieſli tá tho młodźiuchna ieſt iemu
9:
żoná żádnym obycżáiem ſie mu nie ziáwię.
Y o=
10:
fiárował Apolon złotą koronę iż corkę nálasł/ á
11:
corká iego Tárſia takież ofiárowáłá złotą koro
12:
nę dla tego że nálázłá ſwego miłego Oycá.
13:
A widząc Ceſarz ſwą żonę ták ſtoiącą/ áno od
14:
złotá ktore ná niey było/ á od korony kthorą ná
15:
głowie miáłá/ oblicże ſie iey roſkwitnęło/ po=
16:
cżął przed nią mowić/ rzekąc:
Dzięki cżynię
17:
wam Bogom y Boginiam/ żeśćie mnie vćieſzy
18:
li/ á tho moie miłe dziećię ku mnie przywroćili.
19:
Bo iákożem młodym Krolem pocżął być/ thá=
20:
kem wnetki w ſmutku wſtąpił. Proſząc od An=
21:
tyochá corki iego/ ſądem niepráwem ſtráćiłem
22:
był ſzyię/
á chcąc vyść głowy ſtrácenia/ pływá=
23:
iąc po morzu/ ćierpiałem potop/ A wſzákże to=
24:
nąc przes was Bogi miłośćiwe byłem wybá=
25:
wion y poćieſzon. Bo gdym do Cylibie przypły=
26:
nął/ tedy iedná sławna dziewká imieniem Lu=| cyná |
strona: 27
| dźieiow wybráne. | 27. |
1:
cyná á corká krolá Altyſtrátá oney źiemie/ zluto
2:
wawſzy ſie nádemną/ przyięłá mie ku ſobie.
Ale
3:
po wſzem nie ſzcżęśćiu nawięcey mi ſie ſtáło/
4:
iżem ią ſtráćił ná Morzu/ dla nieyże weſoł nie
5:
będę/ áni iey też więcey namieſtkinią ktorą v=
6:
cżynię. A to mowił z wielkim płácżem. A gdyż
7:
tho vsłyſzáłá Lucyná/ niemogłá dáley złes zá=
8:
dzierżeć/ ále z płácżem rzekłá:
Krolu Apollonie
9:
Ia ieſtem Lucyná corká Krolá Altyſtrata/ á
10:
tyś mie z płácżem puśćił po morzu. Thedy gdyż
11:
tho vsłyſzał Apollon/ wielkimi rádośćiámi w=
12:
znák vpadł ná źiemie. A potrzeźwiawſzy po=
13:
cżął pytáć we ſnáchli mu ſie tá rzecż dziáłá/ cży=
14:
li ná iáwie.
Lucyná ku niemu mile odpowie=
15:
dziáłá. We ſnácheſmy obá byli do tey to chwile/
16:
ty bezemnie/ á ia bes ćiebie/ ále iużechmy prze=
17:
cućili gdychmy ſie náleźli. A ták ſzli do miáſtá w
18:
goſpodę. Atym poznániem było wſzytko miáſto
19:
weſołe. Y były gody po wſzem mieśćie/ z rozlicż=
20:
nymi krotochwilámi.
21:
Potym z támtąd z wielką rádośćią iácháli
22:
do oycżyzny ſwey/ A gdyż przyiácháli do Thyrá
23:
miáſtá ſwego/ wyſzło wſzyſtko Miáſto Tyrſkie
24:
przećiw niemu/ pánny oſobliwie/ pánie oſobli=
25:
wie/ á mężowie oſobliwie. Y było to przyiácha
26:
nie ták dziwne/ prze płácż ſtárych y takież mło=| E iij | dych |
strona: 27v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
dych ále Apollon dla wielkiego weſela niewie=
2:
dział coby miał vcżynić/
a ku wſzytkiem ſie łá=
3:
ſkáwym vkázował. Tedy mieſzcżánie dáry wiel=
4:
kie iemu iáko Pánu ſwoiemu podáli/ wdzięcż=
5:
ność s przyiechánia iego vkázuiąc. Nád tho ie
6:
ſzcże y dobytek wielki iemu dáli rzekąc áby iego
7:
był/ y pytał ich Krol iákoby iego był ten dobytek
8:
Oni odpowiedzieli.
Ty pieniądze ktore ná ćie
9:
słuſzáły zebrálichmy bes ćiebie/ á tyć wrácamy.
10:
Potym zwiedziawſzy z Antyochiey mieſzcżánie
11:
przyśćie Krolá Appolloná/ niechćieli żadnemu
12:
miáſtá odewrzeć. Ale piſáli wſzytkiem Kſią=
13:
żętom ktorzy pod Tyr przysłucháli o przyśćie A=
14:
pollonowo.
Tedy wſzyſcy kxiążętá przyiecháli do
15:
Tyrá/ y prowádzili go do Antiochiey/ á bes wſzy
16:
tkiego boiu Ceſárzem go vcżynili/ á klenoty An
17:
tiochowe/ y wiele dobytkow iemu dáli.
18:
W ten cżás Apollon kazał wezwáć Eláwiká/
19:
kthory iego był wyſtrzegł przed Antiochem/ y
20:
dał iemu wielkie imienie.
Potym od tąd lepák
21:
iechał z ſwą Krolową/ y Krolewną/ y z źięćiem
22:
do Cyreny miáſtá/ gdzie przebywał Altyſtrá=
23:
tes Krol Cylibſki ćieść iego. A tám z wielką rá
24:
dośćią y z weſelem przes niektory cżás był. Y
25:
dał ćieść Lućinie corce ſwey poł kroleſtwá ſwe
26:
go/ á Tárſiey wnucżce ſwey poł.
A tám Apolon
| będąc |
strona: 28
| Dzieiow wybráne | 28. |
1:
będąc kazal wezwáć onego rybitwá ktory iego
2:
był wſpomogł na morzu tonącego/ á dał iemu
3:
wielkie imienie. Potym Apollon Ceſarz Grecki
4:
wroćił ſie do Anthyochiey/ á miał ſyná/ á iemu
5:
imię dal Altyſtrátes.
A themu zoſtáwił ſwoie
6:
kroleſtwo/ y był ſtar cżyniąc wſzyſtki vcżynki do=
7:
bre á chwalebne. Y záwárł ieſt dźień ſwoy poſle
8:
dni w pokoiu cżyſtym.
9:
Przykład o chytrośći dyábels=
10:
kiey/ á iáko ſądy Boże ſą ſkryte á táiemne.
11:
P
Vſtelnik ieden był/ ktory w iedney iáſkini
12:
przebywał/
á we dnie y w nocy Pánu Bo=
13:
gu służył/ á przed iego oną iáſkinią ie=
14:
den páſterz owce páſał. Y przydáło ſie iednego
15:
dniá że on páſthyrz vſnął/ á gdyż ſpał przyſzedł
16:
ieden złodziey á pokradł ony wſzytki owce.
Tedy
17:
pan onych owiec pytał páſtyrzá/ gdzieby owce
18:
podźiał. On páſtrz powiedział/ że ie pogubił/
19:
ale nie wiedział iáko. Słyſzac to on pan rozgnie
20:
wawſzy ſie y zábił go: widząc to on puſtelnik my
21:
ſlił w ſwym ſercu mowiąc:
O Boże oto ten cżło
22:
wiek dał winę temu to páſterzowi niewinnev
23:
á zábił go/ á gdyż dopuſzcżaſz tákowy ſąd ná nie=
24:
winnego/ á przeto ia poydę á będę żył iáko y in=
25:
ſzy ludzie. Y ſzedł s puſzcżey.
Ale Pan Bog chcąc
| E iiij | iemu |
strona: 28v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
iemu dziwność ſądow obiáwić/ posłał Anyołá
2:
w oſobie cżłowiecżey k niemu. Tedy Anyoł przy=
3:
łącżył ſie k niemu w drodze/ y rzekł iemu. Nami
4:
leyſzy do kąd idzieſz? Odpowiedział iemu puſtel=
5:
nik/ do tego miáſtá ktore przed námi ieſt
Rzekł
6:
iemu Anyoł: Ia chcę być twoim towárzyſzem
7:
bo ieſtem Anyoł Boży/ á przyſzedłem ktobie/ á=
8:
bychćie prowádźił. A ták idąc weſzli do miáſthá
9:
y przyſzli w dom iednego rycerzá/ ktory ie przy=
10:
iął wdzięcżnie á dał im ieść y pic.
A ten rycerz
11:
miał iedynego ſyná ieſzcże wpowićiu/ ktorego
12:
bárzo miłował. A gdyż było po wiecżerzy/ dano
13:
im komorę ku odpocżywániu. Thedy Anyoł w
14:
poł nocy wſtawſzy dziećię onego goſpodarzá v=
15:
dawił.
Widząc tho on puſtelnik myſlił w ſobie
16:
rzekąc: Ieſli tho ieſt Anyoł Boży oto ten dobry
17:
Rycerz dał mu wſzyſthki potrzeby z łáſki/ á nie
18:
miał iedno tego iednego ſyná: á on go oto zabił
19:
A wſzákoż on puſtelnik myſląc ták/ nieśmiał ie=
20:
mu nic mowić.
A ráno wſtawſzy nie dziękuiąc/
21:
ſzli do inego miáſthá/ y weſzli w dom iednego
22:
mieſzcżániná/ ktory ie takież wdzięcżnie przyiął
23:
á wſzytkę potrzebę im dał. Tento mieſzcżánin
24:
miał kubek złoty/ w ktorym ſie kochał Tedy An
25:
yoł w pułnocy wſtał y vkradł on kubek.
Widząc
26:
to on puſtelnik/ myſlił w ſobie. Záiſte to muśi | być |
strona: 29
| dźieiow wybráne. | 29. |
1:
być zły Anyoł/ bo ten mieſzcżánin wſzyſtko dobre
2:
nam vcżynił/ á on mu kubek vkrádł/ á wſzák nic
3:
nie śmiał rzec Anyołowi. A wſtawſzy ráno/ ſzli
4:
w drogę/ á przyſzli do niektorey wody/ przes kto
5:
rą był moſt/
á gdyż weſzli ná moſt/ potkał ie nie=
6:
ktory vbogi cżłowiek/ ktoremu rzekł Anioł: Mi
7:
ły bráćie vkaż nam drogę do miáſthá/ á gdyż im
8:
on drogę ná mośćie ſtoiąc vkázował/ tedy An=
9:
ioł vchwyćiwſzy go/ wrzućił go pod moſt y vto=
10:
pił.
Puſtelnik to widząc/ myſlił w ſercu ſwoim
11:
Iuż bacżę że to ieſt zły duch/ á nie dobry Anyoł
12:
Boży/ Y coź iemu vcżynił then vbogi cżłowiek
13:
że go vthopił? A od onego cżáſu myſlił iákoby
14:
ſie od niego odłącżył/ á wſzák mu nie śmiał nic
15:
mowić.
Potym gdyż tákież wiecżor
przyſzi do
16:
miáſtá w dom niektorego bogacżá złego/ á gdy
17:
v niego noclegu prośili/ on ie zláiał/ á niechćiał
18:
ich nocowáć. Rzekł iemu Anyoł: Prośimy ćie
19:
dla Bogá/ áby nam dał gdzieſzkolwie w domu
20:
ſie przeleżeć.
Rzekł bogacż: Oto maćie chlew
21:
chcećieli leżćie w nim/ niechcećieli idźćież precż
22:
bo wam inego mieyſcá niedam. Y ſpáli tám w
23:
onym chlewie. A gdy iutro było/ záwołał Anyoł
24:
goſpodarzá/ á dobywſzy onego kubká/ ktory był
25:
vkradł/ y rzekł iemu:
Miły goſpodarzu zá tho
26:
dobrodzieyſtwo ktoreś nam vcżynił/ dawam to | E v | bie |
strona: 29v
| Hiſtorye z Rzymſkich: |
1:
bie tento kubek. Widząc to puſtelnik myſlił rze=
2:
kąc: Iuż pewnie wiem że to ieſt złyduch/ bo cżło
3:
wiekowi dobremu kubek wźiął/ á dał temu tho
4:
złemn cżłowiekowi ktory nas w dom niechćiał
5:
przyiąć.
Y rzekł puſtelnik Anyołowi: Niechcę
6:
dáley ſtobą chodzić/ miey ſie dobrze. Rzekł mu
7:
Anioł: Słyſz mię pierwey co tobie będę mowił/ á
8:
potym poydżieſz . Y powiedał iemu przycżyny o=
9:
nych vcżynkow iego rzekąc: Gdyś był ná puſzcży
10:
on pan onych owiec zábił niewinnie onego pá=
11:
ſterza/
ále on páſterz niegdy był śmierć zásłu=
12:
żył/ á gdyż záwżdy niebył bez grzechu áże do te=
13:
go cżáſu/ á przetoż w then cżás Pan Bog náń
14:
śmierć dopuśćił/ áby vſzedł męki po śmierći dla
15:
grzechu ktorego ſie był dopuśćił/ zá ktory nigdy
16:
nie pokutował/ Ale on złodźiey ktory był owce
17:
pokradł/ będzie potępion zá to.
A pan onych o=
18:
wiec ktory páſterzá zábił polepſzy ſwego żywo=
19:
tá przez miłoſierne vcżynki/ że to vcżynił nie do
20:
wiedziawſzy ſie pierwey. Potym zábiłem ſyná o=
21:
nego rycerzá/ ktory nas przyiął wdzięcżnie/ prze
22:
to że niżli ſie ono dziećię było národźiło/ on Ry=
23:
cerz wielkie iáłmuźny dawał/
ále gdy ſie mu ſyn
24:
národźił/ sſtał ſie był bárzo ſkąpy á łákomy/ áby
25:
ſyná vbogáćił/ á ták y ſyn y on byliby potępieni/
26:
á dla tego zábiłem iego dźiećię/ áby ſie ku pier=| wſzym |
strona: 30
| dźieiow wybráne. | 30. |
1:
wſzym cnotam náwroćił.
Potym vkradłem ku
2:
bek onemu mieſzcżáninowi/ ktory nas wdzięcż=
3:
nie przyiął/ przeto że pierwey niżli mu ten ku=
4:
bek vcżyniono było/ we wſzem mieſćie trzeźwiey
5:
ſzego cżłowieká niebyło nád niego/ ále pothym
6:
gdy mu go vcżyniono/ ták on kubek miłował/ że
7:
ná káżdy dźień ták wiele z onego kubká pił/ że ſie
8:
ná káżdy dzień vpił.
A gdym iemu ten kubek v=
9:
kradł iuż ſie ták ſtał trzeźwi iáko y pierwey był.
10:
Potym vtopiłem onego vbogiego/ przeto że on
11:
cżłek vbogi był dobry krześćiánin/ ále by był poł
12:
mile vſzedł/ zábiłby był drugieo w grzechu śmie
13:
rtelnym/ á tákby byli obádwá potępieni/ ále on
14:
ieſt zbáwion.
Potym on kubek ktorym vkradł
15:
onev mieſzcżáninowi/ dałem onemu ktory noco
16:
wáć nas nie chćiał/ przeto że żadny dobry vcży
17:
nek nie ieſt bes odpłáty/ ábo thu ábo potym ży=
18:
woćie/ á ia zá ten iego vcżynek dobry (ácż nie= 19:
dzięcżny) dałem iemu ten kubek/ áby pothym
20:
to żywoćie zapłáty wiecżney nie wźiął.
Przetoż
21:
powiádam ći/ Poſtaw ſtrożá vſtam twoim/ á
22:
byś przećiw Pánu Bogu nieſzemrał/ bo on w=
23:
ſzytko wie/ á ſądy iego ſą ſkryte á táiemne. Sły=
24:
ſząc to on puſtelnik padł przed nogámi Anioło=
25:
wymi wyznawáiąc grzechy ſwe.
Potym ſie zá=
26:
ſie wroćił ná puſzcżą/ á służąc vſtáwicżnie Pá=| nu Bo= |
strona: 30v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
nu Bogu s tego żywotá przyſzedł do żywothá
2:
wiecżnego.
3:
Przykład o dźiwnym zrządze=
4:
niu Boſkim/ á o pocżęćiu Swiętego
5:
Grzegorzá.
6:
K
Rol ieden imieniem Párkus mą=
7:
dry krolował ktory miał iedynego
8:
ſyná y corkę iedyną/ ktore on bár=
9:
zo miłował. A gdyż ſie iuż ſtárzał/
10:
rozniemogł ſie bárzo/ á gdy bacżył
11:
że iuż niemogł być żyw/ wezwał wſzech pánow
12:
ſwych/ rycerzow y kſiążąt/ y rzekł im:
Wiedzćie
13:
mili pánowie że iuż niebędę żyw/ á więtſzey tro=
14:
ſki nie mam w myśli/ iedno żem ſwoiey dziewki
15:
nie wydał. Przetoż tobie ſynu przykázuię/ kto=
16:
ryś dziedzić moy pod mym dobrorzecżenim żeby
17:
ią zá mąż wydał iáko ná to słuſza/ á żebyś ią też
18:
w poććiwośći miał.
A gdyż tho rzekł: vmárł/ y
19:
sſtáłá ſie ieſth wielka żáłość w mieśćie z iego
20:
śmierći. Potym ſyn iego rządził kroleſtwo bárzo
21:
mądrze/ á ſyn ſioſtrę ſwą w pocżeſtnośći wiel=
22:
kiey miał/ ktorą ták bárzo miłował że nigdy bez
23:
niey nie iadł/ przy ktorey też bliſko w iedney kom | náćie |
strona: 31
| dzieiow wybráne. | 31. |
1:
náćie legał.
Y ſtáło ſie iednego cżáſu/ że był zá=
2:
palon wielką miłośćią ku ſwey ſieſtrze/ ták że ſie
3:
żywot ſtráćić widział ieſtliby z nią woley ſwey
4:
nie vcżynił. Y wſtał iedney nocy z łożá ſwego á
5:
ſzedł ku ſieſtrze ſwey/ y nálazwſzy ią ſpiącą obu=
6:
dził ią.
Oná ocknąwſzy pytáłá rzekąc: Kto ieſt
7:
á przecżeś ku mnie ſámey w nocy przyſzedł? Od
8:
powiedział iey. Ia ieſtem brát twoy/ wieſz żeć żo
9:
ny niemam á ćiebie bárzo miłuię/ przetoż nie=
10:
bądź przećiwna woley mey/ niechceſzli mie zbá=
11:
wić zdrowia mego.
Oná iemu rzekłá: Pomni
12:
iżeś mi brátem/ á ia ieſtem śioſtrá twa/ Pomni
13:
też ná roſkazánie oycá ſwego żeć pod ſtrácenim
14:
dobrorzecżeńſtwá przykazał tobie áby pocże=
15:
ſność moię chował/ boy ſie Bogá ktory złośći
16:
karze.
Ale on ná to nápominánie nic niedbáiąc
17:
ſwą wolą vcżynił. Tedy krolewná ięłá ſie tego
18:
ſkutku bárzo płákáć/ á niechćiáłá być poćieſzo=
19:
ná. Ale on Krol brát iey ćieſzył ią/ á od pocżętey
20:
miłośći nieprzeſtał.
Potym gdyż było w poł ro=
21:
ká dowiedziawſzy on Krol że iego ſioſtrá ćięſzká
22:
ieſt/ záſmućił ſie bárzo y bárzo płákał rzekąc.
23:
Nieſzcżęſny tho był dzień ktoregom ſie ia náro=
24:
dził/ ia niewiem co bych miał vcżynić.
Rze=
25:
kłá iemu Sioſtrá. Bráćie moy miły/ słyſz rády
26:
mey/ bo niemy ieſteſmy pirwi/ ktorzychmy thá=| ko |
strona: 31v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
kową przygodę vpádli. Ieſt nie dáleko ieden
2:
rycerz ſtáry cżłowiek bárzo porádny/ ktorego ſie
3:
náſz oćiec we wſzem rádził. Weźmi go przedſie
4:
á ten nam poradzi co mamy vcżynić.
Wezwa=
5:
wſzy tedy Krol onego rycerzá/ powiedział mu z
6:
żáłośćią wielką wſzytko co mu ſie przygodziło.
7:
Ale on rycerz rzekł iemu. Słuchay Krolu rády
8:
mey/ chceſzli áby ten vcżynek táiemny był/ we
9:
źmi wſzytki pány y kxiążętá kroleſtwá twego/ á
10:
przed wſzytkimi porucż mi krolewnę ſioſtrę twą
11:
á ſam ſie bierz iácháć do źiemie świętey.
A
ia
12:
wźiąwſzy ſioſtrę twą kſobie z moią żoną wſzyt=
13:
kę przygodę iey zákryiemy. Vsłyſzawſzy Krol
14:
rádę tę/ pochwalił ią y rzekł: vcżynię wſzytko to
15:
iáko mi rádziſz. Tedy wnetki wezwawſzy wſzyt=
16:
kich pánow ſwych rzekł im: Wiedzćie moi wier
17:
ni á mili że iádę do źiemie świętey.
A prze
toſz
18:
gdyż ſyná niemam oſtáwiam wam miáſto ſie=
19:
bie ſioſtrę moię do tąd áż ſie záſie wrocę. A to=
20:
bie rycerzu oſobliwie porucżam k ſtrozy ſioſtrę
21:
moię á pożegnawſzy wſzytki y iáchał do świętey
22:
źiemie.
Tedy on rycerz krolewnę wźiął ná ſwoy
23:
zamek/ á powiedział żenie ſwey przygodę iey/ zá
24:
kázuiąc pilnie áby tego táiłá/ chceſzli dáry od
25:
krolá mieć/ á zdrowie me y ſwe záchowáć. A o=
26:
ná rzekłá iemu. Slubuię tobie tego wiernie ká=| ić za= |
strona: 32
| Dzieiow wybráne. | 32. |
1:
ić záwżdy.
Potym krolewná przebywáiąc w o=
2:
ſobliwym gmáchu z żoną rycerzową/ á gdy cżás
3:
przyſzedł porodzenia/ porodźiłá ſyná. Wiedząc
4:
to on rycerz chćiał wezwáć kápłaná áby dziećię
5:
było okrzcżone. Ale krolewná rzekłá: Niechcę ia
6:
áby to dziećiątko było okrzcżono.
Y kázáła Ry=
7:
cerzowi przynieść ſąd iákoby łodkę/ a powiwſzy
8:
ie w on ſąd włożyć. A pod głowę podłożyć 50.
9:
funtow Złothá/ á pod nogi ſto funtow ſrebrá/
10:
á ták to liſt nápiſáć. Ty kto to dziećię prziymieſz
11:
wiedz żeć ieſth od brátá y od ſioſtry národzone/
12:
á nie ieſt krzcżone/ á mać 50. funtow złotá pod
13:
głową/ á ſto funtow ſrebrá pod nogámi.
Thy
14:
ktory naydzieſz okrzći ie/ á złoto weźmi ſobie ale
15:
ſrebro iemu choway ná náukę. A włożywſzy ten
16:
liſt do niego/ płácżąc kazáłá rycerzowi áby ono
17:
dźiećię po morzu puśćił/ áby tám płynęło gdzie
18:
by Pan Bog racżył.
Tedy rycerz wziąwſzy dzie=
19:
ćie z łodką y puśćił ie po morzu/ á iáko długo ło=
20:
dkę widział płynącą ſtał v morzá płácżąc. Po=
21:
tym ſie náwroćił k ſwemu zamku. A gdyż iuż
22:
bliſko był/ potkał go poſeł Krolewſki kthory iá=
23:
chał z źiemie świętey. Y rzekł iemu rycerz: Przy
24:
iaćielu dokąd iedzieſz?
Odpowiedział iemu rze=
25:
kąc: Iádę z źiemie świętey. Rzekł iemu rycerz:
26:
Co s támtąd nieſieſz zá nowiny? Odpowiedział | iemu |
strona: 32v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
iemu poſeł/ Krol pan moy vmárł/ á ćiáło iego
2:
przywieźiono do iednego zamku iego.
Vsłyſza=
3:
wſzy to rycerz bárzo płakał/ á żoná iego gdy v=
4:
słyſzałá o śmierći Krolewſkiey bárzo ſie ſmući=
5:
łá. Y rzekł rycerz ſwey żenie: nie płácżmy áby kro
6:
lewná nie obacżyłá. Potym wſzedł rycerz z żo=
7:
ną ſwą ku krolewnie/ á oná vyrzawſzy ie ſmut=
8:
ne/ rzekłá: Przyiaćiele moi przecżeſćie ták ſmut
9:
ni?
Odpowiedzieli iey. Páni miła/ nie ieſteſmy
10:
ſmutni/ ále owſzem ieſteſmy weſeli że ieſteś wy=
11:
báwioná z wielkiego vpádu/ w ktorymeś byłá.
12:
Ale oná rzekłá: nie ieſt to ták. A przetoż powie
13:
dzćie mi acżkolwiek by też co złego było.
14:
Tedy rycerz powiedział iey rzekąc: Poſeł ieden
15:
z źiemie świętey teraz przyiáchał/ ktory powiá
16:
da nowinę o krolu pánie náſzym á bráćie twym
17:
A oná kazáłá thego ſługi záwołáć/ á gdy przy=
18:
ſzedł pytáłá iego co by o krolu bráćie iey powie=
19:
dał/ odpowiedział iey rzekąc:
Brat twoy á pan
20:
moy vmárł ieſth/ á ćiáło iego z źiemi święthey
21:
wiozą do iego zamku/ żeby podle oycá był po=
22:
grzebion. Vsłyſzawſzy tho krolewná żáłośćią
23:
wielką wznák pádłá ná źiemię/ á potym otrze=
24:
źwiawſzy ięłá rzewno płákáć/
Nieſzcżęſny tho
25:
dzień był kthoregom ſie ia pocżęłá/ y nieſzcżęsny
26:
kthoregom ſie národziłá/ iużem ſtráćiłá iedyną | nádzie= |
strona: 33
| Dzieiow wybráne. | 33. |
1:
nádzieię mą/ połowice duſze moiey/ brátá mego
2:
iedynego. Tedy on rycerz pocżął ią ćieſzyć/ rze=
3:
kąc.
Widźiſz Krolewno miła że przes żáłość ſwą
4:
temu nie pomożeſz/ ále ſámá ſiebie żáłośćią zá=
5:
bijeſz/ á kroleſtwo bez dziedźicá zámieſzáne oſtá
6:
wiſz: Przetoż w żáłośći tey miárę miey/ á iedź=
7:
my tám gdzie ćiáło iego przywieźiono/ á vcży=
8:
niemy iemu pogrzeb pocżeſny/ á ty wſzemu kro=
9:
leſtwu pánią będzieſz.
Tedy krolewná vkoiwſzy
10:
ſie nieco z żáłośći/ iácháłá ku pogrzebu bráthá
11:
ſwego/ á przyiáchawſzy pogrzeb iemu pocżeſtny
12:
ná onym zamku vcżyniłá. Potym gdy iuż cżás
13:
żáłośći przeminął/ niekthore Kſiążę Burguń=
14:
ſkie/ poſlał posły pocżeſtne ku ktolewnie/ żądá=
15:
iąc ſie znią ſlubić.
Ktorym oná wnetki odpowie
16:
dźiáłá rzekąc: że do moiey ſmierći mężá niechcę
17:
mieć. Vsłyſzawſzy posłowie odpowiedź iey/ wro
18:
ćili ſie á powiedzieli to Kſiążęćiu. Vsłyſzawſzy
19:
to Kſiążę rozgniewał ſie bárzo/ á zebrawſzy lud
20:
wielki/ wiáchał w źimię iey mocno/ á palił y
21:
ſćinął lud:
y wiele złego cżynił/ á zwyćięſtwo ná
22:
káżdey wálcze otrzymał. Tedy krolewná dla ſtrá
23:
chu wielkieovćiękłá do iednego mocneo miáſtá
24:
w ktorym był zamek mocny/ y tám przes długi
25:
cżás przebywáłá.
Ale on ſąd ktory był puſzcżon
26:
z dziećięćiem po morzu/ płynął przez wiele kro=| F | leſtw |
strona: 33v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
leſtw/ áż pod niekthory klaſztor iednego piątku
2:
przypłynął.
Y ſtáło ſie z przygody/ że w ten cżás
3:
opát onego klaſztorá v morzá chodźił á vyrzaw
4:
ſzy on ſąd kázał go rybitwom ktorzy ryby łowi=
5:
li ná brzeg wynieść y odewrzeć. A gdyż otworzy
6:
li ſąd/ vyźrzeli dziećię w drogie ſzáty vwinione/
7:
á gdy ták ná nie pátrzáli/ weyrzawſzy dziećię ná
8:
opátá rośmiało ſie.
Widząc to opát dziwował
9:
ſie rzekąc: O Boże wſzechmogący co to ieſt żech
10:
my to dziećię náleźli. A wźiąwſzy ie nálazł tha=
11:
blicżki nápiſane przy nim/ á gdy vbacżył że miá
12:
ło złoto pod głową ſwą/ á ſrebro pod nogámi/
13:
poznał że było wysokieo vrodzenia.
A wźiąwſzy
14:
złotho y ſrebro okrzćił ie/ á dał iemu imię ſwoie
15:
Grzegorz/ á dał ie chowáć iednemu rybitwowi
16:
iakoż ná thablicżkách było żądano. A gdyż tho
17:
dziećię rosło/ káżdemu miłe było/ á iuż iemu by=
18:
ło ſiedḿ lat/ y wźiął ie opáth ná náukę/ á będąc
19:
tam bárzo ſie prętko vcżyło/ ták że w krotkiem
20:
cżáſie wſzytki ine w náuce przewyżſzyło/
á przeto
21:
wſzyſcy ie mniſzy miłowáli.
22:
Y przydáło ſie iednego cżáſu/ gdy ono dziećię z
23:
ſyny onego rybitwá piłę gráło/ mnimáiąc by on
24:
rybitw był iego oćiec. Y ſtało ſie s przygody że v
25:
derzył piłą ſyná rybitwowego/ á on pocżął płá=
26:
kać y ſkárżyć przed mátką ná Grzegorzá.
Vſlyſza
| wſzy |
strona: 34
| dźieiow wybráne | 34. |
1:
wſzy to mátká/ wyſzłá y pocżęłá go káráć rzekąc
2:
Przecż Grzegorzu bijeſz ſyná mego lepſzego á ni
3:
żeś ſam/ bo my niewiemy iákowy ty ieſteś/ ábo
4:
ſkąd. Rzekł iey Grzegorz: Mátko namileyſza/ y
5:
zali nie ieſtem ſyn twoy przecż mi ták łáieſz? od
6:
powiedziáłá iemu rzekąc:
nie ieſteś áni wiem
7:
ſkądeś/ ále to wiem/ że iednego dniá náleźiono
8:
ćie w ſędzie ná morzu/ á opát dał mi ćie wycho=
9:
wáć. Vsłyſzawſzy to Grzegorz rzewno płákał/ y
10:
ſzedſzy do Opátá rzekł. Vcżliwy Opáćie/ mnie=
11:
małem ſie być ſynem tego rybitwá/ á nie ieſtem.
12:
A gdyż oycá niewiem áni mátki/ przetożćie pro
13:
ſzę day mię ná służbę/ bo tu dáley niechcę prze=
14:
bywáć/ rzekł mu Opát. Synu miły/ nie myśl te
15:
go/ bo ćie wſzyſcy mniſzy bárzo miłuią/ á po mo=
16:
iey śmierci wyzwolą ćie opátem. Odpowiedźiał
17:
iemu Grzegorz. Opáctwá ia tu cżekáć niebędę
18:
ále poydę rodźicow mych ſzukáć.
Vsłyſzawſzy
19:
to Opát/ wſzedł do ſwoiego ſkárbu/ á wźiąwſzy
20:
tablicżki ktore był przy nim nálasł/ dał mu. A
21:
gdy ie on przecżedł/ vznawſzy że od brátá y od
22:
śioſtry ſie národźił/ rzekł: O Boże iakowem ia
23:
to rodźice miał?
A gdyż to táko ieſt/ iuſz poydę
24:
do źiemie świętey/ á będę pokutował zá grzech
25:
mych rodźicow/ á tám żywotá dokonam. Sły=
26:
ſząc to on Opát dozwolił mu/ á wſzyſcy mniſzy y | F ij | ludzie |
strona: 34v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
ludźie żáłowáli odeśćia iego.
Tedy Grzegorz zie
2:
dnawſzy ſobie morzány/ pożegnawſzy ſie ze wſzy
3:
tkimi/ á wśiadſzy w okręt/ á porucżywſzy ſie wiá
4:
trom płynął do ziemie świętey. A gdyż iuż trzy
5:
dni od brzegu płynęli/ wſtáło im powietrze prze
6:
ćiwne/ y przypędźiło ie do tego miáſtá w ktorym
7:
byłá iego Mátká/ á oni żeglarze niewiedźieli/
8:
ktoreby ono miáſto ábo kroleſtwo było.
Tedy
9:
Grzegorz wſzedſzy do miáſtá/ á podkawſzy ſie z
10:
iednym mieſzcżáninem/ prośił iego áby iemu do
11:
brą goſpodę vkazał. Ale on mieſzcżánin po=
12:
iął go do ſwego domu ze wſzytką cżeládzią iego.
13:
A gdyż v ſtołu ſiedli/ pytał Grzegorz goſpo=
14:
darzá ſwego/ iákoby tho miáſto názywano/ á
15:
ktożby pánem był tey źiemie.
Odpowiedział
16:
iemu goſpodarz rzekąc: Gośćiu miły/ mieliſmy
17:
iednego mężá známieniteo krolem/ á ten vmárł
18:
w ziemi ſwiętey nie oſtáwiwſzy żadnego dziedźi
19:
cá/ tylko zoſtáwił iedyną ſioſtrę ſwą/ á tę iedno
20:
Kſiążę chćiáło ſobie ſlubić zá małżonkę/ ále o=
21:
ná do śmierći mężá nie chce mieć.
Zátym kxią=
22:
żę rozgniewawſzy ſie poddał ſobie mocą wſzyt=
23:
kę ziemię/ krom tego miáſtá twárdego. Rzekł
24:
kniemu Grzegorz: Ia ieſtem rycerz z miecżem
25:
vdátny/ á thy iutro idźi ná zamek/ á powiedz
26:
ſtárośćie o mnie rzekąc: że ieſliby mi chćiano za | płátę |
strona: 35
| dzieiow wybráne. | 35. |
1:
płátę słuſzną dáć/ będę ia prze ſpráwiedliwość
2:
tey pánny wſzytek rok boiowáć.
Odpowiedział
3:
goſpodarz. Wiem miły ricerzu/ że s twego przy
4:
iáchánia bárzo ſie ráduię/ á ia iutro poyde ná za
5:
mek á tę rzecż Stárośćie powiem Y ſzedł ráno
6:
ku Stárośćie á powiedział iemu tę rzecż.
Vsły
7:
ſzawſzy to Stároſtá vrádował ſie/ á wezwawſzy
8:
ku ſobie Rycerzá Grzegorzá/ przed Krolewnę
9:
go przywiodł/ kthora dla twey chwały ktorą o
10:
nim powiádano/ pilnie ná niego pátrzyłá/ nie=
11:
wiedząc że by iey ſyn był/ bo mniemáłá by iuż da
12:
wno vtonął/ á przyiąwſzy iego/ zapłátę wielką
13:
iemu dáć ſlubiłá.
Tedy rycerz Grzegorz śmiáły
14:
wyiał ná woynę/ przećiw onemu Kſiążęćiu/ kto
15:
re z wielkiem ludem tám leżáło/ á pocżąwſzy bo
16:
iowáć vfy przebijáiąc áż do namiotu Kſiążęce=
17:
go przyiáchał/ á kniemu przygnawſzy głowę ie=
18:
mu śćiął/ á zwyćięſtwo odzierżał.
Potym Ry=
19:
cerz Grzegorz chwalebny/ záwżdy ſie mnożył w
20:
sławie wielkiey dla vſtáwicżnego zwyćięſtwá
21:
ták że przed thym niżli rok przyſzedł wſzytko zá=
22:
ſie kroleſtwo przywroćił oney krolewnie. A przy
23:
wroćiwſzy przyſzedł ku Stárośćie zapłáty zmo=
24:
wioney żądáiąc/ á chcąc do inego kroleſtwá iá=
25:
cháć.
Rzekł iemu Stároſtá. Nachwalebnieyſzy
26:
rycerzu/ wieceieśty zásłużył niżliſmy obiecáli/ á | F iij | przetoż |
strona: 35v
| Hiſtorye z Rzymſkim |
1:
przetoż ia z Krolewną o zapłátę pomowię. A
2:
przyſzedſzy ku krolewnie pocżął iey rádźić áby o=
3:
nemu Rycerzowi ſie ſlubiłá/ rzekąc iey:
Wieſz
4:
krolewno ſláchetna żeſmy wiele złego przes ten
5:
cżás dla niebytnośći páná od nieprzyiaćieli ćir
6:
pieli/ á przetoż by ná przyſzły cżás ziemiá w po=
7:
koiu byłá záchowána/ dobrze by ſie ſtáło żebyś
8:
tego to rycerzá Grzegorzá wlaecżnego ſobie zá
9:
mężá poięłá/ ktoryſz Kroleſtwo ku tobie záſie
10:
przywroćił.
Wſzák bogáctwá doſyć przynieſie
11:
gdy kroleſtwo w pokoiu rządzić będzie. Sły=
12:
ſząc tho Krolewná/ ácż przed tym záwżdy mężá
13:
poiąć wnet odmawiáłá/ ále ná ty słowá/ wzię=
14:
łá ſobie dni ná rozmyślánie. Tedy gdyż przy=
15:
ſzedł dzięń odpowiedzenia/ przed wſzytkimi opo
16:
wiedziáłá ták mowiąc.
Gdyż Grzegorz rycerz
17:
chwálebny ták możnie prze nas walcżył/ á kro=
18:
leſtwo náſze wybáwił z rąk nieprzyiaćielſkich/ á
19:
przetoſz iego ſobie przymuię zá mężá. Vsłyſzaw=
20:
ſzy tho iey pánowie/ wſzytcy ſie vrádowáli. Y
21:
vſtáwiwſzy dzień weſela/ z wielkim weſelem á
22:
przyzwolenim wſzego páńſtwá ſyná z mátką ieo
23:
niewiedząc złącżyli ie/
ktorzy z ſobą w wielkiey
24:
łáſce byli. Przebywáiąc tedy Grzegorz z ſwoią
25:
mátką wźiął ſobie w obycżay/ że nigdy nie iadł
26:
áż pierwey tablicżki od Mátki o nim nápiſáne | oglądał |
strona: 36
| Dzieiow wybráne. | 36. |
1:
oglądał/ kthore w iedney oſobliwey komnáćie
2:
chowáł/ á oglądawſzy wychodząc záwżdj płákał
3:
A to iedná dziewká paniej iego wiedziáłá.
Y ſtá
4:
ło ſie iednego cżáſu że krol iácháł ná łow/ thedy
5:
oná dźiewká przyſtąpiwſzy do krolowey rzekłá
6:
iey: Páni ma łaſkáwa/ álboś czym rozgniewá=
7:
łá páná ſwoiego? Odpowiedźiáłá iey rzekąc:
8:
Wierzę że we wſzem ſwiećie dwu niemáſz ktorzj
9:
by ſie thák bárzo miłowáli w małżeńſtwie/ iáko
10:
ia z mym pánem.
Ale przecż mię oto pytaſz po=
11:
wiedz mi. Odpowiedziáłá iey dziewká: Widziá
12:
łám thego cżáſu/ że Pan wáſz ná káżdy dzień
13:
gdyż ſthoł przykrywano wchodził oſobliwie do
14:
iedney komnáthy weſoły/ á gdyż z niey wycho=
15:
dźił záwżdy płákał/ á potym obiadwał/ ále cżev
16:
by to cżynił niewiem.
Páni to vsłyſzawſzy we=
17:
ſzłá ſámá do oney komnáthy wſzędy przeglądá=
18:
iąc/ przyſzedſzy kn dźiurze w ktorey thy tablicżki
19:
chował/ nálázłá y przecżytáłá ie. A poznawſzy
20:
że od niey były/ y pocżęłá ták tho myſlić ſámá w
21:
ſobie rzekąc: Nigdyby tento cżłowiek nie doſtał
22:
tych tablicżek/ by niebył ſynem moim.
Y pocżę=
23:
łá bárzo płákáć wielkim głoſem rzekąc: Biádá
24:
mnie żem ſie ná ſwiát národźiłá/ lepiey było że=
25:
bych byłá z máćierzą ſpołem vmárłá. Vsłyſza=
26:
wſzy to iey rycerze/ przybiegli k niey do komná=| F iiij | ty/ |
strona: 36v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
ty/ y náleźli ią na źiemi leżącą/ oná przed żáło=
2:
śćią omdlawſzy vpádłá/ á długo nád nią ſthali/
3:
á oná nic nie mowiłá.
Potym otrzeźwiawſzy
4:
rzekłá: Ieſliż miłuiećie zdrowie moie/ ſzukayćie
5:
mi páná mego. Tedy rycerze wſiadſzy ná konie
6:
iácháli ku krolowi y rzekli iemu: Krolu łáſkáwy
7:
páni twa bárzo niemoże/ á przetoż prośi/ ábyś
8:
ku niey przyiácháć racżył.
Vsłyſzawſzy to Krol
9:
wnetki opuśćił łow/ á przyiáchał na zamek/ y
10:
wſzedł do komnáthy w kthorey páni leżáłá/ gdy
11:
go Krolowa vyźrzáłá rzekłá: Pánie miły każ
12:
wſzyſtkim wyniść áby tylko ſam ſemną zoſtał że
13:
by żadny nie słyſzał thego/ co ia tobie będę mo=
14:
wiłá.
A gdy wſzyſtkim kazano wyniść/ pytáłá ie
15:
go páni rzekąc: Pánie moy namileyſzy powiedz
16:
mi ſkądeś rodem? Odpowiedźiał iey: Tho dźi=
17:
wne pytánie. Wiedz że ieſtem z dálekiey źiemie
18:
Rzekłáiemu páni: Niepowieſzli mi prawdy/ ży=
19:
wá nie będę.
Rzekł iey krol: Powiádam thobie/
20:
żem był vbogi nic niemaiąc/ iedno zbroię ſwą/
21:
ktorąm wſzytko to kroleſtwo wybáwił zręku nie
22:
przyjaćielſkich. Rzekłá iemu Páni: ále proſzę ćie
23:
powiedz mi s ktoreieś źiemie? á ktorzy byli rodźi
24:
ce twoi/ niepowieſzli mi prawdy ſlubuięć nic do
25:
śmierći nie ieść.
Odpowiedział rzekąc: Wiedz
26:
záiſtą rzecż/ że niektorego klaſztoru opát ktory | przy |
strona: 37
| Dzieiow wybráne. | 37. |
1:
przy morzu leży/ ten mie wychował/ á powiedał
2:
mi że mie nálasł w iednym ſądzie w kolebce/ á
3:
od tego cżáſu áż do tąd gdym przyſzedł w ty ſtro
4:
ny chował mie.
Vsłyſzawſzy to pani iego/ vkazá
5:
łá iemu tablycżky rzekąc: A znáſz tyto tablicżki?
6:
Vyźrzawſzy krol tablicżki/ omdlawſzy vpadł ná
7:
wznák o źiemię. Ale oná rzekłá iemu: O namiley
8:
ſzy pánie/ thyś ſyn moy iedyny/ thyś mąż y theż
9:
pan moy/ tyś ſyn brátá mego y ſyn moy.
O nami
10:
leyſzy ſynu włożyłám ćie byłá w ſąd z thymi tho
11:
tablicżkámi gdyżem ćie vrodźiłá. Biádá mnie
12:
żem ſie vrodźiłá/ áżem ták wiele złego vcżyniłá:
13:
poznáłám brátá ſwego/ á oto teraz ćiebie ſyná
14:
od niego ze mnie narodzonego.
O bych ſie byłá
15:
zápiekłá w żywoćie mátki ſwoiey/ á biyąc gło=
16:
wę o ſćiánę mowiłá: Pánie Boże coś ná mię do
17:
puśćić racżył/ otho ſyn moy/ ieſt mąż moy/ y ſyn
18:
brátá mego. Rzekł krol Grzegorz: Nie ſpodzie=
19:
wałem ſie nigdy przyść w tákowy vpad/ á teraz
20:
w nim ieſtem/ á płákał bárzo rzekąc:
O Boże/ y
21:
coś to ná mię dopuśćił/ oto mátká moiá ieſt mi
22:
żoną y przyiaćiołką. Widząc mátká tákową żá=
23:
łość ſynowę/ rzekłá iemu: Namileyſzy ſynu/ iuż
24:
ia będę zá to pokutowáć pielgrzymuiąc wſzyſt=
25:
kiego żywotá cżáſu meo/ á ty kroleſtwo będzieſz
26:
rządźił.
Rzekł iey ſyn: Nie ták/ ále wy mátko w
| F v | krole= |
strona: 37v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
kroleſtwie przebywáiąc będzieſz mie ocżekawá=
2:
łá á ia pokutuiąc będę pielgrzymował/ áże Pan
3:
odpuśći náſze grzechy. Thedy wſtawſzy w nocy
4:
oblekł ſie w pielgrzymſkie odzienie/ á pożegna=
5:
wſzy ſie z mátką ſzedł boſymi nogámi do innego
6:
kroleſtwá.
Y przyſzedł w wiecżor do iednego
7:
miáſtá w dom iednego rybitwá/ y prośił v nie=
8:
go goſpody. Rybitw widząc oſobę nie pielgrzy=
9:
mſką rzekł iemu: Znáć to dobrze że ty nie ieſteś
10:
prawdziwy pielgrzym/ odpowiedział mu Grze=
11:
gorz. A cżem ia nie prawdźiwy pielgrzym/ ále
12:
wżdy goſpody proſzę prze Bog.
Słyſząc to żoná
13:
rybitwowá máiąc nád nim luthość/ prośilá zá
14:
nim aby go przyiął. A pryiąwſzy go rybithw w
15:
dom pytał iákoby mu rzekano. Odpowiedział
16:
iemu Grzegorz. Y dał iemu chlebá ryb y wody/
17:
áby iadł/ á kázał iemu zá drzwiámi leżeć rzekąc
18:
Pielgrzymie chceſzli ſie ty oświęćić/ idźiſz ná oſo
19:
bliwe mieyſce.
Odpowiedział iemu Grzegorz:
20:
Miły goſpodarzu bárdzo bych tho rad vdziáłał/
21:
ále niewiem tákowego mieyſcá. Rzekł iemu ry=
22:
bitw. Iutro podzieſz zemną á ia ćiebie dowio=
23:
dę ná oſobliwe mieyſce. Rzekł iemu Grzegorz:
24:
Ieſtem temu bárzo rad Boże day to.
Thedy
25:
záiutrá obudźił rybitw ráno pielgrzymá/ ktory
26:
ſie kwápiąc zápomniał onych tablicżek zá drz=| wiámi |
strona: 38
| dzieiow wybráne. | 38. |
1:
wiámi. Y wſiadwſzy z nim w łodzią wiosł iego
2:
ná morze. A gdyſz iuſz ſeſnaśćie mil od brzegu
3:
byli/ przypłynęli do iedney ſkáły wyſokiey/ á ná
4:
teyto ſkále otworzywſzy rybitw drzwi do zamku
5:
ktory ná niey był puſty/
w wiodł tám Grzego=
6:
rzá pielgrzymá/ á wyſzedſzy záwárł iego/ á w=
7:
rzućiwſzy klucże w morze/ wroćił ſie záſie do do
8:
mu. Potym gdyż Grzegorz pielgrzym iuż ſiedḿ
9:
naśćie lat ná oney ſkále pokutuiąc przebywał/
10:
tedy przydáło ſie że papież vmárł/ y ſtał ſie głos
11:
z niebá przy wyzwoleniu Papieżá rzekąc:
Szu
12:
kayćie mężá Bożego imieniem Grzegorzá/ á
13:
tego weźmićie Papieżem. Vsłyſzawſzy ten głos
14:
ći ktorzy papieżá wybieráli dźiwuiąc ſie/ bárzo
15:
weſeli byli. Y posłáli posły po rozlicżnych ſtro=
16:
nách żeby go náleźli.
Tedy oni posłowie ſzuká=
17:
iąc Grzegorzá/ nocowáli w domu onego rybi=
18:
twá/ á wiecżerzáiąc mowili ku rybitwowi rze=
19:
kąc. Przyiaćielu miły iużeśmy teras wiele ſtron
20:
zieździli ſzukáiąc mężá święteo imieniem Grze
21:
gorzá/ iegobyſmy rádźi mieli Papieżem wyzwo
22:
lić á niemożem iego náleść.
Vsłyſzawſzy tho
23:
rybitw wſpomionął ná ſwoiego pielgrzymá/ y
24:
rzekł im: Nocował v mnie ieden pielgrzym imie
25:
niem Grzegorz/ ktoregom ia ná morze dowioſl
26:
do iedney ſkáły/ á támem iego záwárł/ ále iuſz | temu |
strona: 38v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
temu ieſt śiedmnaśćie lat/ wiem że iuż dawno
2:
vmárł.
Y przydáło ſie że tenże rybitw tegoż dniá
3:
ryby łowił/ á gdyż ſpráwował iednę rybę ná=
4:
lasł w niey klucże kthore był w morze wrzućił
5:
gdyż go wſkáłę záwárł. Y záwołał rzekąc: O=
6:
glądayćie klucże ktorem był w Morze wrzućił
7:
gdym go w ſkáłę záwárł. Záiſteśćie tu niedár=
8:
mo przyiácháli.
Vsłyſzawſzy á vyźrzawſzy to po
9:
słowie vrádowáli ſie bárzo. Tedy wſtawſzy rá=
10:
no náięli rybitwá/ źeby ie dowiosł do tey to ſká=
11:
ły. A gdyż tám przyiácháli á vyźrzeli sługę Bo=
12:
żego rzekli kniemu: O Grzegorzu sługo Boży/
13:
wynidź knam ku chwale Bogá wſzechmogące=
14:
go/ bo ieſt wola Boża że byś był Papieżem.
Od
15:
powiedział im Grzegorz: Iák wola páńſka ieſt
16:
ták bądź. Y wywiedli go z oney ſkáły/ á wieźli
17:
go weſele ná papieſtwo. A gdyż iuż bliſko Rzy=
18:
mu był/ ięły wſzytki dzwony w mieśćie dzwonić
19:
Vsłyſzawſzy tho mieſzcżánie dobrorzecżyli Bo=
20:
gá rzekąc: Pożegnány pan Bog wſzechmogą=
21:
cy/ ktory ſobie wyzwolił mężá ktory będzie pásł
22:
lud iego.
Y wyſzli wſzytcy przećiw iemu/ á przy=
23:
iąwſzy go z wielką pocżeſtnośćią/ Papieżem v=
24:
cżynili/ Będąc thedy błogosłáwiony Grzegorz
25:
Papieżem był bogoboyny y ſpráwiedliwy/ á we
26:
wſzem przykazániu Páńſkim chodzący/ ták że | sławá |
strona: [39]
| dźieiow wybráne. | 82. |
1:
sławá cnot y świątośći iego po wſzytkim ſwie
2:
ćie rosławiona byłá/
á przetoż wiele ludźi
kniev
3:
z rozlicznych ſtron przychodźiło/ żądáiąc iego rá
4:
dy y wſpomożenia. Vsłyſzawſzy to mátká iego/
5:
że ták cżłowiek ſwięty ieſt Papieżem/ myſliła ſá
6:
má w ſobie rzekąc: Ku komu kolwiek inemu po
7:
rádę poydę/ niż ku temu świętemu cżłowiekowi
8:
żebych iemu wſzytek żywot ſwoy obiáwiłá/ á że
9:
by iey ſyn y mąż był niewiedźiáłá.
Tedy przyiechá
10:
wſzy do Rzymu ſpowiádáłá ſie przed ſynem ſwo
11:
im/ ále przed ſpowiedźią ieden drugiego nie
12:
znał. Ale Grzegorz Papież gdy wysłuchał ſpo=
13:
wiedźi mátki ſwey/ poznał ią y rzekł iey: Mát=
14:
ko naymileyſza/ żono y przyiaćiołko moiá miła/
15:
ia ieſtem ſyn y mąż twoy/ prze ktoregoś ſie prze
16:
demną ſpowiádáłá.
Chwalmy Bogá/ kthory
17:
prze pokutę grzechy náſze odpuśćił. Vsłyſzaw=
18:
ſzy to mátká/ vpádłá przed nogámi iego/ á przed
19:
wielką rádośćią bárzo płákáłá. Tedy Papież
20:
Grzegorz podźwignąwſzy ią z źiemie przyiął ią
21:
z wielką pocżeſnośćią do domu ſwego.
Potym
22:
zbudował iey klaſztor/ á tám ią vcżynił kſienią/
23:
ktora w wielkiey pokorze á trzeźwośći ſpánná=
24:
mi przykład im dáiąc pánu Bogu służyłá/ zá=
25:
tym po niektorym cżáſu papież Grzegorz y mát
26:
ká iego dokonáli dni ſwych poſlednich w pokoiu | Wykład |
strona: [39]v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
Wykład obycżayny.
2:
N
Amileyſzy/ ten Krol ieſt Pan náſz Iezus
3:
Kryſtus/ ienż ſioſtrę/ to ieſt duſzę poru=
4:
cża brátu/ to ieſt cżłowiekowi/ bo wſzyt=
5:
cy wierni ſą bráćia iego/ á duſzá ieſt Sioſtrá y
6:
dziewká Boża. Ale że duſzá złącża ſie z ćiáłem/
7:
á ták ćiáło właſnie ieſt mu ſioſtrá.
Ciáło tedy
8:
ma duſzę w pocżeſnośći/ gdy przećiw iey nic nie
9:
cżyni/ cożby przećiw Bogu było/ á powinno ią
10:
z przykazánia Bożego zá mąſz wydáć/ przes mi
11:
łośierne vcżynki.
Tho dwoie/ ćiáło y duſzá we=
12:
ſpołek ſie miłuią/ ták że w iedney komorze leżą/
13:
to ieſt w ſercu/ ták długo poki przykazánie Bo
14:
że pełnią y z iedney miſy iadáią/ to ieſt że iedną
15:
wolą ſie rządzą/ gdy krzeſt przyięli á pychy dya=
16:
belſkiey ſie odrzekli.
Ale nieſtoćie brát/ tho ieſt
17:
cżłowiek gwałći ſioſtrę/ to ieſt duſzę grzechy/ á
18:
żądośćiámi/ ták że wſtępuie w brzemię/ á rodźi
19:
ſyná/ przes ktorego ſyná możemy rozumieć ro=
20:
dzay ludzki wſzytek/ ktory od pirwſzego oycá po
21:
chodźi.
