![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.png){kind=logo}
![[SEARCH]](/static/img/icons/magnifier-left.png){kind=icon}
strona: 2b
A1:
Abacus, menſa eſt, vel tabula in qua aliquid deponitur: quales ſunt menſae coquorum, in quas receptacula eduliorum exponi ſolent - Stoł kucharski. ¶ Abacus, Eſt item tabula calculatoria - Stołdo rachowanią. Abaci columnarum ornamenta, et tabulae quadratae, quae epiſtyliis ſupponuntur - Obraz czworograniaſti, iakie Wgmachoch ſtawiaią.
2:
Abaculi, calculi quibus vtebantur veteres in ſupputatione diſpunctioneque rationum: qui mos etiam hodie apud omnes fere nationes ſeruatur - Liczmąnij.
3:
Abagio - Prziſłowie.
4:
Abagio - Item Przipowieſcz.
5:
Abalieno, Quod noſtrum erat alienum facio, vendo, diſiungo, ſeparo - Oddąlicz odiącz.
6:
Abalienatus, Diſiunctus, ſeparatus, venditus - Oddalony odłączony.
7:
Abaphus, Non tinctus - Nie moczony.
strona: 3a
1:
Abauunculus, Frater abauiae - Mego predziada.
2:
Abax, menſa vel tabula, in qua aliquid deponitur: quales ſunt menſae coquorum, in qua diſci, aliaque id genus exponuntur - Słuzba. Item Tablicza do rachowanią, albo do piſſanią. Abaces, vasa quaedam viliora, in quibus pretioſiora reponuntur - Puzdrodo chowanią ſtrzebra.
3:
Abba - Tata. Ocziecz.
4:
Abbas, Collegii ſocietatiſque magiſter ac moderator - Opat.
5:
Abbatiȧ, [...] pro abbatis dignitate, quam pro loco in quo habitat abbas - Opacztwo.
6:
Abbatiſsa - Przeoruſza kſieny.
7:
Abbreuio - Skrocząm.
strona: 3b
1:
Abdico, Amoueo, repudio, reiicio, imperium depono - Oddaliam, Odpicham, Voirzekam ſie dżiećiećia.
2:
Abdicatio - Vvyrzeczenie ſie dzięczięczia, wydziedzi czenie.
3:
Abdico, Repudio, recuſo - Voyrzucząm z dżiedzicztwa.
4:
Abdo, Abſcondo, occulto, obtego, retrudo - Kryę.
5:
Abdite, Occulte, latenter, ſecreto - Skriczie.
6:
Abditum, pro loco occulto - Skrite mieyſcze.
7:
Abdomen, [...] extima totius ventris pars, totumque illud quod inteſtina tegit, ex cute, adipe, muſculis octo, et peritonaeo compactum, totum illud ſpatium comprehendens, quod eſt a cartilagine mucronata, nothisque coſtis, vſque ad ilia atque ad ipſum vſque os pubis - Sadło tłuſtoſzcz koło nerek.
strona: 4a
1:
Abduco, Remoueo, aufero, abſtraho, auerto, traduco - Odwodzę.
2:
Abedo, Exedo, abſumo - wijadam, Ziadąm.
3:
Abemo - Odeimuię.
4:
Abeo, Diſcedo - Odchodzę.
5:
Abitus, et Abitio pro diſceſſu - Odiazd odycſzzie.
strona: 4b
1:
Aberceo, Prohibeo - Od pedząm.
2:
Aberro, Erro, digredior, via deflecto - Błądzę.
3:
Aberratio, Digreſſus a recta via: et metaphorice perfugium - Błądzenie vſtąpienie z drogi.
4:
Abfore, [...] abfuturum eſſe - Przitomnim niebic̀, Indzei beic̀.
5:
Abgrego, Ab grege duco, Segrego, ſeiungo, diſgrego - Odłącżijcz.
6:
Abhinc, [...] Antehac - Od tego czaſzu.
7:
Abhorreo, Aſpernor, fugio, diſſentio, diſcrepo, alienus ſum a re aliqua - Gardzę, brzidzesie.
8:
Abhorreſco, Valde horreo, vehementer timeo - wzdrigąn ſzię, Lekąm ſzię.
9:
Abhortor, [...] Dehortor - Odwodzę, odradząm.
10:
Abiecto, [...] frequenter abiicio - Odrzuczywiam.
11:
Abies - Yedlina.
12:
Abiegnus, Quod eſt factum ex abiete - Zyedliny yodłowy.
13:
Abietarius, Faber lignarius - Czieſzla ſtołarz, teſzarz.
strona: 5a
1:
Abigo [...] pecus aut greges abduco, ſiue vi id fiat, ſiue dolo - Odpędząm.
2:
Abactus: vt Abacti greges, qui aut furto, aut per vim, abducti ſunt - Guałtowne odpędzenie, wikradnienie bijdła.
3:
Abactus, pro violenta expulſione - Gvałtowne bidła vidarcie.
4:
Abigeatus, ipse abigendi actus, ſiue crimen abactionis - Bidła zpaſzei wikradnienie.
5:
Abigeus, [...] qui pecora de paſcuis vel ex armentis ſubtrahit, et quodammodo depraedatur - Bidłokraidcza.
6:
Abiicio, Proiicere, deponere - Odrzucząm, odmietąm.
7:
Abiectus, [...] iacens, ſummiſſus, contemptus, afflictus, et animo fractus -
strona: 5b
Podlij wzgardzonij, Odrzuczonij.1:
Abiecte, [...] contemptim, et abiecto animo - vzgardzenie.
2:
Abiectio, [...] animi deiectio et contemptus ſui - Lękanie.
3:
Abintegro, [...] Denuo de nouo - Znowu, Odnawiąm.
4:
Ab inteſtato, ſine teſtamento - Bez teſtamentuz zego ſzwiata zeiſscz.
5:
Abiotos - Swiniaweſz.
6:
Abiudico, [...] Rem de qua controuerſia eſt, per iudicium aufero, et alteri addico - Prawemodiacz, Odſedzicz.
7:
Abiugo, [...] a iugo remoueo - Ziarzma wijprzącz.
8:
Abiungo, [...] Separo, remoueo, ſeiungo - Odłęczam
9:
Abiuro, [...] rem mihi creditam non eſſe, vel aliquid me non habere aut promiſiſſe iuro - Odprziſziącz.
10:
Abiuratus, Cum periurio negatus - Odprziſięzonij.
11:
Abiuratio, rei creditae negatio per iuramentum facta - Zaprzenie ſie przez przi ſzięgę.
12:
Ablacto, a lacte remoueo - Odſądząm odcżyczka.
13:
Ablaqueo, [...] circum arbores effodere terram, et radices ſuperiores retegere -
strona: 6a
Odrzuc, enię, Odkorzenia odrzuczicz.1:
Ablectae aedes, [...] quae nitidae ſunt, et ornatae quaeque emptorem ſua elegantia facile alliciant - Do przedanią wiſtrichmenie.
2:
Ablego, Amando, remoueo, dimitto - Vviprawicz odesłacz.
3:
Ablegatio - Odesłanie.
4:
Ablepsia, Latine caecitas, et inconſiderantia - Niebaczenie ſzlepota.
5:
Abligurio, Liguriendo abſumo - Dobr, przełknie nie na łakotkach.
6:
Abloco, [...] locare - Naimuię.
7:
Abludo, Diſſimilis ſum, diſto - Roznijm bijc̀.
8:
Abluo, eluo, purgo - Ochedoząm, odmijwąm.
9:
Ablutio - Obmyczie.
10:
Abluuium, vniuerſalis inundatio - Przepłokmenie
11:
Abmitto, [...] mitto- Prżeſełam.
12:
Abnato, alicunde natando recedo - Odpływąm.
13:
Abneco, [...] neco - Zabiiąm.
14:
Abnego, repudio, reiicio, recuſo - Od mowicz, zaprzecz ſię.
strona: 6b
1:
Abneptis, Proneptis filia - Prawnucżka.
2:
Abnocto, Foris pernocto, vel noctu abſum - Indziey noczuię.
3:
Abnodo, [...] enodo, id eſt, arbores et vites nodis purgo - Obrzezuię latoroſzlij.
4:
Abnuo, [...] ſigno capitis aliquid nego, recuſo, renuo - Odmowia kiwania głowmij.
5:
Abnuto, [...] ſaepe ſigno capitis abnuentis quidpiam nego - Cokolwiek czeſtokrocz kiwanim głowij od mawiąm.
6:
Aboleo, Induco, tollo, deleo, oblitero - wygładzicz, wyrzuczic.
7:
Abolitio - wyniſzczenie.
8:
Aboleſco, ad nihilum redigor - Niſzczeię.
9:
Abolla, veſtis Senatoria -
strona: 7a
Giermalek.1:
Abominor, execror, abhorreo, et fugio - Brzijdzę ſzię, przijkromi.
2:
Abominandus, deteſtatione dignus - Brzijdliwij, Orzemiersłij.
3:
Abominatus, Execrationibus, maliſque ominibus deuotus, Diris petitus - Przeklętij.
4:
Aborior, abortum facio, ante tempus pario - Martwe rodzę.
5:
Abortus, intempeſtiuus ortus - Martweurodzenie.
6:
Abortiuus, quod abortum facere poteſt - Vmartwienie cziniączij.
strona: 7b
1:
Abrado, Radendo tollo, derado - Odskrabiam, Odgaliąm.
2:
Abripio, Abſtraho, vi eripio, aufero - Gwaltem wijdzieràm.
3:
Abrodo, Rodendo abſcindo - Odkeſsuię.
4:
Abrogo, Infigo, adimo, refigo, abdico, reſcindo, diſſoluo, irritum facio, antiquo - Odmieniąm, Obraczam wniwecz.
5:
Abrogatio - Odmienienie.
6:
Abrotonum - Bozedrzewko.
strona: 8a
1:
Abrumpo, Incido, interrumpo, diſiicio, auello - Oddzierąm, Odlamuię, Odtargvie.
2:
Abruptio - Oddarcziè.
3:
Abrupte - Przerwaniè.
4:
Abſcedo, recedo - Odſtępuię, Odchodzę.
5:
Abſceſſus, et Abſceſſio - Vſtęp. ¶ Abſceſſus - Gruczoł, Sądzel, zebranie ropij.
6:
Abſcido, [...] partem de re aliqua ſeco, abſcindo - Odczinąm, Odrżinam.
7:
Abſciſsus, Amputatus, fractus, abruptus - Odcziętij, Odłomionij.
8:
Abſcondo, Occulto - kriię.
9:
Abſcondite - Skricziè, Potaiemnie.
10:
Abſconditus - Skriitij.
11:
Abſconsio - Skriczię.
12:
Absentia - Niebijtnoſcz.
13:
Absentio, Diſſentio - Niezgadziąm ſzię, namiſzląm
strona: 8b
ſzie inaczeij.1:
Absento, Abſentem facio - Niebitnim uczinicz.
2:
Absilio, Saltu alicunde recedo - Odskoczicz.
3:
Absimilis - Niepodobnij.
4:
Absinthium - Piołijn.
5:
Abſinthites, Vini factitii genus [...] cum abſinthio decocti - Piołunkovè vinno.
6:
Absis - Sklepienie. Abſis [...] pro plaga ſiue foramine retis - Oko, Vſieci. Absis, ligneus circulus rotam ambiens, in quo figuntur radij - zwono koła.
7:
Absiſto, diſcedo, ceſſo, deſiſto - Odstępuię.
8:
Absoleo, [...] ab vſu recedere - Odwijknącz.
9:
Absoluo, ſoluo, libero -
strona: 9a
Dokonczicz.1:
Absolutio, liberatio perfectio - Dokonanie, konczęnie.
2:
Absolutorius, Quod ad abſolutionem pertinet - Czo przinalezij do wizwolenią.
3:
Absolutus, Perfectus - Dokonczonij, Doskonałij.
4:
Absolute, perfecte - Doskonale.
5:
Absono, Diſſono, male ſono - Zlie brzrmię.
6:
Absonus, Sine ſono, non recte ſonans - Nie brzmiączij.
7:
Absorbeo, ſorbendo abſumo - Połikąm, Viiſarkuie.
8:
Abſque, [...] Sine - Okrom Bez.
9:
Abſtemius, [...] qui vino abſtinet - Tenktorij wina niepija.
strona: 9b
1:
Abſtergo. Detergo, deleo, diluo, purgo - Oczierąm, Odmijwąm.
2:
Abſterreo, Terreo, deterreo - Odſtraſsąm.
3:
Abſtineo, [...] Tempero, contineo, cohibeo - wſtrzimijwamſzię, Trzezwoſzię chowąm.
4:
Abſtinens, [...] qui eſt ſuo contentus non auaritia, non cupiditate elatus, continens, temperans - wſtrzimiczliwij.
5:
Abſtinentia, [...] virtus, qua ab alienis abſtinemus, nihil cuiquam eripientes - Trzezwoſzcz, Povcziągliwoſzcz.
6:
Abſto, [...] longe ſto - Stacz zdaleka
7:
Abſtraho, Abripio, auello, auoco, abduco - Odcziągnąz Odwieſzcz gwałtem.
8:
Abſtractum, id [...] quod ab alio trahitur - Odłaczonę, Oddzielone, Rozne. Odięte.
9:
Abſtringo, Soluo - Oddzierguię, Odwiezuię.
10:
Abſtrudo, [...] Abſcondo, abdo - Przekricz.
11:
Abſtruſus - Skritij.
12:
Abſum, remotus ſum, diſiunctus ſum, abhorreo - Indzeij bijc̀, Nie bijcz prżitomnijm oſzobą ſwą.
strona: 10a
1:
Absens - Nieprzytomni, Niebidacze na mieſczu.
2:
Absumo, conſumo, traduco, extinguo, conficio - Strawicz, Vtraczicz, Przeieſzcz.
3:
Absumedo, Conſumptio - Vinieijſzcżeniè, ſtrawienie.
4:
Absurdus, minime aptum, abhorrens, inconueniens, ſtultum, deforme, odioſum, iniquum, non conſentaneum - Nie trefny.
5:
Absurde - Nie trefnie bez rozumniè.
6:
Abundo, [...] Affluo, redundo, circunfluo, magnam copiam habeo - Doſtatek mąm, Nazbijt mąm.
7:
Abundantia, Opulentia, ſatietas, copia - Doſtatek.
8:
Abundans, Copioſus, circunfluens, affluens - Maietnij Dostatnij.
9:
Abundatio, [...] exundatio - Powodz wylanie zbvzegow wodij.
10:
Abunde, Copioſe, ſatis ſuperque - Doſtatniè.
strona: 10b
1:
Abuolo, Volando diſcedo, Auolo - Odlatuie.
2:
Abuſque, [...] vſque ab - Odtąd, Od tego czaſsu.
3:
Abutor, In vſum conſumo, conficio - Trawie. Abutor [...] Perperam, ſiue nimis licenter vtor - Przez gar dziél przepuſzczicz, Zlié vzijcz.
4:
Abuſus - Złe pożijwanie.
5:
Abydocomae, [...] Sycophantae - Obmowca, Ziewacze.
6:
Abyſſus, [...] infinita aquarum congeries, quae fundum non habeat -
strona: 11a
Przepaſzcz.1:
Acacus, Purus, innocens, minime verſutus - Proſtączek, Niewinnik. Acacia, id eſt, Innocentia, ſecuritas ab omni terrore - Sama dobrocz.
strona: 11b
1:
Acaena, Virga longa pedes decem, qua agros demetiebantur - Pręt do rozmierzanią rolij.
2:
Acalyphe, Herba eſt, quam noſtri vrticam vocant - Pokrziwa.
3:
Acanthis - Sczygieł.
4:
Acanthus, ſiue Acantha - Barſzcz włoskij.
strona: 12a
1:
Acapna - Suche drzewoktore mie kurzij, Przipał.
2:
Acarus - weſzka, Mol woſkowij.
3:
Accanto, Iuxta canto, vna canto - Prziſzpiewuię.
4:
Accedo, adeo, venio, appello - Prziſtępuiię. Accedo [...] Aſſentiri, probare, recipere - Przizwaląm.
strona: 12b
1:
Acceſsio, incrementum, lucrum, adiectio - Przijadą, Prziczinek, Przijdatek.
2:
Accelero, Propero, feſtino, maturo, celero, celeritatem adhibeo - Spieſzęſzię kwapie ſzie.
3:
Acceleratio, Feſtinatio, properatio - kwapienie.
4:
Accendo, [...] ignem excito, inflammo - Zapaląm, Zazegąm.
5:
Accensi, Genus militiae [...] adminiſtrantibus proximum - Mieijskiſługa.
6:
Accentus - Nóta do wimowienią kazdego słowa. [...] Tonus et Tenor
7:
Accersio, Voco, aduoco, accerſo - Przizwanie, Prziwołanie: Pozvanie.
strona: 13a
1:
Accersitus, Vocatus - wezwauij.
2:
Accersitus - wezwanię.
3:
Accersitor, Vocator - wziwacz.
4:
Accido, Attenuo, circuncido, exhaurio - Obrzezuię, Odczinąm.
5:
Accido, Quaſi ad, id eſt, iuxta aliquid cado, Accedo, euenio, obtingo - Przipadąm, Obłapiąm zanogij vpadan vnog. ¶ Accidit - Trafią ſei.
6:
Accidens - Przipądek, Trafunęk.
7:
Accidentia - Trafunék, Przipadek.
8:
Accieo - Prziziwąm.
9:
Accingo, Inſtruo, armo - Gotovacz ſzię, Prżipaſſovaczſzie.
10:
Accino - Prziſzpiewuię.
11:
Accio, [...] aduoco - Prziwoliwam.
12:
Accipio, Capio - Przijmuię, Biore.
strona: 13b
1:
Acceptus, gratus, vel iucundus - wdzięcznij, Miełij.
2:
Acceptum ferre, [...] pro accepto habere, et fateri se accepiſſe, etiamſi nihil ſit acceptum, ſcribere in tabulis ſe accepiſſe - wdzieczno miec, Mec za przjiiętę.
3:
Accepto, [...] Accipere ſoleo - Biore vſtawicznie.
4:
Acceptio - Prziięczie.
5:
Acceptor - Przijimacz.
6:
Acceptilatio - kwit.
7:
Accipiter - Iaſtrząb.
8:
Acciſſo - łaſzkuię, Zmiſzloną wimowka, Rzkomoniechczaci.
9:
Acclamo, Exclamo - Społuwoląm. weſpoł krziczę.
10:
Acclamatio - krzik.
11:
Acclamito - krziczebez przeſtanią.
12:
Accliue, flexum, incuruatum, iacens, humile - Pochilnoſzcz.
strona: 14a
1:
Acclino, Ad aliquid flecto, inclino - Przichilamſzię, Przizwalam.
2:
Accliuis, ſiue Accliuus, Quod eſt leuiter erectum, et arduum - Przikri dowſtąpięnia.
3:
Accliuitas - Przikroſzzcz do wchodzenią.
4:
Accolo, Apud, ſiue iuxta colo - Oſziadłem.
5:
ACCOLA, Vicinus - Sąſziąd Sziodłak, gbur.
6:
Accommodo, Adhibeo, adapto, apte colloco - Złącząm, Przikładąm ſtoſsuię Szikuię.
7:
Accommodatus, id eſt aptus - wczeſznij, Spoſsobnij.
8:
Accommodate, Id eſt, Apte - Spoſſobuie, Ladnie,
9:
Accommodatio, ipſe actus accomodandi - Prziłaczeniȩ, Przipodobanię, Przirownanie.
10:
Accredo, vna credo credentibus accedo: ſicut Aſſentio ſiue Aſſentior, ad ſententiam accedo - Społem wierzę.
11:
Accreſco, [...] Creſco, augeor - Prziraſtąm.
12:
Accrementum, [...] incrementum - Prziroſnięnie, Podwyſzenie.
13:
Accubo, Iuxta cubo, adiaceo, accumbo, diſcumbo - Lezęſpołem.
14:
Accubatio - Sziądło.
15:
Accubitum, ſiue Accubita, Lectus in quo cubatur interdiu - łoze naktorim wednie legąmij.
strona: 14b
1:
Accubitus, Ipſe accubandi actus - Społu lezęnie.
2:
Accudo, Cudendo addo - Przikowywąm.
3:
Accumbo, [...] Accubo - Siadąm do ſtołu.
4:
Accumulo, Amplifico, et quaſi ad cumulum addo, augeo, coaceruo - Zgromadząm.
5:
Accumulatio - Zgromądzenię.
6:
Accumulate - Doſtatnię.
7:
Accuro, Curo, guberno - Opatruie pilnie.
8:
Accuratus, Magna cura factus, meditatus, exquiſitus - Dbalij, pilnij.
9:
Accurate, Diligenter, ſtudioſe, acquiſite - Pilnie.
10:
Accuratio, cura, diligentia - Pilnoſcż.
11:
Accurro, Ad aliquid curro - Przipaſzcz.
12:
Accuſo - Oſkarząm Załuieſzie.
13:
Accuſator, Qui accuſat - Załobnik, Oskarzacz.
14:
Accuſatio - Załoba, Oskarżenie.
strona: 15a
1:
Aceo, Acidus ſum, Acorem ſapio - kwaſznięię.
2:
Acidus - Przikwaskowij.
3:
Aceſco, Acidus fio - kwaſznieię.
4:
Acetum, Acre vinum - Oczet.
5:
Acor, [...] ſapor acidus - kwas
6:
Acephalus - Bezgłowij.
7:
Acer - Yáwor.
8:
Acer - Oſtry.
9:
AcrimomiaAcrimonia, [...] qualitas mordax, et linguam calefaciens - Oſtroſzcz Gorzkoſzcz.
strona: 15b
1:
Acriter, Vehementer - Oſtrze.
2:
Acerbitas - Czierpkoſzcz niezrzałego owoczu.
3:
Acerbo, Aſpero, exaſpero, exacerbo - Zaiatizijc.
4:
Acerbus, [...] quod ſapore vehementer adſtringente praeditum eſt, linguamque guſtatum contrahit, et exiccat - Czierpki, Gorzkij.
5:
Acerbe, Aſpere - Srowie ſrodze.
6:
Acerra, Arcula, in quam thus reponi ſolet, quo diis ſacrificatur - kadzielnicza.
7:
Acerſecomes - koſmątij kildłati.
8:
Aceruus, Cumulus - Gromada kupa.
9:
Aceruatim, Summatim, coniunctim - Wkupie wſummie, Hurmem.
10:
Aceruo, Accumulo - Zkupiąm, Zgromadząm.
11:
Aceruatio - Zgromadzęnie.
strona: 16a
1:
Acetaria - Sałata.
2:
ACHAEMENIDES - Giermek [scil. Ulissesa]
strona: 16b
1:
Achates - Gagatek. Gemma [...] verſicoloribus venulis
strona: 17a
1:
Achras - Zimoſtratki, grdulie, gniełky, lieſnegruſzky. Pyri ſylueſtris genus
2:
Achreſtus - Niezgrabni. inutilis, ineptus, nullius momenti et pretij
3:
Achriogelos - Smieſzek. [...] qui procliuis eſt ad riſum, quaſi temere et ſine cauſa ridens
4:
Achyroſis - Lepianka.
5:
Acicula, [...] ſpinula quaedam ex ferro vel alio metallo - Szpilka.
strona: 17b
1:
Acies, [...] acumen falcis, gladij et ſimilium quae ſecant - Koniecz albo oſtrzeu miecza. ¶ Acies [...] Exercitus, inſtructus - Czoło, huffiecz. ¶ Acies [...] oculi lumen - Oſtry wzrok.
2:
Acinus, [...] in vua id [...] quod vulgus granum appellat - Ziarno z iagodi winnei.
3:
Acinoſus, [...] Quod multos habet Acinos - Pełni żiarn
strona: 18a
winnich.1:
Acleros, exhaeres qui haereditate priuatus eſt - Gołota. [...] ſine ſorte, parte, vel haereditate
2:
Aclides - Kyec rogati.
3:
Acme - Młodoſcz ktnaca.
4:
Acmon, [...] incus - Kowadlo.
5:
Acmotheton - Pien naktoym kowadlo. truncus ille, qui impoſitam ſuſtinet incudem.
6:
Acoeton - Treſcz.
7:
Acolyti - Niehamowni. [...] qui nullis minis ab inſtituto poterant reuocari.
8:
Acone - Osła, oſtri kamièn. [...] cotem ſonat, vel cautem.
9:
Aconitum - Omięg.
10:
Acontiae -
strona: 18b
1:
Cometa z ſtrzałąm.
2:
Acontiae - Wrzeczienicza.
3:
Acopa, Medicamenta laſſitudines et fatigationes leuantia - Lekarſtwa zemdlonego vitwierdzacące, confortatiua.
4:
Acorum - Tátárskie ziele.
5:
Acquieſco, Rei alicui quietis et otij gratia innitor - Przeſtawám, Przizwoląm.
6:
Acquiro, Quaero, comparo, adipiſcor, conſequor - Doſtawąm, zdobiwamſzie.
7:
Acratocothones - Zarłoczi.
8:
Acratophorum - Dzbąn.
strona: 19a
1:
Acredula - Słowik.
strona: 19b
1:
Acrochordon - Brodąwka.
2:
Acroteria, [...] pinnacula in ſummitate aedificiorum prominentia - Spicza.
3:
Acrothinia - Prazmo. Primitiae frugum
4:
Acta - Cżicheſtanowiſko dlia łodzi.
5:
Actaea - Chebd.
6:
Acte, [...] Sambucum vocant - Bez.
strona: 20a
1:
Actualis - Cziniaci.
2:
Aculeus, ſtimulus - Ządło.
3:
Aculeatus, Quod aculeum ſiue acutum quiddam aculei inſtar habet - Spiczaſty, Oſtri.
4:
Acuo, Aciem rei alicui induco, exacuo - Zaoſtrząm.
5:
Acutus - Oſtrij.
6:
Acute - Subtilnie, oſtrze.
7:
Acutulus, [...] ſubacutus - Prżioſtrzeiſzim.
8:
Acumen, [...] aculeus ſeu cuſpis - Oſtroſcz, ſzpica. ¶ Acumen [...] pro ingenij perſpicacitate - Oſtroſc, biſtroſcz.
9:
Acumino, Acutum facio - Zaoſtrzam.
strona: 20b
1:
Acuminatus, Quod acumen habet - Zaoſtrzony, zaſpiczowany.
2:
Acupictores, Qui acu pingunt - Szwącz.
3:
Acus, Purgamentum frumenti - Plewa.
4:
Aceratus, Acere plenus, aut permiſtus - Zplewamy zmieſzany.
5:
Acus, Inſtrumentum [...] quo veſtes ſarciuntur - Igła.
6:
Acuncula - Szwaieczka, ſzbilka.
strona: 21a
1:
Adaeque, aeque, pariter, aequaliter - Rownie, dnako.
2:
Adaequare, aequare, exaequare, parem facere - Zrowndac̀.
3:
Adaero, [...] AEre aeſtimare - Na kup daię.
4:
Adaeſtuo -
strona: 21b
Iuſzęſzię, zburzliwoſzczy wodney.1:
Adaggero, quaſi aggerem facio, cumulo - Zgromadząm, Zkupiám.
2:
Adagium, [...] Adagio - Przisłowie.
3:
Adalligo, Ad aliquid ligo - Prziwięzuię.
4:
Adamas - Diament.
5:
Adamantinus, Quod eſt ex adamante - Zdiament a vrobiony, Twardi iako diament.
6:
Adamo, Valde amo et diligo - Barzo miełuie, Zapalcziwie miełuię.
7:
Adaperio - Otwarząm.
8:
Adapertus, [...] apertus - Ottewrżiſti, Otwarty.
9:
Adaquo, [...] Aqua reficio - Napaiąm.
10:
Adareo, areo, exareo - Schnę.
strona: 22a
1:
Adaugeo, Augeo, cumulo - Mnżoę.
2:
Adaucto, [...] augeo - Przimnazywam
3:
Adaugeſco - Rozmmniżamſze.
4:
Adbibo, Bibo - Nazbit pyie, Przelewąm.
5:
Addephagia - Checz wielką, doiedzenią. Inexplebilis edendi auiditas
6:
Addenseo, [...] Denſum facio, ſtipo, conſtipo - Gęſceię, Gęſto czinie.
7:
Addico - Prziſądzám, Prziwłaſzcząm.
8:
Addiſco, Bene diſco, vel ad ea quae didiceram, addo - Naucząm ſzie.
9:
Additamentum - Przidatek. Additus
10:
Addiuino, [...] diuino - Zgadnacz.
11:
Addo, Affero acceſſionem, adiungo - Przicziniam, Przidawam.
12:
Additamentum, Acceſſio - Przidatek.
13:
Additus, Adiunctus, adiectus - Przidani.
strona: 22b
1:
Addoceo, [...] doceo - Przicziniam nauky.
2:
Addormiſco, Addormio, dormio - Przeſzipiamſzie.
3:
Addubito, Aliquantulum dubito, vel ſimpliciter dubito - Wątpie, Wetpicz poczinąm.
4:
Adduco, Ad aliquem duco - Prziwodze.
5:
Adduplico, [...] duplico - Prziſparzam.
6:
Adedo, Exedo, conſumo - Zaiadam.
7:
Adeſus, conſumptus - Strawioni, Ziedzony, Nadbrawiony.
8:
Adeo, Vſque eo, Intantum - Tak barzo.
9:
Adeo, [...] Accedo - Przichodze, Prziſtępuie.
10:
Aditio, [...] Acceſſio - Prziſtęp.
strona: 23a
1:
Adito - Czeſto nadchodze.
2:
Aditus, ingreſſus, introitus, veſtibulum, limen - Prziſtęp, weiſzczie.
3:
Adeps - Tłuſtoſzcz, Smąlecz.
4:
Adipatus, Adipem admiſtum habens - Naſzpikowanij, Słoniną zaprawionij.
5:
Adequito - Nadiezdząm, Prziiezdząm blisko.
6:
Adeſpotus, Nullius dominio ſubiectus- Sobiepąn.
7:
Adesurio, eſurio - Barzo łaknę.
8:
Adfremo, Ad aliquid fremo - Sapac na nie kogo, gniewac̀ ſzie z miotanim.
9:
Adgemo - Wzdicham.
strona: 23b
1:
Adhaereo, Affixus maneo, arctiſſime inſideo, adhaerens ſto, approximo, nitor, infixus ſum - Vſtawicznie ieſtem przikim, trzimąm ſzie,
2:
Adhaesio, Copulatio, coniunctio - Zawiążnieniè.
3:
Adhalo, Affluo, aſpiro - Tchnę.
4:
Adhamo, [...] obligo - Na hąku trżimam.
5:
Adhibeo, Appono, admoueo, adiungo, adiicio, confero, adfero - Przidawąm.
6:
Adhinnio - Przirziwąm.
7:
Adhorreſco, horreo - Wzdrigąm ſzie.
8:
Adhortor, [...] Hortor - Napominąm.
9:
Adhuc, [...] Etiamnunc, Etiamtum, Hactenus, vel Ad hoc tempus - Ieſzcze, Az dotąd.
10:
Adiaceo, continens ſum et affinis, adhaereo - Priległim.
11:
Adiantum - Czerwone włoski, Matkibozeij włoski, vkropek.
12:
Adigo, Cogo, vi impello - Przimuſząm.
strona: 24a
1:
Adactus - Przimuſzonij.
2:
Adactio - Przimuſzęnie.
3:
Adiicio, [...] ad aliquid iacere, addere, apponere - Przirzucząm.
4:
Adiectio - Przidatek, przimiot, prziſsada. [...] acceſſio
5:
Adiectiuus - Prżidani.
6:
Adimo, Aufero, eripio, ſubtraho - Odeimuie, Widzierąm.
7:
Ademptio, Priuatio, ablatio - Widarczie, odięczie.
8:
Adimpleo, [...] impleo - Napełmąm.
9:
Adindo, Imponere, Immittere - Wſtáwiąm.
10:
Adinſtar, [...] inſtar - Rownie.
11:
Adinuenio, [...] inuenio, aut comminiſcor - Wimiſzlam, winaiduié.
12:
Adipiſcor, [...] conſequor ſiue obtineo -
strona: 24b
Nabyuąm, doſtawąm, doſtępuie1:
Adeptus, Aſſecutus, conſecutus - Nabyti, natezionij.
2:
Adipſatheon - Polnaſzcżć. Frutex [...] ſurculoſus, multis ſpinis horrens
3:
Adiudico, per ſententiam et iudicium aliquid alicui attribuo - Prziſsadząm.
4:
Adiugo, [...] coniungo, ad aliquid iungo, quaſi ad iugum annecto - Prziwięzuie, przilaząm, przipętuie.
5:
Adiungo, alligo, annecto, addo, coniungo, apto, accommodo - Prziłazam, przikłaczam.
6:
Adiunctio - Prziłączenie, Spoijenie.
7:
Adiunctor - Spayac.
8:
Adiunctus, annexus, additus, coniunctus - Przidanij, przipownij.
9:
Adiurgium, [...] iurgium vel obiurgatio - Swąr.
10:
Adiurgo, obiurgo - Sfukiwąm.
11:
Adiuro, [...] iuro - Prziſziegąm.
12:
Adiuuo, Opem fero, ſubleuo, ſuffragor - Pomagąm.
13:
Adiutor, Auxiliator, adminiſter, ſocius - Pomocznik.
14:
Adiutorium, [...] officium illud, quod ab adiutore praeſtatur - Pomocz.
strona: 25a
1:
Admando, mando, commendo, committo - Poliecząm, poruczam.
2:
Admetior, [...] metiri - Przimierząm.
3:
Adminiculor, fulcio, adiuuo - Podpierąm, pomocz daie.
4:
Adminiculum, [...] pedamentum, hoc eſt palus ſuſtinendis vitibus tenelliſve arboribus accommodatus - Podpora, pomocz.
5:
Adminiſter, Qui miniſtrat, aut iuuat in aliquo, vel etiam alicui opem praebet - Pomocznik, prżisługuiąci.
6:
Adminiſtro, procuro, guberno, gero, obeo - Rządzę.
7:
Adminiſtrator, Qui rem aliquam adminiſtrat et gubernat - Sprawcza, Rzą́ynća ſtaroſta.
8:
Adminiſtratio, Curatio, procuratio, gubernatio - Rządzenie.
9:
Admiror, [...] miror, aut valde miror - Dziwuie ſzię, ieſtem wwielkim podziwieniu.
10:
Admirandus, Admiratione dignus - Dziwuy goduy.
11:
Admirator - Dziwwic.
12:
Admiratio - Dziwowanię.
13:
Admirabilis, habens admirationem -
strona: 25b
Dziwny.1:
Admirabiliter - Dziwnie.
2:
Admiſceo, [...] rem aliquam cum alia miſceo - Przimieſziwiam.
3:
Admiſtio, concretio - Przimuzam, przimieſzanie.
4:
Admitto, Approbo, recipio, intromitto - Przizwaląm, przipuſzcząm.
5:
Admiſsarius equus, Qui ob ſobolem procreandam ad equam admittitur - Stadnik.
6:
Admiſsionales, [...] ij qui introducendis ad imperatorem hominibus praeerant- Odżwiernij.
7:
Admiſsura - Przipuſzczenie bidła. Tempus, et actio ipsa, qua mariti gregum admittuntur aut coitum, foeturae cauſa.
8:
Ammodulor, Simul modulor, accino - Prziſzpiewuię.
9:
Admodum, Valde: quaſi dicas, ſupra modum - Barzo.
10:
Admoenio - Mur zburzicz rozrzuczicz.
11:
Admoneo, moneo, commoneo, commonefacio - Napominąm.
12:
Admonitio, monitum, praeceptum - Napomnienie.
13:
Admonitor - Naponinia.
strona: 26a
1:
Admordeo, Mordeo, arrodo - Przikeſzuie Nakęſzuię.
2:
Admoueo, aliquid ad aliquam rem moueo, appono, adhibeo - Przikładąm.
3:
Admotio - Prziłozenie.
4:
Admugio - Przirikuię.
5:
Admurmuro, Orationem dicentis cum murmure excipio, ad murmurationem facio - Przimru kuie, Przimrucząm.
6:
Admurmuratio, approbatio, et applauſio, vel improbatio murmure facta - Prziſzeptiwanie.
7:
Admutilo, Mutilo, plagis videlicet afficio, et dilacero - Obczinam.
8:
Adnaſcor, [...] naſci in re aliqua praeter id, quod ei naturale et proprium fuerat - Nad potrzebę prziraſtąm.
9:
Adnicto - Mrugąm.
10:
Adno, [...] natando aliquo peruenire - Przipłiwiwąm.
11:
Adnubilo - Mroczſię.
12:
Adnutrio, iuxta aliquid nutrio - Przichowiwam.
13:
Adobruo, [...] obruo - Nakriwąm zamietuie.
14:
Adoleo - kadzę, offiaruie.
15:
Adoleſco, Cresco - Doraſtiuam, Podnoſze ſzie.
16:
Adoleſcens, ephebus, iuuenis, pubes - Mlodzenczik.
strona: 26b
1:
Adoleſcentia, [...] prima aetas poſt pueritiam ab anno XIIII, vſque ad XXV, aut etiam ad XXX - Młodoſzcz.
2:
Adultus, Quod creuit ad iuſtam et perfectam aetatem et magnitudinem - Vrosły.
3:
Adoleſchia, Garrulitas [...], vel futilis loquacitas - Mieligęba.
4:
Adonai, Nomen Dei apud Hebraeos, quod generaliter interpretatur Dominus - Vvſzechmoczni.
5:
Adonium - Cypris.
6:
Adoperio, [...] operire - Nakriwąm.
7:
Adopinor, [...] opinor - Mniemąm.
8:
Adopto, In filij locum adſciſco, filium facio - Przimuie za ſijna, za ſwedzeczie.
9:
Adoptatitius, Qui in adoptionem venit -
strona: 27a
Za dzeczie prziiety.1:
Adoptiuus, Qui in adoptionem venit - Zawłaſtne dzeczie przyeti.
2:
Adoptio - Prziieczie za dzeczie.
3:
Ador, [...] Far - Reż.
4:
Adorea, [...] gloria, proprieque ea, quae ex rebus militiae praeclare geſtis comparatur - Słąwa albo triumph zwiczięſtwa.
5:
Adordior, incipio - Poczinąm.
6:
Adorior, Aggredior, inuado - Napaſzcz. Nadskoczicz znieobaczka, Naiechacz.
7:
Adorno, [...] Orno, inſtruo, comparo, praeparo - Przichedazam, gotuie.
8:
Adoro, veneror, precor, ſupplico, placo - Czcze, chwalie kłaniąm ſzie czołem biye.
strona: 27b
1:
Adoratio - Chwalienie pokłona.
2:
Adoxia - Niesława.
3:
Adrado - Odskrobuie.
4:
ADRASTIA - Pomſta.
5:
Adrepo, Ad aliquid repo, rependo accedo et appropinquo - Vvliokęſie lyęzę.
strona: 28a
1:
Adſcire, ſiue Adſciſcere, Adiungere - Prziwłąſzczicz.
2:
Adsignifico, Significo - Oznaimuię.
3:
Adſpuo - Napluwąm.
4:
Adſum, praeſens ſum, interſum, appareo - Ieſtem przitomnij.
strona: 28b
1:
Adueho - Prziwaząm.
2:
Aduelo, Velo, cooperio - Nakrijwąm.
3:
Aduena, Qui non eſt ciuis, aut inquilinus, ſed externus - Obczij, Czudzozemiecz.
4:
Aduenerari, Veneror, colo - wucziwoſci miec czicz zſerca.
5:
Aduenio, Accedo, appropinquo - Przichadzam.
6:
Aduenitius, Fortuitus, inſperatus, externus - Obczij, przichodzien poſtronnij.
7:
Aduento, Accedo, appropinquo - Prziblizam ſzie. Prziſtępuie.
8:
Aduentus, Acceſſus - Prziſzczie.
9:
Aduersus, Contrarius, incommodus - Przecziwnij, Spornij
10:
Aduerſus, vel Aduerſum, Contra - Przecziwnie.
strona: 29a
1:
Aduerſor, Contrarius ſum - Przecziwny ieſtem, przeciwie ſzie.
2:
Aduersarius, [...] contrarius, vel commodis noſtris obſiſtens, aduerſus - Przecziwni.
3:
Aduersaria, [...] tumultuariae quaedam tabulae, quae ante codicis confectionem perſcribebantur, ne memoria rerum excideret, et ex iis poſtea tabulae iuſtae et aeternae fierent - Kſziega wktorąm dla pamieczy czoſzie trafy bez porzątka piſzemy. Ręczną kſziega.
4:
Aduersarius - Przecziwnik.
5:
Aduersitas, Contrarietas et repugnantia - Przecziwnoſzcz, niezgoda.
6:
Aduerto, Ad aliquem locum verto - Przimikam ſzie. przibliząm ſzie.
7:
Adueſperaſcit, Veſpertinum tempus aduentat, veſpera fit - Maſzie do vieczora, wieczor ſzie prziblizą.
8:
Aduigilo, vigilo - Oſtraczny ieſtem, czuhum, czuiny ieſtem.
9:
Adulor, Aſſentor, blandior ſiue voce, ſiue geſtu, omniaque ad voluntatem loquor et ago, non ad veritatem - Pocklebuie łaſze ſzie.
strona: 29b
1:
Adulatio, Aſſentatio, ſimulatio - Pochlebſtwo.
2:
Adulator, Aſſentator, homo fallax, leuis, omnia ad voluntatem loquens - Pochlebcza.
3:
Adulter - Czudzołoznik.
4:
Adulterium - Czudzołoſtwo.
5:
Adultero, Adulterium committo, cubile alterius ineo - Czudzołoze.
6:
Adulteror - Falſzuie.
7:
Adulteratus - Falzowani.
8:
Adulterinus, ex adulterio procreatus, ſpurcus, nothus - Bękart.
9:
Adumbro, Vmbram adhibeo, ſiue vmbram tegendo facio - Czien połozicz, Nakriſzicz.
10:
Aduncus, Curuus, tortuoſus, reflexus - Nakrziwiony, hąkowaty.
11:
Ad vnguem, Perfecte, abſolute - Doskonale.
12:
Aduno, Congrego - Ziednocząm.
strona: 30a
1:
Ad vnum - Do iednego.
2:
Aduoco, Ad me voco, accerſo, in auxilium voco - Prziwołiwam, na pomocz biore.
3:
Aduocati, [...] qui alteri adſunt in cauſa - Aduocąt, obroncza.
4:
Aduocatio - Obrona u prawa.
5:
Aduolo, ad aliquem locum volo - Przilatuie, przipadąm.
6:
Aduoluo - Przitaczam.
7:
Aduolutus - Przitoczom.
8:
Ad votum, Ex ſententia, ad voluntatem - Podlę woly, kmiſzly.
9:
Adurgeo, Vehementer vrgeo - Ozegam.
10:
Aduro, [...] Vro - Przipaląm, opalam.
11:
Aduſtio - Prżipalenię.
12:
Aduſque, Vſque ad - Potąd.
13:
Adytum - Zakriſtią.
strona: 30b
1:
Aedes, [...] pro templo vel ſacrario - Koſzczioł, Kaplicza.
2:
AEdicula, Parua domus - Domek chałupka.
3:
AEdifico, aedes conſtruo - Buduie.
strona: 31a
1:
AEdificatio, Ipſe aedificandi actus - Budowanie.
2:
AEdificator - Budownik.
3:
AEdificium, AEdis conſtructio, et [...] pro omni ſtructura - Budo.
4:
AEditimus, Qui aedibus praeeſt - Koſzczelny.
5:
AEditus, altus et fortis - Wiſzoki.
6:
AEdituus, [...] AEditimus, Sacrae aedis tutor, id eſt, curam gerens - Zakriſtian.
7:
Aedon - Słowik. [...] Philomela, [...] Luſcinia
strona: 31b
1:
Aeger, [...] qui morbo correptus eſt - Niemoczny, chory, ſfraſsowany.
2:
Aegreſco - Chorzeie, słabieie. [...] aegriorem fieri
3:
AEgre, moleſte, dolenter, iniquo animo [...] male, difficulter, vix - Ledwo, zprzikroſzczią, za złe mąm.
4:
AEgritudo, [...] animi aegri affectio - Choroba, fraſsunek.
5:
AEgrotus - Chory, niemoczny.
6:
AEgroto, AEgro corpore ſum, morbo afficior - Chor ieſtem, niemocznim.
strona: 32a
1:
AEgrotatio - Choroba, niemocz.
2:
Aegialus - Brzeg morſki. [...] litus
3:
Aegilops - Ruthenis czeret, przedża.
strona: 32b
1:
Aegolios, Vlula - Puhacz.
2:
AEgonomus - Koziarſz.
strona: 33a
strona: 33b
1:
AEmulor, [...] imitor - Naſzladowacz. ¶ AEmulor [...] inuideo - Zaizrze.
2:
AEmulatio, Imitatio virtutis, inuidia - Naſzlado wanie, nienawiſzcz.
3:
AEmulus, Inuidus - Zazdroſzliwij, przecziwnik.
4:
Aeneus, [...] aereus - Miedzianij.
5:
AEneatores, [...] tubicines - Trebacze.
6:
AEnigma -
strona: 34a
Gądka wezłowata. Obſcura allegoria, vel quaeſtio obſcura, quae difficile intelligitur, niſi aperiatur1:
AEquaeuus, AEqualis, eiuſdem aetatis - Rownich albo, Iednich lat.
2:
AEquanimis, et AEquanimus, qui eſt aequi animi, qui nec proſperis extollitur, nec aduerſis frangitur - Dobrotliwij, ſtałij wſczeſcziu ij w nieſzczeſzcziu.
3:
AEquanimitas, Fauor, et propitius animus - Ziczliwoſzcz, Skłonnoſzcz.
strona: 34b
1:
AEquilibrium, AEquatio librae - Rowne poſtanowienie wagi. [...] et AEquamentum et Libramentum [...], et Trutina
2:
AEquilibris, [...] aequali ponedere - Rownei wagij.
3:
AEquinoctium - Rowna nocz zedniem.
4:
AEquinoctialis - Rownoſzcz znoczą.
5:
AEquiparo, Comparo, aequo - Zrownuię.
6:
AEquiparabilis, Comparabilis, aequalis - Latwi dozrownanią.
7:
AEquiparatio, Comparatio, aequatio - Zrownanie.
8:
AEquipondium, Ponderis aequalitas - Rownoſzcz wągij.
9:
AEquiualeo, aequipolleo: aſſequor, tantundem valeo - Iednahoważe.
10:
AEquor, Mare -
strona: 35a
Morze.1:
AEquus, in quo nihil eminet, nihilque eſt inaequale - Rownij.
2:
AEqui, bonique facio, in bonam partem accipio - Przijmuie za dobre, mam za dobre.
3:
AEquabilis, aequalis - Kſztałtnij, głatkij.
4:
AEquabilitas, aequalitas - Iednoſtái-
5:
noſzcz.
6:
AEqualis, par, aeque magnus, aequabilis - Rownij.
7:
AEqualitas, Similitudo, paritas, ſeu aequabilitas - Rownoſzcz.
8:
AEqualiter, aequabiliter, ſimiliter, pariter, ex aequo - Rownie, Takze, wtąz.
9:
AEque, pariter, ſimiliter, aequaliter, iuſte - Wtąz.
