![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
strona: kt
1:
Proteus.
2:
Abo odmieniec.
3:
grafika
4:
Roku.
5:
M. D. LXiiii.
6:
grafika
strona: Av
1:
Oświeconemu Kśiążęćiu/ á Pánu/ Pánu
2:
Mikołáiowi Rádźiwiłowi/ Woie=
3:
wodźie Wilęnſkięmu. ꝛc.
4:
Pánu ſwemu
5:
Milośći.
6:
(?)
7:
K
Siążę (gdyż tą godnośćią ćiebie Bog dáruie/
8:
Y w potrzebie ſtátecznym ſercem opátruie.)
9:
Nie tylko Pánom wolne ſą Kſiążęce Progi
10:
Bo tám czáſem ma mieſce Zagrodnik vbogi/
11:
Tám gdźie z zdrowym rozſądkiem ſą y piękne cnoty/
12:
Ktore widzę v ćiebie nadrozſze Klenoty.
13:
W tę nádźieię czym mogę tu ſię popiſuię/
14:
W tobie zá Kolędę Odmieńcá dáruię.
15:
Będźieli łáſki prágnął y iákiey obrony/
16:
Obroniſz go/ y káżdy cnotą osláchćiony.
17:
Bo prawdę śmiele mowi/ ten narod miłuie/
18:
Potym znáć przyiaćielá gdyć nie pochlebuie:
19:
A iż tu miánowićie do Polakow mowi/
20:
Ty rozumie/ ktorzy ſą Polſkiemu Krolowi
21:
Z łáſki Bożey poddáni/ gdźiekolwiek mięſzkáią/
22:
Ieden Lud/ gdźie iednego wſzyſcy Páná máią.
23:
A gdźie iednosć y zgodá/ tám y Bog pánuie/
24:
Ale niezgodá z gruntu mocne páńſtwá pſuie:
25:
Słuchaymy PROteuſá: widzę że ſię gniewa/
26:
Przeto że/ ſwoiey Pieśni nierychło nam śpiewa.
27:
(?) ❦ ❦ ❦ (?)
strona: A2
| ábo Odmieniec. |
1:
O
Dmiánę wieku thego myslę wam powiedźieć/
2:
O ktorey miałbych ſłuſznie moim zdániem wiedźieć
3:
Gdyż o tym imię moie wam świádectwo dáie/
4:
Bo częſto zá przezwiſkiem idą obyczáie.
5:
Dawno wam przyczytáią odmiánę w vbierze/
6:
A teraz w obyczáioch/ mogę rzec/ y w wierze.
7:
Ale/ bodaysćie zdrowi vbior ſwoy zmienili/
8:
A w káżdey dobrey ſpráwie ſtátecznymi byli.
9:
Widzę że ſię ſzkodliwſza z ſtáłá dźiś odmiáná/
10:
Ktora zá Przodkow wáſzych byłá nie ſłycháná.
11:
Z niey práwie iák z ſtudnice ty nieſzcżęsćia płyną/
12:
Prze ktore/ namocnieyſze Páńſtwá częſto giną.
13:
Poſpolita przypowieść/ Polak mądr po ſzkodźie/
14:
Ale tego nie widzę w dźiſieyſzym narodźie.
15:
Może to być po chwili/ będźieli Bog z námi/
16:
Ktoregoſmy wygnáli náſzymi ſpráwámi.
17:
Iśćie nas iuż nie iedno nieſzczęśćie potkáło/
18:
Ieſzcze wiſi nád námi kłopotu niemáło.
19:
Choć to iáwnie widźiemy/ choć to wyznawamy/
20:
A wżdy o polepſzenie ſłábo ſię ſtáramy.
21:
Gdźie tedy wáſzá mądrosć? gdźie rozum Polacy?
22:
Długoli was w tym máią vpomináć Zácy?
23:
Zácy/ v mądrych wźięći/ á v was wzgárdzeni/
24:
Ale to dawno w Polſzcze/ á iuż ſię nie zmieni.
25:
Iáko to mam rozumięć że leśńi Mężowie
26:
Są Miſtrzámi wáfzymi/ y morſcy Bogowie.
27:
Ale iesli ſię wam zda płoche ich ćwiczenie/
28:
Ná koniec mowić będźie to nieme kámienie. | A 2 | Przeto |
strona: A2v
| PROteus |
1:
Przeto że ſtárſzy milcżą gdźie mowić ſię godźi/
2:
Drudzy ledá co plotą iáko ludźie młodźi.
3:
Oſtátká ſię domyslay wſzák ćię mądrym zową/
4:
Nie chcęć ſię tu vprzykrzyć názbyt długą mową.
5:
To iedno tu przydawam/ że w Polſzcze przyiázni
6:
Poetowie nie máią/ y ſą máło ważni.
7:
Prawdá im to ſpráwuie/ według męgo zdánia/
8:
Ktora byłá ná świećie iáko żywo tania.
9:
Poki im fráſzki piſzeſz/ to rádźi czytáią/
10:
Piſzże ci ſtátecznego/ ſrodze ſię gniewáią.
11:
Bo prawie (iáko mowią) to ie w oczy kole/
12:
Snadź im miło ták leżeć w ſwym ſtárym roſole.
13:
Prawdę powiem/ by mi z nią y rok ſiedźieć w Wieży/
14:
Bo ſzwiátu k woli kłámáć dobrym nie należy.
15:
Piſzą że Bog ieſt prawdá: á tey kto rad ſłucha/
16:
Zadną miárą nie lubi kłamliwego duchá.
17:
Wy ſię być ludem Bożym wſzyſcy ozywaćie/
18:
Staniſłáwá ſwiętego zá Pátroná maćie.
19:
Abo tedy niechayćie tytułu tákiego/
20:
Abo ſłuchayćie z chućią ſłowá prawdźiwego:
21:
Widzę że też wáſz rozum w tym ſię bárdzo myli/
22:
Bo mnimaćie żeby was ludźie oſławili/
23:
Kiedy wam prawdę mowią/ y wáſze nierządy/
24:
Gánią nie pochlebuiąc/ y odwłoczne ſądy.
25:
Y owſzem ſię to dźieie dla wáſzey przeſtrogi/
26:
Abyśćie ſię wroćili do prawdźiwey drogi.
27:
Poki ieſzcze wam ćirpi Pan niebá y źiemie/
28:
Ma ná was pilne oko/ á nigdy nie drzemie.
29:
O was przy pełney mowią chłopi (iáko wiećie)
30:
O was iáwnie gadáią y Báby ná Trećie.
31:
Lecz tego vſzy wáſze ná wieki nie ſłyſzą/
32:
Tych ćirpieć nie możećie ktorzy o was piſzą:
33:
Nie chcećie áby o tym wiedźiał lud poſtronny/
34:
Iáki tu bywa w Polſzcze poſtępek Koronny. | Bá dopiro |
strona: A3
| ábo Odmieniec. |
1:
Bá dopiro was chwalę/ maćie rozum w głowie/
2:
Ale w tym nie ſą winni Polſcy Poetowie.
3:
Bo wam/ nie cudzoźiemcom piſzą ſwoie Rymy/
4:
Y oſtrym piorem walczą z nierządy wáſzymi.
5:
Podobniey by tym łáiáć/ bá y káráć winą/
6:
Ktorzy was hydzą światu nową ſwą łáćiną.
7:
Niż ná poczćiwą bráćią o prawdę ſię gniewać/
8:
Vczćiwy Muzyk nie zwykł nieprzyſtoynie ſpiewáć.
9:
Chcećieli tego po nas byſmy was chwalili/
10:
To ſnádnie otrymaćie moi bráćia mili.
11:
Bądźćieſz nie ſłowem rządni/ ále rządni w rzeczy/
12:
Niech dobrey ſławy wáſzey żadna rzecz nie ſzpeći.
13:
Chćiwośćiam ſwym nie mądrym każćie mowić ćiſzey/
14:
Wynieſiem was ſwym piſmem pod niebo y wyzſzey.
15:
A ták pilnie ſłucháiąc ráczćie ſiedźieć ſobie/
16:
Chcećieli nieco ſłyſzeć o moiey Oſobie.
17:
Wiem dobrze iák to trudno ná ſię co powiedáć/
18:
A wżdy o ſobie myslę tu napirwey gádáć.
19:
Potym o ſpráwách wáſzych powiem ſwoie zdánie/
20:
Niech ſię wam nie vprzykrzy to nowe kazánie.
21:
Pieniędzy wam mniey życzę/ ále więcey ſławy/
22:
Z tey przyczyny ma káżdy być ná mię łáſkáwy.
23:
Pod ktorego vmyſłem leży świát wzgárdzony/
24:
Y z chući prágnie ſzczęśćia tey ſławney Korony.
25:
Powiem tedy iuż ná ſię (bo tego nie wiećie)
26:
Byłem kiedyś PROTEVS iedyny ná świećie.
27:
A mamli wam powiedźieć káżdą rzecz z oſobná/
28:
Oceanus on wielki y Thetis nadobna.
29:
Rodźice moi byli/ mnie zá Bogá miano/
30:
O mnie w mądrey Grecyey nawięcey báiano.
31:
Láſkáwa ná mię byłá (mogę rzec Fortuná:
32:
Owam był Dworzáninem długo v Neptuná.
33:
Skrzeláſte iego ſtádá w moiey mocy były/
34:
Milczę iż Morzſkie Pánny mnie rády ſłużyły.| A 3 | Lecz |
strona: A3v
| PRoteus |
1:
Lęcz oná niewidoma y zdrádna Bogini/
2:
Ktora więc złemu dobrze/ zle dobremu czyni.
3:
Iákieś ná mię Stoiki ćicho nápráwiáłá/
4:
Máluczko mię tá ordá mędrkow nie zábiłá.
5:
Broniłem ſię iákom mogł/ będąc ták w zley toni/
6:
Ledwo teu vydźie guzow ktory ná to goni.
7:
Ogień/ Powietrze/ Wodá/ ty zwirzchnie żywioły/
8:
Zwierzętá ktore widźiſz koło mnie ná poły/
9:
To wſzytko mnie ſłużyło/ iam ſię wedle czáſu/
10:
Przemieniał z tego w drugie/ vchodząc niewczáſu.
11:
Miałem ogień ná głowie ſwey miáſto czupryny/
12:
A to iśćie nie było bez wielkiey przyczyny.
13:
Gdy ſię kto chćiał o krzywdę iáwną ná mię ſkárżyć/
14:
Muſiał ſię nieboraczek ná mym ogniu ſpárzyć.
15:
Mnimáiąc że ma ſpráwę z vczćiwym człowiekiem/
16:
Alić wnet ſrogi plomień pod czlowieczym dekiem/
17:
A za ty nię rozumieſz że tu opiſuię
18:
Gniew ſwoy nie vſmierzony ktory w ſobie czuię?