Bo Adám był ſyn pirworodny Bogá w=
22:
ſzechmogącego/ ktoremu dano było Kroleſtwo
23:
tego świátá/ według onego piſmá Dauida pro
24:
roká. Wſzytkoś poddał pod nogi iego/ Woły | y owce |
strona: 40
| dźieiow wybráne. | 40. |
1:
y owce wſzyſtki/ nád tho y żwierzętá polne/ Ale
2:
tento ſyn miał z przykázánia ſioſtrę/ to ieſt du=
3:
ſzę mieć we cżći/
ále przez
dyablá zwiedziony/
4:
zgwałćił ią gdyż iábłko zákazáne vrwał. The=
5:
dy ſyn/ to ieſt/ rodzay ludzki/ od niego poſzedł/
6:
á wſzędzie z przyzwoleniem Rycerzá/ to ieſt/
7:
duchá ſwiętego wrzucon ieſt ná morze/ to ieſt/
8:
ná nędzę tego ſwiátá/ kędy pływał przez wiele
9:
cżáſow.
Pothym oćiec vmárł był/ á opuſzcżoná
10:
byłá iego páni ſioſtrá/ to ieſt duſzá/ á przethoż
11:
kſiążę/ to ieſth/ dyabeł ogárnął ią/ áże ſyn Boży
12:
przyſzedł Bog y cżłowiek/ y wybáwił/ nie tylko
13:
matkę ále y wſzyſtko kroleſtwo/ to ieſt/ wſzyſtek
14:
rodzay cżłowiecży przes ſwą mękę/
bo przećiw
15:
iego Kſiążęćiu/ to ieſt dyabłu walcżył/ á zwyćię
16:
ſtwo odzierżał: y źiemię ſtráconą to ieſt ray przy
17:
wroćił nam. Potym mátkę ſwą/ to ieſt/ ſwiętą
18:
cerkiew Krześćijáńſką poiął/ przez ktorą były ta
19:
blicżki nápiſány/ to ieſt dzieſięćioro Boże przy
20:
kazánie/ ktore Moiżeſz od Bogá wziął.
Ná ty
21:
tablicżki mamy záwſze pátrzyć/ á w ſwym ſercu
22:
mieć y piſmo śiwęte cżytáć y rozumieć. A potym
23:
mamy ſie pytáć kto nas z ſędu wyiął/ bo Opáth
24:
to ieſt Bog/ kthory przez ſyná ſwoiego iedyne=
25:
go záwżdy nas ćiągnie przes łáſkę/ z nędze grze
26:
chu/
á dáwa nas ku wychowániu rybithwo=
| wi/ |
strona: 40v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
wi/ ktory ieſt káżdy práłát/ ktoryż to ma wycho
2:
wáć grzeſznego cżłowieká w dobrych vcżynkách
3:
á iego ku boiu dla Pána Kryſthuſá dáć/ iżeby
4:
mogł miedzy mnichy być/ to ieſt miedzy mężmi
5:
Swiętemi przebywáć á świętym być.
Potym
6:
żeby mogł płynąć w łodźi/ tho ieſt w przykazá=
7:
niu Bożym chodźić/ á mężnie boiowáć/ á potym
8:
ku wielkim bogáctwam przyść. Bogáctwá ſą
9:
cnoty/ prze ktore duſzá bywa vbogáconá/ ktora
10:
bywa prziętá w dom mieſzcżániná/ to ieſt Pre=
11:
łatá.
A prełat go wiedzie do ſtároſty/ tho ieſt do
12:
ſpowiedniká/ przez kthore bywa wiedzion ná
13:
drogę zbáwienia/ przeto że boiuie zá pánią/ to
14:
ieſt zá duſzą. Ale ſie wżdy cżęſtho wráca/ á ieź=
15:
dźi ná łow/ to ieſt ná prożnośći tego świátá.
A
16:
páni/ to ieſt duſzá/ rozniemaga ſie gdyż weyźrzy
17:
ná tablicżki piſáne/ tho ieſth gdy wſpomni ná
18:
przeſtępy vcżynione przez nię. Przetoż rycerze
19:
tho ieſt wſzyſtki ſmysły máią paná z łowu przy=20:
wieś/ tho ieſt cżłeká odwieść od cżeſnych rzecży
21:
á ták gdy iuż cżłowiek widźi duſzę á oná vpádłá
22:
tedy też ma ná źiemię pádnąć/
to ieſt/ wydáć ſie
23:
ná wſzyſtkę pokorę/ odzienie pyſzne/ to ieſt grze=
24:
chy zrzućić/ á ták pielgrzymuiąc to ieſt trwáiąc
25:
w dobrych cnotách/ áż przydzieſz w dom rybith=
26:
wá/ to ieſth dobrego prełatá/ z ktorego rády w | ſkáłę |
strona: 41
| dźieiow wybráne | 41. |
1:
ſkáłę pokuty maſz być záwárt/ áż posłowie/
tho
2:
ieſt mężowie kośćielni/ gdyż pokutá będzie wy=
3:
pełnioná/ przywiodą ćie do Rzymu to ieſth do
4:
zboru krzeſćijánſkiego/ w ktorym mamy przeby
5:
wáć. A tedy zwony będą zwonić/ to ieſt miłoſier
6:
ne vcżynki/ będą przijemne pánu Bogu/ á mieſz
7:
cżánie/ to ieſt ánieli/ będą ſie weſelić/ z náwro=
8:
cenia grzeſznego/
iákoż nápiſał S: Lukaſz w
9:
15 kápito: Weſele ieſt ániołom Bożym nád ie=
10:
dnym grzeſznikiem pokutuiącym/ niżli nád dzie
11:
więćdzieſiąt ſpráwiedliwych/ ktorzy nie potrze
12:
buią pokuty.
Potym w wiedzieſz pánią/ tho ieſt
13:
duſzę do klaſztorá/ to ieſt do kroleſtwá nie=
14:
bieſkiego w ktore nas przywiedź Ie=
15:
zu Kryſte ná wieki pożegnány.
16:
Przykład o pyſznym Ceſárzu
17:
Iowinianie/ á o iego vniżeniu/ á że Pan Bog
18:
cżęſtokroć pyſzne zrzuca/ pokorne powyſzſza.
19:
I
Owinian Ceſarz bárzo mo=
20:
żny w Rzymie pánował/ ktho=
21:
ry iednego cżáſu ná łożu leżał/
22:
prze wielką możnośc ſwą Pod=
23:
niosło ſie ſerce iego w wielką py= | G | chę |
strona: 41v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
chę. Y pocżął myſlić ſam w ſobie rzekąc: Nieieſt
2:
Bog iny możnieyſzy nád mię. A gdyż ták myſlił/
3:
záſnął.
A ráno wſtawſzy/ roſkazał pánom ſwym
4:
y dworzánom żeby ſie zgotowáli znim ná łow
5:
iácháć. Tedy dworzánie iego zgothowawſzy
6:
ſie thegoż dniá iácháli znim ná łow. A gdy iuż
7:
ná drodze byli/ Ceſárzowi ták gorąco było/ że
8:
ſie mu zdáło żeby miał vmrzeć/ ieſliby ſie był w
9:
źimney wodzie nie ſkąpał.
Vyźrzawſzy thedy
10:
Ceſarz zdáleká wielką wodę/ Rzekł ſwym ryce=
11:
rzom: Zoſtańćie tu tho máło/ áż ſie ia poydę
12:
ſkąpię. Y odiáchał od nich/ á przyſzedwſzy ku o=
13:
ney wodzie/ á ziąwſzy odzienie y kąpał ſie.
A
14:
gdyż tám kąpiąc ſie/ przemieſzkiwał/ przyſzed=
15:
ſzy niektory cżłowiek/ iemu ná oblicżu/ w mowie
16:
w chodzie y we wſzem podobny/ á oblekſzy ſie w
17:
iego odzienie/ y wſiadſzy ná iego koń/ iachał ku
18:
rycerzom. Widząc tedy dworzánie oſobę Ce=
19:
ſárſką (mnimáiąc być Ceſárzá) przyięli go z
20:
pocżeſnośćią/ á Ceſárzá nágiego zoſtáwili.
A
21:
po onym łowie iáchał on Ceſarz ná páłac z ſwy
22:
mi Rycerzmi. Potym ſkąpawſzy ſie Iowini=
23:
an Ceſarz/ á wyſzedſzy z wody/ áni odzienia/ á=
24:
ni koniá nálazł/ á dziwuiąc ſie bárzo/ że nikogo
25:
był nie widział/ y záſmucił ſie bárzo/ bo Ceſá=
26:
rzem będąc sſtał ſie nági.
Y pocżął myſlić ſam
| w ſobie |
strona: 42
| dzieiow wybráne. | 42. |
1:
w ſobie rzekąc: Co mam cżynić/ żem ták nędznie
2:
á hániebnie od ſwych opuſzcżon? Ale iuż wiem
3:
co vcżynię. Ieſth od tąd nie dáleko ieden rycerz
4:
ktoregom ia rycerzem vcżynił.
Poydę k niemu
5:
á odzienia y koniá v niego wezmę/ y ták ná pá=
6:
łac moy poiádę/ á zá tęto lekkość/ y pośmiewá=
7:
nie pomſtę słuſzną nád nimi vcżynię. Tedy Io=
8:
winian Ceſarz ſzedł nágo ku zamku onego Ry=
9:
cerzá/ á przyſzedſzy ſthoiąc v wrot kołáthał áby
10:
mu otworzono.
Y pythał iego wrotny rzekąc:
11:
Ktoś ty ieſt/ á cżeo chceſz? Odpowiedział Iowi
12:
nian rzekąc: Odewrzy tylko bronę/ á ktom ieſth
13:
ogląday. A otworzywſzy wrotny wrotá/ á vyź=
14:
rzawſzy go nágiego dźiwił ſie y rzekł k niemu:
15:
A ktożeś ty/ powiedz mi?
Odpowiedział iemu
16:
Iowinian rzekąc: Ia ieſtem Iowinián Ceſarz
17:
Idzi ku pánu twemu: á rzekni mu żeby mi dał
18:
odzienia y koniá/ bom odzienie y koń ſtráćił kie=
19:
dym ſie kąpał á dworzánie mię thák odiácháli.
20:
Rzekł iemu wrotny: Nędzny á ſzkárády chło=
21:
pie/ coſz to mowiſz á łżeſz?
Ceſarz Iowinian iá=
22:
chał dawno z ſwymi dworzány ná páłac/ á pan
23:
moy doprowádziwſzy go ná zamek/ wroćił ſie
24:
do domu/ á nine obiádwa/ ále tho żeś ſie ſmiał
25:
mienić Ceſárzem/ powiem pánu memu. A przy
26:
ſzedſzy wrotny ku pánu wſzyſthkę rzecż Iowini=| G ij | anowę |
strona: 42v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
anowę powiedźiał:
Vſlyſzawſzy to pan/ przyka=
2:
zał żeby go przed niego przywiedziono. A gdyż
3:
go przywiedziono/ vyźrzawſzy go rycerz nie po=
4:
znał iego że Ceſarz był/ ále go on dobrze znał Y
5:
pytał go rzekąc: Ktoś ty/ á iáko thobie dzieią?
6:
Odpowiedział iemu Iowinian rzekąc: Ia ie=
7:
ſtem Iowinian á iam ćiebie vcżynił rycerzem
8:
thego cżáſu/ y powiedział gdy tho był vcżynił.
9:
Rekł iemu rycerz: Nędzny chłopie ktorą vpor=
10:
nośćią ſmiałeś ſie mienić Ceſárzem/ bo Ceſarzem
11:
pan moy iuż ná páłacu ſwym ieſth/ á ia dopro=
12:
wádźiwſzy go wroćiłem ſie/ á żeś ſie ſmiał Ce=
13:
ſárzem mienić krom pomſty nie będzieſz.
Y ka=
14:
zał go bárzo vbić/ á potym z zamku wypędzić.
15:
Tedy on vbicżowány y wypędzony bázo rzew=
16:
no płákał rzekąc: O Boże wſzechmogący/ coż
17:
ieſt to/ że moy rycerz niezna mię/ á nád tho ka=
18:
zał mię ták bárzo vbić?
Y pocżął myſlić ſam w
19:
ſobie rzekąc: Ieſt nie dáleko od tąd iedno kſiążę
20:
moy pan rádny/ Poydę ku niemu á powiem ie=
21:
mu thę wſzyſthkę ſwą przygodę/ ábych od niego
22:
był przyodziány/ y ná ſwoy páłac przywrocony.
23:
Tedy przyſzedſzy ku zámku onego kſiążęćiá/ zá=
24:
kołátał áby mu otworzono.
Vsłyſzawſzy wro=
25:
tny kołátánie otworzył wrothá/ á vyźrzawſzy
26:
cżłowieká nágieo dziwował ſie y pytał iego rze | kąc |
strona: 43
| dźieiow wybráne. | 43. |
1:
kąc: Ktoś ty/ á przecżeś tu przyſzedł będąc ná=
2:
gi? Odpowiedział iemu Iowinian: Ia ieſtem
3:
Ceſarz/ á zprzygody ſtraćiłem odzienie y koniá/
4:
á przetożem przyſzedł ku kſiążęćiu/ żeby mie w=
5:
ſpomogł w tey to mey przygodzie wielkiey. V=
6:
słyſzáwſzy tę rzecż wrotny/ dźiwił ſie themu/ á
7:
wſzedſzy ná páłac ku pánu/ powiedział iemu tę
8:
rzecż. Y rzekło kſiążę wrotnemu: W wiedź go
9:
ſam. A gdyż go w wiodł/ żadny go nie poznał.
10:
Tedy kſiążę pocżął go pytáć rzekąc: Ktoś thy?
11:
Odpowiedział Iowinian: Ia ieſthem Ceſarz
12:
Iowinian/ ktorym ćiebie vcżynił wielkim pá=
13:
nem y kſiążęćiem mym rádnym. Rzekło iemu
14:
Kſiążę: Szalony á nędzny chłopie/ wſzákom ia
15:
nie dawno z mym pánem Ceſárzem ieździł ná
16:
páłac y wroćiłem ſie záſie.
Ale żeś ſobie cżeść
17:
Ceſárſką przedemną śmiał przywłaſzcżyć/ nie=
18:
będzieſz krom kaźniey: Y kázał go wſádźić do
19:
ćiemnice/ á kęs chlebá y wody iemu dáć. Potym
20:
kazał go z ćiemnice wywieſć y bárzo vbić/ á vbi
21:
wſzy kázał go z dworu precż wypędzić.
A zluto=
22:
wawſzyſie ieden sługá kſiążęcy nád nim dał mu
23:
płáchetkę áby ſie przyodział/ tedy Iowinian v=
24:
bithy á wypędzony/ pocżął bárzo płákáć rze=
25:
knąc: Biádá mnie nędznemu cżłowiekowi/
26:
Co mam cżynić/ żem ſie sſthał náſmiewánym y | G iij | wzgár= |
strona: 43v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
wzgárdzonym wſzemu ludu/
y myſlił ſam w ſo=
2:
bie rzekąc: Poydę ieſzcże ná ſwoy páłac/ áza
3:
mię poznáią moi/ á zwłaſzcżá á za mię ma Ceſá
4:
rzowa pozna przez pewne známioná.
5:
Powſtáwſzy tedy Iowinian w they iedney
6:
płáchetce ſzedł ná zamek/ á przyſzedſzy kołáthał
7:
we wrotá áby go puſzcżono/
á wrotny vſlyſzaw=
8:
ſzy kołátánie otworzył/ á vyźrzawſzy go pythał
9:
iego rzekąc: Kto ieſteś ty? Odpowiedział iemu
10:
Iowinian/ Dziwuię ſie że mię nie znaſz/ ktoryś
11:
v mnie przez ták długi cżás służył.
Rzekł iemu
12:
wrotny: Coż to mowiſz łżywie/ Ia służę Ceſá=
13:
rzowi á nie tobie. Rzekł iemu Iowinian: Ia ie
14:
ſthem Ceſarz Iowinian/ á nie wierzſzli mi/ ále
15:
idźi proſzę ćie ku Ceſárzowey/ á powieſz iey zná=
16:
mioná ktore ia tobie powiem/ á tych żadny iny
17:
nie wie iedno oná/ że temu wierzyć będzie/
y rze
18:
kni iey że mi przez ćie poſle odzienie/ bom ſprzy=
19:
gody wſzytko ſtráćił. Rzekł iemu wrotny: Znam
20:
ći ia żeś thy ſzalony/ wſzak Ceſarz y Ceſárzowa
21:
ſiedzą ninie zá ſtołem/ á thy ſie mieniſz być Ce=
22:
ſárzem.
Poydę ia ku Ceſárzowey á powiem iey
23:
twą rzecż/ ále to pewnie wiem/ że dobrze bith
24:
będzieſz. A vsłyſzawſzy wrotny známioná od Io
25:
winianá/ przyſzedł ku Ceſárzowej/ á powiedziáł
26:
iey wſzyſtko co był od niego słyſzał.
Vsłyſzawſzy
| tho |
strona: 44
| Dzieiow wybráne. | 44. |
1:
to Ceſárzowa záſmućiłá ſie/ á obroćiwſzy ſie ku
2:
pánu ſwemu rzekłá: Pánie moy słyſz dziwnych
3:
rzecży. Známioná oſobliwe ktore ſie miedzy ná
4:
mi dziáły/ cżłowiek ieden przed broną ſtoiąc
5:
przez tegoto wrotnego mnie powiáda/ á mieni
6:
ſie być Ceſarzem/ y pánem mym/
y żąda odźienia
7:
odemnie: Gdyż to on Ceſarz vsłyſzał/ roſkazał
8:
wrotnemu/ żeby go przywiodł przed oblicżność
9:
wſzytkich. Tedy gdyż ták hániebnie Iowinian
10:
ná páłac przed oblicżność wſzytkich był wywie=
11:
dzion/ niektory pies ktory go przed tym bárzo
12:
miłował/
á vniego záwdy w obiad legał/ rzućił
13:
ſie ná nieo/ chcąc go vkęśić/ áby go byli nieobro
14:
nili słudzy/ vmorzyłby go był/ á przetoż go nieo
15:
bráźił. Był theż tám y Sokoł ná żerdźi/ ktory
16:
vyźrzawſzy go miotał ſie nań/ á vrwawſzy ſie y
17:
wylećiał precż z dworu:
Widząc tedy on Ceſarz
18:
Iowinianá przed ſobą ſtoiącego/ rzekł ku wſzyt
19:
kim ktorzy byli ná páłacu. Słyſzćie odpowiedzi
20:
tego chłopá. Y pocżął go pytáć rzekąc: Powiedz
21:
mi ktoś ty ieſt/ á przecżeś tu przyſzedł? Odpowie
22:
dział iemu Iowinian/ Pánie miły odpowiedź
23:
ma niebądź dziwna bo ieſt prawdźiwa.
Ieſtem
24:
Iowinian Ceſarz tego mieyſcá. Vsłyſzawſzy to
25:
on Ceſarz pytał wſzytkich ſiedzących przy ſto=
26:
le/ y około ſtoiących rzekąc: Powiedzćie ktory | G iiij | zwas |
strona: 44v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
ry z nas dwu ieſt Ceſarz á pan wáſz?
Odpowie=
2:
dzieli pánowie: Miłośćiwy pánie przez ty przy
3:
ſięgi ktoreſmy tobie cżynili/ wyznawamy wſzyt
4:
cy ćiebie być Ceſárzem á pánem náſzym kthore=
5:
goż my od młodośći znamy/ á thego chłopá iá=
6:
koſmy żywi nie znamy. A przetoż wſzyſcy iedná=
7:
kim głoſem proſiemy żeby ten chłop był ſkáran
8:
áby ſie ini przez nieo karáli/ á tákowey śmiáło=
9:
śći nie mieli.
Tedy Ceſarz obroćiwſzy ſie ku Ceſá
10:
rzowey rzekł iey: Páni ma miła przez wierność
11:
ktorąś mi powinná/ powiedz mi znaſzli teo cżło=
12:
wieká/ kthory powiedział ſie być Ceſárzem pá=
13:
nem twym Odpowiedziáłá Ceſárzowa: Pánie
14:
moy/ ocoż mię tho pytaſz/ ázali nie więcey niżli
15:
trzydzieſći lát przebywam ſtobą á dziatki mam
16:
iedno ſie dźiwuię tev/ iáko ten cżłowiek wie ná=
17:
ſze táiemnice/ ktore ſie miedzy námi dźiały. Zá=
18:
tym rzekł Ceſarz Iowinianowi: Gdyżeś thák
19:
przed námi wſzemi śmiał ſie Ceſárzem mienić
20:
przethoż roſkázuiemy/ áby ćie dziś vwiązawſzy
21:
koniowi v ogoná zá koniem włocżono.
A bę=
22:
dzieſzli ſie potym Ceſárzem śmiał mienić/ tedy
23:
śmierći hániebney nie vydzieſz. A wezwawſzy
24:
sług/ dał go im áby ták z nim vcżynili/ iáko on
25:
roſkazał/ á nad to áby go dobrze vbili. Thedy
26:
słudzy wźiąwſzy Iowinianá á vwłocżywſzy y | vbiwſzy |
strona: 45
| Dzieiow wybráne | 45. |
1:
vbiwſzy iego/ przed miáſtho nápoły martwego
2:
wyrzućili.
3:
Pothym Iowinian pocżął bárzo płákáć/
4:
(roſpacżáiąc o Ceſárſtwie) nárzekáiąc: Nie=
5:
ſzcżęſny to był dźień/ kthregom ſie ia národźił/
6:
Nieſzcżęſna godźiná ktorym ſie ia pocżął/ Biá=
7:
dá mnie nędznemu cżłowiekowi/ ktorym ku tá=
8:
kowey nędzy/ háńbie y żáłośći przyſzedł. Wſzyſ=
9:
cy przyiaćiele moi odſtąpili mię.
Zoná moiá y
10:
ſynowie moi nie znáią mie/ Obych ſie ia był ná=
11:
świát nigdy nienárodźił. A gdyż ták nárzeká=
12:
iąc płákał/ tedy wſpomniał że thám ieſzcże nie=
13:
dáleko przebywał puſtełnik/ iego ſpowiednik.
Y
14:
pocżął myſlić ſam w ſobie rzekąc: Poydę ieſzcże
15:
ku tev puſtelnikowi/ áza mię on pozna/ bo mię
16:
cżęſtokroć ſpowiedźi słuchał. Y ſzedł ku onemu
17:
puſtelnikowi. A prżyſzedſzy zákołátał w okienko
18:
komory iego/ Vsłyſzawſzy puſtelnik kołátánie
19:
pytał rzekąc: Kto ieſt?
Odpowiedział Iowini=
20:
an. Ia ieſtem Ceſarz Iowinian/ Odewrzy o=
21:
kienko żebych ſthobą mowił. Vſlyſzawſzy głos ie
22:
go puſtelnik/ otworzył okienko. A gdyż go vyz=
23:
rzał/ niepoznał go/ ále s pierzchliwośćią pred 24:
ko okienko záwárł rzekac: Odeydźi precz prze=
25:
klęty y zły duchu/ bo nie ieſteś thy Ceſárz/ ále zły
26:
duch w oſobie cżłowiecżey.
Vsłyſzawſzy to Io=
| G v | wini= |
strona: 45v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
winian prze wielką żałość vpadł ná źiemię/ á
2:
rwał włoſy ná głowie ſwey rzekąc: O boże w
3:
ſzechmogący przecżeś námię to wielkie poniże=
4:
nie/ á od wſzytkich wzgárdzenie dopuśćił/ bo iuż
5:
niewiem co dáley vcżynić mam.
A rzekſzy to/ w
6:
ſpomionął/ że ná łożu leżąc/ podniosło ſie było
7:
ſerce iego w pychę/ rzekąc: żeby niebyło Bogá
8:
inego mężnieyſzego nádeń. A wſpomionąwſzy
9:
to/ wnetki iął záſie kołátáć w okienko ná onego
10:
puſtelniká rzekąc: Mężu boży proſzę ćie prze mi
11:
łość onego ktory wiśiał zá nas zá grzeſzne ná
12:
krzyżu/
posłuchay mie ſpowiedzi/ lubo ták nie=
13:
otwieráiąc okienká. Rzekł iemu puſtelnik wy=
14:
ſlucham/ powiáday. Tedy on z płácżem á ſkru=
15:
chą wielką ſpowiádał ſie wſzytkich ſwych grze=
16:
chow/ á nawięcey onego grzechu że ſie był pod=
17:
nioſl w pychę/ przećiw pánu Bogu rzekąc: żeby
18:
niebyło Bogá inego nádeń.
A gdy ſie Iowini=
19:
an ſpowiádał y pokutę przyiął/ puſtelnik otwo
20:
rzywſzy okienko/ wnet go poznał y rzekł: Swiá
21:
dek mi ieſt pan Bog/ żem ćie nieznał/ álem ćie
22:
teraz poznał: mamći odzienie ále vbogie/ á
23:
wſzákże weźmi co lepſze/ á oblekſzy ſie idziſz ná pá
24:
łac/ Mam nádzieię że ćie wſzytcy poznáią.
25:
Tedy Iowinian Ceſarz/ oblekſzy ſie w ie=
26:
go odzienie y ſzedł ná zamek/ á ſtoiąc v brony | kołátał |
strona: 46
| dźieiow wybráne | 46. |
1:
kołátał áby iemu otworzono. Vsłyſzawſzy tho
2:
wrotny otworzył wrothá/ y z wielką pocżeſno=
3:
śćią go przyiął. Y rzekł Iowinian wrotnemu:
4:
Snadź mię znaſz? Odpowiedział wrotahny
5:
Pánie moy miły/ iáko nie mam znáć/ páná me=
6:
go/ Ale ſie temu dźiwuię żem tu ſtał przez wſzy=
7:
tek dzień/ nigdziem nie odchodźił/ á niewidzia=
8:
łem gdyżeś twa miłość wyſzedł/ A gdyż wſzedł
9:
Iowinian w zamek/ wſzyſcy ktorzy iego vyźrze
10:
li kłániáli ſie iemu/ ále drugi Ceſarz był z pánią
11:
w páłacu.
A wyſzedſzy niektory Rycerz z páłacu
12:
od Ceſárzá/ y pátrzył nań pilnie/ á pothym w=
13:
ſzedł ná páłac/ y rzekł ku Ceſárzowi: Miłoſćiwy
14:
pánie ieſth ſám przed páłacem ieden cżłowiek/
15:
kthoremu ſie wſzyſcy kłániáią y cżeść dawáią/
16:
ktory we wſzem ieſt podobien twey miłośći/ ták
17:
że owſzeki nie znáć ktoryby z was był Ceſárzem.
18:
Vsłyſzawſzy to Ceſarz rzekkł ku Ceſárzowey/ Wy
19:
nidź á ogląday znaſzli tego cżłowieká. Y wy=
20:
ſzłá Ceſárzowa przed páłac/ á widząc Iowini=
21:
áná dźiwowáłá ſie bárzo/ y záſie w páłac we=
22:
ſzłá ku Ceſárzowi/ rzekłá: Pánie moy powiá=
23:
dam thobie záiſte że niewiem kthory z was ieſt
24:
moy pan.
Rzekł k temu Ceſarz: Tákli tho ieſt.
25:
Poydę ia też tám á prawdę vznam. Wyſzedſzy
26:
tedy Ceſarz z páłacu/ á vyźrzawſzy Iowinianá/| poiął |
strona: 46v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
poiął go z ſobą zá rękę/ y kazał iemu podla ſie=
2:
bie ſtać: á wezwawſzy wſzech rycerzow y pánow
3:
ktorzy byli s Ceſárzową/ pytał ich rzekąc:
Przez
4:
przyſięgę ktorąſćie mi cżynili/ powiedzćie ktory
5:
znas dwu ieſt Ceſárzem? Odpowiedźiáłá napir
6:
wey Ceſárzowa rzeknąc: pánie miły mnie wtym
7:
pierwey ſluſze odpowiádáć. Ale ſwiádek mi ieſt
8:
pan Bog że owſzeki niewiem ktory z was ieſth
9:
pan moy.
A takież wſzyſcy mowili. Rzekł im Ce
10:
ſarz/ Słuchayćie mię wſzyſcy. Ten cżłowiek ieſt
11:
ći Ceſarz pan wáſz. Ale że niektorego cżáſu pod=
12:
niosł ſie był w pychę przećiw pánu Bogu/ prze
13:
ktory grzech bog go ſkárał/ odiąwſzy znáiomoſć
14:
ludzką od niego/ ták długo áż zá ten grzech pá
15:
nu bogu doſyć vcżynił.
A ia ieſtem ánioł Boży
16:
y ſtroż duſze iego/ ktoryżem thák długo ſtrzegł
17:
páńſtwá/ poki ná pokućie był. Ale że iuż iego po=
18:
kutę zá grzechy ſwe wypełnił/ przetoż odtąd á
19:
byśćie iemu záſie poddáni byli/ iáko pánu ſwe=
20:
mu. A zátym was pánu Bogu porucżam. A rze
21:
kſzy tho zniknął z ocżu ich.
Tedy Iowinian Ce=
22:
ſarz będąc záſie przywroconym ná ſtolec ſwoy/
23:
dziękował pánu bogu/ chodząc przed nim we
24:
wſzem przykazániu iego/ y był ſtar cżyniąc w=
25:
ſzyſtki vcżynki chwálebne/ y záwárł ieſt dzień
26:
ſwoy poſledni w pokoiu. | Wykład |
strona: 47
| Dzieiow wybráne. | 47. |
1:
Wykład tego obycźáyny.
2:
N
Amileyſzy bráćia/ Ceſarz then może być
3:
rzecżon káżdy cżlowiek świáthu wźięth
4:
poddány/ kthory dla bogactw y dla ćći/
5:
podnoſi ſie w pychę w ſercu ſwym/ iákoby drugi
6:
Nábuchodonozor/ kthory nie był poſluſzny przy
7:
kazánia bożego/
Tákowy rycerzow vżywa/ tho
8:
ieſt ſmyſlow/ á iedzie ná łow/ proznośći thego
9:
ſwiátá. Potym gorącość wielka/ to ieſt pokuſá
10:
dyabelſka zeymie go/ że nie może być w pokoiu/
11:
áż będzie ochłodzon w wodách ſwieckich/ á tho
12:
ochłodzenie ieſt zemdlenie duſze/
A ták rycerze/
13:
tho ieſt ſmysłowie/ opuſzcżáią cżłowieká krom
14:
ſtrożey kilko kroc ſie myć chce w wodzie świec=
15:
kiey. A tákowy napierwey zſiáda skoniá/ to ieſt
16:
od wiáry błądźi/ bo ná krzćie ſlubił w Bogá wie
17:
rzyć/ á pychy Dyabelſkiey ſie odrzekł/
ále gdy
18:
ſie zupełnie w wodách świeckich kąpie/ wiárę
19:
tráći/ á to ieſt s koniá z ſieść. Potym zeymie o=
20:
dźienie ſwe/ to ieſt cnoty ktore przyiął ná krzćie
21:
á ták nági á nędzny leży w prożnośćiách ſwiec=
22:
kich.
Potym drugi cżłowiek/ to ieſt práłat/ kto=
23:
ry ma ſtrzedz wiáry y cnot/ bierze odzienie/ bo
24:
práłatowi daná ieſt moc rozwięzowáć grzeſzne| go cżło= |
strona: 47v
| Hyſtorie z Rzymſkich |
1:
go cżłowieká/ kilkokroć grzeſzny cżłowiek cży=
2:
ſtym ſercem náwráca ſie ku bogu.
Iowinian to
3:
ieſt grzeſzny cżłowiek/ gdyż z wody ſwieckiey wy
4:
chodźi przez łáſkę bożą/ tedy nie náyduie ſzat to
5:
ieſt żadney cnoty/ bo wſzytko ſtráćił przez grzech
6:
á teo ma żáłowáć: ále áby záſie doſtał odzienia
7:
to ieſt cnot: ma iść napierwey do domu rycerzo
8:
weo.
Ten rycerz ieſtći rozum ktory ćie ma káráć
9:
y bicżowáć/ bo rozum przywodźi że zgrzeſzyłliś
10:
przećiw Bogu/ tedy maſz ſie polepſzyć á pokuto
11:
wáć/ á przetho niemożeſz ſie mienić Ceſárzem
12:
to ieſt wiernym krzeſćiáninem boś vcżynki krze
13:
śćiańſkie ſtráćił przez grzech.
Potym maſz iſć do
14:
zamku Kſiążęcego/ to ieſt do właſnego ſumnie
15:
nia/ ktore przećiw tobie ćięſzko ſzemrze/ áż ſie z
16:
pánem bogiē ziednaſz/ y owſzem dáwa ćie w ćie
17:
mnicę/ to ieſt w trudnoſć á w wątpliwość wiel
18:
ką/ przez ktorą drogę będzieſz mił pánu Bogu/
19:
Możeſz też y rány przyiąć od niego/ to ieſt ſkru=
20:
chę ſerdecżną/ przez ktorą krew/ to ieſt/ grzech
21:
wypłynie. Potym maſz kołátáć do páłacu ſercá
22:
twego/ to ieſt ſpilnośćią/ á bárzo myſlić/ iáko/ á
23:
procż grzeſzyłeś przećiw pánu Bogu.
Pothym
24:
wrotny/ to ieſt wola twa/ ktora ieſt wolna/ ma
25:
otworzyć drzwi ſercá twego/ á ma ćie wieſć ku
26:
pierwey niewinnośći/ ktorąś przyiął ná krzćie | ſwię= |
strona: 48
| Dzieiow wybráne. | 48. |
1:
ſwiętym. Pies ktory ſie miece żeby ćie zábił/ to
2:
ieſt ćiáło twe właſne/ przez ktoreby cżłowiek był
3:
cżęſtokroć zábit/ by pan Bog nie bronił.
Sokoł
4:
ktory vrwawſzy ſie z żerdźi precż vleći/ tho ieſt
5:
moc boża/ nie będzie przebywáłá ſtobą/ iáko dłu
6:
go leżeć będzieſz w grzechách. Tedy áni żoná áni
7:
duſzá będzie znáłá twego zbáwienia/ Przetoż
8:
maſz być włocżon v ogoná końſkiego vwiązány/
9:
to ieſt zá to coś cżynił/ á ile kroćieś tho vcżynił/
10:
maſz záłowáć y ſkruchę mieć.
A gdyż ták vcży=
11:
niſz/ tedy poydzieſz ku puſtelnikowi/ tho ieſt ku
12:
mądremu ſpowiednikowi/ ktory ſiedzi w komo
13:
rze kośćiołá ſwiętego/ á ſpowiádaſz ſie ze wſzech
14:
grzechow ktoremiś grzeſzył przećiw pánu Bo=
15:
gu/ á przez záwárte okienko/ to ieſt nie dla ludz
16:
kiey chwały/ ále ku twemu poćieſzeniu.
A wnet=
17:
ki Bog y wſzytcy ánieli/ poznáią ćie. Potym ob
18:
lecżeſz ſie w odzienie/ tho ieſt w cnoty dobre/ á
19:
poydzieſz do páłacu ſercá tweo/ á wſzytcy ryce=
20:
rze/ to ieſt ſmyſly/ y żoná twa/ to ieſt duſzá/ po=
21:
znáią ćie/ bo iuż ſtánieſz ſie záſie prawdziwym
22:
Ceſárzem/ to ieſt/ wiernym krześćiáninem
23:
A będzieſz pánował w Ceſárſtwie Kro=
24:
leſtwá niebieſkiego.
25:
Przykład o Doskonáłości.
| Tytus |
strona: 48v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
T
Hytus Ceſarz bárzo możny w rzy
2:
mie Mieśćie sławnym pánował/
3:
kthory był vſtáwil thákie práwo
4:
żeby dzień národzenia ſyná iego
5:
pierworodnego od wſzyſthkich był
6:
święcon
A ktożby kolwiek dniá národzenia ſy
7:
ná ieo nie ſwięćił/ áby ſmierćią vmárł. A gdyż to
8:
práwo wſzytkim było obiáwiono/ Tedj Titus Ce
9:
ſarz wezwawſzy miſtrzá Wirgiliuſzá y rzekł iev:
10:
Miſtrzu Wirgiliuſzu/ wydałem to práwo/ ále
11:
wiem że ie ludzie cżęſtokroć będą przeſthępo=
12:
wáć/ nie będęli ia miał iákiego dowiádowá=
13:
nia dla tákowych przeſtępcow.
Przetoż wedle
14:
twoiey dowćipnoſći/ vcżyń iáką rzecż/ przez kto
15:
rą bych ſie mogł dowiádowáć thákowych prze=
16:
ſtępcow. Rzekł wirgiliuſz: Vcżynię iáko każeſz.
17:
Thedy Wirgiliuſz poſtáwił ieden słup pośrzod
18:
miaſtá/ á vcżynił cżárnokſięſką náuką że on ſlup
19:
wſze grzechy ſkryte onego dniá vcżynione Ceſá
20:
rzowi powiádał.
A ták przez oſkárżenie onego
21:
obrázu wiele ich śćinano. Y był ieden kowal w
22:
mieśćie imieniem Fokus/ ktory onego dniá iá=
23:
ko y inego záwżdy robił. A gdyż iednego cżáſu
24:
leżąc ná łożu rozmyſlał/ á iáko wiele ludźi
25:
przez oſkárżenie onego ſlupu śćinano.
Tedy w=
| ſtaw |
strona: 49
| Dzieiow wybráne. | 49. |
1:
ſtawſzy ráno/ y ſzedł ku onemu ſlupu/ y rzekł ie=
2:
mu: Obráźie przez twe oſkárżenie wiele ludźi v
3:
miera/ oſkárżyſzli thy mnie/ ſlubuię Bogu że ia
4:
twą głowę słukę. A rzekſzy to ſzedł do domu/ y ro
5:
bił.
Tedy Tytus Ceſarz iákoż był zwykł/ posłał
6:
poſly ku obrázowi/ áby ſie dowiedzieli od niego
7:
byłli by ktho/ kthoryby przykazánie iego prze=
8:
ſtąpił. Gdyż tedy poſlowie przyſzli ku onemu
9:
słupowi/ y opowiedzieli iemu wolą Ceſárſką.
10:
Odpowiedział im obraz rzekąc:
Przyiáćiele mi
11:
li/ podnieſćie ocży ſwe/ á pátrząc cżytayćie co to
12:
ná mym cżele nápiſano. Tedy oni podniozwſzy
13:
ocży ſwe vyźrzeli trzy rzecży ná cżele ieo táko ná
14:
piſáne: Cżaſy ſie przemieniáią/ ludzie ſie pogar=
15:
ſzáią/ á kto będzie ninie prawdę mowić/ muſi bi
16:
iącemu głowy náſtáwić.
A gdyż to przecżytáli
17:
rzekł im ſlup: Idźćie powiedzćie pánu wáſzemu
18:
cośćie widzieli y cżytáli. Szedſzy tedy posłowie
19:
powiedzieli to wſzytko pánu ſwemu. Vsłyſza=
20:
wſzy tho Tytus/ roſkazał ſwym Rycerzom/ áby
21:
zbroie wźiąwſzy ſzli ku słupowi/ á ieſliby ktho
22:
przećiw woley iego ſlupowi nieco cźynić chćiał
23:
áby go związawſzy k niemu przywiedli.
Zátym
24:
rycerze przyſzedſzy ku słupowi rzekli iemu: Ce=
25:
ſarz przykázał ábyś powiádał thy ktorzy prze=
26:
ćiw vſtáwie iego cżynią/ á kthorzy tobie grożą | H | Odpo= |
strona: 49v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
Odpowiedział im obraz rzekąc: Weźmićie Fo
2:
kuſá kowalá/ Tenći ieſt kthory záwżdy vſtháwę
3:
przeſtępuie/ y groźi mi głowę zbić.
Tedy Ryce
4:
rze iąwſzy Fokuſá Kowalá/ á przywiedli iego
5:
przed Ceſárzá. Widząc Thytus Fokuſá przy=
6:
wiedzionego rzekł iemu: Co to słyſzę o tobie?
7:
Przecż vſtawę moię przeſtępuieſz: á nád to ieſz
8:
cże obrázowi groźiſz?
Odpowiedział Fokus: Pá
9:
nie miły/ ia tey vſtáwy zdzierżeć niemogę/ bo ná
10:
káżdy dzień muſzę mieć ośḿ pieniędzy/ kthorych
11:
niemogę nábyć krom roboty. Rzekł iemu Ce=
12:
ſarz: Przecż ośḿ pieniędzy? Odpowiedział Fo=
13:
kus. Káżdego dniá przez rok powinienem wrá= 14:
cżáć dwá pieniądzá/ kthorychem z młodu poży=
15:
cżał: lepak dwu pożycżam/ á dwá trácę/ á dwá
16:
nákládam.
Rzekł iemu Tytus: Powiedz mi iá=
17:
wnie ábych porozumiał. Rzekł Fokus: Pánie
18:
myły rácż mię słyſzeć: Dwá pieniędzá powinie=
19:
nem dáć oycu moiemu/ bo gdym był máłym
20:
dziećięćiem oćiec moy ná káżdy dzień dwá pie=
21:
niądzá ná mię nákłádał: á ninie iuż moy oćiec
22:
ieſt w vboſtwie/ á przetoż mu záſie one dwá pie
23:
niądzá záwżdy wrácam.
Drugich lepak dwu
24:
pieniędzy ſynowi memu pożycżam ktory chodźi
25:
do ſzkoły/ á przydáłoliby mi ſie żebych ku vbo=
26:
ſthwu przyſzedł/ áby mi thy tho dwá pieniądzá | wrácał |
strona: 50
| Dzieiow wybráne | 50. |
1:
wrácał/ iáko ia iuż cżynię memu oycu. Drugie
2:
lepak dwá pieniądzá ná kożdy dzień trácę/ ná
3:
żonę moię kthora mi ieſt záwżdy przećiwna/ á
4:
chytra/ a ſwowolna.
A dla tych trzech rzecży
5:
cożkolwiek iey dam to wſzyſtko trácę. Ale oſtá=
6:
tecżne dwá pieniądza nákładam ná mie ſámeo
7:
ná pożywienie/ á łatwiey nie mogę mieć thych
8:
oſmi pieniędzy iedno przez vſtáwicżną robotę.
9:
A tá ieſth przycżyná mey vſtáwicżney pracey.
10:
Przetoż Ceſárzu ſpráwiedliwy/ práwe ſkazánie
11:
o mnie day. Rzekł iemu Ceſarz: Miły Foku=
12:
ſie dobrześ ſie wypráwił: Idź á od thego cżá=
13:
ſu rob wiernie. Pothym rychło Ceſarz vmárł
14:
á Fokus kowal dla ſwey mądrośći Ceſárzem od
15:
wſzech ieſth wybrány/
ktory Ceſárſthwo bárzo
16:
mądrze rządźił/ á będąc ſtar dokonał żywothá
17:
ſwego w pokoiu. Potym po iego ſmierći wymá=
18:
lowano go miedzy inymi Ceſarzmi/ nad głową
19:
máiąc ośḿ pieniędzy.
20:
Wykład obycżáyny.
21:
N
Amileyſzy bráćia Ceſarz ten ieſthći oćiec
22:
niebieſki/ ktory da tę vſtáwę/ że ktożby z
23:
ruſzył dzień pierworodneo ſyná iego/ áby
24:
śmierćią vmárł. Dzień ten ieſtći Niedzielá od=| H ij | kośćio= |
strona: 50v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
kośćiołá vſtáwiony/ á przetoż y wſtárym zako=
2:
nie y w nowym przykazano ieſt onim ták to: Pá
3:
miętay áby dzień ſwięty ſwięćił.
Ale nieſtoćie
4:
wiele ich ieſt kthorzy więcey grzeſzą w tákowe
5:
dni ſwięte/ niżli w inne dni/ tákowi mogą być
6:
przyrownáni niektorey rybie morſkiey/ ktorey
7:
ták długo ieſt dobrze poki w morzu ieſt: Ale przy
8:
daliſie z przygody że ſkacże wzgorę w deſzcż/ á
9:
deſzcż ią pokropi/ tedy pocżyna mrzeć/
á nie ła=
10:
twie záſie ku pierwemu zdrowiu przychodzi/ áż
11:
doſyć będźie náſyconá wody morſkiey. Takież też
12:
ludzie iáko dłuo robią w morzu teo ſwiátá/ táko
13:
dłuo ſie im dobrze wodzi: Ale gdyż ſie im przygo
14:
dzi w ſwiętá iść do kośćiołá/ y ſlucháć ſlowá bo
15:
żego/
tedy ſie im zda wielka ćięſzkość/ áż záſie bę
16:
dą ochłodzeni robotámi ſwieckiemi. Wirgiliuſz
17:
ktory słup vcżynił/ ieſtći duch ſwięty ktorzy zrzą
18:
dza káznodźieie/ áby kazáli cnoty/ grzechy mękę
19:
y chwałe.
Ale nieſtoćie/ może rzec káznodzieiá
20:
iáko y słup mowił: Cżáſy ſie mienią/ co iuż iáw=
21:
nie widziemy. Bo w pierwym kośćiele wewſzel
22:
kim ſthanie cżáſy modlitwy bywáły lepſze niż
23:
dziś/ á przetoż źiemiá dawáłá owoce obfitſze/
24:
ále ſie dziś wſzytko zmieniło dla grzechow lud=
25:
ſkich/ y owſzem wſzytki ſie żywioły zmieniły dla
26:
grzechow.
To iáwnie ſie vkazáło w pothopie
| ſwiátá |
strona: 51
| dzieiow wybráne. | 51. |
1:
ſwiátá. Drugie może rzec: Ludzie ſie pogarſzá=
2:
ią: iáko to iáwnie widzimy/ bo ſtárych cżáſow
3:
byli ludzie łáſkáwſzy niż dziś/ y miłoſiernieyſzy/
4:
iáłmużny więtſze dawáli/ miłość ſpolną miedzy
5:
ſobą więtſzą máiący.
A tá przycżyná tego/ że
6:
wſzytek ſwiát w złośći położon ieſt. Trzećie mo
7:
że rzec: Kto będzie ninie prawdę mowić/ Muſi
8:
bijącemu głowy náſtáwić. Takież ſie y dziś dzie
9:
ie/ bo każeli káznodzieiá ná grzechy pánow wiel
10:
kich/ ábo przełożonych/ thedy mu będą groźić/
11:
łáiąc/ iáko S. Páueł o tym w 1.Tymo. 4. kápit.
12:
przepowiedział rzekąc:
Naſtánie cżás gdy prá
13:
wey nauki nieprzymą w domu Izráelſkim. Fo
14:
kus ieſt káżdy krześćiánin dobry/ kthory wier=
15:
nie iáko rycerz Kryſtuſow robi. A przetoż káżdy
16:
wierny krzeſćijánin powinien ná káżdy dzień oy
17:
cu ſwemu niebieſkiemu dáć dwá pieniądzá/ to
18:
ieſt miłość y cżeść:
Miłość/ bo on nas ták vmi=
19:
łował że dla náſzey miłośći iedynego ſyná ſwe=
20:
go poſlał z niebá/ y dopuſćił go vmrzeć ſmierćią
21:
hániebną. Cżeść powinniſmy iemu/ bo wſzytko
22:
od niego pochodźi/ á bez iego nic dobreo niemo=
23:
żemy cżynić. Dwu też pieniądzu ſynowi poży=
24:
cżamy.
A o tym ſynie Ezáiaſz powiáda rzekąc:
25:
Dziećię ſie nam národźiło/ to ieſt ſyn Boży. Te=
26:
mu dwá pieniądzá mamy dáć ná káżdy dzień/ | H iij | to ieſt |
strona: 51v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
tho ieſth dobrą wolą y dobry vcżynek/ iákoſmy
2:
długo w tym ſmiertelnym ćiele/ á pothym gdyż
3:
my będziemy vbodzy á nádzy w dzień ſądny/
te=
4:
dy on nam wroći tyto pieniądze w żywoćie wie
5:
cżnym: iákoż mowi s. Mátheuſz w 16. kápitu:
6:
Stokroć więcey weźmiećie/ á żywot wiecżny o=
7:
dzierżyćie. Drugie dwá pieniądzá tráćiemy ná
8:
żonę náſzę/ ktore ieſt ćiáło náſze nanędznieyſze/
9:
ktore ſie záwżdy przećiwi duſzy/
á dwá pienią=
10:
dzá ſą zła wola y zły vcżynek/ ktory bywa vcży=
11:
nion ze złey woley. Ty dwá pieniądzá tráćie=
12:
my/ bo dla tego tu álbo ná onym ſwiećie ćięſzko
13:
będziemy karáni. Ale oſtátnie dwá pieniądzá
14:
ná nas (ieſliſmy dobry Krześćijáni) nákłáda=
15:
my/
á to ieſt gdy miłuiemy Bogá ze wſzyſthkie=
16:
go ſercá/ we wſzyſtkiey duſzy/ y myſli: A gdyż też
17:
miłuiemy ſwego bliźniego iáko ſámi ſiebie. A
18:
będziemyli thák tylko ośḿ pieniędzy wydáwáć/
19:
Thedy po tymtho żywoćie odzierżemy żywoth
20:
wiecżny.
21:
Przykład o pomnieniu ſmier=
22:
ći/ áby cżłowiek nie zgrzeſzył.
23:
B
Yło iedno kſiążę/ ktory ſie bárzo w łowie
24:
kochał. Y ſiháło ſie z przygody iednego | cża= |
strona: 52
| dźieiow wybráne | 52. |
1:
cżáſu gdyż ná łow iáchał że też ieden kupiec tąż
2:
drogą zá nim iáchał/ á vyźrzawſzy kſiążę kráſne
3:
á drogim odzienim przyodziáne/ myſlił w ſwym
4:
ſercu rzekąc:
Pánie Boże wſzechmogący/ thoć
5:
tento cżłowiek tobie wiele winien: Otho iáko
6:
kraſny ieſth á możny y przyiemny. Sludzy iego
7:
wſzyſcy ſą w pocżeſnym odzieniu. A myſląc to
8:
rzekł iednemu słudze Kſiążęcemu: Przyiaćielu
9:
miły/ powiedz mi iákowy to ieſt pan wáſz?
Od=
10:
powiedział iemu sługá rzekąc: Ieſth wielkich
11:
źieḿ pán/ á bárzo możny/ w złoćie/ w ſrebrze/ y
12:
w cżeladź możny. Rzekł iemu kupiec: Tentho
13:
cżłowiek wiele winien Pánu Bogu/ bo ieſt kra
14:
ſny á mądry miedzy wſzemi ktorem niegdy wi=
15:
dział.
Vſlyſzawſzy sługá tyto wſzyſtki słowá po=
16:
wiedział táiemnie pánu ſwemu. Tedy gdyż był
17:
wiecżor prośił pan onego kupcá áby v niego no
18:
cował. A kupiec nie ſmiał ſie wymowić/ ále iá=
19:
chał z Kſiążęćiem do miáſthá. A gdy w iáchał
20:
ſnim ná zamek vyźrzał tám wiele bogactw ieo
21:
á bárzo ſie dźiwował.
A gdyż byłá wiecżerza/ po
22:
ſádźił Kſiążę onego kupcá podle ſwey pániey.
23:
Vyrzawſzy kupiec pánią bárzo kraſną á miłą
24:
zumiał ſie/ y pocżął myſlić w ſwym ſercu rze=
25:
knąc: O boże dawcá wſzego dobrego/ to Kſiążę
26:
ma wſzytko cżego ſerce iego żąda/ ma żonę pię=| H iiij | kną |
strona: 52v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
kną ſyny y dziewki/ cżeládźi bárzo wiele.
A gdyż
2:
ták myſlił przynieſiono potráwy/ a przed pánią
3:
y przed niego dobrze przypráwione w głowie
4:
trupiey/ ále przed iną cżeladź ná ſrebrnych mi=
5:
ſách Vyźrzawſzy kupiec głowę trupią przed ſo=
6:
bą bárzo ſie zlękł/ y myſlił ſam w ſobie rzekąc:
7:
Biádá mnie/ boię ſie że ia thu iuż ſtrácę głowę
8:
moię ná tym mieyſcu.
Ale páni widząc gośćiá
9:
ſmuthnego/ ćieſzyłá iego. A gdyż był wiecżor/
10:
wiedziono onego kupcá do iednego páłacu ná
11:
pokoy/ á gdyż tám wſzedł nálazł łoże bárzo vſlá=
12:
ne y korthynámi obithe. A w iednym kąćie go=
13:
rzáły dwie ſwiecy wielkie/ á w drugim wiſiáły
14:
ćiáłá zá rámioná dwu cżłowieku vmárłych.
A
15:
gdyż ſie on kupiec położył/ wyſzedſzy słudzy w=
16:
ſzyſcy od niego/ drzwi záwárli. Tedy on kupiec
17:
weyźrzawſzy w kąt/ vyźrzał ćiáłá dwu cżłowie=
18:
ku vmárłych wiſzących zá rámioná á bárzo ſie
19:
złękł/ thák że ſpáć nie mogł/ á wſthawſzy ráno/
20:
myſlił ſam w ſobie rzekąc: Biádá mnie/ boię ſie
21:
że ia też wedla tych dwu będę wiſiał.
Thedy
22:
kſiążę wſtawſzy kazał iego záwołáć y rzekł iev:
23:
Gośćiu dobry iáko ſie tu tobie podoba? Odpo=
24:
wiedział kupiec: Wſzyſthki mi ſie rzecży podo=
25:
báły/ iedno gdyż mi w oney głowie trupiey kar=
26:
mie noſzono/ to mi bárzo przykro było/ tak żem | nie |
strona: 53
| dźieiow wybráne. | 53. |
1:
nie mogł ieść/
á to też żem ná łożu leżąc widźia=
2:
łem dwu młodźieńcu vmárłych w gmáchu wi=
3:
ſzących w ktorymem leżał/ á ták mie byłá boiaźń
4:
bárzo zięłá/ żem ſpáć nie mogł. A przethoż pro=
5:
ſzę áby mi thwa miłość dopuśćił iácháć precż.
6:
Rzekł iemu kſiążę: Przyiaćielu miłu/ widziałeś
7:
przy wiecżerzy żonę mą bárzo kraſną/ á głowę
8:
trupią z karmią przed nią/ ále tego táka przy=
9:
cżyná ieſt/ bo ten ktorego to byłá głowá/ było ie
10:
dno kſiążę możne/ ktory moię żonę námowiwſzy
11:
ſnią ſie zmilił/ á ia gdym ie widział ſpołem złą=
12:
cżone/
wyiąwſzy miecż śćiąłem głowę iego/ á
13:
przetoż ná známię tey háńby á pámiątki kłádę
14:
przed nię ná káżdy dzień onę głowę/ áby wſpo=
15:
mináłá ná grzech ktory vcźyniłá. A ſyn lepak te
16:
go kſiążęćiá ktoregom śćiął/ zábił ony dwá
17:
młodzieńce wiſzące wgmáchu/ mnie przyrodne.