10:
AEquitas, AEqualitas, aequum et bonum, aequum -
strona: 35b
Słuſznoſcz, ſprawiedliwoſzcz.1:
AEquo, Aequum, ſiue aequalem facio, comparo, complano - Rownąm.
2:
AEquatio, Aequalitas - Rownanie.
3:
AEr - Powietrze.
4:
Aerius, aut Aëreus- Powietrnij, albo, czokol wiek ziie na powietrzu.
strona: 36a
1:
AErugo, Rubigo, et proprie in aere, vel argento, quum vireſcit - Rdza na miedzi albo, na s̀rzebrze.
2:
AEruginoſus, aerugine obductus - Rdzawij.
3:
AErumna, [...] AErumnae - Troskij, Fraſsunkij.
4:
AErumnoſum, [...] laboribus, ac miſeriis afflictum - Nedząm podlezęnie.
5:
AEruſcare, [...] pecunias vndique fallaciis colligere - Pieniedzij przez falſz nabicz.
6:
AEs - Moſziądz. ¶ Aes alienum, [...] debitum - Dług piénieznij.
7:
AEramentum, Opus ex aere confectum - Czokolwieki z miedij ieſt vcziniono.
8:
AErarium, locus ubi pecunia reponitur - Skarbnicza poſpolitego człowieka.
strona: 36b
1:
AErarios praefectos, hodie [...] vocare poſſumus, quos Generales financiarios dicunt: qui etiam Quaeſtores vocitari poſſunt: quod munus olim Praetores, Praetoriſque obibant - Podskarbij.
2:
AErarius, quod ad aes ſiue aerarium pertinet - Domiedzij, przinalezaczij. ¶ AErarius, qui aerea opera fabricat - Kotlarz.
3:
AEratus, quod aere tectum eſt - Kuprem albo miedząm nakritij.
4:
AEreus, quod eſt ex aere factum - Miedzanij.
5:
AEro, Aere orno, aere tego - Miedzią nacriwam.
6:
AEroſus, quod aere abundat, quodue aere miſtum eſt - Miedzij pelnij.
strona: 37a
1:
AEſtas - Lato.
2:
AESTiua, [...] loca vmbroſa, nemoroſa, in quibus per aeſtatem vitatur Solis ardor - Letny dom, Sąla.
3:
AEſtiuo, Propter aeſtum euitandum alicubi morari - Latuye, Przez ląto mieſzkąm.
4:
AEſtiuus, Quod eſt aeſtatis - Letny.
5:
AEſtimo, Conſidero - Czenie, ſzaczuię, mniemąm.
strona: 37b
1:
AEſtimator, Qui aeſtimat, et conſiderat - Szacząrz. Rozſzadca.
2:
AEſtimabile, Quod facile aeſtimari poteſt - Latwie doſoz ſzątku.
3:
AEſtimatio, [...] aeſtimia - Szaczunek.
4:
AEſtus, Calor nimius et feruor, flagrantia ſolis - Gorączoſzcz. ¶ AEſtus [...] pro motu et agitatione fluctuum - Waly morskie.
5:
AEſtuaria - Morskie odnogy, albo wilanie zmorza. Loca [...] per quae mare viciſſim tum accedit, tum recedit
6:
AEſtuo, Ferueo, flagro - Gorąm, poczeſzie.
7:
AEſtuoſus, Quod eſt calore plenum - Pełny gorącza.
8:
AEtas -
strona: 38a
Liatakazdego znas, wiek.1:
AEtatula, AEtas modica, et tenerior puerorum aetas - Młodoſzcz.
2:
AEternus, perpetuus, quaſi aeuiternus - Wieczny. AEternum - Wiecznie.
3:
Aeternitas, Perpetuitas, quae nulla temporis quantitate menſurari, nullo temporis ſpatio deſignari poteſt - Wiecznoſzcz.
4:
AEterno, Perpetuum facio - Wiecznim czinie.
5:
AEthaliones - Konik, ſwierczek.
6:
AEther - Niebo, albo, ogien.
strona: 38b
strona: 39a
1:
Aeuum - Wiék.
2:
AEuitas, [...] aetas, vel annoſitas - Staroſzcz.
3:
Affabre, [...] artificioſe, ſcite - Ozdobnie, kunſtownie.
4:
Affaniae, [...] nugae, verba futilia, ac mera mendacia - Plotky.
5:
Affatim, [...] Abunde, large - Hoinie, doſtatnie.
6:
Affero, Apporto - Przinaſząm.
strona: 39b
1:
Allatus, Apportatus - Przinieſziony.
2:
Afficio, Moueo, permoueo - Poruſząm.
3:
Afficior, quaſi animor, id eſt, Iſtius animi ſum - Ieſtē poruſzoni.
4:
Affectus, vexatus, afflictus - Poruſzony albo ſmetny naduſzy alboczelie.
5:
Affectus, Affectio - Pretkie, poruſzenie.
6:
Affectio, [...] quivis animi motus - Wſzeliakie poruſzenie, naumiſzlegniewu, rádoſzczy boiazny.
7:
Affecto, appeto, nimis exquiro - Pozadam chcziwie.
8:
Affectate, id eſt, curioſe - Biſtrea bez potrżebi nieczo czinicz.
9:
Affectatio, nimia diligentia, immoderatum ſtudium - Zbitnie ządanie.
10:
Affigo, Ad aliquid figo - Przihafftiwąm, prziwieſząm, przibyam.
11:
Affingo, [...] fingendo accomodo, ſiue addo - Przidawąm, zmiſzlam.
strona: 40a
1:
Affictitius, Quod rei alicui affingitur, ſiue additur - Zmiſzlony, prziſzadony.
2:
Affines, [...] viri et vxoris cognati inter ſe - Powinowączij, Szwagrowie.
3:
Affinis, vicinus, coniunctus - Sąſsiąd, Przilęgłij.
4:
Affinitas, Propinquitas ex cognati nuptiis contracta, vel hominum affinium inter ipſos coniunctio - Powinowacztwo.
5:
Affirmo, Aſſeuero, aſſero, confirmo - Twierdzeza pewne.
6:
Affirmatio, aſſeueratio, confirmatio - Vtwierazanie.
7:
Affirmate, aſſeueranter - Właſsnie, Twierdzacz.
8:
Affleo, Illachrymor - Weſpoł płacze.
9:
Affligo, Proſterno, in terram coniicio et deprimo - Zrzuczam, Zburzam, rozwalám. ¶ Affligo [...] opprimo, male mulcto, dolore afficio, perdo - Zaſmeczam, drecze fraſsuie.
10:
Afflictus, proſtratus, iacens, et rebus aduerſis opreſſus - Zbarzonij, ſmetnij.
11:
Afflictio, afflictatio, vexatio - Fraſsunek vcziſk.
12:
Afflictor, Qui afflixit, vel affligit - Kłopotalbo ſtaranie zadaiacij, Moij kat, trapielća.
13:
Afflicto - Drecze vſtawicznié, trapie, kłopoce.
14:
Afflo, Ad aliquid ſpiro - Dme, przidimąm, Chucham, Pucham.
15:
Afflatus, Actus afflandi - Nadehnienie.
16:
Affluo, Abundo - Hoinoſscz, albo doſtatek mąm, przipłiwam.
strona: 40b
1:
Affluentia, Abundantia - Obfitoſc.
2:
Affluenter, Copioſe - Hoinie, obficzie, doſtatnie.
3:
Affodio, Fodiendo adiungo - Przikopiwam.
4:
Affor, [...] Alloqui - Mowiezniekim,
5:
Affabilis, In ſermone iucundus et gratus: vel comis, lenis, facilis - Wdzeczneij mowij, teſt, mownij, łagodnij.
6:
Affabilitas, facilitas alloquendi, comitas in ſermone, facilitas audiendi - Wdzecznoſscz mowij.
7:
Afformido, formido - Obawiam ſzie, ſtrachąmſzie Lękam ſzie.
8:
Affrico, Ad aliquid fricare - Oczieram, drapie naczieram.
9:
Affrictus - Natarczie.
10:
Affrio, Digitis terendo aliquid aſpergo - Rozczieram.
11:
Affulgeo - Neſcie, Swiece, oſswiecam.
12:
Affundo, aſpergo - Przilewam, prziſsipuie.
13:
Aforis, A parte exteriori - Zwierchnie.
strona: 41a
1:
Agallochum - Drzewo ktore aloes zową.
2:
Agaricon - Modrzewie, wągebká.
strona: 41b
1:
Agaſo, Equorum vel aſinorum ductor - Krowiarz paſtucha oſzli, bidłeczy.
2:
Agaſyrtus - Plugawiecz, len, ſmrodliwiec̀. [...] ſqualidum ſonat, et ſordidum
3:
Agedum - Nużeż.
strona: 42a
1:
Agelaus panis - Chlib gruby, albo cżeladni. [...] Cibarius
2:
Agelaſtus - Smętny, ktoryſzie nigdynie ſzmieie. [...] Craſſus
3:
Agema, agmen - Róta, huff.
4:
Ager - Rola, pole.
strona: 42b
strona: 43a
1:
Agellus, Significat paruum agrum - Roleczka.
2:
Agreſte [...], quod ruſticum eſt: et ad agros pertinet, quodque in agris, non in hortis naſcitur - Polny, Leſni.
3:
Agricola, [...] Cultor agri - Rolnik, orącz, ſiodłąk.
4:
Agricolatio, [...] agricultura - Oranie.
5:
Agricultura, Cultus agrorum - Sprawianie volei.
6:
Agger, Significat proprie lapidum, aut terrae coaceruationem, quae fixis vallis aggeritur, caſtrorum alteriuſve loci muniendi gratia - Grobla, wał.
strona: 43b
1:
Aggero, Accumulo, cumulum facio - Zgromadząm, skupiam, okriwam.
2:
Aggero, Iuxta gero, Ad aliquid gero - Pricziniąm, przigromadzam.
3:
Agglomero, Implico, adiungo - Wikle, wiję, Przimotuie.
4:
Agglutino, Ad aliquid glutino, copulo, adiungo - Przilepiam, Przikleiam.
5:
Aggrauo, Onero, grauo, opprimo - Obczciązam.
6:
Aggredior, Ad aliquem gradior, adeo, accedo, [...] adorior, inuado, peto, incipio - Prziſtrpuie, imam, napadam, rzuczam ſzie nakogo.
7:
Aggreſsio - Wpadnienie, prziſtep.
8:
Aggrego, Congrego, quaſi in vnum locum gregem contraho - Zgromadząm.
9:
Agilis, Leuis, dexter: qui ſe facile agit, hoc eſt qui leui et expedito eſt corpore: vel pronus, aut voluntarius ad agendum - Zartki chyzy krzepky, ochotny, pretky, skoczny.
10:
Agilitas, Dexteritas, corporis celeritas -
strona: 44a
Zartlioſć Ochota, Prętkoſzcz.1:
Agiliter, [...] cum agilitate - Krzepko, ochotnie, chyzo.
2:
Agmen, multitudo - Huffiecz kupa.
3:
Agnaſcor, Ad alia quae nata eſt naſcor, iuxta alia naſcor - Prziradząm ſzie.
4:
Agnatio, id eſt, Agnatorum conſanguinitas - Powinnowacztwo po oicu.
5:
Agnati - Powinnowaczy zprzodkow od oicza pochodząci.
strona: 44b
1:
Agnomen [...] quod eſt extrinſecus aliqua ratione vel caſu quaeſitum - Przezwisko.
2:
Agnoſco, Recognoſco, et eius notitiam cognitionemque in memoriam reuoco - Poznąwąm, Imamſzie zaſzie poznawac̀.
3:
Agnitio, Actus ipſe agnoſcendi - Poznąnie Znaiomoſżcz.
4:
Agnus, Foetus [...] ouis, qui annum nondum egreſſus eſt - Barąn, Szkop roczny.
5:
Agnellus - Iagnie.
6:
Agninus, Quod ex agno eſt, aut ad agnum perinet - Iagniecy owczy ſzkopowy.
7:
Ago - Czinie, ſprawuie.
strona: 45a
1:
Agito, Crebro facio, factito - Vſtawicznie czinie. vel, pobieázam pobudząm
2:
Agitatio, Ipſe agitandi actus - Poruſzenie, pobudzanie.
3:
Agitator, Qui eſt equorum, curruumve rector - Woznica, forman.
strona: 45b
1:
Actus, Completus - Odprawa, skonczenie. Przymiotnik łac. przetłumaczony na j. polski jako rzeczownik.
2:
Acta - Sprawy, dzeie. [...] quaecunque aguntur
3:
Actuosus, laborioſus, laboris plenus - Pracowity, łaſzkąrz.
4:
Actio, Actus, vel operatio, adminiſtratio - Sprawa, vczinek.
5:
Actor, [...] omnis qui aliquid agit - Sprawca.
strona: 46a
1:
Actuarius, Qui acta deſcribit veloci ſtylo, eaque deſcripta deinde recitat, Notarius - Grodsky piſſarz. vel Odreczny piſſarz.
2:
Actuarius, Agilis, velox, et facilis, ad circumagendum - Burdinek.
3:
Actutum, id eſt, celeritate deriuatum, [...] confeſtim, ſine dilatatione - Wnet, natich miast.
4:
Agolum, Paſtoralis baculus, quo pecudes aguntur - Owczarską ląska.
5:
Agon - Czwiczenie doriczerskich ipraw, ſzranky.
6:
Agoniſta, Qui in agone contendit - Szermiers.
7:
Agonotheta - Preſident ſzermierſky, vſtawca nad ſtermierzmy. Munerarius, quaſi agonis diſpoſitor ſeu praefectus
8:
AGORACRITVS, [...] ſtatuarius - Sznicarz.
9:
Agoraeus, Nundinarius, vilia emens - Przekupien.
strona: 46b
1:
Agoranomus - Prżełozoni nad prżekupniami.
2:
Agrigentinus - Kołomeika.
3:
Agrion nardum - Kozłek. [...] Nardum Creticum appellarunt. [...] vocant Valerianum maiorem.
4:
AGRIOPHYLLON - Swiniąweſz. [...] peucedanum
strona: 47a
1:
Ahenum, Vas [...] in quo aqua ad lauandum calefit - Koczieł.
2:
Agyrtae - Kuglarze, matacze. Praeſtigiatores [...] et circulatores circunforanei.
3:
Ahenus, AEreus - Medziani kotlany.
4:
Aio, [...] Aſſero, affirmo, dico - Powiedam, twirdze.
strona: 47b
1:
Aiuga, [...] Camaepytis - Polnycipres.
2:
Aizoon - Roiowink.
3:
Ala, qua aues volant - Skrzidło. ¶ Ala [...] locus ille concauus ſubter brachium in homine - Podpąchy. ¶ Ala [...] equitum turma, quod pedites tegant alarum vice - Skrzydło huffiecz żolnierski.
4:
Alaris, Equites alarii, et Cohortes alariae - Skrzidło w woysku z zołnierzow.
5:
Alatus, Ala munitus et ornatus - Skrzidlaſty.
6:
Aliger, Alatus - Noſzący skrżdła.
7:
Alipes, Velox, quaſi alas in pedibus habens - Pretki iako ſzip.
8:
Alabaſtrites - Alabaſter, vel biały kamien głatky.
strona: 48a
1:
Alabaſtrum - Słoiek z białego kamienia, albo z Alabaſtru.
2:
Alabrum, [...] inſtrumentum quo fila vertuntur - Motouidło.
3:
Alacer, Qui viget ſenſibus vniuerſis [...] erectus et ſublimis animus - Ochotny, rzesky.
4:
Alacritas, Vigor, et animi erectio, necnon laetitia geſtiens - Ochota.
5:
Alacriter - Ochotine rzesko. [...] alacre
6:
Alapa, Colaphus - Pogebęk.
7:
Alapathus - Lopiąn.
strona: 48b
1:
Alauda - Skowronek.
2:
Alazonia - Pycha nadętoſzcz, miſzl wiſsoką.
3:
Albeus - Varcabnica, Szachownica. [...] Albeolus, tabula luſoria
strona: 49a
1:
Albo, Album facio - Bielię.
2:
Albucum - Złotoglow.
3:
Albumen, Quod eſt in ouo album - Biąłek.
4:
Alburnum, Adeps arboris - Klei zdrzewa płinacy. item Ziwica.
5:
Albus - Biały.
strona: 49b
1:
Album, Tabula alba, tabula, tabula gypſo obducta, tabula gypſata - Tąblica vbielona.
2:
Albarium, [...] quod illinitur tectorio, quum paries pingendus non eſt, quod fit ex calce - Białłoſzc do pobielanią ſcząn.
3:
Albatus, Albedine obductus, albis veſtibus indutus - Vbielony, biało obleczony.
4:
Albedo, Albitudo, Pro candore - Białłoſzc, białła farba.
5:
Albeo, Albus ſum - Białłim.
6:
Albeſco, Albus fio- Biellegę.
7:
Albico, Albeſco, aliquantulum albus ſum - Lſneſzie białło.
8:
Albidus, Quod eſt aliquantulum album - Szmiady.
9:
Albor, Albedo - Białłoſzcz.
strona: 50a
1:
Alcea - Wielk slaz.
2:
Alces - LosŁoś.
3:
Alcibiadion - Czerwoni korzen. aliqui male Wołowi iezik.
strona: 50b
1:
Alea, Teſſera, ludus teſſerarum - Wſzeliaka gruwkoſtky.
strona: 51a
1:
Aleator, qui alea ludit - Koſtera.
2:
Aleatorium, [...] pro ludo aleae - Miecze do granią wkoſtky.
3:
ALEMANI - Niemcy.
4:
Ales - Ptak.
5:
Alis, velox, celer - Prętky, skoczny.
6:
Aleſco, [...] creſco - Roſnę, przibiwąmnie.
strona: 51b
1:
Alga, Herba, quae naſcitur in aquis marinis - Bunczewie trąwa morską.
2:
Algeo, [...] frigeo - Ziębnę.
3:
Algidus, Frigidus - Marznacy ziębnący.
4:
Algor, [...] frigus, et proprie frigus vehementius - Mroz trzaskacacy, zima.
5:
Alsiosus - Zimna nietrfrały.
strona: 52a
1:
Alienigena, [...] Alienigenus - Cudzoziemiecz obcy.
2:
Aliquando - Czaſem, Podczas, Niekiedy.
3:
Aliquantus - Niemały podrosłek.
4:
Aliquantum - Nieco mało.
5:
Aliquantulum, [...] Paululum - Troſzkę niewielie.
6:
Aliquantillum - Kąſzczek troſzecz kę.
7:
Aliquandiu, Aliquo tempore, non autem longo admodum - Przez niektory czas.
8:
Aliquantiſper, [...] aliquandiu - Naczas maluczky.
strona: 52b
1:
Aliquis, Alius quis - Niekto, ktokolwiek.
2:
Aliquid - Nieco cokolwiek.
3:
Aliqua, Per aliquem locum - Ktorędikolwiek.
4:
Aliquatenus, Vſque ad aliquam partem. Ex aliqua parte, Aliqua ratione - Poniekąd.
5:
Aliquo, [...] Ad aliquem locum - Niekendy.
6:
Aliquot - Kilka. [...] Nec multi, nec pauci, nonnulli
7:
Aliquotiens - Nakilkakroć, nieraz.
8:
Alius, [...] diuerſus - Inſzy, nieten.
9:
Alias, Alio in loco, Aliter, Alio tempore - Drugim razem, inſzego czaſsu.
10:
Alibi, Alio loco - Indzey.
11:
Alicubi, In aliquo loco, vſpiam, vſquam - Niekendy gdzie kolwiek.
12:
Alicunde, Ex aliquo loco - Skądkolwiek.
13:
Alienus, Quod eſt alterius, ſiue quod ad alium pertinet - Cudzy obcy.
14:
Alieno, Alienum facio, vel ex noſtro dominio in alienum transfero, vendo - Odłacząm.
strona: 53a
1:
Alienatus - Oddalonij, odlaczonij.
2:
Alienatio - Odłączenie, oddalenie. [...] ſeparatio atque diſiunctio
3:
Alioquin, et Alioqui [...] Aliter, ſeu alio modo - Inſzimſpoſsoben.
4:
Aliorſum, Verſus alium locum - Indzeij.
5:
Aliter, [...] alio modo - Inaczeij.
6:
Aliubi, [...] alibi - Gdzeindzej.
7:
Aliunde, Ex alio loco - Skądinad.
8:
Aliuſmodi. [...] alteriuſmodi - Inaczei.
9:
Allabor - Przipłiwam, przipadam.
10:
Allaborare, [...] alicui rei per laborem aliquid adiicere - Przirabiąm.
11:
Allaeuo, [...] laevo, hoc eſt, Planum facio - Przigladzam, prziglaskuie.
12:
Allambo, Lambo, attingo - Przilizuie.
13:
Allatro, id eſt, Contra aliquem latro, et ad canes proprie pertinet - Naſzczekuie.
strona: 53b
1:
Allego, Aliquo mitto, vel ad aliquem locum mitto - Nadſzełam, wſprawie ſzle.
2:
Allegatio, priuata legatio - Poſzelſtwo, prziczinianie.
3:
Allego, Aſſcribo, deligo, deligendo addo, coopto - Kſobie przimuie, wibieram.
4:
Allecti, [...] qui ad augendum numerum Senatorum ex equeſtri ordine aſſumebantur: [...] Conſcripti - Prziwzecij.
5:
Allegoria - Podobienſtwo. [...] Figura
6:
Alleuio, Leuem facio, et imminuo - Vlzam, vmnieijſzam.
7:
Alleuo, In altum tollo, erigo, leuiorem facio - Podnaſzam, dzwigam.
8:
Alleuatio, Alleuamentum, doloris mitigatio, ſiue diminutio - Vlzenie.
9:
Allicio, Capio, capto, excito, inuito, blanditiis attraho, induco - Priziłaſzam, kumnie prziwabiąm.
10:
Allector, Qui allicit - Pobudzacz, prziwabiacz.
strona: 54a
1:
Allecto, inuito, blande attraho - Słodkimi słowki zwabiam.
2:
Allido, Impingo, laedo, contra aliquid iacio, vel ad ſaxum, durumve aliud corpus comminuo - Ottrącąm, ſzie, oczieram ſzie.
3:
Alligo, [...] ad aliquid ligo - Prziwięzuię.
4:
Alligatio, Ipse actus alligandi - Prziwiąska.
5:
Alligator, Qui alligat - Prziwiezacz.
6:
Allino, [...] Inungo, et linendo rei alicui induco - Namaſuie, Naczierąm.
7:
Allium - Czoſnek.
8:
Alliatus - Czoſnkowaty.
9:
Allodium - Włąſcz.
strona: 54b
1:
Alloquor, Compello - Mowie do kogo.
2:
Alloquium - Rozmowa, vel, Wolnij priziſtep do kogo. [...] alloquutio.
3:
Allubeſco, [...] Lubens facio, obedio, faueo, conſentio - Chetliwie czinie.
4:
Allucinor - Tępo patrze, przezierąm.
5:
Allucinatio, Aberratio - Przeirzenie, obłądzenie.
6:
Alludo, Ludendo alicui blandior - Zartuie, łaſze ſzie.
7:
Alluo, iuxta fluo, abluo, allabor - Płinacz ſzie oczieram, Omiwąm.
8:
Alluuio, inundatio - Brżegu oderwanie przez powodz, wodniſtok, wodnij zcziek. Immoderata aquarum violentia vel pluuialium vel fluuialium
strona: 55a
1:
Almus, [...] alens, vel alimoniam ſuppeditans - Ziwnoſzcz daiący.
2:
Alnus - Olſza, Ruthenis kołcha.
3:
Alo, [...] nutrio, alimentis ſuſtento, educo - Zywie, chowąm.
4:
Altor, Qui alit, ſiue educat - Obziwiacz.
strona: 55b
1:
Altrix, Quae alit - Odchowuiaca, mamka.
2:
Alibilis, Quod facultatem habet alendi - Dobrze ziwiacy.
3:
Alitura, pro nutricatione - Ziwuͦnſzcz.
4:
Alimentarius, Quod ad alimentum pertinet - Przinalezącá rzecz kwichowaniu, ku ziwieniu.
5:
Alimentum, Quod datur ad vitae ſuſtentationem - Ziwnoſzcz, naſziczenie.
6:
Altilis, Altilia - Tuczoną rzecz badz zwierz, ptak albo riba.
7:
Altus, alendi actio - Zywienie.
8:
Alumnari, Alere et enutrire - Wichowac̀.
9:
Alumnus, [...] filius vel diſcipulus, qui ab aliquo, velut a patre, alitur, ſiue victu, ſiue moribus, ſiue doctrina - Wichowaniec̀.
10:
Alogia - Głupſtwo. [...] irrationalitas
11:
Aloite - Pokrzik.
strona: 56a
1:
Alopecia - Parch albo ſtrup na głowie.
2:
Altanus, Genus venti ſiue flatus, e terra conſurgentis - Wiatrżiemny.
3:
Altare - Ołtarz.
strona: 56b
1:
Alter - Drugij, Ieden ſtich dwu.
2:
Alter - Kulia albóſziba ołowianą.
3:
Altercor, Concerto, contendo, iurgium cum aliquo habeo, et contra aliquem clamo - Spormam, ſwarze ſzie.
4:
Altercatio, Concertatio, contentio - Swąr, ſpor.
5:
Altercator, Qui altercatur - Swarca, Zadzierca.
6:
Alternatim, per vices - Na odmianij.
7:
Alternus, Quod fit alternatim, ſeu Alternis vicibus - Iedno podrugim.
8:
Alterno, Viciſſim alterum duorum ponere - Odmieniam, Ieden raz to drugi owo.
9:
Altero, Vario, et quaſi alterum facio - Przemieniam.
10:
Alteruter, Alter ex duobus - Ktorikolwikſtich dwu.
11:
Alterutrinque, [...] ab alterutra parte - Zobuſtron.
strona: 57a
1:
Althaea - Wielky ſlaz.
2:
Altisonus - Głoſzny. Quod ex alto ſonat
3:
Altitonans - Zwiſsokabrzmie, item grzmie. Qui ex alto tonat
4:
Altriuſecus - Sktoreikolwiek ſtrony. [...] ab altera, vel ab vtrauis parte
5:
Altrouerſum, in, vel verſus alteram partem - Przecziwko, Zdrugiey ſtrony.
6:
Altus, [...] ſublimis, aut editus - Wiſzoky, Gleboky. [...] profundus
7:
Alte, Excelſe, ſublime, profunde - Głebocé, wiſcoce.
8:
Altitudo, Excelſitas, profunditas - Wiſzokoſzcz, Glebokoſzcz, głąb.
9:
Alueus - Przikop, row ktorim wode wiedą. ¶ Alueus, [...] tabula luſoria ad aleam et latrunculorum ludum accomodata - Warcaby. ¶ Alueus [...] receptaculum, in quo apes mellificant - Vl.
10:
Aluearium, [...] alueare et [...] Aluear, Locus vel copia ipſa alueorum -
strona: 57b
Pcżelnik.1:
Alueatus, In aluei modum factus, cauatus - Widłubany widzienioni.
2:
Alumen, Salſugo terrae, ad cryſtalli colorem accedens - Hałun.
3:
Aluminatus - Hałanowatij.
4:
Aluta, Pellis mollior, et ad calceos, et ad caetera opera facienda concinnata - Skorac ziągła, ząmeſz.
5:
Alutarius, Coriarius, hoc eſt pellium et coriorum concinnator - Bieloskornik Garbarz.
6:
Aluus - Zywoth, brzuch.
7:
Aluinus, [...] lyentericus - Biegunke maiacy.
8:
Alyſſon -
strona: 58a
Konopka.1:
Amando, Alio mando, ablego, aliquo mitto, remoueo - Odſsełam.
2:
Amandatio, relegatio, reiectio - Odeaſanie.
3:
Amanuenſes, [...] ſerui, quorum opera et manu in ſcribendo perinde ac ſcribarum vtimur - Piſsarczik, słuſzka od piſsanią, ſekretarz.
4:
AMARACVS - Maieran. [...] ſampſuchum
5:
Amaracinum, ſiue ſampſuchinum - Oleiek maieranowi.
strona: 58b
1:
Amarus - Gorzki.
2:
Amareſcere, Amarum fieri - Gorſznąc.
3:
Amaritudo, et Amaror [...] ſignificant inſuauitatem et aſperitatem - Gorſzkoſzc̀.
4:
Amarulentus, valde amarus - Nazbitgorzkij.
5:
Amasius, vel Amaſia [...], Qui vel quae amat vel amatur - Miełoſznik, gamrąt.
strona: 59a
1:
Ambages, [...] verborum circuitus - Krązenie mowy, wikrętny, omilanie.
2:
Ambagioſus, Quod abundat ambagibus - Wikretni, nieſzczery.
3:
Ambedo, [...] circumedere - Ogłoduie, ogrizuię.
4:
Ambeſus, Circunquaque eſus - Ogrizony ogłedany.
5:
Ambidexter, qui ita laeua manu vtitur vt dextra - Lewąprawą ręky maiący zwiczainą.
6:
Ambifariam, bifariam - Zobuſtron.
7:
Ambigo, [...] circumago, circundo - Wątpie, obtacząm.
8:
Ambiguus, Dubium, quod in ambas agi partes poteſt - Wąt pliwy.
strona: 59b
1:
Ambiguitas, dubia, anceps et incerta verborum poteſtas - Wątpliwoſzcz, roznoſzc słowa.
2:
Ambigue, Dubie - Roznie, wątpliwie.
3:
Ambio, Vndique cingo, circumeo, concludo - Okkrążąm, obtaczam, obwiiąm.
4:
Ambitio, Circuitio - Chcziwoſc̀ sławy,
5:
Ambitioſus, Qui immoderate appetit honores - Sławi pozadliwy, Sławiſzie domągaiący.
6:
Ambitor - Pożędacż.
7:
Ambitus, Circumadatus - Okrżenię
8:
Ambitus, [...] circuitus - Okrąg, okreſenie.
9:
Ambo, non dicitur niſi de duobus - Obadwa.
10:
Ambones, Calycis genus - Wſzeliaka łupina.
strona: 60a
1:
Ambulo, Eo, incedo, iter facio, inambulo, deambulo - Chodze.
2:
Ambulatio - Przechączka.
3:
Ambulatiuncula - Przechadzeczka.
4:
Ambulator, Qui huc, et illuc ambulat - Tułłacz, wſzedibeł.
5:
Ambulatorius, Quod ambulat, quodque moueri poteſt - Wlelkarzeczktorą zmieſcza mozebic ruſzoną, obrotliwy.
6:
Ambulacrum, [...] locus ad ambulandum, vbi commode ambulari poteſt animi cauſa - Mieſcze doprzechaczky.
7:
Amburo, Circumuro - Okolicżnie wipalam.
8:
Ambuſtus, Circumuſtus, aduſtus, non plane combuſtus - Oppalony, nadpalony.
9:
Ambuſtio - Opparzenie, oppalenie, przipalenie.
strona: 60b
1:
Amens, Qui a mente ſua diſceſſit, mente motus, de ſtatu mentis deiectus - Głupi, ſzalony, bez rozumù.
2:
Amentia - Głupſtwo, ſchalenſtwo.
3:
Amentum, Omne ligamen, veluti lorum, quo media haſta religatur - Nadwiązanie zrzemienia, zwiczy, albo znicy.
4:
Ames - Ticz ptaſzniczą, lepem obtoczoną.
5:
Amicio, Veſtio, operio - Okriwam, odziewąm.
6:
Amictorium, Veſtimentum puellare, candidum, et ſubtiliſſimum, ex lino -
strona: 61a
Białłe odzenie panienskie, gzło cziaſnocha.1:
Amictus, [...] veſtitus - Odzany, prziobleczony.
2:
Amictus - Odzięnię, wierchnia ſuknia.
3:
Amiculum - Metlik, płaſzcz.
4:
Amica, Quam quis amat inhoneſte - Gamratka.
5:
Amicula - Miełoſnicza.
6:
Amicus, Beneuolus, neceſſarius, qui honeſto amore aliquam complectitur, et indiſſolubili familiaritatis iure ei eſt coniunctus- Prziąicziel.
7:
Amiculus - Przicaczie linka.
strona: 61b
1:
Amicus, Beneuolus, amicitia coniunctus - Stowarziſzoni przez przyazn.
2:
Amicabilis - Kprzijażni nąliezaci.
3:
Amico, Concilio, propitium reddo - Iednam, prziiaznu czinie.
4:
Amicitia, Familiaris, neceſſitudo - Priiaczielſtwo miełoſcz.
5:
Amita, Patris mei ſoror - Cziotka.
6:
Amitini, [...] ex fratre, [...] ex ſorore eſt genitus - Dziatki
7:
odbrata ſzioſtry.
8:
Amitto, Dimitto ſeu permitto -
strona: 62a
Trace, gubie.1:
Amnenſes, Amnium accolae - Nad rzekamy mieſzka,cący.
2:
Amneſtia - Zaponienie krziwdy.
3:
Amnis - Rzeka.
4:
Amnicola - Nadrżeką miéſzkacaci.
5:
Amnicus [...] fluuiale - Dorzeky przinalezacri, rzie, przilegle.
6:
Amo, Diligo, charum habeo, ſtudio perſequor, beneuolentia complector, magno amore in aliquem ſum - Miełowak.
strona: 62b
1:
Amabo - Moy mieły proſze.
2:
Amans, qui vel quae amat, pudice vel impudice - Miełoſznik, albo miełoſznica.
3:
Amanter, beneuole, vel cum amore - Przicaczielskie.
4:
Amator - Mełoſc, mieiuiacy, miołoſnik.
5:
Amatorculus - Mieloſzneczek.
6:
Amatorie, Quod eſt ad ſimilitudinem amantis - Miełoſznie.
7:
Amabilis, Dignus amari, dulcis, ſuauis - Godni miełoſzcy, wdzeczny.
8:
Amabilitas, - Wdzecznoſzcz, miełoſzc.
9:
Amabiliter - Przicaczielskie.
10:
Amoeno, Delectatione afficio - Obweſzeam.
11:
Amoenus - Weſzoły do nieſzkanią y do weirzenią.
12:
Amoenitas, iucunditas illa, quae ex rebus amoenis percipitur - Wieſzoloſzc.
strona: 63a
1:
Amolior, Amoueo et [...] de iis [...], quae cum magna difficultate ſubmouentur - Odwałam, odpycham.
2:
Amor - Miełoſzc̀nie odmienną.
3:
Amorgine - Powoy maly.
4:
Amoueo, Abigo, remoueo - Oddałam Odpedzam, odpichā.
5:
Ampelopraſon - Lug.
6:
Ampelos leuce - Przeſtęp. [...] Bryonia, Pſilothrum, et [...] Vitis alba
strona: 63b
1:
Amphibia - Wodnoziemne zwierzeta.
2:
AMPHICTYONES - Ziaſzd ſeynia. Publicum Graeciae concilium
3:
Amphicyrthos - Kluka.
4:
Amphimalla - Shocza cziniena ſułona. [...] tunicae gauſapinae, ex vtraque parte pilos habentes
strona: 64a
1:
Amphitapa - Gunia zobu ſtron koſmata. [...] veſtis genus vtrinque villos habens.
2:
Amphitheatrum - Okrągli dom wrzimian do granià.
3:
Amphithetum - Kredenc.
4:
Amphora - Zbąn odwu vchach. Vaſis fictilis genus, duas habens anſas
5:
Amplector, Amplexu circumplico, complector - Obłapiam.
strona: 64b
1:
Amplexus, Ipſe amplectendi actus - Obłapienie.
2:
Amplus, Magnus, ſpatioſus, late patens - Wielky, ij ſzeroky.
3:
Ample, Copioſe, magnifice - Szerocè.
4:
Amplius [...] Plus - Wiecey, daley.
5:
Amplitudo, [...] potentiae, aut maieſtatis, aut aliquarum copiarum magna abundantia - Zacznoſcz, Wielkoſcz, moznoſcz.
6:
Amplio, Augeo, protraho, dilato - Mnoze, przicziniąm.
7:
Amplifico, Augeo, amplum facio, dilato, multiplico - Rozmnazam, rozſzerzam, rozvodze.
8:
Amplificator - Rozſzerzacz, przimnozicziel. Qui rem aliquam aut perſonam maiorem aut ampliorem reddit.
9:
Amplificatio, augmentatio - Rozmnozenie.
strona: 65a
1:
Ampulla, Vaſis genus ex vitro, aut alia materia, ad ſeruandum oleum in balneis, [...] in menſa ad aquam, vel potionem - Ampulka, Banka.
2:
Ampullarius, Artifex ampullarum - Szklankarz, Hutnik.
3:
Ampullaceus, Quod ex ampulla eſt - Widetij.
4:
Ampullor, pro ſuperbio, turgeo - Nadimamſzie, Piſznie ſzie.
5:
Amputo, Circumcido, reſeco - Odczinam, Odrzinam.
strona: 65b
1:
Amuletum - Preserwatiwa przecziwko trucziznie.
2:
Amurca - Piana na oleiú, albo brud. Sordes olei, quae praecedunt.
3:
Amuſsis - Czieſielſskij ſznur. Filum [...], quod fabri materiarij [...] oblinunt
4:
Amuſsim, Adamuſſim - Doskonalie.
5:
Amuſus - Nieumieiętnij Grobian. Inelegans, et indoctus
6:
Amygdala - Migdalowe drzewo.
7:
Amygdala - Migdąłe. Amygdalum
8:
Amylon -
strona: 66a
Krochmal, mączka.1:
Anabasis, [...] Equiſetum, [...] Hippuris - Kotczy ogon.
2:
Anabasius - Obwieſzczaiący czozl zlego albo dobrego.
3:
Anabathra - Schodek vel podnozek.
4:
Anacacabea - Bob Grécki, kázá.
5:
Anacephalaeosis - Krotkie powtorzenie.
strona: 66b
1:
Anachites - Diament.
2:
Anachoresis - Puſtinia. Eremus, ſeceſſus
3:
Anaclinterium - Lozko do przeſzipianią południowego. Lectulus, ſuper quo quieſcimus interdiu
4:
Anacoluthos - Niewrim. [...] inconſequens
5:
Anacriſis - Wibadiwanie na złoczinicy, prze-
6:
z męke albo bez meky. Quaeſtio de reo habita
7:
Anagallis - Muſzec. Item, wroble proſo. [...] quam Morgelinam, vel Gallinae morſum vulgo vocant
8:
Anaglypha - Vir zezani obraz, albo iaką ſztuka wiſznicowana. [...] vaſa, aliave opera, ſculpturis aſpera, quae [...] ita exculpta ſunt, vt in eis imagines emineant
9:
Anaglyptes - Sznicarz.
10:
Anaglyptice, ſiue Anaglyphice - Nauka ſznicars
11:
kądrukowaną, witoczoną, albo wirzezana.
12:
Anagnoſtes - Czitelnik, poprawca.
strona: 67a
1:
Analecta - Ogriſky ſtołowe, albo odrobiny. Purgamenta coenarum, et quiſquiliae ciborum ſub menſam cadentes
2:
Analectes - Podſtoly stołowy ochronca. Item Pamietliwi tego zoczitał albos, łiſzał Qui colligit, aut verrit analecta.
3:
Analogia, Proportio, proprietas, conuenientia, ſimilitudo - Podobienſtwo, przirownanie.
4:
Anaphalis - Kocánki. [...] Gnaphalium et [...] Centunculus
strona: 67b
1:
Anas - Kaczka.
2:
Anaticula - Kaczeczna.
3:
Anatinus - Katczy.
4:
Anathema, Deteſtatio, execratio - Przeklecztwo, wirugowanie.
5:
Anatociſmus - Lichwa z lichwi.
strona: 68a
1:
Anaxyris - Szcząw.
2:
Ancaesa - Cōfeterowane nączinie. [...] vaſa [...] caelata
3:
Anceps, Quod vtrinque acutum eſt - Watpliwy, niepewny.
4:
Anchora, Ferreum inſtrumentum quo naues retinentur - Kotew.
strona: 68b
1:
Anchuſa - Czerwonij korzen. male quibuſdam wołowi yezik.
2:
Ancile - Rodella tarczą.
3:
Ancilla - Słuzebną dzewka. Mulier ſerua.
4:
Ancillula - Dzewczinka.
5:
Ancillor - Słuze za dzewkę. Miniſtro, vel dedico me ad miniſtrandum, ac ſeruiendum
6:
Anconiſci, Inſtrumenta tortoria - Klamra.
7:
Ancteres, Vincula [...], quibus vulnerum labra conſtringuntur, ne latior fiat cicatrix - Hafty.
8:
Ancyromachus - Dubas. Genus naugij [...], quod anchoris, et reliquis naugij inſtrumentis vehendis ſit aptum.
9:
Andabatae - Szlepoſzermierze.
strona: [69]a
1:
Andrachne agria - Kurzą noga, Tłuſte ziele. [...] illecebra [...] et Portulaca ſylueſtris
2:
Andrago - Niewiaſta męzskiego ſerca. Mulier animum virilem habens
3:
Androgynos - Meskie yniewiesćie rzécimaiąci.
4:
Andron - Scziąnkij bez nakricia.
5:
Aneclogiſtus - Regeſtr widatkow ij przijęcią.
strona: [69]b
1:
Anemone - Rozą polną.
2:
Anethum - Swoiski kopr.
3:
Anfractus, [...] obliqui viarum flexus, in ſeſe recurrentes - Droga krzężiſta, Paſieka.
4:
Angaria - Słuzba przimuſſoną. Przimuſ do kazdeijrzecij. ¶¶ Munus angari.
5:
Angelus - Poſſeł wdziecżni, Anioł. [...] nuntius
6:
Angiportus, et angiportum, Via eſt exitum non habens: vel vicus anguſtus - Cziaſna Vlica niemaiaca wiiſzczią.
7:
ANGLIA - Angielską zemia. [...] Britannia
8:
Ango, Conſtringo, premo, crucio - Dręcze, Duſze, SSzciskąm, Trapie.
strona: [70]a
1:
Angor, Corporis vel animi cruciatus - Trąpienie, ſmętek. [...] aegritudo premens.
2:
Angina - Czopka vpadnienie, garła bolenię.
3:
Anguillae - Węgorz.
4:
Anguis, ſerpentis genus [...] quod in aquis degit - Wąz wodni.
5:
Anguiculus - Węzik.
6:
Anguineus, Quod anguium eſt, aut quod ex anguibus conſtat - Węzowy.
7:
Angulus, [...] quod conſtat ex duabus lineis in idem punctum deſinentibus - Kąt, rog domowy albo inſzei rzeczy.
8:
Angulatus, ad modum et formam anguli factus - Narozniczi.
9:
Angularis - Kątowij albo nąrozniczi quadratowi.
10:
Anguſtus - Cziaſny.
strona: [70]b
1:
Anguſto, id eſt, ſtringo, coarcto, contraho - Scziskąm ſcziagąm, ſcieſniąm.
2:
Anguſte, Arcte, ſtricte, exigue exiliter, tenuiter, preſſe - Scziſlie, cziaſno.
3:
Anguſtia, Locus arctus, et minime amplus - Cziaſnoſzc, vcisk.
4:
Anhelo - Tchnę, ledwo oddicham.
5:
Anhelator, Qui eſt ſuſpirioſus et pneumaticus - Ledwotchnący.
6:
Anhelatio, ſpirandi difficultas - Tchnienie, oddech czięſzky.
7:
Anhelitus, Spiritus, reſpiratio - Odetchnienię.
8:
Anhelus, Anhelans, ſpiritum aegre ducens - Dichawiczny.
9:
Anicetum - Hanniſz.
10:
Anima - Duſza.
11:
Animula, Parua anima - Duſziczka.
12:
Animal, [...] ſubſtantia animata ſentiens - Zwierze.
13:
Animalis, Quod eſt ex animali, ſiue quod habet in ſe animam -
strona: 71a
Ducha, ruſzenięy wſobie maiący.1:
Animabilis, Quod animam et ſpiritum habet, ſpirabilis - Zywiaci.
2:
Animaduerto, Animum aliquo verto, ſenſus in illud quod fit intendo, cogito, intueor, conſidero, deprehendo, ſentio, intelligo - Spilnoſzczią obacząm. ¶ Animaduerto [...] punio et caſtigo - Karżę.
3:
Animaduersio, obſeruatio, notatio - Bąc-zenię, dogladanię. ¶ Animaduersio [...] etiam poenam et caſtigationem ſignificat - Karnoſzcz.
4:
Animaduerſor, Punitor - Tenktori karże.
5:
Animaduerſus, Perſpectus, cognitus - Wibaczony. ¶ Animaduerſus, qui ſupplicio affectus eſt - Skarany.
6:
Animus - Vmisł.
strona: 71b
1:
Animo, Animum do, incito, incendo - Szmiałim czinię, ſerca dodaię. ¶ Animare [...] animam inducere, animum inſpirare, viuificare - Ziwot wracam, ozywiam.
2:
Animans, [...] pro animali - Zwierzę, albo rzecz nieiaką ziwot maiącą.
3:
Animatus, [...] Animo, aut voluntate aliqua affectus - Smialoſc maiąci.
4:
Animatio - Daniezywota, wskrzeſzenie.
5:
Animoſus, Habens in ſe vehementiam animi, ſiue qui eſt elati ſpiritus, quique ad iracundiam eſt procliuior - Szmiałi, nieroſpaczaiąci ſerdeczny.
6:
Animoſe, Fortiter, ſtrenue - Szmielie.
7:
Animositas, [...] vehementia, et impetus animi - Szmiałoſzcz.
8:
Aniſum - Hánniſz.
strona: 72a
1:
Annaſcor, Iuxta naſcor - Prziraſtąm.
2:
Annauigo, Ad locum aliquem nauigo - Przipłiwam.
3:
Annecto, Agglutino, alligo, ad aliquid necto - Prziwięzuię, ſpaiąm.
4:
Annitor, Ad aliquid applico ſiue applicor, innitor - Wſpierąm ſzie, vſziełuię.
5:
Annoto, Iuxta ſiue ad aliquid noto: [...] inſcribo - Naznacząm, napiſſuię.
strona: 72b
1:
Annotamenta - Prżipiſsi.
2:
Annuatim, Quotannis, ſeu ſingulis annis - Co rok, nakazdi rock.
3:
Annumero, In aliquorum numero pono, in eundem numerum refero - Przilicząm nadlicząm.
4:
Annuntio, nuntio, denuntio - Oznaimuię.
5:
Annuo, nutu, id eſt, capitis ſigno aſſentior - Skiwąm przizwałąm Skinienim.
6:
Annus, Tempus [...] 365 dierum - Rok.
7:
Annales, res geſtae, quae de anno in annum in hiſtorias rediguntur, memoria publica - Kſziegi, albo kronika wktorą ſprawi rocznię vodziemi.
8:
Annalis, Quod ad annos pertinet - Kitroku przinalezący.
strona: 73a
1:
Annarius, [...] annalis - Roczni.
2:
Annare - Na kazdi rok odnawiąm. [...] Eodem quoque menſe et publice et priuatim ad Annam perennaui ſacrificatum itur, vt annare perennereque commode liceat.
3:
Anniculus, Quod eſt vnius anni - Roczny.
4:
Annilis, [...] ſenilis et aetate grandi - Starżałi.