19:
Zadna rzecz gniewu tego hámowáć nie może/
20:
Chybá moc nie człowiecza/ y śmiertelne łoże.
21:
A wżdy wielki pożytek z tąd bogáći máią/
22:
Bowiem ffukliwym gniewem dłużnikow zbywáią.
23:
Ale to rádo bywa że ten Kredyt tráći/
24:
Ktory tymi pieniądzmi długi ſwoie płáći.
25:
Co znáczy to powietrze/ y obłoki gęſte?
26:
Coż wżdy tobie pomogły y odmiány częſte?
27:
Zniknąłem niewidomy gdy przyſzłá potrzebá/
28:
Choćiam hoynie vżywał Krolewſkiego chlebá.
29:
Gdym ſię nie chćiał záſłániáć miałem ſwe wymowki/
30:
Nie poiádę ná woynę bom ieſt chorey głowki.
31:
Iesliby mi to nie ſzło/ to ia ná plác z żoną/
32:
Domá ſiedźiem/ á náſzy towárzyſzy toną.
33:
Gdy groźil nieprzyiaćiel/ nie czekałem trwogi/
34:
Zágony poprzedawſzy/ to ia záráz w nogi. | Ale |
strona: A4
| ábo Odmieniec. |
1:
Ale coż to zá morze? co zá ćiche wody?
2:
Tu ſą brzegi zdrádliwe/ tu ſię boy przygody.
3:
Ktory moiey vwierzył zmysloney pokorze/
4:
Temu nie poffolgowáło to me zdrádne morze.
5:
Pytáćie com miał czynić z tymi Beſtyámi/
6:
Sromotá o tym mowić/ zgádniećie to ſámi.
7:
Nie wiećie co Lew vmie? nie wiećie co czyni?
8:
Coſz to zá człowiek co ieſt podobien ku świni?
9:
Nie wiećie iż ktorzy práwá ſię nie boią/
10:
Gdźiekolwiek ſą ná świećie/ wiele złego broią.
11:
Okrućieńſtwem iſz grozni/ roſkoſzy ich ſproſne/
12:
Niebo y źiemiá z tego bárzo ſą żáłoſne.
13:
Maluczkom nie zápomniáł iżem był Prorokiem/
14:
A iáko o mnie piſzą/ y ſkrzydlaſtym Smokiem.
15:
Wiedźiáłem o tym co ieſt y co przed tym było/
16:
Proroctwo me o przyſzłych rzeczách nie chybiło.
17:
Chytrosć to moiá byłá/ y chęć iádowita/
18:
Choćia dźiś ludźie biorą zá to wielkie mytá.
19:
Słyſzelisćie ſąſiedźi ktorzy vſzy maćie/
20:
Iákiem był mięſzkáiąc w zamorſkim Kárpaćie.
21:
Teras ſłuchayćie dáley co mię tu zágnáło/
22:
Nie długo ſię odpráwię: Owa ták ſię ſtáło.
23:
Gdy ludźiam Krzesćiáńſkim iuż oddáną źięmię
24:
Opánował Máchomet to piekielne plemię.
25:
Vſtąpiłem zwyćięſcy: mnie Boſtwo zmyslone
26:
Nie ſzło/ iáko ná on czás/ gdy ludźi zmamione
27:
W ſproſnym błędźie tłumiły niećwiczone látá/
28:
Zá przyrodzoną winę tá byłá zapłátá.
29:
Láſkáwie mię przyięli tu wáſzy przodkowie/
30:
Bo trudno mię znáć mieli po pirwſzey rozmowie.
31:
Lecz ſkoro ſię mnie z bliſká oni przypátrzyli
32:
Y com wyzſzey powiedźiał we mnie obaczyli/
33:
Gosćiu/ pry/ iuż przeſtaway na iedney oſobie/
34:
A ktora przyſtoynieſza/ przywłaſzcz że ią ſobie. | Człeká |
strona: A4v
| PRoteus |
1:
Człeká ták odmiennego ćirpieć nie możemy/
2:
Nie obłudney ſzczyrosći záwżdy pilnuiemy.
3:
Wiedli mię ku kſztáłtowi ze wſzech cudnieyſzemu/
4:
Mamli tu prawdę mowić/ nie byłem rad temu/
5:
Zły zwyczay/ rzecz gwałtowna/ y nałog niezbyty/
6:
Tego wy maćie we mnie przykład známienity.
7:
Wygrałeś Proteuſie/ wynoś ſię co prędzey
8:
Z źiemie ludźi ſtátecznych/ niebyway w niey więcey.
9:
Tám mię (taka ná on czás w ludźiech byłá cnotá)
10:
Ni podkáłá zelżywosć/ ni żadna ſromotá.
11:
Tám Woźnemu y groznym liſtom pokoy dano/
12:
Bo ſkąpo w ony czáſy kártą ſzáffowano.
13:
Lecz niewinni ná świećie dźis nie máią miru/
14:
Przećiw nim káżdy piſze/ bo doſyć pápiru.
15:
Dźiękuy Bogu iżći dał koniá po twym plecu/
16:
Ieſzcze możemy wſzyſcy być w żeláznym piecu.
17:
Dał Bog dobrego Páná/ my ſrogiego chcemy/
18:
Kczemu to nam wynidźie ieſzcze nie czuiemy.
19:
Bowiem kto nie przyſtoynie Pánu ſwemu rádźi/
20:
Tá rzecz iemu ſámemu poſpolićie wádźi.
21:
Nie zmieni ſercá ſwego Pan ták dobrotliwy/
22:
Z tąd ſławny będźie domá/ ná woynie ſzczęsliwy.
23:
Zá to ſię nie záwſtydzę iż ták prorokuię/
24:
Gdyż Pánu tákiey ſławy y ſzczęsćia winſzuię.
25:
O tym ſię tu nam z rzeczy mowić trefiło/
26:
Słuchayćie o mnie dáley/ ktorym ſłucháć miło.
27:
Zá Koronne Gránice áni mię wygnano.
28:
Bo moiey ſzedźiwości wielce folgowano.
29:
Iuż tym Słońce świećiło ktorzy tán mięſzkáią/
30:
Kędy ſtopy przećiwne ſtopam náſzym máią.
31:
A śrebrna iego śioſtrá nadobnie iezdźiłá/
32:
Po niebieskim okrągu/ tá mię prowádźiłá.
33:
Tám idę gdźie ráczyły Boſkie obietnice/
34:
Nie mogło być krom gorzkiey ſerdeczney teſknice. | Przyſedłem |
strona: B
| ábo Odmieniec. |
1:
Przyſedłem miedzy gory tám gdzieś v Krákowá/
2:
O mnie żaden nie wiedźiał/ chybá iedná wdowá.
3:
Táyno to być nie mogło/ choć przez czás niemáły/
4:
Chowáły mię w ſwych iámách przyiázliwe ſkáły.
5:
Tu powiem wam com ſłyſzał bo to w glos mowiono
6:
Wſzytkim młodym od ſtárſzych w on czás poruczono.
7:
Y dano zá Teſtáment by ſię mnie chronili/
8:
A piękną ſtátecznosćią ſercá ſwe zdobili.
9:
To ſię tak záchowáło/ áż ſą ſercá one
10:
Státeczne do gwiazd złotych wiecznie przyłączone.
11:
Smielſzy potym wiek náſtáł/ ktoremu dźiękuię/
12:
Bo mną nie práwie gárdźi/ ſam ſię mu dźiwuię.
13:
Beſpiecznie wſzędy chodzę nieboiąc ſię kazni//
14:
Gdyż ſię ćiſną y wielcy do moiey przyiázni.
15:
Nie bądź z tą rzeczą długi/ powie mi kto záſię/
16:
Sluchayćie ieno pilnie powiem daley ná ſię.
17:
Pocznę (boć to nawięczſza) od Bogá y wiáry/
18:
Ktora byłá iáko nioſł on głupi wiek ſtary.
19:
Choć wiem że ty przy pełney woliſz ſobie ſiedźieć/
20:
Abo też nád Liczmany/ niż o Bogu wiedźieć.
21:
Byłem tedy z ſwych Przodkow ſproſnym pogáninem/
22:
Błagáiąc Bogá owcam y czerwonym winem.
23:
Rozproſzyli ſię potym zmysleni Bogowie/
24:
Tedy mię námowili nieſłowni Grekowie.
25:
Náſtal záſię we włoſzech on Oćiec náſwiętſzy/
26:
Nad ktorego ná świećie nie ieſt żadęn więczſzy.
27:
Ten mię ſprzodku iák Oćiec ſyná ſwego głaſkał/
28:
Ale potym iáko Bog z niebá ná mię trzáſkáł.
29:
Bom nie chćiał ledá iáko dáć mu ſię vłowić/
30:
A on/ pry/ nic niewygraſz: Dayżę ſię námowić/
31:
Co zá wyſługá będźie v tych Wángelikow?
32:
Ledwo ſię przy nich żywi kilká młodych bikow.
33:
Nieſporo im choćiá nam. ták wiele odięli:
34:
Zbytkow ſię przećiw wierze y łákomſtwá ięli. | B | Wnet |
strona: Bv
| PROteus |
1:
Wnet mi záſmákowáły ſpokoyne Prebendy/
2:
Pewna Expectátiwá ná wielkie vrzędy.
3:
Acz mię gryzło Sumnienie/ o czym ſnadź nie wiećie/
4:
Bądź co bądź/ chćiałem zoſtáć Pánem ná tym świećie
5:
Bo żeby co po śmierći gdźie indźiey być miáło/
6:
Widźiáłem że Rzymiánie o tym dźierżą máło.
7:
A w tym zawodźie bieżąc ze wſzytkiego ſkoku/
8:
Inffuły mi ſię chćiáło y pirwſzego Roku.
9:
Lecz gdy mi po drábinách wſtępowáć kazano/
10:
Iżem też niemogł wſtáwáć ná Iutrznią ták ráno.
11:
Bog was żegnay Kſza miła/ chcę ſłużyć ná Dworze/
12:
Ieſzcze v ſiebie czuię kilká złotych w worze.
13:
Stáráłem ſię o mieſce nie podleyſze w Rádźie/
14:
Ale mi Niebo było ku wielkiey zawádźie.
15:
Drugim też záſzkodźiłá ich ſzczyra proſtotá/
16:
Co wiele cnoty mieli ále máło złotá.
17:
Bog dobrze wſzytko czyni/ prożno tu nárzekáć/
18:
Bo czegosmy nie godni/ przeczże tego czekáć?
19:
Myſliłem we dnie w nocy iáko wynidź z długu/
20:
Aż mi mowił ktoś we ſnie/ twa nádźieiá w Pługu.
21:
Byś miał liſty Papieſkie y iego Sygnety/
22:
Nie przybędźie ſzelągá do twey czczey kálety.