18:
A przetoż ná káżdy dzień náwiedzam ćiáłá ich/
19:
ábych był chćiwſzy ku pomſzcżeniu krwie ich. A
20:
gdyż wſpomnię cudzołoſtwo mey żony y śmierć
21:
tych młodzieńcow/ nigdy nie mogę być weſoł/
22:
ácż mam wſzego dobrego doſyć. Przeto iedź iuż
23:
precż odemnie w pokoiu/ á od tąd nie ſądź żywo
24:
tá żadneo cżłowieká/ áż práwie o nim wiedzieć
25:
będzieſz.
Tedy kupiec podziękowawſzy iemu/ y
26:
pożegnawſzy ſie od niego odiáchał. | H v | Wykład |
strona: 53v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
Wykład tego obycźáyny.
2:
B
Ráćia namileyſzy/ Kſiążę to ieſtći káżdy
3:
cżłowiek krześćijáńſki vbogácony cnota=
4:
mi przez moc krztu świętego:
A ten ma
5:
mieć kraſną cżeladź/ to ieſt ſmyſly zewnętrzne y
6:
wnętrzne krom grzechu/ ktore máią cżłowieko=
7:
wi służyć/ á ná łow ieździć/ to ieſt vcżynki zbá=
8:
wienne cżynić.
Kupiec tento/ ieſtći dobry prá=
9:
łat álbo ſpowiednik roſtropny/ ktory powinien
10:
ſie przyłęcżyć ku tákowemu/ á dom ſercá ieo ma
11:
náwiedźić/ y cnoty dobre tám ſzcżepić/ iákoż v=
12:
cżynił Iezus dwiemá pątnikom idącym do E=
13:
maus/ kthory ſnimi w dom ná goſpodę wſzedł.
14:
Zoná thák kraſna ieſtći duſzá ná wyobráżenie
15:
boże ſtworzoná/ ktora ma być poſádzoná podle
16:
práłatá ſwiętego piſmá/ áby ſie náucżyłá thego
17:
co iey służy ku zbáwieniu. Ale cżęſtokroć tá du=
18:
ſzá cudzołoży z dyabłem gdyż grzech ſmiertelny
19:
vcżyni.
A tedy ma wźiąć miecz ięzyká/ y modlić
20:
ſie nabożnie Pánu Bogu/ wedle S. Dawidá
21:
rzekącego: Ięzyk ich ieſt miecż oſtry. Przez ten
22:
miecż ięzyká á przez ſkruchę ſerdecżną y przez v=
23:
ſtną ſpowiedź: możeſz zwyćiężyć diabłá/ á to ieſt
24:
głowę iego vćiąć/ á przed ocżymá ſercá twego| maſz |
strona: 54
| Dzieiow wybráne. | 54. |
1:
masz záwżdy położyć
bo Pan Bog da tobie łá=
2:
ſkę ku zwyćiężeniu iego y pokutę doſthátecżnie
3:
cżynić y miłoſierne vcżynki. Dwá młodzieńcy
4:
w komorze wiſzący kthore nieprzyiaćieł twoy
5:
zábił/ ſąć miłowánie Bogá/ y bliźniego thwe=
6:
go/ ktorzy byli zábići przez grzech pierwego oy=
7:
cá Adamá/
á dla tego ie záwżdy maſz
miec w ko
8:
morze ſercá twego/ áby miłował Páná Bogá
9:
twego zewſzytkiego ſercá twego/ y we wſzytkiey
10:
myſli twey/ á ſweo bliźniego iáko ſam ſiebie/ áby
11:
záwżdy trwał w boiáźni bożey/ bo niewiemy ie=
12:
ſliſmy doſtoyni łáſki álbo gniewu Bożego.
Ma=
13:
my też w pámięći mieć iáko wiele pan náſz Ie=
14:
zus krjſtus dla nas ćierpiał ná krzyżu/ áby przez
15:
rozmyſlánie vſtáwicżne gorzkiey męki iego do=
16:
ſtálibyſmy ſie do kroleſtwá niebieſkiego. Amen.
17:
Przykład o przeſtępie duſznym
18:
á o ránách duſze rániących.
19:
K
Rol Tytus możny w Rzymie krolował
20:
á w iego kroleſtwie był ieden rycerz zná
21:
mienity á bárzo nabożny/ ktory miał żo
22:
nę kraſną/ á cudzołożnicę/ kthora od cudzoło=
23:
ſtwá niechćiáłá nigdy przeſtáć:
Bacżąc tho on
| rycerz |
strona: 54v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
Rycerz ſmućił ſie bárzo/ y vmyſlił do źyemie
2:
ſwiętey náwiedzić/ y rzekł żenie ſwey: Zono mi=
3:
ła poydę ia do źiemie ſwiętey/ á przetoż proſzę
4:
ćie ábyś thu cnotliwie żyłá wedle przykazánia
5:
bożego.
Tedy gdyż on rycerz záiáchał zá mo=
6:
rze/ żoná iego nábyłá ſobie iednego cżárnokxię=
7:
żniká w iego nauce dobrze naucżoneo/ á ſtym ſie
8:
zmyláłá záwżdy. Y przydáło ſie cżáſu iednego
9:
gdyż oboie ná łożu leżeli/ rzekłá ku niemu ryce=
10:
rzowa: Byś iednę rzecż mogł vcżynić/ thedyby
11:
ſie zemną mogł ſlubić.
Odpowiedział cżárno=
12:
kſiężnik. Powiedz mi iedno co byś thy chćiáłá
13:
mieć/ á ia tobie wſzytko vcżynię. Rzekłá iemu
14:
rycerzowa/ mąż moy iáchał do źiemie ſwiętey/ á
15:
nie bárzo mie miłuie/ byś go mogł przez iáką
16:
naukę zábić odźierżałby to wſzytko co ia mam.
17:
Rzekł iey cżárnokſiężnik. Vcżynię to dla ćiebie
18:
wſzytko iedno áby mie ſobie poięłá. Odpowie=
19:
dziáłá iemu rycerzowa: Slubuię to tobie ſtale
20:
y obiecuię pewnie. Tedy on cżárnokſiężnik vcży
21:
nił z woſku obraz/ ktory wezwał imieniem one
22:
go rycerzá/ á przylepił ij ná śćienie przed ocży=
23:
má ſwemá.
Gdyż tedy on rycerz cżáſu tego w=
24:
Rzymie będąc ſzedł po vlicy/ á Miſtrz ieden w
25:
teyże nauce náuczony podkał go/ á ſpilnośćią
26:
nań pátrząc rzekł iemu: Przyiaćielu miły/ | mamći |
strona: 55
| dźieiow wybráne. | 55. |
1:
mamći iednę rzecż táiemną powiedzieć. Odpo
2:
wiedział Rycerz: Miſtrzu powiedz coć miło.
3:
Rzekł iemu miſtrz: Ty dziś będzieſz ſynem ſmier
4:
ci/ niebędzieſzli miał wſpomożenia odemnie/ bo
5:
żoná twá ieſt kurwá/ á iuż ná twą śmierć ná=
6:
práwiłá. Vsłyſzawſzy to on Rycerz że prawdę
7:
mowił o żenie/ vwierzywſzy onym słowam/ y
8:
rzekł iemu: Miſtrzu miły záchoway dziś zdro=
9:
wie me á ia tobie dobrze zápłácę.
Odpowjedźiał
10:
miſtrz: Vcżynię to bárzo rad/ vcżyniſzli tho coſz
11:
ia tobie każę. Rzekł rycerz: Miſtrzu gotowem
12:
wſzytko vcżynić. Tedy miſtrz kazał łáźnią nágo
13:
towáć/ á wſzedſzy do niey/ kazał rycerzowi w wo
14:
dzie ſiedźieć/ á dawſzy iemu w ręce cżyſte rzćiá=
15:
dło/ rzekł iemu: Pátrzay w to rzćiádło/ á vyźrzjſz
16:
dziwne rzecży.
A gdyż on pátrzał/ tedy miſtrz po
17:
dle iego ná kſięgách cżedł/ á potym pytał iego
18:
rzekąc co tám widziſz? Odpowiedział rycerz/
19:
Widzę niektorego Cżárnokſiężniká w domu
20:
moim/ ktory obraz woſkowy ná podobieńſtwo
21:
me przylepił ku śćienie. Rzekł potym miſtrz coż
22:
ninie widziſz?
Odpowiedźiał rycerz: Iuż ninie
23:
bierze łuk á kłádźie nań oſtrą ſtrzałę á chce w on
24:
obras ſtrzeláć. Rzekł iemu miſtrz: Miłuieſzli ży
25:
wot ſwoy/ gdyż ſtrzałę lecącą vyźrzyſz/ ponurz
26:
wſzytko ćiáło w wodę/ áż ia tobie powiem.
V=
| ſlyſzawſzy |
strona: 55v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
ſlyſzawſzy to on rycerz á widząc gdyż ſtrzáłę wy=
2:
puſzcżał/ wſzytko ćiáło ſwe w wodzie ponorzył.
3:
Potym miſtrz rzekł iemu: Podnieś głowę twą
4:
á patrz w rzćiádło. A gdyż on patrzył/ pytał go
5:
lepak rzekąc: Co iuż widziſz w rzćiedle?
Odpo=
6:
wiedział rycerz Widzę obraz nie przeſtrzełony
7:
bo ſtrzałá w ſtronę lećiáłá/ á on Cżárnokſiężnik
8:
tego żáłuie. Rzekł iemu miſtrz: Pátrz w rzćiá=
9:
dło/ co zá thym cżyni: Odpowiedział Rycerz:
10:
Przyſtąpił bliżey ku obrázu/ á ſtrzálę kłádzie ná
11:
łuk ku ſtrzeleniu
Rzekł iemu miſtrz: Vcżyń tá=
12:
kież iákoś pierwey cżynił/ chceſzli zdrowie ſwe
13:
záchowáć. A vyźrzawſzy rycerz że iuż cżárnokſię
14:
żnik łuk wyćiągnął/ wſzyſtko ćiało ſwe ponorzył
15:
w wodę Potym rzekł iemu miſtrz Pátrz záſie
16:
co iuż cżyni.
A on pátrząc w rzćiádło odpowie=
17:
dział rzekąc: Załuie że nie tráfił tego obrázá/ á
18:
ku żenie mey mowi: nie tráfięli po trzećie thego
19:
obrázá/ tedy ſwoy żywot ſtracę Ale iuż przyſtą=
20:
pił bliſko ták że mi ſie zda że niemoże chybić te=
21:
go obrázá.
Rzekł iemu miſtrz: Niedbay nic ná
22:
tho/ ále gdyż vyrzyſz że łuk będzie wyćiągał po=
23:
norz takież wſzyſtko ćiáło ſwe/ áż ia tobie po=
24:
wiem. Tedy rycerz vyrzawſzy że cżárnokſiężnik
25:
łuk wyćiągnął/ ponorzył ſie záſie w wodę Po=
26:
thym Miſtrz kazał iemu wſtháć/ y rzekł iemu: | Pátrz |
strona: 56
| Dzieiow wybráne. | 56. |
1:
Páthrz ieſzcże w rzćiádło.
A on pátrząc śmiał
2:
ſie. Y pytał go miſtrz rzekąc: Powiedz mi przecż
3:
ſie ſmieieſz? Odpowiedział iemu rycerz: Widzę
4:
w rzćiedle że nie tráfił obrázá/ á ſtrzáłá obro=
5:
ćiwſzy ſie przeráźiłá pierśi iego. A żoná ma ko=
6:
pa doł pod moim łożem/ áby go pogrzebłá.
7:
Rzekł iemu miſtrz: Wſtáń á oblecż ſie/ bo iuż
8:
ieſteś od ſmierći wybáwion. Tedy rycerz pow=
9:
ſtawſzy podziękował miſtrzowi. Potym rycerz
10:
po pielgrzymowániu wroćił ſie do ſwey źiemie/
11:
A gdyż wſzedł do domu ſwego/ żoná iego z weſe=
12:
lim go przyięłá/ Rycerz on iey vcżynek przez
13:
wiele dni táił.
Potym poſlał po rodźinę żony
14:
ſwey rzekł im: Przyiaćiele moi mili/ przycżyná
15:
tá ieſt dla ktoryiem po was poſlał. Oto ieſt dzie
16:
wká wáſzá żoná ma/ ktora cudzołoſtwá ſie do=
17:
puśćiłá/ á nád tho ieſzcże ná mą ſmierć náprá=
18:
wiłá.
Vſlyſzawſzy to żoná iego/ przáłá ſprzyſię=
19:
gą. Zátym rycerz wſzyſtkę rzecż onego cżárno=
20:
kſiężniká powiedziawſzy rzekł im: Niewierzyćie
21:
li temu/ podźćie á ogladayćie mieyſce gdzie go
22:
pogrzebłá. Y wiodł ie do komory/ oni tego do=
23:
świádcżáiąc náłeźli ćiáło oneo cżárnokſiężniká
24:
pod łożem iego.
Y poſtáwioná ieſt przed ſędzie=
25:
go/ á ſędzia dáł o niey ſkazánie áby byłá ſpalo=
26:
ná/ y ſtáło ſie ták. Potym on Rycerz poiął ſobie | Pánnę |
strona: 56v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
pánnę kraſną/ a máiąc ſnią płod potym w po=
2:
koiu dokonał żywotá ſwego.
3:
Wykład obycżayny.
4:
N
Amileyſzy bráćia/ ten Ceſarz ieſtći Pan
5:
náſz Iezus Kryſtus. Rycerz ieſtći cżło=
6:
wiek. Zoná ieſtći ćiáło/ ktore tylokroć cu
7:
dzołoży kilkokroć w grzech ſmiertelny vpáda A
8:
rycerz/ to ieſt cżłowiek bacżąc to ma iść do źie=
9:
mie ſwiętey/ tho ieſt do kroleſtwá niebieſkiego/
10:
przes dobre vcżynki.
Y potka go miſtrz ná dro=
11:
dze to ieſt mądry ſpowiednik/ kthory cżłowieká
12:
grzeſzneo ma náucżyć. Cżárnokſiężnik ieſtći dyá=
13:
beł kthory cżłowieká dzierży przez roſkoſzy ćiele=
14:
ſne w mocy ſwey/ ten przylepia obraz/ to ieſt du
15:
ſzę przez pychę y przez prozność? á bierze łuk y
16:
ſtrzałę.
Luk ieſt ten ſwiát/
ktoreo rogi ſą pychá
17:
żywotá y żądość ocżu Then łuk trzyma łakomy
18:
cżłowiek. Strzałá oſtra/ ieſtći pychá/ przez kto
19:
rą wiele ich ginie/ iáko ſie to nápierwey vkazá=
20:
ło w Lucyperze y w Adámie. Lucyper mowił:
21:
Poſtáwię ſobie ſtolec nápułnocy/ á będę rowien
22:
naywyżſzemu.
A tá ſtrzałá záſie ſie nań obroćiłá
23:
Adam żądał cżeo niemiał żądáć/ a dla teo vmárł
24:
Obraz duſzny dobrze może być przyrownány. | woſku |
strona: 57
| dźieiow wybráne | 57. |
1:
woſku bo iáko woſk płynie od ogniá/ táko grze=
2:
ſzni ludzie giną od oblicżnośći Bożey. By nas
3:
tedy dyabeł nie poſtrzelał á nie pobił/ mamy iść
4:
do łáźniey.
Tá łáźniá ieſt ſpowiedź/ wktorey
5:
ſie mamy myć od wielkiey ſmrodliwośći grze=
6:
chu. Ale muſim źrzádło cżyſte mieć w ręku/ tho
7:
ieſt piſmo ſwięte/ y ine ktoreby mogło w nas z=
8:
budowáć dobre vcżynki przes ktore możemy ſie
9:
wyſtrzegáć ſzkody y ſtrzał dyabelſkich.
A ták gdyż
10:
łuk Dyabelſki bywa wyćiągan przećiw duſzy
11:
twey przez niektorą pokuſę/ ponurz wſzytko ćiá
12:
ło twe w wodzie/ to ieſt/ cośkolwiek vcżynił my
13:
ſlą/ kochánim/ przyzwalánim/ omyj ſpowiedzią
14:
á grzech będzie zgłádzon.
A gdyż będzieſz ocży=
15:
śćion á dyabeł będzie zábit/ to ieſt zwyćiężon/ te
16:
dy ſie oblecżeſz w twe odzienie/ to ieſt w cnoty
17:
ktoreś był przyiął ná krzćie: á ſzedwſzy do domu
18:
ſumnienia tweo/ y wyćięgni ćiáło vmárłego/ to
19:
ieſt grzechy ktoremi ćiáło twe od drogi praw=
20:
dziwey błądziło.
A potym ćiáło ſpal ogniem po
21:
kuty/ á kośći to ieſt grzechy záſtarzáłe będą zgłá
22:
dzone. Potym możeſz poiąć pánnę/ to ieſt ćiáło
23:
ocżyśćione od grzechu przez ogień bożego miło=
24:
ſierdzia y łáſki. A potym będzieſz miał płod/ to
25:
ieſt dobre cnoty/ przez ktore możeſz w=
26:
nidź do żywotá wiecżnego. | I | Przykład |
strona: 57v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
Przykład o roſtropnośći/ áby
2:
ſmy wſzytko dobrym rozmyſlánim cżynili.
3:
C
ESArz Domicyan możny á
4:
bárzo mądry/ á nádewſzyſtko wiel=
5:
mi ſpráwiedliwy pánował/ bo ni=
6:
komu nic nie przepuſzcżał/ á thák
7:
wſzyſcy ludzie iego w ſpráwiedliwo
8:
śći ſie záwſze mnożyli.
Yprzygo=
9:
dźiło ſie cżáſu niekthorego/ gdyż on Ceſarz ſie=
10:
dział v ſtołu/ przyſzedſzy ná zamek niektory ku=
11:
piec y kołátał v wrot/ áby go puſzcżono. Vsły=
12:
ſzawſzy to wrotny otworzywſzy wrotá pytał go
13:
rzekąc: Ktoś ieſt á cżego chceſz? Odpowiedział
14:
iemu kupiec: Ieſtem kupiec/ á mam niekthore
15:
rzecży ku przedániu pożytecżne oblubienicy Ce=
16:
ſárſkiey.
Vſlyſzawſzy tho wrothny
wpuśił go.
17:
Thedy on kupiec przyſzedſzy ku Ceſárzowi poz=
18:
drowił go rzekąc: Zdrow bądź Domicyanie Ce=
19:
ſárzu nieprzemożony: Iam przyſzedł ku thwey
20:
miłośći nioſąc niekthore rzecży ku przedániu.
21:
Rzekł iemu Domicycnya: Co zá rzecży maſz ku
22:
przedániu?
Odpowiedział iemu kupiec: Mam
23:
namożnieyſzy Ceſárzu przedáyne trzy mądro=
24:
śći. Rzekł iemu Ceſarz: Zá co mi daſz káżdą | mądrość |
strona: 58
| dźieiow wybráne. | 58. |
1:
mądrość? Odpowiedział kupiec: Dam zá thy=
2:
ſiąc złotych. Rzekł iemu Domicyan. A nie bę=
3:
dąli mi twe madrośći pożytecżne/ thedy ia ſwe
4:
pieniądze ſtrácę.
Odpowiedział kupiec: Pánie
5:
miły nie będąli thy mądrośći pożytecżne/ thedy
6:
wrocę záſie twe pieniądze. Rzekł Domicyan:
7:
Dobrze mowiſz: Powiedzże ninie ty mądrośći/
8:
ktore chceſz przedáć? Tedy kupiec powiedźiał ie
9:
mu rzekąc: Pierwa mądrość ieſt tá. Cokolwiek
10:
cżyniſz mądrze cżyń/ á pátrz końcá.
Wtora mą=
11:
drość: Gośćińcá nigdy nie opuſzcżay dla śćieſz=
12:
ki: Trzećia mądrość: Nie nocuy nigdy w tey go
13:
ſpodzie gdzie goſpodarz ieſt ſtáry/ á żoná młoda
14:
Thy trzy rzecży choway á błogo thobie będzie.
15:
Vſłyſzawſzy thy tho mądrośći Ceſarz/ dał iemu
16:
zá káżdą tyſiąc złotych.
A tę pierwſzą mądrość/
17:
Coſzkolwiek cżyniſz/ mądrze cżyń á pátrz koń=
18:
cá/ kázał ią piſáć w ſwych páłacách/ y ná wſzyt=
19:
kich mieyſcách kędy chodźił/ y ná obruſiech kto=
20:
remi przed nim ſtoł przykrywano. Potym nie=
21:
długo dla iego ſpráwiedliwośći/ ſtáło ſie ieſt że
22:
pánowie z iego páńſtwá zezwolili ſie zábić iego
23:
Ale że tego moćą niemogli vcżynić/ przetoż prze
24:
náięli bárwierzá iego/ áby gdyżby go golił żeby
25:
mu gárdło vrznął. Wźiąwſzy thedy bárwierz
26:
od nich pieniądze/ obiecał im to vcżynić. Thedy | I ij | gdyż |
strona: 58v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
gdyż bárwierz pocżął Ceſárzá golić/ weyźrzał
2:
ná ono piſmo ktore było ná ręczniku nápiſáne/
3:
á przecżedſzy ie myſlił ſam w ſobie rzekąc: Ie=
4:
ſtem náięt ábych tego cżłowieká zábił/ á vcży=
5:
nięli to/ tedy moy koniec niedobry będzie/ bo zgi
6:
nę hániebną śmierćią/ á ták cokolwiek cżynię/
7:
mam pátrzać dokonánia/ iáko to piſmo powiá
8:
da.
Y wnetki pocżęły iemu ręce drżeć/ ták że mu
9:
brzytwá z ręku wypádłá. Vyrzawſzy to Ceſarz
10:
rzekł iemu: Coć ſie ſtáło? Odpowiedział bár=
11:
wierz: Pánie miłośćiwy ſmiłuy ſie nádemną/
12:
bom przenáięt ábych ćie dziś zábił/ ále gdyżem
13:
z przygody cżedł piſmo ná tym ręcżniku/ vbacży
14:
łem wnetki że koniec moy byłby śmierć okrutna
15:
á przetoż ręce moie zádrżáły.
Vsłyſzawſzy tho
16:
Domician myſlił ſam w ſobie rzekąc: Pierwa
17:
mądrość iuż záchowáłá me zdrowie. Zbożna
18:
to godźiná byłá ktoreiem dał zapłátę zá nię. Y
19:
rzekł bárwierzowi: Odpuſzcżono to teraz tobie
20:
ále iuż od tąd bądź wierny.
Widząc to páno=
21:
wie że go ták nie mogli zábić/ rádzili między ſo=
22:
bą iákoby go ieſzcże zábić mogli/ y rzekli: Przy=
23:
ſzłego dniá poiedzie w mále do tego miáſtá/ á
24:
my záſtąpmy iemu ſkryćie ná oney śćieſzce ktorą
25:
przez lás poiedźie á tám go zábijem/ á pochwali
26:
li wſzytcy thę rádę/ y nagotowáli ſie tám nań. | Gdyż |
strona: 59
| dzieiow wybráne. | 59. |
1:
Gdyż tedy Domician Ceſarz iáchał ku onemu
2:
miáſtu á przyiáchał ku oney śćieſzce/ rzekli iemu
3:
rycerze: Pánie lepiey ieſt thą śćieſzką iácháć/ y
4:
bliżey niżli drogą. Y myſlił Ceſarz ſam w ſobie
5:
rzekąc: Wtora mądrość ieſt/ Nieopuſzcżay go
6:
śćińcá dla śćieſzki. Będę ſie ia trzymał tey mą=
7:
drośći.
Y rzekł ku ſwym dworzánom: Niechcę
8:
ia opuśćić gośćińcá/ chcećieli iedźćie wy śćie=
9:
ſzką/ á wſzytko nágotuyćie niżli ia przyiádę. A ry
10:
cerze gdyż iedni onymi śćieſzkami iácháli/ tedy
11:
nieprzyiaćiele Ceſárſcy/ ktorzy mu byli ná śćie=
12:
ſzkách záſtąpili/ mnimáiąc by krol miedzy nimi
13:
był/ powſtawſzy wſzytcy ktorzy tędy iácháli/ po=
14:
bili ie.
Vsłyſzawſzy to Domician rzekł ſam ku ſo
15:
bie: To iuż wtora mądrość záchowáłá zdrowie
16:
me. Widząc to oni pánowie że tą chytrośćią á
17:
zdrádą niemogli go zábić/ rádzili miedzy ſobą
18:
myſląc iákoby go iną zdrádą zábili/ y rzekli:
19:
Tego dniá będzie nocował w domu goſpoda=
20:
rzá v ktorego pánowie rádzi ſtawáią/ bo nie=
21:
máſz słuſznieyſzey goſpody nád niego:
A my prze
22:
naymiemy goſpodarzá z goſpodynią/ áby gdyż
23:
ſie Ceſarz vpokoi/ nas ku niemu puśćił/ á zá=
24:
bijemy go tám/ y vcżynili według they rády.
25:
Gdyż thedy przyiáchał Domician do onego
26:
miáſtá/ ſtanął w onym domu gośćinnym/
y ka=
| I iij | zał |
strona: 59v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
zał przedſie záwołáł goſpodarzá y goſpodyniey:
2:
á dgyż przyſzli przedeń. Widząc ie tedy Ceſárz
3:
zdał ſie mu goſpodarz bárzo ſtháry á żoná bár=
4:
zo młoda/ iákoby w ośmnaśćie lath. Y myſlił
5:
Ceſarz ſam w ſobie rzekąc: Trzećia mądrość
6:
ieſt. Nie nocuy nigdy w tákowey goſpodzie kędj
7:
goſpodarz ieſth ſtáry á żoná młoda.
Y rzekł ku
8:
ſwemu komornikowi: Idź rychło á zgothuy mi
9:
indzie leżenie/ bo tu nie będę leżał. Rzekł iemu
10:
komornik: Pánie miły iuż tu wſzytko doſtátecż=
11:
nie nágothowano/ á we wſzytkim mieśćie nie=
12:
máſz goſpody godnieyſzey nád tę/ á przetoż lepiey
13:
by byś tu zoſtał.
Rzekł iemu Ceſarz: Ia thobie
14:
powiádam że chcę indzie leżeć. Vsłyſzawſzy tho
15:
komornik wnet przenioſl łoże ná drugą goſpodę
16:
Idąc tedy Ceſarz táiemnie cżáſu pokoiu ná iną
17:
goſpodę rzekł ku ſwym dworzánom: Wy ktho=
18:
rzy tu chcećie zoſtáć/ bądźćie/ á ráno przydziećie
19:
ku mnie.
Y zoſtáli tám niktorzy dworzánie. A
20:
gdyż wſzyſcy zeſnęli/ tedy on ſtáry goſpodſzrz z=
21:
żoną ſwą wſtawſzy z nieprzyiaćielmi Ceſárſkie=
22:
mi pobili ſpiące dworzány/ mnimáiąc by też Ce
23:
ſarz miedzy nimi był. A názáiutrz ráno nálazł
24:
Ceſarz ſwoich Rycerze pobithe/ y myſlił w ſercu
25:
ſwym rzekąc: Bych ia thám był leżał/
á wſzák=
26:
bych był zábit iáko y drudzy. To iuż trzećia mą=| drość |
strona: 60
| dzieiow wybráne. | 60 |
1:
drość záchowáłá me zdrowie. Widząc tę zdrá=
2:
dę Domicyan Ceſarz/ kazał onego ſtárcá z żo=
3:
ną zágubić. Potym pánował bez wſzelkiey prze
4:
ćiwnośći/ á iáko długo był żyw tytho trzy mą=
5:
drośći chował/ á pothym w pokoiu záwárł ży=
6:
wot ſwoy.
7:
Wykłád obycżáyny.
8:
N
Amileyſzy bráćia/ Ceſarz then może być
9:
rzecżon káżdy dobry krześćijánin kthory
10:
ma pánowánie nád ćiáłem ſwym y nád
11:
duſzą rządźić ią. Wrotny w bronie ieſt wola wol
12:
na/ bo niemáſz żadnego grzechu ktoryby nie był
13:
wolny.
Kupiec ktory przyſzedł do brony/ PAN
14:
náſz Iezus Kryſtus/ wedle piſmá s. Ian. w ziá=
15:
wie: táiemnic. Ia ſtoię v drzwi á kołácę/ otwo=
16:
rzyli mi kto/ wnidę ku niemu/ á będę ſnim wie=
17:
cżerzał. Ten kupiec zá duſzę twą przedáie tobie
18:
trzy mądrośći/ á ſą złothe cnoty.
Pierwa mą=
19:
drość ieſt tá: cożkolwiek cżyniſz to mądrze cżyń
20:
á pátrz końcá/ to ieſt/ cożkolwiek cżyniſz to maſz
21:
cżynić napierwey dla Bogá/ á we wſzelkim v=
22:
czynku/ ták ſwieckim iáko duchownym pátrzay
23:
końcá/ wedle rzecży mądrośći. Pámiętay ná o=
24:
ſtáthnie cżáſy/ á náwieki nie będzieſz grzeſzył. | I iiij | Wtora |
strona: 60v
| Hyſtorie z Rzymſkich |
1:
Wtora mądrość. Nieopuſzcżay gośćińcá prze
2:
śćieſzkę. Gośćiniec ieſtći drogá dzieſięćiorgá
3:
przykazánia bożeo/ ktorey ſie záwżdy maſz dzier
4:
żeć áż do ſmierći/ á nigdy nie chodź śćieſzką żywo
5:
tá złego/ iáko odſzcżepieńcy cżynią. Trzećia mą
6:
drość. Nie nocuy nigdy v ſtárego goſpodarzá
7:
ktory ma młodą żonę.
Stáry goſpodarz ieſtći
8:
ten świát/ ktory ma młodą żonę/ to ieſt pro=
9:
żność/ z ktorey pochodźi vſtáwicżnie nowa proż
10:
ność. A przetoż będzieſzli ná ſwiećie nocował/
11:
bes wątpliwośći maſz ſie bać ſmierći: bo żadny
12:
niemoże służyć Bogu y ſwiátu.
Pánowie kto=
13:
rzy ſie ſpiknęli ná Ceſárzá/ ſą dyabli/ ktorzy zá=
14:
wżdy chcą duchownie cżłowieká zábić. A nie=
15:
mogąli przez ſie/ tedy zmowią ſie z bárwierzem
16:
to ieſt z ćiáłem/ ktore ieſt iáko bárwierz/ bo iáko
17:
bárwierz goli włoſy/ takieſz ćiáło przez ſwą wo=
18:
lą goli cnoty/ ktore ná krzćie cżłowiek przyiął.
19:
Ale by cżłowiek pátrzał ná ſwe dokonánie/ tho
20:
ieſt ná śmierć/ ktorą śmierćią mamy vmrzeć á=
21:
bo gdzie/ ábo gdy/ tedyby ſie oddalił odewſzego
22:
vcżynku złego. Przetoż my chowaymy thy cno=
23:
ty/ á ták otrzymamy żywot wiecżny.
24:
Przykład o chytrey zdrádźie
25:
niewieśćiey: á o záſlepieniu zdrádzonych.
| Dárius |
strona: 61
| dźieiow wybráne. | 61. |
1:
D
Aryus Krol bárzo mądry á możny
2:
w niekthorym Mieśćie pánował/
3:
kthory trzech ſynow miał/ ktore
4:
bárzo miłował. A gdyż iuż miał v=
5:
mrzeć/ oddal wſzyſtko dźiedzictwo
6:
ſwoie ſynowi pierworodzonemu.
Wtoremu
7:
ſynowi oddał wſzyſthko co był nábył cżáſu ſwo=
8:
iego. Trzećiemu theż ſynowi młodſzemu dał
9:
trzy kunſzthowne á bárzo drogie dáry. Pier=
10:
śćień Złothy/ Sponki/ á drogie Sukno. Pier=
11:
śćień miał thę moc/ że ktożkolwiek go ná pálcu
12:
nośił/ miał łáſkę od wſzyſthkich/ thak że cożkol=
13:
wiek żądał od nich wſzyſtko odzierżał.
Sponki
14:
thę moc miáły/ źe kthożkolwiek ie ná pierśiách
15:
noſił/ cokolwiek ſerce iego żądáło (tho coż było
16:
podobno) odzierżał. Sukno tę moc miáło/ że
17:
kthożkolwiek ná nim ſiedział/ á gdzieſzkolwiek
18:
myſlił być/ tám wnetki był.
Ty trzy kunſztow=
19:
ne dáry/ oddał ſynowi ſwemu młodſzemu/ áby
20:
iáchał ná náukę/ á przykázał áby thych dárow
21:
máthká iego ſtrzegłá/ á cżáſu godnego áby mu
22:
ie dáłá. Zátym Dáryus Krol vmárł/ y z wielką
23:
pocżeſnośćią pogrzebion.
Potym oni dwa ſyno
24:
wie poſiedli to co im oćiec oddał: Ale trzeći ſyn
25:
żądáiąc pierśćieniá od máthki gotował ſie iá=
26:
cháć ná náukę. A dawſzy iemu mátká pierśćień | I v | rzekłá: |
strona: 61v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
rzekłá: Synu miły vcż ſie/ á ſtrzeż ſie niewiaſt/
2:
byś pierśćieniá nie ſtráćił.
Tedy Ionátás ſyn
3:
młodſzy wziąwſzy pierśćień od mátki iachał ná
4:
náukę/ á w krothkim cżáſie doſyć ſie náucżył/ á
5:
mocy onego pierśćieniá záwżdy pożywał má=
6:
iąc łáſkę od wſzech ludźi ták że cożkolwiek v kto=
7:
rego żądał wnetki miał.
Y ſtháło ſie iednego
8:
dniá gdyſz ſzedł po vlicy/ potkáłá go pánná kra=
9:
ſna/ á on zięty iey miłośćią żądał iey áby ku nie=
10:
mu przyſtáłá/ ktora wnetki to rádá vcżyniłá/ á
11:
on ią przyiął ku ſobie/ mocy ſwego pierśćieniá
12:
záwżdy pożywáiąc.
Pothym oná pánná iego
13:
fryierká dźiwowáłá ſie że ták záwżdy roſkoſznie
14:
żył gdyż pieniędzy nie miał. A gdyż niekthorego
15:
cżáſu był weſoł/ pytáłá przycżyny rzekąc: Moy
16:
namileyſzy pod wſzem ſlońcem/ miłuieſzli thy
17:
mnie/ proſzę ćie powiedz mi od kąd tháko wiele
18:
pieniędzy nábywaſz/ że ták obfićie vżywaſz?
Od=
19:
powiedział iey Ionáthás nic nie myſląc o chy=
20:
trośći niewieśćiey rzekąc: Tento pierśćień (kto
21:
ry widziſz) ieſt tákowey mocy/ że cożkoli v kogo
22:
żądam/ máiąc ij/ wſzyſtko odzierżę. Vsłyſzawſzy
23:
tho iego fryierká rzekłá iemu: Ty záwżdy z ludź
24:
mi towárzyſzyſz/ á przetoż day mi ten pierśćień
25:
ſchowáć abyś go nie ſtráćił/ á ia go pilnie będę
26:
ſtrzegłá.
Tedy Ionathás dał iey pierśćień/ á
| oná |
strona: 62
| Dzieiow wybráne. | 62. |
1:
oná ſchowawſzy go/ niechćiáłá mu go pothym
2:
dáć/ wymawiáiąc ſie że iey vkrádziono. A gydż
3:
Ionáthás niemiał ſkądby był żyw rzewno płá=
4:
kał. Potym wroćił ſie do domu do Krolowey
5:
mátki ſwey/ y powiedział iey iáko pierśćien ſtrá
6:
ćił.
Rzeklá iemu máthká: Synu miły wſzákom
7:
tobie powiádáłá ábyś ſie ſtrzegł niewiaſt. Aleć
8:
oto dáię ſponki/ ktorych lepiey ſtrzeż/ bo ſtráćiſzli
9:
ie/ tedy pożytek wiecżny y cżeść ſtráćiſz. Wżiąw 10:
ſzy thedy Ionátás ſponki od mátki/ y iáchał zá=
11:
ſie do onego miáſtá ná náukę.
A gdyż tám przy=
12:
iáchał/ dowiedziawſzy ſie tego friyierká iego zá=
13:
biegłá mu w bronie/ á z weſelim go przyięłá.
14:
Pzebywáiąc tedy tám Ionátás/ przyiął ku ſo=
15:
bie ſwą fryierkę iáko y pierwey/ á ony ſponki no
16:
ſił ná pierſiách/ á coſzkolwiek pomyſlił to wſzyt=
17:
ko miał/ á iáko pierwey thák záwżdy roſkoſznie
18:
godował.
Tedy widząc to fryierká iego dziwo=
19:
wáłá ſie że ani Srebra ni Złothá nie miał/ áni
20:
go v niego widziáłá/ y myſliłá ſámá w ſobie rze=
21:
kąc: Záiſte drugi kunſzt przyniosł. Y wypyta=
22:
wáłá go bárzo mądrze v niego. Zátym Ioná=
23:
thás vkazał iey ſponki/ y moc ich powiedział.
24:
Rzekłá iemu fryierká: Ty záwżdy tyto ſponki
25:
nośiſz ták drogie/ bo mogłby iedney godźiny o=
26:
to pomyſlić cżegoby miał doſtátek przez wſzytek | rok |
strona: 62v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
rok. A przetoż byś ich nie ſtráćił day mi ie ſcho=
2:
wáć. Rzekł iey Ionátás: Boię ſie że iákoś ſtrá=
3:
ćiłá pierśćień/ tákieżby theż ſtráćiłá y ſponki/ á
4:
thák bych wielką ſzkodę miał.
Odpowiedziáłá
5:
iemu fryierká: Namileyſzy moy/ połowico zdro=
6:
wia meo/ ſkaráłám ſie przez ſtrátę pierſćieniá á
7:
iuż lepiej będę vmiáłá chowáć/ ták że mi ich nikt
8:
nie vkrádnie. Vwierzywſzy młodzieniec zma=
9:
miony rzecży niewieśćiey/ dał iey ſponki ſcho=
10:
wać.
Pothym gdyż wſzyſtko potráwił/ żądał od
11:
niey záſie ſponek/ ále oná iáko y pierwey powiá=
12:
dáłá przyſięgáiąc że iey były vkrádzione. Vſlyſza
13:
wſzy to Ionátás płákał bárzo rzekąc: O iáko=
14:
wym ia tho młodzieniec/ że po ſtráconym pier=
15:
śćieniu/ dałem y ſponki niewieśćie.
Potym wro
16:
ćił ſie záſie do máthki/ á wſzyſtkę rzecż przygody
17:
ſwey powiedział iey. Vsłyſzawſzy to mátká ie=
18:
go/ bárzo tego żáłowáłá/ y rzekła iemu: Synu
19:
miły przecżeś wierzył niewieśćie? Otho iuż
20:
zdrádźiłá ćie/ á wſzyſcy ćie máią zá ſzalonego/
21:
od thąd bądź mądry/ boć iuż nie mam co dać/
22:
iedno ſukno drogie/
kthore Oćiec thwoy oddał
23:
tobie. A ſtráćiſzli ie iuż ku mnie więcey nie chodź
24:
Tedy Ionátás wźiąwſzy od mátki ſukno/ y iá=
25:
chał záſie ná náukę/ á fryierká iego iáko y pier=
26:
wey z weſelim go przyięłá.
Potym Ionátás ro=
| ſpoſtar |
strona: 63
| dźieiow wybráne. | 63. |
1:
ſpoſtárſzy ſukno ná źiemi/ rzekł ku ſwey fryierce:
2:
Namileyſza ma/ tho ſukno oddał mi oćiec moy
3:
zá wielki dar/ á ſiadſzy Ionátás/ z ſwa fryierką
4:
ná onym ſuknie/ myſlił ſam w ſobie rzekąc: By=
5:
ſmy byli thák dáleko/ gdzieby iuż żadnego cżło=
6:
wieká nie było.
Y sſtało ſie ták bo wnetki był ná
7:
kráiu ſwiáthá w iednym dole/ kthory dáleko był
8:
od ludźi. A gdyż tám byli/ fryierká ſie bárzo ſmu=
9:
ćiłá/ bo Ionátás ſlubowáł ią tám zwierzętom
10:
zoſtháwić/ áby ią ſniádły/ ieſliby mu pierśćie=
11:
niá y ſponek nie wroćiłá.
Ale fryierká iemu wro=
12:
ćić obiecowáłá by iedno mogłá. Thedy Ioná=
13:
thás zaſie ią poćieſzył/ á ná proźbę iey/ powie=
14:
dział moc tego ſukná rzekąc: To ſukno ieſt tá=
15:
kowey mocy/ że kthożkolwiekby ná nim ſiadł/
16:
á pomyſliłby gdzieby chćiał być/ tham wnet bę=
17:
dzie.
Zátym Ionátás położył ſie ná ſuknie/ á
18:
głowę ſwą położył ná iey łonie. A gdyż pocżął
19:
ſpáć/ tedy oná wyćiągnąwſzy pod nim cżęść ſu=
20:
kná na ktorey leżał/ y pomyſliłá rzekąc: O bych
21:
byłá ná tym mieyſcu gdziem wzárań byłá. A
22:
gdyż tho pomyſliłá/ wnetki tám byłá: á Ioná=
23:
tás ſpiący zoſtał w onym dole źwierzętom.
A
24:
gdyż ocućił á vyźrzal że fryierki z ſuknem nie by=
25:
ło/ pocżął bárzo płákáć rzekąc: O niewierna
26:
fryerko ma/ przecżeś tę nielutoſć nádemną vcży | niłá |
strona: 63v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
niłá? Y wcżymem ia tobie kiedy niewierny był?
2:
A thy wźiąwſzy wſzytki trzy dáry drogie odem=
3:
nie tyś mię ná puſzcży zoſtáwiła?
Potym wſta=
4:
wſzy ſzedł niewiedząc do kąd/ y náſzedł iednę
5:
ſtárą drogę/ kthorą przyſzedł ku iedney wodzie
6:
głębokiey przez ktorą muſiał iść/ á tá byłá táko
7:
iádowita że mięſo z iego nog aż do kośći obiá=
8:
dła. Widząc Ionáshás wodę iádowitą ná=
9:
brawſzy iey ſzedł dáley.
A gdzie ſie mu chćiáło
10:
ieść/ vyźrzawſzy niektore drzewo owocne/ iadł
11:
owoc iego/ á wnethki ſie nań trąd rzućił/ á wi=
12:
dząc tho Ionátás wźiął też tego owocu z ſobą.
13:
Potym przyſzedł ku drugiey wodzie/ przez ktorą
14:
gdyż ſzedł nároſlo mu záſie od niey mięſá ná no=
15:
gách.
A widząc moc teyto wody
wział iey tha=
16:
kież: A idąc daley/ vyźrzał takież iedno drzewo z
17:
owocem/ á że łácżnął/ iadł owoc iego/ á wnet=
18:
ki záſie trąd z niego zginął/ kthory ſie był od o=
19:
wocu pierwſzego drzewá nań rzućił. A on vrá=
20:
dowawſzy ſie temu/ wźiął theż y onego owocu.
21:
Potym dáley idąc vyźrzawſzy niekthory zamek
22:
ſzedł ku niemu/ á potkáli go dwá cżłowieki/ y py
23:
táli iego rzekąc: Kto ieſteś ty dobry mężu? Od=
24:
powiedział im Ionátás: Ieſtem lekarz bárzo
25:
náucżony. Rzekli iemu oni ludzie: Krol teo kro=
26:
leſtwa przebywa ná tym zamku/
á ieſt trędowá
| thy/ |
strona: 64
| Dzieiow wybráne. | 64. |
1:
ty á ieſliby go vzdrowił dáłby tobie wiele bo=
2:
gactw. Rzekł im Ionátás: Ia go ſtey niemocy
3:
vzdrowię bo przećiw iej napewnieyſze lekárſtwo
4:
vmiem. Vſlyſzawſzy to oni przywiedlli go ku kro
5:
lowi.
Tedy Ionátás przyiąwſzy krolá ku vzdro=
6:
wieniu/ dał mu wthorego owocu/ y ſpadł wſzy=
7:
tek trąd z niego/ zátym dał ſie iemu wtorey wo
8:
dy nápić á záſie iemu mięſá nároſlo. Widząc
9:
krol że był zdrowy/ dał iemu wielkie dáry. Po=
10:
tym Ionátás Iednego cżáſu przechadzáiąc ſie
11:
podle morzá vyrzał ieden okręt ná ktorym było
12:
známię miáſtá iego/
á pożegnawſzy ſie z krolem
13:
á wſiadſzy w on okręt iáchał z onymi ludźmi do
14:
ſwego miáſtá. A gdyż tám przyiáchał rozeſzłá
15:
ſie sławá po wſzyſtkim mieśćie/ że lekarz bárzo
16:
doświádcżony przyiáchał/ ále go iuż żadny nie=
17:
poznać.
Zátym w tym mieśćie rozniemogłá ſie
18:
bárzo fryierká iego/ kthora go byłá w iego dá=
19:
rzech zdrzádźiłá y poſláłá po Ionátę lekárzá. A
20:
gdyż Ionáthás ku niey przyſzedł/ od żadnego
21:
nie był poznány/ ále on poznawſzy ią rzekł iey:
22:
Zadne lekárſtwo tobie nie pomoże/ áżby ſie pier
23:
wey ſpowiedáłá grzechow ſwych/
á ieſliby też ko
24:
go w cżym vſzkodźiłá/ áby záſie wroćiłá. Tedy fri
25:
ierká ſpowiádáłá ſie przed nim głoſem/ iáko by=
26:
ła Ionátę zdrádźiłá w pierśćieniu/ w ſponkách | y w ſu= |
strona: 64v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
y w ſuknie/ á iáko go zoſtáwiłá źwierzęthom ná
2:
puſzcżey. Vsłyſzawſzy to Ionátás pytał iey rze=
3:
kąc: Páni miła gdzie ſą thy trzy rzecźy?
Odpo=
4:
wiedziáłá iemu: Są w ſkrzyni mey/ y dáłá ie=
5:
mu klucż do ſkrzynie/ á Ionátás wźiąwſzy dá=
6:
ry ſwe/ dał iey onego owocu ieść/ od ktorego był
7:
otrędowáćiał/ á oney ſie wody nápić od ktorey
8:
mięſo opádło/ á wnethki vſchnęłá/ á dla wiel=
9:
kiey boleśći wnętrzney z płácżem wielkim wołá
10:
łá.
Ale Ionáthás zmiłowawſzy ſie nad nią zá=
11:
ſie ią vzdrowił. Potym Ionátás z onymi dáry
12:
drogiemi wroćił ſie do domu ſwego ku máthce
13:
ſwey. A tym przyiáchánim/ wſzyſtko miáſto we=
14:
ſołe było/ y były gody po wſzyſtkim mieśćie/ y po=
15:
wiedział Ionátás mátce wſzytki przygody ſwe
16:
á mátká wielką rádoſć miáłá przeto że go Bog
17:
wyrwał z wiela złego.
Potym Ionátás prze=
18:
trwawſzy wiele lat dokonał żywotá ſwoiego w
19:
pokoiu.
20:
Wykład obycżayny.
21:
N
Amileyſzy bráćia/ then Krol ieſthći pan
22:
náſz Iezus Kryſtus/ krolowa ieſtći mát=
23:
ká ſwięta cerkiew.
Trzey ſynowie/ ſą lu=
24:
dzie ná ſwiećie/ á przez pierwego rozumieią ſie
25:
bogacże á mocarze tego ſwiátá kthorym Bog | dáie |
strona: 65
| Dzieiow wybráne. | 65. |
1:
dáie roſkoſz świecką/ á przez wtorego rozumie=
2:
ią ſie mędrcy tego świátá/ kthorzy przez mąd=
3:
rość świecką nábywáią wſzego co máią. Przes
4:
trzećiego ſyná mamy rozumieć dobrego Krze=
5:
śćiániná od Bogá wyzwolonego/
ktoremu dał
6:
trzy dáry drogie/ pierśćień wiáry/ ſponki nádzie
7:
ie/ á ſukno łaſki. A przetoſz ktoſzkolwiek będzie
8:
nośił pierśćień wiáry/ będzie miał łáſkę Bożą y
9:
miłość ludzką/ ták że cżegoſzkolwiek żądáć bę=
10:
dzie/ wſzytko będzie mieć/ iáko Máteuſz s. piſze/
11:
w 21. kápitu.
Ieſli będziećie mieć wiárę by iáko
12:
źiárno gorcżycżne/ á rzeklibyśćie gorze teyto I=
13:
dźi s tąd á poydzie. Będzieſzli też ná pierſiách to
14:
ieſt w ſercu/ nośił ſponki nádzieie/ tedy to co po
15:
myſliſz mieć/ będzieſz miał/ iáko S. Lukaſz piſze
16:
w 11. kápitul. Prośćie á weźmiećie/ ſzukayćie/ á
17:
naydziećie.
A s. Páweł ku Koryntom piſze rze=
18:
kąc. Przes nádzieię sſtáliſmy ſie zbáwieni. Bę=
19:
dziećie też mieć ſukno łáſki/ gdzieſzkolwiek bę=
20:
dziećie chćieć być/ tám będziećie/ iáko Apoſtoł
21:
ku Koryntom mowi/ łáſká nie ſzuka co iey ieſt/
22:
ále co ieſt Iezu Kryſtowo.
A s. Ian mowi/ bog
23:
łáſká ieſt. Ale y ty trzy dáry drogie traći cżłowiek
24:
ná nauce tego świátá przez fryierkę ſwą/ to ieſt
25:
przez ćiáło álbo przez żądośći iego/ bo ćiáło prze
26:
ćiwia ſie duſzy. Fryierká wzięłá ſukno od Io=| K | náty |
strona: 65v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
náty gdyż ſpał/ tákieſz ćiáło cżęſtokroć oddala
2:
łáſkę od cżłowieká przes śmiertelny grzech/
á o
3:
puſzcża go ſpiącego w grzechu bes wſzelkiey łá=
4:
ſki y wſpomożenia Boſkiego/ iáko długo leży w
5:
grzechách. Ionátás ocućiwſzy ſie bárzo płákał
6:
Takieſz thy gdyſz ſie ocućiſz z grzechu/ á gdyż ſie
7:
naydzieſz krom łáſki y cnot/ słuſznie maſz płá=
8:
káć.
A coſz maſz cżynić/ wſtań rychley przez vcżyn
9:
ki miłoſierne/ á tedy naydzieſz drogę zbáwienia
10:
Potym idź dáley áż naydzieſz wodę ktora oddala
11:
ćiáło od kośći. Tá wodá ieſtći ſkruchá ktora tá=
12:
ko ma być gorzka/ że ma oddzielić ćiáło/ to ieſt
13:
ćieleſne żądośći/ od kośći/ to ieſt od grzechow
14:
ktorymiś obráźił Bogá/
á maſz wźiąć tey wo
15:
dy w ſerce twe/ á iáko długo w tym tho śmier=
16:
telnym ćiele będzieſz/ miey ſkruchę w ſercu. Po=
17:
tym maſz dáley iść/ á maſz ieść owoc z drzewá.
18:
Then owoc ieſt pokutá przes ktorą Duſzá by=
19:
wa wſpomaganá/ á ćiáło cżęſtokroć bywa po=
20:
cżerniono á ſkáżono/ iákoby trędowátego.
Te=
21:
go owocu maſz wźiąć á z ſobą nośić. A gdyż dá=
22:
ley poydzieſz/ prziydzieſz do wody wtorey/ przes
23:
ktorą ćiáło ſie nápráwia. Wodá thá ieſtći ſpo=
24:
wiedź ktora nápráwia cnoty ſtrácone. A gdy dá
25:
ley poydzieſz/ będzieſz iadł owoc z drzewá wto=
26:
rego/ á będzieſz vzdrowion.
Owoc ten ieſt o=
| woc |
strona: 66
| Dzieiow wybráne. | 66. |
1:
woc pokuty/ modlitwy/ poſty y iáłmużny. Thy
2:
wody y owoce maſz záwżdy z ſobą nośić/ bo ie=
3:
ſliby z przygody nalázł niekthorego Krolá trę=
4:
dowátego áby go vzdrowił: Krol tentho ieſtći
5:
cżłowiek grzechem záráżony/ ktory przez owoc
6:
ſpowiedźi y przez wodę ſkruchy może być vzdro=
7:
wion.
Dwá cżłowieki ktorzj mu ná drodze zábie
8:
żą/ á ku vzdrowienv go wiodą/ ieſtći boiaźń Bo
9:
ża/ y boiaźń piekielna/ dla ktorych cżłowiek wiá
10:
ruie ſie złego/ á cżyni dobre vcżynki. Okręt ktorj
11:
Ionátę wiozł do oycżyzny/ ieſt przykazánie Bo
12:
że/ ktore nas wieźie do weſela wiecżneo/ ále mu
13:
ſiem pierwey oględáć fryierkę/
to ieſt ćiáło ktore
14:
ſie przećiwi duſzy/ á naydzie ie leżące ná łożu żą=
15:
doſći ćieleſnych. Day iey owocu pokuty y z wodą
16:
ſkruchy/ á przez to dwoie podnieſie ſie przez na=
17:
bożeńſtwo przyiąć ſrogość pokuty. A ták możeſz
18:
duſzę pánu Bogu z dáry/ tho ieſt z dobrymi cno
19:
támi/ y możeſz prżyść do oycżyzny/ y chwa=
20:
ły Kroleſtwá niebieſkiego.
21:
grafika
22:
Przykład o niewdzięcżnośći
23:
cżłowiecżey z dobrodzieyſtw przy=
24:
ięthych.
| K ij | Krol |
strona: 66v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
K
ROL niektory miał Vrzędniká
2:
nad wſzyſtkim ſwoim pańſthwem
3:
ktory ſerce miał ták bárzo podnie=
4:
ſione á pyſzne/ że wſzyſtki ludzie v=
5:
ćiſkał y nędźił/
bo ná roſkazánie ie=
6:
go wſzyſtkie rzecży nátychmiaſt bywáły cżynio=
7:
ne. Atám nie daleko páłacu Krolewſkieo był ie=
8:
den przekop wielki w ktory źwierzętá leśne by=
9:
ły ſchadzány/ y przykázał on Sthároſtá áby w
10:
tym przekopie doły cżyniono/ á przykryto ie li=
11:
śćiem áby w nie źwierzęthá wpádáły á były
12:
imowáne.
Y tráfiło ſie niegdy gdy ten Stároſtá
13:
przes ten przekop ſam iáchał/ podnioſło ſie ſer
14:
ce iego/ ták iż mnimał by nikogo więtſzeo w páń
15:
ſtwie nádeń nie było/ á gdyż ták myſlił iádąc/ w
16:
padł w ieden doł z ktoreo niemogł wyleść/ á te=
17:
goż dniá w tenże doł wpadł też lew/ potym máł
18:
pá á potym wąż.
Stároſtá widząc ſie ogárnio=
19:
nego onymi źwierzęty bárzo ſie báł y wołał áby
20:
go kto wſpomogł. Vsłyſzawſzy to ieden cżłowiek
21:
vbogi imieniem Gwido/ ktory osłem woźil z lá
22:
ſá drwá tym ſie żywiąc/ y przyſzedł nád doł.