5:
Anniuerſarius, Quod ſingulis annis ſtatuto tempore reuertitur - Przez rocznij, Dorocznij.
6:
Annona, Res frumentaria, res omnes quae ad annuum victum - Doroczne wichowanię Dorocznąziwnoſzcz.
7:
Annotinus, Quod ad annonam pertinet - Do wicho wanio rącznego prżinależąci.
8:
Annonarius, quod ad annonam pertinet - Kuziwnoſzczi nalezącij.
9:
Annoſus, Quod eſt vetuſtum, quaſi multorum annorum - Stari, Letnij,
10:
Annotinus - Roczny.
11:
Annuus, Quod vnius anni ſpatio continetur - Doroczny. Do Roku trwąicy.
12:
Anodina - Lekarſtwo chorobe vlzaiące.
13:
Anomalia - Niero wnoſcz Niezgota.
14:
Anomalum - Nierowni, Chrupowati.
15:
Anonis, [...] Ononis - Liſi ogon. alij, Czártowe ziebro.
strona: 73b
1:
Anormis, Sine norma, qui aliorum normam non ſequitur - Nierządnij.
2:
Anquirere - wipitiuaczſżie. Quaerere
3:
Ansa, Vaſis auris, vtrinque prominens, quae ſcilicet manibus teneri ſolet - Vcho vnączinią.
4:
Anſula - Vſzko, Rękoieſzcz.
5:
Ansatus, Quod anſam habet - Vhzatij, z rekoieſzczią.
6:
Anſer - Gęſz.
7:
Anserinus, Quod eſt anſeris - Gęſzij.
8:
Anserculus - Gąſziątko, gąska.
9:
Antae, [...] Oſtiorum latera - Podwoi.
strona: 74a
1:
Ante - Przedtim.
2:
Antea, Antehac, ante hoc tempus, ſuperioribus diebus - Przedwczorem.
3:
Anteactus, Praeteritus, ſuperior, elapſus - Przedtim skonczonij, Przeſzlij.
4:
Anteambulo - Wprzod chodzącij, albo iezdzacij.
5:
Antecapio, Praeuenio, anticipo - Vprzedząm, wprzodbiorę.
6:
Antecedo, Praecedo, anteeo, praeeo, et aliquando ſupero, excello - Wprzod chodzę.
7:
Anteceſſor, Qui antecedit - Przedbiegaią, przedesłaniec. ¶ Anteceſſores equites [...], antecurſores - Wprżod ieżni.
8:
Antecello, praecello, antecedo, ſupero - Przechodzę, przwiſząm.
9:
Antecoenium, Cibus, qui ante coenam ſumitur: vulgo Merenda - Podwieczorek, iuzijna.
10:
Antecursor - Przedbiegacz.
11:
Antedico, Praedico -
strona: 74b
Przepowiadąm obwieſzczam.1:
Anteeo, Praecedo, praeeo, praecello, antecedo, ſupero - Wprzod idę.
2:
Antefero, Antepono - Przeklądąm, wieceij wązę.
3:
Antelatus, Praelatus - Wiſzeij wagij.
4:
Antegredior, Praefero, praeeo - Wprzodę ide.
5:
Antehabeo, Praefero - Więczei wąze.
6:
Antehac, Ante hoc tempus, ante illud tempus - Przedtim.
7:
Antelucanus, Quod eſt ante lucem - Poranni, przed ſzwitąnim będacij.
8:
Anteluculo - Przededniem.
9:
Antemeridianus, Quod eſt, vel fit ante meridiem - Przedpołudniowij.
10:
Antenna, Lignum tranſuerſum in naui ad malum, cui velum alligatur - Zerdz naktorei zągiel wiſzij.
11:
Anteoccupo, Praeoccupo - Vprzedząm, wprzod oſiadam.
12:
Antepagmenta, [...] valuarum ornamenta, quodquae ante valuas appingantur, id eſt affingantur: vel quodquae appingantur antis, ſeu valuis - Malowanie na podwoiach.
strona: 75a
1:
Antepono, Ante aliquid pono - Przedkładam.
2:
Antequam, Priuſquam - Drzewieij, pierweij.
3:
Antermini, Qui circum terminos prouinciae habitant - Pogranicżni.
4:
Antes, ]...] eminentes lapides, ſiue vltimae columnae quadratae, quibus ſuſtinetur fabrica - Słupi naktorichbud ſtoij.
5:
Antesignanus, Miles qui ante ſignum in acie collocatus, Signorum, hoc eſt vexillorum propugnator, ſiue defenſor - Choraznego ząstępca albo obronca.
6:
Anteſto, Praeſto, antecello - Przewiſząm.
7:
Anteuenio, Praeuenio - Vprzedąm pierwei prżichodzę.
8:
Anteuerto, Praeuenio, praeuerto, anteuenio - Przedbiegąm.
9:
Anteuolo - Przedlatuie.
strona: 75b
1:
Anthemis - Camomilla.
2:
Anthinum mel - Wióſnowi miod. Mel [...] aeſtiuum
3:
Anthrax - Wągl.
4:
Anthracinus, Color niger - Cżarni iaho wągl.
5:
Anthropomorphitae, [...] qui ſimplicitate ruſtica Deum [...] humanam formam, et membra habere arbitrabantur - CziktorziBoga wczłowieka przemieniaią.
6:
Antiae - Niewieſzczie włoſzirna cżelie, koſm.
strona: 76a
1:
Anticipo, Ante capio, ante occupo, praeuenio - Vprzedząm, wprzod biore.
2:
Anticipatio - Vprzedzenię.
3:
Anticus - Nacżelni.
4:
Antidora, Remunerationes quae a nobis pro acceptis pecuniis redduntur - Oddorawanie, oddanie.
5:
Antidotum, Remedium quod contra venena, aut morbos quos timemus datur, vulgo praeſeruatiuum vocant - Lekarſtwo przecziwko trucziznie.
strona: 76b
1:
Antigrapheus - Piſsarz, item: Prouentowi piſsarz. [...] cui id muneris iniunctum eſt, vt obſeruet pecuniam
2:
Antigraphum, [...] Antigrapheorum nota ſiue diuerſum exemplar - Wypis.
3:
Antilena - Podpiérſzien. Qua pectus iumenti cingitur
4:
Antimelon - Pokrzik.
strona: 77a
1:
Antipathia - Przeciwnoſc przirodzenią. Naturalis rerum differentia ſiue repugnantia
2:
Antipelargesis, [...] ſiue Antipelargia, Remuneratio, mutua beneficiorum compenſatio - Oddanie dobrodzeiſtwa.
3:
Antiperiſtasis, ]...] circumobſiſtentia, reciprocatio, compreſſio vndique circumfuſa - Okrązenię.
4:
Antipherna - Zapiſsanie poſsagu.
5:
Antiphona - Spiewanie na odmiani.
6:
Antiphrasis - Spacznie wirozumienie. Sermo per contrarium intelligendus
7:
Antiquus, Vetus, priſcus - Stary, dàwni.
8:
Antiquarius, Qui verba ab vſu remota [...] ſcrutatur - Starich słow a niezwyczianie, poziwaiąci.
9:
Antiquitas, Vetuſtas - Staroſcz, dawnoſc.
10:
Antiquitus - Zdawna.
strona: 77b
[...] olim, vel tempore antiquorum.1:
Antiquo, Aboleo, abrogo, irritum facio - Oddaląm, obraczam wniwec, niéutwierdząm.
2:
Antiquatio, Abolitio, abrogatio - Wniweczobrocenie.
3:
Antique, [...] ad morem antiquorum - Poſtaremu.
4:
Antiſcorodon - Zaieczi cżoſnek. [...] Vlpicum, et Allium Cyprium
5:
Antiſtes, [...] Primarius vnius templi ſacerdos - Przednieyſzy prelat.
6:
Antiſtita - Kxieni, prz éorúſza, oppaczicha.
7:
Antiſtitium, Excellentia, antiſtitis dignitas - Przewiſzenię, godnoſzcz.
8:
Antiſtitor, Praeſes, praefectus, quaſi anteſtator - Prziſtąw, przełożoni.
9:
Antiſto, [...] Anteſto, id eſt, antecello - Prżodekmąm nadniſſe.
10:
Antitypum - Wiobrazenie.
11:
Antlia, machina ad hauriendam aquam -
strona: 78a
Kliuba, inſtrument krotim wode wicziagą iakieſą kołowroti.1:
Antrae, [...] conualles, vel arborum interualla - Rozmiarmedzi ſzczepami.
strona: 78b
1:
Antrum, Specus, cauerna - Iaskinia, padoł, loch.
2:
Anulus, Pro digitorum ornamento - Pierſzczien.
3:
Anellus, [...] anulus - Pierſczionecżiek.
4:
Anularius, Artifex qui anulos facit - Ten ktori robi pierſzczenie.
5:
Anularis, Quod anuli eſt - Pierſczieniowi.
6:
Anus, Vetula - Baba.
strona: 79a
1:
Anicula - Babsko.
2:
Anilitas, Senectus - Szedziwoſzcz niewieſzczią.
3:
Anus, pars poſterior, podex - Zadek, dupa.
4:
Anxius, Solicitus, moeſtus - Fraſzowliwij, ſmętnij.
5:
Anxie, solicite, curioſe - Fraſowliwie.
6:
Anxietas, Anxietudo, Procliuitas ad angorem - Frąſunek, Smetek.
7:
Anxifer, Quaſi angorem, anxietatemque ferens - Smętek zadaiąci.
strona: 79b
1:
Apage, [...] Abigentis vox et faſtidientis aliquid - Pódziz, mikaij.
2:
Apageſis, [...] Aufer, vel remoue ſi vis - Wara.
3:
Apalaeſtri, Graeci vocant ignaros palaeſtrae, hoc eſt, qui ſeſe in lucta non exercuerunt - Nieumieiętni żapaſznik.
4:
Aparctias - Wiatrpołnocnij. Ventus ab arcto flans
5:
Apathes - Niefraſowliwi czi ktorich nieruſząią zmisłij. [...] ſine vlla animi perturbatione
6:
Apeliotes - Wiatr od wschodusłonca.
7:
Apella, [...] ſine pelle - Obrzezaniec.
8:
APENNINVS - Alpi mijdzi włochia ſzwaicarmi.
9:
Apepſia - Sęrowoſſzcz wzołątku.
10:
Aper, Porcus ſylueſter - Dziki wieprz.
11:
Aprarius - Dżikowieprżowi.
12:
Aprinus - Dzikiemu wieprzu prżinąleżąci.
13:
Aperio, Patefacio, palam facio, illuſtro, expono, nudo, detego - Othwierąm.
strona: 80a
1:
Aperte, Clare, manifeſte - Iawnie, othworziſzcie.
2:
Apertio - Otwarcziè.
3:
Apes, vel Apis - Pſczoła.
4:
Apecula, ſiue Apicula, Parua apes - Pſczołką.
5:
Apiarium, Locus vbi apes coſidunt, [...] vbi aluei apium tenentur - Pſczelnik.
6:
Apiarius, Qui curat ſiue poſſidet apeis - Pſczoląrz.
7:
Apiaſtrum - Pſczełnik, roiownik. [...] Meliſſophyllon
8:
Apex, faſtigium - Wierżchołek. ¶ Apex [...] pro ſumma verticis parte - Wierzchołek, Szpica.
9:
Apexabo, Inteſtinum ſanguine plenum, admiſto pingui - Iątrnica, ielito krwią napelpione.
strona: 80b
1:
Apheteria - Szranki zkąd wząwod puſzcżaią, ſzranki do czwiczenią kony.
2:
Aphracta - Lodz. [...] Aphractus
3:
Aphronitrum - Salpietra. Spuma nitri
4:
Aphthae - Pęcherż na wargach. Exulcerationes [...] in ſummo ore
strona: 81a
1:
Apicae oues, [...] quae, non amplo corpore ſunt, nec multam lanam habent circa corpus totum - Obliazłę owce.
2:
Apiſcor, Acquiro - Doſtawąm.
3:
Apium - Piotruſzka.
4:
Apium montanum - Lieſna piotruſzka.
5:
Apium paluſtre - Opich ſwinia veſz.
6:
Apocha, Schedula [...], qua fatemur nobis de pecunia eſſe ſatisfactum - Kwitancią.
strona: 81b
1:
Apocopi - Wirzezany. ]...] caſtrati, quaſi execti, et ſpoliati
2:
Apocryphus - Skrity, czichy, taiemni. [...] abſconditus, ſecretus
3:
Apodes - Gerzikowie.
4:
Apodixis, Euidens probatio, demonſtratio, documentum - Doſtatniępokązanie, albowiwod.
5:
Apodyterium, Spoliatorium. Locus in quo loturi aut ſudaturi, veſtes deponebant - Izha albomieſce do rozbieránią, niz do łazniey wnidze, zuwalnia.
6:
Apogaei, Venti [...] a terra flantes - Wiatrir z ziemie pochodzące.
7:
Apographum, Exemplum, deſcriptio libri, quaſi diceres deſcriptum, aut exſcriptum - Prezepis kſzięgy, extract, kopyą.
8:
Apolactizo - Nogami wiczierąm.
9:
Apolis - Wiwołanię, odkazanie z miaſta. [...] extorris
strona: [82]a
1:
Apollineus - Liekarz.
2:
Apologia, defenſio, excuſatio, reſponſio et ſatisfactio - Obmowa, obrona rzecy, znowu odpowiedz.
3:
Apologus, Fabula in qua bruta animalia introducuntur loquentia - Baika, fabuła.
4:
Apomeli - Miod z wodą rozmączoni. Potus confectus ex maceratis aqua fauis, medium inter mulſum et oxymeli locum obtinens
5:
Apophyades, [...] Appendices vocari poſſunt, quae ſcilicet rei alicui agnaſcuntur - Wyroſlina, odwiſnienię.
6:
Apophoreta, Munera quae dari ſolent Saturnalibus: quem morem hodie quoque ſeruant menſe Decembri in natali Saluatoris, et initio anni - Nowe lato, podarek na
7:
nowi rock, kolenda.
8:
Apophthegma - Odpowiedz, mądrą à krotką. Breuis et acuta ſententia, ſiue argutum dictum, non cuiuſlibet, ſed illuſtrium tan-
strona: [82]b
tum virorum.1:
Apoplectici - Powu trzim albo ſliakiem zarazoni. [...] quorum videlicet et corpus, et mens ſtupet ictu fulminis, aut morbo.
2:
Apoplexia - Zarazenie ſzliakiem powie trzeni.
3:
Aporrogas - Gwiazda lataiąca.
4:
Apoſphragiſma - Wyricie napiecżeci.
5:
Apoſtata, defector, et deſertor ſui ducis, ſiue religionis et inſtituti - Odſzczepieniec.
6:
Apoſtato, Deficio, deſero, oppugno quod antea defendebam - Przecziwię ſzie, y wiwram aco com przedtim wierzeł.
7:
Apoſtema - Wrzod, napuchnienie, gruczoł. [...] tumor praeter naturam, quum pus ex phlegmone reſolutum in quendam quaſi ſinum colligitur
8:
Apoſtolus - Poſel, apoſztoł.
9:
Apotheca - Komora, kramnica, piwnica, albo mieſcenie iakie do chowanią rzeczi. [...] cella [...] in qua aliquid reponitur
10:
Apotheosis - Miedze bogi policzenię. Conſecratio, ſeu deificatio
strona: 83a
1:
Apozema - Trunek vwarzoni y nagotowany z rozmaitich zioł. Aqua cocta cum variis condimentis
2:
Appareo, Videor, compareo, adſum, exto, exiſto, in conſpectum venio - Vkazuię ſzię, ſtawiąm ſzie.
3:
Apparitio, Oſtenſio [...], et officium apparitoris qui magiſtratu praeſto eſt - Okazanie.
4:
Apparitores, Satellites, ſtipatores, et miniſtri magiſtratuum - Mieski sługa albo tez pilnu iaci na vrzędową poſługę cekliąrz.
5:
Apparo, Paro, comparo, praeparo, cum magnificentia quadam et ſplendore adorno - Przigo tiwuie, narzadząm.
6:
Apparatus, Apparatio, praeparatio, magnificentia - Przigotowanię, apparąt, narządzenie.
7:
Apparate, Cum apparatu - Z wiel kim narządzenim, obficie.
8:
Appello, Nomino - Naziwąm, mianuię. ¶ Appellare [...] poſt ſententiam, tanquam iniquam, ad ſuperiorem iudicem prouocare - Appellowacz do inſsego ſędziego.
9:
Appello, Applico, admoueo - Prziſtępuię do brzegu, ląduię.
strona: 83b
1:
Appendo, Suſpendo, quaſi ad aliquid pendo - Zawieſzuię.
2:
Appendix, [...] quod alij adiunctum eſt et adpenſum, additamentum, corollarium - Przidatek, prziczinek.
3:
Appeto, Auide cupio - Poządąm.
4:
Appetens, Auidus, cupidus - Chcziwy, poządliwy.
5:
Appetitio, Motus [...] impetus animi, quod ad aliquid agendum impellimur - Poządliwoſzcz chcziwoſzcz.
6:
Appetentia, Appetitio, ſeu cupiditas, motuſve animi, quo ad aliquid agendum impellimur - Chczenię, ządanie.
7:
Appingo, Addo, vel adiungo - Przidawąm, przipiſsuię.
strona: 84a
1:
Applaudo [...], manuum, vel pedum plauſu fauorem oſtendere - Klaskąm rekami, raduis ſzie.
2:
Applausor, Qui applaudit - Rado ſznik ktori zweſſelim rękami klaską.
3:
Applauſus - Radoſzcz.
4:
Applico, Appello - Przirowniwam, przikładąm.
5:
Applicatio, Adiunctio animi - Przipodobanie ſzie przitulenie ſzie.
6:
Apploro, Apud aliquem ploro, vel vna cum aliquo ploro - Pomagam płacżu.
7:
Appluere - Pokropiwam.
8:
Applumbo, Plumbo, metallo quae deſiuncta erant coniungo - Ołowem ſpaiąm, zaliewam, ocziągam ołowem.
9:
Appono, Appingo, ad aliquid pono, admoueo - Przikładąm, prziſadząm.
10:
Appositus, Quod eſt iuxta, vel ad aliquid poſitum - Prziłozony.
11:
Apposite, Conuenienter, apte, accommodate -
strona: 84b
Spoſobnie ładtnie, zgodnie.1:
Apporrigo, Iuxta porrigo - Przicziągąm.
2:
Apporto, affero - Przinaſząm.
3:
Appoſco, Inſuper poſco - Przitim ządąm.
4:
Appotus, valde potus, qui multum potauit - Ozartij, podchmielonij.
5:
Apprehendo, [...] Apprendo: Attrecto, capio, vel ad me traho, arripio - Poriwąm.
6:
Apprime, In primis, egregie, valde - Nad wſziſtko, zwłaſzcze, oſsobliwie.
7:
Apprimo, Ad aliquid premo, premendo adigo - Przidrukiwąm.
8:
Approbus, Valde probus - Barzo cznotliwij.
9:
Approbo, Probo, comprobo, laudo, auctoritatem et fidem alicui rei tribuo - Pochwalam, pozwalam.
10:
Approbatio - Pochwalienie.
11:
Appromitto, Pro altero promitto, quod alter promiſit idem promitto - Ręcze, szlubuię zainſsego, albo przi inſzim.
12:
Appronare, in genua ſe proſternere - Kłaniam ſzie, nakolana padam, biie cżołem.
13:
Appropero, Propero, accelero - Poſ piechąm, przikwapiąm.
14:
Appropinquo, Propius accedo, aduento, prope ſum - Przibliząm ſzie.
15:
Appropinquatio - Prziblizanię.
16:
Apricus, Soli expoſitus, Soli apertus - Mieſcze ktorigo słonce dobrze nagrzewą.
strona: 85a
1:
Apricari, [...] in aprico loco eſſe, hoc eſt, in loco Soli expoſito verſari - Na słoncu ſzie grzacz.
2:
Apricatio - Mieſzkanie na słoncu.
3:
Aprilis, Menſis [...] aperilis - Kwieczien.
4:
Apſychon - Nieziwi. Inanimatum, quod eſt ſine anima
5:
Aptus, Accommodatus, appoſitus, conueniens, congruens - Spoſsobny.
6:
Apte - Właſznię z ſzikiem.
7:
Apto, Consentienter aliquid rei alicui iungo, ſeu accommodo - Prżikładąm.
8:
Apud - V.
strona: 85b
1:
Apus, vel cypſellus - Gerżik.
2:
Aqua - Woda.
3:
Aquula - Wodeczka, wodka.
4:
Aquaeductus - wod i prziwod, wodne przikopi, row do prziwiedzenią woti. [...] aquarum deductio
strona: 86a
1:
Aqua intercus - Puchlina.
2:
Aqualiculus, [...] Vas [...] in quo porci ſorbent - Swinie korito.
3:
Aqualis, Genus vaſis ad aquam tenendam, quo aqua manibus datur - Naliewką.
4:
Aquarioli, [...] mulierum impudicarum ſordidiſſimi aſſeclae - Kurewnik.
5:
Aquarium, Locus in flumine, aut alia quauis aqua, ad quem animalia potum aguntur - Korito do napawanią bidła.
6:
Aquarius, Vndecimum ſignum Zodiaci - Wodnik.
7:
Aquaticus, Qui in aqua degit - Wodni.
8:
Aquilex, Qui aquam illicit et ducit - Miſtrz ſtudnie buduiący, vel, miſtrz wode prziwodzacy.
9:
Aquor, Aquam haurio, ſiue aquam fero - Wẃode ſzie opatruię.
10:
Aquatio, Actus aquandi, hoc eſt, aquam ad caſtra afferendi - Wodi prziczinianie, albo wiciąganie.
11:
Aquator, Qui aquandi miniſterium, praeſertim in exercitu facit - Ten ktori oboz opątruie wodąm.
12:
Aquatus, Aqua mixtus, aqua dilutus - Wodniaſty, vel z woda zmie ſzany.
13:
Aquosus, Quod copiam aquae habet - Wodniaſty wodą obląny.
strona: 86b
1:
Aquila - Orzeł.
2:
Aquilinus, Quod eſt aquilae, vel quod ad aquilam pertinet - Orli.
3:
Aquiliferi, [...] ſigniferi - Chorazi.
4:
AQVILO, Ventus Septentrionalis - Wiatr zpol noczi.
strona: 87a
1:
Aquilus color, Fuſcus et ſubniger - Cziemnobłekitni, bławotnij.
2:
Ara - Ołtarz.
strona: 87b
1:
Aranea, [...] araneus - Paieczina.
2:
Araneus - Paiąk.
3:
Araneoſus, Aranearum faciem habens - Paięcziſtij, vel Paieczinie podobnij.
4:
Arbiter, Iudex honorarius non a lege datus, ſed ab iis qui litigant, lectus, qui totius rei habet poteſtatem - Iednacz, roziemcana ktoregoſzie ſtronij ſpuſzczacą.
strona: 88a
1:
Arbitrarium, [...] quod alicuius arbitrio eſt relictum - Rozſądek, dobrouolnoſzcz ktorą przimnie mąm.
2:
Arbitratus, Arbitrium, voluntas, opinio - Zdanię, dobrąwolą, mniemanie moie.
3:
Arbitrium, Sententia [...] quae ab arbitro ſtatuitur - Zdanie albo decret, rozſsadek.
4:
Arbitror, Exiſtimo, cenſeo - Mniemam, rozumiem.
5:
Arbor - Drzewo.
6:
Arborator, [...] qui arbores putat: qui et fronadator dicitur - Okrżaſsowacz drzew.
7:
Arboreſcere, Arborem fieri, vel in arborem creſcere - W drzewo roſtę.
8:
Arboreus, Quod eſt arboris - Drzewiany.
9:
Arbuſcula - Drzewko.
10:
Arbuſta -
strona: 88b
Liąſſek albo mieſse drzewem naſsadzone.1:
Arbuſto, Agrum arboribus conſero ad maritandas vites - Sadzę, vel ſczepie drzewo.
2:
Arbutus - Drzewow maiące owoc podobniwiſzniom.
3:
Arbutum - Owocz ſtakiego drzewa.
4:
Arca, Scrinium, capſa - Skrzinia.
5:
Arcula, Parua arca - Skrzinka.
6:
Arcarius, Quod ad arcam pertinet - Podskarbi.
7:
Arcanum, Secretum abſconſum, occultum - Skrite, rzecz taiemną.
8:
Arcanus, Occultus, tectus, minime loquax - Skrity, taiemny.
strona: 89a
1:
Arcellula - Ladka.
2:
Arceo, [....] Propulſo, abigo, prohibeo, pello - Odpędząm, zawcziagąm.
3:
Arceſſo, Accuſo, poſtulo - Obskarząm. ¶ Arceſſo, aduoco - Prziwołiwąm, prziziwąm.
4:
Arcto, Conſtringo, vehementer arcto - Vcziskąm, z czieſzniąm.
5:
Arctus, Anguſtus, ſtrictus - Cziaſny.
6:
Arcera, [...] plauſtrum tectum vndique ex tabulis [...], quo vehiculi genere et ſenes et aegroti cubantes vectabantur - Lektika, kolebka careta.
7:
Archarius, Praefectus et moderator - Staroſta, vrzednik przełozoni na iakim vrzędzię.
strona: 89b
1:
Archetypus, [...] quodcunque ita primum fabricatum, vt exemplar reliquis ſit - Wizerung.
2:
Archiater, et Archiatrus - Przednieiſzi doktor.
3:
Archigrammatei, Scribarum principes - Piſsarze przed nieij ſzij w Cancellarij.
4:
Archigubernus - Wielkij hetman.
5:
Archimagirus, Princeps et magiſter coquorum, ſummus coquus - Kuchmiſtrz.
6:
Archimandritae - Oppat, gardijąn, Prior. [...] praepoſiti conſectaneae turbae
7:
Archimimus, Princeps mimorum, et ſummus - Kuglarskij miſtrz.
strona: 90a
1:
Archipirata, Praedonum dux - Wodz moryskich zboycow.
2:
Archippocomos - Koniuſzi.
3:
Architectus - Czieſzla, vel miſtrz nad budowanim. [...] qui ſtructuris aedificiorum praeeſt, et qui fabricanda praeſcribit.
4:
Architector, Conſtruo, fabricor - Buduię.
5:
Architectonice - Kunſt albo ſtuka budowanią.
6:
Architectura, AEdificandi ſcientia - Vmieiętnoſcz budowanią.
7:
Architriclinus, Qui praeeſt triclinio - Marſzołek nad rozrzą dzanim potrąw, Trukſas.
8:
Archiuum - Grod, cancellaria gdzekſziąg połozenię ieſt.
9:
Archiotae, [...] qui publico archio praeerant - Sprawci nad grodem.
10:
Archon, Summus principatus Athenis - Pan naiwizſzi.
11:
Arcifinius ager - Rolią nieograniczóną. [...] qui certis linearum menſuris non continetur
strona: 90b
1:
Arcitenens - Lukonos.
2:
Arctatio - Zcżiſnienię.
3:
Arctos, vrſum, vel vrſam ſignificat - Woz na niebie.
4:
Arcus, Inſtrumentum [...], e quo ſagittae emittuntur - Luk. ¶ Arcus, curuatura in aedificiis - Zas kliepieni ęwobłak. ¶ Arcus [...] Arquus - Tęcza, dega.
5:
Arcuo, In modum arcus curuare - Sklepie wobkak nakriwąm.
6:
Arcuatus, Curuatus in modum arcus - Sklepisty.
strona: 91a
1:
Arcuatim, In modum arcus - wobłak skliepiſto.
2:
Ardea, [...] ardua - Czaplia.
3:
Ardelio, Homo inquietus et huc atque illuc ſemper volitans, ſaliens, et omnibus negotiis ſeſe immiſcens - Natręth, wſzędibeł.
4:
Ardeo, Flagro, deflagro, conflagro - Gorąm.
5:
Ardeſco, iterum atque iterum ardeo, ardorem concipio - Zapalam ſzie.
6:
Ardens - Gorącij.
7:
Ardor, Vehemens calor et incendium - Zapalenię, gorączoſzcz.
8:
Arduus, Aſcenſu difficilis - Przikri do wſtąpienią.
9:
Arduitas, Altitudo - wiſsokoſzcz.
10:
Area, [...] locus [...] vbi frumenta ſecta teruntur et areſcunt, [...] locus in vrbe purus ſine aedificio - Gumno, podworzę, placz albo mieiſcze golę.
strona: 91b
1:
Areator, Qui aream purgat, et in ea frumentum triturat - Młoczek.
2:
Areola - Gumienko.
3:
Arena, Tenuiſſimus puluis et aridus - Piąſsek.
4:
Arenaceus, Quod ex arena eſt - Piąskowatij.
5:
Arenarius, Quod ad arenam pertinet - Piąſzcziſkowi.
6:
Arenarius - Moczuiąci ſie z beſtijami, mocząrz. [...] qui in arena atque amphitheatro cum beſtiis depugnat
7:
Arenariae, Arenae fodinae - Piąſzcziſti doł.
8:
Arenosus, Quod arena abundat - Piąscziſti.
9:
Arenula - Piąſseczek. Arena tenuiſſima.
10:
Areo, Aridus ſum - Suchi ieſtem.
strona: 92a
1:
Arefacio, Aridum facio - Suſzę.
2:
Areſco, Aridus fio, viriditatem amitto - Schnę.
3:
Aridus, Siccus, exiccatus, tenuis - Suchy.
4:
Ariditas, [...] et aritudo, Siccitas - Suchoſzcz.
5:
Areſtum - Zawcziągnienię, ząpowiedz.
6:
Aretalogus - Chłubca, ſam ſziebie wiſlawiacący.
strona: 92b
1:
Argema - Bielmo na ocżach.
2:
Argentum - Strżebro. ¶ Argentum ſignatum - Pieniądze.
3:
Argentarium, Argenteae ſupellectili inſtrumentum - Forma de mienicz.
4:
Argentarius, Qui argentum exercet - Wechſląrz, zamieniacz pieniedzi.
5:
Argentarius, Quod eſt argenti, quod ad argentum pertinet - Kſtrzebru przinąlezącij.
6:
Argentaria, [...] officina, in qua argentum cuditur, aut praeparatur - Huta wktorei ſtrzebro odganieią albo kuią, mienice.
7:
Argentatus, Argento tectus - Poſtrzebrzonij.
8:
Argenteus, Quod eſt ex argento - Strzebrnij.
strona: 93a
1:
Argentosus, Cui immiſtum eſt argentum - Mieſzany z ſtrzebrem, napołi z ſtrzebrem.
2:
Argentifodina, Vbi foditur argentum, quam Argenti minam vocamus - Gora gdze ſtrzebro biorą.
3:
Argentum viuum - Ziwe ſtrzebro.
4:
Argentangina - Nakazenie przez podarki.
5:
Argilla, Terra tenax, qua figuli vtuntur ad facienda vaſa - Głina.
6:
Argillaceus, Quod ex argilla eſt, aut quod tenax eſt in modum argillae - Gliniaſty ſzlisky.
7:
Argillosus, Abundans argilla - Glinpełnjy.
strona: 93b
1:
Arguo, Accuſo, reprehendo - Karzę, ſtrofuie, poprawuie.
2:
Argutus, [...] ſubtilis et acutus - Dowczipnij, wikretnij.
3:
Argutiſsime - Subtilniuſienko.
4:
Argutiae, [...] acute et malitiose dicta vel facta - Wimijslki, wikrethij.
5:
Argutor, [...] procaciter loquor - Mowie wikręttuie, ſubtilnie, ſwiegocę.
6:
Argutatio, strepitus - Blegotanie.
7:
Argutator - Medrek, tęgi ſophiſta.
8:
Argumentum - Wiwod zeczirwątpliweij.
strona: 94a
1:
Argumentum eſt ratio quae rei dubiae facit fidem - Dowod.
2:
Argumentalis - Do wodny.
3:
Argumentor, argumentis oſtendo vel probo, argumentis perſequor - Wiwodze gruntownie rzecz wątpliwąm, albo niewiądomąm.
4:
Argumentatio, [...] rei propoſitae, per argumenta probatio - Pokazanię, dowodzenie.
5:
Argumentosus, Quod eſt factum magno argumento, hoc eſt, artificio - Nauki pełny, dowodny.
6:
Argyranche - Namazanie garſzczy groſzem.
strona: 94b
1:
Argyritis, ſpuma argenti - Srzebrną́ piana.
2:
Argyrocopus - Rzemieſznik, ſtrzebrem robiącij. [...] numularius campſor, vel ipſe etiam argenti ſculptor
3:
Argyrologus - Poborca, ał Szaffarz ktori poſpolitim groſzem ſzaffuię. [...] Latini Quaeſtorem appellant
4:
Argyrognomones - Pieniedzi przęmieniacże. [...] pecuniae permutatores
5:
Arida - Wołowi ięzik. [...] et Echium, et Alcibiadon
6:
Aries, Mas ouium - Barąn.
strona: [95]a
1:
Arietinus, Quod eſt ex ariete - Baranij.
2:
Arieto, Percutio, deiicio - Trikſząm iako barąn wiwracąm.
3:
Arinca, [...] frumenti genus, quod Graeci Olyram, Latini Siliginem vocant - Zijto Rez.
4:
Ariolatio - Wieſzczba.
5:
Ariſta, Extremae ſpicae partes - Osc̀ zita.
strona: [95]b
1:
Ariſtolochia - Kokornak. aliis, Raſt. quibuſdam Smolnik.
strona: 96a
1:
Arma - Bron, zbroią.
2:
Armatura, Armandi genus et forma - Riſztúnek.
3:
Armiger, Qui lanceam, ſcutum, galeamque ferens, armatum equitem in praelio ſequitur - Giermek.
strona: 96b
1:
Armipotens, Armis valens - Moſzni wriſtunku, Orężu mogący zdolacz.
2:
Armo, Armis induo, ſeu munio - Wzbroię vbierąm, Riſztunek daie.
3:
Armati - Zbroinij, dopotrzebi nagotowany.
4:
Armamenta, Omnis generis inſtrumenta [...] belli - Wſzeliaką riſztunek do potrzeby.
5:
Armamentaria, [...] loci vbi armamenta, armaque ſeruantur - Zbroinica. Dom albo komora do chówanią ſtrzelby, albo zbróie.
6:
Armarium, Locus vbi cibaria, libri, veſtes, et ſimilia reconduntur - Sząfa, Almarią.
7:
Armenius, Quod eſt ex Armenia - Ormianin.
8:
Armeniacus, vt, Mala Armeniaca - Morelle.
9:
Armentum, [...] id genus pecoris [...], quod eſt idoneum ad opus armorum - Trzoda, Stado bidła więczego iako wołow koni, múlow, Osłow.
strona: 97a
1:
Armentarius, Armenti cuſtos - Skotarz, krowiąrsz, paſtucha wſzeliakiego bijdła wielkiege.
2:
Armentoſus, Armentis abundans - Obfity wbidło.
3:
Armentinus, Quod eſt ex armento - Skotowi.
4:
Armillae - Zarukawie zbroine. [...] ornamenta in circulorum modum, quae viri militares [...] in ſiniſtris brachiis gerere conſueuerunt.
5:
Armoracea, Agreſtis Rhaphanus - Podezrżon.
6:
Armus, Humerus - Lopatka, plece.
7:
Arnogloſſum - Pſzy iezyk, ięziczki. [...] Lingua agni
8:
Aro, Aratro proſcindo - Orzę.
9:
Aratio, Ipſe arandi actus - Oranie.
10:
Aratiuncula - Oraninka.
11:
Arator, Qui arat -
strona: 97b
Orącz, ratay, ſziodłąk.1:
Aratro, quaſi arando itero - Przeorzę, pooruię, znowu orze.
2:
Aratrum, Inſtrumentum quo aratur - Pług.
3:
Aromatopola - Korzenni kramąrz.
4:
Arquatus, ſiue Arcuatus, quicquid arcus figuram vllo modo imitatur - Sgieti by luk, wobłak nachi lony.
5:
Arquites, [...] arcu praeliantes, quos nunc et ſagittarios vocant - Kozący.
6:
Arrha, et Arrhabo - Swiętoianskię, ządatek, dląpewnoſzczy. [...] Pecunia [...] ſic data vt reliquum reddatur.
strona: 98a
1:
Arrideo, Ridendo applaudo, vel riſu laetitiam oſtendo - Vſzmiechąm ſzie.
2:
Arrigo - Podnoſzę, nadkładąm.
3:
Arrectus - Wzniſziony.
4:
Arripio, Ad me rapio, attraho, apprehendo, per vim adduco - Poriwąm.
5:
Arrodo, Rodo, circumrodo - Okęſsuie, ogglądząm, oggriząm.
6:
Arrogo, Aſſumo, vendico, plus ſatis mihi tribuo - Przipiſsuie, prziczitąuię ſobię.
¶ Arrogo [...], adopto et filium facio - Za dzecię przimuie.
7:
Arrogans, Qui ſibi temere atque inſolenter tribuit quae in ſe non ſunt, inſolens - Hardy, nazbit ſobie przipiſsuiący.
8:
Arrogantia, [...] Superbia, inſolentia - Gornoſcz miſzly zwielkim oſobie rozunuemim, vpor na vſmiſlie.
strona: 98b
1:
Arroganter, Superbe - Hardzię.
2:
Arrhoſtema, vel Arrhoſtia - Choroba, niemoc.
3:
Arrugia, Cuniculus ſubterraneus, ex quo effoditur aurum - Gora złotą.
4:
Ars - Nauka, kunſt.
5:
Artifex, Qui artem aliquam exercet, aut nouit, quod arte quippiam faciat - Miſtrz. rzemieſznik.
6:
Artificium, Ars et ſcientia - Rzemiosło, nauk, akunſt, ſtuka.
7:
Artificioſus, Plenus artificio - Pełni kunſtow, mijſterny.
8:
Artificioſe - Myſternie, kunſtownię.
9:
Artificialis, Quod arte factum eſt - Rzecz miſternie vizinioną.
10:
Arſenicum - Auripigment.
strona: 99a
Genus [...] coloris lutei, [...] auripigmentum1:
Artemiſia - Bylica czarną y bialą.
strona: 99b
1:
Arteria, Vena vitalis, ſeu ſemita in qua eſt vitalis ſpiritus - Puls.
2:
Arthritis - Lamanie wkoſzcziach, podagra.
3:
Arthriticus - Podagre maiący. Qui laborat arthritide, hoc eſt, morbo articulari
4:
Artocopus, Piſtor - Piekąrz.
5:
Artocreas - Paſteta. Cibi genus [...] ex pane et carne minutim conciſa confectum.
6:
Artolaganus - Krepel. Panis genus delicatiſſimi
7:
Artopta - Piekarka. [...] mulier, quae coquit panem in clibano vel in furno
strona: 100a
1:
Artus - Tzłonki. [...] nodi in corpore animalis
2:
Articulare - Składam.
3:
Articulus, [...] pro iunctura ſiue nodo vel parte membri - Członeczek.
4:
Articularis, Quod ad articulos pertinet - Szú członkom przinalezacy.
5:
Articularius, Qui articulari morbo laborat - Podagre maiacy.
6:
Articulatim, [...] per articulos, ſeparatim, ſeorſim - Rozdielnie poczłonku, poſztuce. [...] diſtincte
7:
Articulate, Diſtincte - Porządnie.
8:
Articulatio - Rozdzienie.
9:
Articuloſus, Plenus articulis - Węzłowati.
10:
Aruina, Durum pingue inter cutem - Bieł, ſadło, tłuſtoſzcz.
11:
Aruncus - Koziąbroda.
12:
Arundo, Aquaticus frutex - Trzczina.
strona: 100b
1:
Arundineus, Quod eſt ex arundine - Ze trzczini vcziniony.
2:
Arundinaceus, Similis arundini - Trzizinie podobny.
3:
Arundinetum, Locus arundinibus abundans - Gdzie obfitoſcz trczczini.
4:
Arundinoſus, Abundans arundinibus - Trzcziniaſty.
5:
Aruum, Ager aratus, necdum ſatus, qui tamen ſementi datur - Rolia wigotowaną.
6:
Arx, [...] caſtellum - Ząmek, twierdzą.
strona: 101a
1:
Aſarotum - Pokład malowani. Pauimentum picturae arte elaboratum
2:
Aſarum - Kopyting. [...] Gallorum lingua
3:
Asbeſtinum - Rodzai lnu ktori, nie moze biczſpalony. Genus eſt lini, quod ignibus non abſumitur.
4:
Asbeſtus, Inextinguibilis - Rzecz ktorąnie, moze zgorzecz. Nomen lapidis eſt, ferrei coloris
5:
Aſcalonia, ſiue Aſcalonium - Cibula Aſcalonską.
6:
Aſcendo, [...] ſurſum, ſiue ad aliquid ſcando - Wſtępuię, wchodzę.
strona: 101b
1:
Aſcia, [...] inſtrumentum [...], quo fabricae materiae dolantur - Hebel.
2:
Aſcio, Aſcia caedo - Ocziaſsuię.
3:
Aſciſco, Aſcio, Aduoco, aliunde ſumo, accerſo, expeto, adſcribo, adiungo - Przipuſzcząm, przimuię kſobie.
4:
Aſcites, ſpecies [...] aquae ſubter cutem fuſae - Pulchlina zaskornią.
5:
Aſcopera - Taiſtra, torba.
6:
Aſcribo, Subſcribo, hoc eſt, ad ſcriptum aliquod nomen vel ſententiam meam ſubiungo - Przipiſsuię, prziczituię.
7:
Aſcriptitius, Allectus, qui ad aliquam rem aſcriptus eſt - Wpiſsany, prziiety.
strona: 102a
1:
Asilus - Bąk, gzik konie ſzczipiąci.
2:
Asinus - Oſieł. Ex equa enim et aſino fit mulus
strona: 102b
1:
Asellus - Oſziełek.
2:
Asella - Oſzlica.
3:
Asinarius, Quod ad aſinos pertinet - Oſzly.
4:
Asinarius, Qui aſinos paſcit vel cuſtodit - Oſzli paſtucha.
5:
Asininus, Quod eſt aſini - Osłowy.
6:
Aſio - Kałus.
7:
Aſomatos - Cziałaniemaiacy.
strona: 103a
1:
Asotia, Luxus, luxuria - Niepowczągliwoſzc, zarłocztwo.
2:
Asotus, Prodigus, luxurioſus, helluo - Zarłok, obzerca, vtraczca.
3:
Aſpalathus - Drzewo z rodiſsa.
4:
Aſparagus - Aſpraragi.
5:
Aſpello, Amoueo, abigo, arceo - Odpedząm.
6:
Aſper, Quod viſu vel guſtu, vel tactu, aliove ſenſu inſuaue eſt - Chrupiasty, przikri, czierpki.
7:
Aſperitas - Oſtroſzcz, przikroſzcz.
strona: 103b
1:
Aſpere, Dure, et inſolenter - Oſtrze.
2:
Aſpero, Aſperum facio - Chropatoczinię.
3:
Aſpretum, Locus aſper et abruptus - Chrupatoſzcz, oſtroſzcz.
4:
Aſpergo, Quaſi ad aliquid ſpargo, reſpergo - Nakrapiam.
5:
Aſpersio, Reſperſio - Nakrapianię.
6:
Aſpergillum - Kropidło.
7:
Aſpernor, Recuſo, auerſor, non agnoſco, faſtidio - Gardzę.
8:
Aſpernabilis, Qui eſt dignus vt aſpernetur - Wzgardy godzen.
9:
Aſpernatio, Contemptus - Wzgarda.
10:
Aſphodelus - Złotogłow. [...] Antericon
11:
Aſpicio, Intueri, oculos in rem aliquam intendere - Wzgladąm, patrze.
12:
Aſpectus, Viſus et intuitus cuiuſcunque animalis - Wzgląd, weirzenię.
13:
Aſpecto, Fixis oculis aliquem intueor - Pilnoſzie przipatruię.
14:
Aſpectabilis, Dignum quod aſpiciatur - Godny widzenią.
strona: 104a
1:
Aſpiro, [...] afflo, [...] ſpiro - Nadijmąm, dech daię, dmę.
2:
Aſpiratio, Afflatus, halitus, exhalatio - Naddech, tchu wipuſanie.
3:
Aſpis - Wąż aſpis nazwani. Serpens paruus, tardi viſus
4:
Aſportare, Auferre, quaſi hinc alio portare - Odnieſzcz indzey, przenieſzcz.
5:
Aſportatio, Aſportandi actus - Prowadknu, przenieſzenie.
6:
Aſsamenta - Deska, tarczica, dil. Tabulae [...] ſectiles
7:
Aſsecla, aſſectator - Naſzladownik. vel, Słuſzka wſzedze zamnąchodzący.
strona: 104b
1:
Aſsentio, et Aſſentior - Przizwalam, nie odmawiąm.
2:
Aſsensus, Approbatio, conſenſus - Zezwolenię, zgodzenię.
3:
Aſsensor, Qui alicui aſſentit - Zezwalacz.
4:
Aſsentor, Adulor, blandior - Pochlebuię, łaſze ſzie.
5:
Aſsentatio, Adulatio, blanditiae - Pochlebſtwo.
6:
Aſsentator, Qui aſſentatur, ad voluntatem loquens - Pochlebca.
7:
Aſsentatorie - Pochlebnie.
8:
Aſsequor, Conſequor, nanciſcor - Dochodzę, doſtepuię, doſtawąm.
9:
Aſsector, Alteri honoris gratia aſſidue me comitem praeſto - Vſtawicznie, Odprowaząm.
10:
Aſsectatio - Prowadzenię, naſzladowanie.
11:
Aſsectator, Qui aſſectatur, qui comitem ſe praeſtat - Odprowaezoą.
12:
Aſseres, Tabulae ſectiles - Tarczica.
13:
Aſsero, Iuxta ſemino, vel iuxta planto - Prziſzczepiąm, prziſziewąm.
14:
Aſsero, [...] affirmo - Twierdzę.
strona: 105a
1:
Aſseruio, Inſeruio, obſequor - Przisługuię, ſpolemsłuze.
2:
Aſſeruo, Seruo, cuſtodio - Chowąm, oppatruię.
3:
Aſseuero, Conſtanter et ſeuere affirmo, confirmo - Mocznię twierdzę.
4:
Aſseueranter, Aſſeuerate - Prawdziwie, pewnie.
5:
Aſseueratio, Affirmatio - Pewnosc̀, twierdzenię.
6:
Aſsicco, Sicco - Wiſsuſząm.
7:
Aſsicceſco, Siccus fio - Vſſichąm.
8:
Aſsideo, Sedeo, Iuxta ſedeo - Prziſziadamſzię.
9:
Aſseſsor, cuius officium eſt aſſidere Praeſidi, atque conſulere in cauſis, cognitionibus, poſtulationibus, libellis, edictis, decretis, epiſtolis - Społē wurzedzie ſziedzący, rąyca.
10:
Aſsido, Sido. [...] Aſſideo - Prziſziadąm.
strona: 105b
1:
Aſsiduus - Pilny, vſtawiczny.
2:
Aſsiduitas, Diligentia - Pilnoſzcz, vſtwicznoſzcz.
3:
Aſsidue, Frequenter - Vſtawicznie, zęſto.
4:
Aſsigno, Attribuo, conſtituo - Naznacząm.
5:
Aſsignatio, [...] attributio - Naznaczenię.