23:
Alchimiey nie vmieſz iáko Doktor Rhetyk/
24:
A bez niey błędźić muſiſz iáko zły Heretyk.
25:
Práwem też málo wygraſz/ Aduerſarz twoy duży/
26:
Hoynie każe nálewáć/ káżdy mu rad ſłuży
27:
Nie pomożeć to żeś ieſt zacnego narodu/
28:
Drabow niemaſz ni Zbroie/ nie dobędźieſz Grodu
29:
Rzeczy twey ſpráwiedliwey nikt nie fforytuie/
30:
Czekay áż ſię nád tobą Bog wieczny zmiłuie.
31:
Otom ſiętu wam zwierzył Snu známienitego/
32:
Teraz chcę wam powiedźieć co ſtátecznieyſzego.
33:
Chámeleon w Egipćie ieſt dźiwna Beſtya/
34:
Ktorey byłem podobny (prożno táić) y ia. | Tá |
strona: B2
| ábo Odmieniec. |
1:
Tá przez dźień bárwę zmienia kilká kroć ná ſobie/
2:
Co wſzytko wrzeczy było ná moiey Oſobie.
3:
Bárwy mi ſię krom bráku wſzytki podobáły/
4:
Alem ſię ſtrzegł dla oczu ábym nie był biały/
5:
Iesli mię w Kápie wczorá ná Rynku widźiano/
6:
To Wloch iákiś przyiechał/ zárázem mawiano.
7:
Názáiutrz po Brąświcku iákoby do boiu/
8:
Chćiałem też álem nie śmiał chodźić y w zawoiu.
9:
Trżećiego dniá w Pułbutkách y z Wąſem ogromnym/
10:
A częſto byſtrym názbyt/ ále nigdy ſkromnym.
11:
Skąpy dźiś/ áż mięrźiono/ iutro názbyt hoyny/
12:
Z tąd nie był czáſem domá/ choćia chleb przyſtoyny.
13:
Budowáć záſię káźić/ koſztu nie żáłowáć/
14:
Pilniey ſię błędnym gwiazdam po tym przypátrowáć
15:
Dźiś ſąſiádá obłápiam/ iutro z nim zá włoſy/
16:
Co wiedźieć? Ták ſna chćiáły nieodmienne Loſy.
17:
Z tąd mię nie raz potkáłá ſtráſzliwa przygodá/
18:
Iż mi byłá z mą bráćią natrudnieyſzá zgodá:
19:
Iam ſię prawdźiwie temu nigdy nie vkorzył/
20:
Ktory Niebo y Ziemię/ y Czlowieká ſtworzył.
21:
Opusćiwſzy Rzymiány/ nie dbałem ni kęſa/
22:
O to co ſzczęſnym czyni/ lecz o ſztukę mięſá.
23:
Nie dawáiąc Dźieſięćin/ ſobie buiáć smiele/
24:
Nie bać ſię klątew Rzimſkich w báłwáńſkim Koſćiele
25:
Dźiś z tym Mieſzáńcem dźierżeć choć ma ręce krzywe/
26:
Przeto czerpáć nie może gdźie ſą Zrodłá żywe.
27:
Iutro záſię drugiego pirzchliwie ſię chwytáć/
28:
O nowych opiniách napilniey ſię pytáć.
29:
Ale iż ſię przedłuża to náſze Kazánie/
30:
Niech ſię tu końcy ſpraw mych prawdźiwe wyznánie.
31:
Ktorych kiedy ſię dowie/ będźie ſię dźiwował/
32:
Przyſzły wiek/ że ták długo Pan mię tu záchował.
33:
Lecz gdyby on káżdą złosć chćiał Piorunem káráć/
34:
Muſiałby ſię nátychmiaſt o nowy Swiát ſtáráć.| B 2 | Mialby |
strona: B2v
| PRoteus |
1:
Miałby w Polſzcze co czynić/ ia to wam slubuię/
2:
A ták iuż do ſpraw wáſzych teras przyſtępuię.
3:
Stárádawna przypowiesć/ Gdźie co złego płáći/
4:
Dobtoć tám bez pochyby myto ſwoie tráći.
5:
Nie dźiw tedy (ponieważ pożytkow ſzukamy)
6:
Ze o dobry porządek máło ſię ſtáramy.
7:
Spráwą ktorą tu widzę Kroleſtwá nie ſtoią/
8:
Co wżdy w tym ieſt/ iż ludźie ták ſię wſzędy boią?
9:
Gdźie Bog y dobra ſpráwá/ tám ſerce nie mdleie/
10:
Choć więią ze wſząd wiátry nigdy ſię nie chwieie.
11:
Co zá ludźie ſą ktorży dobrowolnie giną?
12:
Y nieſzcęśćia ſwoiego ſobie ſą przyczyną?
13:
A iż to ſzczyra prawdá/ áza nie ſłyſzemy
14:
Tych poſpolitych głoſow/ Giniemy/ giniemy?
15:
Ale temu zginieniu kto wiernie zábiega?
16:
Kto wolnosći oyczyſtych ſtátecznie przeſtrzega?
17:
Nie trzebá isć zá Tátry/ ruguymy ſię ſámi/
18:
Naydźie ſię to nieſzczęśćie y tu miedzy námi.
19:
Aza tu miedzy ludźmi nie ſą iáwne bunty?
20:
Prze ktore płáczą w Węgrzech ſpuſtoſzáłe Grunty
21:
Ieſzcze Bog nie przepusćił ná nas tego Smoká/
22:
Bo iego miłoſierdźie ieſt przepásć głęboka.
23:
Ale komu on długo z łáſki ſwey folguie/
24:
Kiedy w nim krnąbrny vpor y twárdy kárk czuie.
25:
Tego on ſrodze karze krom wſzelkiego bráku/
26:
Iednego śćina/ drudzy iuż wiſzą ná haku.
27:
Drugie poſtronna miłość w Morzu zátopiłá/
28:
Tych nieſzczęſznych przykłádow iśćie mámy śiłá.
29:
To widźimy ná oko/ lecz hárdźie ſtąpamy/
30:
A ná kſztáłt dźikich Zubrow bez miáry buiamy.
31:
Y mowią ták niektorzy (acz ich nie miánuię/
32:
Abowiem ich niezdrowiu duſznemu folguię.
33:
Ze nic po nabożeńſtwie tu pánu wielkiemu/
34:
Gdyż ma doſyć vczynić przedſięwzięćiu ſwemu. | Owſzem |
strona: B3
| ábo Odmieniec. |
1:
Owſzem iáko Prorocy ludźiam dobrze tuſzą/
2:
A wie Bog iáko tácy ſzáffuią ſwą duſzą.
3:
Iáko grunt zákłádáią/ ták świát buduiemy/
4:
Swiádczym, że Bogá niemáſz poſtępkámi ſwemi.
5:
Nie pomoże nam ni Mſza ni proſte Kazánie/
6:
Ktoby z nas miał być lepſzym/ trudne rozeznánie.
7:
Ale mnie ſię nie godźi ſięgáć ták głęboko/
8:
Głowá v mnie ieſt wątła y zaćmione oko.
9:
Przeto mowić nie vmiem o Boſkiey Iſtnosći/
10:
Dla ktorey miedzy námi niemáſz iuż miłosći.
11:
A gdźie tey mieć nie będźiem/ y coż nam po Wierze?
12:
Będźiemy iáko Wilcy w báránim vbierze.
13:
Ale niech o tym mowią wáſzy káznodźieie/
14:
Acz widzę że nie ieden z pocztu ich ſzáleie.
15:
A máło też ſą mędrſzy co idą zá nimi/
16:
Latáiąc pod niebiosá rozumkámi ſwemi.
17:
A widzę że ſą v nich głowniki bárzo chore/
18:
Więcey prze co inſzego niż prze trunki ſpore.
19:
Rzecz pewna iż po troſze y to im záwádza/
20:
Wielka náſzá náuká nas nawięcey zdradza.
21:
Skąd też ná nas przychodzą rozmáite trwogi/
22:
Y lęka ſię ten vmyſł co przed tym był ſrogi.
23:
Acoż tobie do tego? rzecze ktory wiłá/
24:
Zal mi tego iż ćiebie głowká twa zmamiłá.
25:
Zdánie ſwoie powiedźieć wolno tu káżdemu/
26:
Iáko ſię przed tym zeſzło mężowi dźikiemu.
27:
Ktory ſnadź máło wygrał/ choć ieſt ták wymowny/
28:
Ze iemu w ſławney Polſzcże nie ieſt żaden rowny.
29:
Acz nikogo nie gánię/ nie day tego Boże/
30:
Wołáią ná was ze wſząd/ á wżdy nie pomoże.
31:
A mnie iáko młodſzemu to ſię ſnadź nie zdárzy.
32:
Bo widzę iż tá czeładź z ſwym Pánem ſię sffárzy.
33:
Sámi záś miedzy ſobą nie dobrze mięſzkáią/
34:
Choćia przepyſzne Dwory/ Miáſtá/ Zamki máią. | B 3 | Bo |
strona: B3v
| PROteus. |
1:
Bo też mowią niektorzy/ Iż zgody nie trzebá/
2:
A trudno ią ſtánowić by Bog z ſtąpił z Niebá.
3:
Przeto iuż o tym milczę/ bo wſzytko vmiećie/
4:
Idźćie/ Sąſiedźi zá łeb ieſzcze nie giniećie.
5:
Acz gdy ſię przypátruię tey ſłąwney Koronie/
6:
Widzę Okręt ná Morzu co bez máłá tonie.
7:
Nędzny ſtan niewolniczy/ nędzny ſtan ſwobodny/
8:
Rády trzebá/ do ktorey nie ieſt káżdy godny.
9:
Młody ſię rzadko zeydźie/ á ſiwy nie záwſze/
10:
Dobry ten ná ktorego ſą Niebá łáſkáwſze.
11:
Lecz tego trudno poznáć bo ſię wſzytko kryie/
12:
O ſpolnym ſzczęsćiu myſląc poki drugi piie.
13:
Powiem tu wam co báią náſzy Poetowie/
14:
Odpusććież że was trzymam ták długo ná ſłowie.
15:
Tu nieiáka Bogini przed láty mięſzkáłá/
16:
Ktora krzywdy nikomu czynić nie dawáłá.
17:
Przy niey ſzczęśćie mięſzkáło/ ktemu pokoy drogi/
18:
Tey ſię zdradny Wołoſzyn y Tátárzyn ſrogi.
19:
Tey ſię bał y Moſkwićin choćia w mocney zbroi/
20:
Ktory nam y o gárdło y o páńſtwo ſtoi.
21:
Tey ſię bał hárdy Miemiec/ z ktorym trudna zgodá/
22:
Słyſzę że ſię z támtąd knam ćicho bierze ſzkodá.