A vy=
23:
źrzawſzy go ſtároſtá/ prośił go wielkie dáry iemu
24:
obiecuiąc áby go wyćiągnął Odpowiedział ie=
25:
mu Gwido rzekąc: Przyiaćielu miły/ ia ieſtem
26:
cżłowiek vbogi/ á nicżym ſie nie żywię iedno co | drwá |
strona: 67
| dźieiow wybráne | 67. |
1:
drwá zbieram/ á ſtráćiłlibych pracą ten dzień
2:
niemiałbym tego dniá pożywienia.
Ale ſtároſtá
3:
ſlubowal iemu wielkie dáry dáć/ iednoby go ry=
4:
chley wyćiągnął. Vsłyſzawſzy to Gwido ſzedł
5:
do miáſtá po powroz/ á przyſzedſzy záſie ſpuśćił
6:
po niego powroz áby go wyćiągnął. A wy=
7:
dząc tho Lew wſkocżył ná powroz y wyćią=
8:
gnion ieſt.
A gdy był
wyćiągniō ráduiąc ſie már
9:
dał ogonem wdzięcżność vkázuiąc/ y pobieżał
10:
do láſá. Potym Gwido powtore puśćił powroz
11:
á máłpa ſiádłá nań/ á on ią tákże wyćiągnął/ y
12:
bieżáłá do łáſá. Po trzećie puśćił powroz/ á wąż
13:
oplotł ſie przy powroźie/ on go też wyćiągnął/
14:
á y wąż ſie ráduiąc bieżał do láſá.
Potym Stá=
15:
roſtá vrádował ſie w dole że iuż był od tych źwie
16:
rząt wybáwion/ y rzekł Gwidonowi ſpuść przy
17:
iaćielu miły ieſzcże powroz á mnie wyćiągni/
18:
y wyćiągnął go/ á potym oba koniá wyćiągnę=
19:
li. Tedy Sthároſtá wſiadſzy ná koń iáchał do
20:
Krolá/ á Gwido ſzedł do domu.
A gdyż żoná
21:
vyźrzáłá że nic nie prźyniosł/ ſmućiłá ſie bárzo/
22:
á on iey wſzyſtko powiedźiał co ſie było ſtáło/ á że
23:
też miał wziąć dobrą zapłátę. Vſzlyſzawſzy tho
24:
żoná bárzo ſie rádowáłá.
Zátym ná záiutrz rá=
25:
no ſzedł Gwido názamek/ y posłał wrotnego ku
26:
ſtarośćie áby mu powiedziáł że Gwido ku nie=| K iij | mu |
strona: 67v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
mu przyſzedł ktory go z dołu wcżorá wyćiągnął
2:
á zá to ocżekáwa zapłáty obiecáney. Vsłyſza=
3:
wſzy to Stároſtá/ záprzał ſie go pierwſze y wtore
4:
rzekąc: Ia o tym nic niewiem/ ánim go widał.
5:
A zátym mu kazáł powiedżieć że nie ſzedłliby
6:
precż żeby go kazał vbić. A gdyż Gwido po trze=
7:
ćie przed Gtároſtę przyſzedł/ kázał go Stároſtá
8:
táko bárzo vbić/ że ná poly vmárły był. Vsły=
9:
ſzawſzy to żoná iego/ poięłá osłá s ſobą á przy=
10:
wiozłá go do domu/ á wſzytko co miał wniemo=
11:
cy potrawił.
A gdyż ozdrowiał/ ſtáło ſie ieſt ied=
12:
nego dniá gdyż drwá zbierał/ vyźrzał dzieſięć oſ
13:
łow obćiążonych tłumokámi/ á zá nimi lwá idą
14:
cego drogą á pędząceoie ku Gwidonowi. Vyż=15:
rzawſzy Gwido lwá/ wſpomionął że tento mu=
16:
ſiał być Lew ktorego z dołu wyćiągnął.
A przy=
17:
ſzedſzy lew ku niemu rádował ſie iemu/ wdźięcż=
18:
ność dobrodzieyſtwá ieo vkázuiąc/ á dáiąc znáć
19:
áby zá to Gwido ony osły wiodł do domu ſwe=
20:
go. A gdyż Gwido ony osły wiodł do domu/ lew
21:
zá nim ſzedł áż do domu.
A gdyż Gwido wſzedł
22:
do domu/ Lew przyſzedſzy ku Gwidonowi már=
23:
dał ogonem dzięki máiący oddawáiąc: á potym
24:
ſie záſie wroćił do láſá. Potym Gwido kazał w
25:
rozlicżnych kośćielech opowiádáć ieſliże kto oſły
26:
pogubił/ á żadny nie náleżion kthoryby ſie ku o=| nym |
strona: 68
| dźieiow wybráne. | 68. |
1:
nym osłom ozwał.
Tedy Gwido otworzywſzy
2:
ſkrzynie y tłumoki ktore oni osłowie byli przynie
3:
sli/ y nálasł wielkie bogáctwá/ z ktorych ſie ſtał
4:
bogáty. Wtorego potym dniá iáchał Gwido po
5:
drwá á zápomniał ſiekiery/ niemiał cżymby ná
6:
rąbał drew/ y vyżrzał máłpę ná drzewie ktorą
7:
był z dołu wyćiągnał.
áno zębámi gáłęźie łupáłá
8:
tedy Gwido krom pracey nákładſzy drew ná o=
9:
słá wroćił ſie ku domu. Trzećiego záś dniá gdyż
10:
ſzedſzy do láſá/ ſiedział ſtrużąc toporzyſko/ vźrzał
11:
wężá ktorego też był z dołu wyćiągnął/ noſzące=
12:
go kámień w vśćiech/ ktory przyſzedſzy ku niemu
13:
położył iemu on kámień ná łonie.
Ten kámień
14:
był troiey bárwy/ z iedney ſtrony był biały/ z dru
15:
giey cżarny/ á z trzećiey cżerwony. Tedy Gwido
16:
wźiąwſzy kámień vkazał go iednemu cżłowie=
17:
wimądreo! / ktory gdyż on kámień vyźrzał á moc
18:
iego poznał/ chćiał iemu zań ſto złotych dáć.
A
19:
Gwido iego niechćiał przedáć/ ále mocą onego
20:
kámieniá wiele dobrego nábył/ tákże potym ná
21:
rycerſtwo był paſan. Potym krol dowiedziawſzy
22:
ſie v niego otym kámieniu wezwał go przed ſie
23:
chcąc áby mu kámień przedał/ ábo z iego ziemie
24:
precż iáchał.
Rzekł iemu Gwido Náiáśnieyſzy
25:
krolu/ ia twej miłośći ten kámień przedam/ áleć
26:
to powiádam/ że niedaſzli mi tego zá co ten ká=| K iiij | mień |
strona: 68v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
mień ſtoi/ tedy záſie ku mnie przyidzie. Y dał ie=
2:
mu krol trzy ſtá złotych/ á Gwido wźiąwſzy pie
3:
niądze potym kámień nálasł domá w ſkrzyni.
4:
Vyźrzawſzy to krol dźiwował ſie/ y pytał Gwi=
5:
doná rzekąc: Powiedz mi ſkądeś tego kámieniá
6:
nábył? A Gwido wſzytko krolowi powiedział iá
7:
ko iego Stároſtá wpadł był w doł ze lwem z má
8:
łpą y z wężem/ á iż ie on z dołu wyćiągnął/ á iáko
9:
zá zapłáthę od Sthároſty był bárzo vbit/ á iá=
10:
ko lepák odelwá/ y máłpy/ á wężá był obdáro=
11:
wan.
Vsłyſzawſzy to krol/ rozgniewał ſie bárzo
12:
ná onego Stároſtę. A wezwawſzy go rzekł ie=
13:
mu. Co to ſlyſzę o tobie? Przecżeś táko nie wdzię
14:
cżny dobrodzieyſtwá Gwidonowego/ on ćie od
15:
śmierći wybáwił/ á tyś go kazał zá to vbić? Zły
16:
cżłowiecże/ zwierzętá nierozumne lew/ máłpá
17:
y wąſz (wdzięcżność vkázuiąc) oddáłi iemu do
18:
brodzieyſtwo iego/ á tyś mu zá to oddał złość.
19:
A Stároſtá nie vmiał ktemu odpowiedzieć. Te
20:
dy Krol roſkazał áby iego doſtoyność byłá daná
21:
Gwidonowi/ á iego kazał ſtráćić. A vsłyſzawſzy
22:
pánowie ſkazánie Krolewſkie/ pochwalili ie/ á
23:
przyięli Gwidoná ná mieyſce onego Stároſty
24:
Potym Gwido páńſtwo dobrze rzą=
25:
dźił y żywotá ſwego w pokoiu
26:
dokonał. | Wykład |
strona: 69
| dzieiow wybráne. | 69. |
1:
Wykład obycżayny.
2:
N
Amileyſzy bráćia/ ten krol ieſt Bog kto=
3:
ry wſzytko widzi. Stároſtá ten od krolá
4:
podnieſiony/ ieſt vbogi cżłowiek/ ktory
5:
od ſiebie nic niema/ iáko mowi s. Iob/ Nágim
6:
wyſzedł z żywotá mátki mey y nági ſie záś wro=
7:
cę/
A tego
vbogieo Bog podniosł/ gdyż go vcży
8:
nił pánem w ráiu/ iáko o tym powiáda Dawid
9:
Wſzytkoś poddał pod nogi iego. Doł w ktory
10:
vpadł/ ieſtći tento świát ktory ieſt pełen dołow
11:
to ieſt vpádow/ bo wſzytek świát ieſt położon w
12:
złośći/ ná tym świećie cżłowiek vpadł w wiele
13:
dołow.
Potym w tenże doł wpadł Lew tho ieſt
14:
ſyn Boży gdyż przyrodzenie cżłowiecże przyiął/
15:
y przebywał ná tym świećie nędznie przez trzy=
16:
dzieśći y trzy látá. Ten ieſt Lew o ktorym mowi
17:
S. Ian w ziáwieniu. Zwyćiężył lew z pokolenia
18:
Iudá.
Potym máłpá/ to ieſt ſumienje twe/ kto
19:
re obycżáiem máłpy drze/ to co iemu niemiło/
20:
bo záwżdy ſzemrze przećiw grzechowi. Potym
21:
wąż w padł w doł to ieſt prełat álbo ſpowiednik
22:
kthory z grzeſznym cżłowiekiem ma wſtąpić w
23:
doł to ieſt ma żáłowáć iego z grzeſzenia.
Potym
24:
iáko Gwido powrozem wyćiągnął teo rycerzá | K v | zdołu |
strona: 69v
| Hyſtorie z Rzymſkich |
1:
takież ſyn Boży powrozem męki ſwoiey wyćią=
2:
gnął nas z dołu nędze z mocy Dyabelſkiey. Ale
3:
nędzny cżłek niedbáiąc teo: niewdzięcżny ieſt łá
4:
ſki Bożey/ ile kroć grzeſzy przećiw przykazániu
5:
Bożev
A iáko Gwido był vbit/ takież cżłowiek
6:
gdy śmiertelnie grzeſzy Bogá po wtore krzyżuie
7:
ále lew/ to ieſt Bog/ dał Gwidowi/ to ieſt Kry
8:
ſtowi podle cżłowiecżeńſtwá dzieſięć osłow ob=
9:
ćiążonych/ to ieſt dzieſięćioro przykazánie ſtáre
10:
y nowe pod ieo moc ku ſzáfowaniu cżłowiekowi
11:
á będziemli to przykazánie pełnić/ prziydziem
12:
do wiecżnych bogactw.
Małpá drwá łupáłá/ to
13:
ieſt ſumnienie twe/ poduſzcża ćie byś tho cżynił
14:
cżymby mogł przykryć ćiáło y duſzę twą w ſąd=
15:
ny dzień/ á dla cżego by mogl otrzymáć żywoth
16:
wiecżny bo będzieli cżynił przećiw ſumnieniu/
17:
tedy poydzie ná wiecżne potępienie.
Wąż dał
18:
Gwidowi kámień troiey bárwy/ takież prełat á
19:
bo ſpowiednik przez vcżenie piſmá ſwięteo mo=
20:
że otrzymáć kámień to ieſt Kryſtuſá/ ten kámień
21:
był piękny á biały/ takież Kryſtus był napiękniej
22:
ſzy między wſzemi ſyny ludzkiemi/ też był cżarny
23:
przez mękę/ cżerwony przes wylanie krwie/ á
24:
przeto kto będzie nośił ten kámień/
táki będzie
25:
miał obfitość krom żadnego niedoſtátku. A nie
26:
ma tego kámieniá przedáwáć od ſiebie/ ieſliby | nie da= |
strona: 70
| Dzieiow wybráne | 70. |
1:
niedano tákowey zapłáty iákowa ieſt Kryſtus/
2:
á zacż Kryſtus ſtoi/ to ieſt przez ſkruchę/ przez
3:
ſpowiedź/ y prżez doſyc vcżynienie.
Ale niewdzię
4:
cżni będą wiſieć ná ſzubienicy piekielney/ á wy=
5:
bráni y wdzięcżni odzierżą żywot wiecżny.
6:
Przykład że niemamy żonam
7:
wierzyć áni táiemnic obiáwiáć.
8:
B
Y L ieden Rycerz v niekhorego
9:
Krolá/ ktory przez niektory vcży=
10:
nek bárzo był Krolá rozgniewał
11:
Y posłał ku Krolowi Rycerze áby
12:
mu gniew przeprośił. Thedy oni
13:
wſzyſcy Rycerze zá nim proſząc/ záledwie mu
14:
łáſkę vprośili thym obycżáiem áby ku dworu
15:
Krolewſkiemu záſie przyſzedł iezdno y pieſzo/
16:
á iżby z ſobą przywiodl wiernego przyiaćielá/ y
17:
też krotofilniká y nieprzyiaćiela niewiernego.
A
18:
odſzedſzy iednacże powiedzieli to rycerzowi: vſly
19:
ſzawſzy to rycerz bárzo ſie záſmućil iákoby to v=
20:
cżynić miał. Y przydáło ſie cżáſu tego że był ie=
21:
dnego pielgrzymá ná noc przyiął/ y rzekł táiem
22:
nie ku żenie ſwey. Wiem że pielgrzymowie mie=
23:
wáią zſobą pieniądze/ á przetoż ieſli to chceſz tá
24:
ić/
tedy ia zábiję
teo pielgrzymá/ á pieniądze ie=| go po= |
strona: 70v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
go pobierzem. A oná to táić obiecáłá. Gdyż te=
2:
dy wſzyſcy ſpáli wſtawſzy on rycerz przed świtá
3:
niem obudził onego piełgrzymá y kazał mu w=
4:
drogę iść/ á zábiwſzy ćielcá zrąbał go w ſztuki y
5:
włożył w wor.
Potym obudziwſzy ſwą żonę v=
6:
kazał iey wor/ mowiąc żem tylko głowę/ nogi á
7:
ręce włożył w then wor á ćiáłom pochował w=
8:
ſtáyni/ ále ten wor w tym kąćie pogrzebmy. A
9:
pogrzebſzy on wor/ vkazał iey nieco pieniędzy
10:
ſwych/ mieniąc żeby ie od tego piełgrzymá w
11:
ziął.
A gdyſz był dzień áby ſtánął przed krolem/
12:
tedy wźiąwſzy z ſobą ná práwą ſtronę pſá/ á
13:
dziećię ná rękę/ á żonę ná lewą ſtronę/ ſzedł ná
14:
zamek. A gdyż ſie przybliżał do zamku páná
15:
ſwego/ włożył práwą nogę ná pſá ſwego/ iákoby
16:
iádąc/ á drugą nogą ſzedł pieſzki/ a tak ſzedł ie=
17:
zno y pieſzo ná zamek.
A gdyż przyſzedł przed kro
18:
lá/ vyźrzawſzy go krol ze wſzytkimi około ſtoiące
19:
mi dźiwował ſie/ y rzekł iemu krol/ Gdzie ieſt
20:
twoy przyiaćiel nawiernieyſzy? Tedy rycerz wy=
21:
iąwſzy mieć záćiął pſá ſwego/ ktory ſkowycżąc
22:
dla boleśći vćiekał/ zátym go záwołał/ á pies zá
23:
ſie przyſzedł kniemu.
Y rzekł rycerz. To ieſt moy
24:
nawiernieyſzy przyiaćiel. Rzekł mu krol/ Praw
25:
dę mowiſz Ale gdzie ieſt twoy krotofilnik? Od=
26:
powiedział rycerz. Oto ieſt ſyn moy máły ktory | przede |
strona: 71
| dźieiow wybráne. | 71. |
1:
przedemną krotofili á wielkie mi poćieſzenie cży
2:
ni. Rzekł iemu lepák krol. Gdzie ieſt twoy nie=
3:
przyiaćiel wielki?
Tedy rycerz wnetki dał pogę
4:
bek żenie ſwey rzekąc. Przecż ták ſzkárádo pá=
5:
trzyſz ná krolá páná meo. Rzekłá mu żoná. Prze
6:
klęty mężoboycá przecż mię bijeſz? wſzákeś wcżo
7:
rá w domu twoim żáłobne vcżynił mężoboy=
8:
ſtwo/ boś dla trochy pieniędzy zábił piełgrzymá
9:
Tedy rycerz dał iey drugi policżek rzekąc. Prze=
10:
klęta żono przecż háńbiſz ſyná twoiego?
Ale oná
11:
rozgniewawſzy ſie ięłá wołáć rzekąc. Podźćie v
12:
każę wam wor w ktory włożył głowę/ ręce y no
13:
gi zábiteopiełgrzymá/ á ćiáło iego pogrzebł w
14:
ſtayni. Tedy Krol przykazał sługom aby z nią
15:
ſzedſzy tego doświadcżáli/ á wykopawſzy słudzy
16:
wor ná onym mieyſcu ktore im oná vkazáłá/ y
17:
náleźli w nim mięſo ćielcowe y zdumieli ſie/
á ſze
18:
dſzy powiedzieli to Krolowi. Vsłyſzawſzy tho
19:
Krol á vyźrzawſzy roſtropność iego/ bárzo go
20:
w tym ze wſzytkiemi pochwalił. Potym
21:
był bárzo wielkim miłoſnikiem
22:
Krolewſkim: y vmárł
23:
w pokoiu.
23:
Wykład obycżayny.
| Nami= |
strona: 71v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
B
Ráćia namileyſzy/ Rycerz ten ktory ſwe=
2:
go páná łáſkę ſtráćił/ ieſtći grzeſzny cżło=
3:
wiek/ ktory áby trzymał łáſkę páná ſwe=
4:
go ſle orędowniki ku Bogu/ to ieſt/ namileyſze
5:
ludźi Bogu/ iákoby krewne á przyiaćiele
Aby te
6:
dy pánu ſwemu doſyć vcżynił/ ma przyść pieſzki
7:
y iezdno. Pieſzki to ieſt cżeſne rzecży y roſkoſzy wz
8:
gárdzáć? A iezdno/ to ieſt/ z żądośćią ćieleſną/
9:
niebieſkie rzecży rozmyſláiąc. Ale też y pſá ná
10:
práwicy zá przyiaćielá nawiernieyſzego mu z ſo
11:
bą przywięść to ieſt Aniołá dobrego/ ábo kápła
12:
ná/
ktory ma duſze iego ſtrzedz/ z ktorego ácżkol
13:
wiek cżęſtokroć grzechy ſwemi obráża/ á wſzákoż
14:
záś ſie wiernie wráca ktory ieo táiemnice przed
15:
wſzytkiemi będzie táił. A krotofilniká ná ręku no
16:
ſić/ to ieſt/ ſumnienie ktore iego dobrze rządźi.
A
17:
żonę ná lewej ſtronie to ieſt krewkość ćiá łá/ ábo
18:
diabłá zá nieprzyiaćielá ktory ieo táiemnice ob=
19:
iáwia przed wſzemi. Anioły y ſwiętemi cżáſu ieo
20:
śmierći/ ku iego potępie. Tedy słuſznie będzie ch
21:
walon rycerz mądry/ ktory pod chytrośćią zábi
22:
ia diabłá y pogrzeba/
to ieſt ćiáło właſne wſwey
23:
komorze karząc álbo płáćżąc/ á ſkruchę máiąc
24:
zá wſzytſki wyſtępki ſerdecżnie/ nie cżyniąc mężo
25:
boyſtwá/ to ieſt/ wiárę máiąc/ wpoſćiech/ modli
26:
twách/ y w innych dobrych vcżynkách mądrze á | ſtále |
strona: 72
| dźieiow wybráne. | 72. |
1:
ſtale. A przetoż odzierżyſz łáſkę v páná ſwoiego
2:
ktorąś był ſtráćił.
3:
Drugi przykład że niemamy
4:
żonam żadnych táiemnic wierzyć.
5:
M
Akrobius ſlawny á záwołány dzie=
6:
iopiſá piſze/ iże w Rzymie niekto=
7:
rego cżáſu gdy była ráda táiemna
8:
wſzedł teſz tám był ieden młodzie=
9:
niaſzek kthorego zwano imieniem
10:
Pápirius z oycem ſwoim Senatem Rzymſkim.
11:
A zákazánie było w rádzie pod ſtráceniem gło=
12:
wy/ áby tá rádá od żadnego z Senatow nieby=
13:
łá nikomu powiádaná. A gdyż młodzieniaſzek
14:
z rády do domu przyſzedł/ pocżęłá go mátká py=
15:
táć rzekąc: Synu miły co tho ieſt tákowego co
16:
Senatowie zákazáli powiedáć pod Stráce=
17:
niem?
Odpowiedział iey ſyn/ Niegodzi ſie to=
18:
bie tego wiedzieć/ á też wieſz że zákazano nie po
19:
wiádáć tego żadnemu. Vsłyſzawſzy to mátká
20:
pocżęłá przywodzić młodzieńcá iuż prośbámi
21:
iuż groźbámi y bićiem/ áby tę táiemnicę powie
22:
dział.
Potym on młodzieniaſzek ná vporność
23:
mátki/ áby iey doſyć vcżynił/ áby teſz táiemnicę
24:
záchował/ rzekł iey: Tá ieſt rádá táiemna/ Kto | raby |
strona: 72v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
raby rzecż z tych dwu lepſza byłá/ ieſli ieden mąż
2:
ma poiąć więcey żon/ ábo iedna żoná więcey mę
3:
żow.
Vsłyſzawſzy to matká ſzedſzy wnetki inym
4:
żonam Rzymſkim powiedziáłá/ á ták iedná dru
5:
giey powiádáiąc/ áż wſzytki tegoż dniá wiedziá
6:
ły. Tedy drugiego dniá wſzytki żony zebrawſzy
7:
ſie w wielkiey gromádzie bes rozmyſlánia przy
8:
ſzły ku ſenatom proſząc/ áby rádniey dano dwu
9:
mężu iedney żenie/ niżli dwie żenie iednemu mę
10:
żowi.
Vsłyſzawſzy to Senatowie bali ſie/ á dźi=
11:
wowáli ſie táko niewſtydliwemu ſzaleńſtwu żeń
12:
ſkiemu/ á ſkądby poſzedł ten dźiw/ y iáko tákowy
13:
vpor á niewſtydliwa prośbá onych pań. Widząc
14:
to on Pápirius młodźieniaſzek powiedział Se=
15:
natom tę rzecż wſzytkę/ ktorey on przycżyną był
16:
Vsłyſzawſzy to Senatowie/ chwalili go s tego
17:
á vſtáwili áby záwżdy Pápirius młodzienia=
18:
ſzek przy Senatách w rádzie bywał. Potym Se
19:
natowie słuſznie odpráwili żony w ich prośbie.
20:
A ony nic nie otrzymawſzy/ wroćiły ſie záś do
21:
ſwych domow.
22:
Wykład obycżáyny.
23:
N
Amileyſzy bráćia/ przez tego młodzienia
24:
ſzká możem rozumieć káżdego cżłowieká
25:
cżyſteo żywotá/ ktory był z oycem/ to ieſt | dobrym |
strona: 73
| dzieiow wybráne. | 73. |
1:
dobrym położonym wchodźi w rádę mądrą/ to
2:
ieſt nabożnych ludźi/
gdzie bywa rozmowá o
3:
zbáwieniu/ y o mądrośći duchowney/ ktora nie
4:
káżdemu ma być powiedzianá/ y owſzem wiele
5:
inych rzecży/ kthore nie máią być powiádáne.
6:
Mátká ieſtći ten ſwiát ktory rádźi cżłowiekowi
7:
opuśćić nabożeńſtwo á táiemnicę powiádáć/ á
8:
niemożeli cżłowieká zwieść/ tedy przez grozy/
9:
to ieſt przes ſmutki y vboſtwo chce go przypę=
10:
dzić. Vcżyń tedy ták iáko Pápirius młodzienia
11:
ſzek vcżynił. Opuść świát przez dobrowolne v=
12:
boſtwo y vkázuy iże dwie niewieśćie/ to ieſt ro=
13:
zlicżne grzechy ćieleſnie máią być poddáne pod
14:
rozum/ á rozum niema być poddány pod roſko=
15:
ſzy.
Tedy potym Pápirius/ to ieſt cżłowiek cżyſty
16:
może przebywáć miedzy mądremi/ y cnoty do=
17:
bre mieć/ y miedzy święthemi ludźmi przeby=
18:
wáć/ á żywot wiecżny odzierżeć.
19:
Przykład o nieſpráwiedliwo=
20:
śći/ á łákomſtwie/ á ſkarániu ich.
21:
M
Aximianus krol możny krolował/ w kto
22:
rego páńſtwie byli dwá rycerze/ á ieden
23:
był ſpráwiedliwy y bogoboyny/ drugi
24:
był łákomy á bogáty/ ktory záwżdy chćiał wię=| L | cey |
strona: 73v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
cey być mił ſwiatu niźli bogu. A rycerz ſpráwie
2:
dliwy/ miał niektorą źiemię gránicżną á przyłą
3:
cżoną źiemi onego łákomego/
ktorą źiemię on łá
4:
komy Rycerz z wielką żądliwośćią mieć żądał/
5:
á cżęſtokroć przychodził ku onemu ſpráwiedli=
6:
wev rycerzowi/ dáiąc mu wielkość złotá y śre=
7:
brá by mu przedał onę źiemię/ ále on nigdy iey
8:
przedáć niechćiał/ á ták záwżdy on łákomy Ry=
9:
cerz ſmutny od niego odchodził/ á myſlił iákoby
10:
go zdradził.
Y ſtáło ſie że on ſpráwiedliwy Ry=
11:
cerz vmárł. Vsłyſzawſzy to on łákomy/ nápiſał
12:
liſt imieniem onego vmárłego rycerzá/ żeby on
13:
ieſzcże żywy będąc przedał mu źiemię ktorey żą=
14:
dał zá niekthorą ſumę pieniędzy.
Y przenáiął
15:
trzy ſwiádki áby mu ſwiadcżyli/ á wźiąwſzy liſt
16:
ſzedł ſnim ku onemu vmárłemu/ á nálazſzy pie=
17:
cżęć iego w komorze gdzie vmárły leżał/ kazał
18:
wſzytkim wynidź krom ſwych ſwiádkoẃ. Potym
19:
przed onymi ſwiádki włożył piecżęć ná wielki pá
20:
lec vmárłego/ á wźiąwſzy rękę vmárłego/
z oną
21:
piecżęćją y zápiecżętował liſt ſwoy rzekąc ſwiád
22:
kom: Otośćie ſwiádkowie tey rzecży/ iże mi źie=
23:
mię ſwą przedał/ á ná ſwiádectwo ten liſt ſwą
24:
piecżęćią ſam zápiecżętował. Rzekli iev ſwiád=
25:
kowie: Będziemy to tobie ſwiadcżyć.
A táko on
26:
rycerz poſiadł onę źiemię iáko ſwą. Potym ſyn | onego |
strona: 74
| dźieiow wybráne | 74. |
1:
onego rycerzá vmárłego dziedzic oney źiemie
2:
pytał go/ przecżby iego źiemię poſiadł: Odpo=
3:
wiedział iemu rycerz: Oćiec twoy przedał mi ią
4:
Rzekł iemu dziedzic: Przychodziłeś cżęſtokroć
5:
ku oycu mev dla tey źiemie/ y pieniądześ dawał
6:
zá nię/ ále wiem że oćiec nigdyć iey przedać nie=
7:
chćiał.
Potym przyſzli obá ſtą rzecżą przed krolá
8:
ſędzieo. A rycerz łákomy podpieráiąc prze ſwey
9:
vkazał liſt zápiecżętowány piecżęćią rycerzá v=
10:
márłego/ kthory opiewał ono kupienie. Po=
11:
tym też y ony ſwiadki przywiodł/ kthorzy takież
12:
wyznawali.
Rzekł
iev dziedzic: Znam że to ieſt
13:
piecżęć ojcá meo: ále to wiem że tobie źiemie nie
14:
przedał/ á iákoś piecżęći they doſthał niewiem.
15:
Przetoż żądam áby ſwiádkowie doſtátecżnie by
16:
li wyſlucháni. Tedy ſędzia káżdego ſwiádká ná o
17:
ſobliwe mieyſce oddzielił y onego też rycerzá.
Y
18:
kazał ſtarſzeo ſwiádká przed ſię napierwey przy
19:
wieść/ á pytał go ieſliby vmiał paćierz: A on mu
20:
rzekł. Vmiem. Y kazał mu ij przed ſobą mowić
21:
od pocżątku áż do końcá. A on ſwiádek vmiał do
22:
brze paćierz. Y kazał go záſie wieść ná oſobli=
23:
we mieyſce.
Potym kazał przywieſć ſwiádká dru
24:
gieo y rzekł iemu: Przyiaćielu miły/ był tu przed
25:
tobą towárzyſz twoy/ ktory mi powiedział táko
26:
prawdę iáko paćierz/ á ty niewpowieſzli mi też pra| K ij | wdy |
strona: 74v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
wdy ktorey od ćiebie będę pytał/ tedy ćię każę o=
2:
bieſić.
Tedy on ſwiádek myſlił ſam w ſobie rze=
3:
kąc: Záiſte moy towárzyſz iuż powiedział wſzyt=
4:
ko iáko ten rycerz zápiecżętował ſwoy liſt/ á nie
5:
powiemli ia prawdy tedy mie dádzą obieſić. Y
6:
powiedział wſzytko iáko on rycerz viąwſzy pálec
7:
z piecżęćią onego vmárłeo y zápięcżętował liſt
8:
ſwoy.
Vſlyſzawſzy to ſędzia/ kazał go wywieść
9:
ná oſobliwe mieyſce. Záthym kazał przywieść
10:
trzećieo y rzekł iemu: Przyiaćielu miły/ ſwiá=
11:
dek pierwey powiedźiał mi iuż prawdę iáko pa=
12:
ćierz y wtory takież/ á ty nie powieſzli mi praw=
13:
dy/ tedy ćie też dam obieſić.
Tedy on myſlił rze=
14:
kąc: Záiſte towárzyſze moi iuż wſzyſtkie táiemni
15:
ce rycerzowe powiedzieli á przetoż y ia muſzę po
16:
wiedzieć prawdę y powiedział wſzyſtko/ á ſedźia
17:
kazał go záſie ná oſobliwe mieyſce wywieść/ po
18:
tym kazał záwołáć rycerzá.
A poyźrzawſzy nań
19:
ſrogo rzekł iemu: Przeklęty cżłowiecże/ łákom=
20:
ſtwo twe ćiebie záſlepiło/ powiedz mi iáko ry=
21:
cerz vmárły przedał tobie źiemię/ kthorąś po=
22:
ſiadł? A on niewiedząc wyznánia ſwiádkow po
23:
wiedział żeby ſpráwiedliwie odzierżał onę źie=
24:
mię.
Rzekł iemu Krol: Zły cżłowiecże/ otho ze=
25:
ználi ſwiádkowie ná ćie żeś thy po śmierći iego
26:
wziąwſzy pálec iego z piecżęćią/ y zápiecżętho=| wałeś |
strona: 75
| Dzieiow wybráne. | 75. |
1:
wałeś ſwoy liſt. Vſlyſzawſzy to rycerz/ vpadł ná
2:
źiemię proſząc miłoſierdźia. Rzekl iemu Krol:
3:
Miłoſierdzie ktoreś záſlużył odzierżyſz.
Y kázał
4:
ony ſwiádki przywiązawſzy v końſkich ogonow
5:
y wlec áż do ſzubienice y zwieśić/ takież y onego
6:
rycerzá. Widząc to pánowie onego Kroleſtwá/
7:
chwalili mądrość krolewſką/ ktory ſie ták mą=
8:
drze prawdy dowiedział. Tedy Krol onę źiemię
9:
nie ſpráwiedliwie od rycerzá dzierżáną przywro
10:
ćił ſynowi rycerzá vmárłego.
A on podziękowa=
11:
wſzy krolowi/ poſiadł záſie ſwedziedźictwo/ y żył
12:
w pokoiu.
13:
Wykład tego obycźáyny.
14:
N
Amileyſzy braćia/ przez ty dwá rycerze/
15:
rozumieią ſie dyabeł y pierwy náſz oćiec.
16:
Syn iego byłći wſzythek rodzay cżłowie=
17:
cży ktory od nieo poſzedł.
Dziedźictwo ieſtći ray
18:
ktory mu dał Bog. Widząc to rycerz łákomy
19:
to ieſt dyabeł przyſtąpił ku niemu/ poduſzcżaiąc
20:
go áby ray opuśćił przez grzech/ á ten iáko dłuo
21:
był w żywoćie/ to ieſt w niewinnośći/ dzierżał
22:
dziedźictwo/ to ieſt ray. A gdyż vmárł przez
23:
grzech ktory vcżynił przećiw przykazániu bożev
24:
ſtráćił ray/ y wſzytek rodzay ludzki po nim.
Ale
25:
ná pierwey był liſt nápiſan gdyż Ewá przyzwo | L iij | lilá |
strona: 75v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
liłá á iádłá z drzewá wiádomośći przećiw przy
2:
kazániu bożev/ á ten liſt tedj był zápiecżętowan
3:
gdyż Adam (ktory był głowá rozumu/ á ktore=
4:
mu oſobliwie dano przykazánie) iadł/ á więcey
5:
przyſtał ku żenie niżli ku Bogu.
A iáko piecżęć
6:
wyráża ſwe wyobráżenie ná woſku/ takież Bog
7:
wyráźił ſwe wyobráżenie w Adámie/ y vcżynił
8:
go pánem tego ſwiátá/ wedle Dawidá proroká
9:
ktory mowi: Wſzytkoś poddał pod moc iego. To
10:
wyobráżenie dał cżłowiek dyabłu/ gdyż mu był
11:
poſluſzny/ á tho wielkim pálcem po ſmierći/ bo
12:
wielki pálec zátwarza rękę wſzyſtkę/ á kto ſtráći
13:
pálec wiełki ſtráći y moc w oney ręce.
Przez pá=
14:
lec wielki/ mámy rozumieć rozum/ kthory pan
15:
Bog dał cżłowiekowi/ áby wybierał dobre á złe
16:
wzgárdził. A przetoż iáko długo cżłowiek rządzi
17:
ſie rozumem/ á rozum w nim pánuie/ táko dłuo
18:
może ſie dobrze rządzić y ine. A kto niema rozuv
19:
tedy thákowy niema cnoty y mocy duchowney.
20:
Adam pierwy oćiec miał vmienie od bogá wlá=
21:
ne nád wſzyſtko ſtworzenie/ ták że mu wſzyſtko
22:
ſtworzenie przed zgrzeſzenim było poſluſzno. A
23:
wſzákoż potym wiádomie rozumem przyſtał ku
24:
dyabłu/ gdyż mu dyabeł rzekł: Będziećieli ſtego
25:
drzewá ieść/ nie zemrzećie/ ále będziećie iáko bo
26:
gowie/ wiedząc dobre y złe.
Vyźrzawſzy dyabeł
| że go |
strona: 76
| Dzieiow wybráne. | 76. |
1:
że go zwiodł/ áże iuż ſtraćił dziedzictwo niebie=
2:
ſkie/ chćiał ſyná/ to ieſt wſzytek rodzay cżłowie=
3:
cży wyrzućić. Ale cżłowiek chceli być mądry ma
4:
przyść ku krolowi niebieſkiev/ iáko pátryárcho=
5:
wie y prorocy vcżynili ktorzy wołáli ku bogu o le
6:
kárſtwo y o wſpomożenie rzekąc:
Pánie boże kro
7:
lu mocny/ ktoryś nam dał przykazánie/ ktoryś
8:
ieſt ocżekawánie ludzkie y zbáwjenie ich/ przydź
9:
ku wybáwieniu nas. Ale dyabeł przywodźi z ſo=
10:
bą trzy ſwiátki/ pychę/ żądość ćieleſną/ y żądość
11:
ocżu: Przećiw ktorym mamy ſie mieć mądrze.
12:
A pirweo świádká mamy pytáć/ vmieli paćierz
13:
to ieſt vcżyniłliby nieco/ dla cżego by pychá ſwie
14:
ćiłá przećiw iemu. Tedy ſie ma vpokorzyć we w
15:
ſzelkim słowie vcżynku/ táko prawdziwie iáko
16:
ieſt paćierz/ á ták krolá niebieſkieo vbłaga/ przy
17:
kłádem Kryſtowym/ ktory był oycu posłuſzny áż
18:
do śmierći.
A boi ſie cżłowiek ſwiádká drugiego
19:
tho ieſt żądośći ocżu ſwiátá w ktorym ſie ko=
20:
cha ma wyznáć prawdę/ iáko wtory ſwiádek v=
21:
cżynił/ to ieſt ma ſie ſpowiádáć/ á ták ſzkody mo
22:
że vyć. A boili ſie cżłowiek trzećiego ſwiádká/ to
23:
ieſt żądośći ćieleſny/ tedy ma doſyć vcżynić pánu
24:
bogu przez vdręcżenie ćieleſne/
przez prawdzi=
25:
we doſyć vcżynienie/ iáko vcżynił trzeći ſwiádek
26:
ktory wſzyſtko zeznał. Przetoż ze dwiemá towá | L iiij | rzyſzomá |
strona: 76v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
rzyſzomá ná ſzubienicy był záwieſzon/ o ktorey ſie
2:
cżyta w kſięgách Iopowych/ Szubienicę wyz=
3:
woliłá duſza ma/ to ieſt ſzubienicę pokuty. A bę=
4:
dziemli ták cżynić/ tedy odzierżemy żywot wie=
5:
cżny Amen.
6:
Przykład o ſtałośći w dobrych
7:
vcżynkách wiernym pożytecżny.
8:
B
Ył ieden Krol bárzo możny w źie=
9:
mi Angliyſkiey á w iego zacnym
10:
kroleſtwie byli dwá Rycerze/ iedne
11:
mu imię było Gwido/ á drugiemu
12:
Tyrus. A Gwido bywał ná wiel=
13:
kich walkách/ á ná káżdey walce zwyćięſtwo o=
14:
dzierżał.
Y miłował iednę pánnę ſláchetną y
15:
kraſną/ á wſzákoż iey ſobie nie mogł ſlubić/ áż
16:
wielkie walki podiął dla iey miłośći. Potym po
17:
iedney walce sławney poiął ią zá małżonkę z
18:
wielką pocżeſnośćią. Y ſtáło ſie trzećiey nocy
19:
gdy w kurny krzyk wſtał z łożá á pátrzał w nie=
20:
bo vźrzał miedzy gwiazdámi páná Iezu Kry=
21:
ſtá rzekącego:
Gwido Gwido/ cżęſtokroćieś
22:
walcżył dla miłośći iedney pánny/ cżás ieſt ábyś
23:
też mocnie walcżył przećiw mym nieprzyiaćie=
24:
lom/ á rzekſzy to zniknął. Vsłyſzawſzy to Gwido
25:
myſlił ſam w ſobie coby to było.
Potym porozu=
| miał że |
strona: 77
| dźieiow wybráne. | 77. |
1:
miał że tho wola Boża byłá/ áby ſzedł do źiemie
2:
świętey/ á wźiął pomſtę zniewiernych/ y rzekł
3:
ſwey żenie: Zono namileyſza wiedz że ia muſzę
4:
iácháć do źiemie świętey/ á mnimam żeś iuż ćię
5:
ſzká odemnie/ á przetoż zoſtánieſz doma áż ia przi
6:
iádę.
Vſlyſzawſzy to żoná iego/ iákoby bez rozu=
7:
mu wſtawſzy z łożá wźięłá dekę/ y podłożyłá ią
8:
pod głowy y rzekłá: Pánie moy miły/ záwżdym
9:
ćie miłowáłá/ á dla twey miłooći cżekáłam á=
10:
bych zá ćie byłá daná/ po tych wielkich walkách
11:
ktoreś cżynił/ przez ktore sławá twa słynęłá po
12:
wſzech ſtronách.
A ia więcey vćiechy niemam ie
13:
dno ćiebie widzieć/ á ty gdym pocżęłá chceſz mie
14:
odiácháć: Pirwey niż ſie to ſtánie tą dęką ſie zá=
15:
biję. Tedy rycerz wſtawſzy wźiął iey dękę z ręku
16:
y rzekł: Namileyſza ma wiedz iżem ſlubił pánu
17:
Bogu náwiedźić do źiemie ſwiętey/ á ninie cżás
18:
godnieyſzy ieſt wypełnić obietnicę niż w ſtároś=
19:
ći:
Przetoż máło potrway bo ſie ia záſie rychło
20:
wrocę. Tedy oná będąc ieo słowy poćieſzoná dá
21:
łá mu ſwoy pierśćień rzekąc: Weźmi ten pierś=
22:
ćień odemnie/ á ilekroć weyźrzyſz nań w tym piel
23:
grzymowániu wſpomni ná mię/ á ia tu áż do
24:
tweo przyiáchánia będę ćie cżekáć.
Tedy rycerz
25:
pożegnawſzy ſie znią/ á wźiąwſzy z ſobą Tyrá ry
26:
cerzá/ iáchał do źiemie ſwiętey. A gdyż Gwido | K v | odiáchał |
strona: 77v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
odiáchał/ tedy oná żoná iego cżęſtokroć dla nie=
2:
bytnośći páná ſweo płákáła: áni mogłá być po=
3:
ćieſzoná. Potym gdyż cżás przyſzedł porodzenia/
4:
porodźiłá ſyná/ ktoreo z wielką pilnośćią wycho
5:
wáłá.
Tedy Gwido y Tyrus przeſzli wiele Kro=
6:
leſtw á wten cżás kroleſtwo Duńſkie było wybo
7:
iowano przes pogány. Y rzekł Gwido Tyrowi:
8:
Namileyſzy towárzyſzu/ iedź ty do teo kroleſtwá
9:
á wſpomożem krolá wſzytką mocą przećiw tym
10:
Pogánom bo ieſt krześćiánin.
A iać poiádę do
11:
źiemie ſwiętey á będę boiował przećiw nieprzy=
12:
aćielom Kryſtowym/ á odźierżawſzy tám zwyćię
13:
ſtwo wrocę ſie záſię ku tobie/ á ták weſpołek w=
14:
roćiemy záſie z weſelim do Angliey. Rzekł ie
15:
mu Tyrus: gdyż tobie to ieſt miło/ y mnie takież
16:
Poiádę ia do teo kroleſtwá/ á ty gdyż ſie záſie w=
17:
roćiſz ku mnie przyiedź/
á ták weſpołek do oycży=
18:
zny poiedziemy. Rzekł iemu Gwido: ślubuięć
19:
to vcżynić. A gdyż ſie mieli roſtáć pocáłowáli ſie
20:
bárzo płácżąc/ á zátym ſie roziácháli. Tedy Gwi
21:
do iáchał do źiemię S. á Tyrus do Duńſkiey źie
22:
mie.
Pothym Gwido przyiáchawſzy do źiemie
23:
ſwietey Tyrus do źiemie Duńſkiey: Gwido boio
24:
wał sławnie przećiw Sárácenom y Pogánom
25:
á ná káżdey walce zwyćięſtwo odzierżał. A prze
26:
to sławá iego słynęłá po wſzech źiemiách.
Ta
| kież |
strona: 78
| dźieiow wybráne. | 78. |
1:
kież teſz y Tyrus boiował/ á w káżdey walce zwy
2:
ćięſtwo odzierżał/ y wſzytki Pogány Kroleſtwá
3:
Duńſkiego wypędził. Widząc to Krol miłował
4:
Tyrá nádewſzytki/ y wſzytcy go ludzie miłowáli
5:
Potym krol bárzo vbogáćił Tirá/ był też tám nie
6:
ktory walecznik imieniem Plebeus/ ktory záyź=
7:
rzał Tyrowi że ták rychło ku wielkiej ćći y bogác
8:
twam przyſzedł.
Y oſkárżył go v Krolá/ iákoby
9:
krolá chćiał wygnáć z kroleſthwá. Vſlyſzawſzy
10:
to krol vwierzył iego powiádániu/ bo Tyrus był
11:
możny á walecżny. Y oddałił Krol Tyrá od w=
12:
ſzyſtkich ćći y bogactw/ ták że Tyrus przyſzedł ku
13:
wielkiemu vboſtwu y nędzy/ ták że ledwy miał
14:
pożywienie.
Tedy Tyrus będąc w tym wielkim
15:
vboſtwie od wſzech opuſzcżony/ pocżął ſie ſmu=
16:
ćić y płákał rzekąc: O boże wſzechmogący prze=
17:
cżeś thę nędzę ná mię dopuśćił? O fortuno prze
18:
mienna przecżeś mię opuśćiłá? Potym gdy Ty=
19:
rus iednego cżáſu przechádzał ſie bárzo ſmutny
20:
podkał go Gwido towárzyſz iego w oſobie piel=
21:
grzymſkiey.
A widząc go Tyrus nie poznał ie=
22:
go/ á Gwido wnet go poznał/ ále mu nie powie
23:
dział ktoryby był y rzekł iemu: Zdrow bądź miły
24:
przyiaćielu/ á odkądeś? Odpowiedział iemu Ty
25:
rus: Ieſtem z dálekich źieḿ/ álem przyſzedł do te
26:
go kroleſtwá y przebywałem w nim przez wiele | lath |
strona: 78v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
lat.
Y miałem iednego towárzyſzá imieniem
2:
Gwidoná ktory ſzedł do źiemie ſwiętey/ ále nie=
3:
wiem ieſli żyw álbo nie. Rzekł iemu Gwido:
4:
Dla miłośći towárzyſzá twego dopuść mi leżeć
5:
ná twym łonie/ ábych ſie trochę przeſpał/ bom v
6:
ſtał z chodu. Y dopuśćił Tyrus.
A gdyż Gwido
7:
ſpał ná ieo łonie widział Tyrus vſtá iego otwo=
8:
rzone y vyźrzał áno znich łáſká biała wybieżáłá
9:
y wbieżáłá ná gorę bliſko ich. A gdyż tám przez
10:
niektory cżás byłá/ wrociwſzy ſie záſie y wbieżá=
11:
łá w iego vſtá.
A gdy ſie to zſtáło/ potym Gwi=
12:
do ocućił y rzekł: Przyiaćielu miły/ dżiwnym te=
13:
raz ſen miał: widziáło mi ſie żeby biała łáſká ze
14:
mnie wybieżáłá/ á ná tętho gorę bieżáłá/ y záſie
15:
w vſtá me wbieżáłá. Rzekł iemu Tyrus: Iákoś
16:
ty przez ſen widział/ tákem ia widział ná iáwie
17:
że ſie ták ſtáło.
Ale co tá łáſká ná tey gorze dziá=
18:
łáłá owſzeki niewiem. Rzekł iemu Gwido: Podź
19:
my ná gorę/ bo ſnadź tám naydziemy nieco po=
20:
żytecżnego. Y weſzli ná gorę/ á náleźli Smoku
21:
zdechłego/ á brzuch iego pełen był złotá/ z mie=
22:
cżem dobrze wypráwionym/ á ná miecżu był
23:
ten napis. Tym miecżem rycerz Gwido zwyćię
24:
ży nieprzyiaćielá Tyruſoweo
Nálazſzy tedy gwi
25:
do onego ſmoku/ bárzo ſie weſelił/ y rzekł Tyru=
26:
ſowi: Towárzyſzu miły/ ten wſzyſtek ſkarb da= | wam |
strona: 79
| dzieiow wybráne. | 79. |
1:
wam tobie/ iednomiecż ten wezmę ſobie. Rzekł
2:
iemu Tyrus: Pánie nie záſlużyłem tobie tego/
3:
ábyś mi thákowy dar dał.
Rzekł iemu Gwido:
4:
Podnieś ocży ſwe/ á ogląday żemći ia Gwido
5:
towárzyſz twoy. Vſlyſzawſzy to Tyrus pátrząc
6:
nań pilnie/ poznał go/ á rádośćią wielką padł
7:
wznák ná źiemię/ á płákał rzekąc: Iuż niedbam
8:
bych vmárł gdyżem ćie vyźrzał.
Rzekł iemu gwi
9:
do: Wſthań rychło/ bo rácżey ſie maſz weſelić z
10:
mego przyſćia niżli płákáć/ á ia będę ſie bił záćie
11:
ſtwym nieprzyiáćielem. Potym obá poiedziemy
12:
do Angliey. A nádewſzyſtko pátrz ábyś tego ni
13:
komu nie powiádał kto ieſtem ia. A wſthawſzy
14:
Tyrus obiął ſzyję iego y cáłował iego.
Pothym
15:
Tyrus ſzedł do ſwego domu z onym złothem á
16:
Gwido ſzedł ná páłac Krolewſki/ y kołáthał v
17:
drzwi/ áby go tám puſzcżono. Vsłyſzawſzy tho
18:
wrotny/ pytał go rzekąc: Kto ieſteś. Odpowie
19:
dział Gwido: Ia ieſtem pielgrzym ktorym nie=
20:
dawno przyſzedł z źiemie ſwiętey.
Vsłyſzawſzy to
21:
wrotny wnetki go wpuſćił/ y ku krolowi go przy
22:
wiodł. A w ten cżás ſiedział też tám podle krolá
23:
ten okrutnik/ ktory odiął y cżeść y bogáctwa Tj
24:
ruſowi. Y pocżął krol pytáć Gwidoná rzekąc:
25:
Gośćiu miły ieſli iuż pokoy w źiemi ſwięthey?
26:
Odpowiedziáł gwido: Krolu miły ieſt iuż teraz | pokoy |
strona: 79v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
pokoy wielki/ á wiele ſie ludzi ná krześćiáńſką
2:
wiárę náwroćiło. Rzekł iev lepak krol: widzia=
3:
łeś tám tego rycerza w Angliey imieniem Gwi
4:
doná ktory tám wiele walcży? Rzekł Gwido pá
5:
nie miły widałem go cżęſtokroć/ y iadałem ſnim
6:
Rzekł iemu krol: Bywałá też tám rozmowa o
7:
krolách krześćiáńſkich? Odpowiedział Gwido:
8:
Pánie możny/ bywałá theż o twey miłośći/ iże
9:
Sárácenowie y ini pogáni dzierżeli kroleſthwo
10:
twe przez długi cżás/ áż przez Tyruſá ſláchetneo
11:
y walecżnego rycerzá byli zwyćiężeni á z źiemie
12:
wypędzeni/ ktoregoś twa miłość oddalił od ćći
13:
y od imienia/
á to prze niepráwe oſkárżenie nie
14:
ktorego rycerza/ imieniem Plebeuſzá/ to też ſly
15:
ſzeć w źiemi ſwiętey. Vſlyſzawſzy tho Plebeus
16:
rzekł iemu: Fáłſzywy pielgrzymie ktore ty mátá
17:
ctwá powiadaſz: Doſthoienby go bronić/ á ia=
18:
bych przećiw tobie boiował/ á twą łeż á ieo zdrá
19:
dę ná tobie vkazał/ bo Tyrus krolá náſzego ch=
20:
ćiał z kroleſtwá wygnáć.
Vſlyſzawſzy to Gwido
21:
rzekł krolowi: Pánie miły gdyż ten to powiáda
22:
mnie być fáłſzywym pielgrzymem/ á Tyruſá ry=
23:
cerzá zdrajcą/ dopuſć twa miłoſć ábych ſie znim
24:
o tę prawdę w ſzránkách bił/ niech tám vkaże fáł
25:
ſzywoſć ná mym ćiele. Rzekł iemu krol: Dopuſz=
26:
cżam/ á chcę ábyś tego nieprzeſtawał.
Rzekł
| Gwido |
strona: 80
| Dzieiow wybráne. | 80. |
1:
Gwido: Pánu: każmi dáć zbroię. Rzekł iemu
2:
krol: Cżegokolwiek potrzeba to wſzyſtko dádzą
3:
tobie. Tedy krol vſtáwił dzień boiowánia mie=
4:
dzy nimi. A boiąc ſie krol áby Gwido tego cżáſu
5:
niebył zdrádnie zábit/ wezwał corki ſwey rzekł
6:
iey: Corko miła/ iáko miłuieſz żywot ſwoy/ táko
7:
też ſtrzeż tego piełgrzymá.
Tedy krolewná wźię
8:
łá pielgrzymá do ſweo gmáchu ku ſwey cżeládźi.
9:
Potym gdyż przyſzedł cżás boiowánia/ tedy Ple
10:
beuſz vbrawſzy ſie ráno w zbroię/ ſtał v brony
11:
wołáiąc Gdzieſz ieſt then fáłſzywy pielgrzym/
12:
przecż ták omieſzkawa. Vsłyſzawſzy to Gwido:
13:
vbrał ſie/ á wyiáchawſzy obá ná plác/
po dwá
14:
kroć wſię vderzyli táko ćięſzko że Plebeuſz máło
15:
nie vmárł by ſie był nienápił/ ále prágnąc rzekł:
16:
Dopuść mi pielgrzymie abych ſie iedno wody
17:
nápił. Rzekł iemu Gwido: Slubuieſzli ty mnie
18:
tákąż łáſkę vcżynić ieſli mi będzie potrzebá tedy
19:
ia tobie dopuſzcżam.
Rzekł Plebeuſz: Slubuięć
20:
to wiernie: Y ſzedſzy pił do ſytośći. Potym zwiel
21:
ką mocą rzućił ſie ná Gwidoná/ á ták ſie obá
22:
ćięſzko bili. Potym Gwido iął prágnąć/ y rzekł
23:
Plebeuſzowi: Przyaćielu tę dobroć ktoram ia to
24:
bie vkazał iuż mi theż vkaż/ boć bárzo prágnę.
25:
Ale on rzekł iemu: Slubuięć to że ty niebędzieſz
26:
pił/ iedno wmocmy ręce.
Vsłyſzawſzy to Gwi=
| do |
strona: 80v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
go/ bronił ſie iáko mogł/ á przybliżáiąc ſie ku wo
2:
dzie wſkocżył w wodę/ y nápił ſie co ſie mu chćiá
3:
ło. Potym wyſzedſzy z wody/ rzućił ſie ná Ple=
4:
beuſzá iáko Lew/ áż Plebeuſz vćiekał.