6:
Aſsilio, Aggredior - Nadzkakuię, prziskakuię.
7:
Aſsultus, Actus aſsiliendi - Prziskok.
8:
Aſsimilis, Similis - Podobny.
9:
Aſsimiliter, Similiter - Podobnie.
10:
Aſsimilo, Similem facio, comparo - Przirowniwam, podobnim czinię.
11:
Aſsimulo, Fingo aliquid eſſe, quod re vera non eſt, Simulo - Zmiſzlam to co nie ieſt, takiakobi beło.
12:
Aſsipondium, Pondus vnius aſsis, ſiue librae - Funt.
13:
Aſsis, Tabula ſectilis - Deſsczka.
strona: 106a
1:
Aſsulatim, [...] minutatim - Wdrobne kąsky, wdeſzczki.
2:
Aſsiſto, Adſto - Stoie przikim.
3:
Aſſo, Tabulis ſterno, vel operio - Tarczicamy pokłądąm.
4:
Aſsarius, Aſſus, aſſatus - Vpieczony.
5:
Aſsatura, Carnes aſſae - Piecziſte.
6:
Aſsocio, Socium me adiungo - Sprzągąm, ſtowarziſząm.
7:
Aſsolet, Solet - Zẃikl, mąwobiczaiu.
8:
Aſsono, Sonitum reflecto, vel ſono reſpondeo - Społem brzmię, ſpolem hucze.
9:
Aſſueſco, Conſuetudinem capio, In conſuetudinem venio - Zwiczaiąm ſzie, prziwikąm.
10:
Aſſuetus, Vſitatus - Zwikły.
11:
Aſſuetudo, Conſuetudo - Zwicząy.
12:
Aſſuefacio, Vſu doceo, in conſuetudinem induco - Zwiczaiąm.
13:
Aſsumo, Suſcipio - Przymuię.
14:
Aſsumptio, Acceptio - Przyieczię.
15:
Aſsuo, Suendo annecto - Prziſziwąm.
16:
Aſsurgo, [...] honoris vel beneuolentiae cauſa ſurgo - Powſtaiedrugiemuku pocziwoſzczy.
strona: 106b
1:
Aſsus, Torrefactus, aridus - Pieczony.
2:
Aſt, [...] At, ſiue Sed - Alie.
3:
Aſtaphis - Rozinki.
4:
Aſteiſmos, Vrbanitas - Dworstwo.
5:
Aſter, et Aſtrum - Gwiązda.
strona: 107a
1:
Aſtericum, [...] volubilis minor, et campanula - Powoymály.
2:
Aſterion - Barſzcz. [...] Spondylium
3:
Aſterno, [...] iuxta ſterno - Prziſzcziełam.
4:
Aſthmaticus - Dichawiczny.
5:
Aſtipulor, Aſſentior - Przizwalam.
6:
Aſtipulatio, Aſſenſus - Przizwolenię.
7:
Aſtipulator, Qui aſſentitur - Zezwalacz, alboktoriżeſwalia.
8:
Aſtituo, Iuxta ſtatuo, praeſentem exhibeo - Prziſtawiąm.
9:
Aſto, Praeſens [...] ſto - Stoie przidrugini.
strona: 107b
1:
Aſtragalus, [...] Talus - Kot.
2:
Aſtragalizo, Talis ludo - Wkoti gracz.
3:
Aſtringo, Coniungo, contraho, coarcto - Zcziągąm, ſcziskąm, ſpaiąm, ſczieſzniąm.
4:
Aſtrictio, Aſtringendi actus - Związanię.
5:
Aſtrictorius, Quod aſtringit - Cziaſny.
6:
Aſtricte, Arcte - Czieſznię, zczieglię.
7:
Aſtroboliſmus - Schnienie drzewa od gorączoſzczy.
8:
Aſtrologus, ſiue Aſtronomus - Gwiazdąrz.
9:
Aſtruo, Iuxta ſtruo, et aedificium aedificio iungo - Przibudiwam.
strona: 108a
1:
ASTRVRCONES, Equi ab Aſturia regione Hiſpaniae [...], quibus non vulgaris in curſu gradus, ſed mollis alterno crutum, explicatu glomeratio eſt - Inochodnik.
2:
Aſtutus, Verſutus, cautus - Chitry, kot.
3:
Aſtutia, Calliditas, malitia - Chitroſzcz.
4:
Aſtute, Callide, verſute - Chitrze.
5:
Aſylum - Vprziwileiowanię mieſcę naktorim wolen ieſten albo beſpieczni zgardłem. Templum aliuſve quiuis locus inuiolabilis,
strona: 108b
et conſecrationis lege tutus1:
Aſylia - Mieiſcze naktorimeſmi wolni zgarłem. Ius libertatis, immunitatis et veniae
2:
Aſymbolus - Wolmy odząplaty cechu. Qui ſymbolum non dedit, et ſine collatione acceſſit ad comeſſationem.
3:
Aſymphonia, [...] inconſonantia - Wſpiewaniu niezgoda.
4:
Aſyndeton - Niezgadzanię. ſiue Aſyntheton, [...] incompoſitum vel diſiunctum
5:
Aſyntheta - Czyſti, przezrocziſti.
6:
Aſyſtaton - Niestąło. [...] inſtabile, aut adeo oppugnans, vt ſubſiſtere non queat
7:
At - Alie.
8:
ATABVLVS - Wiatr przikriy żimnem wiſſuſzaiąci. Ventus Apuliae peculiaris
strona: 109a
1:
Atauus, [...] abaui, vel abauiae pater - Propredżiadow ocziec wczwarhim pokoleniu.
2:
ATE, [...] Noxa - Nędza.
3:
Atechnia - Nieumieiętnoſcz. Ruditas, imperitia
4:
Ater, Obſcurus, niger - Czarny, cziemny.
5:
Atratus, Ater factus - Vczerniony.
6:
Atritas, Nigredo - Czarnoſzcz.
7:
Atramentum - In kauſt, czarną farba.
8:
Atramentarium, Vaſculum, quo atramentum continetur - Kałamarz.
9:
Ateramna - Dowarzenią wſzeliaką twardą rzecz. [...] legumina coctu contumacia
strona: 109b
1:
Athanatos - Nieſzmiertelny. [...] immortalis
2:
Athara - Mączną kaſza. Puls ex olyra, ſiue ſiligine
3:
Atheos - Bezbozny. Impius, qui negat Deum eſſe, qui eſt ſine Deo.
4:
Atheromata - Oſpice. Tubercula [...] ex genere apoſtematum
5:
Ather - Wierzchołek kięczmionnego kłoſſu.
6:
Athleta, Pugil, luctator, ad luctationem et certamen inſtitutus - Zaypaſznik, Sczermierz.
7:
Athletica, [...] pro arte certandi - Nauka zapaſſi chodzenią.
8:
Athletice, [...] optime et firmiſſime - Moczno, wibornię.
9:
Athlothetes, Certaminum iudex - Sędzią nad zapaſniki.
strona: 110a
1:
Atnepos, Filius abnepotis, vel abneptis - Sin proprawnukow, wkątim pokoleniu.
2:
Atneptis, Filia abnepotis vel abneptis - Czorka od proprawnuka.
3:
Atocion - Liekarſtwo płod gubiącę.
4:
Atomus, indiuiduum corpuſculum, quod [...] ſectionem non recipit -
strona: 110b
Rzecz nieiaką ktora niemoze bic rozdzeloną, Proch wsłoncu.1:
Atque - Itez.
2:
Atqui, Sed, ſed enim, at enim - Ale.
3:
Atractylis - Panny Mariey oſet.
4:
Atrium, Primus intra aedes aditus - Podworze, ſzien, przigrodek.
5:
Atriolum - Sziouka. Paruum atrium.
strona: 111a
1:
Atrici - Odzwięrny. [...] qui excubant ad atrium, qui et ad limina vocantur, et Atrienſes.
2:
Atriensis - Nądworny. Is [...], cui credebatur cura atrij
3:
Atriplex - Lebióda.
4:
Atrophia - Suchoti, ſchnienię. Macies vel totius corporis, vel alicuius tantum partis
5:
Atrox, Aſper, crudelis, atro horrendoque aſpectu - Srogy. Okrutny.
6:
Atrocitas, Crudelitas - Okrutrutnoſzcz. Srogoſzcz.
7:
Atrociter, Crudeliter - Srodze.
8:
Attagen - Iarząbek.
9:
Attamen, Veruntamen - Wſzakze. Iednak.
10:
Attamino, Contamino - Szpecę.
11:
Attegiae, [...] mapalia, et tuguria - Kuczka paſterską.
strona: 111b
1:
Attempero, Adapto - Prziwodzę kſobie: albo skłaniąm.
2:
Attemperate, Tempeſtiue, in tempore - Wczas.
3:
Attendo, Aduerto, cogito, conſydero, et quaſi animum intendo - Bączę. Pilnuię.
4:
Attentio, [...] intentio animi - Pilnocſzcz. Vſziełowanię.
5:
Attente, Animo intento, diligenter - Pilnię.
6:
Attento, Tento, pertento, periculum alicuius rei facio - Wązęſzie.
7:
Attenuo, [...] ſubtilem facio, minuo, imminuo - Podley czinie. Vmnieyſząm.
8:
Attenuate - Podleiſsim ſpoſobem.
9:
Attenuatio - Vmnieyſzeinię.
10:
Attero, [...] Rem aliquam ad aliam tero, et quodammodo confrico - Prziczierąm.
11:
Attritus, Imminutus, detritus - Witarti, wilchodzoni.
12:
Attritus - Wibieganię, Przitarcię.
13:
Atteſtor, Teſtor, teſtem facio ſiue aduoco - Oſzwiacząm.
strona: 112a
1:
Atteſtatio - Prżiſwiatczanię.
2:
Attexo, Addo, adiungo, applico - Przitkiwąm, nadtkiwąm.
3:
Attineo, [...] Teneo - Przidzierząm.
4:
Attinere, Pertinere, decere, conuenire - Przinaliezecz, Co ſzie
5:
mnie tknie.
6:
Attingo, Leuiter tango - Dotikąm ſzie.
7:
Attactus - Dotknienię.
8:
Attollo, Elleuo, erigo - Dzwigąm Podnoſzę.
9:
Attondeo, Tondeo - Golię, Prziſtrzigąm.
10:
Attonſus - Prżiſtrżizoni.
strona: 112b
1:
Attonitus, Conſternatus, perturbatus - Przeliękłi, zdumiały.
2:
Attraho, Ad me traho, allicio - Prziciągąm kſobie.
3:
Attrecto, [...] manibus tracto, palpo - Macąm, Dotikąm ſzie.
4:
Attrectatio - Maczanię.
5:
Attrectatus, Tractus - Dotknienię.
6:
Attribuo, Impono, committo, aſſigno, aſcribo, deſtino, tribuo - Prziczituię, przipiſſuie, przidawam, podzwalam.
7:
Atypus, [...] qui non ſatis expedito plectro linguae vtitur - Bełkot.
strona: 113a
1:
Auarus, Quaſi auidus aeris, tenax, parcus, reſtrictus - Lakomy, skąpy.
2:
AVARITIA, Cupiditas, auiditas, tenacitas - Lakoniſtwo.
3:
Auare, Tenaciter, parce - Lakomie.
4:
Auceps, Qui aues [...] capit - Ptąſznik.
5:
Aucupium, et Aucupatio, Auium captio - Ptaſziłow.
6:
Aucupor, Aues capio - Ptąki łowie.
7:
Aucupatorius, Quod ad aucupium pertinet - Ptaſzy.
8:
Audeo, Non dubito, fidens ſum - Szmiem.
9:
Audenter, Audacter - Szmiele.
10:
Audax, [...] fidens - Szmiały, waząci ſzie.
11:
Audacia, Nimia confidentia - Szmiałoſzcz, lekomiſzlwoſzcz.
12:
Audaciter, et Audacter [...], Audenter, confidenter - Szmiele.
13:
Audio, [...] ſonum auribus accipio - Sliſzę.
strona: 113b
1:
Auditio, Ipſe audiendi actus, auditus - Słuchanie.
2:
Auditorium, Locus vbi audiuntur praeceptores, aut Oratores - Mieſcze dosłuchamą mowiącich, albo vczącich.
3:
Auditor, Diſcipulus, is qui audit, is apud quem agitur - Słuchacz.
4:
Auditus, Senſus audiendi, vis illa, qua ſoni percipiuntur - Słuch.
5:
Aue - Bądz pozdrowion.
6:
Aueho, Abduco, ſiue alio veho - Odwozę.
7:
Auellana - Ląskowi orzech. Nux [...] coryli arboris, [...] nux Pontica
8:
Auello, A loco vello, abſtraho, aufero - Oddzieram, odwaliąm, odtarguię.
9:
Auena - Owies.
10:
Auenaceus, Quod ex auena confectum eſt - Owſziani.
strona: 114a
1:
Aueo, [...] concupiſco - Ządąm, chcę, ziczę ſobie.
2:
Auerruncare, auerto, depello - Wipliec wikorzeniac.
3:
Auertae, [...] lora [...] latiora, quae per terga equi iugalis excurrunt, ſub alis eius ſuccincta - Pochwiu rzedu konij wozowich.
4:
Auerto, alio verto, amoueo - Odwracąm.
5:
Auersus, Qui faciem a nobis auertit, tergumque oſtendit - Odwroconi.
6:
Auerſior - Odwrotnieiſzi.
7:
Auersor, Deteſtor, abomino, refugio, recuſo - Brzidzę ſzie, checziniemąm.
8:
Auerſatus - Bredząciſie.
strona: 114b
1:
Aufero, Adimo, abripio - Biorę odnaſząm.
2:
Aufugio, Alio fugio - Vcziekam.
3:
Augeo, Magis facio, amplifico, addo, acceſſionem facio, cumulo, multiplico - Mnozę, przicziniąm, przimnaząm.
4:
Augeſco, Creſco, incrementum accipio - Przimnazam ſzie, prziraſtam.
5:
Auctus, Incrementum, acceſſio - Przimnozenię, prziroſsnienię.
6:
Auctio, Augendi actus, augmentum - Wiłozenie na przeday gdi przezcenę ieden drugiego przewiſzą.
7:
Auctionor, Per auctionem vendo, auctionem facio - Przedaię na vendeczie.
8:
Auctarium, Quod ſuper menſuram vel pondus iuſtum adiicitur, Acceſſio - Podwiſzenię, prziczinenię, prziſsipanię.
strona: 115a
1:
Auctor, Qui auget - Rozmnazac̀z, winaliezca.
2:
Auctificus, Quod auget, quodve momentum aliquod affert ad incrementum - Przimnazaiący.
3:
Augmen, Augmentum - Przimnozenię.
4:
Augur, Interpres auguriorum, qui ex volatu, paſtu, cantu auium futura diuinat - Wieſczek ſzptaſzego lio tou, ſpiewanią albo paſtwi.
5:
Auguralis, Ad augurem pertinens - Wieſzczkowi.
6:
Augurium - Wiezdzba zlotu ptaſzego albo iedzei.
strona: 115b
1:
Auguror, [...] ex auium cantu, geſtu vel paſtu futura diuino - Prorokuię z ptaſzego ſpiewanią, albo latanią.
2:
Auguſtus, [...] ſanctus, et dignus - Szwięty, czcy godny, pełny godnoſzczy.
3:
Auidus, Cupidus - Chcziwi.
4:
Auiditas, Cupiditas, deſiderium - Chcziwoſcz.
5:
Auide, Cupide - Chcziwię.
6:
Auis, Volucris omnis, quae oua parit, et pennis decorata eſt - Ptąk.
strona: 116a
1:
Auicula, Parua auis - Ptaſzek.
2:
Auiarium, Locus vbi aues domi nutriuntur, vel quo aues includuntur - Kliatka ptąſzą, kocziecz ptaſzy.
3:
Auiarius, Qui curam auium gerit - Ptaky opatruiacy.
4:
Auius, Quod longius diſtat a via, aut quod eſt ſine via - Bez drogy, daleki z drogy.
5:
Aula, Atrium, regia, [...] principum domus - Sąla, dwor krolewski.
6:
Aulicus, Quod ad aulam pertinet - Dworski.
7:
Aulaeum, vel Aulaea, [...] vela picturata, et verſicolori textura ſpectabilia - Kobierzecz, obiczię.
8:
Auletes, Tibicen, Auloedus - trebacz, piſzczek.
strona: 116b
1:
Auloedus - Surmacz. Qui tibiis canit
2:
Auoco, Alio voco, abſtraho, auerto - Odwodzę.
3:
Auolo, Alio volo - Odlatuię.
4:
Aura, Leuior ventorum flatus - Powietrze, wdzecnę.
5:
Aurata - Pſtrąg.
6:
Aureae, [...] fraeni, qui circa aures equorum religantur imo pars habenae, quae circa aures ponitur - Nągłowek.
7:
Auris, Pars capitis qua vocem accipimus et haurimus - Vcho.
strona: 117a
1:
Auricula, [...] infima vel ima auris - Miękſzą łapka u vcha.
2:
Auricularius, Quod ad aures perinet - Do vſsow przinalezącij.
3:
Auriſcalpium, Inſtrumentum quo aures purgantur - Lizeczka do vſsu.
4:
Auritus, Magnas aures habens - Vſzaſtii.
5:
Auriga, Qui [...] currum regit - Forman woznica.
6:
Aurigo, Currum rego - Powozę.
7:
Aurigatio - Woznicztwo.
8:
Aurigarius - Karownik. [...] qui curam habet inſtruendi aurigas in ſpectaculis
9:
Auripigmentum - Auripigment.
10:
Aurora, Prima diei lux, qua ſub ſolis aduentum aër illuſtratur - Iutrzenka ſzwitanię.
11:
Aurum - Złoto.
12:
Auratus, Quod in ſuperficie habet aurum - Pozłoconii, ſlocziſti.
strona: 117b
1:
Aurarius - Złotniczij.
2:
Aurarii, Aurifices, qui aliquid ex auro conficiunt, aut inaurant - Złotnik.
3:
Aureus, Nummus [...] ex auro cuſus - Czerwoni złoti.
4:
Aureus, Quod ex auro eſt confectum - Słotij.
5:
Auroſus - Złotowi.
6:
Auricomus, Qui aureos crines, ſeu auream comam habet - Złote wloſsi maiącij.
7:
Aurifer, Quod fert aurum - Złoto rodzącij.
8:
Aurifex, Faber aurarius, qui auri laborandi artifex eſt - Zlotnik.
9:
Aurigo - Zoltą niemocz.
10:
Auro - Pozłacam. Aurum ſuperpono, [...] Deauro, et Inauro
11:
Auſcaripedam - Gaſiąnka. [...] pro vermiculo piloſo, qui ſolet in fronde naſci cum multis pedibus
12:
Auſculto, [...] Audio et diligenter attendo - Słuchąm.
strona: 118a
1:
Auſpex, [...] qui ex auium volatu, cantu, aut paſtu futura diuinat, quem et Augurem appellari [...] oſtendimus - Wieſzcek.
2:
Auſpicium, Augurium, diuinatio ſumpta ex geſtu vel cantu auium - Wieſzczba zptąkow liataniąwziętą.
3:
Auſpicor, Auſpicia ſumo, de coelo ſeruo, ex auium cantu geſtuque futura diuino, de rei euentu aues conſulo - Poczináywązęſie zarada wieſczkow.
4:
Auſpicato, Auſpicio ſumpto, augurato - Sczeſzliwie.
5:
Auſter, Ventus meridionalis - Wiatr południowy.
6:
Auſterus - Srog, czierpki kwaſzny. [...] pro duro, aſpero, graui.
7:
Auſteritas - Srogoſc, czierpkoſzcz.
8:
Auſtere, Duriter, ſeuere - Srodze.
strona: 118b
1:
AVSTRIA - Rakuska ziemią. Regio [...] ad Danubium, olim Pannonia ſuperior
2:
Aut - Albo.
3:
Autem, [...] ſed, ſiue verum - Itez.
4:
Authenticum - Vchwalionę, potwierdzone przezuchwale. [...] quod Latine Authoratum diceremus.
5:
Authepsa - Panew albo kocziełek miedziani.
6:
Authoritas, [...] pondus et eminentia quaedam, vitae probitate, ſcientia, aetate, meritis, potentia, vel honoribus parta - Powąznoſzcz.
7:
Authorare, [...] aliquem ſacramento et ſtipendio aſtringere - Obowiązac̀.
8:
Authoramentum, [...] pro obligatione, nexuque ac veluti ſtipendio, pretioque eius qui ſit authoratus, id eſt, obligatus - Obwiązanię.
9:
Autographum, propria manu ſcriptum - Właſnei ręky piſanie.
10:
Autolecythus - Hołłomek, hołtay, biegąn.
strona: 119a
1:
Automata - Zegarek ſąm chodząci.
2:
Automolae, ſiue Automoli, [...] profugi - Zbiegowię.
3:
Autonomia - Sobiewolne zyczię.
4:
Autonomus - Wedlie ſwei woh życąci. Qui viuit ſuis legibus.
5:
Autophoros - Złodzei iawni.
6:
Autopyros - Chlieb grubi napołi zoſcziami.
7:
Autumnus - Ieſien.
8:
Autumo, Exiſtimo, cenſeo, affirmo - Mniemam, takrozumiem.
9:
Auus, Patris, vel matris pater - Dziąd.
10:
Auunculus, [...] matris meae frater - Wuy, brat moiei matki.
11:
Auia, Patris vel matris mater - Bábka, ſtarka.
12:
Auitus, Quod ab auo, aut auia ad nos peruenit - Starozitni.
13:
Auxilium, Subſidium, adiumentum - Pomoc.
strona: 119b
1:
Auxilior, Adiuuo, auxilio ſum - Pomągam.
2:
Auxiliaris, et Auxiliarius, Opifer, medicinalis, ſuppetias ferens - Pomoczny.
3:
Axilla - Podpąchy.
4:
Axioma - Zacznoscz wsprawach, ſententia wazna. ¶ Axiomata - Dowod.
5:
Axis, Lignum illud teres quod rota currus vertitur - Os̀.
strona: 120a
1:
Axungia, Interior pinguedo porci inueterata - Stare ſadło.
strona: 120b
1:
Azymus - Przaſni chlieb, niekwaſſoni. [...] pro ſyncero, et non elato. Nam infermentata conſperſio non attolitur.
B
2:
Baccae - Wſseliaką gołatka.
3:
Baccharis - Santá.
strona: 121a
1:
Bacchanal, vel Bacchanale - Mieſsopustni y poganski rozpuſt.
2:
Bacchari, Furor, inſanio - Szaliecz, wrzeſzczec iakoſzalioni.
3:
Bacchatio - Szalienstwo.
4:
Baceli - Bałamuntowię.
5:
Bacrionem - Kuliado napoiow. [...] genus vaſis longioris manubrij, quod alij trullam appellant.
6:
Baculus, Fuſtis, ſtipes, ſcipio - Ky, ląska.
7:
Bacillum - Kiiek, ląſzczka.
strona: 121b
1:
Badius color, is quem et Phoeniceum vocamus, a colore dactylorum - Cziſzawi, ridząfwi.
2:
Badizare, [...] ire - Podskakuiąc biezec̀.
3:
BAETICA - Krolies,two Granat, skaewttiſzpami.
4:
Baeticus - Szarawi.
5:
Baeticatus, Pullatus- W ſzarziznę oblieczoni.
6:
Baiulo, Porro - Nioſsę.
7:
Baiulus, Operarius, [....] qui onera corpore ſuo, victus quaerendi gratia portat- Trągarz.
8:
Baius color, idem eſt cum ſpadiceo, ſiue badio, in equis in primis laudatus - Cżiſsawa farba, ridzsą farbi.
9:
Balaena, Vaſtiſſima maris bellua - Balena.
strona: 122a
1:
Balanus - Wſzelyaki owocz zoładziowi podobni.
2:
Balanitis - Kaſztan. Genus caſtaneae rotundius
3:
Balare - Wrzeſzczecz.
4:
Balito - Vſtawnie wrżeſzczę.
5:
Balatus - Wrząsk.
6:
Balatrones - Prżilepki na botach.
7:
Balauſtium - Kwiat granatowi. Flos mali punici
8:
Balbus, Qui vitio linguae non bene poteſt exprimere verba, et obſcure loquitur, haeſitans - Iękotliwy.
9:
Balbutio, Imperfecte loquor, quadam linguae haeſitatione et confuſione trepido - Zaiąkam ſzie, zaczinąm ſzie wmowie, blegocę.
strona: 122b
1:
Balineum, et Balineae - łaznia.
2:
Balius color - Gliniaſtą farba, cziſsawą farba.
3:
Balliſta, [...] Machina [...] qua ſaxa torquentur, vel ſagittae - Procza, kuſza.
4:
Balliſtarius, Qui facit balliſtas, balliſtarum artifex - Tenktori kuſze robi.
5:
Ballote - Santa cżarną.
6:
Balneum - łaznią.
7:
Balneolum - Lazienka.
8:
Balnearia, Ea pars villae, ſiue aedium, in qua balnea ſunt - Mieſce wdomu gdze łaznia ieſt.
strona: 123a
1:
Balnearis - Lażniowi.
2:
Balnearius, Balnearis, quod ad balneum pertinet - Lazuiowy.
3:
Balneator, Qui curam habet balnearum - Laziebnik.
4:
Balneatorius, ¶ Balneator - Wczipka.
5:
Balsamum - Bałſam.
6:
Balſamelaeon - Balſamowi oleiek.
7:
Balteus, et Balteum - Pas riczerski obiti bułłami.
8:
Balux, Minutior auri particula - Skri od złota.
9:
Bambacion - Bawełna.
10:
Bambalio - Zaiąkacż.
11:
Banauſus - Rzemieſznik, wſzeliaky ktori robote mą od ognia.
12:
Bannum, Exilij ſpecies, [...] Proſcriptio - Wywołanie żziemie.
strona: 123b
1:
Baphia - Farbownią. [...] loca tincturae in quibus tinguntur panni [...] Tinctoria
2:
Baptiſmus, et Baptiſmum - Krzeſt, ponorzenię, omiczię.
3:
Baptiſterium - Krzczielnica, cebr do omiczią, wanna.
4:
BARATHRVM - Przepaſzcz.
5:
Barba - Broda.
6:
Barbula - Brodka.
7:
Barbatus, [...] qui barbam habet - Brodziaſtij.
8:
Barbatulus - Brodączek.
9:
Barbiger, Qui barbam gerit - Brodnos.
strona: 124a
1:
Barbari - Grubi ludze, a obcego iezika. [...] qui difficulter, aſpere, atque duriter loquebantur, quaſi duriloqui, et craſſilingues
2:
Barbare - Grubie.
3:
Barbaricus - Grubi. [...] Barbarus, [...] ferus, et malis moribus.
4:
Barbaricarii - Kobiertnici. Textores artificeſque barbaricae veſtis
5:
Barbaries - Gruboſzcz, nieumieietnoſzcz. [...] pro ipſis barbariis.
6:
Barbitos - Cytra.
7:
Barbus ſiue Barbo - Parma.
8:
Bardocucullus, Genus veſtis omni tempore commodae - Oponcżą. ❡ Bardocucullus, [...] tegmen capitis viloſſum - Szłik.
9:
Bardus, Stultus, ſtupidus, hebes, tardus - Cziuła, bałamunt.
strona: 124b
1:
Barrus - Słon.
2:
Barritus, Vox elephantis - Wrząsk, słoniowi.
3:
Baſanites, Lapis ex quo fiunt cotes - Kamien naktorim złota probuią.
4:
Basilica - Pałacz krolewiki, albo dom piſzni panskij, iako ieſt rątuz.
strona: 125a
1:
Bacilicus, Regius, regalis - Pansky, krolewsky.
2:
Basilice - Panko.
3:
Basiliſcus - Baſiliſzek.
4:
Basis - Fundament, albo słupna ktorimstoy bud. [...] Suſtentamentum. [...] baſes, fulcimenta
5:
Basium, Oſculum, ſuauium - Pocałowanię.
6:
Basio, Oſculor, oſculum do - Całuię.
7:
Basiatio - Całowanię, gębka wgębkę.
strona: 125b
1:
Bat - Stul pisk, czit.
2:
Batiola - Czaſza. Vaſis genus, quo vinum e cado hauſtum, ad menſam ferebatur.
3:
Batillum - Przigrzebacz. Ferreum inſtrumentum [...] quo pruna colligitur
4:
Batiocus - Konew ſtołowa, ktorą napoij noſządoſtołu. Genus vaſis a quo vinum e cado hauſtum ad menſam fertur.
5:
Batos - Ieżijnij, Ruth ożijna. [...] Latini Rubum appellant
strona: 126a
1:
Batrachomyomachia - Zabia zmiſzami woina. Ranarum et murium pugna
2:
Batrachus - Zabka pod iezikięm, choroba. [...] tumor quidam ſub lingua naſcens cum inflammatione
3:
Battologia - Zbytnie blegotanie.
4:
Batuo, Verbero - Tłukę, nabyąm.
5:
Baubari - Hąpac̀, ſzczekacz.
6:
Baxeae - Pantofle albo ſotulari ſtaroſzwieczkich philoſofow. [...] crepidae et calciamenta: et [...] calcei philoſophorum
7:
Beatus, Foelix, fortunatus, cui bene eſt - Błogosławiony, ſczeſzliwy.
strona: 126b
1:
Beate, Foeliciter - Sczeſzliwię.
2:
Beatificus - Błogosławioni. [...] beatus, [...] optimus.
3:
Beatitas, et Beatitudo - Sczeſzliwoſzcz, blogosławienſtwo.
4:
Beo, Beatum facio - Sczeſzliwim czinię.
5:
Bechion - Podbiałkniat. Tuſſilago
6:
BEEL ZEBVB - Piekielnekſiazę.
strona: 127a
[...] nam iis vocibus indicatur idolum.1:
BELGAE - Niderlandrowie.
2:
Bellaria, Fructus et cibi ſaccharo aut melle conditi, aut alia id genus gulae irritamenta, quae et Secundae menſae appellantur - Prziſmaky poſtole wſzeliakie, iakie ſą cukri prziſerze, paſtety, y inſze.
3:
Bellicum, Cantus ad arma vocans, ſignum praelij ineundi tuba datum - Lerma do bitwy, pobutka do potkąnią.
4:
Bellis, vel Bellius - Stokroc̀ cudne.
strona: 127b
1:
Bellum, Belli contentio, certamen belli, tempus belli, arma - Woijna, bijtwa.
2:
Bellicus, quod ad bellum pertinet - Woienskij.
3:
Bellicosus, Fortis, ferox, et ad bella gerenda aptus - Zołnierskij, zołnierz.
4:
Bellicoſe, Fortiter, ferociter, vt virum bellicoſum decet - Po zołniersku, szmielie.
5:
Belliger, Ad bellum gerendum idoneus - Spoſzobnij dowoinij.
6:
Belligero, Bello, bellum gero - Woine wiodę.
7:
Bellipotens, Qui bello pollet - Możni wocąk.
8:
Bello, Bellum gero, confligo - Bitwe ſtacząm.
9:
Bellator, Bellicoſus, vel qui bellum gerit - Woiownik.
10:
Bellatrix, Mulier quae bellum gerit, ſeu bellicoſa - Niewiaſta biitną.
11:
Bellax, Bellicoſus, vel belli appetens - Bijtni.
12:
BELLOGRADVM - Białogrod.
13:
Bellosus, [...] bellicoſus - Bijtni.
strona: 128a
1:
Belos, Sagitta, telum - Strżala.
2:
Belua, Immanis fera - Zwierżeſrogię.
3:
Belualis, [...] beluinus - Beſtialski.
4:
Beluinus, Quod eſt beluae - Szwinsky, okrutny, baſty podobny.
5:
Beluosus, Quod abundat beluis - Pełni beſty.
strona: 128b
1:
Benna, [...] genus [...] vehiculi - Kareta.
2:
Bero, Saccus, quaſi pero - Bieſſaga, torba.
strona: 129a
1:
Beſtia, Bellua - Beſtią, zwierz.
2:
Beſtiola - Beſtyka.
3:
Beta - Czwikła.
4:
Beto, Vado, quaſi bene ito - Bieżę.
5:
Betonica - Bukwica czyrwona.
strona: 129b
ſeu vetonica coronaria: ſeu vetonicum altile, vulgo flores tunici, aut garyophylli - gwozdziki.1:
Betula - Brżoza.
2:
Biarchi - Prżełozeni nad żiwnoſczią. Qui praeſunt commeatibus
3:
Biblia - Biblią.
4:
Bibliographus, Librarius - Kſięgarz.
5:
Bibliopola, librorum venditor - Kſzięgarz.
6:
Bibliotheca - Kſziegarnią.
7:
Biblo - Bełkocę.
8:
Bibo, Potum haurio, humorem attraho - Piję.
strona: 130a
1:
Bibax, et Biboſus, Qui eſt bibendi auidus, vel nimius potator - Ozraliec.
2:
Bibaculus, Qui largius et frequentius bibit - Ozralca.
3:
Bibacitas, Propenſio ad largius bibendum - Opilſtwo.
4:
Bibeſia, [...] pro nimia bibendi auiditate - Wielkie pragnienię.
5:
Bibulus, Quod facile ſorbet - Obzerca, chłistacz.
6:
Bilis - Zołcz.
strona: 130b
1:
Bilis [...] ſemen humanum, humi profuſum - Siemię meſkię.
2:
Bilioſus, in quo bilis abundat - Collerik.
3:
Biothanatos, Violenter mortuus - Naglie, gwałtownie vmieraiącij.
4:
Bis, Duabus vicibus, iterum - Dwa razij.
5:
Biceps, Qui habet duo capita - Odwu głowach.
6:
Biclinium, locus vbi duo lecti ſunt - Mieſce o dwu łozach.
7:
Bicolor, Duorum colorum - Dwoieij farbij.
8:
Bicornis, quod habet duo cornacornua - O dwu rogach.
9:
Bicubitalis, quod duorum eſt cubitorum - Dwa łokczie długij.
10:
Bidentes - Owce albo, bijdło ſtarę.
11:
Biduum, Spatium duorum dierum - Czas dwuchdnij.
12:
Biennis, Qui eſt duorum annorum - Dwurocznij.
13:
Biennium, Spatium duorum annorum - Dwie leczie.
14:
Bifariam, Duobus modis, duplici ratione - Dwoiako.
15:
Biferus, Quod bis quotannis fructus fert - Dwakroz do roku rodzącij.
strona: 131a
1:
Bifidus, Quod in duas partes fiſſum eſſe - Rozſzczepiony, rozłupioni.
2:
Biforis, Quod habet duas ianuas - Odwu drzwiach.
3:
Biformis, Duas habens formas - Dwoiakiego kſztałtu.
4:
Bifrons, Qui duas frontes habet - Odwu cżelech.
5:
Bifurcus, Geminas furcas habens - Widłowaty, odwuzębiech.
6:
Bigae, Currus duobus equi [...] vecti - Sprżągwe dwakonie.
7:
Bigamus - Tenktori drugirazſie ożenieł.
8:
Biiugi, Equi [...], bini ad vnum iugum nexi - Dwukony zprzezenie.
9:
Bilanx, Statera, quae duas habet lances - Wąga odwumiskach.
10:
Bilibris, Duarum librarum - Odwu fancziech.
11:
Bilinguis, Qui duas habet linguas [...], qui modo vnum, modo aliud loquitur - Mętlarż, raz toadrugy owo mowiacy.
12:
Bilix - Dwoiſtey niczy.
13:
Biluſtris, Quod eſt duorum luſtrorum, id eſt decem annorum - Dzeſzieczletni.
14:
Bimaris, Quod inter duo maria ſitum eſt - Miedżidwiema morzamy połozoni.
15:
Bimembris, Duarum partium, quaſi membrorum - Dwieczęſzcy albo członki maiący.
16:
Bimensis, tempus duorum menſium - Dwu mieſzieczny.
strona: 131b
1:
Bimeſtris, [...] habens [...] duos annos a luna computatos - Odwulietni.
2:
Bimulus, Qui in bimatu eſt, hoc eſt, qui duos annos aetatis habet - Dwurocznij.
3:
Bini - Dwa a dwa.
4:
Binomius, [...] qui geminum habet nomen - Dwu imion.
5:
Bipalium, Inſtrumentum ruſticum quo terra foditur - Graca, albo ridl.
6:
Bipalmis, duorum palmorum - Szeroki nadwie dłonij.
7:
Bipatens, Quod ex vtraque parte aperitur - Zedwuſtron otworziſtij.
8:
Bipedalis, quod habet longitudinem duorum pedum - Szeroki nadwie ſtopie.
9:
Bipennis, [...] ſignificat ſecurium vtraque ex parte aciem habens - Siekiera z obuſtron oſtrą, hallabart.
10:
Bipennifer, ferens bipennem - Siekiernik, Siekieranos, drabant.
11:
Bipertio, et Bipertior, vel bipartior, in duas partes diuido - Dzelię na dwoie.
12:
Bipertito, Bifariam, dupliciter - Dwoiako.
13:
Bipes, Quod habet duos pedes - Odwu nogach.
strona: 132a
1:
Biremis, Nauis, quae duobus remorum ordinibus agitur - Okręt o dwurżędziech poiezni.
2:
Biſellium, Subſellium duorum capax - Stołek nadwię oſsobię.
3:
Biſextus - Wstepni rok.
4:
Biſulcus - Maiący kopita rozdzelone.
5:
Biuium - Mieſce gdze ſzie rozchodzą drogy, rozſtanię.
strona: 132b
1:
Bitumen, Limus quidam eſt tenax, et ſulphurei odoris - Kleiowatą zięmia, zijwica.
2:
Bitumineus - Kleiowati.
3:
Bitumino, Bitumine linio - Skleiam.
4:
Biuira, [...] vidua - Wdowa.
5:
Blaeſus, Qui linguam habet impeditam, aut qui inter pronuntiandum aliquam literam aut excludit, aut male profert - Iękotliwij, bełkot.
strona: 133a
1:
Blandior, Aſſentor, adulor, blanditias dico - Laſzę ſzie, pochlebuię.
2:
Blanditus - Laſzenię.
3:
Blandus, Placidus et comis in ſermone, et hilaris - Lagodni wmowie wdzęczny.
4:
Blande - Wdzęcznie, łagodnię.
5:
Blandiculus, et Blandicellus - Lagodniczek.
6:
Blandidicus, Qui blande loquitur - Lagodnie mowiący.
7:
Blandiloquus, Blanda verba loquens, ad voluntatem dicens - Głathomowiący.
8:
Blandiloquentia - Słotką y wdzeczną mowa.
9:
Blanditia, Adulatio, illecebrae - Pochlebſtwo.
10:
Blapsigonia, quaſi prolis detrimentum - Chibięnie prżimnozenią.
11:
Blaſphemia, Execratio maledictio, vituperatio, conuitium, et quaſi nocens dictum - Bluznierſtwo.
12:
Blaſphemo, [...] execror, maledico, et verbis calumniam infero, ac dignitati honorique alterius derogo - Czczi vkradąm.
13:
Blatero, et Blatio - Błegocę: mielę ięzikiem.
14:
Blatero, Homo immoderatae loquacitatis, et iactantiae: a blaterando dictus -
strona: 133b
Mieligęba, bliegot.1:
Blatta, Vermis qui aluearia laedit - Mol vlowij, motil.
2:
Blatteus, Purpureus - Szarłatneij farbij.
3:
Blax, Stolidus, mollis, delicatus, laſciuus, qui neſcit res diſcernere, et qui ſe inaniter iactat - Kochanek głupi, ſzczebiot, delikączik.
4:
Blechnon - Paproc.
5:
Blechon - Struſowe pioro. Sylueſtre [...] pulegium
6:
Blennos, Stultos [...] eſſe indicat, Stulti, ſtolidi, fatui, fungi, bardi, blenni, buccones - Blegot.
7:
Blepharo - Kosmalich brwij, wielkobrwij.
8:
Bleſti - Szpotawi. quibus extrorſum ſunt crura
9:
Bleſus, [...] qui literam aliquam exprimere non poteſt, eamque non quamlibet, ſed certam - Iękot.
10:
Blitum, vel Blitus, vel Blaetum - Iarmuz.
strona: 134a
1:
BOEMIA - Czeskażemia.
2:
Boethi, Adiutores - Pomocznicy, podpiskowie.
strona: 134b
1:
Boiae - Troki, braice, szablatura. Genus vinculorum tam lineorum, quam ferreorum [...], ſeu torquis damnatorum, quod quaſi iugum in boue ſit.
2:
Bolbiton - Wołowij gnoij.
3:
Boletus - Ridzik. [...] genus fungi, inter omnes optimi
4:
Bolis, haſta miſſilis, iaculum - Ogien na powietrzu goraiącij, ſtrzala. ¶ Bolis - Ołow na ſznurze zawieſzonij ktorim głebokoſczi morskiei doſwiatczaią.
5:
Bolus, cuiuſque rei fruſtum - Kabałek, ſtuka od kazdeij rzeczij.
6:
Bombus, Sonus tubarum raucus - Huk od trąbij, albo trabienie.
7:
Bombilo, Bombum facio, Bombum emitto - Dzwięk pczelnij, brzęk.
8:
Bombylius - Bąk. Apis quoddam genus oſtreperum
strona: 135a
1:
Bombyx - Iedwąbny robąk. Vermis genus [...] ſimilis erucae
2:
Bombycinus - Iedwabną ſzata, albo axamitna. Quod ex bombyce eſt confectum
3:
Bomolochus - Sza ſzek, moczigęba, ziewacz. [...] qui facilis, atque idem humilis, omnia lucri gratia perfert iocando, cauillandoque
4:
Bonus - Dobry. ¶ Bonum [...] pro bonitate - Dobrotliwoſcz. ¶ Bonus [...] pro non vili - Nie podł. ¶ Bonus [...] pro docto - Vczoni.
strona: 135b
¶ Boni conſulere, hoc eſt, Bene ſtatuere, in bonam partem [...] accipere - Zadobrę prziiac̀.1:
Melior - Lepſzij.
2:
Melioro, Meliorem reddere - Poprawiąm.
3:
Melioreſco, Melior fio - Poprawiam zie.
4:
Optimus - Nailepſzij.
5:
Optime - Wibornie, nalepiei.
6:
Optimitas, Vtilitas, commodum - zitek.
7:
Optimas, princeps in ciuitate, vir primarius - Naprzednieiſzij, naiwizſzij.
8:
Bellus - Nądobni, rozkoſznij, ſzlicznij.
9:
Bellior - Czudnieiſzi.
10:
Belliſsimus, [...] pulcherrimus - Nąpięknieiſzi.
11:
Bellulus, Pulchellus - Szliczniuchnij, mieluchnij.
12:
Belle, Pulchre, egregie, feſtiue - Szlicznię, pieknię, mielę.
strona: 136a
1:
Bonitas, [...] pro virtute, et honeſtate, atque iuſtitia - Dobrocz, cnota.
2:
Bene - Dobrze.
3:
Benedico - Błogosławię, chwalię. Bene loquor
4:
Benedictio - Błogosławienſtwo, pozegnanię.
5:
Benedicta - Dobre słowka.
6:
Benedice - Dobrotliwię.
7:
Benefacio, Recte, et quod me decet, facio - Dobrze czinię.
8:
Benefactum, Beneficium - Dobri uczinek, dobrodzieiſtwo.
9:
Beneficus, Liberalis, qui beneficium praeſtat - Dobrotliwy.
10:
Beneficiarius - Dobrodzeiſtwa poziwaiący.
11:
Beneficium, Meritum - Dobrodzeiſtwo.
12:
Beneficentia - Dobrotliwoſzcz, ſczodroſzc.
13:
Beneuolus, Bene cupiens alicui - Dobrze ziczący.
14:
Beneuole, Benigne, amice - Dobrotliwie, chętliwię.
15:
Beneuolentior - Dobrotliwſzi.
strona: 136b
1:
Beneuolentia, Studium, fauor, amor - Dobrodzeiſtwo, dobrą wolią, laska przecziw drugiemu.
2:
Benignus, Liberalis, munificus - Sczodrij, dącij.
3:
Benigne, Liberaliter, amice, beneuole - Sczedrze, laskawie, chętliwie.
4:
Benignitas, Liberalitas, munificentia - Dobrotliwoſc, ſczodroſzcz.
5:
Borago, [...] alio nomine Bugloſſum - Borak.
6:
Boreas, Aquilo - Wiatr połnocnij barzozimni.
7:
Boreus, Septentrionalis - Połnocznij.
strona: 137a
1:
Bos - Woł.
2:
Boarius, Quod ad bouem pertinet - Wołowi.
3:
Boo, Mugio, clamo - Riczę, beczę.
4:
Boſtar, Locus vbi boues ſtare conſueuerunt - Stanowiskodllia wołow.
5:
Bouatim. Ad ſimilitudinem bouis - Podobno wołowi.
6:
Bouilia, [...] loca, in quibus boues morantur - Wołownią.
7:
Bouillus, Bouinus - Wołowy.
8:
Bouinor, Conuitior, et quaſi in aliquem mugio - Dręſzie na inego.
9:
Bubſequa, Bubulcus qui boues ſequitur - Wołarz.
10:
Bubulcus, [...] qui boues fundi aratorios paſcit - Woł owi paſtucha.
11:
Bubulcitor, Bubulci officium facio - Wołarzem ſzie ſtaię.
12:
Bubulcitare, Bubulcorum morev clamare - Heilckā iako wołarż.
13:
Bubulus, Bouinus - Wołowy.
strona: 137b
1:
Bucerus - Rogati iako woł. [...] bubula habens cornua
2:
Bucolica - Pioſneka paſtuſzą.
3:
Bucolicon - Złomi gniath.
4:
Bucula, vaccam iuuenem, et adhuc tenerem ſignificans - Iałowica.
5:
Boſcas [...] - Czeranka.
6:
Boſtrychus - Warkocz ſplieczioni. [...] capillus plexus, et caeſaries, in modum muliebris comae ornata.
7:
Botrus, Vua, racemus - Gronowinna.
8:
Botryo - Grona wkonfekczię. Botrus vel vua, praeſertim condititia.
9:
Botrys - Bylica czarna y biała. vulgo Herbam Hieruſalem appellant.
10:
Botulus ſiue Botellus - Ielitko. Farciminis genus, ex carne ſuilla
11:
Brabeutae - Sądcy nad goniącimy klobie. [...] iudices ſpeculatorum, qui victoribus in certamine exhibent praemium et coronas
strona: 138a
1:
Brabium - Zapłata zawigranie. [...] victoria, vel certaminis praemium.
2:
Braccae - Gunka, sziermięga. veſtes fluxae, intonſaeque ac varii coloris
3:
Braccarii, Braccarum veſtium confectores - Czi ktorzi, gunie tkaią.
4:
Braccatus, Braccis indutus - Wgunię obleczony.
5:
Brachium - Ramię.
6:
Brachiolum - Ramionko.
7:
Brachiale - Oboiczik ramionny. [...] nodus, quo manus cum brachio iungitur coarctaturque. Brachialia - Koſtka ramionną. Brachiorum ornamenta, et tegumenta
8:
BRACHYBII - Murkinowię krotkokyaci.
9:
Bractea, et Lamina - Blachaz iakieykolwiek materij.
10:
Bracteola - Bliaſzka. Folium [...] metalli.