23:
Mowią że tu goſpodę komuś zápiſuią/
24:
Ale milczeć w tey mierze Kſięża roſkázuią.
25:
Zniknęłá tá Bogini/ gdyż ten wiek ták nieſie/
26:
Niewiem by ſię nie kryła przed tą woyną w leſie.
27:
Bo ieſli ſię do Niebá pięknego wroćiłá/
28:
Polſkę przy złey nádźiei iśćie zoſtáwiłá.
29:
Prożno tu kogo winić chybá w obec wſzytki/
30:
Ktorzy ſię ták vdáli ná zdrádne pożytki.
31:
Dla ktorych płáczu doſyć wſzędy y vćiſku/
32:
Trudno krom poczćiwosći zoſtáwáć przy zyſku.
33:
Bo nie zyſk twoy wielki ſkarb nie dobrze nábyty/
34:
Owſzem w źieloney trawie wąż ieſt iádowity. | Niewinni |
strona: B4
| ábo Odmieniec. |
1:
Niewinni tu wodzowie/ to iáwnie widźimy.
2:
Zá łby wrzkomo z tą Moſkwą kilká lat chodźimy.
3:
Tám záwżdy Prawo milczy gdźie brząkáią miecze/
4:
A drugi ná Koncerzu ſwym báráná piecze.
5:
O tym wie Nięmen dobrze/ y częſto nárzeka/
6:
Częſto wzbiera od płáczu nieſzczęsliwa rzeká.
7:
Azaby nie przyſtoyniey zá Dźwiną woiowáć?
8:
Trudno nam krom kożuchá ná dworze źimowáć.
9:
Nie żáłuią Polacy w potrzebie żelázá/
10:
Ale głod do zwyćięſtwá wielka ieſt przekázá.
11:
Acz gdźie dobry ſzaffunek/ tám ſpore Dochody/
12:
Rycerſtwu potrzebnieyſze niż Miáſtá y Grody.
13:
Iedni dawno pytáią iesłi będźie Woyná/
14:
Abowiem ieſt ich zdániem rzecz málo przyſtoyna.
15:
Dopiro ſłáć do Węgier y dáley po Konie/
16:
Gdy widźim przećiw ſobie iuż dobyte bronie.
17:
Gdyby nas pan Bog nie ſtrzegł ſłába ludzka rádá/
18:
Nie máło też nam wádźi ná Woynie bieſiádá.
19:
Ná ten czás (to pámiętam) oſtátni ſzwánk wźięli/
20:
Pozno mądrzy Frigowie/ gdy ſię zbytkow ięli.
21:
Tá niezdárzona Woyná wioſki nam záwiodłá/
22:
Drugi ieſzcze w Krákowie ieſt winien zá ſiodłá.
23:
Słyſzę że przed tym w Woyſzcze ſwaru doſyć było/
24:
Láſká Boża/ że ſie nam ták dobrze zdárzyło.
25:
Mowią też że ſię chćiáło tám rządźić káżdemu/
26:
Ale więc rzecz tákowa przyſtoi iednemu.
27:
W ktorym ſtáteczny vmyſł/ ktemu świádom Woyny/
28:
Sczęśćie po ſobie máiąc/ y z baczeuiem hoyny.
29:
A iesli táki Klenot iuż ieſt miedzy námi/
30:
Cieſzmy go wiecznym dárem choć náſzymi wſiami.
31:
Dobra Exekucia/ ále mowi ſrogo/
32:
Wſzędźie Hetmáná muſzá kupić bárzo drogo.
33:
Aza nie znáć że w Polſzcze Tarnowſcy pomárli?
34:
Gdyż nám nieprzyiaćiele ták wiele wydárli? | Nie |
strona: B4v
| PROteus |
1:
Nie źle że Alexándrow Státut fforytuieſz/
2:
Ale więc tym ſpoſobem Moſkwy nie z hołduieſz.
3:
O tym doſyć/ bo widzę że ſię iuż gotuią
4:
Ná woynę ći Rycerze/ iuż im konie kuią.
5:
Ale ſię w nich leniſtwá po troſze záwadza/
6:
Tym kſztałtem nieprzyiaćiel pod nas ſię podſadz[a].
7:
Iedni iuż ná Gránicy głowy náſtáwiáią/
8:
Drudzy ſię ieſzcze domá dopiro żegnáią.
9:
Owa Boże day ſzczęsćie/ choć ſię bić będźiemy/
10:
Choćia ná przywitánie domá zoſtániemy.
11:
Podźmy iuż do tych rzeczy co ſię dźieią domá/
12:
Naprzod niedbáłosć náſzá ieſt ludźiam świádomá.
13:
Wſzędy nam przypiſuią że długo ſypiamy/
14:
A nie plone to rzeczy iáko wſzyſcy znamy.
15:
Acz to (mamli prawdę rzec) práwie ták być muśi/
16:
Gdyż nas namilſzy Trunek do świtánia duſi.
17:
Drugim ráne wſtawánie płáći ſię ſowito/
18:
Może być wielka praca ále wielkie myto.
19:
Ale coż nam do kogo? Ia też milczę o tym/
20:
Będźieli trwáłe ſzczęsćie to vyzrymy potym.
21:
Rzekł mi ieden nie dawno/ Moy dobry ſąſiedźie/
22:
Nie miey proſzę ćię ze mną ſpráwy po obiedźie.
23:
Ráno ſię o Gránice ſwárzę y Viázdy/
24:
W ten czás mi ſą życzliwe y Niebo y Gwiazdy.
25:
Bo ſkoroby ſię Słońce z Południá schyliło/
26:
Ani tobie áni mnie ná rękę by było.
27:
Gdyż ná ten czás bywáią ták okrutne ſwary/
28:
Ze więc każe zá ſobą drugi woźić Máry.
29:
To mnieyſza/ gdy depcemy pſzenice y żyto/
30:
Pewny Kopiec przy ktorym kilká ich zábito.
31:
A to wiem że gotowym Bog płáćił drugiemu/
32:
Ktory drogą Pſzenicę ſkáźił niewinnemu.
33:
Przy náſzym przyiaćielu ſtoimy ile ſłuſza/
34:
Dobry przyiaćiel/ to wiem/ ále lepſza Duſzá.| Snadź |
strona: C
| ábo Odmieniec. |
1:
Snádź o niey ſłábo dźierżyſz (prożno o tym gadáć)
2:
Zábiię/ pry/ ſąſiádá/ káż páchołkom wſiádáć.
3:
A ſam nie wie/ choć mądry/ co iemu Bog mysli/
4:
Słucháy/ nic nam śmiertelnym po tey hárdey mysli
5:
Lecz vchodząc trudnosći/ wioſkę zápiſuieſz.
6:
Ledá komu: poczćiwiey ták go zámorduieſz.
7:
Po tym viedźieſz z Polſki/ by iáki gołotá/
8:
Aż do iednánia przydźie: A w ten czás gdźie cnotá?
9:
Głowy teras ták ważne iáko łby Skopowe/
10:
Czuyćie ſię iuż w tey mierze vchwały Seymowe.
11:
Ludźi zámordowánych krew ku Niebu woła/
12:
Mowmy przedſię/ będźie w czás pilnieyſza ſtodołá.
13:
O czym mysląc gorzkimi łzámi ſię oblewam/
14:
Da pan Bog co lepſzego/ iáko ſię ſpodźiewam.
15:
Ale idąc k ſwey rzeczy/ temu ſię dźiwuię/
16:
Ze w wáſzych kołácyách ſmáku nie náyduię.
17:
Bo to rzecz nie wątpliwa że wáſze bieſiády/
18:
(Zwłaſzczá ná wet) o Wierze dyſputuią rády.
19:
Ták prá wie y Rzymiánie przed láty czynili/
20:
Ale ie Sátyrowie w tey mierze gánili.
21:
A chcą ći być Doktorami co nic nie vmieią?
22:
Tym rozumu przybywa gdy ſzyię náleią.
23:
Fráſzká v was sfarzyć ſię o Páńſką wieczerzą/
24:
Choć o tym nie iednáko miedzy wámi dźierżą.
25:
Powádźiłá was (ſłyſzę) oná ſwięta Troyca/
26:
Chcećie wiedźieć iáko Syn vrodził ſię z Oycá.
27:
Chcećie wiedźieć iáko Duch z obudwu pochodźi/
28:
A widzę żeśćie bárzo w tych náukách młodźi.
29:
Iedni chcą áby Iſtność w trzech oſobách byłá/
30:
Drudzu záſię (a widzę że tych bárzo ſiłá)
31:
Twirdzą ták/ że w Iſtnosći ſą trzy Relácyie/
32:
Trzeći precz odrzucáią ty trudne Queſtie.
33:
Z tąd wielkie zámieſzánia roſtą y faſoły/
34:
Drudzy ſię kordá rádzą nie prawdźiwey ſzkoły. | C | Acz |
strona: Cv
| ábo Odmieniec. |
1:
Acz Wiárá ieſt dar Boży/ ktorą Duch ſzáffuie/
2:
Y dawa tym ktore Bog od wieká miłuie.
3:
Iuż Káptur Aryánſki Brát twoy ná ćię kładźie/
4:
Ty go Sábelianem názywaſz y w rądźie.
5:
A Rzymiánie z obudwu isćie ſłuſznie ſzydzą/
6:
Ewángelią ſwiętą proſtym ludźiom hydzą.
7:
Otoż k czemu wam wyſzły ty przeklęte ſwary/
8:
Ze po Wſiách y po Mieśćiech maćie rozne Fáry.
9:
Czuy ſię Ewángeliku iesli nie celuieſz/
10:
W złych ſpráwách Rzymiániná ktorego winuieſz.
11:
Abo nie práwy twoy Bog/ ábo mu nie wierzyſz/
12:
A gdyż ſię go nie boiſz/ słábo o nim dźierżyſz.
13:
Powiedz mi (bo nie mowię z tobą iák z Doktorem)
14:
Y czemu wżdy nie chodźiſz głádkim proſtym Torem
15:
A ten v mnie Tor proſty/ nie gdźie wielkosć chodźi/
16:
Ale gdźie Pan ſtadko ſwe tu wzgárdzone wodźi.
17:
Bogá znam y miłuię/ o iego Iſtnośći/
18:
Nic nie piſzą (mym zdániem) Rybitwowie prosći
19:
A wiem to że z Proroki we wſzem ſię zgadzáią/
20:
Wſzyſcy Miſtrzá iednego z námi ſpolnie máią.
21:
Ziárno wolę okrom plew/ gdy mi to Bog dáie/
22:
W tym baczę że ſą rozne náſze obyczáie.
23:
A wierz mi że w ſwey dumie trzech Bogow nie kuię/
24:
A z Aryuſzem lepiey niżli ty ſzyrmuię.
25:
Przysády v mnie niemáſz áni żużelice/
26:
Trzymam ſię co nabliżey niebieſkiey Kuznice.