Widząc
5:
tho Krol/ kazał ie rozwádzić/ á oney nocy w
6:
pokoiu być/ á iżby názáiutrz záſie gotowi byli ku
7:
boiowániu. Tedy Gwido wſzedł záſie ná páłac
8:
ku krolewnie. A krolewná weſeliłá ſie z iego mo
9:
cy/ á rány iego záwiązáłá. A gdyż po wiecżerzy
10:
było/ położył ſie Gwido ſpáć/ á dla ſprácowánia
11:
pocżął twárdo á ćięſzko ſpáć.
Wten cżás Plebe=
12:
uſz máiąc ſiedḿ ſynow mocnych/ wezwawſzy ich
13:
y rzekł im: ſynowie mili powiádam wam że nie
14:
będzieli tento pielgrzym zábit tey nocy/ tedy ia
15:
iutro od niego zábit będę/ bom mocnieyſzeo cżło
16:
wieká nádeń nigdy niewidział. Rzekli iemu ſy=
17:
nowie: Oycże tey nocy będzie zábit.
A gdyż było
18:
w poł nocy/ á wſzytcy ſpáli/ weſzli ná páłac o=
19:
ney krolewny/ ktory był zbudowan nád morzem
20:
ták iż wodá morſka podeń płynęłá. Y mowili
21:
miedzy ſobą rzekąc: Zábijemli go ná łożu/ tedy
22:
też ſámi ſmierći nie vydziemy/ ále go rádniey zło
23:
żem w morze wrzućmy/ tedy ludzie rzekną żeby
24:
dla boiáźni vćiekł.
A wźiąwſzy Gwidoná ſpią=
25:
ceo wrzućili go w morze/ á on ſpał. Y przydáło
26:
ſie że teyże nocy rybitw niektory ná morzu był/ | á vſly= |
strona: 81
| Dzieiow wybráne. | 81. |
1:
á vsłyſzawſzy pluſkánie vźrzał łoże ná świecenie
2:
mieſiącá/ á dziwuiąc ſie wołał wielkim głoſem
3:
rzekąc. Powiedz mi kto ieſteś/ ábych ćie wſpo=
4:
mogł pierwey niżbyś vtonął?
Vsłyſzawſzy tho
5:
Gwido wołánie ocućił/ á vyźrzawſzy gwiázdy
6:
ná niebie dźiwował ſie gdzieby był. A gdyż po=
7:
bacżył iżeby był w wodzie/ wołał ná rybitwá rze
8:
kąc. O przyiaćielu miły przypłyń ku mnie/ á day
9:
żywot tonącemu/ á wſpomoży prácuiącemu/ bo
10:
ieſtem ten pielgrzym kthorym wcżorá boiował
11:
ná polu/ ále iákom tu przyſzedł owſzeyki niewiē.
12:
Tedy rybitw wnethki przypłynąwſzy ku niemu
13:
wźiął go w ſwą łodzią y w wiodł go do dov ſwe
14:
go/ y położył go ná łożu. Zátym przyſzli ſynowie
15:
Plebeuſzowi ku Oycu: powiadáiąc mu że iuż
16:
pielgrzym vtonął/ á przetoż ſie iuż więcey nie=
17:
maſz bać.
Vsłyſzawſzy to Plebeuſz bárzo ſie vrá=
18:
dował/ á ráno wſthawſzy vbrał ſie we zbroię y
19:
ſzedł ná páłac Krolewſki/ y wołał ná Gwidoná
20:
rzekąc. Wynidż pielgrzymie ábych s ćiebie pom
21:
ſtę wźiął. Vsłyſzawſzy to Krol kazał corce ſwey
22:
by mu powiedziáłá áby ſie gotował ku boiu. A
23:
oná ſzedſzy do iego gmáchu nie nálázłá iego.
Y
24:
pocżęłá bárzo płákáć rzekąc. O nieſzcżęśćie żá=
25:
łośći pełne wzięto mi mego pielgrzymá. Y ſzed=
26:
ſzy wnetki powiedziáłá Oycu że go nienálázłá. | M | Vsły= |
strona: 81v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
Vſlyſzawſzy tho Krol bárzo ſie záſmućił.
A gdyż
2:
áni łożá naleźli/ dziwowáli ſie/ á niektorzy mo=
3:
wili że vćiekł/ niektorzy lepak mowili że zábit/ á
4:
le Plebeus ſtoiąc v brony vſtháwicżnie wołał
5:
wynidź pielgrzymie ku bitwie/ bo dziś głowę ieo
6:
mam krolowi przynieść.
A gdyż ná páłacu kro=
7:
lewſkim było pythánie o Gwidonie/ gdzie by ſie
8:
podział/ przyſzedſzy on rybitw ku krolowi y rzekł
9:
Pánie miły nie ſmęći ſie/ bom tey nocy łowiąc
10:
ryby nálasł pielgrzymá wrzuconego w morze/
11:
ktoregom wźiął do domu ſwego. Vsłyſzawſzy to
12:
krol/ bárzo ſie rádował/ y posłał ku niemuz áby
13:
ſie gothował ku boiowániu.
Tedy Plebeuſz
14:
gdyż to vsłyſzał iże pielgrzym nie vmárł/ bárzo
15:
ſie bał/ y żądał od Krolá przymierza walki/ ále
16:
krol áni iedney godźiny nie chćiał dáć. Wyiechaw=
17:
ſzy tedy obá ná pole vderzyli w ſie dwá kroć/ ále
18:
po trzećie vćiął Gwido rámię Plebeuſzowi/ po
19:
tym y głowę/ y przyniosł ią Krolowi.
A widząc
20:
to krol bárzo ſie weſelił iż Gwido odzierżał zwy
21:
ćięſtwo tákowę. A gdyż Krol vsłyſzał iże ſyno=
22:
wie Plebeuſzowi wrzućili go byli w morze/ ka=
23:
zał ie zwieśić. Potym Gwido wźiął odpuſzcże=
24:
nie od krolá á krol mu dał wielkie dáry áby prze
25:
bywał z nim/ ále on niechćiał przyzwolić.
Tedy
26:
krol dał mu wiele złotá y śrebrá/ á Gwido wźią | wſzy od |
strona: 82
| dzieiow wybráne. | 82. |
1:
wſzy od krolá złoto/ dał wſzytko złoto Tyruſowi
2:
towárzyſzowi ſwev/ á záś go ku pierwey doſtoy=
3:
nośći y łáſce krolewſkiey przywroćił. Potym kro=
4:
lá pożegnał Gwido/ á krol pytał go rzekąc: Ry=
5:
cerzu mocny powiedz mi iákoć imię? Odpowie
6:
dział Gwido: dzieią mi Gwido/ o ktorymeś cżę
7:
ſtokroć słychał.
Vsłyſzawſzy to Krol/ obiął ſzyię
8:
iego y obiecował iemu wielką cżęść kroleſtwá/
9:
áby z nim przebywał. Ale on niechćiał przyzwo
10:
lić á pocáłował krolá y odſzedł od niego. Potym
11:
Gwido pożegnawſzy ſie z Tyruſem thowárzy=
12:
ſzem ſwym ſzedł do Angliey/ y przyſzedł do ſwe=
13:
go zamku/
y nálasł tám wiele vbogich ſiedzą=
14:
cych przed broną/ y ſiedział miedzy imi w oſobie
15:
pielgrzymſkiey/ á kſiężná páni ieo ná káżdy dzień
16:
onym vbogim dawáłá iáłmużnę rzekąc: Pro=
17:
śćie Bogá zá páná mego Gwidoná/ ábych we=
18:
ſele zniego miáłá pierwey niżli vmrę/ aby ſie we
19:
ſzcżęśćiu ku mnie wroćił/
bo iuż dawno do świę
20:
tey źiemie iáchał. Y przygodźiło ſie teo dniá gdy
21:
ſzłá miedzy vbogie/ ſzedł też ſyn iey z nią w dro=
22:
giem odzieniu ktoremu było ſiedḿ lat. A gdyż v
23:
słyſzał że mátká pomieniłá Gwidoná páná ſwe
24:
go rzekł iey.
Namileyſza mátko/ tenli tho ieſt o=
25:
ćiec moy ktoreo ták cżęſto przed vbogiemi wſpo
26:
minaſz? Rzekłá iemu mátká. Ták ieſt miły ſynu/ | M ij | ktory |
strona: 82v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
ktory trzećiey nocy gdym ćie pocżęłá ſzedł odem=
2:
nie do źiemie ſwiętey á tákżem go niewidáłá. A
3:
gdy páni rzędem miedzy vbogimi chodźiłá: przy
4:
ſzłá ku Gwidonowi mężu ſwemu/
y
dálá mu też
5:
iáłmużnę ále żeby iey mąż był nie znáłá/ á Gwi=
6:
do ſchylał ſwoię głowę by go nie poznáłá. A
7:
gdyż páni ſzłá ku inym vbogim/ á ſyn iey ſzedł zá
8:
nią/ Gwido podnioſſzy ocży ſwoie á widząc ſyná
9:
ſwego/ ktorego ieſzcże był nigdy nie widział/ nie
10:
mogł ſie wſtrzymáć/ ále obłapiwſzy cáłował go
11:
rzekąc:
O namileyſzy ſynu/ Boże dáy tobie łáſkę
12:
ſwą/ ábyś był mu miły. Widząc to páni że iego
13:
Gwido cáłował/ wezwáłá go áby tám nie ſtał.
14:
Potym Gwido ſzedł ku żenie ſwey/ á żądał miey=
15:
ſcá w iey dworze/ áby thám záwżdy przebywał.
16:
Widząc páni Gwidoná pielgrzymá mężá ſwe=
17:
go/ niepoznáłá go/ á dla Bogá y mężá ſwoiego
18:
nie będącego/ dáłá mu zbudowáć komorkę/ á
19:
tám w niey przez wiele cżáſow przebywał. Po=
20:
tym gdyż ſie iuż przybliżał ku ſmierći/ wezwał
21:
iedneo ſlugi á dał iev ten pierśćień vpominek żo
22:
ny ſwej rzekąc:
Przyiaćielu miły idź rychło ku pá
23:
niey/ á day iey pierśćień/ á żądali mie widzieć
24:
niech przydzie bes omieſzkánia. A ſzedſzy poſeł
25:
ku pániey y dał iey pierśćień. A gdy páni ogłądá 26:
łá pierśćień y poznáłá ij/ záwołáłá wielkim gło= | ſem |
strona: 83
| dźieiow wybráne. | 83. |
1:
ſem rzekąc.
To ieſt pierśćień páná mego/ á pręd
2:
ko bieżáłá do oney komorki/ ále pierwey niżeli
3:
przyſzłá Gwido vmárł ieſt. A gdyż go nálázłá
4:
vmárłego/ pádłá ná ćiáło iego/ y záwołáłá gło=
5:
ſem wielkim rzekąc: Biádá mnie/ iuż nádzieiá
6:
moiá zginęłá/ y pocżęłá bárzo płákáć rzekąc: Kę
7:
dy iuż ſą iáłmużny me ktorem ia ná káżdy dzień
8:
cżyniłá.
Widziáłám páná mego biorącego iáł=
9:
mużnę z ręku moich/ á nieznáłám go. Widzia=
10:
łeś ſyná twego przed ocżymá twemi. Obłápiłeś
11:
go/ cáłowałeś go/ á nie obiáwiłeś ſie áni mnie
12:
áni iemu. Coś to vcżynił o Gwido? iuſz ćie wię=
13:
cej nie oglądam. Tedy z wielką pocżeſnoſćią ćiá
14:
ło iego pogrzebiono.
A páni iego byłá w wiel=
15:
kiey żáłośći przes wiele cżáſow. Potym záwár=
16:
łá dzień ſwoy poſledni w pokoiu.
17:
Wykład obycżáyny.
18:
N
Amileyſzy bráćia/ przez tego rycerzá mo
19:
żem rozumieć Bogá wſzechmogącego/
20:
ktory cżynił wielkie walki.
Napierwey
21:
w niebie/ gdyż dyabły wyrzućił/ iáko piſano ieſt
22:
Stáło ſie boiowánie wielkie w niebie. Potym
23:
ná źiemi cżęſtokroć/ gdyż Fáraoná z iego zaſtę=
24:
pem potopił wmorzu. A to wſzyſtko dla miłośći | M iij | dziewki |
strona: 83v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
dziewki/ to ieſt duſze.
Potym wziął z ſobą Tyru=
2:
ſa/ to ieſt cżłowieká áby niewierne pogány/ to
3:
grźechy wypędźił z kroleſtwá to ieſt z ćiáłá/ áby
4:
cnoty mnożył. Potym Tyruſá tho ieſt Moize=
5:
ſzá vſtáwił/ áby wywiodł lud ſwoy ku drodze pra
6:
wdźiwey.
Potym Gwido przyſzedł z źiemie ſwię=
7:
tey/ to ieſt ſyn Boży zſthąpił z niebá/ á Tyruſá
8:
tułáiącego ſie/ to ieſt wſzytek rodzay ludzki/ ná
9:
drodze ſtráconey nálazł/ bo ktorzykolwiek przed
10:
nim byli/ wſzyſcy do piekłá zſtępowáli. Spał ná
11:
łonie náſzym/ gdyż náſze cżłowecżeńſthwo przy=
12:
iął z żywotá dziewice Máryey:
Łáſicá ktora wy
13:
ſzłá/ á ná gorę wbiegłá/ ieſtći Ian y drudzy pro=
14:
rocy/ ktorzy o iego przyſćiu prorokowáli. Ktorzy
15:
weſzli ná gorę tho ieſt/ ná ſwiát/ każąc słowo
16:
Boże/ iáko piſmo ieſt o s. Ianie. Oto ia ſlę An=
17:
iołá mego/ ktory zgotuie drogę przedemną
Po
18:
tym záſie przyſzedł ku Krjſtowi/ gdyż mowił: O=
19:
to báránek Boży. Zatym Kryſtus nálaſl ſmoku
20:
zdechłeo to ieſt zakon ſtáry/ ſkryty przez figury:
21:
á w nim leżał ſkarb/ to ieſt dzieſięćioro przykazá
22:
nie Boże/ ktore cżłowiekowi dał z miecżem mo=
23:
cy.
Przez ten miecż zábił okrutniká Plebeuſzá/
24:
to ieſt dyabłá krory Tyruſá to ieſt cżłowieká od
25:
dalił od bogáctw y ode ćći gdy oycá pierweo przj
26:
wiodł ku przeſtępowi. Potym woiował mocnie | ná po= |
strona: 84
| dzieiow wybráne. | 84. |
1:
ná polu teo świátá/ á przez iednę dziewicę. Má
2:
ryią/ był oblecżon w zbroię cżłowiecżeńſtwá.
Y
3:
wrzucon był w morze teo świátá/ gdzie rybitw
4:
to ieſt duch święty nań ſtąpił/ y záwżdy z nim
5:
był. Potym ná koniec zwyćiężył Plebeuſzá/ tho
6:
ieſt dyabłá/ á zwyćięſtwo krolowi/ tho ieſt oycu
7:
niebieſkiemu ofiárował. A ták do ſwey źiemie/
8:
to ieſt do niebá ſzedł/ á dał nam pierśćień wiáry
9:
ſwey/ przez ktory możem przyść do wiecżney oy
10:
cżyzny.
Gwido gdyż do oycżyzny przyſzedł/ był
11:
nieznáiomy. Takież ſyn Boży gdyż wſtąpił w
12:
niebo/ iego rodźicy y przyiaćiele/ to ieſt Anioło
13:
wie iákowy był/ owſzeyki niewiedzieli. Potym
14:
mamy oycá náſzego cáłować/ to ieſt iemu ſie mo
15:
dlić/ bo on ieſt oćiec náſz.
A przetoſz my mamy
16:
náſládowáć oycá náſzego Iezu Kryſtá/ przes
17:
vcżynki miłoſierne. A potym prziydziem do ży=
18:
wotá wiecżnego. Amen.
19:
Przykład o wiernośći/ á miło
20:
śći. A iże prawdá od śmierći wybawia.
21:
B
Ył ieden Ceſarz możny/ á w páńſtwie ie=
22:
go byli dwá rycerze/
á ieden przebywał w
23:
Eipćie/ á drugi w Báldáchu/ miedzy kto
24:
remi posłowie ieden ku drugiev bywáli słáni/ á | M iiij | prze |
strona: 84v
| Hyſtorie z Rzymſkich |
1:
przetoż cożkolwiek ſie dziáło w źiemi Eipſkiey/
2:
rycerz z Eiptu przez posły słał ku Rycerzowi z
3:
Báldáchu/ á takież on ku niemu ták że ſie bár=
4:
zo miłowáli/ ieden drugiego niewidząc.
Tedy
5:
iednego cżáſu gdy rycerz z Báldáchu leżał ná ło
6:
żu ſwym myſlił ſam w ſobie rzekąc. Ten to Ry=
7:
cerz z Eiptu vkázuie mi wielką przyiaźń/ á nig
8:
dym go mymá ocżymá niewidział/ Poiádę ia ku
9:
niemu/ á oglądam go. Y náiął ſobie okręt/ y
10:
przyiáchał do Eiptu.
Vsłyſzawſzy tho on iego
11:
przyiaćiel/ wyſzedł przećiw iemu/ á z wielkim
12:
weſelem przyiął go w dom ſwoy. Ten rycerz pán
13:
nę miał bárzo piękną ktorą gdy vyźrzał rycerz
14:
z Báldáchu/ rozmiłował ſie iey bárzo: ták iż dla
15:
wielkiey miłośći rozniemogł ſie.
Widząc to ry
16:
cerz goſpodarz/ pytał go rzekąc: Przyiaćielu na
17:
mileyſzy/ powiedz mi coć ſie dzieie? Rzekł iemu
18:
rycerz. Ieſt iedná pánná w tym domu/ ktorey
19:
żąda ſerce me/ á nie będęli iey miał vmrę. Vsły=
20:
ſzawſzy tho Rycerz/ vkazał mu wſzytki pánie y
21:
pánny ktore były w iego domu/ krom oney pán=
22:
ny.
A gdy ie Rycerz niemocny oglądał/ rzekł ie=
23:
mu. O tyć nic niedbam/ bo ieſt ina ktorey tu nie
24:
widzę/ ktorą miłuie moiá duſzá. Potym vkazał
25:
mu onę pánnę/ ktorą gdyż vyźrzał/ rzekł iemu.
26:
Przyiaćielu namileyſzy/ toć ſtoi śmierć y żywot | moy/ |
strona: 85
| Dzieiow wybráne | 85. |
1:
moy.
Rzekł iemu rycerz Eipſki. Powiádam to=
2:
bie że od młodośći iej chowałem ią w domu ſwo
3:
im/ á to dla tego áby żoną moią byłá/ á iżbych z
4:
nią wźiął wielkie bogáctwá. A wſzákoſz iáko ćie
5:
bárzo miłuię/ ábyś nie vmárł dawamći ią zá żo
6:
nę ze wſzyſtkiemi bogáctwy ktorem ia miał w=
7:
źiąć.
Vsłyſzawſzy to on rycerz/ bárzo ſie vrádo=
8:
wał/ y ſlubił ią ſobie/ á z nią wźiął wiele bogá
9:
ctwá. Potym záſie iáchał do Báldáchu ſwey oy
10:
cżyzny z żoną. Y ſtáło ſie rychło potym/ że on ry=
11:
cerz w Eipćie przyſzedł ku wielkiemu vboſtwu
12:
ták że áni domu/ áni żadney rzecży ſwey miał.
Y
13:
pocżął myſlić ſam w ſobie rzekąc: Zadnego tá=
14:
kowego przyiaćielá nie mam ku ktoremu bych
15:
ſie miał vćiec/ iedno ku towárzyſzowi á nalepſze
16:
mu przyiaćielowi mev/ ktoregom ia vcżynił bo=
17:
gátym/ á on mie opátrzy w mym vboſtwie. A w
18:
Okręt wſiadſzy iáchał do Báldáchu/ y przyiá=
19:
chał po zachodu słońcá do teo miáſtá w ktorym
20:
mieſzkał towárzyſz iego bogáty/
y myſlił ſam w
21:
ſobie rzekąc: Teras noc ieſt/ á wnidęli do do=
22:
mu towárzyſzá mego/ nie pozna mie/ bo ieſtem
23:
we złym odzieniu/ á niemam żadneo sługi/ gdy
24:
żem sług doſyć miewał záwżdy/ y wſzytkiego do
25:
brego/ przetoſz rádſzy tu będę nocował/ á iutro
26:
ku niemu poydę.
Y weyźrzał ná cmyntarz ie=
| M v | dnego |
strona: 85v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
dnego kośćiołá/ á vyźrzał drzwi otworzone w
2:
kośćiele/ y wſzedł tám/ áby ſie troche przeſpał.
3:
A gdyż tam był/ á chćiał vſnąć/ przygodziło ſie
4:
że dwá cżłowieki ná vlicy ſie bijąc: ieden drugieo
5:
zábił.
Thedy mężoboycá
vćiekl ná cmyntarz/ á
6:
wbieżawſzy do kośćiołá drugimi drzwiámi wy=
7:
biegł. Y ſtáło ſie po mieśćie pytánie gdzie by był
8:
ten mężoboyca/ ktory teo cżłowieká zábił. A ſzed
9:
ſzy ná cmyntarz pytáli onego Rycerzá rzekąc.
10:
Snadzieś ty zábił tego cżłowieká?
Odpowie=
11:
dział rycerz. Ia ieſtem ktorym zábił tego to cżło
12:
wieká. A oni iąwſzy go chowáli go przes noc w
13:
ćiemnicy. A ráno przywiedziono go przed ſę=
14:
dziego/ á ſędzia zdał ij ná śmierć áby go obieſzo
15:
no. Tedy gdyż go wiedziono/ miedzy inymi kto=
16:
rzy ſzli zá nim/ był teſz tám rycerz towárzyſz iego
17:
ktory był ku niemu przyiął do Eiptu.
A poznaw
18:
ſzy go/ myſlił ſam w ſobie rzekąc. Tho ieſt moy
19:
towárzyſz y przyiaćiel z Eiptu/ kthory mi żonę
20:
dał z wielkimi bogáctwy/ á iuſz go ná śmierć
21:
wiodą á ia mam być żyw. Y záwołał głoſem wie
22:
lkim ná wiodące rzekąc. Nie zábijayćie teo cżłe
23:
ká niewinnego ktoreo ná śmierć wiedziećie.
Ia
24:
ieſtem ktorym tegoto cżlowieká zábił/ á nie on.
25:
Vsłyſzawſzy to oni vchwyćili go/ á obu wiedli
26:
ná śmierć. A gdyż iuſz bliſko ſzubienice byli/ wi=| dząc |
strona: 86
| dźieiow wybráne. | 86. |
1:
dząc tho on mężoboycá/ myſlił ſam w ſobie rze=
2:
kąc: Ia ieſtem winien/ á dopuſzcżęli tyto nie=
3:
winne vmrzeć/ tedy pan Bog pomſtę vcżyni ná
4:
demną
przeto lepiey ieſt bych ia tu krotką mękę
5:
ćierpiał/ niżlibych miał ćierpieć wiecżną mękę w
6:
piekle. Y záwołał wielkim głoſem rzekąc: O brá
7:
ćia miła proſzę was nie zábijayćie tych niewin=
8:
nych/ bo żadny z nich nie krzyw/ áni vcżynkiem
9:
áni słowem/ áni żadną rádą temu to zábitemu
10:
ále ia ieſtem khorym go właſnymi rękomá zá=
11:
bił.
Mnie zábijćie/ á ty niewinne wolno puſććie
12:
Vsłyſzawſzy tho oni takież go ięli/ y dźiwowáli
13:
ſie/ á wſzytkich trzech záſie przywiedli do ſędzie=
14:
go. Vyźrzawſzy ie ſędzia dźiwował ſie j pytał ich
15:
rzekąc: Przecżeśćie ſie wrocili? A oni mu wſzyt=
16:
ko co ſie było dziáło powiedzieli. Y rzekł ſędźia
17:
pierwemu rycerzowi.
Dobry mężu przecżeś po=
18:
wiedział/ żebyś tegoto cżłowieká zábił? Odpo=
19:
wiedział mu rycerz vbogi. Sędzia miły/ iam w
20:
źiemi mey Eipćie był we wſzem bárzo bogáty po
21:
tymem przyſzedł ku wielkiemu vboſtwu/ ták że
22:
áni domu áni żadney rzecży miałem/ á przethoż
23:
dla wſtydu przyſzedłem do tey źiemie/
ábych o=
24:
trzymał nieiákie wſpomożenie/ á dla tegom rze
25:
kł bych tego cżłowieká zábił/ bo wolę vmrzeć/ ni
26:
żli żyw być/ á proſzę ćie żeby mie dał zábić. Po=| tym |
strona: 86v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
tym pytał drugiego rycerzá rzekąc: Przyiaćielu
2:
miły/ przecżeś rzekł żebyś thego cżlowieká zá=
3:
bił?
Odpowiedział mu rycerz/ Sędzia miły/ ry=
4:
cerz tento dał mi żonę w Eipćie z wielkimi bo=
5:
gáctwy/ ſktorychem ſie ſtał bogáty wewſzem. A
6:
gdym vyźrzał towárzyſza á przyiaćielá meo mi=
7:
łeo/ ktory mię przywiodł ku tákim bogáctwam
8:
áno wiodą ná śmierć/ záwołałem wielkim gło
9:
ſem rzekąc:
Niezábijayćie cżłowieká niewinne=
10:
go/ ia ieſtem winny śmierći/ á nie ten/ bo bych
11:
był rad vmárł dla iego miłoſći. Potym pytał ſę=
12:
dzia mężoboyce/ przecżby też rzekł żeby tego cżło
13:
wieká zábił? Odpowiedział iemu mężoboycá/
14:
Miłośćiwy ſędzia iam prawdę rzekł: widząc że
15:
oni niewinnie mieli być ſthráceni/
bo ćięſzki by
16:
był moy grzech bych był dopuśćił niewinne po=
17:
tráćić. A przetoż wyzwoliłem rádſzy prawdę po
18:
wiedzieć á mękę tu ćirpieć/ niżli niewinne bez
19:
winy dopuśćić potępić/ á ia bych zá to muſiał z
20:
ſtąpić do piekłá.
Rzekł iemu ſędzia: Przeto iżeś
21:
prawdę powiedział/ á niewinneś wybáwił/ wy
22:
puſzcżam ćie od śmierći wolnego/ idźi w pokoiu
23:
Vsłyſzawſzy wſzyſcy ſąd ſędziego/ bárzo go
24:
chwalili/ że ták miłośćiwe dał ſkazá=
25:
nie/ przetoż że on winny pra=
26:
wdę powiedział. | Wykład |
strona: 87
| dźieiow wybráne. | 87. |
1:
Wykład obycżáyny.
2:
N
Amileyſzy bráćia ten Ceſarz/ ieſtći Bog
3:
oćiec niebieſki. Dwá rycerze ſą pan náſz
4:
Iezus Kryſtus/ á Adam pierwy rycerz
5:
ieſt pan náſz Iezus Kryſtus w Egipćie przeby=
6:
wáiący/ wedle oneo piſmá/ Z Egiptu wezwał
7:
ſyná meo.
Adam pirwy oćiec ná roli Dámáſceń=
8:
ſkiey ſtworzon ieſt. Miedzy thymi dwiemá byłá
9:
wielka rozność/ á posły słáli miedzy ſobą/ gdyż
10:
Bog oćiec ku Synowi y duchu ſwiętemu rzekł:
11:
Vcżyńmy cżłowieká ná wyobráżenie y podobień
12:
ſtwo náſze.
Potym rycerz z Báldáchu/ to ieſt A=
13:
dam/ ieſt przenieſion do ráiu w dom páná náſze
14:
go iezu Kryſta. W tym domu vyźrzał iednę pię=
15:
kną pánnę/ to ieſt duſzę ktorey żądał/ ktorą mu
16:
dał z wiekiemi ſkárby/ á vcżynił go pánem tego
17:
świátá/ y przyſzedł tu ná ten ſwiát z ſwą żoną.
18:
Potym rycerz/ to ieſt pan náſz Iezus Kryſtus/
19:
ſtał ſie bárzo vbogi/ wedle onego piſmá s. Má=
20:
teuſzá. Liſzki máią iámy/ ptacy powietrzni gnia
21:
zdá/ á ſyn cżłowiecży niema gdzieby ſkłonił gło=
22:
wę ſwą. Przyſzedł ná ten świát/ ná ktorym wal
23:
cżyło ćiálo y duſzá.
Kryſtus wſzedł do kośćiołá/
24:
to ieſt w żywot błogosłáwioney dziewice Má=| ryey/ |
strona: 87v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
ryey. Ieden drugiego zábił/ tho ieſt ćiáło duſzę.
2:
Stáło ſie wołánie ná niebie y ná źiemi dla zabi=
3:
ćia duſze/ gdyż Adam zgrzeſzył.
A wiele ich ſzuká=
4:
ło iego/ tho ieſt Zydowie z kijmi á z miecżmi. A=
5:
le on iáko rycerz odpowiedział zá grzech cudzy.
6:
Odpuśćie im/ ia ieſtem puśććie tyto. A wnet ſie
7:
ſam ofiárował zá rodzay ludzki ná krzyżu. Przez
8:
wtorego rycerzá ktory ſie dla towárzyſzá dał ná
9:
śmierć/ możem rozumieć Apoſtoły/ kthorzy dla
10:
imieniá Kryſtoweo y dla prawdy zmárli.
Przes
11:
trzećiego ktory rzekł: ia ieſtem winny/ możem
12:
rozumieć grzeſznego cżłowieká/ ktory iſtą praw
13:
dę ma mowić ná ſpowiedźi. Ia ieſtem kthorym
14:
zgrzeſzył/ ktorym źle vcżynił. Przetoż będzemyli
15:
ták cżynić/ bez wątpienia/ ſędzia w dzień ſądny
16:
odmieni ſwe ſkazánie przećiw nam/ á ták odzie
17:
rżemy żywot wiecżny. Amen.
18:
Przykład o wielkiey ſpráwie=
19:
dliwośći Bożey/ á iże ſądy iego ſą ſkryte.
20:
B
Ył ieden rycerz okrutny/ ktory przes wie=
21:
le cżáſow miał niktorego sługę wiernego
22:
y we wſzyſtkim opátrznego. Y przygodźi=
23:
ło ſie iedneo dniá gdyż ná iármárk iáchał z onym
24:
sługą/ á iádąc przes lás pośrzod ieo ſtráćił trzy=| dzieśći |
strona: 88
| Dzieiow wybráne. | 88. |
1:
dzieśći grzywien śrebrá.
A gdy ich niemogł ná=
2:
leść/ pytał ſweo sługi nie nálasłliby ich. Sługá
3:
wnetki przał/ á iął przyſięgáć że onich nic nie=
4:
wiedział/ iákoſz prawdę powiádał. A gdy ich ry
5:
cerz nienálasł wnet vćiął nogę słudze ſwemu:
6:
á oſtáwiwſzy go tám w leſie iáchał do domu.
A
7:
był tám nie dáleko drogi niektory puſtelnik/ kto
8:
ry gdy płácż y wołánie onego sługi vsłyſzał/ bie
9:
żał ku niemu wysłuchał go ſpowiedzi. Thedy
10:
gdy vznał że był niewinny/ niosł go do ſwoiego
11:
domu/ ná rámionách ſwoich/ y służył mu z mi=
12:
łoſierdźim.
Potym on puſtelnik wſzedł ná miey=
13:
ſce gdzie ſie zwykł modlić/ y pocżął pánu Bogu
14:
przygániáć/ iżeby nie był ſpráwiedliwy ſędzia/
15:
przeto że tego ſpráwiedliwego á niewinneo cżło
16:
wieká dopuśćił ſtráćić ſwą nogę.
A gdyż ſie tám
17:
modlił y płákał/ iákoby pánu Bogu vrągáiąc
18:
o fáłſzywy ſąd/ y przyſzedł ku niemu Anioł y rzekł
19:
iemu: Y cżedłeś ono piſmo Bog ieſt ſpráwiedli
20:
wy ſędzia/ mocny/ á ćierpliwy. Odpowiedział ie
21:
mu puſtelnik rzekąc: Cżęſtom to cżedł y wierzy=
22:
łem ze wſzyſtkiego ſercá żeby thák miáło być/ á=
23:
lem dziś iuſz zbłądził/
bo álbo on nędzny cżło=
24:
wiek ktory nogę ſtráćił zdrádliwie á nieprawdźi
25:
wie ſie ſpowiádał/ a ták mnie nieprawdźiwym
26:
powiádániu zdrádźił. Rzekł iemu Anioł. Nie | mow |
strona: 88v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
mow źle przećiw pánu Bogu/ bo wſzytki drogi
2:
iego prawdá/ á ſądy iego ſpráwiedliwe/ wſpom
3:
ni żeś cżęſtokroć cżedł to piſmo.
Sądy Boże głę
4:
bokość wielka. Wiedz że ten cżłowiek ſtráćił
5:
nogę zá ſtáry grzech/ bo tą nogą iednego cżáſu
6:
zepchnął był cżłowieká dobrego z wozu/ za kto
7:
ry vcżynek nigdy wiernie nie pokutował. Ry=
8:
cerz lepák pan iego chćiał nákupić towáru dla
9:
więtſzeo bogáctwá/ ku potępie duſzy ſwey/ á prze
10:
to ſpráwiedliwym ſądem Bożym ſtráćił ony pie
11:
niądze.
A niektory cżłowiek vbogi wierny z ſwą
12:
żoną y dziatkámi ſwymi záwżdy ſie modlił pá=
13:
nu Bogu áby go racżył opátrzyć w iego potrze
14:
bách/ ten nálasł iego pieniądze/ y dał ſwoiemu
15:
ſpowiednikowi ſzáfowáć/ ktory pytáiąc wſzędy
16:
prawdziwie/ niemogł tego náleść cżyie by były.
17:
A przeto temu vbogiemu cżęść dał/ á drugą v=
18:
bogim prze Bog rozdał. A przeto położ ſtrażą
19:
vſtam twoim/ á nie vrągay pánu Bogu/ iákoś
20:
teras vcżynił/ bo ieſt Sędźią prawdziwy/ moc=
21:
ny á ćierpliwy.
22:
Wykład obycżáyny.
23:
N
Amileyſzy bráćia/ Rycerz ten może być
24:
rzecżon káżdy dobry przełożony/
ktory ſie
25:
ma oblec w zbroię Bożą/ áby był mocny | prze= |
strona: 89
| dźieiow wybráne. | 89. |
1:
przećiw dyabelſkim przećiwnoſćiam ſlugá wier
2:
ny/ ieſtći poſluſzny poddány práłatowi we wſzyt
3:
kim. Práłat ten ma ſkarb/ to ieſt duſzę ku ſtrzeże
4:
niu ktorą cżęſthokroć tráći ſwą niedbáłośćią/ á
5:
iáko długo ieſt żyw ma ſzukáć zbáwienia duſz.
A
6:
nie będzieli mogł náleść/ ma vćiąć práwą nogę
7:
ſweo poddánego/ to ieſt ma káráć niepoſluſzneo
8:
á ma go odćiąć od kośćiołá áż ſie ſam vzna. Po=
9:
tym sługá gdyż ſtráći nogę pocżnie wołáć: thá=
10:
kież grzeſzny cżłowiek przez ſpowiedź ma wołáć
11:
iáko mowi prorok: Wołay á nie przeſtáy/ á iáko
12:
trąbę podnoś głos ſwoy.
Ná ktore wołánie pu=
13:
ſtelnik/ to ieſt mądry ſpowiednik/ma go nieść
14:
ná ſwych kolánách náucżáiąc go każąc pokutę v
15:
ſtáwiáiąc/ y wodząc go do kośćiołá przez miło=
16:
ſierne vcżynki. A ma ſie zań modlić Pánu Bo=
17:
gu: nie łáiąc mu/ áby go pan Bog náwroćiwſzy
18:
ſtrzegł/ ktory niegdy nogą/ to ieſt żądośćią złą
19:
vderzył y obráźił mękę ſwą/
to ieſt kośćioł ſwię=
20:
ty/ gdy tákowy cżłowiek przeſtępował boże przy
21:
kazánie. Anioł ktory náucżył puſtelniká/ ieſthći
22:
cżyſte ſumnienie/ á nie obłudne káżdego práłatá
23:
á ſpowiedniká/ ktory ie wiąże y wiedzie/ áby ry=
24:
chło wyſzli ná wołánie grzeſzneo/ á wiedli go do
25:
domu Bożego.
Vbogi ktory pieniądze nálazł/
26:
ieſtći Kryſtus ktory záwżdy duſze ſtrzeże by nie v | N | pádłá |
strona: 89v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
pádłá do piekłá/ á grzeſzny cżłowiek przez poku
2:
tę powſtánie/ á duſzę cżyſtą ſobie weźmie/ bo bez
3:
niego żadnego dobrego vcżynku nie możem cży
4:
nić.
A przetoż thy grzeſzny cżłowiecże poſtaw
5:
ſtrożą vſt twych/ ábyś nigdy nieſzemrał przećiw
6:
pánu bogu/ bo on ieſt ſpráwiedliwy ſędzia/ moc
7:
ny/ á ćierpliwy. Przetoż nie ſzemrzy przećiw iev
8:
rzekąc: Przecż mię ſtworzył/ á potym mie dopu=
9:
śćił vpáść?
Abo ten rycerz może być rzecżon pir=
10:
wy náſz oćiec Adam/ ktoremu dał Bog niewy=
11:
mowne dobrá/ bo go vſtáwił pánem wſzytkiego
12:
ſtworzenia. Sługá wierny ieſtći rozum ktory w
13:
nim pánował iáko długo wcżyſtośći żywotá tr=
14:
wał. Skarb ieſt ray ktory mu y dziedźicom iogo
15:
bog porucżył ktore miał w mocy.
Ale Adam ch=
16:
cąc wiecey nábyć/ gdyż żądał áby był drugim bo
17:
giem/ wneth ſkarb ſtáry ſtráćił/ á thedy práwą
18:
nogę słudze vćiął/ bo zwiedzion przez Ewę/ to
19:
ieſt przez zmyſlność/ á nie przez rozum/ wzgár=
20:
dźił przykazánie boże. Ale oleiá miłoſierdzia wo
21:
łáiąc prośił w padole tego ſwiátá/
gdyż potem
22:
á robotą ſwą chlebá y pożywienia nábywał/ kto
23:
rego nędzę widząc ſyn Boży z ſthąpił z niebá/ y
24:
odkupił go właſną krwią/ á w wiodł do domu
25:
Bożego gdyż piekło złupił. A on grzechy náſze
26:
nośił ná ciele ſwym/ gdyż dla nas nędznych á | grzeſznych |
strona: 90
| Dzieiow wybráne. | 90. |
1:
grzeſznych vmárł.
Vbogi ktory nálazł ſkarb/
2:
ieſtći Kryſtus ktory odzierżał ray nie dla ſiebie/
3:
ále dla wſzytkich ktorzy go miłuią. Puſtelnik mo
4:
dlił ſie Bogu. Takież Kryſtus cżáſu męki ſwey
5:
wedle ćiáłá pocżął ſie bać gdyż mowił: Ieſli
6:
może być rácż oddálić odemnie then kielich/
á
7:
gdy ſie modlił Bogu Oycu zá wſzythek rodzay
8:
cżłowiecży. A ku niemu przyſzedł Anioł Boży y
9:
poćieſzyćiel iego.
10:
Przykład o poźytku opátrzno=
11:
śći we wſzyſtkich rzecżách.
12:
K
Rol ieden byl bárzo możny kthory
13:
miał iednego ſyná kthorego bár=
14:
zo miłował.
Then Krol kazał
15:
był vcżynić iedno iábłko bárzo ko=
16:
ſzthowne ze Złothá. A gdyſz o=
17:
ne iábłko było vcżyniono/ rozniemogł ſie Krol
18:
bárzo ná śmierć. Y wezwał Syná ſwego y
19:
Rzekł iemu: Namileyſzy Synu/ niebędęli ſie
20:
mogł wylecżyć sſtey niemocy/ przykázuięć pod
21:
poſluſzeńſtwem/ y dobrorzecżeńſtwem mym/
á=
22:
byś po mey śmierći ſzedł po kroleſtwách á zam=
23:
kách wźiąwſzy z ſobą to iábłko złote/ á kogo nay
24:
dzieſz nawięcey ſzalonego temu odemnie day to | N ij | iábłko |
strona: 90v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
iábłko. Vsłyſzawſzy ſyn wolą oycowę/ obiecał ią
2:
wiernie wypełnić.
Tedy Krol obroćiwſzy ſie do
3:
śćiány vmárł/ á ſyn go z wielką pocżeſnośćią po
4:
grzebł. Potym po pogrzebie wnetki wźiął iábł=
5:
ko złote/ y ſzedł po rozlicżnych kroleſtwách j zam
6:
kách/ á wiele ſzalonych widział/ á wſzákoż żadne
7:
mu onego iábłká nie dał.
Potym przyſzedł do
8:
niektorego kroleſtwá/ y wſzedł do miáſtá sław=
9:
nieyſzego onego kroleſtwá/ y vyźrzał krolá iádą
10:
cego przez ono miáſto koſztowne/ á z wielką ſla
11:
wą. Y pocżął ſie pytáć od niektorych mieſzcżá=
12:
now zwycżáiu onego kroleſtwá.
A oni mu odpo
13:
wiedzieli rzekąc: Zwycżay tego to kroleſtwá ieſt
14:
tákowy/ że miedzy námi Krol nigdy więcey nie
15:
kroluie iedno ieden rok/ á po roku odeymą mu
16:
cżeść y bogáctwá/ á wypędzą go precż z źiemie/
17:
gdzie złą śmierćią zginie.
Vsłyſzawſzy to on ſyn
18:
krolewſki/ myſlił ſam w ſobie rzekąc: Iużem ná
19:
lazł kogom dawno ſzukał. A przyſtąpiwſzy ku kro
20:
lowi pozdrowił go rzekąc: Zdrow bądź Krolu
21:
wielmożny/ krol oćiec moy gdy vmierał tedy to
22:
iábłko złote przy teſtámenćie tobie oddał.
Tedy
23:
on krol wźiąwſzy iábłko rzekł iemu: Przyiaćielu
24:
ſláchetny/ iákoż to może być/ bo Krol nigdy mię
25:
nie widział/ áni znał/ ánim ia oycu twev nieco
26:
dobrego vcżynił/ á przecżże mi dał thák drogie | podá= |
strona: 91
| dźieiow wybráne | 91. |
1:
podárze?
Rzekł iemu krolewic: Pánie/ krol oćiec
2:
moy nie mniey tobie iáko inemu tho iábłko od=
3:
dał ktory mnie pod ſwym dobrorzecżeńſthwem
4:
przykazał/ ábych iábłko naſzaleńſzemu dał kto=
5:
regobych nálasł. A iam przeſzedł wiele kroleſtw
6:
y zamkow/ á nienálazłem ták niemądrego/ iáko
7:
ty.
A przetoż z przykazánia oycá mego dałem
8:
twey miłośći iábłko. Rzekł iemu krol: Powiedz
9:
mi przecż mię ták zowieſz ſzalonym? Odpowie=
10:
dział krolewic: Przeto że obycżay teo kroleſtwá
11:
ieſt krolowi iedno przez rok krolowáć/ á po roku
12:
odeymą iemu cżeść y bogáctwá/ á wypędzą go
13:
z źiemie precż/ gdzież potym mizernie zginie:
Zá
14:
iſte mowię tobie że we wſzem ſwiećie niemáſz ſza
15:
leńſzego iákoś ty/ że ták przes krotki cżás maſz
16:
Krolowáć/ á potym ták nędznie żywotá doko=
17:
náć. Tedy rzekł iemu krol: O wſzeki prawdá to
18:
ieſt: á przetoż gdyżem ieſzcże możny wkroleſtwie
19:
poſlę wielkie ſkárby przedemną ná wygnánie.
20:
A gdyż będę wygnány/ thedy ich bedę pożywał/
21:
poki żyw będę. Y vcżynił táko. Potym gdyż rok
22:
przeminął/ wźięto mu wſzytko kroleſtwo/ y wy=
23:
pędzono go z źiemie. Tedy on Krol będąc w
24:
wygnániu pożywał wysłánego dobrá
25:
przes wiele lat. Potym w pokoiu
26:
dokonał żywotá ſwego. | N iij | Wykład |
strona: 91v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
Wykład obycżáyny.
2:
N
Amileyſzy bráćia/ tento Krol ieſtći Pan
3:
Bog/ ktory oddał iábłko złote ſzalonym.
4:
Przes iábłko okrągłe/ rozumie ſie świát
5:
tento/ ktory Bog dáie ſzalonym/ ktorzy więcey
6:
świát y co ná ſwiećie ieſt miłuią y żądáią/ ni=
7:
żli Bogá.
Krol ktory przes rok tylko kroluie/ mo
8:
że być rzecżon káżdy cżłowiek ná tymto świećie
9:
będący/ ktory ácżby był żyw ſto lat/ á wſzákoż to
10:
ieſt iákoby iedná godźiná przećiw żywotu wiecż
11:
nemu. A wſzákoż nie przeſtawa cżłowiek nędzny
12:
wednie y w nocy prácowáć/ ktory po śmierći bę
13:
dzie dan ná wygnánie/ to ieſt do piekłá/
á to vm
14:
rzeli w grzechu ſmiertelnym gdzież naydzie wie
15:
le złego. Przetoż vcżyńmy iáko tento krol vcży=
16:
nił/ áby pokiſmy w náſzey mocy/ w tym żywoćie:
17:
poſlymy przed ſobą vcżynki miłoſierne/ iáłmu=
18:
żny obfite/ á przytym modlitwy nabożne/
ábyſ=
19:
my po tym żywoćie przyſzli do ráiu/ gdzie nay=
20:
dziemy vcżynki náſze zapłátne ktoreſmy cżynili
21:
ná thym świećie/ á thám będziem Krolowáć w
22:
chwale wiecżney. Amen.
23:
Przykład że káżdy paſterz ma
24:
mieć pracą o owcách ſwych.
| Złodziey |
strona: 92
| Dzieiow wybráne | 92. |
1:
Z
Lodziey ieden wſzedł był w dom nie
2:
ktorego bogacżá w nocy/ ktory w=
3:
lazwſzy ná dach pátrzał dżiurą ie=
4:
ſliżeby ieſzcże kthory cżeladnik one=
5:
go bogacżá cżuł.
Vbacżywſzy to
6:
on goſpodarz bogáthy/ rzekł ćicho ku ſwoiey
7:
żenie: Pytay mie głoſem iákom thego dobrá
8:
nábył ktore mamy/ á nieprzeſtáy mię pytáć/ áż
9:
tobie powiem. Tedy żoná iego pocżęłá go gło=
10:
ſem pytáć rzekąc: Pánie miły/ powiedz mi iá=
11:
koś nábył teo dobrá y ták wiele pieniędzy/ gdy=
12:
żeś nigdy niekupcżył?
Odpowiedział goſpodarz
13:
głupia żono co mie oto pytaſz? A oná tym wiecej
14:
nie przeſtáłá go pytáć. Tedy mąż iákoby przypę=
15:
dzony iey ppoźbámi rzekł iey: Proſzę ćie nie po=
16:
wiáday tego nikomu co ia tobie powiem praw
17:
dźiwie. A oná rzekłá: Pánie miły owſzeki nie po=
18:
wiem żadnemu.
Zátym rzekł iey mąż: Byłem
19:
złodzieiem/ á wſzytko co mam nábyłem zkradzie
20:
ſtwá nocnego. Rzekłá iemu żoná: Dziwuię ſie
21:
tev że gdyś kradł że ćie nie ięto? Odpowiedział
22:
iey mąż rzekąc: Miſtrz moy náucżył mie iedneo
23:
słowá kthorem ſiedḿ kroć mowił niżlim wlazł
24:
pod dáchy ludzkie/ á rzekſzy ty słowá ſpuſzcżałem
25:
ſie w dom po promieniu mieſięcżnym krom ob=
26:
ráżenia.
Rzekłá iemu żoná: Powiedz mi tho
| N iiij | słowo |
strona: 92v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
słowo: ktoregoś mocą tho cżynił krom obráże=
2:
nia? Rzekł iey: Tobieć powiem/ ále proſzę ćie nie
3:
powiáday tego żadnemu inemu: by ták potym
4:
náſzego bráthá nie pokrádziono. Rzekłá żoná:
5:
Zaiſte żadnemu nie powiem.
Tedy mąż rzekł iey
6:
To ieſt ſlowo: Zdradliwy/ zdradliwy/ zdradliwy
7:
á złodziey to vſlyſzawſzy vrádował ſie. Tedy gdyż
8:
żoná vſnęłá/ á goſpodarz też pocżął chrápáć iá=
9:
koby ſpał/ wyrzekſzy złodziey ſiedḿ kroć ono sło=
10:
wo/ á iąwſzy ſie promieniá ſlonecżnego rękámi j
11:
nogámi wpadł oknem do domu/
y vcżynił wiel=
12:
ki dźwięk y złamał ſobie nogę y rámię/ á leżał ná
13:
poły martwy ná źiemi. A vſlyſzawſzy to goſpo=
14:
darz/ iákoby nie wiedział iákoby vpadł/ wſtaw=
15:
ſzy pytał go rzekąc: Przecżeś ſie tu ſpuśćił?
Od=
16:
powiedział iemu złodziey: Słowá zdradliwe
17:
mię zdrádźiły. Tedy goſpodarz kazał go iąć/ á
18:
názáiutrz ráno kazał go iáko złego ſtráćić.
19:
Wykład obycżáyny.
20:
N
Amileyſzy bráćia/ złodziey ten ieſtći dya=
21:
beł/ ktory przez złe myſli ná dách wcho=
22:
dźi ſercá twego: á dźiurę cżyni przez złe
23:
przyrodzenie.
Mąż z żoną ieſtći przełożony po=
24:
ſlubiony koſćiołowi ſwiętemu: iemuż to dyabeł | wſzytką |
strona: 93
| Dzieiow wybráne. | 93. |
1:
wſzytką mocą chce przez grzech iego dobro po=
2:
kráſć/ to ieſt cnoty ktore wźiął ná krzćie ſwiętim
3:
Ale dobry przełożony poſlubiony ſwiętemu ko=
4:
śćiołowi ma záwżdy cżuć/ áby niedopuſzcżał zło
5:
dzieiowi duſznemu dźiur cżynić w domu: wedle
6:
onego słowá Kryſtuſowego:
Cżuyćie/ bo niewie
7:
ćie ktorey godźiny złodziey przyidzie: y záſie zło=
8:
ſći iego miedzy ſobą á miedzy żoną/ to ieſt koſćio
9:
łem mu opátrzyć iákoby ſie dyabłu miał przeći=
10:
wić/ áby odpadł od iego ćiáłá/ żadnym obycżá=
11:
iem by mn nie záſzkodźił.
Abo przez tego złodzie
12:
iá może ſie rozumieć Lucyper iáſny/ ktory chćiał
13:
być rowny Bogu/ y przywłaſzcżył theż ſobie ch=
14:
wałę á doſtoyność Bożą: wedle onego piſmá
15:
Ezáiaſzá Proroká: Wſtąpię ná niebo/ á tám ta=
16:
kież poſtáwię ſtolec ſwoy na pułnocy/ á będę ro=
17:
wny nawyſzemu.
Potym wſtąpił przez promień
18:
to ieſt przez ſwą piękność/ y vpadł do piełá y
19:
połamał goleni/ to ieſt ſwą kráſę á pię=
20:
kność kthorą mu był bog dał/ y
21:
obieſzon ieſt ná ſzubienicy
22:
piekielney.
23:
Przykład o ſtráſzliwośći ſądu
24:
poſledniego wſzyſtkim grzeſznym.
| N v | Był |
strona: 93v
| Hyſtorie z Rzymſkich |
1:
B
Ył ieden Krol wielmożny/ kthory
2:
był vſtáwił w ſwym páńſtwie tę v=
3:
ſtáwę/ że ktożby kolwiek miał na=
4:
gle vmrzeć/ áby ráno przed wſcho=
5:
dem słońcá przed iego domem trą=
6:
biono/ á thákowy wnetki obłocżyłſie w cżar=
7:
ne odzienie/ y ná ſąd przychodźił.
Tedy Krol
8:
vcżynił wielkie gody/ á wſzytkich pánow y ryce=
9:
rzow ſwego kroleſtwá ná nie wezwał/ ktorzy w
10:
ſzyſcy przyſzli. Ná tychtho godziech było doſyc
11:
gędźcow y piſzcżkow roſkoſznych/ ktorzy wielkie
12:
weſele cżynili goduiącym ſwą miłą gędźbą y trą
13:
bienim.
A wſzákoż krol nie vkazował
żádneo we
14:
ſela goduiącym/ áni też známieniá/ ále ſmutne
15:
oblicże miał/ y wzdychał. Widząc to goduiący
16:
dziwowáli ſie: á nie ſmieli od niego pytáć przy=
17:
cżyny ſmutku/ ále rzekli brátu krolewſkiemu/ á=
18:
by ſie dowiedział przycżyny tákoweo ſmutku.
A
19:
przyſtąpiwſzy brát ku krolowi rzekł iemu: Krolu
20:
wielmożny/ wſzyſcy ſie goduiący dźiwuią táko=
21:
wev ſmutku twey miłośći: á rádźiby przycżynę
22:
wiedzieli. Rzekł iemu krol: Idź do domu twego
23:
á iutro vſlyſzyſz odpowiedź. Y ták ſie ſtało.
Tedy
24:
Krol przykazał trębácżom/ áby názáiutrz ſzli
25:
przed dom brátá ieo/ y trąbili/ áżeby go przywie
26:
dli wedle vſtáwy. Tedy trębácże názáiutrz ſzed=| ſzy |
strona: 94
| dzieiow wybráne. | 94. |
1:
ſzy y ták vcżynili. Vſlyſzawſzy brát krolewſki ráne
2:
trąbienie przed domem zlękł ſie/ á wſtawſzy/ ob
3:
lekł ſie w cżarne odzienie/ y przyſzedł do Krolá.
4:
Zátym krol kazał vkopáć głęboki doł/ á nád do=
5:
łem kazał ſtolec poſtáwić ná cżterzech nogách
6:
bárzo mdłych. Y kazał zewlec odzienie z brátá
7:
ſwego y wſádzić go ná on ſtolec. A gdyż był po=
8:
ſádzon ná on ſtolec/ kazał vwiężáć oſtry miecż
9:
nád ieo głową ná ćienki nići.
Potym kazał ſtá=
10:
nąć cżterem ſlugam z cżtermi miecżmi/ iedne=
11:
mu przed nim/ drugiemu zá nim/ á dwiemá zbo
12:
kow. A gdyż ták ſtáli rzekł im krol: Przykázuię
13:
wám pod ſtráceniem głowy áby iáko ſkoro każę
14:
wam tedy ieden káżdy miecź weń wraż.