11:
Bracteator, [...] Bractearius - Blachmiſtrz.
strona: 138b
1:
Branchiae - Skrzelie.
2:
Branchus - Ochrapiałi.
3:
Braſsica - Kapuſta.
4:
Bregma, [...] anterior pars capitis ſupra frontem capillis tecta, [...] Sinciput - Cziemię.
5:
Brephotrophia, ]...] paruulorum hoſpitalia: quibus infantes expoſititij aluntur - Dziczinnieſzpitąl.
6:
Breuis, Curtus, paruus, puſillus, contractus, conciſus - Krotky.
strona: 139a
1:
Breui, Breuiter [...], propediem, breui tempore - Wkrotkim czaſzie.
2:
Breuio - Vkrocam.
3:
Breuiarium, Compendium, ſummarium, opus conciſum - Summariuſz, krotkié ogarnienię.
4:
Breuiloquens - Krotko mowiący.
5:
Breuiloquentia: ſiue breuiloquium - Krot koſzcz wmowie.
6:
Breuitas, Anguſtia, contractio - Krotkoſc.
7:
Breuis - Skroconi.
8:
Bris, Iucundum - Wdzięczni.
9:
Briſa - Brinza, lekie winno.
10:
Briſo - Wicziskąm winno wodi prziliawſzi.
11:
BRITANNIA -
strona: 139b
Angielską ziemia.1:
Britannicus, Quod ad Britanniam pertinet, quod ex Britannia eſt - Angieſski.
2:
Bromos - Owies.
3:
Bronchus - Gardzel. [...] pro gutture
4:
Bronci, [...] qui producto ore, et dentibus prominentibus ſunt - Gebozębącze.
5:
Bronchocele - Gardzeliſty.
strona: 140a
1:
Bruchus - Chrząſzcz.
2:
Bruma, [...] dies ſolſtitij hyemalis - Nakrotſzy dzien wzimie.
3:
Bruſcum - Gębka iaworową. Tuber [...] aceris arboris intortius criſpum
4:
Brutiani - Wozni, item Sługa mieiski. [...] qui officia ſeruilia magiſtratibus praeſtabant
strona: 140b
1:
Brutus, Stupidus, grauis, tardus, hebes - Bezrozumni, czielię, nieuk.
2:
Brya, Pumilus quidem frutex, quem [...] Tamaricen appellant - Tamariſzek.
3:
Bryon - Mech na drzewie. Villoſum quiddam [...], quod Latini Muscum arborum appellarunt.
4:
Bryonia - Przeſtęp. [...] Vitis alba
5:
Bryton - Ptizana. Potionis genus ex hordeo
6:
Bubalus - Bawoł.
7:
Bubalinus - Bawłowy.
strona: 141a
1:
Bubo - Puhacz, lęzną, ſowa.
2:
Bubonocele - Przepuklina.
3:
Bucca, Oris concauitas intra malas a mento ad oculos, quae ſpiritu a pulmone reuocato et oppreſſis labiis retento inflatur - Wideczię gęby, pogębek.
4:
Buccones, Qui tumidioribus ſunt buccis - Odmigębowie.
5:
Buccula, [...] puſilla bucca - Gębka.
6:
Buccella - Skibka.
7:
Buccea, ſignificat fruſtulum alicuius rei aptae - Stuczka, kabałek.
8:
Buccellatum, Panis caſtrenſis - Chleb woienni dwa razi pieczony.
9:
Buccellatum, [...] fruſtulum panis quantum commode buccella capere poteſt - Skibką.
10:
Buccina, [...] cornu recuruum, quod tubae modo inflatur - Cornet, cinck.
strona: 141b
1:
Buccino, Buccina cano - Na kornecie gram.
2:
Buccinator, Qui buccina canit - Trębacz,
3:
Buccinum, Buccina, cornu recuruum, quod tubae modo inflatur - Trąba.
4:
Bucea, Folliculus grani fabae interior, qui albus eſt - Blanka na bobie.
5:
Bucentes, Tabanus - Gzik.
6:
Bucentrum - Koſturek ktorim popichaią wołow. Stimulus quo boues agitantur.
7:
Bufo - Zaba kroſtawą. Rana terreſtris venenata.
8:
Bugloſſum, ſiue bugloſſos - Wo owiięzik, albo wielka miodunka.
strona: 142a
1:
Bugones - Pczołi. [...] apes
2:
Bulbito - Pzieczięcim lainem mazę. Puerili ſtercore foedo.
3:
Bulbus - Podezron zołty, vel, zaięczi czoſnek. [...] Allium agreſte, ſiue Allium marinum
4:
Bulbi radices rotundae, membranis ſuis tunicatae - Wſzeliaką okrąglą cebula maiąca łupinę na wierzchiu.
5:
Bulboſus - Okrągłi wſzeliaki korzen.
6:
Buleuta, Conſiliarius, ſenator, decurio - Radni pąn.
7:
Buleuterion, Locus conſiliis publicis deſtinatus, Senaculum, Curia - Rątuz, radni dom.
8:
Bulga, Sacculus - Torba, taiſtra.
9:
Bulimia - Zarłocztwo, nienaſiconą poządliwoſzciądła.
10:
Bulla - Czetka, bułła. A cuius rei ſpecie [...] bulla - Bambolie na wodze. tumor quidam excreſcens tam in aqua quum bullit, quam in vrina quum ſpumam facit, et repente euaneſcit.
strona: 142b
¶ Bullae [...] ornamenta quibus cingula decorantur - Czętka.1:
Bullula, Parua bulla - Częteczka.
2:
Bullatus, Bulla inſignitus - Bułłamy obwięſzony, cętkami obiti. ¶ Bullatus [...] pro inani, tumido, et inflato - Nadmigebo.
3:
Bullio, Ferueo, bullas emitto - Wrąm, warzę ſzie.
4:
Bullo, Bullio - Wrąm.
5:
Bumaſtos - Iagoda iako czeczek nadęta. Vuae genus, craſſioris mammae cuiuſdam modo intumeſcentis
6:
Bupaedas, Magnos pueros dicunt Graeci, qui fecerunt finem excreſcendi - Dorosłe dzieczi.
7:
Buphthalmus - Panny mariey ziele, vel, S. Iana zelie, herbario: wołowe oko. Herba [...], quam Romani Boariam appellauere
strona: 143a
1:
Bura, ſiue Buris, Pars aratri poſterior - Rękoieſzcz vpługa.
2:
Burdo, [...] qui ex equo et aſina natus eſt - Muł.
3:
BVRGVNDIA - Burgundią.
4:
Burrhanina - Serwątka.
5:
Burrhus - Riſzawy. [...] Rufus
6:
Buſtuarii, Gladiatores [...], qui ante ſepulchra in honorem defuncti digladiabantur - Szermierze ktorzi przi grobiech vmarlich ſzermowali.
7:
Buſtum, [...] locus, in quo mortui cadauer combuſtum eſt, et ſepultum - Grob.
8:
Buteo - Kania.
strona: 143b
1:
Butomum - Sy twielky.
2:
Buttubata - Pierdolenię. [...] quod nugatorium eſt, et nullius valoris.
3:
Butyrum - Masło. Portio lactis pinguior
4:
Buxus - Bukſpan.
5:
Buxeus, Quod ex buxo eſt, vel quod buxi colorem imitatur - Bukspanowy.
6:
Buxetum, Locus buxis conſitus - Mieſce gdze bukſpan roſznię.
7:
Buxosus, Quod buxo ſimile eſt - Podobny bukſpanony.
strona: 144a
1:
Byne - Słod.
2:
Byrsa - Skora. Corium ac tergus
3:
Byſsus - Płotno czieniuchnę. Tenuiſſimi lini genus
strona: 144b
1:
Biſsinus, Quod ex byſſo eſt - Zczieniuchne go płotnauro biony.
2:
BYZANTIVM - Conſtantinopolię.
strona: 144a
C1:
Caballus, Equus - Kon, ſtadnik.
2:
Caballinus - Konskij.
strona: 144b
1:
Cacabo, Proprie eſt vocis perdicum - Terlikanię przepiorcze.
2:
Cacabus, Vas aeneum in quo pulmentarium coquimus - Kocżieł.
3:
Cachexia, [...] malus corporis totius habitus - Złe trawienie wzołatku.
4:
Cachinnus, Solutus riſus - Szmiehnie zmierny.
5:
Cachinnor: et Cachinno, Immoderato rideo - Rzegocę ſzie.
6:
Cachinnatio, diſſolutior riſus - Szmiech wielky.
7:
Cachla - S. Iana zelie.
8:
Cacia - Złoſzcz, chitroſzcz.
strona: 145a
1:
Caco, Aluum exonero, ventris onus depono, excerno - Wiprozniam ſzie, kakąm.
2:
Cacaturio - Chczemi ſzie kakac.
3:
Cacodaemon, malus genius - Złyduch.
4:
Cacoethes - Zły zwicząy, złinąłog. Mala et praepoſtera conſuetudo.
5:
Cacoſtomachos - Maiący zły albo napſowany zoładek. Qui malum ac debilitatum ſtomachum habet, hoc eſt, ventriculum.
6:
Cacozelia - Złe naſzladowanię.
7:
Cactos - Włoski oſet.
8:
Cacula, Militis ſeruus, fuſtibus, clauisque ligneis armatus ad tutelam dominorum - Giermek.
9:
Cacumen, Summitas cuiuſque rei - Wirzchołek.
10:
Cacuminare, Acutum reddere - Saſzpiczowac, Zaoſtrzic.
11:
Cacuminatus - Spiczaſty, Zaoſtrzoni.
12:
Cadauer, Corpus mortuum - Trup.
strona: 145b
1:
Cadiſcus, Vaſculum quo ſuffragia colliguntur - Dzbąn wktorim nafortunne kładąm.
2:
Cado, Concido, labor, corruo, praecipito - Vpadąm.
3:
Casus - Treff, przipadek.
strona: 146a
1:
Caſualis - Prżipatkowi.
2:
Caſo, Frequenter cado - Czeſto vpadąm.
3:
Caſura - Vpadnienię. Caſus ſeu cadendi actus.
4:
Caducus, Fragilis, mobilis, mortalis - Vpadły, szmiertelny.
5:
Caduciter, [...] praecipitanter - Nąglię.
6:
Cadiuus, Quod per ſe cecidit - Sąn przez ſzie upadły.
7:
Caduceum, Mercurij virga - Liaska ktorei vderzenim pokoi znaczimę: item Ląska iaką marſzolek naſeimie noſzy. Caduceator, [...] legatus qui pacem petebat - Legat pokoy ſtanowuiący.
8:
Cadurcum - Podniebienie. item Nąmiotek nad łozkiem.
9:
Cadus - Winną faſsa. Vas vinarium
strona: 146b
1:
Caecilia - Wrzeczenica.
2:
Caecubum - Winno przebranę.
3:
Caecus, Oculis captus, viſu carens - Szliepy, niewidomy.
4:
Caecitas, Priuatio viſus - Szliepota.
5:
Caecigenus, Qui caecus natus eſt - Szliepo narod zony.
6:
Caeco, Caecum facio, excaeco - Oſzliepiąm.
7:
Caecutio, Parum video - Poczinam ſzlniecz.
8:
Caeculto, Obtuſum viſum habeo, caecos imitor - Szlnieię.
9:
Caedo, Percutio, ferio, verbero -
strona: 147a
Byię. ¶ Cedo - Vſtepuię. ¶ Cedere [...] diſcedere, euitare, atque ſubterfugere rem aliquam - Strzegęſie.1:
Caesus - Vbity, Zwalczoni.
2:
Caeſura, [...] Inciſura - Przirznienię, odczieczię, odrzezanię.
3:
Caesuratim, Succincte, breuiter - Krotce.
4:
Caeſim, [...] caedendo ſiue per inciſionem gladij - Znarznienim, czięczim.
5:
Caesio, Inciſio - Naczieczię, narznienię.
6:
Caesitium - Tub alla białą. Linteolum [...] purum et candidum
7:
Caedes, Mors ferro, alia vi illata - Mord, Zabyczię.
8:
Caedes - Rąbanię. [...] Caeſura
9:
Caeduus - Kurąbaniu wolny.
10:
Caelebs, Vir ſine vxore, aut mulier ſine marito viuens -
strona: 147b
Mąż bez zoni albo zona bez meza, młodzieniec.1:
Caelibatus, [...] vita, quae agitur ſine vxore - Ziwot bez zony, panienſtwo, wdowſtwo.
2:
Caelo, Sculpo, incido - Wirzezuię, wiriwąm.
3:
Caelatura, Ars [...] caelandi, aut ipſa ſcalptura et inciſio - Wirzeziwanię, wiriczię.
4:
Caelator - Wiriwacz.
5:
Caeltes, [...] inſtrumentum ad ſculpendum aptum - Dłotko.
6:
Caelum, Inſtrumentum, quo vtuntur [...] ſculptores aut ſtatuarij - Dłoto ktorim wirzezuiemy.
7:
Coelum - Niebo. [...] Aethera
strona: 148a
1:
Caeleſtis, Diuus, diuinus, e caelo proficiſcens - Niebiesky.
2:
Caelicola, Qui [...] caelum habitat- W niebie mieſzkaiący.
3:
Caelites - Niebieſczy.
4:
Caementum - Wſzeſiaky kamien do murowanią ſpoſobny.
5:
Caementitius, Quod ex caemento eſt - Zwſzeliakiego kamienia zbudowany.
strona: 148b
1:
Caepe - Cybula.
2:
Caepina, [...] locus caepis conſitus - Ogrod cebulny.
3:
Caeremoniae - Obrzedy.
4:
Caeruleus, Quod caeli puri, et nubibus vacui colorem imitatur - Bławotny.
strona: 149a
1:
Caeſaries, Coma - Długie wloſsy meskie.
2:
Caesius color, Oculorum proprius - Bławotny wzrok.
strona: 149b
1:
Caeſpes ſignificat terram cum herba auulſam, ſeu in modum lateris caeſam - Darn.
2:
Caeſpititius, Quod fit ex caeſpitibus - Darniaſty.
3:
Caeſpito, Pedem offendo vt quaſi ruere cogat, ad caeſpitem offendo, vacillo - Szwankuię.
4:
Caeſtus, [...] lorum, aut opus interpunctum, acuve pictum, commune ornamentum foeminarum - Opaſsanie, iakie cudnenie, niewieſzczie.
5:
Caetera, Caeterum, [...] id eſt alter - Oſtatek, cozbędze.
6:
Caetero - Naoſtatek, oſtatnie.
7:
Caeteroquin vel Caeteroqui, [...] alioquin - Acz.
8:
Caeterum - Naoſtatek. [...] Alioqui, aut Reliquum, ſiue in poſterum.
strona: 150a
1:
Calamarium - Kałamarz.
2:
Calamintha - Polei na skalach rosnąci.
3:
Calamiſter, vel calamiſtrum, Tenue ferrum, quo in cinere calefacto criſpantur capilli - Spilka iaką kędzerząwią włoſy.
4:
Calamitae - Zeloną zabka. Ranae minimae [...], et viridiſſimae
5:
Calamus - Pioro, trzczina.
6:
Calamitas -
strona: 150b
Nędza, pſota, grad ktorizyto tłucze.1:
Calamitosus, Quod calamitate laedi ſolet - Rzecz wſzelką ktorą grąd moze potłucz. ¶ Calamitoſus, [...] aerumnoſus, [...] malus calamitatibuſque praegrauatus - Nedzny, vpadły, vtrapiony.
2:
Calamitose, Miſere - Nedznie.
3:
Calantica, Tegmen muliebre quod capiti accommodatur - Rantuch, podwika.
4:
Calathus, [...] Qualus, et Quaſillus: [...] Fiſcella, Vas vimineum - Koſzik.
strona: 151a
1:
Calculus, Lapis breuis terrae admixtus - Kamik.
2:
Calculator - Rachmiſtrz.
3:
Calculoſus, Calculis plenus - Kamieniſty.
strona: 151b
1:
Caliga, Tibiarum tegumentum - Nogawica, ponczocha.
2:
Caligatus, Caligis indutus - Wnogawice obuty.
3:
Caligarius, Quod pertinet ad caligas - Nogawiczny.
4:
Caligo - Zaczmiewąm.
5:
Caliginoſus, Obſcurus, caligine tectus - Cziemny.
6:
Caligo, Caecutio - Cziemnieię.
7:
Caligatio - Zaczmienię.
8:
Calix, Poculum - Kubek, kuflik.
strona: 152a
1:
Caliculus - Kubeczek.
strona: 152b
1:
Callitrichon - Czyrwone włosky, matki bozey włoski, Vkropek. [...] Polytrichon
2:
Callus, et Callum - Twardoſzc na rękach od czeſtey roboty.
3:
Callosus, Durus, callis plenus - Twardy à miązſzy.
4:
Calleo, [...] Calloſus ſum - Poczinąm twardzecna rękach. ¶ Callere [...] perfecte ſcire - Vmiem prawie dobrze.
5:
Callidus, AſtututusAſtutus - Chitry, biſtrego rozumu.
6:
Callide, Aſtute, vafre, malitiose - Chitrze.
7:
Calliditas, Vafritia, aſtutia - Chitroſzc.
8:
Callis, callo perdurata - Drogą vtorouaną.
strona: 153a
1:
Calo, [...] voco - Poziwąm, mianuię.
2:
Calones, Calcei ex ligno facti - Trepki drzewiane.
3:
Calones - Pacholikowie zołnierſczy. ſerui militum caſtra ſequentes
4:
Calor, et Caliditas - Cziepłoſcz.
5:
Calidus, [...] feruentem ſignificat - Cziepły, gorący.
6:
Caldarium, Ahenum quo aqua calida hauritur: vel in quo igni admouetur - Koczieł, ſzafąn.
7:
Caleo, Ferueo, calidus ſum - Cziepły ieſtem.
8:
Caleſco, Calidus, vel calidior fio - Cziepleie, zagrzewąm ſzie.
9:
Calefacio, et Calfacio, Calidum reddo - Grzeię.
10:
Calefactus - Zgrżany.
11:
Calfactus - Zgrząnie.
12:
Calefio, Calidus fio - Zagrzewąm ſzie.
13:
Calorificus, Quod calorem facit - Cziepło cziniący.
strona: 153b
1:
Caltha - Kniec. Ruellio Chamaeleuce.
2:
Calua, [...] os capitis, vbi capilli eſſe conſueuere - łeb.
3:
Caluaſter, subcaluus, cui capilli partim deciderunt- Lyſzak.
4:
Caluities, et Caluitium, [...] locus capitis, ex quo capilli defluxerunt - Lyſsoſcz.
5:
Calueo, Caluus ſum - Lyſzeię.
6:
Calueſcere, [...] caluum fieri - Lyſiecz.
7:
Caluo, Decipio, Fruſtror - Oſzukacz.
8:
Caluus, [...] a cuius capite capilli defluxerunt, ſiue qui ſine capillis natus eſt - Lyſsi.
9:
Calumnia, Vexatio alicuius in litibus per fraudem, et fruſtrationem - Fałſziwe oskarzenie.
10:
Calumnior, [...] per fraudem et ſubdolam rationem causa vincendi in litibus, mendaciis alios vexo: vel falſa crimina intendo - Obełguię, obmawiam fałſziwie.
11:
Calumniator, Qui calumniam facit, qui falſum crimen obiicit -
strona: 154a
Obmowca fałſziwy.1:
Calx, pro calcaneo, extrema pedis parte - Pięta.
2:
Calcar, Ferreus ſtimulus ad vrgendos equos - Oſtroga.
3:
Calcaneus, et Calcaneum [...] Pars poſterior pedis imi - Podeſzwa.
4:
Calceus, Pedis indumentum - Bot.
5:
Calceolus - Boczik.
6:
Calceolarius, Qui calceos conficit - Szwiecz.
7:
Calceamen, et Calceamentum, pro ipſo calceo - Obuwm.
8:
Calcio, et Calceo, Calceos induo - Boty obuwiąm.
9:
Calcitro, Pede percutio - Kopąm.
10:
Calcitratus, Actus ipſe calcitrandi - Odkopiwanie.
11:
Calcitrosus, Qui ſaepe calcibus ferit - Kopiący.
12:
Calco, [...] Pede comprimo - Depcę.
strona: 154b
1:
Calx, Lapis vſtus, ex quo arenae admixtione fit intrita - Wapno.
2:
Calcaria fornax, in qua calx coquitur - Wąpienni piec.
3:
Calcata aedificia, [...] calce contecta - Tinkowaną ſcziana.
4:
Calyptra - Rantuch. Genus veſtimenti, quo mulieres capita tegebant
5:
Calyx - Wſzeliakąłupina ktorą nakriwa owocz, iakoieſt orzech, zołądz. [...] folliculum, quo primum flos, et deinde ſemen herbarum, vel fructus arborum cooperitur
6:
CAMARINA - Iakiſz ſmordliwi ſtaw wſinly.
7:
Cambio, Commuto - Odmieniąm.
strona: 155a
1:
Camelopardalis - Gryff.
2:
Camelus - Wielbłąd.
3:
Camelinus - Wielbłądowy.
4:
Camelarius - Wielbłądnik. qui cuſtodit paſcitque camelos.
5:
Camelopodium - Sánta. [...] Marrubium
6:
Camera - Sklep, ogięcie. Arcus aedificium ſuſtinens, tectumque deuexum et incuruatum
7:
Camerarius - Wſpinaiąci ſzie na obłak.
8:
Camero, Cameram facio - W obłak buduię.
9:
Cameratus - Sklepiſty.
strona: 155b
1:
Caminus, [...] Fornax - Komin.
2:
Camino, In modum fornacis et camini ſtruo - Buduie iako komin.
3:
Cammaron - Omięg. Mandragoram [...] vocant
4:
Cammarus - Kakmorski.
5:
Campſor, qui ex pecuniae permutatione lucrum facit - Weksląrz.
6:
Campus, [...] grande atque amplum ſpatium terrae planae - Polie.
strona: 156a
1:
Campeſtria [...] genitalium ſuccinctoria - Gacie.
2:
Camurus, Inflexus, ſeu curuus - Nachilony, nakłoniony.
3:
Camus, Genus vinculi - Kaganiec, troky.
4:
Canalis, [...] lignum cauatum, quo aqua deducitur - Rinna, kanał, korito.
5:
Canaliculus - Koritko, rurka.
6:
Canalicula, Parua canalis - Rinienka.
7:
Canaliculatus, Quod eſt in canalis modum factum - Iako korito widłabani.
8:
Canalitius - Kanąłowi.
strona: 156b
1:
Cancelli, Ligna aut ferramenta, modicis interuallis in tranſuerſum inſtar retis inuicem annexa - Krąta.
2:
Cancello, [...] Concido, dilanio, diſpungo, erado, deleo - Zakrącam, przekriſzląm, zamrzeząm.
3:
Cancellatus, Quod cancellorum figuram imitatur - Krącziaſty.
4:
Cancellatim, Ad ſimilitudinem cancelli - Krącziſto.
5:
Cancellarii - Kanczlerz.
6:
Cancer - Rák. ¶ Cancer - Cancerowanię.
strona: 157a
1:
Candela - Szwieca.
2:
Candelabrum - Szwiecznik, lichtąrz.
3:
Candeo, Candidus ſum - Bieleie ſzie. ¶ Candeo [...] ignitum eſſe - Ząrze ſzie.
4:
Candeſco, Ignitus fio, Igneſco - Rozpalony ieſtem, ſwicęſzie odogna.
5:
Candor, Albedo ſplendori coniuncta - Biąłoſzcz.
6:
Candefacio, Candidum facio - Obieląm. ¶ Candefacio [...] candentem et ignitum reddere - Rozpaląm.
strona: 157b
1:
Candico, Candorem habeo, ſubcandidus ſum - Szwiece ſzie biało.
2:
Candicantia, pro albedine - Iaſniące ſzie.
3:
Candidatus, Alba veſte indutus - Wbiąłą ſuknie vbrany.
4:
Candidus, Albus, lucens - Biąły, łſnąci ſzie.
5:
Candide, Pure, ſyncere, benigne - Sczerze, otworziſzczię.
6:
Candido, Canididum facio - Bieleie.
7:
Canicae, Furfures - Otręby, oſsipka dlą pſow.
strona: 158a
1:
Canis - Pieſ.
2:
Canicula - Suka, pſzica.
3:
Caninus, Quod eſt ex cane - Pſzy.
4:
Canatim, [...] ad ſimilitudinem canis -
strona: 158b
Pſzinskię.1:
Caniſtrum, et Caniſter - Koſz.
2:
Canna - Rura, trzczina. Arundo, licet minor ſit, et maior calamo
3:
Canneus, Quod ex cannis conficitur - Trziniaſti, rurkowaty, dziurkawy.
4:
Cannetum, Vbi cannarum copia eſt - Trzczinicho.
5:
Cannabis - Konop. [...] Cannabum
6:
Cannabaceus, et Cannabinus, Quod eſt ex cannabe - Konopny.
7:
Cano [...] voce modulari - Spiewąm.
8:
Cantio, Cantus - Spiewanie, piosnka.
9:
Cantiuncula - Pioſeczka.
10:
Canor, Cantus, et elegantia quaedam, ac conſonantia - Spiewanie wnote.
11:
Canorus, Vocalis, ſonorus - Głoſzny ſpiewak, brzniący.
strona: 159a
1:
Cantilena, Carmen, canticum - Piosnka.
2:
Cantor, et Cantrix, Qui vel quae canit - Spiewak albo, ſpiewączka.
3:
Cantus, Cantio, ſymphonia, vocis inflexio - Spiewanię.
4:
Canto - Spiewąm.
5:
Cantito - Vſtawicznie ſpiewąm, poſpiewuię.
6:
Cantator, Qui conſueuit canere - Spiewąk.
7:
Cantatrix - Spiewaczka.
8:
Cantamen, pro incantatione - Oczarowanie.
9:
Canon, [...] regula - Linią welderownąmi ktorei, ſznur czieſielski. ¶ Canon etiam [...], lorum ſcuti, in quod brachium immititur - Pas u rodelle.
strona: 159b
1:
Cantharis - Chrząſzczik zelony na ieſienie albo oldrzewie gwowim.
2:
Cantherius - Podpora winnich latoroſzly, tyka winną. Genus iugi in vinea
3:
Cantheriolus, pro paruo pedamento - Ticzka.
4:
Canthus - Wirwąnt. Ferrum quo rotae extremitates vinciuntur.
5:
Canus, cui canent, ſiue albent capilli prae ſenectute - Szywy.
strona: 160a
1:
Cani - Sziwę włoſsy. Capilli in capitibus ſenum.
2:
Caneo - Sziwieie.
3:
Caneſco, Canis fio - Sziwim ſzie ſtawąm.
4:
Canities et Canitudo, Capillorum albedo - Sziwizna.
5:
Capedo, Vas in ſacris vſitatum - Kuffel ſzeroky.
6:
Caper, Mas caſtratus in genere caprino - Kozieł trzebiony.
7:
Capra - Koza.
8:
Capella - Kozka.
9:
Caprarius, Cuſtos, exercitorque caprarum -
strona: 160b
Kozi paſtucha.1:
Caprea - Koza dziką.
2:
Capreolus - Koziełek dziky. ¶ Capreolus, Inſtrumentum ruſticum [...] bicorne - Metika.
3:
Caprigenus, Quod eſt ex caprarum genere - Koziego rodu.
4:
Caprile, Stabulum caprarum, Locus vbi caprae ſeruantur - Koziarnia.
5:
Caprimulgus, [...] qui capras mulget - Kozodoy.
6:
Caprinus, Capreus - Kozly.
7:
Capero, Frontem rugis contraho, et aſperitatem vultus oſtendo - Mąrſzczeſzie, kwaſzno patrze.
8:
Capillus, Quaſi capitis pilus - Włoſsy na głowię.
strona: 161a
1:
Capillaceus - Włoſziaſty.
2:
Capillo, [...] capillos facere - Włoſsi zapuſzcząm.
3:
Capillatus, Qui crines longiores habet - Długowłos.
4:
Capillamenta, [...] ipſi capilli - Włoſsi.
5:
Capillare, Reticum quo mulieres crines inuoluunt - Czepiec.
6:
Capillus Veneris - Czeruone włoski, vel marki bozey włoski.
7:
Capio, Comprehendo, Prehendo - Przymuię, poriwąm, biore.
8:
Captus, Comprehenſio, capacitas, intelligendi facultas - Poięczie rozumu.
9:
Captura, Actus ipſe capiendi feras, aues, aut aliquid eiuſmodi - łow łapanie.
strona: 161b
1:
Captio, Ipſe actus accipiendi, ſeu id per quod quis capitur - Vłapienię, ſamołowka. ¶ Captio, deceptio - Zdrada.
2:
Captiuncula - łapka.
3:
Captiosus, Quod capit, ſeu decipit, et dolis plenum eſt - Chitry.
4:
Captioſe, Vafre, callide, argute - Zdradliwie, chitrze.
5:
Captiuus, Qui in bello captus eſt, et in hoſtium poteſtate detinetur - Poimaniec.
6:
Captiuitas, Ipſa detentio - Poięczię.
7:
Capto - Podchwichąm, załapiąm.
8:
Captatio, Venatio - łowienie łapanie.
9:
Captator, Venator - łowiec miſzliwiec.
10:
Captatorius - Chytri łowiec.
11:
Capeſſo, [...] capio, ſiue ad capiendum eo - Biore, przymuię.
12:
Capax, Quod capit, ſeu continet, aut continere poteſt - łatwi do poieczią, ſzeroky.
13:
Capacitas, Spatium capiendi - Szerokoſzcz.
14:
Capis - Kubek ſzeroki. Poculi genus in ſacris vſitatum
15:
Capiſterium, Genus vaſis ruſtici - Naliewka do cżerpanią.
strona: 162a
1:
Capnitis - Polna ruta.
2:
Capnos - Para, Dim. [...] ſiue Capnion
3:
Capparis - Kappary.
4:
Capricornus - Kozo rożecz. Caeleſte ſignum
5:
Caprificus, Ficus [...] nunquam matureſcens - Fikowe drzewo płone.
6:
Caprificatio - Rozſz czepienię skori na ſzczepiech.
strona: 162b
1:
Capronae, Iubae, ſeu comae in fronte deuexae - Czuprina.
2:
Caprunculum - Donica. Vas fictile
3:
Capsa, Ciſta et repoſitorium - Kapſa, skrzinia, truhła, tłomok.
4:
Capſula - Kapſeczka.
5:
Capſarius - Rozzuwacz, albo ſtroz ſzat włazny.
6:
Capſaces, Vas olearium - Bania oleiową.
7:
Capula, Vas vinarium - Konew wielka o dwu vchach, łeyk.
8:
Capulo - Dolewąm leiem.
9:
Capulus, et Capulum - Mary, tragi. ¶ Capulus, Manubrium gladij -
strona: 163a
Rekoieſzebronie.1:
Capularis [...] morti contiguus, et mox capulo efferendus - Strich ruſzeko.
2:
Capus, et Capo - Kapłun.
3:
Caput - Głowa. ¶ Caput, origo et principium - Początek. ¶ Caput, pro ſumma prima pecunia, a qua foenus aut alius quaeſtus ſit - Summa pieniedzi na lichwe dana. ¶ Capitis diminutio - Odkązanie z żiemie. ¶ in tuum ipſius caput - Natwe zle. ¶ Caput vacuum cerebro - Glowku bez rozumu.
4:
Capitalis - Gardlo przepadaiący, ſzmierczi godny.
strona: 163b
1:
Capital - Garła ſtracenie.
2:
Capitaliter - Szmiertelnie.
3:
Capiſtrum, Capitis vinculum - Nagłowek.
4:
Capiſtro, Capiſtrum impono - Kiełznąm, kłade ogłow.
5:
Capitatio - Pobor od każdei głowi.
6:
Capitatus, Quod formam habet capitis - Głowącz.
7:
Capitellum, [...] paruum caput - Głowka.
8:
Capitium, [...] Capitis tegumentum - Kapeluſz, cżąpka.
9:
Capitones, [...] duri qui nunquam de ſua ſententia immutantur - Twardziłobowie, vporny.
10:
Capitosus - wielki łeb.
11:
Capitulatum, [...] quod in ſummo craſſum quiddam habet in morem capitelli - Kukliaſti.
12:
Capitulatim, Per capita - Poczęſzczy, od rżędu do rżędu.
13:
Capitulum [...] paruum caput - Głowka. ¶ Capitulum, initium ſententiae - Początek.
strona: [164]a
1:
Carbas - Wiatr od zapadu wieiący.
2:
Carbaſus - Płotno czienkiezwſzeliakiei matery.
3:
Carbaseus, Ex carbocarbaso factus - Zczien kiego płotna vrobiony.
4:
Carbatinae - Kurpie.
5:
Carbo - Wagiel.
6:
Carbunculus, Paruus carbo - Wąglik. ¶ Carbunculus, tumor praeter naturam, ſiue vlceris genus - Wrzod zaſtkorni. ¶ Carbunculus, [...] Gemma igniti carbonis ſimilitudinem referens - Karbunkułkamien drogi.
7:
Carbunculo, et Carbunculor, [...] carbonis aduro, ſeu inflammo -
strona: [164]b
Rozzarząm.1:
Carbonarius, Qui carbones conficit - Wąglarz.
2:
Carbonarius - Wąglowaty.
3:
Carcer, Locus in quo ſeruantur noxij: vel vndecunque quis exire prohibetur - Taras. ¶ Carcer, [...] vnde emittebantur equi - Szranky.
4:
Carcearius, Quod ad carcerem pertinet - Taraſsowi.
5:
Carchesium - Kredencz złoti.
6:
Carcinethron - Sporyſz, Podroznik.
7:
Carcinoma, Cancer morbus - Kancerowanie cziała, Padanie ſzie cziała.
8:
Carcinus, Cancer animal et ſignum caeleſte - Kak.
strona: 165a
1:
Cardaces - Nizowy kozący.
2:
Cardamum - Rzezucha.
3:
Cardia, [...] Cor - Serce.
4:
Cardiacus, [...] qui cardiaco morbo tentatur - Kordyaczni.
5:
Cardiogmus - Rzezanie wbrzuchu. Morbus [...] ventriculi, ortum habens ex humoribus acribus et mordacibus
6:
Cardo, Ferramentum circa quod fores vertuntur - Hąki w drżwi.
7:
Cardinatus - Hakami ſpoioni.
8:
Cardopos - Koſz chlebny. Significat arcam panariam.
9:
Carduelis - Szczigieł.
10:
Carduus - Oſet.
11:
Careo, [...] rem deſideratam non habere -
strona: 165b
Niedoſtaiemy, nieſtawąmy.1:
Careum, ſiue Carium - Paſternak.
2:
Carex - Rogoz, oſtrzicza.
3:
Carico, Onero - Obcziaząm.
4:
Caries, Putrilago ex vetuſtate - Zbuczałoſcz, ſprochniałoſcz.
5:
Carioſus, Quod eſt carie plenum - Sprochniałi, nagnie-
6:
ły, pleſzniwy.
strona: 166a
1:
Carina, Pars nauis [...], quam aluum aut ventrem vocant, hoc eſt nauis concauitas - Dno, albo, ſpodek łodzi.
2:
Carinare, in modum carinae formare - Wypęcząm.
3:
Carinatus, Concauus et in carinae modum incuruatus - Wypękłi.
4:
Carmen, [...] canimen, [...] quicquid eſt metrice ſcriptum - Pilſzn, rim, wierſz, złozenię.
5:
Carmino, [...] plectere et lanas ab immunditiis purgare - Grampluię, trzepię czeſzę wełne.
6:
CarminaioCarminatio - Prżegramplowanie.
strona: 166b
1:
Carminatores - Gram plierze.
2:
Caro, [...] mortuorum animalium eſt, quod careat anima - Mieſſo.
3:
Carnarius, Qui carnes vendit ac etiam qui carne delectatur - Rzeznik.
4:
Carnarium, Locus [...] vbi caro ſalſa ſuſpenditur, ſeu reponitur - Spizarnią mięſzną.
5:
Carneus, Quod ex carne eſt - Mięſziſti.
6:
Carnifex, Tortor, lictor - Kat.
7:
Carnificina, Locus publicus in quo iuſſu magiſtratus homines ſontes a carnificibus occiduntur - Katownia, albo, szubienica.
8:
Carnificium, Ipſe actus carnificis, [...] carnificina - Katowanię.
9:
Carnifico, corpus humanum in fruſta diſſeco - Czwiertuie.
strona: 167a
1:
Carniuorus, Carnes vorans - Mięſsoiąd.
2:
Carnosus, Carne, ſeu muſculis abundans - Mieſziſty.
3:
Caruncula - Stuczka mieſsa.
4:
Caro, [...] Carminare, et lanam pectere et purgare - Grampluię.
5:
Caros - Szum wełbie zpyianſtwa. Crapulris redundantia
6:
Carotides venae - Zyłi koło ſzye. Circa colli iugulum
7:
Carpentum, Vehiculi genus - Kareta, item Sąnky.
8:
Carpentarius, Faber qui carpenta facit, faber lignarius - Kołodzey, Stalmach.
9:
Carphos [...] Foenograecum, et Buceras - Bozą trawka.
strona: 167b
1:
Carpio - Karp.
2:
Carpo, Decerpo - Obriwąm. ¶ Carpo, [...] pro reprehendo - Kąrżę.
3:
Carptim, Hinc atque illinc carpendo, non ipſam ſeriem ſequendo - Poriwczą.
4:
Carptus, et Carptura - Oderwanie, vſzczipienie.
5:
Carptor, Reprehenſor - Vſzczipnik.
6:
Carpophorus - Vrodzaini. [...] fructifer.
7:
Carpophyllon - Bobku płonnego drzewo.
8:
Carrus, et Carrum - Nieſmarowną kara.
9:
Carruca, Genus vehiculi duas habens rotas, [...] Ciſium - Karra o dwu koliech.
10:
Carrucarius - Kárnik.
11:
Cartallus - Koſz. [...] ſignificans caniſtrum.
strona: 168a
1:
Cartilago Pars ſimilaris corporis ex ſpermate genita - Chrżąſtka.
2:
Cartilagineus, Quod ex cartilagine conſtat - Chrzeſzliaſty.
3:
Cartilaginosus - Zełowae. Quod maxime laudant cartilaginoſum, purum, ad ſimilitudinem ammoniaci, minimeque lignoſum.
4:
Carus, Gratus, dilectus, iucundus, ſuauis - Mieły, wdzieczny, nieprzepłacony.
5:
Care - Drodze, nieprzepłacenie. Magno pretio, et pluris quam pro rei valore
6:
Caritas, [...] exuberans rei alicuius precium - Drogoſzcz.
7:
Caryatides, Statuae muliebres in aedificiis [...], quae mutulos aut columnas ſuſtinent - Podpori wiczioſcane na kſztałt niewieſczi.
8:
Caryca - Kiſzkaze krwie. Genus edulij ex ſanguine et variis condimentis conſtans
9:
Caryon - Włoski orzech.
strona: 168b
1:
Caſa, Domus ruſtica - Chałupa kuczka.
2:
Caſula - Kuczeczka.
3:
Caſabundus, Crebro cadens - Wſtawnie padaiąci.
4:
Casaria, [...] mulier quae caſam cuſtodit - Kucżei ſtrzegacą.
5:
Caſcus - Starzecz.
6:
Caseus - Syr.
7:
Caseale, Locus aluo exonerandae deſtinatus - Stoliecz do czinienią potrżebi.
8:
Casearius - Tenktori ſeri czini.
9:
Caſnar, Senex - Stari.
strona: 169a
1:
Caſsis, Rete praeſertim venatorum - Sziecz żwierzęcą.
2:
Caſsiculus, Reticulum - Sziątka.
3:
Caſsis, Galea - Helm, ſziſząk prziłbica.
strona: 169b
1:
Caſsita, Auis, quam alij Alaudam, alij Galeritam dicunt - Skowronek.
2:
Caſsiteros - Biąłi ołow. [...] plumbum album
3:
Caſsus, Quod eſt inane et vacuum, fragile, atque omni re carens - Nicz krzeczij, nikczemnij.
4:
Caſtaldia, Gubernatio - Włodarſtwo.
5:
Caſtanea - Kaſtanowe drzewo.
6:
Caſtanetum, Locus caſtaneis conſitus - Las kaſtanowij.
7:
Caſteria - Dom dochowanią potrżeb ſziperskich.
strona: 170a
Significat locum, vbi quum nauigatio conquieſcit, remi et gubernacula reponuntur.1:
Caſtigo, [...] verbis reprehendo - Kąrzę, ſtrofuię.
2:
Caſtigatio, Obiurgatio, animaduerſio - Karnoſzc.
3:
Caſtigator, Reprehenſor, et obiurgator -Kąrca.
4:
Caſtor - Bobr.
5:
Caſtoreus - Bobrem czuchnąci.
6:
Caſtro, Virilia amputo, excecoexseco - Trzebię, wirzinąm, mniſzę.
7:
Caſtratio, Virilium exectioexsectio - Omniſzenię, otrzebienię.
strona: 170b
1:
Caſtrum, Locus [...] muris munitus - Grod, omurowane miaſteczko.
2:
Caſtra, [...] loca, in quibus milites tentoria fixerunt: vel ipſa tentoria, in quibus milites diuerſantur - Nąmiotij, połozenię wpoliu obozem.
3:
Caſtellum, Paruus vicus muris circundatus - Mieſzczina murem obtoczoną.
4:
Caſtellanus, quod ad caſtellum pertinet - Domiaſteczka przinazezącij.
5:
Caſtellani, [...] qui caſtellum habitant - Obronci miąſt, hetmani nad miaſtij.
6:
Caſtellatim, quaſi turmatim per caſtella - Od iednego miaſteczka do grugiego.
7:
Caſtrametor, Caſtra loco, ſiue pono - Nąmioti kłade, obozzatącząm.
8:
Caſtrensis, quod ad caſtra pertinet - Do nąmiotow przinąlezącij.
9:
Caſtula, Palliolum quo puellae nudae infra papillas praecingebantur. [...] Praecinctorium - Cziaſnocha.
10:
Caſtus, Purus, continens, et a libidinis labe immunis - Cziſtij, niegamratliwij.
11:
Caſte, Pudice, continenter, abſtinenter - Powcziągliwie, niegamratliwie.
12:
Caſtitas, Caſtimonia, virginitas - Cziſtoſzc.
strona: 171a
1:
Catacliſta - Serdak. Veſtis vndique clauſa
2:
Cataclyſmus - Potop, rozląnie wody. Diluuium et inundatio
3:
Catacrisis - Oſządzenie, wirok. Condemnatio, decretum, ſanctio
4:
Catadromus, Decurſorium, locus in quo equi decurrunt - Mieſce doſzcziganią.
5:
Catalogus - Katalog, liczba, poznaczenię.
6:
Catamidiare, [...] deridere - Poſzmiech zkogoſtroie.
7:
Catanance - Węzownik, gaiową miodunka.
strona: 171b
1:
Cataphractus - Wkieris vbranij. Vndique munitus
2:
Cataplaſma - Pląſtr. Malagma [...] et axungia.
3:
Catapotia - Pigułki, albo inſze liekarſtwa do połknienią, albo piczią. Pilulae
4:
Catapulta - Kuſza. Machina bellica, qua tela, aut ſaxa excuti ſolent.
5:
Cataracta, ſiue Cataractes - Przerwa. Locus [...] abruptus, et praeceps in flumine Cataractae, portae quaedam ex funibus aut catenis pendentes, quae attolli, et demitti poſſunt - Krąta na bramie mrzeza.
6:
Catharrus, Fluxus, deſtillatio - Fluſsgłownij ſznupka.
7:
Catarrythus - Owilzonij, okropionij. [...] Irriguus
8:
Cataſcopium - łodka, czołnek. Genus nauigij exploratorij, quod circunquaque ſpeculetur.
9:
Cataſcopus - Spiegierz.
10:
Cataſtroma - Burta. Nauis partem ſignificat, per quam nautae diſcurrunt Latini Tranſtra vocant.
strona: 172a
1:
Catax, [...] Claudus - Kulka.
2:
Catechesis - Nauka wiari krżeſczyanskiei krotcz e zebraną.
3:
Catechumenus - Gruntu ſie vcząci wiznanią wiari. Qui ſacris nondum eſt initiatus, ſed adhuc imbuitur elementis religionis
4:
Categoria - Skarga. Accuſatio
5:
Catena, Vinculum [...] ferreum, quo vel ſeruos, vel captiuos, vel animalia irretimus ne effugiant - Lancuch.
6:
Catenatus - Włancuch poimany.
7:
Catenatio, Coniunctio, et ſtricta arctatio - Skrepowanię.
8:
Catenarius, Qui catena ligatus eſt - Lanczuchem związani.
9:
Catenula - Lancuſzek.
10:
Caterua, [...] legio - Woisko.
11:
Cateruarij, Cateruatim conglobati - Rozſtrzelani lud.
12:
Cateruatim, Per cateruas - W kupie
13:
Catharticus, [...] purgatorius - Cziſzcziący.
14:
Cathedra - Kazalnica.
strona: 172b
1:
Catholicus - Powſzechnij, obecnij. [...] vniuerſalis
2:
Catinus, [...] Catinum [...], vas immenſum eſcarium - Szeroką miſsa.
3:
Catillus, ſiue catillum - Koſz wemłinie.
4:
Catinellus, Catinulus, catillus - Mijska.
5:
Catillones, qui catillos lingunt, et pro guloſis accipi ſolent - Lakotkowie, łakomcij.
6:
Catillo, Catinos lingo - Poliſuie misky.
7:
Catillatio - Vziwanie dobrznierządem.
strona: 173a
1:
Catogeum, Domicilium ſubterraneum - Podziemne mieſzkanię.
2:
Catulus, [...] ſignificat caniculum, hoc eſt, minorem, vel iuniorem canem - Pięſzek.
3:
Catellus, et Catella [...], Paruus canis, vel canicula - Pſzinka, pſziątko.
4:
Catulire, [...] geſtire, et coitum maris appetere - Zbiegac ſzię, zaſuką chodzicz.
5:
Catulitio - Pſzią poządliwoſzcz.
6:
Catus, Callidus, et ſagax - Oſtrozny, chitry.
7:
Cate, Caute, callide - Oſtroznie.
8:
Caua, Foramen, in quo aues nidificant - Dup, ptąſze gniązdo.
9:
Cauaedium, [...] ſiue Cauum aedi-
strona: 173b
um [...] Locus [...] ſub dio vacuus, cinctus vndique porticibus - Sąla abo dwor pod nie bem gmachamij obtoczonij.1:
Cauda, quam veteres etiam Codam dicebant - Ogon.
2:
Caudex, vel Codex - Pniąk wktori ſzczepiąm. [...] id quod a radice ſupra terram ſimplex aſſurgit: ſiue in quod fruticis vel arboris a radice defertur alimentum
3:
Caudeus, quod ex caudice eſt - Rzecz nieiaką ze pnia vczinioną.
4:
Caudicalis - Lupacz pniąkow. Ad caudices ſcindendos idoneus.
5:
Caueo, [...] cautionem, hoc eſt, diligentiam adhibeo, prouideo, proſpicio ne aliquid praeter ſpem accidat - Strzęgę ſzie, oſtrozni ies tem.
strona: [174]a
1:
Cautor - Obronca, oſtroznik. Qui cauet, et prouidet
2:
Cautio, Prouiſio, euitatio - Oſtroznoſzcz.