27:
Iuż ty wierz iáko raczyſz/ á każ ſobie ſłużyć/
28:
Tey Máteryey nie chcę tu ſłowy przedłużyć.
29:
Iedno mi nie chćiey więcey ludźmi állegowáć/
30:
Anize mną w Miemieckim Kiriſie woiowáć.
31:
Nie śli iuż do Genewy po ſzáble y kordy/
32:
Chybábyś ty chćiał ćiągnąć ná tátárſkie Ordy.
33:
A iesli w tobie ieſt wſtyd/ nie posleſz do Rzymá/
34:
Da Bog iż kiedy przeyzryſz twoimi oczymá. | Bog |
strona: C2
| PROteus |
1:
Bog prawdźiwy co wſzytko ku chwale ſwey czyni/
2:
A z ktorym ſpráwy nie ma oná Goſpodyni.
3:
Ktorą ſię broni on Włoch od was oſądzony/
4:
A niewiem też dla czego/ bo wáſz brát rodzony.
5:
Ale przeto was mierźi że w nim gębá płocha/
6:
Ktemu krzywo pátrzyćie ná káżdego Włochá.
7:
Nie wiem iesli dla tego ze iadáią żáby/
8:
Muſi być gniewu tego początek nie ſłáby.
9:
Y czemy ty proſtaku nie wyznawaſz wiáry/
10:
Iáko Ian/ Piotr/ y ine Kosćielne filary?
11:
W Bogá wierzę/ ktorego Kryſtus Oycem zowie/
12:
Ktorego ſpoſobieni ieſteſmy ſynowie.
13:
Tęgo mię Piſmo vczy: nád to w iego Syná/
14:
Ktory ieſt Słowo wieczne/ zupełna przyczyná.
15:
Wiecznego ſzczęsćia mego: Bog błogoſłáwiony
16:
Y człowiek/ Bog prawdźiwy w ćiele obiáwiony/
17:
Nie wtory Bog/ áni tym czym ieſt Oćiec iego/
18:
Bo tego zowie Paweł Bogá iedynego.
19:
Bogow liczyć nie vmie lud Páńſki przebrány/
20:
Ten ktorego nie zwalczą y Piekielne Brany.
21:
W Duchá ſwiętego wierzę iáko y Przodkowie/
22:
Mowię iáko Prorocy y Apoſtołowie.
23:
Ktory z Oycá pochodzi/ y od Syná bierze/
24:
W tey prośćiuchney chcę vmrzeć á nie w iney Wierze.
25:
Ktoby chćiał inſzą Wiárą doydź ſzczęsćia wiecznego/
26:
Może smiele koſztowáć nie bronię mu tego.
27:
Lecz czego nie obiáwił w piśmiech on Duch ſwięty/
28:
Przecz ſię tego domysla náſz rozum nádęty?
29:
Nie ieſtem Theologiem iáko y ty Bráćie/
30:
Ani mi Boże day być w tym twoim kieraćie.
31:
Ale mi tego nigdy nie wybiieſz z glowy/
32:
Iż do Wiáry zbáwienney trzebá proſtey mowy.
33:
Tákiey ktoraby y nam proſtakom ſłużyłá/
34:
Bo nie tylko vczonym wieczna rádosć miłá. | C 2 | My |
strona: C2v
| PROteus. |
1:
My tedy co o Wierze máło rozumiemy/
2:
Nie brodźmy tám z kąd potym wybrnąć nie możemy.
3:
Nie sffarzmy ſię o ten punkt ktory nie ieſt w Kredźie.
4:
Buduymy ſię ná ſkále nie ná gołym ledźie.
5:
Widzę że ſię tá ſpráwá názbyt przedłużyłá/
6:
Wierz że mnie ſamemu nie ku mysli byłá.
7:
Tych ſwarow nie rad widzę nie rad ich wſpominam/
8:
Nie przyſtoią nikomu/ pogotowiu y nam.
9:
Lecz iáko to nieſzczęsćie pániue w Kośćiele/
10:
Ieſt miedzy ſtanem ſwieckim nierządu ták więle.
11:
Tám przed wáſzym pokoiem (dał by to Bog z Nieba/
12:
Aby w prawdźie był pokoy/ tego by nam trzebá)
13:
Pátrzćie ná ſwe chłopiętá iák ſprosnie wołáią/
14:
Y ná ſię Kordow wáſzych v drzwi pomykáią.
15:
O to ſwego Márſzałká prożno maćie winić/
16:
Podobno ma nieborak z głowámi co czynić.
17:
Ziemię tłucze niewinną/ Kiy nie ieden w trzáſki/
18:
Ogłuſzą go ná koniec ty zmieſzáne wrzaſki.
19:
Baczę iáko ſię wierći/ po iego poſtáwie/
20:
Znáć że ſię máło kocha w tey ták dźiwney ſpráwie.
21:
Tám was nie wielki poczet/ á wżdy rozerwány/
22:
Iedni z wolnosćią dźierżą/ drudzy záſię z pány.
23:
To widzę: Lecz mię ſtráſzy Ezopowá kániá/
24:
Przeto że miedzy wámi zgodá bárzo tania.
25:
Ezopá wam zálecam/ nie Prorockie kſięgi/
26:
Pewnie ich nie kupićie/ prze ten rząd wáſz tęgi:
27:
Może być iákom ſłyſzał y druga przyczyná/
28:
Bo drugi zá to woli kupić bęben winá.
29:
Podobno iáko żywo ták było ná świećie/
30:
Tuſzę że tu PROteus o tym dármo plecie.
31:
Ale ſwey powinnosći muśi cżynić doſyć/
32:
Gdy ſię pokrzywy mnożą/ iáko ich nie koſić?
33:
Podzmy do tych co ſwięte piſmo zowie Bogi/
34:
Boći ſnadz potrzebuią y náſzey przeſtrogi. | Vpo= |
strona: C3
| ábo Odmieniec. |
1:
Vpominam was tedy/ łáſkáwi ſąſiedźi/
2:
Bysćie ſię nie wádźili kędy głowá ſiedźi.
3:
Bogowie záwżdy zgodni/ chybá ći zmysleni/
4:
Ktore chwali pogańſtwo y ludźie ſzaleni.
5:
O tych więc piſze Homer/ nie wiem iesli báie/
6:
Kto vmie/ niech tám czyta: niechay mi nie łáie.
7:
Miedzy tymi ſą woyny nigdy nie ſkończonę/
8:
Tám Oćiec ie dźiátki choćia nie wárzone.
9:
Tám przed Synem vćieká Oćiec choćia chromy/
10:
Tám ſobie wydźieráią Zamki/ Miáſtá/ Domy.
11:
Tám zazdrosć nie wymowna w tych Bogách pánuie/
12:
Tám drugi choć nie młody przed Bogi kugluie.
13:
Acz w prawdźie to rownieyſza w tym ſnadź niemáſz grzechu/
14:
Iednym o troię idźie/ nie chce ſię im śmiechu.
15:
Niebieſka Goſpodyni nie chce towárzyſzki/
16:
A nie ſtoią iey gniewy zá borowe Szyſki.
17:
Bo przedſię ſyn Sáturnow ktory niebem włada/
18:
Gdźie go dobra mysl wiedźie ffortelem ſię w krada.
19:
Ktoby mogł temu ſproſtáć áby piorem ſwoim/
20:
Ich nierządy wypiſał? wſzák o to nie ſtoim.
21:
Bowiem co nam po ſpráwách tych boſzkow niezgodnych
22:
Gdy mamy miedzy ſobą wiele ludźi godnych?
23:
Ale iako to prawdá/ ták by tego trzebá/
24:
Abyſmy tu nie dármo vżywáli chlebá.
25:
A co ieſt Krolewſkiego Krolowi wroćili/
26:
Oyczyźnie ſwey z ochotą y wiernie ſłużyli.
27:
Więc kogo Bog wydźwignął z domowego błotá/
28:
Aby temu nád złoto milſza byłá cnotá.
29:
Niechay będźie ſkromnieyſzy choćia idźie wzgorę/
30:
Pom niąc ná to że rychło może ſtráćić ſkorę.
31:
Vpominam też ćiebie co ſię boiſz Woyny/
32:
Nárzekáiąc ná Pobor tym czáſem przyſtoyny/
33:
Y ná okázowánie ſłowá rzecz nie dáieſz/
34:
Choć o ſwoiey godnosći známienićie báieſz. | C 3 | Twoiá |
strona: C3v
| ábo Odmieniec. |
1:
Twoiá to rzecz podobno z Koflem w Kárczmie ſiedźieć
2:
Ganiſz to że o ludu ſwoim Krol chce wiedźieć.
3:
Ieſli rzeczeſz dla tego/ áby náſze śiły/
4:
Táyne były ták powiem towárzyſzu miły/
5:
Niechay wie Nieprzyiaćiel/ iż Polſka Koroná/
6:
Nie ieſt ſzerokim Murem nigdźiey otoczoná.
7:
Ale Rycerſkim ludem tymi przypráwámi/
8:
Ktore iemu zależą/ iż też miedzy námi
9:
Czuią ludźie iáka w ich Przodkoch byłá cnotá/
10:
Ktora im ſtałá zá żelázne wrotá.
11:
Ia bych go tym odpráwił: Ale z drugiey ſtrony/
12:
Kiedy ſpołecznie rádźiem około obrony.
13:
Mym zdániem że w tey mierze ieſt porządek ſłáby/
14:
Ledwo ſię vrádźiło/ alić o tym Báby
15:
Plotą z ſobą ná Rynku á zwłaſzczá w Krákowie/
16:
Gdźie gniazdo ſwoie máią poſtronni Szpiegowie.
17:
Iuż temu zábiegayćie ktorym to przyſtoi/
18:
Prośćie Bogá/ on wáſzych dźierżaw nie rozdwoi
19:
Acz to wiem że przed twymi trudnemi ſpráwámi/
20:
Báwić ſię nie możećie długimi prosbámy.
21:
Dłuzſzy liſt v Spártanow niż wáſze paćierze/
22:
Dobrzysćie Krzesćiánie mogę rzec w tey mierze.
23:
Przeto was Bog wyſłuchał y záwżdy wyſłucha/
24:
Y da wam ku náuce wáſzey ſwego Duchá.
25:
Ale rádzę z tym Gosćiem ábysćie mniey pili/
26:
Zebysćie go w głębokim Koflu nie topili.
27:
Rhetoryki nie vmiem/ niech ze mnie nie ſzydzą/
28:
Nie zwyczáyna v mnie twarz iáko wſzyſcy widzą/
29:
A podobno iáka twarz táka też y mowá/
30:
Iáki v kogo rozum/ tákie będą ſłowá.
31:
Acz ktoby chćiał obáczyć co Swiát przed ſię bierze/
32:
Nie zoſtáłbym podobno wam winien w tey mierze.