Y kazał
15:
przed nim piſkáć/ bębnąc/ y rozlicżne weſele cży=
16:
nić y karmie rozlicżne przedeń nośić: y rzekł iev.
17:
Bráćie moy miły/ przecżeś ták barzo ſmutny?
18:
Oto maſz roſkoſzne karmie/ oto y weſele wielkie:
19:
przecż ſie nie weſeliſz?
Odpowiedział iemu brát
20:
Iákoż mogę być weſoł/ gdyż ná známię śmierći
21:
ſlyſzałem dziś przed mym domem trąbienie/ á te
22:
raz ſiedzę ná bárzo wątłym ſtolcu/ á ruſzęli ſie
23:
iáko nieopátrznie/ złamie ſie ſtolec á ia vpádnę
24:
w doł/ z ktoreo niepowſtánę.
A podnioſęli gło=
25:
wę moię/ thedy oſtry miecż przebije głowę mą.
26:
Słudzy cżterzey około mnie ſtoią z nágimi mie | cżmi |
strona: 94v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
cżmi/ ktorzy gotowi ſą mnie zábić ná namniey
2:
ſze słowo twe. Bacżąc to bych też był pánem w
3:
ſzytkieo ſwiátá/ niemogł bych być weſoł.
Rzekł
4:
iemu Krol: Iużći ná wcżoráyſze pytánie odpo=
5:
wiádam/ przecżem ia tákież niebył weſoł. Ia iá
6:
ko y thy teraz ieſtem poſádzon ná ſtolcu bárzo
7:
mdłym bo w ćiele krewkim/ cżterzmi nogámi
8:
bárzo mdłemi/ to ieſt złożonym z cżterech żywio
9:
łow.
Podemną ieſt doł piekielny: nádemną ieſt
10:
miecż oſtry/ to ieſt boży ſąd/ gotowy oddzielić du
11:
ſzę od ćiáłá/ przedemną miecż oſtry/ to ieſt ſmierć
12:
ktora żadnemu nieprzepuſzcża/ á niżli ſie nádzie
13:
wam tedy prziydzie: iedno niewiem/ iáko/ gdzie
14:
ábo gdy.
Zámną ieſt drugi miecż gotowy ku me
15:
mu zábićiu/ to ieſt grzechy me ktorem vcżynił
16:
ná tym ſwiećie: ktore mie oſkarżáią przed má=
17:
ieſtatem Bożym. Miecż s práwey ſtrony/ ieſt
18:
dyabeł kthory krąży iákoby lew ſzukáiąc kogoby
19:
pożárł/ ktory záwżdy gotow ieſl duſzę mą wźiąć
20:
do piekłá.
Miecż z lewey ſtrony ſą chrobacy kto
21:
rzy ćiáło me po ſmierći ziedzą. Przetoż namiley
22:
ſzy braćie gdyż to wſzytko roſpomnię/ nigdy we=
23:
ſoł być niemogę. A gdyżeś ſie ty mnie dziś bał/
24:
ktorym ieſt cżłowiek śmiertelny/ dáleko więcey
25:
mam ſie ia bać ſtworzyćielá moiego y odkupi=
26:
ćielá páná náſzego Iezu Kryſtá.
Przetoż miły
| bráćie |
strona: 95
| dźieiow wybráne. | 95. |
1:
bráćie iuż idź/ á nie pytay więcey tákowych ga=
2:
dek odemnie. Thedy on wſtał á krolowi bratu
3:
ſwemu podziękował/ ſlubuiąc żywotá ſwego
4:
polepſzyć. A wſzytcy ktorzy przy tym byli vsłyſza=
5:
wſzy tę odpowiedź krolewſką barzo ią chwalili.
6:
Wykład o Pożytku.
7:
B
Yli w iednym mieśćie dwá lekárze do=
8:
ſwiadcżeni w náuce lekárſkiey/ ktorzy ká
9:
żdeo vzdrawiáli z iego niemocy ktorzyſz
10:
kolwiek ku nim przyſzedł/ ták że owſzeki niewie=
11:
dzieli ludzie ktoryby ſnich był łepſzy.
A
iedneo cżá
12:
ſu było miedzy niemi ſpieránie ktoryby z nich był
13:
náucżeńſzy. Y rzekł ieden drugiev: Przyiaćielu
14:
miły/ nie bądź miedzy námi przecżánie ktoryby
15:
znas był lepſzy/ ále iednę rzecż vcżyńmy/ á ktoryż
16:
by znás tego nieprzewiodł/ tedy bądź sługą dru
17:
giego.
Rzekł iemu drugi: Powiedz mi co ieſt to
18:
coć bych miał vcżynić? Rzekł iemu pierwy: Ia
19:
ocży twe wyjmę z głowy krom boleśći/ á położę
20:
ie ná ſtoł/ á gdy lepák będzieſz żądał/ włożę ie zá=
21:
ſie w głowę twą krom boleśći/ á vcżyniżli ty tá=
22:
kież/ będziewá ſobie rowná/ á ieden drugiego bę
23:
dzie ſzánował iáko brátá ſweo:
á niedowiedzieli
24:
ktory znas tego/ tákowy będzie ſlugą drugiego. | Rzekł |
strona: 95v
| Hiſtorie z Rzymſkich. |
1:
Rzekł drugi lekarz: Y mnie ſie to podoba. Tedy
2:
on lekarz ktory to wydał wżiąwſzy ſwe náprá=
3:
wy y pomázał iedną máſćią koſztowną y wnątrz
4:
y zewnątrż ocżv onego drugiego lekárza/ y oną
5:
przypráwą wyiął obie ocży iego/
y położył ie ná
6:
ſtole/ y rzekł iemu: Przyiaćielu coć ſie widzi? A
7:
on rzekł iemu: To wiem że nic nie widzę/ bo o=
8:
cżu nie mam: á iákoś mi obiecał wpraw mi ie zá
9:
ſie. A on rzekł: Rad to wnetki vcżynię. Y wźiął
10:
onę máść y pomázał ocżu y wnątrz y ze wnątrz
11:
y włożył záſie ocży ná mieyſce ſwe/ y rzekł iemu:
12:
Iáko ſie tobie me doſwiadcżenie zda?
Odpowie
13:
dział iemu: dobrze/ bo przy wyjmowániu niecżu
14:
łem żadney boleśći. Rzekł iemu lekarz: Vczyń mi
15:
takież. Rzekł iemu drugi: Vcżynię. A wźiąwſzy
16:
ſwe przypráwy y máśći/ pomázał wnątrz y ze=
17:
wnątrz/ iáko on cżynił. Potym wyiął ocży ie=
18:
go/ y położył ie ná ſtoł/ y rzekł iemu: A coſz ſie też
19:
tobie zda?
Odpowiedział pierwy. Widzimi ſie
20:
żem ocży ſtráćił/ á wſzákem nie cżuł żadney bo=
21:
leśći/ ále bych záſie rad ocży miał. A gdyż on le=
22:
karz nápráwił ſwe przypráwy/ áby záſie ocży w
23:
práwił/ było tam okno otworzone/ á wlećiawſzy
24:
tám kruk/ wźiął iedno oko ná ſtole/ ylećiał precż
25:
Vyźrzawſzy to lekarz/ záſmućił ſie y mowił ſam
26:
w ſobie rzekąc: Nie wrocęli ocżu towárzyſzowi | memu/ |
strona: 96
| dźieiow wybráne. | 96. |
1:
memu/ owſzeki muſzę być iego sługą. A obeyź=
2:
rzawſzy ſie vyźrzał kozę/ y wyiął iey oko/ y wſá=
3:
dźił ie onemu lekárzowi zá iego.
Y rzekł iemu:
4:
Przyiaćielu/ iáko ſie też tobie widźi me doſwiád
5:
cżenie? Odpowiedział iemu towárzyſz rzekąc:
6:
Ani gdyś mie ie wyjmował/ áni gdyś mi ie záſie
7:
wkłádał niecźułem żadney boleśći/ iedno że mi
8:
iedno oko na drzewo rádo pátrzy.
Rzekł iemu
9:
lekarz: Gdyżem tego dowiodł iáko y ty/ przetoż
10:
bądźmy ſobie rowni/ á nie bądź miedzy námi
11:
przecżánie. A ták potym w pokoiu żyli.
12:
Wykład obycżáyny.
13:
B
Ráćia namileyſzy/ przez thy dwá lekárze
14:
możem rozumieć nowy y ſtáry zakon/ kto
15:
re obá vzdrawiáli ku zbáwieniu duſzne=
16:
mu.
Y ſtáło ſie zámieſzánie y ſwar miedzy krze=
17:
śćiány y Zydy/ kthoryby zakon lepſzy był/ ku do=
18:
ſwiádcżeniu tego ieden drugiego ocży wyiął/ to
19:
ieſt w zákonie nowym wiele rzecży ieſt/ kthore
20:
bog wźiął z ſtáreożakonu / iáko zbáwićiel mowi
21:
Nie przyſzedłem rozwięzowáć zakonu/ ále wy/ 22:
pełniáć
A chćiałliby kto bogá widzieć muſi táko
23:
wy do noweo zakonu iść á okrzćić ſie. Kruk przy
24:
lećiał y vchwyćił iedno oko żydowſkie/ áby nie | mogli |
strona: 96v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
mogli prawdę vyźrzeć/ á ná mieyſce tho położył
2:
oko koźie/ to ieſt niektore błędnośći á proznośći
3:
dla kthorych wierzą żeby mieli Bogá widzieć.
4:
Ale oni poydą w ćiemnośći wiecżne.
5:
Przykład ábyſmy cżuli dla zd=
6:
rády dyabelſkiey/ áby nas nie zdrádźił.
7:
S
Zli trzey thowárzyſze w dro=
8:
gę/ y przygodziło ſie im iedneo cżá=
9:
ſu że nie mieli nic ku iedzeniu/ ied=
10:
no ieden máluchny chleb ználeźli
11:
kupić/ á ieść ſie im bárzo chćiáło/ y
12:
mowili tháko miedzy ſobą/ ácżbyſmy theż then
13:
chleb rozdzielili ná trzy cżęśći/
thedy káżdy z
14:
nas ſwą cżęśćią nie náie ſie. Przethoż poradź=
15:
my ſie co mamy ſtym chlebem vcżynić. Rzekł im
16:
ieden: położmy ſie tu ná drodze á ſpimy/ á komu
17:
ſie nalepſzy y nadziwnieyſzy ſen będzie dział/ ten
18:
wſzytek chleb ziedz.
Rzekłiievdrudzy towárzy=
19:
ſze: Przyzwalamy ku temu. Y pocżęli ſpáć Tedy
20:
on ktory tę radę wydał wſtawſzy gdyż oni ſpáli/
21:
wſzytek chleb ziadł/ ták że namnieyſzey odrobiny
22:
nie oſtáwił ſwym towárzyſzom. Potym obudźił
23:
ony ſwe towárzyſze rzekąc: Wſtańćie rychło/ iuż
24:
cżás ieſt áby káżdy ſwoy ſen powiedział.
Rzekł
| pierwſzy |
strona: 97
| dzieiow wybráne. | 97. |
1:
pirwy. Towárzyſze mili/ dziwny mi ſie ſen sſtał/
2:
Widziałem iednę drábinę Złothą ſpuſzcżoną z
3:
niebá/ przez ktorą ánieli zſtępowáli z niebá y w
4:
ſtępowáli/ á zſthąpiwſzy wzięli duſzę mą z ćiáłá.
5:
A gdyżem tám był/ widziałem ſwiętą troycę/ oy
6:
cá/ ſyná/ y duchá ſwięteo: á takowe weſele miáłá
7:
duſzá ma/ ktorego áni oko widziáło/ áni vcho ſly
8:
ſzáło/ iákiem ia tám miał weſele/ á tho ieſt moy
9:
ſen. Potym rzekł drugi: Iam widźiał że dyabli
10:
duſzę mą wyrwáli oſękámi z mego ćiáłá/ y wźięli
11:
ią do piekłá/ á źlem ſie thám miał/ y mowili mi
12:
rzekąc:
Iáko długo będzie bog ná niebie/ tháko
13:
dłuo będzieſz ná tym mieyſcu. Potym rzekł trze=
14:
ći: Słyſzćie mego ſnu: Widziałem że niktory án
15:
ioł przyſzedł ku mnie y rzekł mi: Przyiaćielu chce
16:
ſzli vyźrzeć kędy ſą twoi towárzyſze?
A iam odpo=
17:
wiedział iemu: Rad chcę vyźrzeć/ bo mamy mie
18:
dzy ſobą ieden chleb dzielić/ á ſnadź iuż ſzli precż
19:
z chlebem. A on mi rzekł: Ieſtći chleb podle was
20:
ále ty podź zá mną. Y wiedli mie do vlicżki nie=
21:
bieſkiey/ á włożyłem thylko głowę ſwą do niebá
22:
iáko mi kázał/ á widziałem żeś ty był wniebie iá
23:
koś powiedział/
á ſiedziałeś ná złotym ſtolcu/ á
24:
miałeś przed ſobą wiele karmi przypráwionjch
25:
winá doſyć. Y rzekł mi Anioł. Otho towárzyſz
26:
twoy ma tu wiele roſkoſznych karmi/ y weſela/ á | O | tu |
strona: 97v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
tu będzie przebywał ná wieki/ bo kto raz do nie
2:
bá wnidzie/ iuż náwieki z nieo niewynidzie.
Po=
3:
tym mi rzekł: Podziż ieſzcże ſemną/ á ia vkażę to
4:
bie gdzie ieſt drugi towárzyſz twoy. A gdym ſzedł
5:
zá nim/ wiodł mię do brony piekielney/ á támem
6:
lepak ćiebie widział w mękách ćięſzkich/ iákoś
7:
ty y ſam powiedział/ y rzekłem ku tobie: Towá=
8:
rzyſzu miły/ żal mi thego żeś ták w wielkich mę=
9:
kách/ á tyś mi odpowiedział:
że iáko długo Pan
10:
Bog w niebie będzie krolował/ táko długo thu
11:
będę przebywał bom to zásłużył. Wſtań rychło/
12:
á ziedz wſzytek chleb/ bo od tąd áni mnie áni to=
13:
wárzyſzá mego nie vyźrzyſz. A gdym to vsłyſzał/
14:
wſtawſzy ziádłem chleb iákoś mi kazał.
15:
Wykład obycżáyny.
16:
B
Ráćia namileyſzy/ przez ty trzy towárzy
17:
ſze możemy rozumieć troy rodzay ludzki.
18:
Przez pierwſzeo Sáráceny y Zydy/ przez
19:
wtorego bogacże y mocarze tego ſwiátá: przez
20:
trzećieo męże doſkonáłe/ ktorzy w boiáźni bożey
21:
żywą.
Przez chleb okrągły mamy rozumieć kro=
22:
leſtwo niebieſkie/ ktore miáło być rozdźielne ná
23:
troj rodzay ludzki/ wedle ich zaſlug/ iednym wię
24:
cey drugim mniey. Pirwy rodzay ludzki/ to ieſt | Sárá= |
strona: 98
| dźieiow wybráne. | 98. |
1:
Sárácenowie y żydowie ſpią w grzechách ſwych
2:
á wierzą żeby w niebie mieli być/
takież Sáráce
3:
nowie przez obietnicę Máchometowę iegoż za
4:
kon y wiárę dźierżą/ ktorym obiecał w niebie kro
5:
lowáć. Zydowie też wierzą przez zakon Moize
6:
ſzow zbáwienie odźierżeć. Tá wiárá y nádzieiá
7:
ieſt iákoby ſen.
Wtory towárzyſz ktoremu ſie ſni
8:
to że w piekle był/ ſą bogacże y mocarze teo ſwiá
9:
tá/ ktorzy bez wątpienia przez káznodzieie ſpo
10:
wiedniki wiedzą że w grzechách krom ſkruchy
11:
vmieráiący do piekłá idą/ gdzież ná wieki będą
12:
męcżeni. A wſzákoż oni teo niedbáiąc grzechow
13:
grzechom przydawáią.
Przeto o bogacżach ták
14:
nápiſano ieſt: Gdzie ſą mocarze teo świátá kto
15:
rzy ze pſy á ptaki grawáli/ zmárli y do piekłá z=
16:
ſtąpili. Trzeći towárzyſz ieſtći dobry krześćiánin
17:
ktory nie w grzechách/ áni w złey wierze ſpi/ ále
18:
w dobrych vcżynkách cżuie przez rádę ániołowę
19:
to ieſt duchá ſwiętego/ á ták żywot ſwoy rządzi
20:
że będzie miał chleb/
to ieſt kroleſtwo niebieſkie:
21:
w ktorym on y káżdy wierny krześćiánin/ Bogá
22:
y bliźniego miłuiący będzie przebywał ná wieki
23:
wiekow bez dokonánia. Amen.
24:
Przykład że prawdy dla prze=
25:
ſládowánia náſzego niemamy táić.
| O ij | Był |
strona: 98v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
B
Ył niektory krol imieniem Aſmodus kto=
2:
ry vſtáwił że ktoryżkolwiek złocżyńcá był
3:
ięt/ á poſtáwiony przed ſędzią powiedział
4:
by trzy prawdy ták prawdziwe przećiw ktorym
5:
by nie mogło być żadne przećiwienie/ iákoby kol
6:
wiek był nawiętſzy złocżyńcá/ áby tákowy żywot
7:
ſwoy z dziedzictwem ſwym odzierżał.
Y przygo
8:
dziło ſie że ieden rycerz zgrzeſzył był przećiw kro
9:
lowi/ á zbieżawſzy krył ſie w iedney iámie/ z kto=
10:
rey wychodząc wiele złeo cżynił/ bo wſzytki tędy
11:
idące zábijał. Vſlyſzawſzy to krol/ kazał ono mie
12:
yſce obegnáć/ á iąć onego rycerzá/ y przywieść
13:
przed ſąd.
A gdy był przywiedzion/ rzekł iemu ſę
14:
dzia: Wieſzli vſtáwę krolewſką? Odpowiedział
15:
rycerz: Wiem/ bo chcęli być wybáwion/ mam
16:
trzy prawdy powiedzieć. Rzekł iev ſędzia: Wy=
17:
pełń vſtáwę/ ábo vmrzeſz. Rzekł rycerz: Pánie
18:
każ milcżeć.
A gdy było milcżenie/ rzekł on rycerz
19:
Pierwą prawdę powiádam wam/ że cżáſu wſzy
20:
tkiego żywotá meo/ byłem zły. Vsłyſzawſzy to ſę=
21:
dzia rzekł około ſtoiącym: Ieſli to prawdá/ co
22:
ten powiáda? Rzekli wſzytcy: Być niebył zło=
23:
cżyńcá/ tedyby go tu nieprzywiedziono.
Potym
24:
rzekł ſędzia: Powiáday wtorą prawdę. Rzekł ie
25:
mu rycerz: Wtora prawdá ieſt tá: Ieſt mi bárzo
26:
mierźiono żem tu pod tym obycżáiem przyſzedł. | Rzekł |
strona: 99
| dzieiow wybráne. | 99. |
1:
Rzekł ſędzia: Y my temu wierzemy. Powiáday
2:
prawdę. Rzekł lepák rycerz: Toć ieſt trzećia
3:
prawdá/ wynidęli ſtąd tedy ſwą wolą w ten o=
4:
bycżay ná to mieyſce nierad bych przyſzedł.
Te=
5:
dy rzekł iemu ſędzia: Mądrześ ſie wyprawił/
6:
idziſz w pokoiu.
7:
Wykład obycżáyny.
8:
N
Amileyſzy bráćia/ ten krol ieſtći pan náſz
9:
Iezus Kryſtus/ ktory dał tę vſtáwę/ że
10:
ktoryżkolwiek złocżyńcá/ to ieſt grzeſzny
11:
cżłowiek/ przez łáſkę Bożą będzie ięt y wiedźion
12:
przed ſędziego/
to ieſt przed
mądreo ſpowiedni=
13:
ká/ ma powiádáć trzy prawdy/ ták żeby dyabli
14:
przećiw im niemogli dáć odpowiedzi: A táko=
15:
wy odzierży dziedzictwo kroleſtwá niebieſkiego
16:
Pirwa prawdá ieſt tá: Ia ieſtem zły cżłowiek/
17:
to ieſt/ w tákowym ábo w tákowym grzechu/ á
18:
ták o káżdym grzechu powiádáiąc/ otho będzie
19:
ſpowiedź.
Wtora prawdá ieſt tá: Mierźi mię
20:
iżem niegdy bogá rozgniewał: A to ieſt ſkruchá
21:
Trzećia prawdá ieſt: Będęli mogł ſtąd wynidź
22:
przez doſyć vcżynienie/ nigdy ſwą wolą w
23:
grzech nie vpádnę/ á ták wiecżny
24:
żywot otrzymamy. | O iij | Przykład |
strona: 99v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
Przykład chwálebny że miło=
2:
ſiernymi vcżynki mamy ofiárę cżynić P. Bogu.
3:
K
Rol ieden Dánáyſki miał oſobli=
4:
wą miłość ku trzem Krolom/ kto
5:
ry przez bárzo dziwne widzenie
6:
gwiazdy od wſchodu Słońcá od
7:
Ieruzálem przyiácháli/ á Kryſto=
8:
wi nowo národzonemu dáry ſwe známienite
9:
offiárowáli.
Y iáchał bárzo z wielkim doſtát=
10:
kiem do Kolná Miáſthá/ gdzie ich ćiáłá leżą.
11:
A tham przyiáchawſzy offiárował im ku ćći/ á
12:
chwale pánu bogu/ trzy korony złote koſztownie
13:
vcżynione.
A nád tho/ náchwálebnieyſze
zná/
14:
mię wiáry ſwey vkazał/ bo więcey niż ſzeſć tyſiąc
15:
grzywien vbogim dał z wielkiego miłoſierdzia
16:
á przykład wiáry wſzytkiemu ludu tám zoſtáwił
17:
Potym niektorego dniá gdyż záſię iáchał do źie=
18:
mie ſwey/ widział we ſnie trzi krole ku ſobie przy
19:
chodzące w wielkiey sławie/
w tych koronách
20:
ktore był ofiárował/ y słyſzał oſobliwie káżdeo ku
21:
ſobie mowiącego. Pierwſzy á ſtárſzy rzekł iemu:
22:
Przyiaćielu miły ſzcżeſliwieś tu przyſzedł/ ále ſz=
23:
cżeſliwy do domu doiedzieſz.
Drugi rzekł: Wie=
| leś |
strona: 100
| dźieiow wybráne | 100. |
1:
łeś dał/ ále więcey weźmieſz. Trzeći rzekł: Mi=
2:
łośniku bogá/ vkazałeś náchwalebnieyſze zná=
3:
mię wiáry twey/ przetoż po trzydzieśći lat y po
4:
trzy będzieſz z námi w niebie krolował.
Potym
5:
pierwſzy krol dał iemu ſloiek pełny złotá rzekąc:
6:
Weźmi ſkarb mądrośći przez ktory lud thobie
7:
poddány będzieſz ſpráwiedliwie ſądźił/ bo cżeść
8:
krolewſka ſąd miłuie. Wtory kroł dał iemu sło=
9:
iek z mirą rzekąc: Prziymi mirrę pokuty/ przez
10:
ktorą wſzytki żądośći ćieleſne vſmierzyſz.
Trze=
11:
ći takież dał iemu ſloiek z kádźidłem rzekąc: We
12:
źmi kádźidło nabożeńſtwá/ á łáſkáwośći/ przez
13:
ktore będzieſz wſpomagał nędzne/ bo iáko roſá
14:
pokrapia złotá/ táko słodka łáſkáwość krolew=
15:
ſka áż do niebá powyżſza.
A gdyż ſie krol dziwo=
16:
wał z wielkoſći oneo widzenia/ y ocućił á nálazł
17:
ony ſloyki podle ſiebie. Tedy krol on dar weſele
18:
przyiął. A przyiáchawſzy do ſwey źiemie/ to coſz
19:
we ſnie widział/ to z nabożeńſtwem nápełniał.
20:
Potym gdyż przyſzły trzydzieśći y trzy látá/ do=
21:
konawſzy żywothá ſwego przyſzedł do żywothá
22:
wiecżnego.
23:
Wykład o Pożytku.
24:
B
Ráćia namileyſzy/ ten krol może być rze=
25:
cżon káżdy wierny krzeſćiánin ktorj powi | O iiij | nien |
strona: 100v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
nien ofiárowáć trzy korony trzem krolom/ to ieſt
2:
Bogu oycu Synowi y Duchu ſwiętemu. Oycu
3:
mamy dáć koronę chwały/ bo mocny ieſt/ á mo=
4:
cnemu nie ieſt dobrze łámáć wiernoſć/ ktory mo
5:
że potłumić ćiebie y zniſzcżyć.
Tę koronę ſlubi=
6:
łeś dáć gdyś ſie dyabłá odrzekł y iego pychy. W=
7:
torą koronę mądroſći y nádzieie powinienieś dáć
8:
ſynowi/ bo ſyn ieſt mądry/ y zá nas ćierpiał prze
9:
toż mamy wnim nádzieię mieć nád ine dla wie=
10:
la przycżyn.
Pirwa że nas ták bárzo vmiłował/
11:
że sſtąpił z niebá/ náturę náſzę przyiął á zwyćię=
12:
ſtwo dla nas nád dyabłem odzierżał. Trzecią ko
13:
ronę miłoſći mamy ofiárowáć duchu ſwiętemu/
14:
bo on ieſt miłość oycá y ſyná. A tákowey offiáry
15:
od nas Bog żąda v Máth. w 9. kápitu: Miło=
16:
ſierdźia chcę/ á nie offiáry.
A będźiemli to tro=
17:
ie cżyſtym ſercem á łáſką doſkonáłą záwżdy offiá
18:
rowáć/ tedy to otrzymawſzy od oycá ſyná y duchá
19:
ſwiętego. Od oycá ſkarb cnot przez kthore mo=
20:
żem duſzę rzędźić y ćiáło/ przećiw dyabłu/ ſwiá=
21:
tu/ y ćiáłu: od ſyná ſloiek z mirą/ przez ſloiek ro=
22:
zumiey ſerce cżyſte od grzechow/
przez mirę po=
23:
kutę/ bo on pierwey żywot pokuty ná krzyżu vka
24:
zał/ á proſzącym v niego dáie záwżdy łaſkę. Od
25:
duchá ſwięthego kádźidło nabożeńſtwá/ bo on
26:
nam ſwą moc y łáſkę dawa przez ktorą bywamy | nabożni |
strona: 101
| dźieiow wybráne. | 101. |
1:
nabożni y łáſki pełni/
bo Bog łáſká ieſth/ przez
2:
ktorego obráżenie/ ktoreſmy nábyli przez grzech
3:
przećiw pánu Bogu/ możem zgłádźić.
4:
Przykład że tjlko ſámi ſpráwie
5:
dliwi wnidą do kroleſtwá niebieſkiego.
6:
N
Iekthory Krol był mądry y bárzo
7:
bogáty/
kthory miał małżonkę bár=
8:
zo piękną/ kthora zápomniawſzy
9:
wiáry ſwey małżeńſkiey/ thá miáłá
10:
trzech ſynow z cudzołoſtwá/ ktorzy
11:
záwżdy nieposłuſzni byli Krolowi/ á w żadney
12:
rzecży iemu nie podobni.
Potym iuż theż po=
13:
cżęłá ſyná z náſienia Krolewſkiego/ á tego wy=
14:
chowáłá. Y sſtało ſie ieſth gdyż Krol wypeł=
15:
niwſzy dni żywotá ſwego y vmárł/ thedy po ie=
16:
go ſmierći oni cżterzey ſynowie pocżęli ſie wá=
17:
dzić o kroleſtwo/ á potym vłożyli miedzy ſobą/
18:
áby ſzli ku iednemu rycerzowi ſtháremu/ Krolá
19:
vmárłego ſekretarzowi oſobliwemu/ á ktoregoż
20:
kolwiek by on z nich Krolem wyzwolił áby ten
21:
krolował. Tedy przyſzli ku onemu Rycerzowi
22:
dáli iemu wyzwolenie Krolá w ie go rozſądze=
23:
nie.
Vſlyſzawſzy to rycerz rzekł im: Słyſzćie mey
| O v | rády |
strona: 101v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
rády/ á vcżyńćie ták: Wyimićie ćiáło Krolá v=
2:
márłego z grobu/ á ſthrzel káżdy z łuku w ćiáło
3:
martwe/ á kthory głębiey y bliżey ſercá wſtrzeli
4:
ſtrzáłę ſwą/ ten bądź Krolem.
Y przyięli tę rá=
5:
dę. Tedy kazáli wyiąć oycá z grobu/ á kazáli go
6:
przywięzáć ku drzewu/ A ſtrzeliwſzy pierwſzy rá
7:
nił práwą rękę krolewſką. Drugi lepak ſtrzeli=
8:
wſzy vgodźił iemu w vſtá. Ale trzeći tráfił w ieo
9:
ſerce/ á ten mnimał żeby miał kroleſtwo odzier=
10:
żeć nád ine.
Potym cżwarty brat młodſzy przy=
11:
ſthąpiwſzy ku ćiáłu oycá ſwego płácżąc żáłoſli=
12:
wym głoſem rzekąc: O moy miły oycże żáłuy ſie
13:
tego że ták twe ćiáło od twych ſynow zránione:
14:
O Boże nie day tego/ ábych ia miał bić ćiáło me
15:
go miłego oycá też y martwe.
Vſlyſzawſzy to pá
16:
nowie y wſzytek lud/ poználi że then był práwy
17:
ſyn y dziedźic. A wnetki powyſzſzyli go ſobie w=
18:
ſzyſcy krolem. Ale ine trzy oddaliwſzy od ćći/ bo=
19:
gactw y wygnáli z kroleſtwá:
20:
Wykład obycżáyny.
21:
B
Ráćia namileyſzy/ przez tego krolá mą=
22:
drego á bogátego możem rozumieć kro=
23:
lá nád krolmi/ y páná nád pány. Kthory
24:
ſobie ſtworzenie rodzáiu ludzkiego iákoby oblu=| bienicę |
strona: 102
| dźieiow wybráne. | 102. |
1:
bienicę namileyſzą oſobliwym przywileiem mi=
2:
łośći przyłącżył/
ktora potym cudzołożyłá z bogi
3:
inymi/ zápomniawſzy wiáry ſwey y miłośći/ iá=
4:
ko cudzołożnicá. Y porodziłá trzy ſyny/ tho ieſt
5:
pogány/ żydy y niewierne. Pierwſzy ſyn z tych rę
6:
kę krolewſką zránił/ gdyż naukę Kriſtowę/ ktora
7:
ſiedzi ná práwicy Bogá oycá/ wzgárdził/ záda=
8:
waiąc rozlicżne rány ieo ſlugam od bogá poſlá=
9:
nym.
Drugi ſyn iego domnimány/ krolá nád krol
10:
mi/ prawdziwy w vſtá ſtrzelił gdy żydowie mo=
11:
wili: Podźmy vbiymy go w ięzyku/ á to gdyż go
12:
nápawáli żołćią y octem: Trzeći ſyn złośćiwy
13:
zránił ſerce nawyſzego Krolá/ á gdyż niewierni
14:
wiernym (ktorzy ſerce y duſzę iednę) ſtrzeláią
15:
ſtrzały złe nauki:
iáko mowi Dawid: Náoſtrzili
16:
ięzyki ſwe iáko wężowie. Cźwarty ſyn ktory żáłu
17:
ie á niechce ſtrzeláć/ ieſtći dobry krzeſćiánin kto
18:
ry ſie boi by bogá nie obráźił y żáłuie zá grzechy
19:
cudze y ſwe/ á niechce bogá gniewáć/ przes grze
20:
chy. A obráźiłliby niegdy/ tedy ieſt gotow zátho
21:
doſyć vcżynić. Tákowy w dzień ſądny będzie po=
22:
wyzſzon wiecżnie w kroleſtwo niebieſkie.
23:
Przykład że prożne ieſt kochá=
24:
nie we wſzyſtkich rzecżách ſwieckich.
| Weſpezy= |
strona: 102v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
W
Eſpezyanus możny krolował: ktory
2:
miał piękną dziewkę/ imieniem A=
3:
gláes/ á thá wſzyſtkie ine ſwą kraſą
4:
przewyſzáłá: á przeto wſzytkim miłá
5:
byłá.
Y przydáło ſie dniá
iedneo gdyż tá Agláes
6:
corká iego przed nim ſkakáłá/ pátrząc Krol ná
7:
nię bárzo pilno/ Rzekł: Zewſzech napięknieyſza
8:
corko ma/ dla wielkiey kraſy thwey przemie=
9:
niam tobie imię twe: Bądź od tąd imię twe
10:
páni poćieſzenia ná známię thego/ áby wſzytcy
11:
ktorzyby przychodzili ſmutni odchadzali záſie z
12:
weſelim.
Y miał krol przy pałacu ſwym ieden
13:
ogrod w ktorym ſie cżęſto przechadzał/ dla po=
14:
ćieſzenia. Y kochał ſie krol bárzo w pięknoſći cor
15:
ki ſwey/ á przetoż niechćiał iey od ſiebie żadne=
16:
mu zá mąż dáć.
Ale kazał po wſzythkiey źiemi
17:
ſwey wołáć táko rzekąc: Krol Weſpezyanus
18:
ták dawa znáć: Ktożby kolwiek chćiał corkę mo
19:
ię mieć/ áby ſie pierwey w mym ogrodzie trzy á=
20:
bo cżterzy dni przechadzał/ á potym będzieli ch=
21:
ćiał mieć corkę mą wroći ſie záſie/ á temu ią
22:
dam.
Tedy wiele kſiążąt vsłyſzawſzy to powie=
23:
dzenie krolewſkie przyieżdzáli ku krolowi y wcho
24:
dzili w on ogrod/ ále potym więcey nie byli wi=
25:
dáni. A ktoryſzkolwiek tám wchadzali/ żadny z
26:
nich záſie nie wyſzedł/ bo lew ktory był w tym o=| grodzie |
strona: 103
| Dzieiow wybráne. | 103. |
1:
grodzie táiemnie był/ káżdeo zábił.
Tedy niekto
2:
ry rycerz w dálekich ſtronách vſlyſzawſzy opowie
3:
dzenie Weſpezyanowo przyſzedł do krolá/ y rzekł
4:
iemu: Zdrow bądź Weſpezyanie Krolu możny/
5:
Vsłyſzałem twe opowiedzenie/ á przethożem
6:
przyſzedł żądáiąc ſie przybliżyć twemu rodu. Od
7:
powiedział iemu krol: Wnidź do tego ogrodá
8:
á wynidzieſzli záſie/ tedy mą corkę mieć będzieſz.
9:
Rzekł iemu rycerz: Pánie miły/ wnidę rad/ ále
10:
pierwey niż tám poydę/ proſzę twey miłośći do
11:
puść mi pánnę pozdrowić/ á z nią rozmowić.
12:
Rzekł mu krol Rozmawiay. Tedy rycerz przy=
13:
ſtąpiwſzy ku pánnie/ á pozdrowiwſzy ią/ potym
14:
rzekł iey: Namileyſza y napięknieyſza krolewno
15:
gdyż imię twoie ieſt páni poćieſzenia/ ktore to=
16:
bie ſtąd dano że wſzytcy ktorzy ſmutni ku tobie
17:
przychodzą/ záſie zweſelim odchodzą/ przetoż ia
18:
też bárzo ſmutny przyſzedłem ku tobie/
áby twa
19:
miłość dáłá mi rádę y wſpomożenie/ żebjch mogł
20:
zweſelim odyść: Bowiem że przychadzáło wiele
21:
przedemną ku krolowi/ y do ogrodá wchodzili/
22:
ále potym więcey nie ſą widzeni/ á miáłoliby mi
23:
ſie táko przygodzić/ niemogłoby mi ſie więtſze
24:
nieſzcżęśćie ſtáć/ bo moie ſerce ćiebie zá małżon
25:
kę ſobie żąda.
Odpowiedziáłá iemu krolewná
26:
rzekąc: Smutek twoy w weſele obrocę/ á tobie | praw= |
strona: 103v
| Hiſtorie z Rzymſkich. |
1:
prawdę powiem. W tym ogrodzie ieſtći ieden
2:
Lew okrutny/ ktory ſie tám miedzy drzewy cho
3:
wa á wſzytkie tám wchodzące zábija/ á wſzytcy
4:
ktorzy tám dla mnie wchodzili/ od niego zábići
5:
ſą.
Przetoż ty gdy tám będzieſz miał iść/ vbierz
6:
ſie w zupełną zbroię/ á poſmol tę zbroię dobrze.
7:
A gdy wnidzieſz w ogrod/ wnetki ſie Lew rzući
8:
ná ćię/ á ty znim mężnie boiuy. A gdyż oſtánieſz/
9:
tedy odeydź od niego/ á on vchwyćiwſzy ćie zá rá
10:
mię ábo zá nogę będzie śćiſkał zębami/ á ták
11:
mu zęby nálgną gumi z twey zbroie/
á przetoż
12:
ćie niebędzie mogł vráźić. A ty gdy to vbacżyſz/
13:
wyiąwſzy twoy miecż/ y zetni iego głowę. Ale
14:
ieſzcże druga trudność w tym ogrodzie ieſt/ bo
15:
tylko iedno weſzćie ieſt ále drog wiele/ ták że wni 16:
dziel tám kto raz ledwy będzie mogł záſie wy=
17:
niść.
Przetoż dawamći tę rádę. Weźmi z ſobą
18:
kłębek nići/ á gdy prziydzieſz do drzwi ogrodnich
19:
v więż nić v forty á idąc rośćiągay ią/ áż wni=
20:
dzieſz pośrzod ogrodá/ á miłuieſzli ſwoy żywot/
21:
tedy nietrać końcá tey nići/ bo ták po niey záſie
22:
wynidzieſz.
Tedy on rycerz to wſzytko vcżynił iá
23:
ko mu pánná kazałá. A vbrawſzy ſie w zbroię
24:
wſzedł do ogrodá. Tedy on Lew gdyż to vyźrzał
25:
wſzytką mocą rzućił ſie nań/ á rycerz bronił ſie
26:
mężnie. A gdyż ſie ſprácował odſkocżył od nie=| go |
strona: 104
| Dzieiow wybráne. | 104. |
1:
go/ á Lew vchwyćiwſzy go zá romioná ſćiſkał
2:
zębámi/
ták że ná iego zęby pełno gumi nálgnę=
3:
ło. A gdyż to rycerz vbacżył/ wyiąwſzy miecż/ y
4:
śćiął głowę iego. A zábiwſzy go ták ſie vrádo=
5:
wał/ że nić po ktorey záſie miał wyniść ſtráćił/ á
6:
tám trzy dni ſzukáiąc błądźił.
Potym nalazwſzy
7:
nić/ wyſzedł po niey z ogroda/ y przyſzedł ku kro=
8:
lowi/ á corkę iego pánią poćieſzenia z wielkim
9:
weſelem y z wielką pocżeſnośćią ſobie zá mał=
10:
żonkę odzierżał.
11:
Wykład obycżáyny.
12:
N
Amileyſzy bráćia/ ten krol ieſtći pan náſz
13:
Iezus Kryſtus.
Corká táto piekna/ Páni
14:
poćieſzenia/ ieſtći kroleſtwo niebieſkie. A
15:
ktożkolwiek chce odzierżeć kroleſtwo niebieſkie:
16:
muſi pierwey wniſć w wogrodteo ſwiatá/ á má
17:
tám być przez niektore cżáſy/ iáko dłuo pan bog
18:
racżyć bedzie/ iáko Dawid mowi: Zámierzyłeś
19:
pánie gránice iego/ ktorych nie może minąć.
A
20:
mądry Sálomon w kośćielnych kſięgách w 3.
21:
káp. Iednáka ieſt śmierć ludzka y bydlęca/ ále
22:
ná ſwiećie ták wiele ieſt drog że cżłowiek niewie
23:
końcá ſwego/ ktoreo cżáſu/ álbo iáko ma vmrzeć
24:
Lew ieſtći diabeł ktory krąży ſzukáiąc kogoby po | żárł |
strona: 104v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
żárł.
A przetoż iákoby bez licżby ich pobił. Chce=
2:
myli tedy kroleſtwo niebieſkie odzierżeć/ mamy
3:
ſie owſzeki oblec w zbroię/ to ieſt wdobre cnoty:
4:
á zbroiá náſzá ma być pomázaná gumi. Przez
5:
gumi/ możem rozumieć iáłmużnę/ bo iáko gumi
6:
zlepia dwie rzecży weſpołek/ thakież iáłmużná
7:
złącża duſzę z bogiem: á prorok mowi:
Iáko wo=
8:
dá gáſi ogień/ takież iáłmużná grzechy. Potym
9:
mámy wźiąć kłębek nići. Ten kłębek ieſtći krzeſt
10:
á przetoż ná przodku náſzego żywotá muſim po
11:
cżąć od krztu/ zátym mamy iść przez ine ſwią=
12:
tośći w tym ſwiećie.
Ale lew/ to ieſt dyabeł/ go=
13:
tow ieſt przećiw tobie wálcżyć/ á przetoż maſz
14:
mężnie wálcżyć przećiw iemu/ á głowę iego/ to
15:
ieſt moc maſz vćiąć przez dobre vcżynki/ ále ſie
16:
cżeſtokroć przygadza/ że gdyż cżłowiek zwyćięży
17:
dyabłá: iáko niektorzy poſćie cżynią/ á po wiel=
18:
kiey nocy wrácáią ſie w grzech/
á ták kłębek nići
19:
to ieſt moc ſwiątośći trácą Przetoż maſz cżynić
20:
iáko then rycerz vcżynił/ ſtráćiłliś przez grzech
21:
cnoty á moc ſwiątoſći/ tedy maſz bárzo żáłowáć
22:
á ſzukáć przez trzy dni/ to ieſt przez ſkruchę/ ſpo=
23:
wiedź/ y doſyć vcżynienie/
á thák możeſz náleść
24:
coś ſtráćił/ á gdyż náydzieſz przyidzieſz beſpiecż=
25:
nie ku końcu ſmierći/ á pothym odzierżyſz pánią
26:
poćieſzenia/ to ieſt kroleſtwo niebieſkie.
| Przykład |
strona: 105
| Dzieiow wybráne | 105. |
1:
Przjkład ábychmy ſtałość mie
2:
li w dobrych vcżynkách.
3:
M
Iał niektory Krol kraſną dziewkę/
4:
ktory ią też bárzo miłował. A tá po
5:
śmierći krolewſkiey odzierżáłá wſzy
6:
tko kroleſtwo/ bowiem ſámá iedyna
7:
zoſtáła.
Vſlyſzawſzy to iedno Kſiążę
8:
okrutne/ á przyſzedſzy kniey námawiał ią áby ieo
9:
woli przyzwoliłá/ á gdyż oná niechćiáłá/ tedy on
10:
gwałtownie vcżynił z nią wolą ſwoię/ á krole=
11:
wná tego vcżynku bárzo śilno płákáłá/ ále on o
12:
krutnik nád to wypędźił ią z iey dziedźicthwá.
13:
Tedy oná wypędzona cżęſtokroć bárzo płákáłá:
14:
á w wielkim vboſthwie y nędzy byłá/ że záwżdy
15:
przy drodze ſiedziáłá/ áby iáłmużnę od przecho=
16:
dzących bráłá. A gdyż ták iednego dniá płácżąc
17:
ſiedziáłá/ tedy niektory rycerz przemijáiąc vyź=
18:
rzawſzy ią zięt był iey miłośćią/ y rzekł iey: Przy
19:
iaćiołko miła ktora ieſteś?
Odpowiedziáłá mu
20:
rzekąc: ieſtem krolewná ktoram byłá odzierżáłá
21:
krołeſtwo po śmierći oycá mego/ álem przez nie
22:
kthorego okrutniká zgwałconá/ y wypędzoná.
23:
Rzekł iey rycerz: Chceſzli być mą oblubienicą?
24:
Rżekłá iemu krolewná. Chcę rádá pánie miły. | P | Rzekł |
strona: 105v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
Rzekł iey rycerz: Slub mi to że zá żádnego nie
2:
poydzieſz krom mnie/ á ia przećiw temu okrut=
3:
nikowi będę boiował/ A vmarłlibych ná tey wal
4:
ce/ á dobył bych tobie dziedźictwá tweo/ zá żad
5:
ną ćie iną rzecż nie proſzę/ iedno áby mą zbroię
6:
krwáwą chowáłá ná známię moiey miłośći.
A
7:
ktożby kolwiek przyiáchał á chćiał ćie ſobie ſlu=
8:
bić/ tedy wnidź do komory gdzie ma zbroiá wi=
9:
ſieć będzie/ á pátrz ná nię pilno/ y wſpomni że
10:
ia dla twoiey miłośći ſtráćiłem żywot moy. Od=
11:
powiedziáłá mu krolewná. Wſzytko to ſlubuię/ á
12:
le Boże tego nie day/ ábyś miał w tey walce v=
13:
mrzeć.
Tedy on rycerz nágotowawſzy ſie boio=
14:
wał przećiw onev okrutnikowi/ á kſiążę też prze
15:
ćiwiło ſie mu ze wſzytką mocą. A gdyż zſobą boio
16:
wáli/ tedy rycerz nieprzyiaćiele ſwe przemagał
17:
á przebiwſzy nagle vfy: przjſzedł ku onemu okrut
18:
nikowi/ y ſćiął głowę iego á zwyćięſtwo odzier=
19:
żawſzy/ przywroćił záſie dziedźictwo oney krole
20:
wnie.
Ale w tym boiowániu rycerz śmiertelnie
21:
był rániony/ á przethoż trzećiego dniá vmárł.
22:
Widząc to pánná przez wiele dni płákáłá bár=
23:
zo: á dla nieo w żáłośći wielkiey byłá: á zbroię ieo
24:
krwáwą w komnáćie oſobliwie zewieſiłá: á cżę=
25:
ſtokroć do tey komnáty wchadzáłá/ á ile kroć ná
26:
nie weźrzáłá záwżdy bárzo płákáłá.
Potym przy
| ieżdżáli |
strona: 106
| dźieiow wybráne. | 106. |
1:
ieżdzáli ku niey kſiążętá wielkie/ żądáiąc iey áby
2:
im ſlubiłá/ ále oná pirwey niżli ktoremu odpo=
3:
wiedáłá/ do oney komnáty wchadzáłá/ á pátrz=
4:
ąc ná zbroię mowiłá. O pánie moy miły/ tyś v=
5:
márł dla moiey miłośći/ á przywroćiłeś mi dzie
6:
dźictwo/ przetoż Boże nie day tego ábych ia po
7:
tobie miáłá mieć inego.
A wyſzedſzy z teyto kom
8:
náty odpowiádáłá iednemu káżdemu rzekąc: ia
9:
mężá mieć niechcę/ bom ſlubiłá Pánu Bogu zá
10:
mąż nigdy ſie nie wydáć. Vsłyſzawſzy to Kſią=
11:
żętá záſie precż odieżdzáli. A ták Krolewná w
12:
cżyſtośći dokonáłá dni ſwych.
13:
Wykład obycżayny.
14:
N
Amileyſzy bráćia/ tento krol/ ieſtći oćiec
15:
niebieſki: dziewká kraſna/ ieſt duſzá ſtwo
16:
rzoná ná podobieńſtwo Boże/ á tey da=
17:
no kroleſtwo ráyſkie: ále przez dopuſzcżenie kſią
18:
żęce to ieſt dyabelſkie vtráćiłá ie/ á ieſt zgwałco
19:
na gdy iádłá iábłko.
Potym ſiedziáłá ná vlicy/
20:
to ieſt ná tym świecie w wielkiey nędzy/ iako
21:
piſano ieſt. W poćie twoim będzieſz iadł chleb
22:
twoy. Tá dziewká od przechodzących prośiłá iá
23:
łmużny/ to ieſt/ z cżtermi żywioły łáſki Bożey o=
24:
cżekawałá.
Rycerz ktory iáchał imo nię/ byłći
| P ij | ſyn |
strona: 106v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
ſyn Boży ktory wyiáchał ná ten świát ná koniu
2:
cżłowiecżeńſtwá/ á nád ludzkim rodzáiem lu=
3:
tość miał. A temuś ty cżłowiecże ślubił ná krz=
4:
ćie żadnego mężá nie mieć nád niego/ á przetoż
5:
ſie vbrał w zbroię cżłowiecżeńſtwá/ á boiował
6:
zá ćię z dyabłem y odźierżał zwyćięſtwo:
wſzákoż
7:
ránę śmiertelną dla ćiebie przyiął/ á przywroćił
8:
nam náſze dźiedzictwo. Przetoż ty cżłowiecże v
9:
cżyń też ták iáko tá krolewná vcżyniłá. Miey z= 10:
broie krwáwą w komnáćie ſercá twego/ to ieſt/
11:
záwżdy miey w pámięći mękę Kryſtowę/ ktorą
12:
dła ćiebie ćirpiał.
A prziydąli niktore pokuſy ná
13:
ćię od dyabłá/ świátá/ y od ćiáłá/ przydź ku męce
14:
Kryſtowey/ á wſpomni że on dla twey miłośći
15:
podiął śmierć ná krzyżu/ á ták wſzytki pokuſy z=
16:
wyćiężyſz/ y wielki pożytek z rozmyślánia męki
17:
Iezu Kriſtowey będzieſz miał y żywot wieczny.
18:
Przykład ábychmy cżyſtość y
19:
wierność małżeńſką miłowáli.
20:
G
Allus Krol bárzo mądry á możny
21:
Krolował w ſwoiey żiemi/ kthory
22:
chćiał ieden páłac piękny á miſte=
23:
rny budowáć. Y był cżáſu thego w
24:
Pańſtwie iego niektory ćieſlá bár=
25:
zo miſterny.
A thego Krol náiął/ áby mu ten
| páłac |
strona: 107
| Dzieiow wybráne. | 107. |
1:
páłac budował. Y był też tám w iego páńſtwie
2:
ieden rycerz/ ktory miał dziewkę kraſną/ á wi=
3:
dząc mądrość onego ćieſle/ myſlił ſam w ſobie
4:
rzekąc. Dam ia temuto ćieſli mą dziewkę: bo on
5:
przes ſwe miſterſtwo y rzemiesło może ſie z nią
6:
dobrze mieć.
A wezwawſzy go ku ſobie rzekł ie=
7:
mu. Przyiaćielu miły żąday odemnie cżegoſzkol
8:
wiek chceſz/ chceſzli y corki mey/ á dam ią tobie
9:
rzekł mu ćieſlá/ radem tev bárzo. Tedy ćieſlá po
10:
iął onę pánnę/ á zátym mátká oney dziewki we
11:
zwáłá ſwego źięćiá y rzekłá iemu.
Miły ſynu po
12:
iąłeś dziewkę mą/ przetoſzći dáruię koſzulę teto
13:
ktora ma tę moc/ że iako długo będzieſz żyw nie
14:
trzebá iey práć/ áni ſie zedrze/ áni zmieni/ iáko
15:
dłuo miedzy tobą á dziewką mą będzie wierna
16:
miłość. A wyſtąpiłliby ktory z was á cudzołoſt=
17:
wem ſie zmázał/ tedy wnet tá koſzulá tráći thy
18:
mocy.
Vsłyſzawſzy to ćieſlá bárzo temu dáru był
19:
rad/ á wźiąwſzy koſzulę y rzekł iey: Mátko mi=
20:
ła/ iáko to ieſt wielki dar á kunſzt/ iuż żadny z=
21:
nas niemoże małżeńſtwá złámáć/ bo ſie thego
22:
dowiemy przes tę koſzulę.
Potym ćieſlá wezwan
23:
był ku krolowi áby páłac budował/ y wźiął ko=
24:
ſzulę z ſobą/ á żonę domá zoſtáwił/ y przebywał
25:
przy krolu/ áż páłac zbudował. A gdyż tám ro=
26:
bił/ wſzyſcy ſie temu dźiwowáli/ że oná koſzulá| P iij | záwżdy |
strona: 107v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
záwżdy biała byłá/ á nie káźiłá ſie/ gdy oney ko=
2:
ſzule nigdy nie prano.
Y rzekł krol ku onemu ćie
3:
ſli. Miſtrzu powiedz mi iáko to może być/ że tey
4:
koſzule nie piorą/ á wżdy záwżdy ieſt biała gdy=
5:
żeś vſtáwicżnie w pracy. Odpowiedział iemu
6:
ćieſlá.
Pánie miły wiedz że iáko długo ia z ſwą
7:
żoną przebywáć będę w wierney miłośći/ tedy
8:
tey koſzule nie trzebá práć/ ále będzieli między
9:
námi małżeńſtwo zruſzone/ tedy będzie pránia
10:
potrzebowáłá/ iáko y drugie chuſty. Vsły=
11:
ſzawſzy to ieden rycerz/ myſlił ſam w ſobie rze=
12:
kąc.
Pokuſzę ſie ia/ ábych to mogł vcżynić żeby
13:
tobie tęto koſzulę prano. Potym ſzedł do domu o
14:
nego ćieſle krom wiedzenia iego/ by ſie z iego żo
15:
ną ſmylił. A oná go wdzięcżnie przyięłá. Thedy
16:
on rycerz żądał iey áby z nią ſwą wolą vcżynił.
17:
Odpowiedziałá mu rycerzowná rzekąc. Pánie
18:
miły tákową rzecż potrzebuie oſobliwego miey
19:
ſcá/ przetoſz podź ze mną do komory/ á w wiod=
20:
ſzy go do komory/ ſámá záſie wyſzłá/ á záwierá=
21:
iąc go tám rzekłá: Pocżkay mie tu/ á ia gdy cżás
22:
będzie przydę ku tobie ábych ćie ſtąd wybáwiłá.
23:
Potym oná páni ná káżdy dzień podawałá mu
24:
iedno chlebá y wody/ á rycerz iey bárzo prośił á=
25:
by go wypuśćiłá/ ále oná niechćiáłá. Tedy po=
26:
tym rychło przyſzli lepák ku niey dwá rycerze ie=| den |
strona: 108
| dźieiow wybráne. | 108. |
1:
den zá drugim z dworu krolewſkiego/ áby ią ku
2:
ſwey woli námowili/
ále ći thego nie przewie=
3:
dli/ ále oná takież ie w komorze záwieráłá: á da
4:
wáłá im chlebá y wody. A byli tám przez długi
5:
cżás/ ták że pytánie było onich v krolá/ gdzie by=
6:
ſie podzieli/ Potym gdy ćieſlá páłacu dobudo=
7:
wał/ tedy wźiąwſzy zápłátę przyſzedł do domu/ á
8:
żoná iego z wielkim weſelem á rádośćią przyię=
9:
łá iego.