3:
Cautus, Prudens, circunſpectus, et qui ſibi ſcit cauere - Oſtrozny, opatrny.
4:
Caute, Prudenter, callide - Oſtroznie, opatrznie.
5:
Cautela, pro Cautione - Przeſtroga, doirzenię.
6:
Cauilla, et Cauillus, Irriſio quaedam iocoſa - Poſzmiech, zartowną mowa.
7:
Cauillor, Iocoſe ludo, dicta dico - Vexuie, poſzmiech ſtroie, ſzidze.
8:
Cauillator, Deriſor - Sziderz.
9:
Caula, Stabulum ouium, ouile -
strona: [174]b
Owczarnia.1:
Caulis, [...] robur, ſiue ſtipes, id eſt, ea herbae pars, vnde ſe producunt folia aut ramuſculi - Głąb.
2:
Cauliculus - Głabek.
3:
Cauleſco, in caulem excreſco, caulem produco - Wgłab roſne.
4:
Cauma, [...] calor - Cziepłoſzcz.
5:
Caupo, vel Cupo, Eſculentorum poculentorumque venditor - Goſpodarz nąpoi ij pokarm przedaiacij.
6:
Caupona, [...] taberna vinaria - Goſpoda pospolitą, karzmą.
7:
Cauponula - Karczemka.
8:
Cauponius, quod ad cauponem pertinet - Karczemni.
9:
Cauponor, Cauponariam exerceo, vel re aliqua lucri cauſa ad quaeſtum abutor - Goſpodaruię, przekupuię.
strona: 175a
1:
CAVRVS, Ventus ab Occaſu ſolſtitiali flans, [...] Corus - Wiatr od ząchodu słonca.
2:
Causia, Regium capitis tegmen - Ząwoy.
3:
Causon, vel Cauſo - Zapalcziwoſzcz, gorącoſzc.
4:
Causa - Prziczina. ¶ Cauſa, omnis actio quam in ſenatu vel in foro habemus - Sprawa prżed vrzędem.
strona: 175b
1:
Causarius - Wiſtawaiąci dlią przijczini vrzędu.
2:
Cauſula - Przicżinka.
3:
Cauſor, rei geſtae cauſam affero ſeu reperio, et excuſationem adduco - Wimawąmſzie, prziczinke winaiduię.
4:
Causificor, cauſam dico, excuſationem affero, recuſo - Wimowke przinoſze.
5:
Cauſatio, Praetextus, excuſatio, vel color - Wimowka.
6:
Cauſatius - Zwieczą prżicziną.
7:
Causidicus, [...] patronus, qui in cauſis iudiciiſque verſatur - Mowca, rzecznik.
8:
Cauterium, inſtrumentum quo notae imprimuntur - Zelazo ktorim ceche napaliamij.
9:
Cauteriatus, quod eſt cauterio notatum - Necechowani.
10:
Cautes, Saxum aſperum et abruptum - Przepaſzcz, skała prżikra.
strona: 176a
1:
Cauus, Concauus, vacuus - Widłubany. złobkowati.
2:
Cauo, Euacuo, Cauum facio - Widłubiąm.
3:
Cauator - Dłubacz.
4:
Cauea, [...] ſpecum, vel antrum ſubterraneum - Padoł loch. ¶ Cauea, pro ſeptis et ligno ſiue ex ebore, aliave materia factis, in quibus auiculas tenemus - Kliątka.
5:
Cauerna, Specus, vel antrum ſubterraneum, vel terrae concauitas - Iama, dziurapod zemią.
6:
Cauernosus, Pro loco paſſim vacuo, et veluti cauernis pleno - Dołkowaty dziurkawi.
7:
Cauernula - Iamka.
strona: 176b
1:
Cedria - Zijwica cedrową.
2:
Cedroſtis, Vitis alba quam nonnulli Ampeloleucen vocant - Przeſtęp.
3:
Cedrus - Cedrowe drżewo.
4:
Cedrinus, Quod eſt ex cedro - Cedrowi.
5:
Cedrides - Cedrowi owoc. Frutex Cedri
strona: 177a
1:
Celaſtrus - Deren.
2:
Celebris, vel Celeber, quod celebratur, frequentatur et colitur: clarus, frequens - Sławny, zaczny.
3:
Celebritas, Frequentia et hominum coetus, concurſus - Wielkie liudu zgromadzenie.
4:
Celebritas [...] ſignificat nomen, honorem et famae claritatem - Sława.
5:
Celebro, Frequento - Szwięcę. ¶ Celebrare, praedicare, et illuſtrare - Czczicz, zaliecac wysławiac.
6:
Celebratio - Czczenię.
7:
Celebratus - Sławni.
8:
Celebreſco, celebris fio - Staię ſie zącznim.
9:
Celer, Velox, incitatus, volucer - Prętky, wartky, obrotny.
10:
Celero, Celeriter aliquid facio, celeritate vtor - Poſzpiechąm.
11:
Celeritas, Velocitas - Poſpiech wartkoſzc, prętkoſzc.
12:
Celeripes, Qui leuis eſt pedibus - Prętky
strona: 177b
1:
pretkonog.
2:
Celeriter, Velociter - Prętko.
3:
Celetes, [...] equi, qui ad curſum ſoli adhibentur, ſine bigis vel quadrigis - Ieznijkonie.
4:
Celetizontes - Wząwod biegaiąci. [...] equitantes, et equum celerem regentes.
5:
Celeuſma - Zwołanie, pobutka fliſsowską.
6:
Cella, [...] quod in ea celentur, quae eſſe volumus occulta - Piwnica, ſpizarnia.
7:
Cellula - Pijwniczka.
8:
Cellaria, Locus vbi conditur vinum - Komora winą.
9:
Cellarius, qui in cella praepoſitus eſt penui promendo vel condendo - Piwnicznij, klucznik.
10:
Cellarium, Cella, repoſitorium - Spizarnia, pijwnica.
11:
Celo, Abſcondo, clam habeo - Taie, nakriwąm.
strona: 178a
1:
Celatus, Occultatus, Abſconſus - Zakrity, zataiony.
2:
Celatim, Clam, occulte - Skryzię, poczichu.
3:
Celox, Nauigij exigui genus [...], quod vno remorum ordine agebatur - Lodka poiezną.
4:
Celsus, Altus, ſublimis, excellens, elatus, excelſus - Wyſsoky.
5:
Celsitudo, [...] excellentia - Wiwiſzenię.
6:
Celtis - Káza.
7:
Cenchramides - Ziąrnka figowe. Ficorum grana
8:
Cenchris - Kania.
strona: 178b
1:
Cenotaphium - Proznij grob. Vacuum ſepulchrum
2:
Cenſeo, Exiſtimo, puto, arbitror - Mniemąm, ſpodziewąm ſzie.
3:
Censio, Caſtigatio - Kazn, winna.
4:
Censitio, [...] cenſus impoſitio - Dąn, pobor.
5:
Censor, qui cenſuram gerit, praefectus morum - Dozorca ſprąw, ochmiſtrz
strona: 179a
strona: 179b
1:
Censura, Cenſoris dignitas - Vrząd ſprawuiąci obijczaie.
2:
Census - Dąn, ſzacuneck. [...] aeſtimatio rerum et bonorum facta
3:
Census, [...] id, quod in cenſum relatum eſt - Oſzaczowani.
4:
Centaurea, ſiue centaurion - Centurzija.
strona: 180a
1:
Centipeda - Gąſziąnka.
2:
Cento, Velum laneum, lana aut tomen confectum, qualibus olim in bello vti ſolebant, ad machinas obtegendas - Wory natkąne y na murze zawieſzone dlą obrony, łątanina.
3:
Centunculus, pro vili ac ſordido ſtragulo - Rogożyna.
4:
Centrum, [...] punctum in ſphaera, orbe aut circulo, medium - Punkt ſtrzedni wokriſzie.
5:
Centrosus - Drzen żyłowati wdrzewie albo wkamieniu.
6:
Centum - Sto.
7:
Centies - Stokrocz.
8:
Centenarius - Rzecz miecaką ſto wſobie lyczbi maiacą.
9:
Centenus - Stokrotny.
10:
Centesimus - Sty.
strona: 180b
1:
Centesima - Lichwa gdina mieſiącz pozłosemie odeſta płaczimi czo
2:
wedwu lecziechrowna ſiez, ſummą. Genus vſurae, quae centeſimo menſe explet ſortem
3:
Centiceps, qui centum habet capita - Stogłownij.
4:
Centimanus, qui centum habet manus - Storęcznij.
5:
Centumuiri, Iudices centum Romae - Stoy pięcz ſędzow niekie diwrzimie.
6:
Centuplex - Stokrotnij.
7:
Centuplicato - Sto podwakrocz.
8:
Centuria, Centum - Rotta ſto zołnierzow pod ſobą maiąca.
9:
Centurio, [...] qui centum peditibus praeeſt - Rottmiſtrz maiąci podſobą ſtoknechtow.
10:
Centurio, in centurias diſtribuo, refero - Roty dziele naſto oſsob.
strona: 181a
1:
Centuriatus, Dignitas et officium centurionis - Rotmiſtrſtwo.
2:
Centuriatim, per Centurias - Przez roty, na roty.
3:
Cephalalgia - Boleniegłowi. [...] omnes capitis dolores
4:
Cephalea - Bolenie wſziſtkiey głowy. Diuturnus, et inueteratus capitis dolor
5:
Cephalus - Głowącz. Piſcis [...] in metu caput occultans
strona: 181b
1:
Cepurica, [...] hortenſia, olera, quae in horto feruntur - Ogrodne vrodzaie.
2:
Cera - Wosk.
3:
Cerula - Woſzcżek.
4:
Cero, Cera obduco - Nawoſzcząm.
strona: 68c
1:
Cerificare, [...] quum ceram faciunt - Wosk czinicz.
2:
Ceratura, Ceratio, cerae obductio - Nawoſzczęnie.
3:
Ceratum, ſiue Cerotum - Plaſtr woskowij. Malagmatis genus, quod vulneribus ſolet ſuperimponi
4:
Cerarium - Zapłata od prżłozenią pieczęczi do lyſtu. [...] pro eo, quod cerae nomine penditur: cuiuſmodi eſt, quod etiam pro diplomatum ſigillis exoluimus.
5:
Cereus, quod ex cera fit - Woskowij.
6:
Cereus, Fax cerea - Szwieca woskową.
7:
Cereolus - Woſzczikowi.
8:
Cerinus, quod cerae ſimile eſt - Woskowi podobnij.
9:
Ceroſus, quod Ceram admixtam habet - Woskowati.
strona: 182a
1:
Cerasbola - Twarde ſziemiona. Semina [...], quae tempore ſementis bubula cornua ſi attigerint, ea crediderunt neque igni conſumi, neque facile coqui.
2:
Ceraſus - Drżewo wiſniowe. ¶ Ceraſus fructus [...], Ceraſum - Wiſznią albotrzeſnia.
3:
Ceratinae - Wezłwate pitanię. [...] argumentationes quaedam ſophiſticae inexplicabiles, [...] argumenta cornuta
4:
Ceratonia - Swiętego iana chlieb. [...] Siliqua
strona: 182b
1:
Cercopa, [...] appellant lucri vndique cupientem - Zijsku poządliwi.
2:
Cercopithecus - Morski kot.
3:
Cerdo, Artifex ſordidus - Wſzeliaki rzemieſznik plugaweiroboti, garbąrżi.
4:
Cerebrum - Mozg.
5:
Cerebellum - Mozdzek.
6:
Cerebroſus, cui vitiatum eſt cerebrum, quique praeceps fertur in iram - Szaloni mozg.
strona: 183a
1:
Ceria, Potionis genus ex frugibus confectum, quo vtuntur Hiſpani - Piwo.
2:
Cerno, Video - Wydzę. ¶ Cerno [...] diuidere, ſecernere, cribrare - Rozłączam, przeſziewąm. ¶ Cerno [...] dimicare - Biięſzie, woiuię.
3:
Cernuo, Cernuum me facio, ad terram inclino - Wziemię patrzę.
4:
Cernuus, Inclinatus, quaſi qui in terram cernat - Nachilony, nagiety.
strona: 183b
1:
Certo, Pugno, praelior, bellum gero, contendo - Walczę.
2:
Certamen, Conflictus, concertatio, conteniocontentio praelium - Bijtwa, woina.
3:
Certatio, Contentio, certamen - Wąlka, bijtwa.
4:
Certatim, Cum certamine, contentione, et aemulatione - Walecznie, wiprżedzaiac.
5:
Certus, Clarus, et indubitatus - Pewonij, iſtij.
strona: 184a
1:
Certifico - Vpewniąm. [...] certum aut certiorem facere ſeu reddere
2:
Certior, pro compertiore, exploratiore, et peritiore - Vpewnioni.
3:
Certioro, Certiorem facio, certiorem reddo - Vpewniąm, vyſzcząm.
4:
Certitudo - Iſtoſz, pewnoſzc.
5:
Certe - Pewnię, zayſtę. [...] certo, [...] hoc eſt, clare, et manifeſte.
6:
Certo, Clare, liquido - Zaprąwdę, iſtotnie.
7:
Ceruchus - Rogaty. [...] Cornutus
8:
Cerui - Gelenie.
9:
Ceruarius - Lampart.
10:
Ceruinus, Quod ad ceruum pertinet - Iełęny.
11:
Ceruisia - Pywo. Potus ex aqua et frugibus confectus
12:
Ceruix, Poſterior colli pars, quae ab occipitio incipit, et tendit ad ſpinam - Sziia.
13:
Ceruicula - Szeika.
14:
Ceruicale, [...] ceruicis ſuſtentamentum, et munimentum, cui ſcilicet dormientis caput et ceruix innituntur -
strona: 184b
Poduſzka głowną.1:
Ceruſsa - Białą farba zołowu.
2:
Ceruſsatus - Vmaglowanij.
3:
Ceryx, [...] praeco et caduceator - Bútel, ſzerga.
4:
Ceſsim ire - Wząd vſtępuię. [...] regredi, retrocedere.
5:
Ceſſo, Abſtineo, ab opere vaco - Przeſtawąm.
6:
Ceſsator, Cunctator, otioſus, qui ceſſat, et nihil agit- Niepoſzpiech, leniwiecz odkładacz.
7:
Ceſsatio, Otium - Proznowanię, leniſtwo.
8:
Ceſtroſphendona - Skął. Telum [...] ſemicubitale
strona: 185a
1:
Cetra, Scutum, breue loreum - Tarcza mała, iaKi ey vziwaią Hiſpanowie y Murzinowie.
2:
Cetus - Morską riba, wi elorib.
3:
Cetarius, Qui cetos, hoc eſt marinos piſces maiores capit aut vendit - Przekupien albo ribak wielgich rib morskich.
4:
Cetariae, Loca iuxta mare ſtagnante lacu, in quibus thynni et alij huiuſmodi piſces capiuntur et iuxta ſaliuntur - Przerwi vmorza gdze wielkie riby łowią y naſsalaią.
5:
Ceu - Iakoby, rownie.
6:
Ceua, Genus vaccae humilioris - Krowka rowną.
strona: 185b
1:
Chaerophyllon - Trzebula.
2:
Chalasis, [...] laxatio articulorum - Wiwinienie członku.
3:
Chalaza - Sądzoł. Collectio ſub cute, et buboni
4:
Chalazion - Brodąweczka na powiekach. Tuberculum [...] in oculorum palpebris
5:
Chalcanthum - Czernidło ſzewieczkie, witreolum. [...] atramentum ſutorium
strona: 186a
1:
Chalepi verſus, [...] duri, aſperi, ac prolatu difficiles - Naſiekani wirſz, nieprzyemni wierſz.
2:
Chalybs - Stąl. [...] ipſa ferri materia.
3:
Chamaeacte - Chebd. Sambuci genus [...] humilius
4:
Chamaecypariſſos - Cyprys.
5:
Chamaedaphne - Bliuſzcz.
6:
Chamaedrys - Vzánka wielką.
7:
Chamaelaea - Dziewięcil, zaiecząrzepka.
strona: 186b
1:
Chamaeleon - Oſtropeſt.
2:
Chamaeleuce - Podbiał, kniat. [...] Vulgus vocat Vngulam caballinam. Barbarus populaginem et Bechion.
3:
Chamaemelon - Rumien, ruthenis, romwia. [...] Anthemis, [...] Chamomillam vocant.
4:
Chamaepitys - Powietrzne ziele, ſuchotnę ziele. [...] Aiuga, ſiue [...] Abiga
5:
Chaos - Mieſzanina.
strona: 187a
1:
Characatus - Tikacwiną. [...] pedamentum, cui vitis alligatur.
2:
Character, Signum, inſigne, forma, figura - Piadno, cycha.
3:
Charientiſmos - Wdzeczną mowa. [...] vrbanitas, lepos, et venuſtas ſermonis
4:
Charis - Miełoſc.
5:
Chariſtia - Swięta wktore powin nowaczi godnią. Feſta [...], quibus cognati conueniebant, et munera mutuo mittebant.
6:
CHARITES - Laska, dobrodzeiſtwo. Gratiae
strona: 187b
1:
Charitonius, [...] gratiam venalem habens - Ten ktori kaskę mąprzedainą.
2:
Charopus, [...] amabilis, blandus, gratioſus - Wdzeczny, mieły.
3:
Charta - Papier. Papyrus in qua ſcribimus
4:
Charteus, Chartulanus, et Chartaceus, quod eſt ex charta - Papierowy.
5:
Chartarius - Papierni.
6:
Chartula - Karteczka.
7:
Chartiaticum - Ząpłata od pyſſanią.
8:
Chartophylacium - Skrzinia od chowanią liſtow. Scrinium [...], vel conclaue, vel ipſa etiam domus, in qua chartae aſſeruantur.
9:
Chaſma, [...] hiatus, fiſſura - Przepaſzc, rozpadnienię, rozwarczię.
strona: 188a
1:
Chaus - Lampart.
2:
Chelae - Nozice raczę abo Scorpionowe.
3:
Chelidonia, ſiue Chelidonium - Złotnik, celidonia, iaskołcze ziele.
4:
Chelidonia, Minorem [...] Scrophulariam appellant - Mały iaskier.
5:
Chelydros - Morſki ſlimąk. [...] teſtudo marina.
6:
Chelys - Lutnią, ſzlymak, zabiarka. [...] teſtudo animal, quamuis etiam pro inſtrumento muſico accipitur
7:
Chelonium - Skorupa od ſlimąka, item zabiarka.
8:
Cheniſcus, [...] anſerculus - Gąſiątko.
strona: 188b
1:
Chenoboſcion, Locus vbi anſeres aliaeque id genus nantes volucres aluntur - Koczieczgęſzy, ſądz.
2:
Chenopus - Gęſsią noga. [...] anſeris pes
3:
Chenotrophia - Pokarni pliwaiącich ptakom. Nantium volucrum auiaria.
4:
Cherſydros, Serpens qui tam in terris, quam in aquis moratur - Wąz wodnoziemni.
5:
Chia terra - Biała glina. Terra [...] albida, ſiue cineritia
6:
Chiliarchus, Qui mille hominibus praeeſt - Rotmiſtrż nad tiſziącem ludu.
7:
Chiliodynamis - Szałwią leſna. [...] Polemonia
8:
Chilones - Wargącze. Quibus immodica ſunt labra
9:
Chimaſtrum - Suknia podſzytą, dołumąn na zime. Veſtis [...] ruſticorum qua hyeme vtuntur
strona: 189a
1:
Chimerinos, [...] hybernus, ſiue hyemalis - Zymni.
2:
Chiragra - łąma nie wrękach. Morbus articularis, manus infeſtans.
3:
Chirembolum - Zeglarzowę na ſternika kiwanie. Significat [...] manus immiſſionem
4:
Chiridota - Fałſzura. Tunica prolixa vltra brachia manus operiens [...], Macrochira
5:
Chirographum - Cirograph, wiznanię. [...] quod noſtra manu perſcripſimus in fidem alicuius.
6:
Chirographarius - Tenktori dług cirographem wi znawa. [...] creditor
7:
Chiromantia - zlinyei na rękach prorocztwo. In manibus diuinatio
strona: 189b
1:
Chironia vitis - Czernika. [...] Vitis nigra
2:
Chironomus - Pleſsacz.
3:
Chironomia - Plęſsy.
4:
Chirotheca - Rękawica. Manuum vagina, [...] Mantica ſiue manutheca
5:
Chirurgus - Bałwierz. Medicus vulnerarius
6:
Chirurgia - Vmieietnoſzcz goienią rąn.
7:
Chlamys - Zołnierską ſzata. veſtis militaris
8:
Chlamydatus, Qui eſt chlamyde indutus - Wriczerską ſzatę oblieczoni.
9:
Chlaena, Veſtimenti genus, quod palliis, hyberno praeſertim tempore, ſuperinduebatur - Kopieniąk.
strona: 190a
1:
Choerades - Sądzel, gruczoi. [...] Strumae
2:
Cholera - Kollera, albo, chorobà zzwrocenią gorzkoſzcz czinyącą.
3:
Choma - Grobolia. Agger, ſiue tumulus
4:
Chondros - Chrząſtek. [...] Latini cartilaginem vocant.
5:
Choramnaei - Szczigacze.
6:
Chordus, Quod ſerotina foetura natum eſt - Pozni płod.
strona: 190b
1:
Chorda, Funiculus in inſtrumento muſico, fides - Strona.
2:
Chordapſus - Swierzbiączka we wnątrz. [...] quem Latini [...] Iliacum vocant.
3:
Chorobates - Zorąwnad ſtudnią.
4:
Chorus - Zgromadzeni tąniecznicy, albo ſzpiewączę. [...] multitudo [...] canentium, aut ſaltantium.
5:
Choragium - Mieſce do gry albo tanca ſprawione. [...] aedificium amplum poſt ſcenam, vnde promebantur omnia ad ludos neceſſaria.
6:
Choragus - Sprąwca tancu albo gry. Dux chori
7:
Choraules, vel etiam Choraula - Grącz do tanica pijskaiący.
strona: [191]a
1:
CHoraula - Piskanię.
2:
Chorea - Tąniecz. pro ipſa ſaltatione
3:
Chorocithariſtae - Do tanca na harffach grąiacy. Qui in choro citharizant
4:
Chorodidaſcalus - Sprąwca komedy. Magiſter [...] chori
5:
Choroſtates - Ten ktori zacżina ſpiewanię. Chori praeceptor
6:
Chreſton - Podroznik, nawrot. [...] Chichotium, [...] Ambubeia
7:
Chriſma - Krzizmo, pomazanię. Vnguentum ſiue vnctio
8:
Chromata - Ozdoby. [...] colores, [...] pro ornamentis et luminibus artium
9:
Chronica - Kronika, kſziega maiąca wſobie ſprawi potocznę. [...] Annales, ſiue hiſtoriae, temporum memoriam conſeruantes
10:
Chroniſſo - Poliegąm. [...] moror, ſubſiſto, et ex itinere [...] quieſco.
11:
Chronos -
strona: [191]b
Czas. [...] tempus1:
Chrysaſpides - Zolnierze ſwietno vbrani. [...] milites armati clypeis auro caelatis.
2:
Chrysendeton - Kubek pozłocziſti. Vaſis genus aureis cruſtis illigatum.
3:
Chryſocolis - Maruna. Parthenium.
4:
Chrysocolla -
strona: 192a
1:
Buris ktorim złotnici letuia.
2:
Chryſocome - Parſzczidło. [...] alio nomine Chryſitis
3:
Chryſocomus - Złotowłos. Comas aureas habens
4:
Chryſolachanon - Loboda.
5:
Chryſoma - Pozłotka. [...] aurum factum
6:
Chryſomela - Morelki.
7:
Chryſopaſtus - Złotem poſsipani. Auro aſperſus
8:
Chymus - Pokarm obracaiąci ſie wkrew. [...] maſſa ſanguinea, quae ſit in hepate ex chylo et ventriculo per meſenterium attracto
9:
Chytra - Garniec otrzech nogach, kozłek. et Chytron, vel etiam Chutron, [...] olla [...]Chytropus, Olla quae habet pedes, vel inſtrumentum ferreum, ſuper quod olla apud ignem collocatur - Drifus.
strona: 192b
1:
Cibus, Omne id quo veſcimur - Pokarm iądło.
2:
Cibo, Cibum infero, alo, nutrio - Karmię.
3:
Cibaria, Alimenta - Pokarmy wſzeliakie.
4:
Cibarius, Quod ad cibum pertinet - Pokarmowy. ¶ Cibarius panis - Chleb domowy, powſzedny.
5:
Cibatus, [...] Cibus - Karmią.
6:
Cibalis, Quod ad cibum pertinet - Zizni.
7:
Cibilla - Stoł okrągły. Menſa [...] eſcaria [...] rotunda.
8:
Cicada - Szwierczek.
strona: 193a
1:
CircatrixCicatrix, [...] ſignum vulneris obducti - Szrąm, blizna.
2:
Cicatricoſus, Cicatricibus plenus - Szrzmowaty.
3:
Ciccum, Dicebant [...] membranam tenuem, quae eſt malo punico - Lupina wpomaranczi.
4:
Cicer - Włoski groch.
5:
Cicera - Wyka.
6:
Cicercula - Szocewica.
7:
Cichorium [...] Intubum erraticum vocant - Podroznik, nawrot.
8:
Cici - Skoczek wielky.
9:
Cicindela - Złotnik, chrząſzczik wnocy ſzwiecący.
strona: 193b
1:
Ciconia - Boc iąn.
2:
Cicuma - Lielek.
3:
Cicur, Animal manſuetum - Oggłąskany, lasklywy.
4:
Cicuro, Manſuefacio, [...] Exarmo - Oggłaskuię.
5:
Cicuta - Swiniąweſz.
6:
Cidaris - Ząwoi. Tegumentum capitis
7:
Cidonium - Pigwa.
8:
Cieo, [...] turbare, commouere - Zamęcąm, pobudząm.
9:
Citus, Celer, velox - Prętky, wartky.
10:
Cito - Prętko, ochotnię.
11:
Citius - Richlei.
12:
Cito, In ius voco, adeſſe iubeo, diem alicui dico, accuſo - Poziwąm cituię. ¶ Cito [...] Incitare, prouocare - Pobiędzacz, przimuſzac.
strona: 194a
1:
Citatus, Acceleratus, vel citus, aut velox - Pobudzony, ochotny, wartky.
2:
Citatim, Celeriter, velociter - Hned, wskok.
3:
Cilicium - Włoſniową ſuknia, gunka. item Wełniąnka.
4:
Cilium - Brwy.
5:
Cilleo, [...] moueo - Poruſząm.
6:
Cilones - Kukliaſtog łowonie. [...] quorum capita oblonga, et compreſſa ſunt
7:
Cimex - Płuskwa.
strona: 194b
1:
Cinaedus - Niewieſzcziuch, ten ktori ſie wniewiaſtę obracą. Qui muliebria patitur
2:
Cinaedior - Wſzetecznieiſzi.
3:
Cinaedulus - Wſzeteczniczek.
4:
Cinarae, Cardui [...] maiores - Włosky oſset.
5:
Cincinni - Kędziory, włoſse skręconę. crines intorti, [...] Calamiſtrati
6:
Cincinnatus, qui capillos intortos geſtat, calamiſtratus - Kedzierzawi.
7:
Cinclus - Pliſzka.
strona: 195a
1:
Cingo, Coerceo, comprehendo - Oppaſsuię, obtączam.
2:
Cinctus - Obtoczony.
3:
Cinctus, [...] Cingulum - Pas, taſma.
4:
Cincticulus, Amiculi genus, quod fere ſub vmbilico praecingitur, et ad dimidium crus porrigitur - Podwiąska, taſziemka.
5:
Cingulum - Paſ.
6:
Cingula, qua cinguntur iumenta - Poprąg.
7:
Cingriae, Tibiae - Fletnia.
8:
Cinis - Popioł.
strona: 195b
1:
Cineraceus, Cineris colorem referens - Popielaſty.
2:
Cinereus - Szari. [...] quod cinereum refert colorem.
3:
Cinericius, vt Panis cinericius - Pliaczek wpopielie vpieczoni.
4:
Cinefacio, In cinerem reduco - Obracąm wpopioł.
5:
Ciniflones, [...] Cinerarij [...], Qui calamiſtris in cinere calefactis capillos criſpabant - Włoſsoſtroiowię.
6:
Cinnamomum - Cynamon.
strona: 196a
1:
Cinnaris - Włoski oſet.
2:
Cinnus, [...] plurimarum rerum, praeſerim liquidarum, commiſtio - Mieſzanina zrozmaitich rzeczy.
3:
Cippus, Columnam ſignificat, quae cum inſcriptione ad conſeruandam rei alicuius memoriam ſoleat erigi - Słup na iaką pamiątke poſtawiony.
4:
Circa, Iuxta, circum - Około.
5:
Circaeium [...] Mandragora - Pokrzik.
6:
Circinus, Inſtrumentum quo circuli vertendo deſignantur - Cirkiel.
7:
Circino, Rotundum facio -
strona: 196b
Cirkluię, okraząm.1:
Circinatio - Okriſzlenię.
2:
Circinato - Wkrąg.
3:
Circiter - Obło.
4:
Circueo, vel Circumeo, Circundo, eo circum - Obchodzę, wkoło.
5:
Circum - Wkoło.
6:
Circumaggero - Okopuię, obſipuię, oſzancuię.
7:
Circumago, [...] circunduco - Wkoło oganiąm.
8:
Circunactio - Obtoczenię.
9:
Circumambulo, Circumeo, circundo - Obchodzę.
10:
Circumaro, Arando circundo - Wkoło orzę.
11:
Circumſpicio - Wkoło ſzie ogleduie.
12:
Circuncelliones, [...] qui circum cellas vagantur - Tucłacze. [...] nuſquam habentes ſedes.
strona: 197a
1:
Circuncido, Circum, vel per circulum, incido et amputo, demo, reſeco - Obrzezuię, wkoło obczinąm.
2:
Circuncisus, reſectus, amputatus - Obrzezany, obcziety.
3:
Circuncidaneus, vt Vinum circuncidaneum - Poſliednie praſsowanie winna.
4:
Circunciſe - Krotko.
5:
Circuncisio - Obrzezanię, obczięczię.
6:
Circuncingo, Circundo - Obtacząm, obſtepuię zewſząd.
7:
Circuncirca, Ab omni parte - Ze wſząd.
8:
Circuncludo, Vnde claudo, conſtringo - Zawierąm, zewſząd obtacząm.
9:
Circuncolo, Circum habito - Wkoło mieſzkąm, wokrąg mieſzkąm.
10:
Circuncolumnium, Locus [...] circunquaque porticus habens - Kruſgąnek.
11:
Circunculcare, Circuncirca conculcare - Wkoło odeptuię.
12:
Circuncurro, Diſcurro, huc illuc curro - Obiegąm.
13:
Circuncurſo - Obiezdząm, czeſto obiegąm.
14:
Circundo, Cingo, ſepio, circumuallo, circumligo - Obtaczuię okolicznie, okraząm.
15:
Circundatus - Okrązony, obſtąpiony, oblęzony.
16:
Circundolo, [...] circunquaque dolare, ſeu polire - Oglądząm obheblwąm.
17:
Circunduco, In orbem duco, huc et illuc duco - Wkoło obwodzę.
strona: 197b
1:
Circunductus - Okrązenię. Circumactus.
2:
Circumeo, Ambio - Obchodę.
3:
Circuitus - Obchod, gąnek.
4:
Circumitio, vel Circuitio - Obeiſczię
5:
Circuitores, ſiue circitores, [...] publici vrbis cuſtodes et vigiles - Strozę.
6:
Circumequito, Equo circumeo - Obiezdząm.
7:
Circumerrare - Tułac ſie.
8:
Circunfero, Circumporto, circunduco, circungeſto - Wkoło noſzę.
9:
Circunferentia - Okrązenię.
10:
Circunfirmare, Circunſepire, circunquaque munire - Ogrodzic, omurowac.
11:
Circunflecto, In gyrum flecto - Obtacząm.
12:
Circunflexio, Circunflexus - Wkoło ogięcię.
13:
Circunflexus - Oggięcię.
14:
Circunflo, Vndique afflo - Wkoło dmę.
15:
Circunfluo, Abundo - Miec doſtatek, nazbit.
16:
Circunfluens - Wkoło cziekąci.
strona: 198a
1:
Circunfluus, Quod circunfluit - Wkoło cziekący.
2:
Circunforani, ſeu Circunforanei, Qui circa fora crebro verſari ſolent - Tułacze po iarmarkach, mętlarze.
3:
Circunfodio, In gyrum fodio - Okopuię.
4:
Circunfoſsor - Okopacz.
5:
Circunforo - Przewiertuię, przepichąm.
6:
Circunfrico - Oskrobuię, odrapiąm.
7:
Circunfulgeo - Wkoło ſzwiecę.
8:
Circunfundo, Circuncirca fundo, circundo - Obliewąm.
9:
Circunfusio - Wkolo obląnię.
10:
Circungelatus - Obmarzłi.
11:
Circungemo - Okołotchnę.
12:
Circungeſtare, Circunferre - Wkoło noſzę.
13:
Circunglobo - Obtączam.
14:
Circuniaceo, In circuitu iaceo - Około lezę.
15:
Circuniicio, Circundo, circumcingo - Obrzucząm.
16:
Circuniectus, [...] Circundatus - Obtozoni.
17:
Circuniectus - Okreſzenię.
18:
Circunlambo - Wkoło lyzę.
19:
Circunligo - Obwiezuię.
strona: 198b
1:
Circunlinio, Circum vngo, vel frico - Obmazuię.
2:
Circunlino, [...] circuncirca leniter induco - Obmauię.
3:
Circunlitio, Actus ipſe circunliniendi - Obmazanię.
4:
Circunluo, Circunfluo - Wkoło cziekacz omiwąm.
5:
Circunluuio - Okrązenię wodą.
6:
Circummitto - Obſseląm.
7:
Circummulcere, Molli attactu circuncirca abblandiri - Ogłaskiwac.
8:
Circummunio, Circunſepio, circunroboro - Oggrądząm, obſypuię.
9:
Circummunitio - Wkoło ogrodzenię.
10:
Circumnaſcor - Wkoło roſtę.
11:
Circumobruere - Ze wſząd obſipuię.
12:
Circumpango - Obtikąm.
13:
Circumpauio - Otafluię, obkładam.
14:
Circumpedes, [...] A pedibus - Sługa vſtawnię za panem chodzący.
15:
Circumplector - Obłapiąm, obijmąm.
16:
Circumplexus - Obłapienię.
17:
Circumplico, Circunnecto - Obwicąm, obtacząm.
18:
Circumpono - Oklądąm.
19:
Circumpotatio - Wkoło pyczię.
20:
Circunrado, Abrado, in circuitum rado - Oskrobuię.
strona: 199a
1:
Circunretio, Impedio, et implico, inuoluo - Obſtawiąm ſzieczią.
2:
Circunrodo, Arrodo - Okęſsuię.
3:
Circunſcalpo - Odrapuię.
4:
Circunſcarifico - Wkoło okręſzluię.
5:
Circunſcindo - Obrzezuię.
6:
Circunſcribo, Colligo, comprehendo, definio, determino, concludo - Opiſsuię, okreſſiąm. ¶ Circunſcribo [...] circunuenio, et decipio - Oſzukuię, zdrądząm.
7:
Circunſcripte, Definite, paucis, breuiter - Krotce zopiſsem.
8:
Circunſcriptio, Circuitio, definitio, terminatio - Oppiſsanię. ¶ Circunſcriptio, pro deceptione et fraude - Oſzidzenie.
9:
Circunſcriptior, Breuior - Zamierzoni.
10:
Circunseco, Circuncido - Ocziaſsuię, obrebuię.
11:
Circunsecus, [...] in circuitu, a lateribus - Wkrąg.
12:
Circunsedeo, et Circunſideo, Circundo, obſideo, obſidione cingo - Wkrąg obſziądam.
13:
Circunſeſsio, Obſeſſio - Obſziędzęnię.
14:
Circunsepio, Circundo - Ogrądząm, oppłocąm.
15:
Circunsero - Oſziewąm.
strona: 199b
1:
Circunsignare - Oznacząm.
2:
Circunsiſto, Circundo, circunſto - Obſtępuie.
3:
Circunsono, Vndique ſono - Wokrąg brzmię.
4:
Circunſpergo - Obtrząſsąm.
5:
Circunſpicio, Omnia oculis luſtro, accurate conſidero - Wokrąg patrzę. [...] huc atque illuc oculos verto, et circunfero: omnia oculis colluſtro.
6:
Circunſpectus, [...] prudens [...] et ſagax - Oppatrny, rozumny.
7:
Circunſpecto, Frequenter circunſpicio - Pilno ſzie ogladąm.
8:
Circunſpectus - Opatrni. Conſideratus, iudicatus, Qui circunſpicitur
9:
Circunſpectus - Obeirzenię na wſziſtkie ſtrony.
10:
Circunſpectio, Accurata conſideratio - Pilneobeizrze nię.
11:
Circunſto, Circundo - Wokrąg ſtoię.
12:
Circunſtantia, Actus ipſe circunſtandi - Okolicznoſzcz.
13:
Circunſtatio - Okoliczneſtanię.
14:
Circunſtrepo, In circuitu ſtrepitum facio - Wkoło zgielk czinię.
15:
Circunſtrepitus - Wkolo trząsk.
16:
Circunſtruo - Wolkrąg buduię.
strona: [200]a
1:
Circunsudo - Ze wſząd ſzie poce.
2:
Circunsuo - Obſziwąm.
3:
Circuntego, Circuncirca operio - Wſzedzię nakriwąm.
4:
Circuntexo - Obtikąm.
5:
Circuntondeo - Wſzedzię ogaliąm.
6:
Circuntono - Około grzmię.
7:
Circuntremo - Ze wſząd drzę.
8:
Circumuado, Inuado, vndique inuado - Wokrąg obſtepuię.
9:
Circumuagus - Okolioni.
10:
Circumuallare, Vallo munire, obſidere, circumuenire - Obtćząm wałem.
11:
Circumueho, Circumporto, circunduco - Obwozę ſzie.
12:
Circunuectio - Obwiezenię.
13:
Circumuenio, Circundo - Okraząm. ¶ Circumuenio [...] decipio et fallo - Oſzukuię, zdrądząm.
14:
Circumuentio, deceptio, circunſcriptio - Oſzukanię.
15:
Curcunuentor, qui alterum circumuenit, et decipit - Oſzuſt.
16:
Circumuerto, Circumuoluo - Wkoło obracąm.
17:
Circumuerſo - Obięgąm.
18:
Circumueſtire, Vndequaque veſtire - Prziodzęwąm.
19:
Circumuincio - Obwiezuię.
20:
Circumuiſo - Wkoło obeirzenię.
21:
Circumuolo - Oblatuię.
strona: [200]b
1:
Circumuolatus - Oblieczienię.
2:
Circumuolito, iterum atque iterum circumuolo - I tam y ſam latam.
3:
Circumuoluere - Obwic̀, obtoczi.
4:
Circus, Circulus - Krąg.
5:
Circulus - Cirkiel, okrągłoſzcz.
strona: 201a
1:
Circularis - Okoliczny, okrągly.
2:
Circulator, Qui hominum coetu circundatus, fabulis eos aut praeſtigiis oblectat, quive in foro, hominumve coronis ſeſe oſtentare ſolet, quem et circumforaneum dicimus - Wſzedy bił Matacz.
3:
Circulatrix, Quae in foro hominumque frequentia verſatur, ineptiis et praeſtigiis ſpectatores oblectans - Szalbierka, pląndra.
4:
Circulatorius, Quod ad circulatorem ſpectat - Matacz owy.
5:
Circulatim, [...] per circulos - Wkrąg, wkoło.
6:
Circulo, [...] circundare- Okriſzluie, Okraząm.
7:
Ciris - Skowronek. [...] alio nomine Alaudam dicimus.
8:
Cirnea, Vas vinarium- Winną kuffa.
9:
Cirri, [...] capilli contorti, ac perinde criſpati - Kedziori. item warkocz, Czubek.
10:
Cirratus, [...] capillatus - Splecziony, kędzierzawi.
11:
Cis - Robąk wpſzeniczi. Vermiculus in tritico praecipue et hordeo naſcens
12:
Cis, et Citra - Zonei ſtrony.
strona: 201b
1:
Citerior - Dalſzy, oddąlony.
2:
Citimus, Proximus - Nablizſzy nąs.
3:
Cisium, Genus vehiculi, duas habens rotas - Kara, kolaſsa odwu koliech.
4:
Cisiarius, Ciſij moderator ſiue auriga - Koleſznik.
5:
Ciſpello, [...] in citeriorem partem pellere - Precz odpeząm.
6:
Ciſsibium, Ligneum poculum ex hedera - Kuſz zbliuſzcza.
7:
Ciſsus - Bliuſzcz. Hederae genus
8:
Ciſta, Fiſcinum, arca - Koſz, skrzinia.
9:
Ciſtula - Skrzinka koſzik. [...] Ciſtella.
10:
Ciſterna, Locus in quo colligitur aqua pluuia per euripos et canaliculos ſub ſtillicidio poſitos, ad imbres ſuſcipiendos - Ciſterna albo ſtudnią do ktorey zczieką woda ze dzdzia, brunna.
11:
Ciſterninus -
strona: 202a
Studzenni.1:
Cithara, [...] Lyra - Harfa.
2:
Citharoedus, Qui cithara canit - Harfiſta, Spiewąk prziharfie.
3:
Cithariſtria, Quae cithara canit - Ktorą na harfie grą y prziniey ſzpiewą.
4:
Citrus - Citronowe drzewo.
5:
Citreus, Quod ex citro confectum eſt - Citrinowi.
strona: 202b
1:
Citta - Pozaliwoſc niewieſczią wpoczęciu, pliugawego iadła. Deprauatus mulierum praegnantium appetitus
2:
Cittampelos, [...] Helxine, et [...] Parietaria - Noc ijdzien.
3:
Ciuis, Vrbis incola, Municeps, liber - Mieſzczanin, albo mieſzczka.
4:
Ciuitas, Ciuium multitudo vnum in locum congregata, quae eodem iure viuit. - Miaſto, mieſzczanię.
5:
Ciuilis, Quod eſt ciuium, ſeu quod ad ciues pertinet - Mieyski.
6:
Ciuilitas, Comitas, facilitas, humanitas - Obiczaie piękne.
7:
Ciuiliter, Ciuium more - Obyczainię.
8:
Ciuicus, Ciuilis - Mieyski.
9:
Clades, Strages, conflictus, et calamitas -
strona: 203a
Porązka, szkoda znaczną.1:
Clam, Secreto, latenter - Czicho taiemnię.
2:
Clanculum - Poczichu, dybiąc.
3:
Clancularius, Occultus, latens - Taiemni.
4:
Clandeſtino, Occulte, ſecreto, latenter - Czicho, potaiemnię.
5:
Clandeſtinus, Occultus, ſecretus - Czichy, Zakriti.
6:
Clamor, Vox intenſa, et maiore cum impetu prolata - Krzijk.
7:
Clamo, Vocifero, clamorem edo, clamorem facio, voce contendo - Wołam, krziczę.
8:
Clamito - Pokrzikuię, Wołąm.
9:
Clamator, Qui clamat, voce contendit - Wołacz, krzycząci.
10:
Clamosus, quod clamore obſtrepit, vociferaturque - Krzikliwy wrząſzliwy.
11:
Clango, Tuba cano, vel increpo - Brzmię.
12:
Clangor, Sonus tubarum - Dzwięk od trąbi.
strona: 203b
1:
Clarus, Planus, apertus, perſpicuus, dilucidus - Iaſny. ¶ Clarus [...] pro inſigni atque excellenti - Zacny słąwny.
2:
Clare, Clara voce, explicate, enodate, manifeſte, plane - Iaſznię.
3:
Clarisonus, Clare ſonans, canorus - Głoſzny.
4:
Claritas, Luciditas, ſplendor - Iáſnoſzc. ¶ Claritas [...] excellentia - Zącznosc̀.
5:
Claritudo, [...] Claritas - Zącznoſcz.
6:
Claro, Clarum facio - Obiaſzniąm.
7:
Clareo, Clarus ſum, vel manifeſtus, ſeu notus ſum, eniteo - Iaſznieię, sławnim ſieſtaię.
8:
Clareſco, Clarus fio - Sławnimſzie ſtaię.
9:
Clarifico, Clarum facio, illuſtro - Obiaſzniąm.
10:
Clarigo, Res clare repeto, Bellum indico - Iawnie ſzie domagąm. item, Iawnie woine albo pokoi opowiedąm.
strona: 204a
1:
Clarigatio, Belli indictio - Iawne oſzwiaczenie, iąwną odpowiędz.
2:
Claſsis, [...] ſignificat [...] nauium multitudinem - Armata morską.
3:
Claſsicus, Quod eſt claſſis, vel quod ad claſſem pertinet - Do bytwi morskiei przinaleząci.
4:
Claſsiarij, [...] claſſis milites, qui [...] in claſſe ſtipendia merent - Zołnierze morsczi.
5:
Clathrus, et Clathrum, ligna tranſuerſa quibus aliquid munitur - Mrzeza, krąta.
6:
Clathro, [...] clathris claudere - Zakrącąm, przegradząm.
7:
Claua, Fuſtis teres ad claui ſimilitudinem capitatus - Pálica buława.
strona: 204b
1:
Clauator, Qui huiuſmodi claua vtebatur - Zbuławą chodząci.
2:
Clauiger, Qui clauam fert - Tenktori zbuławą chodzi.
3:
Claudo, Obſtruo, obſero, includo, intercludo - Zawierąm.
4:
Clausus, Reconditus, ſub clauſtris poſitus - Zawarty.
5:
Clauſum, pro tecto, ſiue loco concluſo - Zawarte mieiſce.
6:
Clauſtrum, Clauſura, ſiue quo aliquid clauditur - Kłotka, Ząwora.
strona: 205a
1:
Clausula, [...] id quod aliquid claudit, hoc eſt, finit - Zamknienię, koniec.
2:
Claudus, [...] pedibus clauſus, id eſt, impeditus, Qui ex pedibus, aut cruribus femoribuſve vitiatis, aequis paſſibus incedere non poteſt - Chromy, kulhawi.
3:
Claudico, Altero tantum pede incedo, vel alterum pedem infirmum, et inſtabilem, aut curtum habeo, Vacillo, non recte incedo - Chrąmię.
4:
Claudicatio - Chrąmanię.
5:
Clauditas, [...] ipſum claudicandi vitium - Chrąmota.
6:
Clauis, [...] qua oſtia, arculae, et id genus multa, et clauduntur, et aperiuntur - Klucz.
7:
Clauicula - Kluczik. item: Członek od ktorego ſzie wiąze zito, latóroſzl winną albo ſzczepową.
8:
Clauicularius, Qui clauiculam, id eſt, virgam vel clauem gerit - Kliucznik.
9:
Clauola, Surculus arboris vel fruticis vtrinque praeciſus, et plantationi aptus, [...] Taleam vocant - Latoroſzl ktorą ſzczepiemy.
10:
Clauus, [...] quod claudat, figat, atque contineat - Gozdz.
strona: 205b
1:
Clauatus, Quod eſt aculeis clauorum modo prominentibus circundatum - Obiti gozdziami.