33:
O nieporządnych ſpráwách kto porzadnie mowi?
34:
A za Zydowie nie ſą złodźieie domowi? | Ale |
strona: C4
| PROteus. |
1:
Ale ktory z nich wiſi? Temu ſię dźiwuię/
2:
Choć w prawdźie tu przyczynę nie żádną náyduię.
3:
Miſternym ludźiam trzebá miſterney czeládźi/
4:
Toby chudym ſzkodźiło/ bogátym nie wádźi.
5:
A zwłaſzezá gdźie ieſt práwo iáko páięczyná/
6:
Sieći tárga kto możny/ vwiaznie chudźiná.
7:
Przecz ná mię krzywo pátrzyſz? czemuś tak złey myſli
8:
Wſzák wieſz żechmy tu ſobie pobłáżáć nie przyſzli.
9:
Poblażáią ći ſobie co łotrowſkie żyią/
10:
Y podźięmnym mocárzom ná ofiárę tyią.
11:
A wżdy mi tego nie gań/ co czáſem błáznuie/
12:
Mądry ktory w tey mierze czuynie poſtępuie.
13:
Tym miſternym rzemieſłem wſzytcy wſkurać máią/
14:
Ktorzy świát nie łáſkáwy przećiw ſobie znáią.
15:
Ale przeto iż nie ſą z przyrodzęnia tędzy/
16:
Potrzebuią ći wioſek/ á owi pieniędzy.
17:
Acz (po prawdźie) do dobrey ſławy tá zła drogá/
18:
Niechay wam będźie (proſzę) miłá tá przeſtrogá.
19:
Przyſzło mi tu ná pámięć co wam teraz powiem/
20:
Dobrymi goſpodarzmi poſpolićie zowiem.
21:
Co ſię o dobrą czeladź napilniey ſtáraią/
22:
Chędogą goſpodynią dla Nábiału máią.
23:
Tu ieſt Folwárk niemáły/ Dobytku w nim ſiłá/
24:
Ale rządu nie widzę: By też Rola byłá
25:
Nalepſza/ iednák z ſiebie Pſzenice nie rodźi/
26:
Oráć trzeba: Leniſtwo ludźiam wielce ſzkodźi.
27:
A gdy ſię o tych rzeczách miedzy námi plećie/
28:
Powiem wam/ Goſpodarze/ co tego nie wiećie/
29:
Trudno krom Goſpodyniey wam robić Gomołki/
30:
Ale záſię mieć trzebá w groźie ſwe Páchołki.
31:
Bo tám chodzą sámopáſz pod Zamkiem w Krákowie/
32:
Czáſem idą zá nimi dla rządu Pánowie.
33:
Nie boia ſię choć widzą Korczaká bez głowy/
34:
Bo też kryiomką łowią iáko nocne Sowy. | A choćby |
strona: C4v
| PROteus |
1:
A choćby ty mysliwce záſtano y z trudem/
2:
Vmieią ſię wywikłáć. Głos też miedzy ludem/
3:
Zeſię w tych hoynych gosćiách niektorzy kocháią/
4:
Przeto że z nich obronę y pieniąſzki máią.
5:
Nie śmiertelna to winá/ iáko Popi vczą/
6:
Z tąd im idą obroki/ ktoremi ſię tuczą.
7:
Ięſt v mnie náuczyćiel iśćie bárzo tani/
8:
Ktory w cudzey oſobie ſwoy wyſtępek gáni.
9:
Niewiem przecż Papieżowi ták bárzo tu łáią/
10:
Gdyż od Máłp co po Seymiech náſzych ſię tułáią
11:
Smiemy brać Czynſz przeklęty/ iáko Papieżnicy/
12:
Tákże y ći co w rzkomo ſą Ewángelicy.
13:
Przeto ſię nam ſzczęsliwie w ſpráwách náſzych dźieie/
14:
Przeto Rzeczpoſpolita náſzá ſię nie chwieie.
15:
Chćiałem ſię tu vkłonić: Lecz mię nápomina/
16:
Y práwie gwałtem dźierży potrzebna przyczyná.
17:
Abym tych ludźi przeſtrzegł co nam gánią Poſły/
18:
Láiąc im iáko Fłiſom gdy zle robią Wioſły.
19:
Wſzákeśćie ſobie bráćia/ v was ſpolne rády/
20:
Poki ćicho być może/ nie ſzukáyćie zwády.
21:
Iesli maſz co lepſzego niż náſzy Poſłowie/
22:
Mowże/ ćiebie poznáią zá rázem po ſłowie.
23:
Nie twoiá to rzecz/ bráćie Seymowe vchwáły.
24:
Gáńić: widzę że długi rozmyſłem ſię ſtały.
25:
Ale wżdy tu wiernego trzebá Kronikarzá./
26:
Nie fukáć nań ták bárzo iáko ná Krámárzá.
27:
O nas dáwáć rozſądek będą Potomkowie/
28:
Ieſteſmy wſzyſcy Ludźie á nie Aniołowie.
29:
A náſzy Szácunkarze co Poſły winuią/
30:
Y coż wżdy domá ſiedząc nam lepſzego kuia?
31:
Ieden Sąſiádá ſwego iáko Turczyn łupi/
32:
Drugi Pozwy gotuie/ boć ieſt w tym nie głupi.
33:
Trzeći ſię ze Pſy włocy cáły dźień po Borze/
34:
W ten czás wie miły pan Bog iáki rząd we Dworze. | Czwar= |
strona: D
| PROteus |
1:
Czwartemu nic po żenie: A wżdy Prorokiui/
2:
Gdy ſię on záfráſuie/ dobrą mysl mu czyni.
3:
A gdybych chćial wyliczyć wſzytki do iednego/
4:
Miałbych ſnadź tu co czynić aż do dniá ſądnego.
5:
Iákiekolwiek ſą rády y ſpráwy Seymowe/
6:
Iákiekolwiek ſą záſię poſtępki domowe.
7:
Poyrzyſz tám gdźie ieno chceſz iuż prze náſze grzechy/
8:
Zadney nadźieie niemáſz/ ni żadney poćiechy.
9:
A iesli Práktykarzom náſzym wierzyć mamy/
10:
Przeczże ſwych obyczáiow wżdy nie polepſzamy?
11:
Odmiány nie wiem iákiey gwiazdámi dochodzą/
12:
A w ſwoich Trepkách przedſię Bárnádyni chodzą.
13:
A iákom począł mowić/ ták powiedam śmiele/
14:
Nic zdrowego nie widzę w tym ták pięknym ćiele.
15:
To śmieſzna że tu ieden drugiego winuie/
16:
Tym ſię przyczyná złego nigdy nie náyduie.
17:
Bo náſz Kátholik łáie ludźiem rożney wiáry/
18:
Ci záſię nárzekáią ná Rzymſkie przywáry.
19:
Cłonki mowią o głowie/ á ſobie folguią/
20:
A dźiwna to że ſwoiey choroby nie czuią.
21:
Ná Litwę nárzekamy/ Litwá záś ná Láchy/
22:
V obudwu Narodow płáczu pełne Gmáchy.
23:
Iam to nie dawno ſłyſzał gdy ſię w ręcz ſwárzyli
24:
Dwá Ziemiánie/ á wierzmi że w ten czás nie pili.
25:
Powiedzmi/ pry/ Rycerzu ſławy znákomitey/
26:
Iáko ſię godźi ſłużyć Rzeczypoſpolitey?
27:
Wotuieſz ná obronę/ y kto ćię w tym gáni/
28:
Chybá nie ſyta chćiwosć/ oná ſproſna Páni?
29:
Ale chćiey mądrze golić: Bo ćię Niebo widźi/
30:
Kiedy więc ludźie nie chcą/ to ſię zá nie wſtydźi.
31:
Kupne ſzczęsćie nie trwáłe/ piſał Ian z T[a]rnowa/
32:
Boday káżdy rozumiał ty poważne ſłowá.
33:
Prawdá że co kto kupił/ może rzec/ To moie/
34:
Iemu nie wezmą tego ni práwá ni zbroie. | D | Nie |
strona: Dv
| PROteus. |
1:
Nie boy ſię ty y Turká/ gdyżeś zoſtáł Pánem/
2:
Dla tego chćiał bych y ia tu być Káſztellánem.
3:
Drugi rzekł/ nie godźi ſię Sláchćie łámáć práwá/
4:
Zalći ſnadź że mi więcey niż tobie doſtawa.
5:
Ia ćiebie z podobieńſtwá/ Pánie/ nie chcę ſądźić/
6:
Ale to śmiele rzekę/ tobie ſię chce rządźić.
7:
Ieſt moy pan ná mię łáſkaw/ ty mię w tym winuieſz/
8:
Czyhaſz ná mą wyſługę/ przeto pochlebuieſz.
9:
Pięknieli moię ſzyię otacza to złoto/
10:
Cożći ná tym? Ia ſam wiem. Ty ſie nie ſwarz o to.
11:
Nuż ty też/ PROteuſie/ rácz co mowić k temu/
12:
Máło powiem/ nie trzeba wiele ſłow mądremu.
13:
Káżdy wodę ná ſwoy młyn po ſtáremu wiedźie/
14:
O tym náſze rozmowy przy każdym obiedźie.
15:
Ktoby mi dźiś rzekł w Woyſzcze/ Rycerzu mień Háſło.
16:
Cobych miał inſzego rzecz? Lákomſtwo nie zgáſło.
17:
Dla ktorego nie tylko vboſtwo żáłuie/
18:
Sámá Rzeczpoſpolita iuż ſię ledwo czuie
19:
O ſwą krżywdę nie mowi/ to wſzytkim rzecz iáwna/
20:
Zgáſłá w nas ku ſwey mátce miłosć ſtárodawna.
21:
Trzebáby iey iákiego wżdy Prokuratorá/
22:
I tegoby poruczyć Bogu Rewizorá.
23:
Bo tuſzą mu że dármo z końmi ſię zátrudźi/
24:
Wino dźiś w Połſzcze piią/ z tąd rozum v ludźi.
25:
Ale gdyby oyczyzná mowny ięzyk miałá/
26:
Tákby ſię ná ty ſwoie ſyny vſkarżáłá.
27:
W potrzebie przyiaćielá poſpolićie znáią/
28:
Synowie ſwym rodźicom pomoc więc dawáiá.
29:
Ty ſwey żáłoſney mátce y groſzá żáłuieſz/
30:
A z Woyſkiem ná ſąd iedźieſz gdy ſię z kim práwuieſz.
31:
Ná ſąſiáda Páchołki/ Zbroie/ Konie zbieraſz/
32:
Matce ſwoiey z poſługi czemu ſię wydźieraſz?