Y pocżęłá go pytáć iákoby ſie miał. Od=
10:
powiedział iey mąż/ dobrze. Tedy oná oglądá=
11:
łá onę koſzulę/ á vyźrzawſzy ią niezmienioną/
12:
rzekłá: Pożegnány bądź pan Bog że miedzy ná=
13:
mi ieſt wierna miłość. Rzekł iey mąż. Zono na=
14:
mileyſza/ gdym budował páłac krolowi/ przyſzli
15:
trzey rycerze ieden zá drugiem/
á pytháli mie o
16:
koſzulę przecżby ták záwżdy bez pránia biała by
17:
łá á przecżby ſie nie káźiłá: á iam im prawdę po
18:
wiedział/ zátym kędy ſie dzieli nie wiem. Y było
19:
pytánie przed krolem o nich. Rzekłá iemu żoná:
20:
Pánie miły oni trzey rycerze o ktorych było py=
21:
tánie przyſzli ku mnie/ á wiele mi obiecowáli/
á
22:
bych ku ich woli przyzwoliłá/ álem ia żadnym o
23:
bycżáiem niechćiáłá/ ále wezwawſzy ich do ko=
24:
mory/ záwárłám ie tám/ á od thego cżáſu áż do
25:
thąd/ iednom im chlebá á wody dawáłá.
Vsły=
26:
ſzawſzy to on ćieſlá/ weſelił ſie z wiernośći żony | P iiij | ſwey |
strona: 108v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
ſwey. Tedy on ćieſlá ony rycerze od śmierći wy=
2:
ſwobodźił. Potym ćieſlá przebywał z żoną ſwą
3:
w miłośći/ áż do końcá żywotá ſwego.
4:
Wykład obycżáyny.
5:
N
Amileyſzy bráćia/ Krol tento ieſtći oćiec
6:
niebieſki/ ktory ma páłac budowáć/ tho
7:
ieſt ſerce cżłowiecże dobremi cnothámi
8:
nápełniáiąc/ w kthorym páłacu Bog ſie weſeli
9:
przebywáiąc wedle onego piſmá/ Roſkoſzy me
10:
ſą z ſyny ludzkimi.
Rycerz ten ktory ma kraſną
11:
dziewkę/ ieſtći Kryſtus ktory ma duſzę zá dzie=
12:
wkę. Zoná ieſtći mátká ſwięta ćerkiew. Cieſlá
13:
ieſtći dobry krześćiánin/ ktory tę dziewkę wźiął
14:
ſobie zá małżonkę z koſzulą. Koſzulá ieſt wiá=
15:
rá náſzá. Bo iáko mowi Apoſtoł/ Bes wiáry nie
16:
podobno ieſt lubićſie Bogu.
Przetoż iáko długo
17:
cżłowiek przebywa w świątośći/ ták długo nie
18:
bywa wiárá zruſzona. Tedy maſz podnieść pá=
19:
łac/ to ieſt ſerce cżyſte przez vcżynki miłoſierne.
20:
Rycerze ſą/ pychá/ żądość ocżu/ y żądość
21:
ćiáłá. Tyto trzy rycerze maſz zámknąć
22:
w komorze pokuty. A ták odzier
23:
żyſz miłość Bożą. | przy= |
strona: 109
| dzieiow wybráne. | 109. |
1:
Przykład że prawdę mamy
2:
wyznáwáć áż do śmierći.
3:
K
Rol Gordyanus mocny y ſpráwie=
4:
dliwy krolował/ w ktorego krole=
5:
ſtwie był niektory rycerz bárzo do=
6:
bry y ſláchetny ktory miał piekną żo
7:
nę. A tá záwſze cudzołożyła przy mę
8:
żu ſwoim.
Y przygodźiło ſie cżáſu iednego/ że iey
9:
mąż iachał do źiemie ſwięthey ná pielgrzymo=
10:
wánie/ te dy oná wnet po iego wyiáchániu po=
11:
słáłá ſobie po ſwego miłoſniká. A tá páni miáłá
12:
iednę dziewkę/ ktora rozumiáłá ſzcżebiothánie
13:
ptáſze/ á z tego wrożenie pániey ſwey dawáłá.
A
14:
gdyż miłośnik ku pániey przyſzedſzy z nią ſpał/
15:
a byli tám trzey kurowie w dworze/ y pocżął ie=
16:
den z nich w pułnocy ná pánią bárzo krzykáć.
17:
Tedy páni gdy to vsłyſzáłá pytáłá dziewki rze=
18:
kąc: Powiedz mi dziewko miła co ten kur wy=
19:
krzyka?
Odpowiedziáłá iey dziewká. Then kur
20:
ſzcżebiece/ że ty cżyniſz krzywdę pánu ſwev. Rze=
21:
kłá iey páni: Kaſz niech zábiją teo kurá. Y wnet
22:
ki go zábito. Potym drugi kur krzyknął/ á páni
23:
lepak dziewki pytáłá coby drugi kur wykrzykał.
24:
Rzekłá ie dziewká: Tento kur ſzcżebiece rzekąc: | P v | Towá= |
strona: 109v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
Towárzyſz moy vmárł dla prawdy/ á iam theż
2:
gotow vmrzeć. Rzekłá lepak páni. Y tego niech
3:
zábiją: á wnet go zábito. Potym pochwili krzy=
4:
knął trzeci kur/ á vsłyſzawſzy to páni pytáłá le=
5:
pak dziewki. Co ten kur wykrzyká?
Odpowie=
6:
dziáłá iey dziewká. Ten kur to wygdákuie rze=
7:
kąc: Słyſz/ widź/ á milcż chceſzli áby żyw był w po
8:
koiu. Rzekłá iey páni: tego kurá nie zábijaymy/
9:
ále go chowaymy.
10:
Wykłád obycżáyny:
11:
B
Ráćia namilſzy/ ten krol ieſtći oćiec nie=
12:
bieſki.
Rycerz ieſtći Kryſtus. Zoná iego
13:
ieſtći duſzá ktorą poiął przez krzeſt. Ry=
14:
cerz ktory ią zwodźi przez zdrády tego świátá
15:
ieſtći dyabeł/ á przetoż ilekroć ſie grzechow do
16:
puſzcżamy/ cudzołożymy y odſtáiemy od Kryſtá.
17:
Dziewká ta/ ieſtći twe ſumnienie/ ktore ſzemrze
18:
przećiw grzechowi/ á vſtáwicżnie pobudza cżło
19:
wieká ku dobremu.
Pirwy kur ktory nie zgrzeſzył
20:
owſzeiki Krjſtus ieſt: ktory napirwey karał grze
21:
chy. Widząc to Zydowie zábili iego. A my go ta=
22:
kież záwżdy zábijamy/ ile kroć/ á iáko długo w
23:
grzechach ſie kochamy.
Przez wtorego kurá mo
24:
żem rozumieć męczeniki ſwięte/ á tákowych by=| ło wie= |
strona: 110
| dzieiow wybráne. | 110. |
1:
ło wiele ktorzy ieo naukę kazáli/ á dla prawdy á
2:
imieniá Kryſtowego ſą pobići. Przes trzećiego
3:
kurá ktory rzekł. Słyſz widż á milcż/ może być ro
4:
zumian káznodzieiá/ ktory ma záwżdy prawdę
5:
mowić/ ále iuſz dziś prawdy nie śmieią mowić/
6:
przeto áby pokoy mieli.
Ale my páná Bogá mi
7:
łuiąc mowmy prawdę káżdy z bliźnim ſwym/ á
8:
ták przydziem ku Kryſtowi ktory ieſt prawdá.
9:
Przykład przywodzący ábyſ=
10:
my byli pokornego á ſkruſzonego ſercá.
11:
B
Ył ieden Krol wielmożny/ kthory
12:
miał iedyną dziewkę kraſną y mą=
13:
drą/ kthorą był oćiec chćiał dáć zá
14:
mąſz/ ále oná Pánu Bogu ſlubiłá
15:
żadnemu ſie nie ſlubić/ áż by ty rze=
16:
cży vcżynił.
Pierwa áby powiedział prawdźi=
17:
wie ná kilko ſtop ſą cżtery żywioły y ná dłużą y
18:
teſz ná ſzerzą. Wtora rzecż áby przemienił wiátr
19:
od puł nocy ná wſchod słońcá. Trzećia rzecż/
20:
áby ogień nośił ná gołym ćiele krom obráżenia.
21:
Vsłyſzawſzy Krol thy rzecży/ kazał po wſzytkim
22:
Kroleſtwie ſwym wołać rzekąc: Kthożby kol=| wiek |
strona: 110v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
wiek ty trzy rzecży vcżynił temu corkę krolewſką
2:
dádzą. Tedy wiele paniąt ku krolowi przychodźi=
3:
ło ále teo żadny niemogł dowieść.
Y był ieden ry
4:
cerz w dálekich ſtronách ktory gdy vſłyſzał o ſlu
5:
bie tey tho pánny/ przyſzedł ná páłac krolewſki
6:
y przywiodł z ſobą iednego sługę y koniá ſzalo=
7:
neo á ſtoiąc przed krolem rzekł: Krolu wielmo
8:
żny/ przyſzedłem ku twemu dworu żądáiąc ſie
9:
przybliżyć twemu rodu/ bo ieſtem gothow v=
10:
cżynić to co od twey miłośći wywołano.
Rzekł
11:
iemu krol/ Rad to vyźrze. Tedy on rycerz wez=
12:
wał sługi ſwego j rzekł iemu. Położ ſie ná ziemi
13:
A gdyż ſie on sługa położył/ tedy rycerz zmie=
14:
rzył onego sługę ſtopámi od głowy áż do nog/ y
15:
rzekł krolowi: Oto krolu we cżterech żywiołách
16:
ledwie co więcey náyduię niżli ſiedm ſtop.
Rzekł
17:
iemu krol. A ktoreſz przyrownánie ma ten słu=
18:
gá/ ku cżterem żywiołom? Odpowiedział iemu
19:
rycerz: Pánie miły/ káżdy cżłowiek y káżde zwie=
20:
rzę ſkłáda ſie ze cżterech żywiołow. A tákom w
21:
słudze ſwym zmierzył cżterzy żywioły.
Rzekł ie
22:
mu krol: Doſyćieś mądrze wywiodł/ cżyń wto=
23:
rą rzecż/ przemień wiátr. Tedy rycerz kazał w=
24:
netki przywieść koniá ſzalonego/ á dał mu lekár
25:
ſtwo wipić y ſtał ſie zdrow/ á vcżyniwſzy to/ po=
26:
ſtáwił tego koniá/ głową ná wſchod Słońcá. | Vyźrzaw= |
strona: 111
| dzieiow wybráne. | 111. |
1:
Vyźrzawſzy to krol/ rzekł iemu: Coż ten koń
2:
ma do wiátru? Odpowiedział rycerz: Zali nie=
3:
wie twa mądrość że żywot káżdego zwierzęćiá
4:
nic inego nie ieſt/ iedno wiátr. A iáko długo koń
5:
ćirpiał tę niemoc/ táko długo był ná pułnocy/ á
6:
le mocą teo lekárſtwá ſtał ſie zdrowy/
przeto po
7:
ſtáwiłem glowę iego ná wſchod słońcá/ áby był
8:
gotow nośić brzemioná. Rzekł iemu krol/ Prá
9:
wieś vcżynił. Ieſzcże trzećią rzecż vcżyń. Rzekł
10:
mu rycerz: Pánie gotowem to vcżynić j przed w
11:
ſzytkimi. Y wźiął goráiącego węgla/ położył ná
12:
ſwoie łono/ á nie ſpaliło ſie ćiáło iego.
Thedy
13:
rzekł iemu krol. Wſzytkiegoś doſyć dobrze doka
14:
zał. Ale powiedz mi to przecż ćie ten ogień nie
15:
palił. Odpowiedział rycerz. Nie ſtáło ſie to mo
16:
ią mocą/ ále mocą iednego kámieniá ktory záw
17:
ſze z ſobą noſzę: bo kto kolwiek ten kámień będzie
18:
z ſobą nośił ná cżyſtem mieyſcu/ nigdy nie bę
19:
dzie obráżon od ogniá/ y vkazał then kámień
20:
przed wſzythkimi.
Rzekł iemu Krol/
21:
Doſyć mądrze wywiodłeś ty rzecży.
22:
Potym dał mu Krol dzie=
23:
wkę ſwą.
24:
Wykład obycżáyny.
| Nami= |
strona: 111v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
N
Amileyſzy bráćia/ Krol tento ieſtći pan
2:
náſz Iezus Kryſtus.
Dziewká piękna ieſt
3:
ći duſza ſtworzoná ná podobieńſtwo Bo
4:
że/ ktore Bogu ſlubiłá ná krzćie/ że niemiáłá po
5:
iąć żadnego mężá/ iedno ktoryby trzy rzecży v=
6:
cżynił: Pirwa rzecż áby zmierzył żywioły w ſwo
7:
im słudze/ to ieſt ćiáło twe maſz zmierzyć ile z=
8:
grzeſzyło/ á zá káżdy grzech pokutowáć.
Też maż
9:
mierzyć żywioły to ieſt vśmierzáć grzechy y ćiá=
10:
ło ſwe. Wtorą rzecż maſz cżynić/ tho ieſt mienić
11:
wiátr. Koń ſzalony ieſtći grzeſzny cźłowiek/ kto=
12:
ry w grzechach przebywa. A dla tego muśi mu
13:
dáć lekárſtwo/ tho ieſt áby miał ſkruchę w ſer=
14:
cu/ ſpowiedź w vśćiech/ doſyć vcżynienie w vcży
15:
nku/ to ieſt wiátr przemienić.
A przeto Iob mo
16:
wi Iákoby wiátr ieſt duſzá moiá. Trzećia rzecż
17:
ieſt/ nośić ogień krom obráżenia/ iáko ogień py=
18:
chy/ łákomſtwá: ſmylſtwá: y inych grzechow/ kto
19:
re cżęſtokroć káżą duſzę y ćiáło.
Ale chceſzli áby
20:
ćie ten ogień nie obráźił/ muśiſz nośić kámień/
21:
to ieſt páná náſzego Iezu Kryſtá w ſercu ſwym
22:
przes dobre vcżynki. A będzieſzli go cżyſto nośił/
23:
tedy ćie ogień żadnego grzechu nigdy nie ſpali.
24:
A ták odzierżyſz żywot wiecżny.
25:
Przykład przywodzący ábyſ=
| my ſie |
strona: 112
| Dzieiow wybráne. | 112. |
1:
my ſie niewdzięcżność wiárowáli.
2:
N
Iektory Krol możny miał iednego
3:
ſyná/ á thego niewymownie miło=
4:
wał. A gdy ten ſyn przyſzedł ku lá=
5:
tom ſwym/ vſtáwicżnie Krolá oy=
6:
cá ſwego námáwiał/ áby mu krole=
7:
ſtwo ſpuśćił/ przekłádáiąc mu tho/
że
Kroł był
8:
chory/ ále on był mocny. Y rzekł iemu Krol:
9:
Synu miły/ bych w thym był beśpiecżny/ żebyś
10:
mie cżćił/ y dobrze chował/ vkazał bych tobie łá
11:
ſkáwość oycowſką/ á ſpuśćił bych tobie kroleſt=
12:
wo.
Rzekł ſyn: Oycże miły przyſięgnę ia przed
13:
pány y Rycerzmi páńſtwá thwego/ że żadnego
14:
niedoſtáthku nie będzieſz ćierpiał/ ále ćie będę
15:
miał w więtſzey cżći niżli ſam ſiebie. Tedy o=
16:
ćiec vwierzywſzy słowam iego ſpuśćił mu krole
17:
ſtwo/ á ſobie nic nie zoſtáwił.
A
gdyżiuż ſyn był
18:
koronowan podniosło ſie bárzo ſerce iego w py=
19:
chę/ á wſzákoż przez niektore cżáſy miał oycá ſwe
20:
go w pocżeſnośći ále potym áni mu pożywienia
21:
chćiał dáć. Tedy oćiec pocżął ſie vſkárżáć przed
22:
mędrcy onego kroleſtwá/ iż ſyn iego nie dzierżał
23:
słowá ſwego.
Tedy oni mędrcy ktorzy go záwż=
24:
dy miłowáli/ karáli krolá że ták źle oycá chował
25:
Vsłyſzawſzy tho Krol/ rozgniewał ſie/ y záwárł | oycá |
strona: 112v
| Hyſtorie z Rzymſkich |
1:
oycá ſwego ná iednym zamku/ gdzie żadny nie=
2:
mogł przyſtępu mieć. A tám ćirpiał głod y wiel=
3:
kie nędze.
Y przygodziło ſie iednego cżaſu że krol
4:
ná onym zamku nocował j przyſzedł k niev oćiec
5:
y rzekł iemu: Synu miły ſmiłuy ſie nád oycem
6:
twym ſtárym/ bo ná tym mieyſcu ćierpię głod y
7:
nędze/ á ieſtem w wielkiej mdłoſći/ á rátunek wi
8:
ná ieſzcże by mie potwierdźił. Rzekł iemu Krol:
9:
Niewiem ſąli winá ná tym zámku.
Odpowie=
10:
dział iemu oćiec. Owſzem miły ſynu ſą pięć kuff
11:
winá/ ále ſtároſtá nie śmie bes tweo wiedzenia
12:
ich przeberowáć/ á mnie trunku dáć. A przetoż
13:
miły ſynu káż mi dáć z pierwey kuffy. Rzekł krol
14:
Tegoć nie vcżynię bo ieſt moſzcż/ á nie godźi ſie
15:
ſtárym ludziem.
Rzekł iemu oćiec: Dayże mi te=
16:
dy z wtorey kuffy. Rzekł krol tegoć nie vcżynię
17:
bo to dla ſiebie chowam á dla młodzieńcow kto
18:
rzy zemną ſą. Rzekł lepak oćiec: Dayże mi z ku=
19:
ffy cżwartey. Odpowiedział iemu ſyn. Tegoć
20:
też nie vcżynie/ bo bárzo ſtháre ieſt á kwáśne/ á
21:
nie godźi ſie twemu przyrodzeniu.
Tedy rzekł o=
22:
ćiec: Synu moy miły/ dayże ále z piątey kuffy.
23:
Odpowiedział lepak iemu ſyn. Niegodźić ſie to
24:
bie/ bo drożdże ſą/ by potjm pánowie nie mienili
25:
ábych ćie zábił/ gdybychći dał drożdży pić. Vsły=
26:
ſzawſzy tho oćiec/ odſzedł bárzo ſmutny od nie=| go |
strona: 113
| dźieiow wybráne. | 113. |
1:
go
Y piſał wnetki liſty ku wſzyſtkim pánom/ ia=
2:
ko go ſyn źle chował/ proſząc dla Bogá/ áby go
3:
wyrwáli s tákowey nędze. Vsłyſzawſzy to páno
4:
wie mieli nád nim lutość wſzyſcy. A wnetki ię=5:
łi ſyná kroluiącego/ á oycá iáko y pierwey kro=
6:
lem vcżynili. Ale ſyná iego do ćiemnice wſádżi=7:
li/ ktory tám dla wielkiey nędze vmarl ieſt.
8:
Wykład obycżáyny.
9:
B
Ráćya namileyſzy/ tento Krol ieſtći pan
10:
náſz Iezus Kryſtus. Syn tento ieſtći káź 11:
dy krzeſćijánin/ ieo bárzo miłuie iáko dłu
12:
go przebywa w cżyſtośći żywotá/ á temu dał ieſt
13:
wſzythko cożkolwiek ma czlowiek á on ſam ſie
14:
ſtał vbogi/ iáko ſwiádcży piſmo.
Liſzki máią iá=
15:
my/ á pthacy gniazdá: á ſyn cżłowiecży nie ma
16:
gdzieby ſwą głowę ſkłonił. Ale záwżdy Kryſtus
17:
ćierpi głod y prágnienie w ſwych cżłonkách/ to
18:
ieſt w vbogich/ á przetoż piſmo ieſt: Cożkolwiek
19:
vcżyniliśćie iednev z mych namnieyſzych/ mnieś=
20:
ćie vcżynili.
A gdyż bog żąda od nas trunku wi=
21:
ná zpierwey kufy/ á tá ieſt dziećińſtwo náſze/ te=
22:
goż od nas bog żąda/ ábyſmy iemu ſlużyli w dzie
23:
ćińſtwie. Ale dziećię złe odpowiáda táko rzekąc:
24:
Moſzcż ieſt/ to ieſt dziećię ieſtem/ niemogę ieſz=| Q | cże trwáć |
strona: 113v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
cże trwáć w ſlużbie bożey.
Potym bog od nas żą=
2:
da/ ábyſmy iemu dáli z wtorey kufy. Odpowiá=
3:
da zły ſyn rzekąc: Niemogę ia młodośći mey pá
4:
nu bogu dáć/ ſlużąc iemu/ boby mi ſie świát po=
5:
ſmiewał rzekąc: Ten młodzieniec niechce obco=
6:
wáć z ludźmi: á ták ia będę vżywał mey młodo=
7:
ſći/ iedząc/ pijąc/ á ſwiátu ſlużąc.
Potym bog żą=
8:
da od nas z trzećiey kufy. Odpowiáda zły ſyn
9:
rzekąc: Wino mocne ieſt/ tho ieſt/ iuż ieſtem w
10:
mocy mey/ á miałbych teraz pokutę oſtrą cżynić
11:
tedybych vmnieyſzył ſwey mocy: wolę iſć ná wal=
12:
kę ná kolbę/ á będę cżynić to co ſluży ku świátu/
13:
á po mocy pokutowáć.
Widząc Bog że nie mo=
14:
że mieć z tych trzech kuff: y żąda z cżwartey kufy
15:
trunká winá: Odpowiáda zły ſyn: Wino bárzo
16:
ſtháre ieſth/ á kwáśne: tho ieſt iużem ſtáry/ nie=
17:
mogę pokuthy oſtry cżynić/ bo przyrodzenie me
18:
iuż ieſt mdłe. Potym Bog żąda z piąthey kuffy
19:
iednego trunku.
Odpowiáda zły ſyn: Drożdże
20:
ſą: to ieſt iużem bárzo ſtáry á zeſzły/ iuż vſtháie z=
21:
drowie me: gdym mogł dobrze cżynić/ nie cży=
22:
niłem/ á teraz iuż niemogę. A tákowy cżęſtokroć
23:
vpada w roſpácż/ á vmiera nędznie: przetoż prze
24:
ćiw thákowym będzie wiełka ſkárgá w dzień ſą=
25:
dny.
A pan bog ze wſzytkiemi ſwiętemi da ſkazá
26:
nie ná tákowe rzekąc: Idźćie przeklęći w ogień | wiecżny |
strona: 114
| dźieiow wybráne. | 114. |
1:
wiecżny/ ktory ſpráwion ieſt dyabłom y Anio=
2:
łom iego.
3:
Przykład że łákomſtwo wiele
4:
ludźi záſlepia áby prawdy nie vználi.
5:
K
Rol niektory w sławnym mieśćie
6:
Rzymie krolował/ kthory był v=
7:
ſtawił tákową vſtáwę/ áby káż=
8:
dy áby od Krolá Rzymſkiego ná
9:
káżdy Rok ſto pieniędzy miał.
Y
10:
przygodziło ſie cżáſu iednego że dwádzieśćiá y
11:
trzey towárzyſze przyſzli do miáſtá/ y weſzli do ie
12:
dney goſpody/ á tám przebywáli iedząc á pijąc.
13:
Potym vcżynili pocżet/ á płáćili goſpodarzowi.
14:
A on im rzekł: Ieſzcże niedoſtáie ſtá pieniędzy.
15:
Záiſte niewynidziećie áż do namnieyſzeo pienią
16:
dzá zápłáćićie. Vſlyſzawſzy to oni/ rzekli miedzy
17:
ſobą: Co mamy cżynić/ oto niemamy ſkądbyſmy
18:
zápłáćili. Tedy rzekł im ieden: dam ia wam ie=
19:
dnę rádę Daná ieſt vſtáwá od krolá/ że ktożkol=
20:
wiek by był ſlepy/ weźmie ſto pieniędzy z ſkárbu
21:
iego/
przetoż vcżyńmy miedzy ſobą loſy/ ná ko=
22:
go pádnie łos/ temu ocży wyjmiemy: á ten poy=
23:
dzie ku krołowi/ á weźmie ſtho pienędzy á nas
24:
wykupi. Tedy oni rzekli: Loſuymy. Y cżynili los | Q ij | miedzy |
strona: 114v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
miedzy ſobą: á padł los ná oneo ktory rádę wy=
2:
dał.
A wnetki mu ocży wyięli/ y wiedli go ku pá
3:
łacu krolewſkiemu. A przyſzedſzy ku bronie kołá=
4:
táli áby im otworzono. Vsłyſzawſzy to wrotny/
5:
otworzywſzy wrotá pytał ich coby chćieli: Od=6:
powiedzial iemu ieden rzekąc: przywiedliſmy
7:
tegoto ſlepeo ku krolowi/ ktory żąda dobrodziey
8:
ſtwá vſtáwy iego.
Rzekł im wrotny: Poydę ia
9:
to powiem ſtárośćie. A ſzedſzy powiedział iemu
10:
otym ſlepym áby mu dobrodzieyſtwo vcżynił we
11:
dle vſtáwy krolewſkiey. Vsłyſzawſzy to ſtároſtá
12:
rzekł: Poydę ia ku niemu/ á oglądam go. A gdyż
13:
onego ſlepego vyźrzał pátrzał nań pilnie/ á po
14:
znawſzy go rzekł iemu: Przyiaćielu miły cżeo żą
15:
daſz?
Odpowiedział iemu ſlepy: Pánie miły/ żą=
16:
dam ſtá pieniędzy wedle vſtáwy krolewſkiey: ſtá
17:
roſtá iemu rzekł: Wſzákom ia ćiebie wcżorá wi=
18:
dział w kárcżmie żeś miał obie ocży/ ále ia bacżę
19:
że ty tę vſtáwę źle rozumieſz.
Bo tá vſtáwá ieſt
20:
vſtáwioná/ że ktożby kolwiek był ſlepy/ z niemo
21:
cy ábo z przygody/ w ktorym by ſie niemogł po=
22:
żywić/ tákowy dobrodzieyſtwo vſtáwy krolew=
23:
ſkiey odzierży. Aleś ty ſobie dobrowolnie dał ocży
24:
wyiąć/ pijąc w goſpodzie/ á przetoż z inąd ſo=
25:
bie ſzukay wſpomożenia/ bo tu żadnego pienią=
26:
dzá nie weźmieſz.
Tedy on ſlepy vſlyſzawſzy tho/
| y od |
strona: 115
| dźieiow wybráne. | 115. |
1:
y odſzedł precż z wielką háńbą.
2:
Wykład obycżáyny.
3:
B
Ráćia namileyſzy/ tákowa vſtáwá ieſt
4:
Boża/ że ktożkolwiek niewiádomie/ ábo
5:
z krewkośći zgrzeſzy/ ábo z pokuſy dya=
6:
belſkiey/ będzieli miał ſkruchę/ á ſpowiáda ſie/ te
7:
dy Bog iemu grzechy odpuśći/
wedle onego pi=
8:
ſmá: Ktoreyże kolwiek godziny grzeſzny/ weſt=
9:
chnie będzie iemu miłośćiw. Káżdy grzeſzny ieſt
10:
ći ſlepy/ á zgrzeſzyli niekto z práwey złośći/ krom
11:
przycżyny: zgrzeſzy/ á w pádnieli w roſpácż/ tedy
12:
ledwy ábo nigdy iemu ten grzech będzie odpuſz=
13:
cżon.
A kárcżmarz ieſtći dyabeł/ ktory tákowe
14:
wſzytki ktorzy ták mrą/ bierze do kárcżmy pie=
15:
kielney ná wiecżne potępienie.
16:
Przykład że káżdy grzech bez
17:
roſpácży bywa odpuſzcżon:
18:
R
Ycerz niektory był imieniem Iuli=
19:
an/ ktory gdyż był iednego cżáſu wy
20:
iáchał ná łow/ á vdawſzy ſie zá ied=
21:
nym pięknym Ieleniem gonił go
22:
bárzo dáleko. Thedy on Ieleń o=
23:
broćiwſzy ſie y rzekł ták ku onemu Rycerzowi: | Q iij | Ty |
strona: 115v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
Ty mnie goniſz/ ktory oycá twego y mátkę zábi=
2:
ieſz.
Vſlyſzawſzy to on rycerz bárzo ſie zlękł: bo=
3:
iąc ſie by mu ſie tho nieprzygodziło co on Ieleń
4:
rzekł. Tedy on rycerz opuśćiwſzy wſzytko odſzedł
5:
ſam precż táiemnie do źiemie bárzo dálekiey: á
6:
tám przyſtał ku niektoremu kſiążęćiu.
Tedy ono
7:
kſiążę widząc Iulianá vdátnego á ná walce ſer
8:
cá bárzo ſmiáłego/ vcżynił go rycerzem/ á nie=
9:
ktorą Káſztelankę wdowę dał iemu zá małżon=
10:
kę/ y dał iemu zá wiáno miáſto iedno. Tedy ro=
11:
dzicy Iulianowi chodzili po rozlicżnych krái=
12:
nách (bárzo ſmutny) ſzukáiąc z pilnośćią ſyná
13:
ſweo.
Potym przyſzli do zamku ná ktorym Iuli
14:
an przebywał/ ále go w ten cżás niebyło. Prze
15:
toż vyźrzawſzy ie żoná Iulianowá/ pytáłá ich z
16:
kądby byli. A oni powiedzieli iey to co ſie im było
17:
przygodziło. Tedy páni gdyż rozumiáłá że ro=
18:
dzicy mężá iey byli (bo to od mężá ſwego cżęſto=
19:
kroć ſlyſzáłá) przyięłá ie łáſkáwie.
A dla miłośći
20:
meżá ſwego położyłá ie w ſwym łożu/ á ſámá in=
21:
dzie leżáłá. A gdyż było wzárań/ tedy oná páni
22:
káſztelanká ſzłá do kośćiołá. A w ten cżas Iuli=
23:
an mąż iey ráno przyiáchał/ á wſzedſzy do łożni=
24:
ce (chćiał źonę ſwą obudzić) y nálazł dwoie lu=
25:
dzi weſpołek leżące:
á mnimáiąc żeby był cu=
26:
dzołożnik z iego żoną/ wyiąwſzy miecż y zábił | oboie |
strona: 116
| Dzieiow wybráne. | 116. |
1:
oboie. A wyſzedſzy z domu/ vyźrzał żonę ſwą idą=
2:
cą z koſćiołá/ á dziwował ſie y rzekł iey: Ktorzy
3:
ono byli co ná łożu ſpáli?
Odpowiedziáłá páni
4:
rzekąc: Rodzicy ſą twoi/ ktorzy ćie bárzo długo
5:
ſzukáli: á iam ie dla tego ná náſzey łożnicy poło=
6:
żyłá. Vſlyſzawſzy to Iulian zumiał ſie/ y pocżął
7:
bárzo płákáć rzekąc: Biádá mnie nędznemu/
8:
żem namilſze rodzice ſwe zábił. Oto ſie nápeł=
9:
niło ſlowo ieleniowo/ ktorego gdym ſie wiáro=
10:
wał/ á iużem ie wypełnił.
Záthym namilſza ſio=
11:
ſtro y żono dobrze ſie miey/ boć ſie nieupokoię/
12:
áż vznam prziymieli pan bog moię pokutę. Rze
13:
kłá iemu páni: Boże tego nieday byś mię miał
14:
opuśćić/ á bezemnie miał iſć/ ále iżem byłá vcże=
15:
ſnicżká weſela/ będę też vcżeſnicżká y żáłośći.
Po
16:
tym ſpołem ſzli y zbudowáli wielki ſzpytal podle
17:
iedney wielkiey rzeki gdzież wiele ludzi thonęło/
18:
áby tám w nim pokutowáli/ á przewoźill te kto=
19:
rzyby chćieli przeydź przez rzekę/ áby też vbogie
20:
pątniki do goſpody prziymowáli.
Potym po wie
21:
le cżáſow gdyż Iulian vrobiwſzy ſie leżał á mroz
22:
wielki był: vſlyſzał głos bárdzo żáłobny w poł no=
23:
cy wołáiąc ku Iulianowi/ áby go przewiozł.
24:
Vſlyſzawſzy to Iulian/ wſtał y nálaźł cżłowieká
25:
práwie iuż vſthawáiąceo dla źimná:
y
przyniozł
26:
go do domu ſwego/ á zápaliwſzy rozgrzewał go. | Q iiij | ále on |
strona: 116v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
ále on niemogł ſe rozgrzać. A boiąc ſie by iáko
2:
on cżłowiek dlá źimna nieumárł: y położył go do
3:
łożá ſwego y przyodział. Potym po máłey chwi=
4:
li on niemocny kthory ſie widział iákoby trędo=
5:
wáthy/ vkazał ſie bárzo iáſny/
á wſthępuiący w
6:
niebo rzekąc ták Iułianowi: Iulianie pan bog
7:
mię przyſlał ku tobie powiedzieć/ że iuż przyiął
8:
twą pokutę: á w krotkim cżáſie oboie vmrzećie
9:
á prziydziećie do chwały wiecżney. Pothym on
10:
niemocny zniknął:
á Iulian z żoną ſwą w krot=
11:
kim cżáſie pełny miłoſiernych vcżynkow vmárł
12:
y odzierżał żywot wiecżny.
13:
Wykład obycżáyny.
14:
N
Amileyſzy bráćia/ tentho rycerz może być
15:
rzecżon káżdy dobry krzeſćiánin álbo prze
16:
łożony/ ktory ma mocnie boiowáć prze=
17:
ćiw dyabłu/ ſwiátu/ y ćiáłu:
á ma przyſtháć ná
18:
łow nábywáiąc duſz pánu bogu: ma theż náſlá=
19:
dowáć ielenia/ to ieſt kryſtá. iáko mowi Dawid:
20:
Iáko iełeń żąda ku zdroiom wod/ thakież duſzá
21:
moiá ku tobie boże. A mali krześćiánin ábo prze
22:
łożony náſládowáć Kryſthá/ thedy ma ſwe ro=
23:
dzice zábić/ to ieſt opuſćić dla miłośći Bożey/
bo
24:
piſano ieſt: Ktożby kolwiek opuſćił ojcá y mátkę | dla |
strona: 117
| dźieiow wybráne | 117. |
1:
dla mnie/ ſtokroć więcey weźmie/ á żywot wiecż
2:
ny odzierży. A iáko ten rycerz ſzedł do źiemie dá=
3:
lekiey/ táko też káżdy przełożony ma iſć do źiemie
4:
dalekiej/ to ieſt/ dáleko iſć od ſwiátá y od tych rze
5:
cży ktore ſą ná tym ſwiećie/
w cżyſtośći á ſwiąto
6:
ſći żywiąc: á ſlużyć kſiążęćiu/ to ieſt Kryſtowi/ y
7:
z nim boiowáć przećiw dyabłu/ ſwiátu/ y ćiáłu.
8:
A gdyż pan vbacży że ieo rycerz zwyćięſtwo ták
9:
odzierżawa/ tedy iemu da żonę Káſztelankę/ to
10:
ieſt łáſkę ſwą/ ktora będzie ſtrzegłá zamku ſercá
11:
iego/
áby nádewſzythko mogł być lub pánu Bo=
12:
gu: Ale cżęſtokroć widzimy że rodzicy ćieleſni/ to
13:
ieſt proznośći tego ſwiátá/ náſláduiąc tákoweo
14:
pobudzáiąc go ku złemu: á bywáią położeni ná
15:
łożu ſercá twego/ áby ćie doſwiadcżyli.
Ale thy
16:
maſz ſie im mocnie przećiwić/ y maſz ie zábić mie
17:
cżem pokuty: iáko ſie tho wykłáda o Abſolonie/
18:
ktory boiował z oycem/ á vćiekáiąc przed nim y
19:
vwiązł był ná dębie zá włoſy/ á Ioáb przebodł
20:
trzemi kopiámi ſerce iego. Then dąb ieſtći chći=
21:
woſć/ włoſy ſą ćieleſne żądośći.
Ráná przecho=
22:
dząca ieſtći ćiáło vmieráiące. Ioáb/ to ieſt dya
23:
beł ktory káżdemu cżłowiekowi iáko długo żyw
24:
będżie wpuſzcża trzy kopie/ to ieſt myſli vcżynki
25:
y zwycżay: á przy ſmierći takież troie vćiſnienie
26:
przywodzi gniew boży/ ktoreo przez grzech obrá | Q v | źił. |
strona: 117v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
żył:
nie minie zbáwienia/ ktore ſtráćił/ piekielną
2:
mękę ktorą záſlużył. Ty rodzice maſz zábić mie=
3:
cżem pokuty/ á pothym maſz iść do rzeki piſmá
4:
ſwięteo/ á thám maſz zbudowáć dom zbáwienia
5:
to ieſt modlić ſie/ á iáłmużny dáwáć.
A thák po=
6:
tym naydzieſz ná łożu ſercá twego Bogá/ z kto=
7:
rym prziydzieſz do chwały wiecżney.
8:
Przykład ábyſmy pámiętháli
9:
ná dobrodzieyſtwá nam vcżynione.
10:
B
Ył niekthory ſlawny Rycerz/ ktory
11:
ſie bárzo kochał w łowie.
Y iá=
12:
chał dniá iednego ná łow: á thám
13:
mu zábieżał Lew kułáiąc ſie á vká
14:
zuiąc mu ſwoię nogę. Thedy on
15:
Rycerz z ſiadſzy z koniá y wyiął ie=
16:
mu tharn z nogi iego: á máśći przyłożył: á thák
17:
Lew był vzdrowion. Záthym Krol będąc ná
18:
łowie w thymże leſie vłowił onego Lwá/ y cho=
19:
wał go przez wiele lath.
Pothym on Rycerz
20:
zgrzeſzył był przećiw krolowi/ tedy krol rozgnie=
21:
wawſzy ſie kazał go iąc y dał nań ſkazánie áby
22:
był dan lwowi ku pożrzeniu. Y przykazał áby te
23:
mu lwowi nic niedano ieſć/ żeby on okrutny lew
24:
tym rychley go pożárł.
Thedy on rycerz gdyż był
| puſzcżon |
strona: [118]
| Dzieiow wybráne. | 108. |
1:
puſzcżón do lwá: bárzo ſie bał cżekáiąc godźiny
2:
rychłoliby był roſtárgan od lwá. Ale Lew pilno
3:
nań pátrzał/ á gdyż go poznał/ iął ſie około iego
4:
rádowáć/ był tám bez iedzenia ſiedḿ dni.
Vſly=
5:
ſzawſzy to Krol dziwował ſie temu y kazał one=
6:
go Rycerzá wyćiągnąć z dołu rzekł iemu: Po=
7:
wiedz mi przecż tobie Lew niemogł záſzkodzić?
8:
Odpowiedział iemu Rycerz: Iácháłem ieden
9:
raz ná łow: z przygody zábieżał mi ten lew ku=
10:
łáiąc/ á ia zſiadſzy z koniá wyiąłem mu tarn z
11:
nogi iego y ránem vzdrowił.
A dla tego (iáko
12:
mnimam) przepuśćił mi. Rzekł iev krol: Gdyż
13:
tobie lew niezáſzkodził y ia tobie przepuſzcżam/
14:
od tąd ſie polepſzy. Tedy on podziękowawſzy
15:
krolowi polepſzył ſweo żywotá y żył chwálebnie.
16:
Wykład obycżáyny.
17:
N
Amileyſzy bráćia/ ten Rycerz ktory ná
18:
łow ieździł/ ieſtći cżłowiek ſwiecki/ ktory
19:
záwżdy prácuie iákoby dobrá cżeśnego
20:
nábył. Lew kułáiący/ ieſtći rodzay cżłowiecży/
21:
ktory przez grzech pirweo oycá kułał przed tim
22:
niż tarn: to ieſt/ grzech pirworodny przez krzeſt
23:
ſwięty był wyćiągnion/ á máśćią dobrych cnot
24:
był vzdrowion.
Potym rycerz wyſtępuie przeciw
| Kroło |
strona: [118]v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
krolowi Bogu wſzechmogącemn/ ilekroć iedno
2:
bywa złupion/ ktore ná krzćie przyiął. Ale Lew
3:
to ieſt rodzay cżłowiecży bywa ięt/ ilekroć ſie ob
4:
więzuie ku Bożemu przykazániu/ á bywa wrzu
5:
con w doł pokuty.
A będzieli grzeſzny cżłowiek
6:
wrzucon w ten doł pokuty/ tedy może mieć ćię=
7:
ſzkość ćieleſną/ á zapłátę wiecżną duchowną.
8:
Przykład nápomináiący ábyſ
9:
my obietnice inym wypełniáli.
10:
B
Ył ieden Krol/ á w iego kroleſtwie byli
11:
dwá łotrowie/ ktorzy ſie przyſięgą zwią=
12:
záli/ áby ieden drugiego nie opuſzcżał w
13:
potrzebie/ ále áby ieden zá drugiego vmárł.
Te
14:
dy ći dwá łotrowie wiele złego cżynili krádnąc/
15:
zábijáiąc. Y przydáło ſie cżáſu iedneo że ieden był
16:
bez drugieo/ á ták go ná złodzieyſtwo ięto/ y do
17:
ćiemnice wſádzono. Vsłyſzawſzy to iego towá=
18:
rzyſz drugi łotr przyſzedſzy y rzekł iemu: Towá=
19:
rzyſzu miły/ proſzę ćie powiedz mi cożby thobie
20:
miáło ſie ſtáć?
Odpowiedział iemu ięty. Widzi
21:
mi ſie że mie ſtrácą/ bom ieſt ná złodzieyſtwie
22:
ięt. Ale proſzę ćie bárzo/ byś to vcżynił dla przy=
23:
ſięgi ktorąſmy z ſobą vcżynili żebyś thu zá mię
24:
ná cżás ſiedział/ á żebyś to wypráwił v ſędziego | żebych |
strona: 119
| Dzieiow wybráne. | 119. |
1:
żebych ia ſzedł do domu:
bo mam żonę y dźiatki
2:
y cżeladź/ ábych im me dobro rozdzielił/ á gdyż
3:
to vcżynię wrocę ſie záſie á ćiebie z tąd wybáwię
4:
Rzekł iemu towárzyſz iego: vcżynię tho rad. A
5:
ſzedſzy ku ſędziemu y rzekł iemu: Pánie Sędzia
6:
przyiaćiel moy ięt/ á w ćiemnicy ſiedźi/ á iáko
7:
mnimam iż będzie ſtrácon:
proſzę twey miłośći
8:
ábych był wyſluchan w mej proźbie/ áby on przed
9:
ſwą ſmierćią był wypuſzcżon do domu ſweo/ áby
10:
żonę/ dzieći y cżeladź ſwą roſpráwił/ á żeby onim
11:
pewien był/ ſiędę ia zá niego w ćiemnicy. Rzekł
12:
iemu ſędzia: Przyſzłego dniá iuż będzie zdan ná
13:
ſmierć:
á nieprzydzieli tego dniá co ná to odpo
14:
wieſz. Odpowiedział towárzyſz: Pánie wſzytko
15:
to co każeſz chcę ćierpieć/ á nieprzydzieli záſie/
16:
tedy dla iego miłośći ná ſmierć poydę. Rzekł iev
17:
ſędzia. Proźbę twą wyſlucham tym obycżáiem/
18:
áby ſiedział zá niego w ćiemnicy áż ſie záſie wro
19:
ći.
Y kazał go ſędzia wſádzić do ćiemnice/ á one
20:
go dobrowolnie wypuśćić. Tedy on ſzedſzy do do
21:
mu y roſpráwił żonę y cżeladź/ á przemieſzkauał
22:
tám áż do trzećiego dniá/ ktorego wſzytcy złoſni
23:
cy byli przywiedzeni przed ſędzieo. A miedzy iny
24:
mi on kthory ſie dobrowolnie dał wſádzić dla
25:
przyaćielá ſwego/
y rzekł iemu ſędzia: Gdzie ieſt
26:
przyiaćiel twoy ktory ſie miał dziś wroćić á ćie=| bie wybá= |
strona: 119v
| Hyſtorie z Rzymſkich |
1:
wybáwić? Odpowiedział iemu towárzyſz: Pá=
2:
nie mam ia nádzieię z słowá ſwego nieprzemie=
3:
ni.
Tedy ſędzia długo cżekał áżeby przyſzedł: ále
4:
gdyſz nieprzyſzedł dał ſkazánie/ áby ná ſzubienicę
5:
był wiedzion. A gdyż iuż ku ſzubienicy przyſzli/
6:
rzekł iemu ſędzia: Przyiaćielu miły ſam ſiebie
7:
winuy á nie mnie/ że teraz vmrzeſz. Powiádałeś
8:
żeby twoy przyiaćiel miał przyś á ćiebie wybá=
9:
wić.
Rzekł on towárzyſz: Pánie gdyż tedy mam
10:
vmrzeć proſzę ćie áby mi pierwey dopuśćił trzy
11:
kroć záwołáć. Rzekł iemu ſędzia: Wołay. Tedy
12:
on wołał wielkim głoſem/ pierwe/ wtore/ y trze
13:
ćie poglądáiąc ná wſze ſtrony/ y vyźrzał z dáleká
14:
cżłowieká prętko bieżącego: y rzekł ſędziev. Prze
15:
dłuſz ieſzcże śmierć moię.
Oto widzę cżłowieká
16:
prętko bieżącego: á widźimi ſie że to ieſt towá=
17:
rzyſz moy ktory mie dziſiá wybáwi. Vsłyſzaw=
18:
ſzy to ſędzia że iuż przychodził kazał pocżekáć. A
19:
tedy iego towárzyſz przyſzedł y rzekł: Pánie ſę=
20:
dzia otom ia ieſt ktoryżem me dobro rozdzielił/
21:
zá ktorego moy przyaćiel był wſtráchu śmierći:
22:
Puść go wolnie/ bom ia gotow ieſt vmrzeć dla
23:
mych wyſtępkow. Tedy ſędzia dziwował ſie te=
24:
mu y rzekł iemu: Towárzyſzu miły/ powiedz mi
25:
przycżynę/ przecżeśćie ták ſobie wierni weſpołek
26:
Odpowiedział iemu złodziey: pánie ieſzcże zmło | dośći |
strona: 120
| dźieiow wybráne. | 120. |
1:
doſći ſlubiliſmy ieden drugiemu wiernym być/ á
2:
tá ieſt przycżyná/ dla kthorey on w ćiemnicy zá
3:
mię ſiedział ábych ſwe rzecży roſpráwił.
Rzekł
4:
iemu ſędzia: Gdyżeś ták wierny/ odpuſzcżam to
5:
bie tę ſmierć/ á od tąd przebywayćie przy mnie/
6:
máiąc odemnie pożiwienie. Rzekli iemu towá=
7:
rzyſze: Pánie wſzytkę wierność tobie ſlubuiemy.
8:
Y przyiął ie ſędzia w łáſkę. A wſzytcy ſędziego
9:
chwalili/ ktory im vcźynił tákowe miłoſierdzie.
10:
Wykłád obycżáyny:
11:
N
Amileyſzy bráćia/ tento krol/ ieſtći oćiec
12:
niebieſki. Dwá łotrowie ſą duſzá y ćiáło/
13:
ktorzy ſie ſtáli towárzyſze przez grzech/
14:
ná krsćie ſpołem ſlubieni/ ták że ieden drugiemu
15:
ſlubili nieopuſzcżáć ſie w potrzebách/ gdyż ſie od
16:
rzekáli pychy dyábelſkiey/
á potym ſie ſtáli towá=
17:
rzyſzmi we wſzytkich vcżynkách. Ale ieden przez
18:
drugieo ieſt ięt y związan/ á gdyż cżłowiek grze=
19:
ſzy/ tedy duſzá ieſt pod mocą dyabelſką. A drugi
20:
towárzyſz/ tho ieſt ćiáło/ cżęſtokroć w roſkoſzách
21:
przebywa.
Ale dobry krześćiánin bogu mił gdyż
22:
rozumie że duſzá w grzechách leży y owſzem w ćie
23:
mnicy dyabelſkiey/ ma ſie dáć do ćiemnice zá nię
24:
to ieſt/ ná pokutę ſwiętą/ áżby duſzá ſzłá do żony/ | tho ieſt |
strona: 120v
| Hiſtorie z Rzymſkich. |
1:
to ieſt/ do ſumnienia/ áby ſie rozrządziłá z nią o
2:
dziatkách y o cżeládzi/
to ieſt o bożym przykazá=
3:
niu/ y o grzechách iáko wiele á iáko bárzo grze=
4:
ſzył przećiw przykazániu bożemu/ á iáko długo
5:
w grzechách trwał/ á zá káżdy grzech áby doſyć
6:
vcżynił pánu Bogu/ á tho ma być przed modli=
7:
twę/ poſth y iáłmużnę. Pothym ćiáło ma wołáć
8:
trzy kroć.
Pierwſze wołánie/ ieſt gorzka ſkruchá.
9:
Wtore zupełna ſpowiedź: Trzećie zupełne do=
10:
ſyć vcżynienie. A wnetki ná to wołánie prziydzie
11:
duſzá ktora zrządziłá dom ſumnienia/ prziydzie
12:
ku tobie w poſtáći ſluſzney/ á potym duſzá y ćiá=
13:
ło odzierżą żywot wiecżny.
14:
PRzykład ábyſmy ſie łákom=
15:
ſthwá niemiłośćiwego wiárowáli.
16:
K
Owal niekthory był bárzo bogáthy nád
17:
morzem w niektorym mieśćie barzo łá=
18:
komy y zły/ á ten zebrał wiele pieniędzy:
19:
á wſzypawſzy ie w wielki kloc/ y záſzpuntował ie:
20:
y położył on kloc v ogniá áby wſzytcy náń pátrzá
21:
li/ áby żadny domnimánia niemiał/ iźeby thám
22:
pieniądze były. Y przydáło ſie cżáſu iednoo gdyż
23:
wſzytcy zeſnęli/ że morze wyláło áż w dom/ ták iż
24:
on kloc pływał z pieniądzmi/ á wypłynąwſzy ná | morze |
strona: 121
| dzieiow wybráne. | 121. |
1:
morze y przypłynął przes kilká dzieſiąt mil do ie
2:
dnego miáſta
w ktorym był ieden cżłowiek v kto
3:
rego byłá poſpolitha goſpodá wſzytkim vbogim.
4:
Thedy on cżłowiek wſthawſzy ráno/ y vyźrzáł on
5:
kloc pływáiący po morzu/ y wywiodł ij ná brzeg
6:
mnimáiąc by nic inego niebyło iedno drzewo od
7:
niekogo w morze wrzucone Ten cżłowiek był v=
8:
bogim y pątnikom bárzo ſzcżodrobliwy.
Y przy=
9:
godziło ſie dniá iednego że pielgrzymowie noco
10:
wáli w iego domu/ á było źimno. Thedy on go=
11:
ſpodarz ſzcżepał on kloc/ á gdyż cżtery kroć weń
12:
vderzył/ vſlyſzał dźwięk/ á roſzcżepiwſzy nálasł
13:
wiele pieniędzy y vrádował ſie bárzo/ y ſchował
14:
ony pieniądze chcąc ie wroćić ieſliby ſie ktho o=
15:
zwał.
Potym on kowal chodził od miáſthá do
16:
miáſtá/ ſzukáiąc ſwych pieniędzy. Y przyſzedł do
17:
onego miáſthá w dom tego goſpodarzá kthory
18:
był kloc nálazł. A gdyż then kowal cżynił wſpo=
19:
minánie o klocu ſtráconym/ vſlyſzawſzy tho go=
20:
ſpodarz porozumiał że iego pieniądze były/ y my
21:
ſlił ſam w ſobie rzekąc:
Iuż doſwiadcżę ieſli wo=
22:
la Boża/ ábych mu thy pieniądze wroćił. Y ka=
23:
zał on goſpodarz vcżynić trzy kreple/ á w pirwy
24:
kazał nákłáść źiemie/ we wtory kośći vmárłych
25:
w trzeći pieniędzy ktore nálazł z onym klocem/
26:
A gdy ty kreple vcżyniono/ rzekł goſpodarz onev
| R | kowalowi |
strona: 121v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
kowalowi.
Chceſzli ziedzmy ty trzy kreple/ á kto
2:
ry kolwiek wybierzeſz w tym doſyć mieć będzieſz.
3:
Tedy on kowal podniosł iednego po drugim po
4:
tym wżiął krepel ćięſzki ktory był nápełnion źie=
5:
mie/ á położywſzy rękę ná drugim kreplu kthory
6:
był nápełnion kośći vmárłych y rzekł ku goſpo=
7:
darzowi:
Będęli więcey potrzebował/ tedy ten
8:
wtory ſobie wybieram/ á thy trzeći krepel ſobie
9:
miey. Vyźrzawſzy tho goſpodarz myſlił w ſwym
10:
ſercu rzekąc: Iuż iáwnie bacżę/ że nie ieſt wola
11:
Boża ábych ia temu nędznemu cżłowiekowi ie
12:
go pieniądze wroćił.
A wnetki wezwawſzy vbo=
13:
gich/ niedoſtáthecżnych/ ſlepych y kulháwych/ á
14:
przed onym kowalem rozłomił on krepel y rzekł:
15:
Oto nędzny cżłowiecże pieniądze twe kthorem
16:
był dał w ręce twe/ á tyś wolał obráć kreple peł=
17:
ne źiemie y kośći vmárłych/ á práwie/ bo nie ieſt
18:
wola Boża áby pieniądze ſwe miał.
Tedy on go
19:
ſpodarz przed ocżymá iego ony pieniądze vbo=
20:
gim rozdał/ á kowal z háńbą záſię odſzedł.
21:
Wykład obycżáyny.
22:
N
Amileyſzy bráćia/ then kowal może być
23:
rzecżon káżdy cżłowiek świecki ktory zá
24:
wżdy woli świátu służyć/ niżli ſwev ſtwo | rzyćie |
strona: 122
| dźieiow wybráne. | 122. |
1:
rzyćielowy.
Przes ten
kłoc záſzpuntowány zew
2:
ſząd/ rozumie ſie ſerce káżdego łákomego cżło=
3:
wieká/ ktore ieſt záwżdy záwárte od niebieſkich
4:
rzecży. Przes pieniądze záſzpuntowáne/ rozu=
5:
mieią ſie niktore vcżynki zapłátne ktore niegdy
6:
cżłowiek cżyni z boiáźni Bożey.
Morze ktore wy
7:
lewa y záś vpada/ ieſtći ten świát/ ktory chyta
8:
ſercá ludzkie łákome/ cżyni niegdy co dobreo nie
9:
tylko cnoty ktore ná krzćie przyiął/ ále y dobre
10:
myſli ſerdecżne/ iáko piſze s. Máteuſz w 6. kápi.
11:
Gdzie ieſt ſkarb twoy tám ieſt ſerce twe.