2:
Clauiculus - Pączek.
3:
Clema - Soſnka, mlecz ſzwiny. [...] Pityuſa, [...] Eſula¶ Clema [...] Trzmiel Polonis dicitur quibuſdam sẃidwina.
4:
Clematis daphnoides - Barwinek.
5:
Clemens, Lenis, mitis, manſuetus, qui remittit de eo quod poſſit proſequi - Miełoſzierny, dobrotliwy.
strona: 206a
1:
Clementia, Lenitas, benignitas, miſericordia animi, moderatio - Dobrotliwoſzcz, miełoſzierdzę.
2:
Clementer, Modeſte et moderate - łaskawie.
3:
Clementiſsime - Barzo łaskawię.
4:
Clepo, Furor, ſurripio - Kradnę, obierąm, kſobie cziągne.
strona: 206b
1:
Clepſydra, Vas e quo aqua paulatim effluens horas diſtinguebat, horologium - Zegarek cziekący.
2:
Clerus - Mol vlowi.
3:
Clibanus - Piec.
4:
Clibanarius, Qui bene ferro et armis munitus certamen init - Zołnierz wzbroię do potrzebi vbrani.
5:
Cliduchus - Kliucznik. [...] clauigerum ſignificat
6:
Cliens, Qui in fiducia et tutela alicuius eſt, et patronum habet - Szierota, tenktori ieſt wopiece.
7:
Clientela - Opieka.
8:
Clima - Wimierzoną czeſzcz nieba albo zemie. [...] ſpatium
strona: 207a
1:
Climax - Drabina, ſchod. [...] ſcala
2:
Climactericus - Szczeblowati, słopniowati. [...] Scalaris
3:
Clinicus - Liekarz przez diete vzdrawiaiąci. Medicus qui diaeta curat
4:
Clino, Inclino - Nachiliąm.
5:
Clinamen, Inclinatio - Nachilenię, nakłonienię.
6:
Cline - Lozko. [...] lectus
7:
Clitellae, [...] quibus ſarcinae colligatae mulis, et id genus veterinis portantur, [...] Baſti - Sziodło na ktorim wieſzaią cziezary na muliech albo oſzliech.
8:
Clitellarius, qui clitellis vtitur - Ten ktori nagrzbieczie takie ſziodla y z czięzarem nieſzie.
strona: 207b
1:
Cliuius, Difficilis, arduus - Wyſsoki.
2:
Cliuus, Collis, locus arduus - Pagorek przidłuzſzy a pocheły.
3:
Cliuulus - Gorka.
4:
Cliuosus, Cliuis abundans - Mieſce gdze gęſte pagorky.
5:
Cloacae, Loca caua, ſiue ea publica ſint, ſiue priuata, quo ſordes confluunt - Wichod, albo mieſce gdze plugaſtwo zgromądzaią.
6:
Cloacula - Wichodek.
7:
Cloacare, Inquinare - Poplugawic.
8:
Cloacarius - Wychodi chędoząci.
strona: 208a
1:
Clucidatus, [...] pro dulci et iucundo - Rozkoſzny.
2:
Cludo, [...] claudo - Zawierąm.
3:
Clueo, Perhibeor, putor, nominor - Mianuię, za tego ſie głoſzę.
4:
Clumae, [...] Folliculi hordei - Pliewi ięczmionnę.
5:
Clunis, [...] Clunes, Nates - Zadek, Dupa.
6:
Cluniculus - Hudzik.
7:
Clusinum far - Swiatłą mąka.
8:
Clypeus, et Clypeum, ſiue Clopeus - Tąrczą, pawęza. Scutum maius [...] peditum
strona: 208b
1:
Clypeo, Clypeo munire - Tarcząm ſie zaſtawiąm.
2:
Clypeatus, Clypeo munitus - Tárcząm okrity.
3:
Clyſter, [...] Clyſterium - Klyſtera.
4:
Cnecion - Maieran. [...] Sampſuchum, et Amaracum vocamus
5:
Cnicus, vel Cnecos - Krokos, albo domowy ſzáfran.
6:
Coa veſtis, ſiue [...] Coa [...], ſubtiliſſimum [...] veſtis genus ex bombyce, adeo tenue, vt corpus pelluceret - Rąbek iedwąbni czieniuſzky.
7:
Coaccedo, Simul accedo - Wespoł prziſtępuię.
strona: 209a
1:
Coaceruo, Cumulo, congrego, addo, cogo - Zgromądząm, do kupy zbierąm.
2:
Coaceruatio, Coactio, cumulatio - Zgromadzenię.
3:
Coaceſco, [...] ſimul vel totum acidum fio - Oczczieię.
4:
Coactilia, Inuolucra [...] veſtibus inuoluendis, circunferendiſque idonea - Tlomoczek.
5:
Coaddo, Simul addo - Przidaię.
6:
Coaduno, In vnum cogo - ziednocąm ſpoliąm.
7:
Coaedifico, Arcte aedifico, aedificiis frequento - Nadbuduię, cziaſno budwuię.
8:
Coaequo, AEquo - Rownąm.
9:
Coaequalis, AEqualis, ſimilis, par - Rowny.
10:
Coaequus, AEquus - Rowny.
11:
Coaetanei, Qui eadem aetate vixerunt - Iednichliath, iedniego czaſsu zyąci.
12:
Coaeuus, Eiuſdem aeui, eadem aetate praeditus - Iednichliath.
13:
Coaeſtimare - Czenic.
14:
Coagitatio, Agitatio - Poruſſanię.
15:
Coagmento, Coniungo, compono, conſtruo, ſtringo - Zgromądząm, ſpaiąm.
16:
Coagmenta, Coniunctiones arctae et compares - Zpoienię, Zcziſznienię.
17:
Coagmentatio, Compoſitio, conſtructio - Złączenię.
18:
Coagulo, Cogo, conſtringo - Zgąſzcząm, vſiadło czinię.
19:
Coagulatio, Coactio, copulatio - Gąſz-
20:
czenię.
21:
Coagulum, [...] illud quo ad denſandum lac vtimur - Serzisko.
strona: 209b
1:
Coaleo, Cohaereo, concreſco - Zrąſtąm ſzie.
2:
Coaleſco, Concreſco - Zraſtamſie.
3:
Coamicus - Spolni prziiącziel.
4:
Coanguſto, Coarcto, contraho - Zcziskąm.
5:
Coarctare, Conſtipare, coanguſtare - Zcziskac.
6:
Coarctatio, Conſtipatio, coagmentatio, compreſſio - Scziſznienię.
7:
Coarguo, Reprehendo, redarguo, iudico - Kąrzę, ſtrofuię.
8:
Coaſpernor - Przidrugich wzgąrdząm.
9:
Coaſſo, [...] Coaxo [...] contabulo - Tarczicamy pokłądam.
10:
Coccum, vel Coccus - Ziarnoktorim ſzarłąt farbuią.
11:
Cocceus, ſiue Coccineus, Quod cocci [...] colorem habet - Szarłatowey farby.
12:
Coccinum, Veſtis coccinea - Szarlatowi.
13:
Coccinatus, [...] qui coccineis veſtibus eſt indutus - Wſzarłat obleczony.
14:
Coccinus, Quod cocco tinctum eſt, ſiue cocci colorem refert - Rumienny.
strona: 210a
1:
Coccys - Gzegzołka. [...] Cuculum appellant.
2:
Cocetum, Edulij quoddam genus ex melle et papauere confectum - Makową poliewka.
3:
Cochlea - Szlimaczą skorupka, Zołw.
4:
Cochleare, et Coclea - Lyzka.
5:
Cochlidium, quod et Cochleam et Cochlidem vocamus - Krecony ſchod.
6:
Coclites, Luſcos dixerunt antiqui, [...] qui vnum tantum haberent oculum - Oczko, iedno oki.
7:
Coculum - Miedziani garniec, kocziełek.
8:
COCYTVS, [...] luctus - Piekielne ięzioro.
9:
Codam, veteres dicebant, quum caudam dicimus - Ogon.
strona: 210b
1:
Codex, [...] et Caudex, Truncus, vel ſtipes arboris, cui cortex detrahitur - Pięn. ¶ Codex [...] liber - Kſiega.
2:
Codiculus - Kſiązeczka. [...] Paruus codex
3:
Codicillus - Lyſt, poznaczenię, ſummariuſz.
4:
Codicillaris - Kſięgowi.
5:
Codicariae naues, [...] naues grauiores et firmiores, e codicibus, hoc eſt, craſſioribus truncis confectae - Komiegi.
6:
Coemeterium - Smentąrz, Sileſys kierchow. [...] mortuorum dormitorium. [...] Sepulchretum.
7:
Coemo, Emo, coemptionem facio - Skupuię.
8:
Coemptio - Skupienię.
9:
Coena, [...] prandium. Veſper - Wie czerzą.
strona: 211a
1:
Coenula - Wieczerzinka.
2:
Coeno, Coenam ſumo - Wieczerząm.
3:
Coenatus, Qui coenauit - Tenktori iuz wieczerzał.
4:
Coenaturio, Cupio, vel appeto coenare - Pozadąm wieczerzey.
5:
Coenito, Frequenter coeno - Czeſtowieczerząm.
6:
Coenaculum, Locus ad coenandum idoneus - Mieſcz edo wieczerzanią naznaczone, ſalia.
7:
Coenatio, Locus ad coenandum aptus - Cłodnik dowieczerzanią, ſalia.
8:
Coenatiuncula - Wieczerzinka.
9:
Coenacularia, Quaeſtus qui fit ex coenaculorum ablocatione - Zisk z nąiemnich ſali.
10:
Coenaticus, Quod ad coenam pertinet - Dowieczerzey przinąle zący.
11:
Coenipeta, Qui ambit alienas coenas, et paraſiti ſaepe perſonam induit - Paſsorzit.
12:
Coenatorius, Quod ad vſum coenae pertinet - Wieczerni.
13:
Coenatoria, pro veſte coenatoria, cum qua diſcumbere in conuiuiis ſolebant - Suknia wktorei wieczerząmi.
14:
Coenobium - Klaſztor, mieiſczeligdze ſpolnie zyą. Locus vbi communis vita ducitur
15:
Coenum, Lutum - Błoto.
16:
Coenoſus, Plenus coeno, Coeno abundans - Błotny.
strona: 211b
1:
Coëo, Conuenio, coniungor, congrego, coitionem facio, ineo, congredior - Schodzę ſzie, ſpoląm ſzie.
2:
Coitus, pro concubitu - Lezenie zbiąłą głową.
3:
Coibilius, Aptiore cohaerentia - Zgodniei.
4:
Coitio, Conſpiratio, congregatio ob malam rem facta - Taiemnę zmowienię.
5:
Coepi, incipio - Począłem.
6:
Coeptum, Inſtitutum, propoſitum - Początek.
7:
Coeptus - Poczęczię.
8:
Coepto, Incipio - Poczinąm.
9:
Coequito - Iade ſpołem.
10:
Coerceo, Reſtringo, contineo, refraeno, inhibeo - Powcziagąm, bronię.
11:
Coercitio, Cohibitio, caſtigatio - Powcziągnienie, kązn.
12:
Coerro, [...] vna cum alijs oberrare - Poſmikacz.
13:
Coetus, Conuentus, congregatio - Zgrodmazenie, ſchączka.
strona: [212]a
1:
Coexercitatus - Czwiczoni.
2:
Cogito, [...] Meditor, contemplor, mente complector, mente agito - Miſzlię, rozwaząm.
3:
Cogitatio, [...] longa conſilij explicandi agitatio, mente agitatio, animi motus, commentatio - Miſzlenie, vwązanie.
4:
Cogitato, Cogitate et Cogitatim, [...] Conſulto, data opera - Chczac, zrozmjſłem.
5:
Cogitabilis - Rozmizlny, miſliąci.
6:
Cogitatum - Rzecz rozwązaną.
7:
Cognati, Sanguine coniuncti, qui cognatione tenentur, [...] ab eodem orti progenitore - Powinnowaczy krewny.
8:
Cognatio, Agnatio, ſanguinis coniunctio - Krewnoſzcz.
9:
Cognomen, Cognomentum quod vel a corporis quodam vitio vel ab alio quodam euentu ſolebat imponi - Przezwisko.
10:
Cognomentum - Przezwanię.
11:
Cognomines, Qui eiuſdem nominis ſunt - Druzbowie, iednakiego miona.
strona: [212]b
1:
Cognomino, Cognomen impono - Przezwisko daię.
2:
Cognoſco, Noſco, agnoſco - Zuąm, wiem pewnie.
3:
Cognitio, Agnitio, notitia, intelligentia - Znaiomoſzcz, wiadomoſzcz.
4:
Cognitor, Qui cognoſcit - Wiadomy.
5:
Cognitus, Notus - Poznany.
6:
Cognobilis, Qui cognoſcitur - Ktori ieſt poznany.
7:
Cognobilior - Znaiomſzi.
8:
Cogo, Coaceruo, congrego - Przimuſząm, zgromadząm. ¶ Cogo [...] Vrgere, compellere, vim adhibere - Przimuſząm.
9:
Coactio, Congregatio, conuocatio - Zgromadzenię, zegnanię.
10:
Coactor - Zgromadzacz, zbieracz. Qui pecuniam cogit, hoc eſt colligit
strona: 213a
1:
Coactus, Impulſus - Przimuſzęnie.
2:
Cohaereo, Adhaereo - Zgadząm ſzie, trzimąm ſzie drugiego.
3:
Cohaerentia, Compoſitio, connexio - Zgodzenie.
4:
Cohaerarius, Qui cohaeret, et alicui ad aliquod munus adiunctus eſt - Towarziſz wlurzędzie.
5:
Cohaeres, Qui ſemelsimul haeres inſtitutus eſt - Społu dziedzicz.
6:
Cohibeo, [...] mecum habeo, Retineo, inhibeo, refraeno - Powcziągąm, bronie.
7:
Cohibitio, inderdictum - Powcziągnienie.
8:
Cohibitus, repreſſus - Powcziągnioni.
9:
Cohoneſto, Honeſto, decoro - Czczę, zdobię.
10:
Cohorreo, Magno horrore afficior - Lękąm ſzie.
11:
Cohors, Militum manus - Rota pieſzego ludu.
12:
Cohortor, Hortor, adhortor - Napominąm.
13:
Cohortatio, Hortatio - Napominanie.
14:
Cohum, Lorum [...], quo temo buris cum iugo colligatur - Chomąto.
strona: 213b
1:
Coinquino, Inquino - Plugawię, napluskuię.
2:
Coix, Genus ſtirpis, cuius folia ad texendum ſunt vtilia - Witki.
3:
Colaphus, et Colaphum, Alapa - Pogębek, policzek.
4:
Colaphizo, Pugno verbero, colaphum impingo - Wgębe biie policzkuię,
5:
Colax - Paſsorzit. [...] aſſentator
6:
Colchicum - Paliuchi.
7:
Colis, [...] tener in vite vel in herba ramuſculus - Latoroſzl, głąbek.
8:
Coliculus - Wiroſlinka.
9:
Coleus, Teſtis, ſiue teſticulus - Iaiko.
10:
Colina - Kuchnia. [...] Culinam, [...] Coquinam vocauere
strona: 214a
1:
Coliphium, Panis genus, quo athletae vtebantur - Brzuchonos.
2:
Colla - Kley. [...] glutinum
3:
Collabi - Gozdzie vlutnie, albo inſzego inſtrumentu. [...] fidium epitomia, hoc eſt, clauiculi in cithara aut teſtudine
4:
Collabor, Labor, concido - Vpadąm wale ſzie.
5:
Collapsus, [...] is, cui prae dolore concidit animus - Vpadły, od mdłoſzczi powalony.
6:
Collabaſco, Ruinam minitor - Vpądam waleſzie.
7:
Collabefio - Ląmie ſzie padąm ſzie.
8:
Collabefacto, Labefacto - Wiwracąm, pſuię.
9:
Collachrymo, et Collachrymor - Popłakuię ſpołu płacze.
10:
Collachrymatio - Społu płacz.
11:
Collactaneus, Qui eiuſdem mammis eſt nutritus - Społu ſiąci.
12:
Collare, Vinculi genus, quo canum colla aſtringuntur, [...] Mellum - Kornierz, obruz.
13:
Collaria - Kuna. pro ferro rotondo, quo conſtringuntur colla malefactorum.
14:
Collaudo, Laudo, approbo - Pochwaląm.
15:
Collaudatio, Aprobatio - Pochwała, pochwał.
16:
Collegae, [...] duo vel plures in dignitate et honore ſocij - Towarziſz wiednim vrzędzie.
strona: 214b
1:
Collegium, [...] Collegarum ſocietas, concilium - Zgromadzenie, zchączka.
2:
Colleuo, Leuius reddo, mitigo - Vlziwąm.
3:
Colliberti, [...] qui ab eodem domino, cuius ſerui fuerunt, libertate donati ſunt - Społu wolnyuczinieny odnie woley.
4:
Collibet, vel Collubet, Libet, placet - Podobą ſzie.
5:
Colliciae, [...] tegulae [...], per quas aqua in vas defluere poteſt - Brozda, rinna, row do ſzcziągnienia wody.
strona: 215a
1:
Collido, Simul percutio, frango, contero - Ottrącąm, biie grugiemu.
2:
Collisio, [...] duorum aut plurium corporum mutua confricatio - Ottrącanię.
3:
Collisus - Otrącanię.
4:
Colligo, Cogo, conſtringo, quae deſperſa ſunt coniungo - Zbierąm, Zgromądząm.
5:
Colligere rationem - Liczbę czinic. [...] computare
6:
Collectio - Zebranię.
7:
Collecta, Pecunia quae a pluribus colligitur: ſymbolum - Zebranię, cechuiącich ſpolną ząpłata.
8:
Collectaneus, Quod mixtum eſt et ex diuerſo vſu conſtatum - Zebrany zdobity.
9:
Collectarius, [...] argentarius, campſor, et pro argento monetam viciſſim tribuens - Zamieniacz.
10:
Collectiuus - Zbieraiąci. Quod colligit.
11:
Colligo, ſimul ligo - Zwiezuię, krepuię.
12:
Colligatio, Connexio, vinculum - Związek.
13:
Colligatum - Związanina.
14:
Collimare - Mierzicz pilnie tak iako ſtrzelecz, godziedo ciliu.
15:
Collimitor - Społu granicząci.
16:
Collimitatus - Społu graniczenię.
17:
Colliminium - Zeiſczie granic. Coitio limitum.
18:
Collineo, Ad rectam lineam dirigo, oculos in ſcopum intendo - Pilno na iaka rzec zpatrz ę zmierzam.
strona: 215b
1:
Collino, Lino, vna lino - Namazuię, naczieram.
2:
Colliqueſco, Liqueſco - Roztapiąm ſzie, roſtaie ſzie, rozpłiwąm ſzie.
3:
Collis, Minor mons - Pagorek.
4:
Colliculus, ſignificat paruum collem - Pagoreczek.
5:
Collinus, Quod eſt in colle, quod ad collem pertinet - Gorziſty.
6:
Colloco, Pono, diſpono - Stawiąm, ſądząm.
7:
Collocatio, Diſpoſitio - Poſtawienię.
8:
Collocupleto, Locupleto - Bogacę.
9:
Colloquor, Simul loquor - Mowię zdrugim.
10:
Collocutio - Rozmowa.
11:
Colluceo, Luceo - Szwiecę ſzie.
12:
Colluco, [...] prophanae ſyluae ramos officientes lumini decido - Odcinąm drzewo wcziemnim leſzie dłą ſzwiatłą.
13:
Colluctor, Simul luctor - Paſſuie ſzie, biedzę ſzie.
14:
Colluctatio - Paſſowanię.
15:
Colludo, Simul ludere -
strona: 216a
Poigriwąm, zartuię. ¶ Colludere [...] in ſpeciem ficte et ſimulate agere [...]. praeuaricatores dicuntur colludere, quum cauſam domini produnt: et quum vincere poſſent, ſuperari tamen ſe patiuntur - Poigriwanie prokuratorskie wprawie, abi oſzukali ſtronę.1:
Collusio, Actoris ſimulata cum reo concertatio - Poigriwanię.
2:
Colluſor, Qui cum altero ludit - Spolny grącz.
3:
Colluſorie, Simulate - Pograwaiąc.
4:
Collum, Pars corporis caput ſuſtentans - Sziya.
5:
Colluo, Lauo - Myię.
6:
Colluſtro, Circunſpicio, illuſtro - Wſzedze wipatruię.
7:
Collutulo, Foedo, dedecoro - Plugawię, Szpecę.
8:
Colluuies, Sordes, aut immunditiae quae ex concurſu alicuius rei contrahuntur - Smrod, plugaſtwo.
9:
Colluuio, Colluuies - Pomiię.
10:
Colluuiaria, [...] per quae colluuies et immunditiae eiectantur - Rinſztok.
11:
Collybus - Vtrata na odmienianiu pieniędzy. detrimentum pecuniae [...] quod in ratiociniis Emptiuonem auri appellant, et [...] Cambium
12:
Collybiſtes - Odmieniacz monety.
13:
Collyra, Panis triangulus et modicus, quem Itali Tortam vocant - Oſsuch.
strona: 216b
1:
Collyrium - Lekarſtwo na oczy. Medicamentum oculorum.
2:
Colo - Przecedząm, przepuſzcząm.
3:
Colo, Adoro, veneror - Czczę. ¶ Colo [...] habitare - Mieſzkąm. Colo [...] diligere - Miełuię. ¶ Colo [...] arare - Orac.
4:
Cultus - Ozdoba. Przymiotnik łac. przetłumaczony na j. polski jako rzeczownik.
5:
Cultus, [...] terrae praeparatio - Oranię, rolei ſprawowanie. ¶ Cultus [...] ornatus - Chędoſtwo, ozdoba.
6:
Cultor - Orącz.
7:
Cultrix - Ta ktorą orze.
8:
Cultura, Cultus - Oranię.
9:
Colonus, Qui agrum colit - Rolnik, nowąk.
10:
Colona, [...] coloni, hoc eſt agricoaelagricolae vxor - Siodłka, wieſniączka.
11:
Colonus, Quod culturae idoneum eſt - Rolny.
12:
Colonia, Oppidum in quo Romani magiſtratus ex vrbe ciues traduxerant -
strona: 217a
Pewni poczet ludu, wisłany dlą obſadzenią puſtego mieyſca.1:
Colonicus, Quod eſt coloni, ſeu quod ad colonum pertinet - Kinieci.
2:
Colobium, ſiue colobum - Szata poccziwą. veſtis genus honeſtius
3:
Colocynthis - Coloquinta, iábłko zamorskie. Sylueſtris cucurbitae genus
4:
Colon - Ielite wielkie pod zołatkiem lezące, prziwią zane nerce prawey. [...] craſſius inteſtinum
5:
Colicus - Kłoczię we wnątrzu. vt, Colicus dolor, qui in colo generatur
strona: 217b
1:
Color, [...] pigmentum - Farba.
2:
Coloro, Colorem induco - Farbuię.
3:
Coloſsus - Słup wielki a foremnij. [...] ſtatua immodicae proceritatis
4:
Coloſseus, ad Coloſſi formam factum - Wsłup poſtawionij.
5:
Coloſtrum, et Coloſtra, Spongioſa lactis denſitas a partu prima - Szmietana po porodzeniu pierſze.
strona: 218a
1:
Colotos, vel Colotes - Iaſzczurka zielioną.
2:
Colpos - Ceczek.
3:
Coluber, Serpens - Wąz.
4:
Colum, Vas [...] ex viminibus contextum, ad vinum colandum aptum - Durchſzlak, przetak.
5:
Columbus, et Columba - Gołąb.
6:
Columbare - Czałowac. Oſcula columbatim conſerere, colla bellare.
7:
Columbarius, Qui columbas curat - Gołebiarz.
8:
Columbarium, Locus vbi habitant columbae - Gołebnik, gołebieniec.
9:
Columbinus, Quod eſt ex columbis - Gołeby.
strona: 218b
1:
Columen, [...] Culmus, culmen, faſtigium - Podpora słup, wierzch.
2:
Columis, Sanus, integer - Zdrowij.
3:
Columna - Słup na ktorim dom ſtoij. Pilaria
4:
Columnatus, Columna ſuſtentatus - Podparti.
5:
Columella - Słupina.
6:
Columnatio, Columnarum extructio - Słupienię.
7:
Columus, [...] Culmus - Kłos.
8:
Colus - Kądziel, kręzel.
9:
Colutea - Senas.
10:
Colymbades - Olijwe naſsolone. [...] oliuae [...] condititiae
strona: 219a
1:
Coma, Capillus [...] aliqua cum cura compoſitus - Długie włoſzy.
2:
Comans, qui longiorem habet comam - Długowłos.
3:
Comatus, Qui longiorem habet comam - Maiący długie włoſzy.
4:
Comosus, Coma magna praeditus - Włoſziaſty.
5:
Coma - Spyk. Morbus grauem ac diuturnum inducens ſomnum
6:
Combibo, ſimul bibo, compoto, bibo, imbibo - Społem piye.
7:
Combibo, Compotor - Zemną piyący.
8:
Combino, Coniungo, conglutino - Spaiąm.
9:
Comburo, Simul cum aliis vro, vro cremo, exuro, inflammo, incendo - Palię.
strona: 219b
1:
Come - Kozią broda. [...] quam Barbam hircinam vocant
2:
Comedo, Edo - Iem.
3:
Comedo, et comedus, Qui bona ſua conſumit - Zarłok, vtratnik.
4:
Comeſſor, Intempeſtiuis couiuiis indulgeo - Vtracąm przez obzarſtwo.
5:
Comeſsans, Comeſſator - Kołaciamij ſzie bawiącij.
6:
Comeſſationes, Conuiuia [...] nocturna poſt coenam - Powieczorek, ſzloftrunk.
7:
Comeſſabundi, et Comeſſatores, qui comeſſationibus indulgent - Tuczbrzuchowie.
8:
Comes, qui vel quae alterum ſequitur, aſſectator - Towarziſzpodroznij.
9:
Comitor, Sector, aſſector, comitem me exhibeo - Odprowądząm.
strona: 220a
1:
Comitatus - Odprowadzacz, przewodnik.
2:
Comitatus, Aſſectatores, comitum multitudo - Towarziſtwo, przewodu.
3:
Cometes, vel Cometa, Stella crinita - Miotła cometa.
4:
Cominus, De propinquiore loco - Zbliska.
5:
Comis, Humanus, benignus, facilis et ſuauis - Wdzięczny, ludsky, vkładny.
6:
Comitas, Humanitas, et morum ſuauitas - Ludskoſzcz, obiczainoſzcz.
7:
Comiter, Suauiter, manſuete - Vkładnie, wdziecznie.
8:
Comitia, Conuentus populi ad creandos magiſtratus, leges ferendas, et alia cum populo agenda - Seym, ziazd.
strona: 220b
1:
Comitialis, quod ad comitium pertinet - Do ſeimu przinalezącij.
strona: 221a
1:
Comma - Rozdziął. [...] inciſio
2:
Commaculo, Maculo - Maze, plugauie.
3:
Commadeo, Madeo - Mokrzeie.
4:
Commanducare, Dentibus molere - Zuię.
5:
Commanducatus - Zzuty.
6:
Commanere - Społu przemieſzkiwac.
7:
Commanipulares, ]...] commanipulones, [...] contubernales - Spolni zołnierze.
8:
Commanipulones, qui ſunt eiuſdem manipuli - Spolni zołdąci.
9:
Commanipulatio - Spolne zołdowanie.
10:
Commeditor, Meditor - Rozmiſzląm, rozwaząm.
strona: 221b
1:
Commemini, Memini - Pamietąm.
2:
Commemoro, Commonefacio, in memoraim reduco, recenſeo, dico - Przipominąm, wilijcząm.
3:
Commemoratio, Mentio, recordatio - Przipominanię.
4:
Commemorabilis, dignus qui commemoretur - Do przipomnienią godnij.
5:
Commendo, Laudo - Zaliecąm, chwalie.
6:
Commendatus, Commiſſus, laudatus, aut fidei alicuius concreditus - Zalieconij.
7:
Commendatus - Zalieconi.
8:
Commendatio, Laus, laudatio, commiſſio - Zaliecenię.
9:
Commendator, qui [...] commendat - Zalieczacz.
10:
Commendatitius, vt Commendatitiae literae, in quibus aliqui commendantur - Zaliecuiącij.
11:
Commendabilis, dignum quod laudetur - Godni chwałij.
12:
Commeo, Eo, iter facio - Ide abimſzie wroczieł, nadchodzę.
13:
Commeator, qui commeat, idque vltro citroque - Itam, ij ſam przechodząci.
14:
Commeatus, Facultas abeundi, [...] Saluus conductus - Gletiownij liſt. ¶ Commeatus [...] pro cibariis ad alimoniam exercitus - Ziwnoſzcz, pica zołnierskiego ludu.
strona: 222a
1:
Commercor, Mercor, vel multas res ſimul mercor, coëmo - Skupuię.
2:
Commercium, [...] libera commeandi contrahendique facultas, conceſſa iis, qui merces vltero citroque conuehunt - Przekupowanie.
3:
Commereo, vel Commereor, Committo, male ago, delinquo, pecco - Wiſtepuię grzeſzę.
4:
Commetior, Metior, ſimul metior - Mierzę rownąm.
5:
Commenſus, Symmetriam ſignificat - Odmierzenie kſztałtne.
6:
Commeto, [...] commeo, [...] ito, aliquo me confero - Chodzę.
7:
Commigro, [...] migro, et habitationem in locum aliquem transfero - Odmieniąm mieſzkanie, przenąſząm ſzie.
8:
Commiles, Commilito - Społu woiennik, zołdąt.
9:
Commilitium, [...] belli ſocietas - Towarziſtwo zołnierskie.
10:
Commilitia, Commilitium - Spolna słuzbalna woinie.
11:
Commilitones, Qui ſimul militant, commilites - Społem na woinie słuzący.
12:
Comminiſcor, Fingo, vel excogito: [...] Reminiſcor - Zmyſzliąm, ſpominąm.
13:
Commentus - Zmiſzliaiący.
14:
Commentus - Zmiſzlony.
15:
Commentari, Cogitare, agitare, tractare, mentionem facere, diſputare - Rozwazacz, z inſzim ſzie radzicz, rozmawac.
strona: 222b
1:
Commentatus - Rozwązonij, namiſzlonij.
2:
Commentatio, Meditatio, atque contemplatio - Vwazanie, rozbieranie.
3:
Commentariensis - Piſsarz potoczne ſprawij wk ſzięgi vwodzącij, ij ichſtrzegacij. Qui in commentarium cuſtodias refert
4:
Commentarium, Commentarius, et Commentarij, [...] pro libris in quibus non late diffuſeque res, ſed quam breuiſſime poſſunt, explicantur - Kſziega do ktoreij ſprawij nieiakie krotce ſą vwiedzione.
5:
Commentiri - Prziłgiwac.
6:
Commentitius, Fictum, et ad tempus commentum, et excogitatum - Zmiſzlonij.
7:
Commentator, inuentor, atque excogitator - Zmiſliacz.
8:
Commentor, Inuentor, excogitator - Zmiſzlacz. winalazca.
9:
Commentum, Res ficta, excogitata, inuentio - Zmisł, winaląska.
10:
Comminiſtro, Miniſtro - Przisługuię.
11:
Comminor, Minor - Grozę.
12:
Comminatio - Grozba.
13:
Comminuo, Frango, diminuo -
strona: 223a
Kruſzę, drobię.1:
Commiſceo, Permiſceo - Mieſząm.
2:
Commixtio - Zmieſzanię.
3:
Commiſtus, Mixtus, permixtus - Zmieſzany.
4:
Commiſereſco, Miſereſcor - Załuię drugiego.
5:
Commiseror, Miſeror, ſeu miſericordia moueor, miſeratione afficior - Zlitowanię mąm.
6:
Commiseratio, Miſericordia, miſeratio - Lutoſzcz ktorą mąm nad drugim.
7:
Commitigo, Mittigomitigo - Zmiękcząm.
8:
Committo, Alicuius fidei trado - Porucząm, zliecąm.
9:
Commiſsus - Poruczony.
10:
Commiſſum, Delictum, peccatum - Wiſtępek.
11:
Commiſsio - Spuſzczenie dwuch albo trzech zſobą. [...] binorum [...] exhibitio
12:
Commiſsurae, Iuncturae -
strona: 223b
Nity, albo ſpoienie, fugowanię.1:
Commodum, Vtile, emolumentum, opportunitas - Pozitek, czas ładnij, prawie w czas. ¶ Commodum [...] tunc, id temporis, eo momento - Wtraf na czas, wczas.
2:
Commode, [...] Commodum - Wczeſznie.
3:
Commodiſsime - Wczeſnie.
4:
Commodius - Wczeſniei.
5:
Commodus, Vtilis, aptus, tempeſtiuus, ſiue opportunus - Pozijtecznj.
6:
Commoditas, Vtilitas, opportunitas, emolumentum - Wczesnoſzcz, pozitek.
7:
Commodo, Obſequor, commoditati alicuius inſeruio, ſeu commoditatem praeſto - Pozitek, albo posługę czinię.
8:
Commodo [...] vtendum dare, hoc eſt, alicuius rei vſum ad tempus concedere - Poziczic, doczaſsu poſtępic.
9:
Commodata res, [...] vtenda res - Pozijczenię.
10:
Commodator - Ten ktori pozijczą.
11:
Commodatio, mutuatio - Pozijczenię.
12:
Commoereo, Moereo, totus triſtor - Fraſsunek, załoſsc mąm.
strona: 224a
1:
Commolior, Molior - Nieczego chcę dowieſzc.
2:
Commolo, Mola contero - Mielię zczierąm.
3:
Commoneo, Admoneo - Napominąm.
4:
Commonitus - Napomniony.
5:
Commonitio - Napomnienię.
6:
Commonefacio, Commoneo, in memoriam redigo - Napominąm, przeſtrzegąm.
7:
Commonſtro, Monſtro, demonſtro - Vkazuię.
8:
Commordere, Mordere - Kęſzac̀.
9:
Commorior, ſimul morior - Społem vmierąm.
10:
Commoro, Commoror, moror - Bawie ſzie, mieſzkąm.
11:
Commoror, Moror, maneo, conſiſto, ſubſiſto - Przemieſzkiwąm, przebiwąm.
12:
Commoratio, Habitatio - Mieſzkanię, przibetek.
13:
Commortalis - Społu ſmiertelni.
14:
Commoueo, Perturbo, moueo, afficio, excito, concito - Poruſząm.
15:
Commotus - Poruſzony. [...] motus, vel concuſſus.
strona: 224b
1:
Commotio, Motus - Poruſzenię, ſmętek.
2:
Commulceo, Mollio, placo - Miekczę, ogłaskiwąm.
3:
Communio, Circummunio, munio, firmo - Zewſząd obtecząm murem, obwaruwiwąm.
4:
Communitus, ſeptus, firmatus, fultus - Obwarowanij, oppatrzonij.
5:
Communis, quod multorum eſt - Obecznij, poſpolitij.
6:
Communior - Pospolitſzi.
7:
Commune, pro communi Republica - Obecznosc, poſpolſtwo.
8:
Communiter, Promiſcue, de communi ſententia - Poſpoliczię.
9:
Communitas, Communio, ſocietas - Poſposlwol, obecznoſzcz,
10:
Communico, [...] commune facere, conferre, impartiri - Vzicząm, vdzeląm.
11:
Communicatio - Vdzelenię, vziczenie.
strona: 225a
1:
Commurmuro, Murmuro - Przi markotiwąm.
2:
Commurmuror - Markot.
3:
Commurmuratio - Przimarkotiwanię.
4:
Commuto, Muto, permuto - Odmieniąm.
5:
Commutabilis, Quod facile mutatur - Odmienny, nieſtateczny.
6:
Commutatus - Odmieniony.
7:
Como, [...] comam compono, orno - Czeſzę gładzę woſsy.
8:
Comptus, Ornatus, politus - Wiſtrichniony, ozdobiony.
9:
Comptus - Gładkoſzc.
10:
Comoedia - Comedia gra.
11:
Comoediographus, Comicus poeta - Pyſzarz comedy.
12:
Comoedus, Actor Comoediarum - Comedy ſprawca.
13:
Comicus, Scriptor comoediarum - Zmiſzlacz comedy.
14:
Comicus -
strona: 225b
Do comedij przinąlezącij.1:
Comoedice, [...] manſuete, ſuauiter - Zartownie, wdzięcznie.
2:
Comotriae - Białe glowe ſtroine, brizacę ſzie. [...] comptrices [...], vel ornatrices
3:
Comotrion - Szcotka. [...] inſtrumentum quo comptrices capillos adornant. [...] Calamiſtrum [...] Diſcerniculum.
4:
Compago, et Compages, Coniunctio, et compoſitio - Zpoienię, nitowanię, zlączenię.
5:
Compagino, Coniungo, copulo - Zlączam, zpaiąm.
6:
Compar, Par - Rownij, podobnij.
7:
Comparco - Vskąpiąm, oſzczimiąm. [...] parcere.
8:
Compareo, Appareo - Pokazuię, ſtawiąm ſzie.
9:
Comparo, [...] comparationem facere, conferre, contendere, contentionem facere - Przirownuię, iedno do drugiego ſtoſuię. ¶ Comparo [...] conſtituo, facio, ordino - Rządzę, ſtanowię, gotuię.¶ Comparo [...] praeparo, paro - Narządząm.
10:
Comparatio, Apparatus, praeparatio - Przirownanię, przigotowanię. ¶ Comparatio [...] Collatio, contentio, ſimilitudo - Przirowna.
strona: 226a
1:
Comparate, Alterius comparatione - Przirownuiąc.
2:
Comparabilis, Quod cum alio poteſt comparari, quod habet comparationem - Co zinſzim moze bicz rownano.
3:
Compaſco, Simul paſco - Społu paſsę.
4:
Compaueſco - Społu ſie liekąm.
5:
Compaſcuus - Obeczne paſtwisko.
6:
Compatronus - Spolni obronca.
7:
Compedes, Vinculi genus, quo captorum pede conſtringuntur - Pęta.
8:
Compedio, Pedes ligo, vincio - Wpęta kladę, petąm.
9:
Compeditus, Compedibus ligatus - W pęta włozony zpętani.
10:
Compello, [...] animalia cogere - Zganiąm zpedząm. ¶ Compello [...] cogo, adigo, vim adhibeo, impello - Przimuſząm.
11:
Compulsio - Przimuſzenię.
12:
Compulsus - Przimuſzony.
13:
Compello, Alloquor - Mowię zdrugim.
14:
Compellatio, Accusatio, criminatio - Skarga, rozmowa.
15:
Compendium, [...] id quod parſimonia quadam ſeruamus -
strona: 226b
Vskąpienię, vięczie. ¶ Compendium [...] quaeſtum et lucrum ſignificat - Zisk.1:
Compendifacio, orationis compendio vtor - Krotce mowią.
2:
Compendiosus, Valde vtilis - Pozitecznij.
3:
Compendiarius, Breuis, ſuccinctus - Krotkij.
4:
Compendiario - Krotſzą drogą.
5:
Compenſo, Retribuo, rependo, remunero, exaequo - Nagradząm, oddaię.
6:
Compenſatio, Remuneratio, praemium, merces - Nągroda, zarownanię.
7:
Compenſatiuus - Nagradzaiąci.
8:
Comperendino, [...] de die in diem differo, amplius pronuntio, amplio, procraſtino, differo - Przedłuząm, odednia dodnia odkładąm.
9:
Comperendinatio, [...] denuntiatio in perendinum diem - Odedniadodnia, odkładanię.
10:
Comperio, et Comperior. [...] ex opinione colligere, et pro explorato compertum habere - Zapewne mąm. ¶ Comperio [...] ab alio cognoſcere - Doſznawam.
11:
Compertus - Doſzwiatzonij.
12:
Comperto, [...] cum compertum eſſet - Doznawąm.
strona: 227a
1:
Compeſco, Cohibeo, contineo, coërceo - Skrocząm powcziagąm.
2:
Competo, [...] contra aliquem peto - Z drugim pozadąm.
3:
Competitores, [...] qui in magiſtratibus, officiis, et honoribus petendis concurrunt - Cziktorzi zdrugimy niecoządaią, ſpołuządacz.
4:
Competentia, [...] conuenientia- Przinalezenię.
5:
Competenter, Mediocriter - Przinaleziczie, wedleząsługy. ¶¶ Competenter [...] vt par eſt - Przyſtoinie.
6:
Competentiſsime, conuenientiſſime - Prziſtoiniuchno.
7:
Compilo, Vndique ſurripio - Zewſząd łupie, kradnę drę. ¶ Compilo [...] Cogo - Zgromadząm.
8:
Compilatio, Furtum, fraus - Lapieſtwo krądziez.
9:
Compingo, contrudo, compello, detrudo - Zwiezuię zcziągąm. ¶ Compingo [...] compono, coniungo - Zpacłąm, zkladąm, zſziwąm.
10:
Compactum, pro conuento, vel compromiſſo - Spolne złozenię.
11:
Compactio, Compoſitio, coniunctio, coagmentatio -
strona: 227b
Związanię, zcziągnienię.1:
Compactilis, quod compactum eſt, vel quod compingi poteſt - Zcziegliwij, latwi do związanią.
2:
Compita, [...] loca quae petuntur, hoc eſt, adeuntur per diuerſas vias: cuiuſmodi ſunt triuia et quadriuia, in quae plures coëunt viae - Rozdroni gdze ſzie drogij zchodzą.
3:
Complaceo, Placeo - Podobąm ſzie.
4:
Complaco, Placo, adiungo, concilio, et mitigo - Vbłaguię.
5:
Complano, Plano, planum reddo - Vrownuię.
6:
Complaudo, Plauſu certatim comprobare - Radu ię ſzie, od radoſzczij rękamij klaskąm.
7:
Complector, Amplector, comprehendo - Obłapiąm, obeimuię.
8:
Complexus - Tenktori obłapią.
9:
Complexus - Obłapioni obięti.
10:
Complexus - Obłapienię, obięczię.
11:
Complexio, Complexus - Ogarnienię.
12:
Complexiuus, vt Complexiua coniunctio - Złacziąią́ci.
strona: 228a
1:
Compleo, Ad ſummam, ſeu penitus impleo, conficio - Napełniąm.
2:
Completus, Perfectus, abſolutus - Napełniony.
3:
Complementum, Supplementum - Napełnienie, skonczenie, dołozenie.
4:
Complico, Simul plico, inuoluo, claudo - Zkłądąm, zwiezuię.
5:
Complodo, Concutio, collido - Pląſzę nogami, albo rękami klaskąm.
6:
Comploro, Defleo, deploro - Opłakuię.
7:
ComploretusComploratus, Ploratus, fletus, luctus - Opłakanię.
8:
Comploratio, Lamentatio, comploratus - Lament.
9:
Complures, Multi - Ktorich wiecey ieſt ſpołem.
10:
Compluſculi - Ktorich niemało ieſt wkupie.
11:
Compluries, [...] ſaepe - Częſto, gęſto.
12:
Compluuium - Mieſcetna ktoreſzie zdachow woda zcziagą. [...] locus in aedibus, quo de diuerſis rectis aqua pluuialis defluit.
13:
Compluuius - Stok dzdzowi. vt Compluuius lacus, qui ex pluuia aqua colligitur.
14:
Compondero - Społu wązę.
15:
Compono, Simul pono, coniungo - Zklądam. ¶ Compono [...] comparare -
strona: 228b
Rownąm. ¶ Compono [...] ornare - Zdobię. ¶ Compono [...] concordare - Zgadząm.1:
Compositus, Ornatus, conflatus, concretus, conglutinatus - Złozonij, dobrze zpoionij, rozrządzonij.
2:
Composito, Conſulto, cogitato, data opera - Zuſadzki, zrozmiſłen.
3:
Composite, Apte, diſpoſite - Rządnię, pieknię.
4:
Compositius - Porządniei.
5:
Compositor - Składacz, zgromadzacz.
6:
Compositio, Confectio, ſtructura, coagmentatio - Złozenię.
7:
Comporto, Congero, in vnum locum porto - Znaſząm.
8:
Compos - Ktori nieco otrzimał, tenktori doſtał.
9:
Compoto, Simul poto, combibo - Społem piię.
strona: 229a
1:
Compotatio, Conuiuium - Społnepiczię.
2:
Compotor, Combibo - Zemma ſobie podpyiaiący.
3:
Compotrix - Zemną piiącą.
4:
Compranſor, Qui ſimul prandet - Ten ktorizemną obiaduie.
5:
Comprecor, Precor, inuoco - Wziwąm, proſzę.
6:
Comprecatio - Prozba. Genus precationis
7:
Comprehendo, [...] capio - Ogarnuię, poymuię, łapąm.
8:
Comprehenſum - Ogarnienię.
9:
Comprehensibilis, Quod comprehendi poteſt - Latwi do poięczią.
10:
Comprehensio, Complexio - Poięczię, rozum.
11:
Comprimis, In primis - Przotkiem.
12:
Comprimo, Premo - Zcziskąm. ¶ Comprimere virginem, pro vitiare - Zgwałcie pannę.
13:
Compreſsus, Coitus - Zliezenię.
14:
Compreſsiuncula - Scziskaninka.
15:
Compreſsio - Zcziſznienię.
16:
Compreſse, Succincte, arcte - Krotcę.
strona: 229b
1:
Comprobo, Approbo, laudo, collaudo - Pochwaląm, podobą miſzie.
2:
Comprobator - Pochwalca.
3:
Comprobatio - Pochwała.
4:
Compromitto, [...] vna cum aduerſario litem arbitrio boni viri ſubmitto - Przipuſzcząm na zdanie dobrich ludzi moię ſprawe.
5:
Compromiſſum, [...] poteſtas decidendi controuerſiam aliquam data arbitro a litigatoribus - Przipuſzczenie, ſprawij ze dwu ſtron, na rozſądek debrego człowieka, pod przepądkiē ząkładu tego ktoribij na decreczie nieprzeſtał.
6:
Compromiſsarius - Roziemca, ktorego ſobie dobrowolnie obieſtronie, wibieraią, ij od ktorego appellowacz niegodzi ſzie.
7:
Comptum, genus libaminis quod farina conſperſa faciebant - Smazoną grząnka.
8:
Compugno, ſimul pugno - Zdrugim wąlczę.
9:
Compulſo, Collido - Oczierąm, ottrącąm.
10:
Compungo, Pungo - Kolę, pchąm.
11:
Compunctus, Signatus, notatus, inuſtus - Nacechowanij.
12:
Compunctio - Kłoczię.
13:
Computo, [...] putare, ſiue ramos ſuperuacuos abſcindere - Odczinąm, obrzezuię. ¶ Computo [...] rationes confero, calculos ſubduco, [...] Computum facio - Rachuię.
14:
Computatio -
strona: 230a
1:
Rachowanię.
2:
Computabilis - Lątwi do rachowanią. Quod computari poteſt, et numerari.
3:
Computreſco, Putreſco - Gniyę, prochnieię.
4:
Concaco, Caco, cacando conſpurco - Poſrąlem.
5:
Concaedes - Plieczoni płot. Sepimenta, ſiue munitiones ex caeſis arboribus confectae.