33:
Iam ieſt chudy źiemiánin/ wierá nie poiádę/
34:
Roznmiem/ ty ſię chowaſz ná domową zwádę. | A choćby |
strona: D2
| ábo Odmieniec. |
1:
A choćby ná ćię względu nie miano v Dworu/
2:
A za od ſławnych mężow nie możeſz bráć wzoru?
3:
Co przed tym zá Oyczyznt gárdłá ſwe ważyli/
4:
Y rownym pocztem Woyſká groźnie roſproſzyli?
5:
A drudzy chcąc rátowáć ſąſiády ſwe ſmutne/
6:
Smiáłym ſercem wſkoczyli w przepásći okrutne.
7:
Ci nie w nádźieię Stároſtw/ y márnego Złotá
8:
Krew ſwoię rozlewáli/ ſamá ſzczyra cnotá.
9:
Miłosć dobrá ſpolnego/ y chuć ſławy wieczney/
10:
Spráwiłá to że byli mysli ták beſpieczney.
11:
Kwártałow nie liczyli/ ále páńſtwá wzięte/
12:
Co im były nagrodą zá prace podięte.
13:
Ale mi pewnie rzeczeſz/ że to w on czás było:
14:
Prawdá/ też rozne plemię plác ich záſtąpiło.
15:
Groźi im Nieprzyiaćiel/ dźiwy broił łoni/
16:
A nań doſtáć nie możeſz ni Zbroie ni Koni.
17:
Z ogromnym pocztem iedźieſz ná káżde Weſele/
18:
Przed ſwoim Fraucymerem ty hárcuieſz ſmiele.
19:
Gdźie ſłuszney trwogi niemáſz/ gdźie dáleko guzy/
20:
Tám każeſz ná ſwym Freźie iáko ná trzy Tuzy.
21:
Ná Krzćiny bierzeſz z ſobą Oſzczepy y Miecze/
22:
Nie boy ſię/ bo dźiećiątko tobie nie vćiecze.
23:
A ná Stypę żáłoſną iedźieſz w mocney Zbroi/
24:
Tám ſię nigdy nie biieſz gdźie cnemu przyſtoi.
25:
Ná oſtátek to bywa przy káżdym iednániu/
26:
Do Boiu ſię gotuią ná ſamym świtániu.
27:
Przeto ſą miedzy wámi nieſkończone gniewy/
28:
Rosproſzy was gniew Boży iáko lekkie plewy.
29:
Nie żártći to) iesli ſię w rychle nie polepſzy
30:
Poſpolſtwo/ á ći ktorzy wrzkomo ſą nalepſzy.
31:
Ktorzy ſobie chorobę w ten czás zádawáią/
32:
Kiedy rządźić o zdrowiu tey korony máią.
33:
Ktora iuż ſwoim woźnym ták wołáć kazáłá/
34:
Ze ſię do máſzkar po tym znáć nie będźie chćiáłá. | D 2 | Da |
strona: D2v
| ábo Odmieniec. |
1:
Da Bog/ iż w rychle będźie Słońce przed iey wroty/
2:
Tedy ſię do nas wroći on piękny wiek złoty.
3:
Ná ktory pámiętáiąc/ ſerce mi ſię kráie/
4:
Pátrząc ná ty dźiſieyſze náſze obyczáie.
5:
Ieslibyśćie nie mieli potrzebnieyſzey ſpráwy/
6:
Iesli was też nie mierżą ty ſtáre zabáwy.
7:
Słuchayćie co zá roſkoſz onych wiekow byłá/
8:
Powiem ile pámięć będźie mi ſłużyłá.
9:
Iáko Pan ieden ſyna ſwego mądrze ćwiczył/
10:
A znáć że iemu Páńſtwá krom ſławy nie życzył.
11:
Synu moy/ czegoć mogę lepſzego winſzowáć/
12:
Ieno ábyś mogł ſzczęſnie á długo pánowáć.
13:
Páńſtwo z ręki Oycowſkiey naſz w dobrym porządku/
14:
Ale tobie y potym trzebá y rozſądku.
15:
Ktorymbyś mogł zábieżeć ſzczęśćiu przećiwnemu/
16:
Iśćie to nie ſolguie Kſiążęćiu żadnemu.
17:
Ale owſzem kto więcſzy o tego ſię kuſi/
18:
Nie będźieli oſtrożnym/ pewnie go záduſi.
19:
A przetoż iesliby ſię ná ćię oborzyło/
20:
A prze nierząd w twym páńſtwie zámieſzánie było.
21:
Naprzod nie chćiey ſam ſobie/ Synu/ pochlebowáć/
22:
Ani złego ſąmnienia ſłużebniká chowáć.
23:
Lákomcę miey zá czártá niech z tobą nie mięſzka/
24:
Ten ktorego vwiodłá do pychy zła śćieſzká.
25:
Nie odwlaczay karánia przeſtępcy iáwnemu/
26:
Dla przeſtrogi Dworzánom y ſłudze przyſzłemu.
27:
Pozbywſzy tey zarázy/ y przeklętey zgráie/
28:
Mądrosć będźie rządźiłá twoie obyáyaie.
29:
Dopiro Pánem będźieſz/ mogęrzec ſwobodnym/
30:
Y ludowi twoiemu Wodzem práwie godnym.
31:
Po tym miey ludźie godne/ y świádomey cnoty/
32:
Y poſadz ie ná mięſcn oney przeſzłey roty.
33:
Przeſtrzegáiąc ich naprzod áby ſię chronili/
34:
Tego co nie przyſtoi/ y wiernymi byli/ | Pomniąc |
strona: D3
| PROteus. |
1:
Pomniąc ná tę co czyni wſzytko wedle wági/
2:
Oczy ſobie záſłánia/ ma w ręce miecz nági.
3:
A gdźieby ſię tym kſztałtem ſpráwowáć nie chćieli/
4:
Rádzęc áby v ćiebię ći mieſcá nie mieli.
5:
Niechay też domu twego gracze nie vznáią/
6:
Ni Hułtáie ktorzy ſię po świećie tułáią.
7:
Potrzebne ludźi choway/ ſtrzeż ſię prożnowánia/
8:
A bądź we wſzytkim pilen ſwego powołánia.
9:
Miey ty ná dobrey pieczy co ſą ná Vrzędźie/
10:
A káżdemu niech prędka ſprawiedliwosć będźie.
11:
W kim by więc cnotá byłá/ y porządna ſpráwá/
12:
Ktoremu też z pilnosćią biegłosći doſtawa/
13:
Cieſz go hoyną ſwą ręką/ choćia nie ieſt głodny/
14:
Ieſt káżdy wierny ſługá nagrody ſwey godny.
15:
Złych nie ćirp w ſwoiey źiemi/ ták vczyniſz ſobie
16:
Wieczny pokoy/ co będźie y długo po tobie.
17:
Kto ćię o vrzędy choć Duchowne proſił/
18:
Stáray ſię áby táki zá to wſtyd odnoſił.
19:
Bo tym iednym żądániem niegodnym ſię czyni/
20:
Przeto vrząd ták zacny niechay biorą ini.
21:
Ktory prágnie vrzędu y dla tego ſłuży/
22:
Aż go ſiwy włos zaydźie/ y k temu ſię dłuży.
23:
Ná to ſię on nie godźi/ nie wie czego ſzuka/
24:
Táki winnego broni ná práwego fuka.
25:
A gdy Páſtyrz nic nie ma práwego Páſtyrzá/
26:
Y owſzem obyczáie okrutnego Zwierzá.
27:
Temu nielza iedno wziąć z tytułem dochody/
28:
Y dáwáć godnieyſzemu/ nie Wśi/ Miástá/ Grody.
29:
Lecz tákie wychowánie ktoreby przyſtało/
30:
Zle gdźie názbyt/ tám gorzey gdźie dawáią máło.
31:
Niech mięſzka przy ſtadku ſwym/ nie przy twoim d[worze]/
32:
A niechay nie żnie żaden kędy ſam nie orze.
33:
W tey mierze twą ſtátecznosć niech wſzyscy vznáią/
34:
Niechay twoi poddáni dwu pánow nie máią. | Bowiem |
strona: D3v
| PROteus. |
1:
Bowiem Pánu zalezy wſzytko mieć ná pieczy/
2:
Coby było k dobremu poſpolitey rzeczy/
3:
Pzytym v ſądow twoich ma być táka ſpráwá/
4:
Aby nikt nie nárzekał ná odwłoczne práwá.
5:
Prokuraty daſz kárać gdy złey rzeczy bronią/
6:
Przedáyna v tych gębá/ Piekłá ſię nie chronią.
7:
Godnym daway Vrzędy záras gdy wákuią/
8:
Bo ty długie nadźieie ſercá ludźiem pſuią.
9:
Gdy dáwáć nie maſz woley/ nic po obietnicy/
10:
Ale wżdy niech nie płáczą twoi Domownicy.
11:
Czekaiąc twych obietnic niechay ſię nie dłuża/
12:
Niech ći biorą nagrodę ktorzy wiernie ſłużą.
13:
Káżdego zrzuć z Vrzedu/ choć po ćichu krádnie/
14:
Opilcá/ Synu miły/ niech Sądem nie władnie.
15:
Niech będźie wolny przyſtęp do ćiebie káżdemu/
16:
Nie odmawiay ſłyſzenia czleku proſzącemu.
17:
Vboſtwá więcey ſzáuuy/ niż wielkiego Páná/
18:
Niech będźie iego krzywdá z łáſką wyſłuchaná.
19:
Zwłaſzczá gdy ſkárgá przydźie ná twe Vrzędniki/
20:
A zachoway od gwałtu ſtrapione nędzniki.
21:
Każdego ćieſz czym możeſz/ nie daway nikomu
22:
Od ćiebie z ſmutnym ſercem odchodźić do domu.
23:
Doyrzy ſwych Miaſt y zamkow iáko Pan oſtrożny/
24:
Zá tym nieprzyiaćiołom twoim będźieſz grozny.
25:
Poddánych nie vćiſkay podatkiem nie ſłuſznym/
26:
Byś ſnadź zle nie ſzáfował ſwym zbáwieniem duſzny
27:
Ktemu twoich dochodow nie vtracay márnie/
28:
A niech ſierotki k ſobie twoiá dobroć gárnie.
29:
Wdow vbogich bądź oycem y ſtrapionych ludźi/
30:
Do tego niech ćię ſławá y Boży głos budźi.
31:
Gdźie będźieſz z ſwoim Dworem/ chćiey ſię thák ſpráwowáć
32:
Aby ſię na twą czeladz nie mogł nikt żáłowáć.
33:
Tego też miey zá Zdraycę co tobie pobłaża/
34:
Bo ten iad ſerce Páńſkie náwićcey zaraża. | Wiedźieć |
strona: D4
| ábo Odmieniec. |
1:
Wiedźieć co ludźie mowią o tobie/ nie wádźi/
2:
Bowiem gdźie ſię nieſtrzegą/ prawdę mowiá rádźi.