Goſpo
12:
darz ktory kloc nálazł/ ieſt dobry ſpowiednik kto
13:
ry powinien mieć pilność o grzeſznych ludziech
14:
á bádáć ſerc y vcżynkow/ áby mogli ku drodze
15:
práwey przyść. A dla thego cżłowiek ma ná
16:
ſládowáć drogi przez ktorą by mogl zbáwienie
17:
odzierżeć/ to ieſt ma przykazánie Boże chowáć
18:
Tedy ſpowiednik ma iemu vkázáć trzy kreple/
19:
áby ieden wybrał znich: przez ktoryby mogł głod
20:
grzechu vśmierzyć. Pirwy krepel był pełny zie=
21:
mie/ á známionuie świát/ ktore wybierzeli cżło
22:
wiek świecki w tymto żywoćie/ nic inego niena
23:
ydzie iedno ſzcżerą źiemię/ to ieſt grob ledwy ná
24:
ſiedḿ ſtop długość máiąc.
Bo wſzytko co ná
25:
świećie ieſt/ ábo ieſt pychá żywotá/ ábo żądość
26:
ocżu/ ábo żądość ćiáłá/ y owſzem wſzytek świát | R ij | poło= |
strona: 122v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
położony ieſt we złośći. Przetoż biádá onym kto
2:
rzy świeckie rzecży wybieráią/ á dla teo ma cżło
3:
wiek pámiętáć że proch ieſt y źiemiá/ á w ziemię
4:
ſie obroći.
Wtore krepel ieſt pełny kośći vmár=
5:
łych/ á známionuie ćiáło/ tho ieſt ludźi ćieleſne/
6:
iáko ſą obżárći/ ſmylnie/ y ktorzy z wſzytką pilno
7:
śćią chcą służyć ćiáłu. Przećiw takowym piſze
8:
Apoſztoł rzekąc. Będziećieli żyć wedle ćiáłá/ ze=
9:
mrzećie/ tedy najdziećie vcżynki wáſze iákoby ko
10:
śći ſuche/ ktore ninacż ſie inego niegodzą iedno
11:
áby były ſpalony.
A przetoż biáda tym kthorzy
12:
ten krepel/ tho ieſt ćieleſne żądośći wybieráią.
13:
Trzeći krepel był pełen ſrebrá y złotá cżyſtego/ á
14:
to známionuie niebo w ktorym ieſt ſkarb niewy
15:
mowny/ ále máło tákowych ktorzyby rękę kłádli
16:
ná ten krepel/
á przetoż mowi. Mátteuſz w 7 ká
17:
pit. ſzeroka ieſt drogá ktora wiedzie do piekłá/ á
18:
le ćiáſna ktora wiedzie do niebá/ á máło ich kto
19:
rzy tą drogą chodzą. Przetoż mamy wezwáć v=
20:
bogich y niedoſtátecżnych/ tho ieſt ſpráwiedli=
21:
wych y świętych/ ktorzy tą drogą przez ſmutki
22:
wielkie dla Bogá chodzili/ wielkie vdręcżenia
23:
ćierpieli.
Tákowym będzie rzecżono ono piſmo
24:
Mateuſzá w 25. kápit. Podźćieſz pożegnáni a o=
25:
trzymaćie kroleſtwo oycá mego/ nágotowáne
26:
wam od pocżątku świátá. | Przykłá= |
strona: 123
| Dzieiow wybráne | 123. |
1:
Przykładny żywot świętego
2:
Alekſzego/ Abyſmy roſkoſzy tego świá
3:
tá wzgardzáli.
4:
W
Rzymie mieśćie sławnym/ był ie
5:
den Senat zacny/ kthoremu imie
6:
było Eufámian/ á then był bárzo
7:
bogáty/ á przy Ceſárſkiem dworze
8:
dobrze sławny y też zacny. Ten że
9:
tho Eufámian był cżłowiek ſpráwiedliwy á w
10:
Przykazániu Bożem pilnie chodzący/ á bárzo
11:
miłoſierny/ ktory ná káżdy dzień miał trzy ſtoły
12:
vbogich ktorym ſam służył/
á záwżdy o godźi=
13:
nie dziewiątey z ludźmi nabożnymi brał po=
14:
karm w łáſce á miłośći Bożey. A miał teſz żonę
15:
imieniem Agláes/ á thá byłá iednákiey woley z
16:
nim. A nimáiąc płodu/ prośili páná Bogá áby
17:
im racżył dáć płod.
Y pocżęłá Agláes/ y po=
18:
tym porodziłá ſyná/ á wezwano imię iego Ale=
19:
kſzy. A tego wychowawſzy vcżyli boiáźni Bożey
20:
myſląc go wcżyſtośći wychowáć. A gdyż iuſz
21:
miał látá młodośći dáli go ná naukę. A gdyſz
22:
iuſz będąc náucżonym ku látom godnym przy=
23:
ſzedł/ daná mu ieſt pánná z dworu Ceſárſkiego
24:
zá małżonkę.
A gdyż ie położono tedy Alekſzy po
| R iij | cżął |
strona: 123v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
cżął náucżáć ſwą oblubienice boiáźni Bożey/ y
2:
námawiał ią ku chowániu cżyſtośći y dziewic=
3:
twá. Y dał iej pierśćień złoty rzekąc. Weźmi ten
4:
pierśćień á choway odemnie/ á pan Bog bądź
5:
miedzy námi.
A wſtawſzy y pożegnał ſie znią a
6:
wźiąwſzy nieco pieniędzy/ y ſzedł w nocy do mo=
7:
rzá/ á táiemnie wſtąpiwſzy w okręt wiosł ſie do
8:
Láodyckiey ziemie Potym ſtąd przyſzedł do miá
9:
ſtá Edyſſy/ gdzie był obras Páná náſzego Iezu
10:
Kryſtá nie cżłowiecżemi rękomá vcżyniony.
A
11:
tám przyſzedſzy wſzytko co miał rozdał vbogim
12:
á oblokſzy ná ſię grube odzienie ſiedział przed ko
13:
śćiołem Pánny Máriyey miedzy drugimi vbo=
14:
gimi biorąc iáłmużnę tylko ku ſwemu pożywie=
15:
niu á co miał názbyt wſzytko inym vbogim ro=
16:
zdał.
Tedy Eufámianus oćiec
ieo żáłuiąc odeś=
17:
ćia ſyná ſweo posłał sługi ſwe po wſzytkich ſtro=
18:
nách áby go pilnie ſzukáli. A gdy niektorzy znich
19:
przyiácháli do miáſtá Edyſy/ á nie znáiąc go da
20:
wáli iemu iáłmużnę miedzy inymi vbogimi/ ále
21:
ie Alekſzy dobrze znał/ á wźiąwſzy iáłmużnę od
22:
nich dziękował pánu Bogu rzekąc:
Dziękuię to
23:
bie miły pánie ześ mi z łáſki ſwey racżył dáć iáł=
24:
mużnę bráć od sług ſwych. Potym wroćiwſzy ſie
25:
słudzy do dov powiádáli Eufámianowi Pánu
26:
ich że go nigdzie náleſć nie mogli.
Przeto mátká
| iego |
strona: 124
| dźieiow wybráne | 124 |
1:
iego od onego dniá kthoreo Alekſzy ſyn iey odſzed
2:
w wielkiey żáłośći dla niego byłá/ á płákáłá rze=
3:
kąc: W thym płácżu będę żáwżdy trwáłá/ áż zá=
4:
ſie ſyná mego będę miałá. A oblubienicá też ie=
5:
go ku ſwey świekrzy mowiłá: Będę ia thu ſtobą
6:
przebywáłá/ á w tym ſmutku iáko gárlicá trwá=
7:
łá/ áże nieco vſlyſzę o mym miłym oblubienicu.
8:
Pothym gdyż Alekſzy przy onym kośćiele ſiedḿ=
9:
naśćie lat pánu Bogu służąc przebywał/ tedy
10:
iedneo cżáſu obras pánny Máriey ktory tám był
11:
w kośćiele rzekł ſtrożowi: W wiedź tu cżłowie=
12:
ká Bożego/ ktory doſtoyny ieſt kroleſtwá niebie
13:
ſkiego/ á duch święthy odpocżywa nád nim/
bo
14:
modlitwá iego wſthępuie w niebo iákoby dym
15:
przed oblicżność Bożą. A gdyż to ſtroſz vſlyſzał/
16:
á nie wiedział o ktorymby tentho obras mowił:
17:
rzekł mu záſie obras: Tento ktory ſiedzi przed ko
18:
śćiołem tenći ieſt. Tedy ſtroż z kwápienim wy=
19:
ſzedł y w wiodł go do kośćiołá.
A gdyż thę sławę
20:
ludzie o nim vſlyſzeli: wſzyſcy go pocżęli chwálić.
21:
Ale Alekſzy wiáruiąc ſie świeckiey chwały wy=
22:
ſzedł od tąd/ á wſiadſzy w okręth gdyż chćiał iá=
23:
cháć do Tárſu Sycyliyſkiego/ z rządzenia Bo=
24:
żego przypłynął okręt do portu Rzymſkiego.
V=
25:
bacżywſzy tho Alekſzy myſlił ſam w ſobie rzekąc:
26:
Będę przebywał w domu oycá mego nieznáio=| R iiij | my |
strona: 124v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
my. Gdy w Rzymie będąc vyźrzał Eufámianá
2:
oycá ſwego wychodzącego z páłacu z wielką cże
3:
ládzią/ pothkawſzy go pocżął ku niemu wołáć/
4:
rzekąc:
Sługo Boży rácż mię przyiąć pielgrzy=
5:
má w dom thwoy/ á káży mię żywić odrobinámi
6:
z ſthołu twego/ áby ſie Pan Bog racżył zmiło=
7:
wáć nád pielgrzymem ſynem twoim. Vſlyſzaw=
8:
ſzy to Eufámian dla miłośći ſyná ſwego/ kazał
9:
go przyiąć w dom ſwoy/
y dał mu mieyſce oſobli
10:
we ku przebywániu/ á dawał iemu pokarm ká=
11:
żdego dniá z ſtołu ſwego. Y dał mu sługę kthory
12:
by mu służył. Thedy Alekſzy záwżdy był ná mod=
13:
litwie/ á ćiáło ſwe dręcżył poſty. Ale słudzy do=
14:
mowi náśmiewáiąc ſie z niego pluſkáli nań bło=
15:
tem cżęſtokroć/ á wſzákoż to on wſzytko pokornie
16:
ćierpiał.
Gdy tedy Alekſzy przebywał ſiedmna=
17:
śćie lat w domu oycá ſweo/ á vbacżył że ſie przy=
18:
bliżał koniec żywotá ieo/ prośił áby mu dano pá=
19:
piru á inkauſtu/ á gdy mu dano tedy wnetki ży=
20:
wot ſwoy nápiſał. Y ſtał ſie głos z niebá w nie=
21:
dzielę po mſzy rzekąc:
Podźćie ku mnie wſzyſcy
22:
ktorzy prácuiećie á obćiążeni ieſteśćie/ á ia was
23:
ochłodzę. A w ten cżás Alekſzy sługá Boży vſnął
24:
w pánie. Vſlyſzawſzy ten głos wſzyſcy ludzie/ pá=
25:
dli ná oblicże ſwe. Potym wtore ſtał ſie głos rze
26:
kąc: Szukayćie mi mężá Bożego kthory ſie mo=| dli |
strona: 125
| dzieiow wybráne. | 125. |
1:
dlił zá Rzym.
A gdy ſzukáli á nie náleźli/ tedy ſie
2:
záś ſtał głos rzekąc: Szukayćie w domu Eufá=
3:
mianowym. Thedy oni ſzedſzy do domu Eufá=
4:
mianowego/ y pytáli iego ktoryby mąż święthy
5:
był w domu iego/ á gdzieby był: Odpowiedział
6:
im Eufámian: Ia o thym niewiem/ Tedy kſią=
7:
żętá Archádius y Honorius z Papieżem Inno=
8:
cenciuſem przyſzli w dom Eufámianow/
y ſzu=
9:
káli pytáiąc Eufámianá o mężu święthym. Ale
10:
on o nim niewiedział. Tedy sługá ktory Alekſze=
11:
mu służył przyſzedſzy ku Eufámianowi rzekł ie=
12:
mu: Pánie pátrz by then tho święty ktorego ſzu=
13:
káią nie był náſz pielgrzym/ kthory był cżłowie=
14:
kiem świętego żywotá/ y wielkiey pokory y ćier=
15:
pliwośśi.
Vsłyſzawſzy to Eufámian ſzedł ku nie=
16:
mu y nálazł go vmárłego/ á widział oblicże iego
17:
iaſne iáko oblicże Anielſkie/ á chćiał wżiąć liſth z
18:
ręku iego ále niemogł. Thedy wyſzedſzy powie=
19:
dział to kſiążętom y Papieżowi/
A oni przyſzed=
20:
ſzy ku Alekſzemu rzekli iemu: Acżkoliſmy grzeſzni
21:
ále mamy moc z rządu poſpoliteo/ przetho puść
22:
nam liſt tento/ byſmy ſie dowiedzieli co ná nim
23:
nápiſano. Potym Papież przyſtąpił y wźiął liſt
24:
z ręku iego/ á on go wnet puśćił/ y kazał Papież
25:
ten liſt cżytáć przed wſzytką wielkośćią ludu.
A
26:
gdy Eufámian vſlyſzał iże był Alekſzy ſyn iego/ | R v | zlękł |
strona: 125v
| Hiſtorie z Rzymſkich. |
1:
zlękł ſie bárzo/ á dla żáłośći padł wznák ná źie=
2:
mię. Pothym okrzepiwſzy ſie á padſzy ná ćiało ie=
3:
go pocżął bárzo płákáć y wołáć rzekąc: O Bo=
4:
że wſzechmogący przecżeś ná mię ták wielką żá=
5:
łość dopuśćił.
O Alekſzy ſynu namilſzy/ przecżeś
6:
mię oycá ſwego thák bárzo záſmućił/ á boleśći y
7:
wzdychánia przes ták wiele lat zádawał. Biá=
8:
dá mnie cżłowieku nędznev/ bo widze ſtrożá ſtá=
9:
rośći mey iuż vmárłego/ á ktoregoſz ia iuż poćie
10:
ſzenia mam ocżekáwać?
Vſlyſzawſzy tho máth
11:
ká iego ſzłá też ku niemu z wielką żáłośćią pod=
12:
noſząc ocży ſwe w niebo. A gdy dla wielkośći lu=
13:
du nie mogłá przyść ku niemu/ záwołáłá gło=
14:
ſem wielkim rzekąc: Dopuśććie mi ábych vyźrzá
15:
łá ſyná mego/ poćieſzenie duſze mey.
A przyſzed=
16:
ſzy ku ćiáłu iego/ padſzy ná nie płákáłá wielkim
17:
głoſem rzekąc: O Alekſzy ſynu moy namileyſzy
18:
świátłośći ocżu mych/ przecżeś nam ták niemi=
19:
łośćiwy był/ widziałeś oycá tweo y mnie mátkę
20:
thwą dla ćiebie w żáłośći będąc/ á nie opowie=
21:
działeś ſie nam.
Słudzy twoi przeſládowáli ćie
22:
á tyś ćierpiał. A cáłuiąc iákoby Anielſkie oblicże
23:
ieo nie przeſtáłá płákać rzekąc: Płácżćie ze mną
24:
wſzyſcy ktorzyśćie tu/ bo przes ſiedmnaśćie lat
25:
miáłám go w domu moim przebywáiącego w
26:
gmáchu/ á nieznáłám iego áby moim miłym | ſynem |
strona: 126
| Dzieiow wybráne. | 126. |
1:
ſynem był.
Słudzy iego bili y przeſládowáli go.
2:
Biádá mnie y ktoż mi da ſtudnicę łzam mym/ á
3:
bych we dnie y w nocy nie płákáłá boleśći duſze
4:
mey? Byłá też tám y oblubienicá Alekſzego/ kto
5:
ra też bárzo płákáłá rzekąc. O Alekſzy oblubień
6:
cże moy/ przecżeś mi ſie gárlicy ſmuthney nie
7:
dał znáć?
Przecżeś bes obiáwienia ſiebie/ mnie
8:
wdową zoſtáwił. Płácżćie zemną wſzyſcy ludzie
9:
bo iuſz oddaloná odemnie wſzytká nádzieiá we=
10:
ſela/ á połowicá duſze mey iuſz vmárłá. Przeto
11:
poćieſzenia inego niechcę mieć/ iedno ábych me
12:
go oblubieńcá náſládowáłá.
Vſlyſzawſzy tho w=
13:
ſzyſcy ludzie płákáli bárzo. Potym Papież z kſią=
14:
żęty włożywſzy ćiáło Alekſzego ná máry/ y nieſli
15:
ie w poſrzod miáſtá. Tedy gdyż ſie ludzie dowie
16:
dzieli że náleźiono mężá świętego/ ktorego wſzy
17:
tko miáſto ſzukáło/ wyſzli wſzyſcy przećiw ćiáłu
18:
świętego Alekſzego.
A ktożby kolwiek był chory/
19:
á dotknął ſie ćiáłá iego/ wnetki był vzdrowion.
20:
Slepi bráli wzrok/ opętány od dyabelſtwá bráli
21:
wybáwienie/ y wſzyſcy niemocni ktorąż kolwiek
22:
chorobą byli záráżeni/ á ktorzykolwiek ſie ied no
23:
iego ćiáłá dotykáli zdrowi bywáli.
Widząc thy
24:
dźiwy kſiążętą y Papież/ nośili ſámi ćiáło świę=
25:
teo Alekſzego do grobu. A gdyż niemogli przeydź
26:
dla wielkośći ludu/ przetoż kazał miotáć złoto | y śrebro |
strona: 126v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
y śrebro/ áby ludźie rzucáli ſie ku śrebru á złotu
2:
á dopuśćili ćiáło do prowádzić do grobu/
ále lud
3:
opuśćiwſzy pieniądze/ ćiſnęli ſie wſzyſcy ku ćiáłu
4:
świętego Alekſzego. A ták z wielką pracą dopro
5:
wádzili ćiáło iego do kośćiołá świętego Boni=
6:
faciá/ á tám byli przez ſiedmi dni chwaląc Bo=
7:
gá.
Potym dáli mu vcżynić grob koſztowny zło=
8:
tem śrebrem y drogim kámieniem okraſzony/ á
9:
w nim położyli ćiáło z wielką pocżeſnośćią
10:
A vmárł ieſt święty Alekſzy. Látá Národzenia
11:
Bożego. 329.
12:
Przykłádny żywot świętego
13:
Euſtáchiuſza/ á o náwroceniu błądzącego.
14:
T
Ráianus Krol zacny á wielmożny
15:
w Rzymie mieśćie krolowal. Y był
16:
w iego kroleſtwie niektory Rycerz
17:
mocny á bárzo wálecżny imieniem
18:
Plácidus nawyſzſzy Hetman Kro=
19:
lewſki/
Ten był bárzo vſtáwicżny w miłoſier=
20:
nych vcżynkách/ ále chwalił Báłwochwálſtwo.
21:
Y miał żonę theyże wiáry y miłoſierdzia/ á ſtą
22:
miał dwu ſynu/ ktore kazał wychowáć wedle
23:
obycżáiu ſwoiego y ſláchethnośći. Ale iże był
24:
bárzo miłoſierny/ dla tego zásłużył oświecon | być |
strona: 127
| dźieiow wybráne. | 127. |
1:
być ná drogę prawdy.
Przeto niektorego dniá/
2:
gdy iáchał ná łow/ nálazł ſtádo Ieleni/ miedzy
3:
ktorymi vyżrzał iednego napięknieyſzeo y nawię
4:
tſzeo ktory odſzedſzy od drugich w więtſzą puſzcżą
5:
bieżał: á gdy rycerze iego gonili ony ielenie/ tedy
6:
Plácidus Hetman z wielką chciwośćią chcąc
7:
ſam iąć onego pięknego ieleniá/ y bieżał zá nim
8:
bárzo prętko/
ále Ieleń wbieżał ná iednę wyſo=
9:
ką ſkáłę. A Plácidus przybliżáiąc ſie ku niemu
10:
myſlił iákoby go miał iąć/ ktory gdy pátrzył pil=
11:
nie ná onego ieleniá/ vyźrzał miedzy rogámi ie=
12:
go wyobráżenie święteo krzyżá/ świecące iáko
13:
słońce/ á wyobráżenie páná náſzego Iezu Kry=
14:
ſtá/
ktore przez vſtá onego ieleniá iáko niegdy
15:
przes oſlicę Báláámowę mowił rzekąc. O Plá
16:
cide przecż mie przeſláduieſz. Iam ieſt Kryſtus
17:
ktoreo ty chwaliſz á nie znaſz/ ktory dla miłośći
18:
twey vkazałemći ſie w tym to źwierzęćiu.
Iáł=
19:
mużny twe wſtępuią przed mię/ á przetom przy
20:
ſzedł ku tobie przes tego to ielenia ktoregoś ty
21:
vłowić chćiał/ á iżbych ia też ćiebie vłowił. Ale
22:
ini powiádáią że známię Boże z męki ktore było
23:
miedzy rogámi onego ieleniá/ mowiło tyto sło
24:
wá. Vsłyſzawſzy tho Plácidus/ zlękł ſie barzo á
25:
iákoby martwy ſpadł z koniá.
Potym po godźi=
26:
nie okrzepiwſzy ſie wſtał y rzekł: Pánie powiedz | mi |
strona: 127v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
mi ktoś ty ieſt iż vwierzę w ćię. Rzekł iemu Kry
2:
ſtus Plácyde/ ia ieſtem Kryſtus ktorym ſtworzył
3:
niebo y ziemię/ á vcżynił świátłość y rozdzielił
4:
ſwiátłość od ćiemnoſći/ ktorym vſtáwił dni/ cżá
5:
ſy y látá:
ktorym ſtworzył cżłowieká z źiemie: kto
6:
rym dla zbáwienia rodzáiu cżłowiecżego/ ćiáło
7:
przyiął y vkrzyżowan/ pogrzebion/ y trzećiego
8:
dniá zmartwychwſtał. Vsłyſzawſzy tho Plácy=
9:
dus powtore ná źiemię vpadł y rzekł: Pánie wie
10:
rzę żeś ty ieſt ktoryś wſzytko ſtworzył/ á ktory ná
11:
wrácaſz błądzące.
Co mi każeſz cżynić? Rzekł ie=
12:
mu pan. Idź do miáſtá do Biſkupá á okrzći ſie.
13:
Rzekł mu Plácidus. Każeſz pánie ábych też to
14:
żenie powiedział y ſynom/ áby oni w ćię vwie=
15:
rzyli. Rzekł iemu pan. Powiedz im áby oni by=
16:
li ocżyśćieni/ á ty iutro tu przydź/ ábychći ſie záś
17:
vkazał/ á iżbychći przyſzłe rzecży ktore ſie máią
18:
ſtáć powiedział.
Tedy Plácydus przyſzedſzy do
19:
domu/ á to co ſie ſtáło powiedział żenie ſwoiey.
20:
Rzekłá iemu żoná. Pánie y ia przyſzłey nocy wi=
21:
działám mowiącego ku mnie. Iutro ty y mąſz
22:
twoy y ſynowie twoi ku mnie przyidziećie.
A vz
23:
náłám teraz że to on ieſt Kryſtus/ y ſzli w nocy k
24:
biſkupowi Rzymſkiemu/ ktory ie z wielkim we=
25:
ſelem okrzćił/ y wezwał Plácydá Euſtáchiuſzem/
26:
á żonę Teozbitą/ á ſyny iednego Teozbitem dru | giego |
strona: 128
| Dzieiow wybráne. | 128. |
1:
giego Agápitem.
A gdy było ráno/ tedy Euſtá=
2:
chius iáko był zwykł iáchał ná łow. A gdyż
3:
błiſko onego mieyſcá był/ odbieżał od drugich ry=
4:
cerzow iákoby zá niektorym ieleniem/ á wneth
5:
ki ná onym miejſcu vyźrzał wyobráżenie pirweo
6:
widzenia/ á padſzy ná źiemię rzekł: Proſzę ćie mi
7:
ły pánie byś obiáwił słudze twemu rzecży przy=
8:
ſzłe.
Rzekł iemu pan: Pożegnányś ty Euſtáchi/
9:
żeś przyiął wodę y dar łáſki mey/ iużeś zwyćiężył
10:
dyabłá/ teras ſie vkaże wiárá twoiá. Bo dyabeł
11:
dla tego żeś go opuśćił rozgniewał ſie/ rozmái=
12:
tym obycżáiem vbiera ſie przećiw tobie.
Przeto
13:
muśiſz wiele ćierpieć/ ábyś wżiął koronę zwyćię=
14:
ſtwá/ muśiſz wiele ćierpieć á być vniżon z wyſo=
15:
kiey proznośći tego świátá/ á potym áby ducho
16:
wnymi bogáctwy był powyſzſſon. Ale ty nieuſta=
17:
way/ áni pátrz ná pirwą chwałę/ bo przez poku
18:
ſy muśiſz być iákoby drugi Iob.
Ale gdy ſie vpo=
19:
korzyſz prziydę ku tobie/ á przywrocę ćie ku pir=
20:
wey chwale. Przeto powiedz mi chceſzli theras
21:
pokuſz ćierpieć ábo ná końcu żywotá tweo. Eu=
22:
ſtáchiuſz mu rzekł: Pánie gdyż to muśi być/ rácż
23:
teras przepuśćić pokuſę ná mię/ iedno rácż dáć
24:
ćierpliwość.
Rzekł mu pan: Bądźćie ſtali/ bo łá
25:
ſká ma będzie ſtrzegłá duſz wáſzych. Záthym pan
26:
zniknął z ocżu iego/ á Euſtáchiuſz wroćiwſzy ſie | do domu |
strona: 128v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
do domu powiedział to żenie ſwey. Pothym po
2:
niektorych dniách przyſzedł mor ná sługi y służe=
3:
bnice iego y pomárli wſzyſcy.
Pothym rychło po=
4:
zdycháły iemu konie y wſzythko bydło iego. Zá=
5:
tym lepak niktorzy złośnicy widząc to iego nie=
6:
ſzcżęśćie dobyli ſie w nocy do domu iego. A wſzy=
7:
thko cokoli było złotho y ſrebro/ y ine rzecży po=
8:
bráli.
Tedy Euſtáchiuſz powſtawſzy w nocy z żo=
9:
ną y ż ſyny precż vćiekł/ a pánu Bogu ſtego dzię=
10:
kował/ á dla háńby ſzedł do Eiptu. A thák wſzyt=
11:
ko dobro iego wniwecż obroćiło ſie przes drapie
12:
ſtwo ludzi złych. Potym Krol y wſzyſcy Senaći
13:
żáłowáli bárzo ták mocnego á walecżnego het=
14:
máná przeto iż niewiedzieli gdzieby ſie podział.
15:
Gdy tedy Euſtáchiuſz z żoną ſwoią przyſzedł ku
16:
morzu/ wſiadſzy w okręt wiozł ſie do inego kro=
17:
leſtwá. A vyźrzawſzy pan onego okrętu żonę Eu
18:
ſtáchiuſzowę bárzo piękną/ y pożądał iey. A gdyż
19:
ſie przewieźli/ tedy on przewoźnik chćiał zapłá=
20:
ty od nich/ ále gdy niemiał cżymby zápłáćić/ ka=
21:
zał mu żonę wźiąć w zapłáćie chcąc ią mieć ſo=
22:
bie.
Vſlyſzawſzy to Euſtachiuſz żadnym obycżá=
23:
iem niechćiał ktemu przyzwolić. A gdy ſie temu
24:
przećiwił/ tedy pan okrętu kinął ná przewozni=
25:
ki ſwe áby go w morze wrzućili/ áby żonę iego
26:
ſobie miał.
Vyźrzawſzy to Euſtáchiuſz zoſtáwił
| tám |
strona: 129
| dźieiow wybráne. | 129. |
1:
tám żonę ſwą bárzo iey żáłuiąc: á wźiąwſzy ſwe
2:
dwá ſyny z ſobą ſzedł á bárzo płákał rzekąc: O
3:
Boże wſzechmogący przecżeś ná mię iney plagi
4:
nie dopuśćił Biádá mnie y wam ſynacżkowie
5:
mili/ bo máthká wáſzá daná inemu mężowi.
A
6:
gdyż przyſzedł do niektorey rzeki: á dla głębokoś
7:
ći oney rzeki nie śmiał przenośić oboygá dzieći:
8:
ále położywſzy iedno ná brzegu/ nioſl drugie
9:
przez wodę. A przeniozwſzy ie poſádził ie ná brze
10:
gu y ſzedł po drugie.
A gdy był pośrzod rzeki/ te=
11:
dy wilk przybieżawſzy pochwyćiwſzy ono dziećię
12:
ktore był przenioſl: y vćiekł znim do láſá. Widząc
13:
to Euſtáchius niemáiąc żadney nádzieie o nim
14:
kwápił ſie ku drugiemu/ ále pierwey niżli doſzedł
15:
przyſzedſzy lew wźiął drugie dziećię y bieżał ſnim
16:
precż.
Widząc tho Euſtáchius á bedąc pośrzod
17:
rzeki pocżął płákáć rzekąc: Boże ktoriś iuż wſzyt
18:
ko wźiął odemnie nieopuſzcżay mię. A byli tám
19:
páſterze páſęcy ſthádo/ á vyźrzawſzy że lew nioſl
20:
dziećię: bieźeli zá nim ze pſy. Y ſtáło ſie z rządze=
21:
nia Bożego/ że lew dziećię porzućił krom obrá=
22:
żenia.
Drugie dziećię oracże vyźrzawſzy v wilká
23:
wołáli zá nim/ á z iego paſzcżeki ie wybáwili/ á
24:
oni páſterze y oracże z iedney wśi byli/ y chowáli
25:
ony dzieći v ſiebie. Tedy Euſtáchius niewiedząc
26:
nic o ſwych dziećiách/ idąc w drogę bárzo płákał | S | rzekąc |
strona: 129v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
rzekąc:
O iáko wiele miałem ia przed tym cżelá=
2:
dzi ſwey/ á terazem iuż ſam zoſtał/ ánim dzieći
3:
ſwych mogł záchowáć. Pámięthay miły Pánie
4:
żeś mi powiedział iżbych miał pokuſy ćierpieć/
5:
iákoby Iob/ á oto więcey niż Iob/ bo ácżkoli on
6:
też wſzytko był ſtráćił/ á wſzákoż wżdy miał gnoy
7:
ná ktorym ſiedział/ á ia tego niemam.
On miał
8:
przyiaćiele ktorzy go żáłowáli/ á mnie y źwierzę=
9:
tá nieprzyiáią bo moie dzieći pożárły. On miał
10:
żonę ſwą/ á mnie moiá żoná wźięthá. Day miły
11:
pánie ćierpliwość á odpocżynienie żáłoſći mey: á
12:
vſtaw ſtrożá vſtam moim/ by nieodſthąpiło ſer=
13:
ce me ku bluźnieniu.
To rzekſzy Euſtáchiuſz ſzedł
14:
do iedney wśi/ á tám przes piętnaśćie lat pásł o
15:
wce á ſynowie iego w drugiey wśi ſą wychowá=
16:
ni/ nie wiedząc ieden o drugim by bráćia byli.
17:
Zátym lepak pan oneo okrętu wźiąwſzy żonę E=
18:
uſtáchiuſzowi á nie poznał iey ćieleśnie/ ále po=
19:
tym rychło vmárł.
Pothym Ceſarz y lud Rzym=
20:
ſki gdyż był nágában od nieprzyiaćieli á wſpom=
21:
niawſzy ná Plácydá rycerzá iáko mocnie á ſtale
22:
wálcżył/ ſmućił ſie cżęſtokroć z iego nagłeo prze
23:
mienienia. Y posłał ſwe posły po ſtronách rozli
24:
cżnych świátá obiecuiąc im że ktoryżby go ná=
25:
laſl/ ten wielki dar od ceſárzá weźmie.
Tedy ry=
26:
cerze ktorzy niegdy Plácydowi służyli/ przyiá=| chali |
strona: 130
| dzieiow wybráne. | 130. |
1:
cháli do tey wśi w ktorey Plácidus przebywał: a
2:
gdyż Plácidus ſzedł z polá vyźrzawſzy y poznał
3:
ie. A wzdycháiąc pocżął wſpomináć ná pirwą
4:
doſtoyność w ktorey był/ y myſlił w ſercu ſwym
5:
rzekąc: Pánie Boże wſzechmogący iákośmi dał
6:
widzieć ty ktorzy niegdy zemną byli/
day też mi
7:
ły pánie ábych żonę ſwą mogł niegdy widzieć/ á
8:
le o ſyniech wiem że od źwierząt ſą pożárći. Y ku
9:
niemu ſtał ſie głos rzekąc: Euſtáchi miey dobrą
10:
nádzieię bo przydzieſz záſie rychło ku pirwey ćći
11:
twey y dobremu mieniu/ á żonę y ſyny twe nay=
12:
dzieſz.
A potkawſzy Euſtáchius ony rycerze/ poz
13:
drowił ie/ á oni go niepoználi. Y pocżęli go py=
14:
táć rzekąc: Przyaćielu miły niewieſzli o iednym
15:
pielgrzymie imieniem Pláciduſie z żoną y zedw
16:
iemá ſynmi? Odpowiedźiał im Euſtáchius. Nie
17:
widziałem. Y prośił ich áby ſtąpili do goſpody
18:
Y ſtąpili: á Euſtáchius im służył.
A pámiętáiąc
19:
ná pirwſzy ſtan ſwoy/ niemogł ſie zdzierżeć od
20:
płácżu. A wyſzedſzy ná dwor vmył oblicże ſwoie
21:
á przyſzedſzy záſie służył im. Tedy oni pátrząc
22:
nań pilnie mowili miedzy ſobą rzekąc: Iáko bár
23:
zo podobny ieſt tento cżłowiek onev ktorego ſzu
24:
kamy.
Rzekł iemu drugi: Záiſte ieſt bárzo podo=
25:
bny. Ale opátrzmy mali bliznę ná głowie ktora
26:
ſie mu przygodźiłá ná walce/ tedy ten ieſt. A vyź | S ij | rzał |
strona: 130v
| Hyſtorie z Rzymſkich |
1:
rzawſzy onę bliznę v niego ná głowie/ wnetki
2:
poználi ieo. Y vrádowáli ſie bárzo/ A pytáli go
3:
o żonę y o dzieći.
Odpowiedział im Euſtáchius:
4:
Dzieći moie zmárły/ á żoná iętá ieſt. Vſlyſzawſzy
5:
to ſąſiedzi poznánie y wielbienie Euſtáchiuſzá
6:
od onych poſlow/ zeſzli ſie wſzytcy y dźiwowáli
7:
ſie temu. Tedy oni poſlowie powiedzieli mu
8:
przykazánie Ceſárſkie/ y oblekli go w pocżeſne o
9:
dzienie.
A wźiąwſzy go z ſobą przyiácháli do rzy
10:
mu w piętnaśćie dni. A gdyż iuż Euſtáchius bli
11:
ſko miáſtá był/ vſłyſzawſzy tho Ceſarz wyiáchał
12:
przećiw iemu á przyiął go z wielką rádośćią. Te
13:
dy Euſtáchius powiedział przed wſzytkiemi to
14:
co ſie iemu było przygodziło.
Y wźięth záſie ná
15:
Hetmáńſtwo iáko y pierwey. Tedy Euſtáchius
16:
zebrał rycerſtwo przećiw nieprzyaćielom. A ba
17:
cżąc że ieſzcże máło ludu było/ przetoż kazał mło
18:
dzieńce godne wypráwiáć z miaſt y ze wśi: A
19:
gdyż z oney wśi w ktorey ieo ſynowie wychowá=
20:
ni byli dwu wypráwić miano:
przygodziło ſie że
21:
wſzytcy oni ſąſiedźi wypráwili ony dwá ſyny E
22:
uſtáchiuſzowe iáko godnieyſze nád inne hetma=
23:
ny. Tedy Euſtáchius widząc dwá młodźieńcá
24:
vdátne y obycżáyne/ podobáli mu ſie bárzo nád
25:
ine.
A gdyż ſie iuż miał potykáć/ poſtáwił ſyny
26:
ſwe ná ſpicy miedzy sławnieyſzemi Rycerzmi/ á | boiował |
strona: 131
| dzieiow wybráne. | 131. |
1:
boiował ſzcżęſliwie/ y zwyćięſtwo nád nieprzya
2:
ćielmi odzierżał. Potym podbiwſzy wſzytki nie=
3:
przyaćiele/ kazał Euſtáchius ná niektorym mie
4:
yſcu odpocżywáć ſwemu zaſtępu przez trzy dni. Y
5:
ſtáło ſie z przygody że też iego żoná byłá w teyże
6:
goſpodzie w ktorey ſynowie ieo byli/ niewiedząc
7:
o mátce ſwey. A gdyż ono dwá ſynowie ſiedząc
8:
podle ſiebie o ſwey młodośći ſobie weſpołek po=
9:
wiádáli: tedy mátká ich zá nimi ſiedziáłá/ á w=
10:
ſzytkiego co oni powiádáli pilnie ſlucháłá.
Y po
11:
wiádał ſtárſzy młodſzemu rzekąc. Ia gdym był
12:
dziećięćiem nic ineo niepámiętam/ iedno że moj
13:
namileyſzy oćiec był hetmánem/ á mátká moiá
14:
byłá barzo kraſna: A miał dwu ſynu mnie y dru
15:
giego młodſzeo.
A gdyż rodzicy náſzy ćierpieli w
16:
nocy od złych ludzi drapieſtwo ták że im wſzytko
17:
ich dobro pobrano/ tedy oni wźiąwſzy nas dwu
18:
ſynu/ wyſzli precż z domu dla wielkiego vpadku
19:
ſweo: á przyſzedſzy ku morzu wſiedli w okręt áby
20:
do iney ziemie płynęli.
A gdyſmy przypłynąwſzy
21:
wyſzli z okrętu/ tedy mátká zoſtáwioná ieſt ná
22:
morzu niewiem przecż/ ále oćiec náſz wźiąwſzy
23:
nas dwu ſzedł płácżąc. A gdyż przyſzedł ku iedney
24:
rzecże/ thedy zoſtáwiwſzy mnie ná brzegu brnął
25:
przes nię przenoſząc brátá meo.
A gdyż ſie záſie
26:
wrácał áby mię też przenioſl/ tedy wilk przybie=| S iij | żaw ſzy |
strona: 131v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
wſzy wźiął brátá mego á niżli ku mnie przyſzedł
2:
tedy lew wybieżawſzy z láſá y pochwyćił mie ále
3:
páſtyrze wydárli mie z paſzcżęk iego/ á wycho=
4:
wanem w oney wśi iáko otym dobrze wieſz/ á
5:
niewiem coby ſie ſtáło z oycem z brátem mym.
6:
Vſlyſzawſzy to brát młodſzy pocżął mowić płá=
7:
cżąc y rzekąc: Swiádek mi ieſt pan Bog/ iáko
8:
słyſzę/ że ty ieſteś brát moy/ bo ći ktorzy mię wy=
9:
chowáli powiádáli mi że mię z páſzcżęk wilkowi
10:
wyrwáli/ á obłápiwſzy ſie y cáłowáli ſie weſpo=
11:
łek płácżąc.
Vsłyſzawſzy to wſzytko mátká ich
12:
rozmyśláłá to długo ieſliby to iey Synowie byli.
13:
Tedy drugiego dniá przyſzłá ku Euſtáchiuſzowi
14:
Hetmánowi y pocżęłá go prośić rzekąc: Pánie
15:
miły/ proſzę twey miłośći kaz mie z ſobą wźiąć
16:
do oycżyzny mey bo ieſtem z Rzymſkiey źiemie
17:
á tu iuſz dawno przebywam w cudzey źiemi pie
18:
lgrzymuiąc.
A wyrzekſzy to vyźrzáłá ná nim zná
19:
mioná á poznawſzy mężá ſwoiego nie mogłá ſie
20:
zdzierżeć/ ále padſzy v nog iego y prośiłá go rze=
21:
kąc: Proſzę ćie pánie miły/ ábyśmi powiedział
22:
pierwy żywot ſwoy/ bo ia mnimam że ty ieſteś
23:
Plácidus hetman ktory drugiem imieniem ie=
24:
ſteś wezwan Euſtáchius/
ktoreo zbáwićiel ná=
25:
wroćił/ ktoryś wielkie ſmutki ćierpiał/ á tev żo=
26:
ná ktora ia ieſtem ná morzu wźiętá/ á ieſtem zá | chowá |
strona: 132
| Dzieiow wybráne | 132. |
1:
chowána od wſzelkiey zmázy/ kthoryś miał dwu
2:
ſynu Agápitá y Teozbitá.
Vſlyſzawſzy to Euſtá=
3:
chius/ á pátrząc ná nię pilno y poznał ią/ á dla
4:
rádośći wielkiey pocżął bárzo płákáć/ á obłápi=
5:
wſzy y cáłowawſzy ią chwalił páná Bogá/ kto=
6:
ry poćieſza vdręcżone á ſmutne. Tedy rzekłá ie=
7:
mu żoná iego: Pánie miły/ á gdzie ſą ſynowie
8:
náſzy?
Odpowiedział iey Euſtáchius: Zwierzę=
9:
thá leśne pożárły ie/ y powiedział iey iáko ie po=
10:
tráćił. Ale oná rzekłá: Dziękuymy pánu Bogu/
11:
bo mam nádzieię że iáko pan Bog dał żeſmy ſie
12:
weſpołek náleźli/ da theż że poznamy ſyny ſwe.
13:
Rzekł iey Euſtáchius: Powiedziałem tobie iż ie
14:
źwierzętá pożárły.
Ale oná rzekłá: Wcżorá ſie=
15:
dząc w ogrodzie słyſzáłám dwu młodzieńcu ták
16:
o ſobie powiádáiąc/ á mnimam że ći ſą ſynowie
17:
náſzy. Pytay ich áby tobie powiedzieli. Thedy
18:
Euſtáchius wezwawſzy ich ku ſobie pytał ich z=
19:
kądby byli.
A oni iemu wſzytko powiedzieli. Zá=
20:
tym Euſtáchius vſlyſzawſzy wſzytko ich powiá=
21:
dánie: poznał że to iego ſynowie byli/ á obłápiá=
22:
iąc y cáłuiąc ie y matkę ich/ dla rádośći wielkiey
23:
płákáli. A dla tego tho poznánia y zwyćięſtwá
24:
było weſele wielkie po wſzytkim zaſtępie ieo.
A
25:
gdy ſie záś do Rzyv wracáli ſtáło ſie ieſt że Trá=
26:
ianus Ceſarz vmárł/ tedy ná mieyſce iego wźię=| S iiij | to inego |
strona: 132v
| Hiſtorie z Rzymſkich |
1:
inego imieniem Adryaná/ á ten dla zwyćięſtwá
2:
Euſtáchiuſowego/ y dla náleźienia żony y iego
3:
ſynow przyiął ie pocżeſnie/ vcżynił wielkie go=
4:
dy.
Drugiego lepak dniá ſzedł Adryan Ceſarz do
5:
kośćiołá Báłwáńſkiego áby tám offiárował bo=
6:
gom dla zwyćięſtwá odzierżánego. A widząc
7:
Ceſarz że Euſtháchius áni dla zwyćięſthwá áni
8:
dla náleźienia ſwych niechćiał offiárowáć/ ná=
9:
pomionął go áby offiárował.
Rzekł mu Euſtá=
10:
chius. Ia Kryſtá páná mego chwalę/ á iemu ſá
11:
memu służę y offiáruię. Thedy Ceſarz rozgnie=
12:
wawſzy ſie kazał go z żoną y z ſynmi ná iednym
13:
mieyſcu poſtáwić: á kazał lwá okrutneo do nich
14:
puśćić. Tedy lew przybieżawſzy ku nim nákłonił
15:
głowę przed nimi iákoby ſie im kłániáiąc/ á po=
16:
tym pokornie od nich odſzedł.
Widząc to Ceſarz
17:
kazał roſpálić miedziánego wołu/ y kazał ie ży=
18:
we tám wſádzić. Tedy Euſtáchius z ſyny ſwemi
19:
modląc ſie y porucżáiąc Pánu Bogu wſtąpiw=
20:
ſzy w onego wołu/ y z tego tho żywotá wźięći ſą
21:
do żywotá wiecżnego.
Pothym dniá trzećiego
22:
gdyż ie wźięto/ náleźiono ie kromia wſzelkiego
23:
obráżenia ogniá/ ták że áni żadny włos ſpadł im
24:
był z głowy ich. Pothym krześćiáni wźiąwſzy
25:
ćiáłá ich pogrzebli ie z wielką pocżeſnośćią ná
26:
ktorym mieyſu potym kośćioł zbudowáli. Vmę=| cżeni |
strona: 133
| Dzieiow wybráne. | 133. |
1:
cżeni ſą pod Adryanem Ceſárzem. Láthá ná=
2:
rodzenia Syná Bożego 120.
3:
Przykład że przeyźrzeniu Bo=
4:
żemu żadny ſie przećiwić niemoże.
5:
C
ESarz Konrath wielmożny w ie=
6:
dnym sławnym mieśćie pánował/
7:
w ktorego Páńſtwie był ieden Ry=
8:
cerz imieniem Leopoldus/ kthory
9:
boiąc ſie gniewu Krolewſkiego z
10:
żoną ſwoią vćiekł do láſá/ á thám w budzie
11:
przebywał mięſzkáiąc kilká dni.
Y ſtáło ſie cżáſu
12:
iednego że Konrat Ceſarz iáchał ná łow do one
13:
go láſá a tám przez noc w oney budzie nocowáć
14:
muſiał. Tedy oná goſpodyni Leopoldowá (kto
15:
ra byłá bliſka ku porodzeniu) iemu iáko mogłá
16:
ſlużyłá. Y przygodziło ſie że tá żoná theyże nocy
17:
ſyná porodziłá.
A thedy Ceſarz vſlyſzał głos we
18:
ſnie rzekący: Weźmi/ weźmi/ weźmi. Thedy Ce=
19:
ſarz ocućiwſzy zlękł ſie bárzo áż drżał/ y mowił
20:
ſam w ſobie rzekąc: Co głos tento weźmi/ weź=
21:
mi/ weźmi známionuie? Y myſlił coby miał w=
22:
źiąć/ y záſnął záſię wnetki/ tedy powtore vſlyſzał
23:
głos rzekąc: wroć/ wroć/ wroć.
Ceſarz lepak ocu
| S v | ćiwſzy |
strona: 133v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
ćiwſzy záſmućił ſie bárzo: á myſlił ſam w ſobie
2:
rzekąc: Co to ieſt? Słyſzałem pierwſzy głos rze=
3:
kący: weźmi/ weźmi/ weźmi/ á nicem nie wźiął/
4:
á teraz lepak ſlyſzałem głos rzekąc: wroć/ wroć/
5:
wroć. Coż mam wroćić gdyżem nic niewźiął?
6:
A pocżął záſię Ceſarz ſpáć/ y vſlyſzał po trzećie
7:
głos rzekący iemu: Vćiekay/ vćiekay vćiekay bo
8:
to pierworodne będzie źięćiem twym. Vſlyſzaw=
9:
ſzy to Ceſarz rozgniewał ſie. A ráno wſtawſzy zá
10:
wołał dwu Sekretarzow ſwych y rzekł im: Idź=
11:
ćie weźmićie gwałtem to dzięćię od mátki/ á ná
12:
poły ie przetnićie/ á ſerce mi ieo przynieśćie.
Te=
13:
dy oni ſzedſzy y wźięli gwałthem ono dziećię z ło=
14:
ná mátcżynego. A widzące ie piękne/ poruſzyli ſie
15:
nád nim miłoſierdziem/ y záwieſili ie ná iednym
16:
drzewie áby go źwierzętá nie ziádły/ á zábiwſzy
17:
záiącá ſerce ieo Ceſárzowi przynieſli/ y przy=
18:
godziło fie ze niektore kſiążę tegoż dniá tędy iá=
19:
cháło/
á vſlyſzawſzy dziećię płácżące/ przyiáchał
20:
ku niemu y wźiął ie tháiemnie. A gdyż niemiał
21:
ſyná/ przyniosł ie żenie ſwoiey y kazał ie cho=
22:
wáć rzekąc: iżeby iego y theż żony ſyn był. Y we=
23:
zwał go Henrikiem.
A gdyż ono dziećię iuż doro
24:
sło/ było bárzo pięknę/ wymowne/ mądre/ y ká=
25:
żdemu bárzo lube. Vyźrzawſzy Ceſarz to dziećię
26:
thák piękne y mądre/ żądał go od oycá iego áby | mu go |
strona: 134
| dzieiow wybráne. | 134. |
1:
mu go dał ku dworu iego. Y dał ie oćiec Ceſá=
2:
rzowi.
Potym Ceſarz widząc dziećię káżdemu lu
3:
be/ á iże ie wſzyſcy chwalili/ pocżął wętpić by po
4:
nim nie krolował/ áby niebył on ktorego zábić
5:
kazał. Tedy Ceſarz chcąc być pewny/ posłał że=
6:
nie ſwey liſt ręką ſwoią nápiſány tákto. Ieſli to=
7:
bie żywot twoy mił ieſt/ tedy iáko rychło od te=
8:
go młodzieniaſzká weźmieſz á przęcżeś tentho
9:
liſt/ áby go zábiłá.
Tedy on młodzieniaſzek wźią
10:
wſzy tentho liſt/ iáchał znim do Ceſárzowey.
11:
A gdy przyiáchał ku iednemu kośćiołowi á zá=
12:
wieśiwſzy táyſtrzyk z liſty/ położył ſie przy onym
13:
kośćiele y vſnął. Tedy ieden kápłan przyſtąpił
14:
ku niemu chcąc ſie dowiedzieć coby w onym táy
15:
ſtrzyku było.
Y nálasł on liſt. A gdy go przecżedł
16:
zlękł ſie dla onego grzechu że ná onym liśćie by=
17:
ło przykazano tegoto młodzieniaſzká zábić. Te
18:
dy on kápłan wyſkrobał tho piſmo bárzo ſmyſl=
19:
nie/ á gdzie było nápiſano ábyś tego młodzie=
20:
niaſzká zábiłá/ tu on nápiſał/ ábyś dziewkę ná=
21:
ſzę iemu dáłá.
Y włożył záſie on liſt ná mieyſce
22:
ſwe. A gdyż on młodzieniaſzek przyniosł ten liſt
23:
ku Ceſárzowey/ przecżedſzy y Ceſárzowa/ á gdyż
24:
widziáłá że był zá piecżętowány piecżęćią Ceſár
25:
ſką/ á poznáłá że był piſány ręką iego/ wezwa=
26:
wſzy Kſiążąt y Pánow/
wnetki weſele onemu
| mło= |
strona: 134v
| Hiſtorye z Rzymſkich |
1:
młodzieniaſzkowi corce ſwej z wielką pocżeſno
2:
ſćią vcżyniłá. Ty gody były w Akwiſgranie. Po=
3:
tym gdy konratowi Ceſárzowi powiedziano że
4:
dziewce iego weſele ſlawne było vcżyniono bár
5:
zo ſie temu dziwował.
A gdyż ſie od onych dwu
6:
Sekretarzow y od kſiążęćiá y od kápłaná praw
7:
dy dowiedział: vznał że ſie przeyźrzeniu Boże=
8:
mu nie mogł przećiwić. Potym Ceſarz posła=
9:
wſzy po onego młodzieniaſzká/ potwier=
10:
dził go być źięćiem ſwym/ á potym
11:
vſtáwił áby po nim w Ceſár=
12:
ſtwie pánował.
13:
¶ Koniec tych Hiſtoriy.
14:
Pocżyna ſie Regeſtr tych Hi=
15:
ſtoriy.
16:
O poniżeniu prożney chwały. Liſt. 1.
17:
O náſládowániu wiernośći. 4.
18:
Hiſtorya o Apollonie krolu Tyrſkim/ á o Tár=
19:
ſiey. Przykład o ćierpliwośći. 7.
20:
O ſkrytośći ſądow Bożych. 28.
21:
Hiſtorya o s. Grzegorzu papieżu/ á o dziwnym
22:
zrządzeniu Bożym. 30.
23:
Hiſtoria o vniżeniu Iowinianá ceſárzá. Przy=| kład |
strona: 135
| dźieiow wybráne. | 135. |
1:
kład ſkaránia pychy. liſt 41.
2:
Przykład náſládowánia vſtáwicżnośći. 48.
3:
Przykład pomnienia śmierći. 51.
4:
Przykład o zrządzeniu duſze. 54.
5:
Przykład náſládowánia roſtropnośći. 57.
6:
O chytrośći á zdrádzie żeńſkiey. 61.
7:
Przykład ſkaránia niewdzięcżnośći. 66.
8:
Przykład o nietáiemnośći żeńſkiey. 70. 72.
9:
Przykład ſkaránia łákomſtwá. 73.
10:
Przykład náſládowánia ſtałośći. 76.
11:
O náſládowániu miłośći y prawdy. 84.
12:
Przykład o ſpráwiedliwośći Bożey. 87.
13:
O náſládowániu opátrznośći. 90.
14:
O náſládowániu cżuynośći. 92.
15:
O pomnieniu rzecży poſlednieyſzych. 93.
16:
Przykład o náſládowániu zgody. 95.
17:
Przykład o náſládowániu cżuynośći. 96.
18:
Przykład o wyznawániu prawdy. 98.
19:
O náſládowániu miłoſierdzia. 99.
20:
O zbáwieniu ſámych ſpráwiedliwych. 101
21:
Przykład o prożnośći ſwieckiey. 102.
22:
Przykład o náſládowániu ſtałośći. 105.
23:
Przykład o wiernośći małżeńſkiey. 106.
24:
Przykład o wyznawániu prawdy. 109.
25:
Przykład o náſládowániu mądrośći. 110.
26:
Przykład ſkaránia nie wdzięcżnośći. 112.
| przykład |
strona: 135v
| Regeſtr tych Hiſtoriy. |
1:
Przykład ſkaránia łákomſtwá. 114.
2:
Przykład o cżynieniu pokuty. 115.
3:
O náſládowániu wdzięcżnośći. 117.
4:
Przykład o wypełnieniu obietnice. 118.
5:
Przykład o ſkárániu łákomſtwá. 120.
6:
Hiſtoria o żywoćie s. Alekſzego/ á przykład wz=
7:
gárdzenia tego świátá. 123.
8:
Hiſtoria o żywoćie s. Euſtáchiuſzá/ á przykład
9:
náſládowánia ćierpliwośći. 127.
10:
Przykład o przeyźrzeniu Bożym. 133.
11:
Dokońcżenie Regeſtrá.
12:
Ku cżytelnikowi. S. I.
13:
Iedná tá drogá náblizſza ku mądrośći/
14:
Abyś cżedł piſmá ſámey wybornośći.
15:
Przeto bądź záwżdy tego to zwycżáiu.
16:
Cżytay rad piſmá Polſkiego rodzáiu.
17:
grafika
strona: 136
1:
grafika
2:
W Krákowie
3:
W Drukárni Mikołáiá Schárffenbergierá/
4:
Roku Páńſkiego 1566.