3:
Będźieli co chwálnego/ o lepſze ſię ſtárać/
4:
Ale gdźieby ináczey/ maſz ſam ſiebie káráć.
5:
Ná tych rádźie przeſtaway/ ktorym prawdá miłá/
6:
A nawięcey gdźie mądrosć k temu przyſtąpiłá.
7:
Ktorzy ſobie v Dworu ſzukáią przyiázni
8:
Obłudnym nabożeńſtwem/ nie máią być ważni.
9:
W tych ſię kochay nawięcey/ ktorzy trwáią w Wierze
10:
Prawdźiwey ſpełná dźierżąc Niebieſkie przymierze.
11:
Gdy ſię w tobie okażą ty poſtępki ſwięte/
12:
Vſtáną w twoich páńſtwách y woyny przeklęte/
13:
Tym kſztałtem pámiętnego vbędźie Sędźiemu/
14:
Rad będźie káżdy ſłużył Pánu ták rządnemu.
15:
Tym ſię rozmnoży w ſercách przyiazń Bogu mila/
16:
Owſzem ktora od niego ná tęn świát z ſtąpiłá.
17:
Ludźie dobre poſtępki będa ták miłowáć/
18:
Ze w nich ieden drugiego będźie chćiáł celowáć.
19:
W czym będźie ſmák nieiáki niebieſkiey rádosći/
20:
Ktora ieſt pożądnieyſza niżli źiemſkie Włosći.
21:
Miłuy Bogá z boiáznią: Bo ten wſzytkim władnie/
22:
A cobyś ieno począł/ ſzczęsliwieć przypádnie.
23:
Poki Duch w tobie będźie/ miey w ſercu ty ſłowá/
24:
Z tym niech ćię Bog on mnoży w łáſce ſwey záchowa.
25:
Ia też mili ſą ſiedźi/ o to proſzę Bogá/
26:
Aby tu wieczna wolnosć/ oná perłá droga/
27:
Między wámi mięſzkáłá kiedy będę w Niebie/
28:
Zeby też twoy potomek mogł to mieć od ćiebie/
29:
Co tobie Dźiad y Prádźiad dźiedźicznie zoſtáwił/
30:
Nie proſzę ćię ábyś mu lepſzą ſuknię ſpráwił.
31:
Dokończenie.
strona: D4v
1:
Zámknięnie do Poetow Połſkich.
2:
grafika
3:
grafika
4:
D
Armo ſię zá tą pracą łáſki mam ſpodźiewáć/
5:
Bo ſię ludźie o prawdę muſzą záwżdy gniewáć.
6:
Ale ludźi ná świećie/ y miedzy Polaki
7:
(Rzeczy to ſą świádome) ieſt ſpoſob dwoiáki/
8:
Iedne cnotá z baczeniem zacnie osláchćiłá/
9:
Drugie wrodzona głuposć ná wieki zmamiłá.
10:
Nie gniewa ſię o prawdę/ á ná mię nie fuká
11:
Pirwſzy poczet/ y owſzem iáko ſwego Wnuká
12:
Vprzeymie ty miłuie co przy prąwdźie ſtoią/
13:
Ale wtorego rzędu ludźie ſię iey boią.
14:
A z nią też (o ſzaleńſtwo) chodzą w odpowiedźi/
15:
Częſto dla iey ſrogosći prawdá w kąćie ſiedźi.
16:
W ten czás kłamſtwo y zdrádá ná świećie pánuią/
17:
W tęn czás ſię śmieią głupi (á báczni żáłuią.
18:
Gniewa ſię tedy ná mię tá poslednia Rotá/
19:
Nie mam ſię czego lękáć/ przy mnie ſtoi cnotá.
20:
Pod tey chorągwi[ą] ſtoię/ tey ſłużę naraczey/
21:
Poki mi nie okaże Szácunkarz ináczey.
22:
Ale iż pod tym práwem wſzyſcy ſię rodzimy/
23:
Ze choćbyſmy nie chćieli/ potknąć ſię muſimy.
24:
Wy/ ktorych ſię náuce wſzytek Swiát dźiwuie/
25:
Wy ktorym złoty wieniec Apollo gotuie/
26:
Wy ktore ſłodkim pićiem ná vczonym łonie/
27:
Karmiły wſzytki Muzy w ſwoim Heliconie.
28:
Iesli w tych nowych Rymiech będźie co winowáć/
29:
Ráczćieſz vczniowi ſwemu ná tęn czás folgowáć.
30:
By tá máła iſkierká co ſię tu wzniećiłá/
31:
Choć do czaſu przy wáſzych promieniách świećiłá.
strona: E
| Do Poetow Polſkich. |
1:
Ile was tu ieſt w Połſzcze proſiłbych z oſobná/
2:
Ale to (iáko widzę) nie ieſt rzecz podobna.
3:
Tm ſię niźiuchno kłániáć mnie ſię teraz godźi/
4:
Z ktorych zdroiow czyrpaią Poetowie młodźi.
5:
Tego zacnego Pocztu ieſt ſtárſzym Hetmánem
6:
Sławny REY/ godźien isćie być y rádnym Pánem.
7:
Przyrodzonym dowćipem wielkiey ſławy doſtał/
8:
Y ktoſz przed nim tu w Polſzcze kiedy temu ſproſtáł?
9:
Wodzá żadnego nie miał/ á trefil do ſkáły/
10:
Z ktorey płyną ſtrumienie nieſkończoney chwały.
11:
Zá nim idźie TRZYćieſki w lećiech dobrze mlodſzy/
12:
A wżdy ięzyk v niego y nád Cukier ſłodſzy.
13:
Oycá známienitego známienite Plemię/
14:
Trefiło ná złe czáſy y niewdźięczną źiemię.
15:
Tych dwu ſię nie chcę pusćić/ choć idźie przed nimi/
16:
Kochánie wieku tego: Bo Strunámi ſwemi/
17:
Y vczonym ſpiewániem ták ſię popiſuie/
18:
Ze też przeſzłemu Wieku máło vſtępuie.
19:
Wiem że chwały nie prágnie/ iemu to nie miło/
20:
Ták go wielkim baczeniem Niebo obdárzyło.
21:
Niech iuż milczą Grekowie/ niech iuż milczą Wloſzy/
22:
Y coż máią lepſzego nád Polſkie roſkoſzy?
23:
Pirwey ſię rozgniewawſzy Eolowe wiátry/
24:
Obála ſkáły twárde y wyſokie Tátry.
25:
Pirwey tám wznidźie Słońce gdźie ieſt pozna Zorzá/
26:
Pirwey ku gorze Wiſłá wroći ſię od Morzá.
27:
Niż zgasńie iego ſławá ná tey niſkiey źiemi/
28:
Gdy ſpolnie będźie w Niebie z duchy ſzczęsliwemi.
29:
Czego ná znák wdźięcznośći gdy iemu winſzuię/
30:
To czynię z powinnosći/ á nie pochlebuię.
31:
Bo iesli w moich Rymiech będźie co chwalnego/
32:
Z Niebá naprzod/ á po tym mam to z łáſki iego.
33:
A tu niech będźię Koniec tey náſzey roſpráwy/
34:
Ná ktorą iesliby kto nie chćiáł być łáſkáwy. | E | (A |
strona: Ev
| Zámknienie. |
1:
(A ſnadź tych będźie więcey iáko ſię ſpodźiewam/)
2:
Mali co/ niechay gáni/ o to ſię nie gniewam.
3:
Máło tęż dbam o zadrosć/ ktora przesláduie
4:
To co godnosć záleca/ nikim nie brákuie.
5:
Zá to iżem okazał ludźiam ich odmiánę/
6:
Niech będźie co Bog raczy/ iá ná tym przeſtánę.
7:
Ale wżdy wiernym ſtrożom/ y ras y po wtore
8:
Niech wolno będźie wołáć kiedy gore /GORE.
9:
A iesli Bog z obłokow nie spuśći nam wody/
10:
Sámi ſię nie obroniem prze náſze niezgody.
11:
Ktore nieprzyiaćiołom otworzywſzy wrotá/
12:
A trudno ſię im oprą náſze rozne Wotá.
13:
Zá tym mieyćie dobrą Noc.
14:
Piotr Stoięnſki F. Do Od=
15:
mięnca.
16:
grafika
17:
S
Luchay coć powiem. Iam z tego żáłoſny
18:
Ześ ty Odmieńcze nie chćiał czekać Wioſny.
19:
Y lepſzych pogod: Bowiem nie maſz ſzáty:
20:
Ale ſię przedſię wyrywaſz przed ſwáty.
21:
Iesli ćię nágo vyrzą białe głowy/
22:
Rzecz pewna że ćię nie miną okowy.
23:
Mrozy vdrezą na twe nágie ćiáło/
24:
Mnie w tym nie winuy: ták ſię tobie chćiáło.
25:
Gdyżeś ſwowolnie wyſzedł z mey opieki/
26:
Páná tákiego nie naydźieſz ná wieki.
27:
Kędy ſię vdaſz nieboże? do Dworu?
28:
Tám ćię nie puſzczą: Bo wiedzą żeś z moru.
29:
Do Pánow prożno/ zwłaſzczá ktorzy wczorá
30:
W Polſzcze naſtáli. Nie chcą Preceptorá.
strona: E2
1:
Láſkáwi ná ćie nie będa Práłaći:
2:
Wieſz iáki teraz v nich towar płáći.
3:
A v tych Lutrow niewiem iáko będźie/
4:
Bo widzę że ſię nie kochaſz w ich błędźie.
5:
Iesli dd Woyſká/ y tám nie maſz mieſcá/
6:
Gdyż ty pieſzego ſztrofuieſz y iezdzcá
7:
Wieſz co/ iesli tu nie naydźies Goſpody/
8:
(Rácz ćię vchowáć Boże tey przygody)
9:
Wżdy ſię na Trąbki zyidźieſz w iákim Kramie/
10:
Bo tobą nierząd Szyie tu nie złamie.
11:
grafika
12:
Cypryan Báżyłik do tegoż.
13:
P
Rzeſtań Dźiwaku wſzák iuż tego ná trzy zbyty/
14:
Ieſzcze Sátyr nie wytchnął twoy Miſtrz známienity.
15:
Ty nową woynę wſzczynaſz/ á bárzo ſię kuſiſz
16:
O nie rowne/ boię ſię/ że vſtąpić muſiſz.
17:
Lecz nie dźiw bo odmiennosć twa k temu ćię wiedźie/
18:
Rádzęc tylko z mądremi záſiáday w bieſiedźie.
19:
Bo ći wſzytko v ſiebie dobrze vważáią/
20:
Choć ich czáſem dolega ſnádnie przebáczáią.
21:
¶ Wárá Wąſá.
22:
❦
23:
grafika