6:
Concaleo, Caleo, incaleo - Cziepłim ſzie ſtawąm.
7:
Concalefacio, vel Concalfacio, Calidum reddo - Grzeię.
8:
Concalefio - Zagrzewąm ſzie.
9:
Concalefactus - Zagrząny.
10:
Concalefactorius - Grzeiąci
11:
Concaleſco - Poczinąm ſzie zagrzewac.
12:
Concalleo, Calleo, callis obducor - Twardim ſzie ſtawąm.
13:
Concamerare, [...] ad fornicis formam et arcuato opere aedificare - Zaklepic, wierzchzawrzec.
14:
Concameratio - Zasklepienię.
strona: 230b
1:
Concaſtigo, Caſtigo - Kąrzę.
2:
Cancauus, Sinuoſus, vacuus - Widłubani, widupniałi.
3:
Concauo, Cauare - Widłubuię.
4:
Concedo, Do, permitto - Vſtępuię, podzwoląm.
5:
Conceſſum - podzwolenię.
6:
Conceſsus, pro permiſſu - Dozwolenie.
7:
Concelebro, Celebro, frequento, colo - Swięczę, obchod czinię.
8:
Concelo, Celo - Nakriwąm.
9:
Concerno, Cerno, video - Widzę.
10:
Concerpo, Diſcerpo, lacero - Rozriwąm, rozdzierąm.
11:
Concerptus, Diſcerptus, laceratus - Rozerwanij, roztargnionij.
12:
Concerto, Simul certo, contendo - Swarzę ſzie.
13:
Concertatio, Certamen, contentio -Swąr.
14:
Concertator - Społuſwąrca.
15:
Concertatorius, Contentioſus, vehemens - Swąrliwij.
16:
Conceſſo, Ceſſo, quieſco, ab opere vaco - Przeſtawąm robic.
17:
Conceſſatio, Ceſſatio, quies - Odpoczinienię.
18:
Concha -
strona: 231a
Wſzeliaką riba maiącą naſobie skorupę iakoſą, zołwiowie. ¶ Concha [...] Vaſis quoque genus quoddam, concauum ac ſuperius patulum, Concham vocamus - Nieczky, korito.1:
Conchatus - Wydłubani. In morem conchae curuatus.
2:
Conchis - Grochową poliewka.
3:
Conchyle, vel Conchylium - Morski ſzlimąk ktorim purpure farbuią.
4:
Conchyliatus - Czerwono vfarbowani morskim ſzlimąkiem.
5:
Conchyta, [...] Qui conchylia quaerit in mari - Ribąk ktori ſzuką purpurowich ſzlimąkow.
6:
Concido, Simul vel minutatim caedo - Rąbię, rozczinąm, rzezę.
7:
Conciſus - Przeczięti. vt, Conciſa oratio, Quae non continua, ſed veluti membratim caeſa eſt. [...] conciſus ſonus
8:
Concise, Minute, ſtricte - Drobno, wkąski.
9:
Concisura - Przerwanie.
10:
Concido, Corruo, cado, ruo - Walie ſzie, vpądąm.
strona: 231b
1:
Concieo, Concio, conuoco, aduoco - Zwołuię. ¶ Concieo [...] commouere, concitare - Pobudząm.
2:
Concitus - Poruſzonij.
3:
Concitor - Pobudzacz.
4:
Concito, Commoueo, perturbo, extimulo - Pobudząm.
5:
Concitamentum, incitamentum - Pobudka.
6:
Concitatus - Pobudzony.
7:
Concitatus - Popędliwi.
8:
Concitator - Pobiedzacz. Qui commouet.
9:
Concitatio, Commotio - Pobudka.
10:
Concilium, Senatus, vel coetus conſiliariorum - Zgromadzenię ludu do radij.
11:
Concilio, Beneuolum facio, coniungo, adiungo, amicum facio, reconcilio - Iednąm, vgądzam.
12:
Conciliatus, Beneuolus factus, reconciliatus - Ziednanij, zgodzonij.
13:
Conciliatus - Porownani.
14:
Conciliatus - Porownani, ziednoconi.
15:
Conciliator, qui conciliat -
strona: 232a
Porownacz, roziemca.1:
Conciliatrix, [...] mulier, quae viros mulieribus, et vxores viris conciliat - Ta ktorą vga dzą dwie ſtronie.
2:
Conciliatricula - Vgotka.
3:
Conciliatio, Communio, communitas - Vgoda.
4:
Conciliabulum, Locus in quem concilium conuenit - Mieſcegdze ſzie dlą radi zchodzą, radni dom.
5:
Conciliabundus, Conciliatorem agens, conciliatoris, munere fungens - Porowniwacz.
6:
Concinuus, [...] compoſitus, et ornatus, politus, facetus - Prawie zgodny, właſny, kſztałtowny.
7:
Concinno, Apte compono, apto, adorno, et quaſi conuenire facio - Właſznieskłądąm, ſpoliąm, fuguię.
8:
Concinnator, [...] Concinnatores cauſarum vel redemptores - Iednacz.
9:
Concinnitas, Ornatus, elegantia - Ozdoba, kſztałt nieiakieij rzeczij.
10:
Concinne, Ornate, compoſite, conuenienter - Właſnie, wrim chędogo.
11:
Concinniter - Wiednim ſtrichu.
12:
Concino, Simul cano - Społu ſzpiewąm, przidrugim ſpiewąm.
13:
Concentio -
strona: 232b
Spolne ſpiewanie.1:
Concentus, Harmonia ex diuerſis reſultans vocibus - Spiewanie melodią piekną, zgądwspiewaniu.
2:
Concinentia, Concentio - Zgoda wspiewaniu.
3:
Concio, Conuoco - Zwołiwąm dokupy.
4:
Concio, [...] ſuggeſtum vnde verba fiunt - Kazalnica, katedra zktoreijrzecz czinimij. ¶ Concio [...] significat multitudinem populi aſſiſtentis conuocatam - Zgromadzenie iudu. ¶ Concio [...] significat orationem ipſam, quae ad populum habetur - Mowa da loudzi.
5:
Concionor, Orationem habeo, concionem habeo - Kązę, mam rzecz do ludu.
6:
Concionabundus, [...] concionans, concionem habens, concionatorem agens - Kazanie albo rzecz cziniącij.
7:
Concionator, Concionem habens - Kaz nodzieia.
8:
Concionatorius, quod ad concionem pertinet, concionalis, concionarius - Przinąlezącij do kązania, do mowij.
9:
Concionalis, ConciouatoriusConcionatorius, concionarius - Spoſobnij do mowij, do kaząnią.
10:
Concionarius - Kaznodzieiowi.
11:
Concipillo, [...] corripio, et inuoluo - Poriwąm.
12:
Concipio, Simul capio, apprehendo - Poimuię, poczinąm, rozumiem.
strona: 233a
1:
Conceptus, Apprehenſus, generatus - Poczęty.
2:
Conceptus, pro ipſo foetu - Ten ktori ſzie wziwoczie poczał.
3:
Conceptio, Conceptus - Poczęczię.
4:
Conceptaculum, [...] Conceptabulum, Quod aliquid continet - Ogarnienię, rzecz nieiąka wſobie nieco trzi maiącą.
5:
Conclamo, Simul clamare, clamo - Społem wołąm. ¶ Conclamatum eſt, hoc eſt tranſactum et finitum eſt - Iuz ſzieſtało, iuz przemineło.
6:
Conclamatio, Multorum clamor - Krzik ſpolni wiele ludzi.
7:
Conclamito - Wſzedzie obwołiwąm.
8:
Conclamatus - Zwołani.
9:
Conclaue, Locus ſecretior in interioribus tectis, vnam habens clauem communem domeſticis - Komora, Gmach.
strona: 233b
1:
Conclauium - Gmaſzek.
2:
Concludo, Simul claudo, conſtringo, cogo, comprehendo - Zawierąm. ¶ Concludo [...] perorare, id eſt, orationem terminare - Mowę zawierąm.
3:
Conclusio, [...] quam [...] Perorationem, [...] Cumulum vocant - Zamknienię, koniec.
4:
Conclusiuncula - Małe zawarczię.
5:
Concoenatio - Spoluwieczerzanię. Conuiuium [...] compotationem [...] vocant
6:
Concolor, Eiuſdem coloris - Iednakiey farby.
7:
Concoquo, Coquo - Warzę, trawię, zwarząm.
8:
Concoctio - Trąwienię.
9:
Concorporo, In vnum corpus redigo - Złacząm, mieſząm.
10:
Concors, [...] qui vnius cordis, ſiue vnius animi eſt, conſentiens, conueniens, coniunctus - Zgodni, iednei miſzly.
11:
Concordia, Vnanimitas, et conſenſus - Zgoda, iedna myſzl.
strona: 234a
1:
Concorditas, [...] concordia - Zgoda.
2:
Concorditer, Vnanimiter, pari conſenſu - Zgod nię, iednomiſzlnie.
3:
Concordo, Conuenio, concors ſum - Zgadząm, nacziagąm.
4:
Concordatus - Zgadzanię.
5:
Concratitius - Nakrziz vłoſoni wkrąte vcizinony, prezepliątani. [...] quod ex conſertis cratibus fit.
6:
Concredo, Credo, commendo, fidei alicuius committo - Zwierzą́m ſzie.
7:
Concremo, Cremo - Palię.
8:
Concrepo, Perſono - Skrzipię, trzeſzczę.
9:
Concreſco, Simul creſco, vel conglutinor - Zraſtąm ſzie.
10:
Concretus, Mixtus, conflatus, compoſitus, et quaſi conglutinatus - Zrosły, zmarzły.
11:
Concretum, Coniunctum et conglutinatum - Spoienię. zlaczenię.
12:
Concretus - Zmąrzani.
13:
Concretio, Compoſitio - Zroſlina.
14:
Concriminor, [...] criminor - Złorzeczę, vwłacząm.
15:
Concrucior, Doleor, torqueor - Trąpienię miec, vdreczonim byc̀.
16:
Concubo, ſiue [...] Concumbo, ſimul dormio - Lez ę zdrugim.
17:
Concubitus, Coitus - Miełoſzcz, zl iega-
strona: 234b
nię.1:
Concubinus - Społu liegaiąci.
2:
Concubinatus - Społu liezenię.
3:
Concubium - Pierwoſpy, ta czeſzcz nocy ktorey ſzie kazdą rzecz vſpokoią. Noctis primus ſomnus
4:
Concubitor, Qui cum alio cubat - Społuſipiacz.
5:
Conculco, Calco, calcibus premo, obtero, protero - Depcę nogamit, łoczę.
6:
Conculcatio - Nogami podeptanie.
7:
Concupio, Cupio - Pozadąm.
8:
Concupiſco - Barzo zadam.
9:
Concupiſcor - Ieſtem poządani.
10:
Concupiſcentia, [...] bonarum aeque, ac malarum rerum appetitus - Poządliwoſc.
11:
Concuro, Curo - Staram ſzie.
12:
Concurator, [...] Contutor - Społu ſzie ſtaraiąci.
13:
Concurro, Simul curro - Społu biezę.
14:
Concurſus, Concurſio, congregatio - Zchączka, zbiezenię.
15:
Concurſo - Itam y ſam biegąm. [...] Huc illuc caſu, et temere concurſare.
16:
Concursator - Tu-
strona: 235a
łacz, biegun.1:
Concursatio - Poſmikanię, bieganię.
2:
Concuruo - Nakrziwiąm, nachiliąm.
3:
Concutio, Vehementer commoueo, commoueo - Strząſsąm, potłukuię.
4:
Concuſsus, Commotio - Sruſzenię, ſtrzeſienię.
5:
Condalium, Anuli genus - Prerſczien.
6:
Condecet, Decet - Godzi ſzie, prziſtoy.
7:
Condecenter - Prziſtoinie.
8:
Condecentia, Concinnitas, decorum, ornatus - Prziſtoi noſzc.
9:
Condecoro, Orno, honeſto, cohoneſto - Zdobię.
10:
Condecore - Ozdobnie.
11:
Condemno - Potepiąm.
12:
Condenso, Cogere, ſpiſſare - Zgąſzcząm,
13:
Condenseo - Gęſcieię.
14:
Condensitas - Zgąſzczęnię.
15:
Condensus - Gęſto vcziniony.
16:
Condepſo - Zdzmę, mieſząm.
strona: 235b
1:
Condico, Simul determino, conſtituo, denuncio, dicto conuenio et ſignifico - Oznaimiąm, obiecuię, naznacząm.
2:
Condictum, Quod in commune eſt dictum, id eſt, promiſſio vel pactum inuicem factum - Przirzeczęnię.
3:
Condictio, in diem certum eius rei, de qua agitur denunciatio - Pozwanię, Oznaimienię.
4:
Condictitius - Przipozwani.
5:
Condignum, Pro digno - Godno.
6:
Condigne - Godnię.
7:
Condio, Sapidum facio, aliquo ſapore commendo - Zprziſmaki czinię, zaprawiąm.
8:
Conditus - zaprawiony, opieprzony.
9:
Conditio, Actus ipſe condiendi, condimentum - Ząprawa ſmaczną.
10:
Conditus, [...] conditura - Ząprawa.
11:
Conditor - Zaſsalacz, zaprąwca. Qui fercula condit.
12:
Condimenta, [...] gulae irritamenta, quae ad condienda obſonia fiunt - Prziſmaky.
13:
Condimentarius, [...] qui condimenta conficit, aut vendit - Lakotki cziniąci y przedaiąci. ¶ Condimentarius Quod ad condimenta pertinet - Do prziſmakow dobri.
14:
Conditaneus, [...] quod condi, vel condiri poteſt - Do prziſmakow dobori.
15:
Conditura, Condimentum - Prziſmak.
16:
Condiſco, [...] Diſco - Vczę ſzie,
strona: 236a
prziwicąm.1:
Condiſcipulus, Qui cum alio diſcit - Towarziſz ſzkolny, Społni vczen.
2:
Condo, In interiorem locum ad cuſtodiam do, repono, recondo - Chowąm, odkłądąm na ſtrone. ¶ Condo [...] conſtituo, aedifico - Buduię, zakład.
3:
Conditus, Reconditus, repoſitus - Odłozoni, zachowani.
4:
Conditor, Qui aliquid facit, vel rei alicuius autor - Stworzicziel, winalazc̀a.
5:
Conditorium, Locus in quo aliquid reponitur - Mieſce na ktore nieco chowąmy, grob.
6:
Condititius, Quod conditum eſt, et ſeruatum - Czokolwiek ieſt zchowanego.
7:
Conditiuus, Quod conditum ſeu repoſitum eſt, ſiue quod apte condi, et ſeruari poteſt - Dobri do chowanią.
8:
Conditio, Modus, ratio, lex, pactum, pactio, fortuna, ſtatus - Stąn, ſtanowienie, vſtawa.
9:
Conditionalis, Quod conditionem habet adiunctam - Bedący pod vſtawąm.
10:
Conditionaliter, ſub vel cum conditione, lege - Pod obowiąskiem.
11:
Condus - Klucznik, ſzaffarz ktori potrawe widaie y chową.
strona: 236b
[...] is qui condendis, hoc eſt, reponendis cibis praepoſitus eſt1:
Condoceo, Doceo - Vcze.
2:
Condocefacio, inſtruo, aſſuefacio - Zwiczaiąm, czwiczę.
3:
Condoleo, doleo, dolore afficior - Załuie, ſpolną zaloſzcmąm.
4:
Condoleſco - Zalmąm.
5:
Condono, [...] Dono - Przepuſzcząm, przegladąm.
6:
Condonatio - Odpuſzenię.
7:
Condormio, Simul dormio - Spie ſpołem.
8:
Conduco, Simul duco, congrego, cogo - Zwodzę, zganiąm. ¶ conductus - Naiety, ſtanowiony.
9:
Conductor, Qui rem aliquam, aut operam alicuius pecunia conducit - Naimacz.
10:
Conductio, Redemptio - Naieczię.
strona: 237a
1:
Conductitius, Quod conduci ſolet, ſiue ex eorum numero eſt, quae conducuntur - Rzecz ktorą ieſt naiemną.
2:
Condulus, Anulus - Pierſzczien.
3:
Conduplico, Duplico - Dwoie, dwa raz i wiecey przicziniąm.
4:
Conduplicatio, Duplicatio - Dwoienie.
5:
Condylus - Kłikiec, pięſzcz. Iunctura, et nodus articulorum in digitis eminens
6:
Confabulo, et confabulor, Colloquor - Baię.
7:
Confercio, [...] compleo - Nadziewąm, natkiwąm.
8:
Confertus, Condenſatus - Natkany, nadząny.
9:
Confertim, Denſe - Gęſto, czizbąm.
10:
Confero, In vnum fero, congero - Zna-
11:
ſzą́m, zgromadzą́m.
strona: 237b
1:
Collatio, [...] quod in vnum confertur - Znieſzenie, zdanie, zebranie. ¶ Collatio, [...] comparatio, ſimilitudo - Stoſowanię, rownanię.
2:
Collatus - Znieſziony, zebrany.
3:
Collatitius - Coieſt zebranego, znieſzionego. Quod collatum eſt.
4:
Collator - Zdawca, Zgromadzac.
5:
Conferueo, Simul ferueo, ferueo - Weſpoł warzę.
6:
Confeſtim, Statim, eueſtigio, illico, ſine vlla mora - Natich miąſt, hned, teraz.
7:
Confibula - Kleſzcze ktorimi drzewo rozłupione vimuią.
strona: 238a
1:
Conficio, Facio, perficio, exequor - Odprawuię wikoniwąm
2:
Confectio, Abſolutio, perfectio, compoſitio, comminutio - Odprawienię, dokonczenię.
3:
Confector, Conſumptor, [...] executor - Odprąwca.
4:
Confectura - Odprawa, vczinienię.
5:
Confido, Nihil addubito, fidem in aliquo repoſitam habeo, pro certo duco, aliqua re nitor, adſum animo, timorem omitto - Vfąm, wierze.
6:
Confidens, [...] pro audaci et temerario - Hardy, wiele o ſobie trzimaiący, ten ktori kazdego chiez ieſzcz.
strona: 238b
1:
Confidentia, Audacia, temeritas - Hardoſzc, ſzmiałoſſzcz do złego.
2:
Confidenter, Audacter, animoſe, temerarie - Smielie, popędliwie.
3:
Confisus - Vfaiący, wierząci.
4:
Confisio, Fidentia, firma animi ſpes - Vfnoſzcz.
5:
Configo, Figo, transfigo, vulnero - Przebiiąm, przeſziwąm.
6:
Confixus - Przebity, przepchniony. [...] Confictus
7:
Configuro - Przipodobiwąm.
8:
Confingo, Fingo, comminiſcor, excogito, mentior - Zmiſzląm, winaiduię.
9:
Confictus, Fictus - Zmiſzlony.
10:
Confictio, Machinatio - Zmiſzlenie wimisł.
11:
Confinis, Conterminus, eoſdem habens fines - Prziległy.
12:
Confinium, [...] finis agri, vbi cum altero coniungitur - Granica, prziległoſzc.
13:
Confio, Fio, ſiue conficior - Stawąm ſzie, vczinioni ieſtem.
14:
Confirmo, Firmum facio, robur addo -
strona: 239a
Twierdzę, vmoczniąm. ¶ Confirmo [...] aſſeuero, affirmo - Za pewno powiedąm.1:
Confirmator - Wtwierdzacz.
2:
Confirmatio - Twierdzenię.
3:
Confiſcare, [...] publicare bona, et in fiſcum, hoc eſt, aerarium principis redigere - Do poſpolſtwa albo zwierzchnoſzczy maiętnoſzcz przepaſzcz.
4:
Confiteor, Profiteor, agnoſco, fateor - Wiznawąm.
5:
Confeſsus - Co winanoieſt. Wiznanie, azecz.
6:
Confeſsio - Wiznanie, ſpowiedz.
7:
Confeſſor - Wiznawacz.
8:
Conflagrare, [...] ardere, aut flammis conſumi - Zgorzec.
9:
Conflare, Simul flare - Społem dąc.
strona: 239b
1:
Conflatura, Conflandi ratio - Spoſſob ſzmelcowanią kruczow.
2:
Conflecto - Nacheląm.
3:
Confligo, Dimico, acie decerno, praelium committo - Bitwe ſtącząm, biye ſzie.
4:
Conflicto, et Conflictor, Pugno, percutio, affligo - Wąlcze czeſto.
5:
Conflictatus, Agitatus, vexatus - Vtrąpiony, vexowany.
6:
Conflictatio - Otrącanię, iednego zdrugim bitwa.
7:
Confluere, Simul fluere - Zpołem płie, zcziekąm.
8:
Confluens, [...] alueus in quem duo flumina conueniunt - Mieſce gdze ſzie dwie wodze zchodzą.
9:
Confodio, Fodio - Zagrzebąm.
10:
Confoſsus, hoc eſt transfixus, confectus, necatus - Przekopany, przekłoty.
11:
Confore, Fore, futurum eſſe - Byc potim.
12:
Conformis, Quod eſt eiuſdem formae, ſimilis - Podobnego kſztaltu.
13:
Conformo, [...] in formaformam redigo, formo, figuro -
strona: 240a
Formuie czinie podobnim.1:
Conformatio, Forma, compoſitio, exornatio - Podobną forma.
2:
Conformatus - Vformowany.
3:
Confornico, In fornicem, formare - Sklepię.
4:
Confoueo, Simul foueo - Cziepło zachowuię.
5:
Confremo, Fremo, vel ſimul fremo - Zgrzitąm, zacądąm ſzie, zapałum ſzie.
6:
Confrico, [...] ſimul fricare - Zczierąm.
7:
Confringo, Frango, infringo - Lą̀mie.
8:
Confractus - Złąmany.
9:
Confragosus, Praeruptus, aſper et durus - Twardy, Pokwiekany.
10:
Confugio, Fugio, profugio, perfugio, praeſidium vel auxilium peto - Vcziekam ſzie.
11:
Confugium, Perfugium - Vczieczanię.
12:
Confulcio, Fulcio - Podpierąm.
13:
Confulgeo, Reſplendeo - łſne ſzie.
14:
Confundo, Perturbo, et omnia in vnum miſceo, permiſceo - Mieſząm.
15:
Confusus, Perturbatus, turbulentus, varius, permixtus - Pomieſzany.
16:
Confusio, Perturbatio - Zakalenie, pomieſzanie.
17:
Confuſe, Permixte, perturbato ordine - Mieſzanie, nierządnie.
18:
Confuto, Refello, diluo, redarguo -
strona: 240b
Odpor daie, inaczey wikładąm, zwiczieząm.1:
Congelo, Conglacio, frigore aſtringor, coëo, coagulor - Marzne.
2:
Congelatio - Zmrarznienię.
3:
Congemino, Gemino: hoc eſt, duplico - Powtorząm, dwoię.
4:
Congeminatio, Duplicatio - Powtorzanię.
5:
Congemo, Simul gemo - Wzdichą́m.
6:
Congenero, Adiungo, coniungo, quaſi genere iungo - Towarziſze, zpowinowacąm.
7:
Congenitus - Społem vrodzony.
8:
Congener, Eiuſdem vel conſimilis generis - Iedney family, rodu iednego.
9:
Congenulare, [...] genu replicato cadere, vel genibus flecti - Przikle knąc.
10:
Congermino, Coaleſcere, coniungi, vel conſociari - Zraſtąm, ſpołèie roſne.
11:
Congerro - Rozmawacz, powiedacz.
12:
Congero, Congrego, coaceruo, comporto - Zgromadząm.
13:
Congeſtus - Zgromadzony.
14:
Congeries, Coadunatio, cumulus, agger - Zgromadzenie.
15:
Congeſtitius, Quod congeſtum eſt-
strona: 241a
Skupienię.1:
Congiarium, Munus imperatorium - Krolewski dar, podcziwy.
2:
Conglaciare, [...] in glaciem conuerti, congelari, glacie concreſcere - Zmarznącz.
3:
Conglobo, in globum cogo, coniungo - Zwyąm ztacząm.
4:
Conglobatio - Ztoczenie, zgromadzenie.
5:
Conglobatus - Ztoczony, zwity.
6:
Conglobatim - Wkulie, wokrąg. [...] per globos.
7:
Conglomero, Inuoluere, ſuperaddere - Iakwkłebekwiye.
8:
Conglutino, Coniungo, copulo, conflo - Sklyąm, zlącząm.
9:
Conglutinatio, Coniunctio - Zlączanie, skleianie.
10:
Congraecor, et Congraeco, Compotationibus indulgeo, genialem vitam ago - Vtracąm, kołacie ſtroie.
11:
Congratulor, Signis laetitiam oſtendo, cum aliquo gaudeo - Społu ſzie weſſelie.
12:
Congratulatio - Winſzowanie ſzczeſzczią.
13:
Congredior, Simul gradior, coëo - Zchadząm ſzie. Congredior [...] ad pugnandum, vel diſputandum ire - Zniekiem ſzie vderząm.
14:
Congreſſus, Congreſſio, conuentus, conflictus -
strona: 241b
Zgromadzenie, potkanie.1:
Congrego, Contraho, cogo, in vnum compello, conuoco, coaceruo, aggrego - Zgromadząm.
2:
Congregatus - Zgromadzony.
3:
Congregatio - Zgromadzenie.
4:
Congrex, [...] gregi copulatus, commiſtuſque - Zmieſsany, z ſtadem.
5:
Congruo, Conuenio, conſentio - Zgadząm ſzie, przizwaliąm.
6:
Congruens, Aptus, accommodatus, conueniens - Przitrafiaiący ſzie.
7:
Congruentia, Conuenientia, ſimilitudo - Zgodna rownoſzcz.
8:
Congruenter, Conuenienter - Przinaleziczie, ſnadnie.
9:
Congrus, ſiue Conger - Węgorz morsky.
10:
Coniicio, Iacio, iaculor, ſimul iacio - Na kupe miece, zrucąm. ¶ Coniicio [...] coniectura aſſequor, coniecturam facio, agnoſco, auguror, diuino - Domniemawąm ſzie, rozwaząm.
11:
Coniecto, Exiſtimo, iudico, diuino - Vwaząm, dochodze rozumem.
strona: 242a
1:
Coniector, Interpres ſomniorum, et portentorum vates - Wikładacz ſnow, gadacz.
2:
Coniectura, [...] rei latentis iudicium, [...] id quod quis per rationes, et ſigna et tempora, et huiuſmodi coniicit, id eſt cogitat, et colligit, opinio, ſuſpitiosuspicio, diuinatio - Domisł.
3:
Coniecturalis, Quod per coniecturam colligitur, et proponitur - Rzeczenieiaką ktorey ſzie domiſzląmy.
4:
Coniectus, Iactus, coniectio - Przimiot, przirzucenię.
5:
Coniectus - Zruczoni, obruczoni.
6:
Conila, ſiue Conile, Olus [...] cicutae ſimillimum - Pápie iáyca, czywoną lebiotka.
7:
Conion - Swinią weſz.
8:
Coniſco, cornu petere more arietum - Trikſząm ſzie.
9:
Coniugo, Coniungo, quaſi in vnum iugum iungo - Zprzągąm złacząm.
10:
Coniugatio, Coniunctio - Spoianię, zlączanie.
strona: 242b
1:
Coniugium, matrimonium - Manzelski ſtąn.
2:
Coniugalis, Quod ad coniuges, ſiue ad coniugium pertinet - Manzelsky.
3:
Coniunx [...] ſiue Coniux, [...] Vxor - Zona.
4:
Coniungo, Simul iungo, copulo, conſcio, congrego, coagmento, cocilio, connecto - Zlacząm ſpaiąm.
5:
Coniunctus - Złaczony.
6:
Coniunctio, Copulatio, congregatio, neceſſitudo - Złaczenie, ſpoienie.
7:
Coniuncte, Simul, coniunctim - Weſpoł, ſpolnie.
8:
Coniuro, Simul iuro, conſentio, conſpiro - Zprziſziegąm ſzie, zmawiąm ſzie.
9:
Coniuratio, conſpiratio - Zprziſziezenie, zmowa.
10:
Coniurati, [...] qui coniurarunt - Zprziſzizęny.
11:
Conlatro, Latratu infeſto, obloquor - Prziſzcze kuie obmawąm.
strona: 243a
1:
Connecto, Simul necto - Zwięzuie.
2:
Connexus - Związany.
3:
Connexus - Związanie.
4:
Connitor, Simul, vel vehementer nitor, operam do - Vſziełuię, wąze ſzię. ¶ Conniti, [...] eniti, et parere - Rodze.
5:
Conniueo, Oculorum palpebras moueo, modo claudo, modo aperio: et [...] diſſimulo - Pobląząm, przegladąm, mrugąm.
6:
Conniuentia, Diſſimulatio - Przeirzenie, pomrugnienie.
7:
Connubo, Matrimonio iungor - Zenie ſzie.
8:
Connubium, Ius legitimi matrimonij - Ozenienie, małzenskyſtąn.
9:
Connubialis, Nuptialis, quod ad connubium pertinet - Weſselny.
10:
Connudo, Nudo - Odkriwąm.
11:
Conopeum - Namiotek u loza. Tentorium ſeu velum
strona: 243b
1:
Conops - Komor. [...] Culicem appellamus.
2:
Conor, Nitor, operam do - Vſziełuię, waże ſzie.
3:
Conatus, Niſus, labor, vis, impetus - Podięczie ſzie rzeczy, vſziełowanię, wązenie ſzie.
4:
Conamentum - Podłoga. item, podpora.
5:
Conquadrare, In quadratam figuram redigere - Czworograniaſto czinię.
6:
Conquaſsare, Concutere [...], vel confringere, conterere - Namiąsge tłukę, zkruſząm, wkąskiłamie, Izdzimac.
7:
Conquaſſatio, Concuſſio, commotio - Ztłuczenię, ztrzęſzięnię.
8:
Conqueror, Queror - Narzekąm, vskarząm ſzię.
9:
Conqueſtus, Querela - Vskarzanię.
10:
Conqueſtio - Narzekanię.
11:
Conquieſco, Quieſco - Odpocziwąm.
12:
Conquiniſco, Caput inclino - Nakłaniąm ſzie, zchiląm ſzie, dutkuię.
13:
Conquiro, [...] diligenter quaero, et inueſtigo - Pilno znaiduię, ſzukąm.
14:
Conquisitio - Pilne zebranię, zgromadzęnie, znaidzenię.
15:
Conquisitores, [...] homines illi, per quos milites conquirebantur - Badacze, ſzukacze.
16:
Conquisitus - Przebrani.
17:
Conquisite, Docte, et diligenter, exquiſite - Barzo pilnie, zwielką pilnoſzczią, przebranię.
18:
Conrei, [...] qui ſimul ob eandem cauſam rei facti ſunt - Spolnie winny, iednoſtaino oskarzeni.
strona: 244a
1:
Conſalutare, [...] vltro, citroque ſalutare - Iednego zdrugim pozdrowienię, ſpolnie witaanię.
2:
Consalutatio - Spolne pozdrowienie.
3:
Consanguinei, [...] qui ſanguine inter ſe connexi ſunt, per virilem ſexum - Krewny prziaczielie.
4:
Consanguinitas, Ipſa ſanguinis coniunctio - Krewnoſzc.
5:
Consano, Curo, ſano - Vzdrawiąm, vliecząm.
6:
Consaneſco, Sanus fio - Ozdrawiąm.
7:
Consarcinare, Simul ſarcire [...], et nullo delectu coniungere - Zgromadziwſzy co ſzie trafy wiązę, zkupiąm.
8:
Consarrio, Sarrio - Cziſzczę, chędozę.
9:
Consaucio - Rane zadaie, obraząm takze iucha czięcze.
10:
Conſcelerare, [...] ſcelere conſpurcare - Niecznotą oſzpeczic.
11:
Conſceleratus, Sceleratus - Niecznota wielki.
12:
Conſcendo, Nauim ingredior nauigandi cauſa - W ſtepuię na łodz.
13:
Conſcensio, Aſcenſio - Wſtąpienie dołodzy.
14:
Conſcindo, In multas partes ſcindo, diſcindo, diſcerpo - W ſtuczky kraię, lamię, targąm, ſziekę.
strona: 244b
1:
Conſciſſura, Ipſa ruptio - Przełup, rozerwanię, rozriſsowanie, rozpadlina.
2:
Conſciſſus, Diſcerptus - Roztargniony, rodrapany.
3:
Conſcio - Czuię ſzie wnieczim.
4:
Conſcitus - Wiadomosc̀ maiąci.
5:
Conſciſco, Conſentio, communi conſilio ſtatuo, decerno - Zwiadomoſzczicznie, ſtanowiąm, zezwaliąm. Conſciſcere ſibi mortem - Sąm ſziebie zamordowac̀, ſmierczy ſobie bic przicziną.
6:
Conſcius, Particeps, ſocius, teſtis, qui rem occultam vna ſcit - Wiedzacy rzecz taiemną, czuiąci ſzie wnieczim.
7:
Conſcientia, Recordatio, animi quaedam ratio, vis et lex a qua et de recte factis et ſecus admonemur - Sumnienię, ſpomnienię ſwich ſprąw.
8:
Conſcribello, [...] conſcribo - Spyſzuię.
9:
Conſcribo, Simul ſcribo, compono, cogo - Spisuię.
10:
Conſcripti, qui in Senatu ſcriptis annotati erant - Wpiſſani miedzi vrząd.
11:
Conſcriptio, Scriptio, compoſitio - Spiſsanię.
12:
Conseco, Seco, diſſeco - Rozſziekuię, wſztuczki kraię.
13:
Consectio, Sectio - Rozſziekanie, zrabanię.
strona: 245a
1:
Conſecro, Sacro, dico, dedico, religioſum facio - Offiaruię, oddaię bogu y ſzwietim rzecząm.
2:
Conſecratio, Dedicatio - Poſzwiecenie, offiarowanie.
3:
Consecrator - Poſwięczac.
4:
Consecraneum, Quod eſt conſecratum - Co eſt poſzwieconego, offiarowanego.
5:
Consemineus - Poſziąny wſzeliakimi ſziemiony.
6:
Conseminalis - Poſiąni.
7:
Conseneſco, Seneſco, annis et aetate ingraueſco - Starzeię ſzie, ſtarim ſzie ſtawąm.
8:
Consentio, Conuenio, idem ſentio - Przizwaliąm, przeſtawąm natim, Zgadząm ſzie.
9:
Conſentiens, Conueniens - Zgadzaiąci ſzie, prziwalaiący.
10:
Conſenſus, Confeſſus - Zgodzenie ſie, conſens.
11:
Conſenſus, Concordia, conuenientia, conſenſio, conſpiratio, et quaſi concentus - Zgoda, podzwolenie, ſpolne vradzenię.
12:
Consensio, [...] Communio rerum omnium, cogitationum, ſuſpicationumque concordia, conſenſio, conſpiratio - Podzwolenię, vgodzenię.
13:
Conſentaneus, Conueniens - Zgadzaiąci ſzie, podobny.
14:
Conſentitur - Zgadzą ſie.
15:
Conſepio, Sepio, munio, claudo - Oppłocząm, ogradząm.
16:
Conſeptum, Quod vndique clauſum, munitumque eſt - Zewſząd mieſce ogrodzonę.
strona: 245b
1:
Consequor, Sequor - Doſtawąm, doganiā, doſzcziguię.
2:
Consequens, Sequens, futurus - Prziſzłi.
3:
Consequens, Argumenti concluſio - Zamknienię.
4:
Consequentia, Conſecutio - Naſzladowanie, zawarcię.
5:
Consequenter - Stego pochodząc, koncząc.
6:
Consector, Auide ſequor, capto, aucupor, perſequor - Naſzladuię, ſczygąm, gonie.
7:
Consectatio, Captatio, aucupium - Pilne naſzladowanie, dochodzenię, ſcziganię.
8:
Consectator - Ten ktori dochodzi.
9:
Consectarius, Conſequens - Naſliaduiąci.
10:
Consectarium, [...] argumentum breuiter aſtrictum, in quo concluſio neceſſario ſequitur antecedens - Zamknienię.
11:
Consectaneus, Qui alios aſſectatur - Dochadzacz.
12:
Consero, Coniungo, connecto, confero - Spaiąm, łączę, wplatąm, mieſząm.
13:
Consertus, Connexus, contextus - Spoiony, zlączony.
14:
Conserte, Coniuncte - Mieſzanie, ſpoienię.
15:
Consertor - Zapaſnik.
16:
Consero, Planto, ſero, ſemino - Szczepię, szieię.
17:
Consitus -
strona: 246a
1:
Poſziąny, ſzczepamy naſadzony.
2:
Consitio, Satio - Sianię, ſzczepienię.
3:
Consitor, Sator, plantator - Rozſziewacz, ogrodnik.
4:
Consitura, Conſitio - Poſianię.
5:
Conserratus, Serrae in modum denticulatus - Zęby maiący iako piełka.
6:
Conseruo, Seruo, tueor, cuſtodio, obſeruo - Zachowuię, ſttrzegę.
7:
Conseruatus - Zachowany.
8:
Conſeruator, Seruator, praeſes, cuſtos - Obronca, ſtroz, zachowowatel.
9:
Conſeruatrix - Zachowatelka.
10:
Conſeruatio, Obſeruatio - Zachowanię.
11:
Conſeruus, Qui cum alio eidem domino ſeruit - Spolny sługa, Towarziſz.
12:
Conſerua - Społu słuzebnica.
13:
Conſeruitium - Spolue słuzenię.
14:
Consideo, Simul ſedeo - Społem ſziedzę.
15:
Conſeſſor, Qui vna cum alio ſedet - Społem ſziedzący.
16:
Conseſſus, [...] homines in vno loco ſedentes - Spolne zgromadzenię, zaſziedzenię.
17:
Considero, Diſpicio, iudico, cogito - Vpatruię, vwaząm, rozmiſzląm.
18:
Consideratus, Prouiſus, meditatus - Rozwazony, rozmiſzlony.
19:
Consideratus, Prudens, qui conſiderat - Kazdą rzecz rozwazaiący, mądry, op-
20:
patrny.
strona: 246b
1:
Considerator - Przegliedacz.
2:
Consideratio, Circunſpectio, animaduerſio - Baczenię, roczwazanie.
3:
Considerantia - Bacznosc.
4:
Considerate, Cogitate, conſulto, prudenter - Bacznię, mądrze.
5:
Considerantius - Oppatrniei, baczniei. Conſideratius
6:
Consido, Simul aſſido - Społem ſziedąm, poſsadząm ſzie.
7:
Consigno, Obſigno, ſigno, firmo - Pieczetuię, znaczę.
8:
Consignatus, Obſignatus, ſignatus - Poznaczony, zapieczętowany.
9:
Consignatio, Sigilli impreſſio - Zapiecztowanię.
10:
Consignantius - Zliepſzim znakiem.
11:
Consignatiſsime, inſigniter, maximeque - Znaczniuchno.
12:
Consileo, [...] conticere - Milczę.
13:
Consileſco - Vmilkiwąm.
14:
Consiligo - Babia dupa. [...] Romelea, [...] Pata leonis.
15:
Consilio, Simul ſalio - Społem poskakuię.
16:
Consilium, Deliberatio, cogitatio - Rada.
17:
Consiliosus - Poradni.
18:
Consilio, Conſulo, delibero, vel conſulto - Radzeſzie, radędaię.
strona: 247a
1:
Consiliator, [...] qui alicui dat conſilium - Rąyca, radi dodawaiacy.
2:
Consiliarius, Qui ab aliquo in conſilium adhibetur, autor, praeſcriptor, qui alicui conſilium dat - Rąyca.
3:
Consulo, Conſilium peto - Radze ſzie, radi ſzukąm. ¶ Conſulo [...] AEqui vel boni - Za dobre przymuię. ¶ Conſulo [..] conſilium do - Radi dodwąm, radze.
4:
Consulor - Radzą ſie mnie.
5:
Consul, Tutor annuus Reipub. publici conſilij princeps - Bormirſtz.
6:
Consularis, Vir qui Conſulatum geſſit - Ten ktori beł bormiſtrzem, ſtari bormiſtrż.
7:
Consulatus, [...] tempus quo Conſul in officio eſt - Czas przez ktori ieſtem bormiſtrzem.
8:
Consulto, Delibero - Radzę ſzie Rozmiſliąm ſie.
9:
Consultor - Radząci.
10:
Consultatio, Deliberatio - Rozmiſlanię, radzenię.
11:
Consultus, [...] qui conſulitur, hoc eſt, a quo conſilium petitur - Vmieiąci poradzic. Conſultus [...] pro prudenti et ſapienti - Mądry, poradny.
12:
Consultum, Statutum, ſiue decretum - Vradzenię.
strona: 247b
1:
Consultor, Qui alium conſulit, qui conſilium ab aliis petit - Rady ſzukaiący. ¶ Consultor [...] qui alij conſulit - Rady dodawaiący.
2:
Consulte, Prudenter - Mądrze, Zdobrąm radą.
3:
Consultiſsime, Optimo conſilio, prudentiſſime - Poradnie, mądrze.
4:
Consulto, Cogitatio, dedita opera, de induſtria - Zdobrim naradzenim, zechczenią.
5:
Consimilis, Similis - Prawie podobny.
6:
Consipere - Mędrzec.
7:
Consiſto, Inſiſto, commoror, ſubſiſto, reſideo - Zaſtanowiąm ſzie, ſtoię.
8:
Conſobrini, Qui ex duabus ſororibus ſunt editi - Braczią cziotczeni.
9:
Conſobrina, Materterae meae filia - Sioſtra cziotezną.
10:
Consocer - Szwagrowdwu ziaczniu dzieczi.
11:
Consocio, Societatem ineo, communico, coniungo - Złacząm, ſtowarziſząm ſpaiąm.
12:
Consociatus - Stowarziſzony, złączony.
13:
Consociatio, Societas, communio - Stowarziſzenię, złączenię.
14:
Consolido, Redintegro, et in vnum congero quod prius ruptum aut diuiſum fuerat - Do kupi zgromadząm co beło przed tim rozſtrzelano, ſpaiąm, skleiąm.
strona: 248a
1:
Conſolidatio - Złaczenię.
2:
Conſolor, Solor, leuo, dolorem leuo, moerorem minuo, deſiderium lenio, conſolationem adhibeo - Czieſzę, troske oddaliam.
3:
Conſolabilis, Quod conſolationem admittit - łętwy do pocziechy.
4:
Conſolabilis - Poczieſzni.
5:
Conſolatorius, Quod conſolatur - Czieſzący, poczieſzny.
6:
Conſolator - Poczieſzicziel.
7:
Conſolatio, Leuamen, leuatio doloris, confirmatio - Pocziecha.
8:
Conſolabundus, Agens conſolatorem, conſolatoris officio fungens - Czieſzicziel.
9:
Conſomnio - Sen mąm, nimiſie.
10:
Conſono, Simul ſono - Społu dzwieczę.
11:
Conſonans - Społu brzmiąci.
12:
Conſonus, Conueniens - Zgodliwy.
13:
Conſopio, In ſomnum induco, obruo - Vſpyąm.
14:
Conſors, Eiuſdem ſortis, id eſt, conditionis et fortunae, et qualitatis in omni re, et negotio particeps, ſocius - Spolny towarziſz, vczeſznik.
15:
Conſortium, Societas, communio - Towarziſtwo, zlączenię, poſpolſtwo.
16:
Conſortio, Societas, communio - Towarziſtwo.
17:
Conſpergo, Aſpergo, reſpergo, perfundo - Kropię, poliewąm.
18:
Consperſus -
strona: 248b
Pokropiony, poliąny.1:
Conſpicio, Video, cerno - Widzę, bączę.
2:
Conſpicior - Widzą, mie.
3:
Conſpectus - Ogglądanię, widzenię.
4:
Conſpiciendus, Dignus qui conſpiciatur, illuſtris, inſignis - Zaczny, sławny.
5:
Conſpectus, Pro aſpectu - Virzenię widzenię.
6:
Conſpicuus, [...] ſignificat ſagacem, perſpicacem, acutum - Mądry, oſtrozny. ¶ Conſpicuus [...] clarum, et qui ab omnibus conſpicitur - Ten naktorego ſzie wſziſcy ogłądaią, powazny.
7:
Conſpicor, Conſpicio - Widzę.
8:
Conſpicilium, [...] ſpecula - Wiezka do ſtrazei, wipatrowanię.
9:
Conſpiro, Simul ſpiro, conflo - Weſpoł dmę. ¶ Conſpiro [...] conſentio, ſiue communi animo aliquid aggredior - Spolnie ſzie zmawąm, przizwaliam, zprziſziégąm ku do brému y ku złemu. ¶ Conſpirare in deteriorem partem pro coniurare, et [...] coire - Zmowicſie. ¶ Conſpiro [...] couoluere - Włebek ſzie wiye.
10:
Conſpiratio, Concordia, conſenſus, coniuratio - Zmowa, zprziſzięzenie, do vczinienię nieiakiey rzeczy.
11:
Conſpiratus - Zmowioni weſpoł. [...] conſpirans
12:
Conſpiratius - Zzmowienim.
13:
Conſpirati, Qui conſpirauerunt et coniurauerunt - Czi ktorziſzie zmowiely, zprziſzie-
strona: 249a
glyna iedno.1:
Conſpiſſo, Condenſo - Zgąſzczam.
2:
Conſponſores, [...] duo vel plures eiuſdem rei ſponſores, qui a Iureconſultis correi dicuntur - Spolny rekoimiowie.
3:
Conſpuo - Oppluwąm.
4:
Conſpurco, Commaculo - Plugawię.
5:
Conſtabilio, Stabile et firmum facio - Stanowie, vt wierdząm.
6:
Conſtagno - Wodą zaliewąm, bagnieię.
7:
Conſtellatio - Zeiſzcz ie znakow niebieskich przi porodzeniu człowieczim.
8:
Conſtellatus, Stellis inſignitus - Gwiazdami ozdobioni.
9:
Conſternium, [...] locus prope thermas, vbi veſtes deponebantur - Zuwalnia.
10:
Conſterno, Perturbo - Strowazą́m.
11:
Conſternatio, Perturbatio mentis, metus, terror - Zaſtraſzenię, lęknienię.
12:
Conſterno, Sterno, vel ſternendo operio, effundo, ſpargo - Nakriwąm, pottrzaſąm.
13:
Conſtratus, Tectus - Nakrity.
14:
Conſtipo, Condenſo, et in vnum cogo - Zkupiąm, zcziskąm, zgromadząm, zgąſzcząm.
15:
Conſtituo, Statuo, propono, decerno - Stanowiąm, vradząm.
strona: 249b
1:
Conſtitutus, Ordinatus, decretus, pactus, propoſitus - Stanowiony.
2:
Conſtitutus, Multitudo [...] hominum ſimul conſiſtentium - Stanowienię.
3:
Conſtitutio - Vradzenię.
4:
Conſtitutor - Stanowiacz. qui ſtatuit aliquid
5:
Conſtitutorius - Poſtanowioni.
6:
Conſto, [...] Conſtanter permanere, perſeuerare, ratum habere - Stałym byc, nieodmieniac ſie. ¶ Conſto, In tertia perſona ſumitur pro Manifeſtum eſt - Iawno ieſt.
7:
Conſtans, Firmus, ſtabilis, grauis, praeſens animo - Stały, nieodmienni.
8:
Conſtantia, Animi firmitudo, ſtabilitas, grauitas - Stąłoſzc.
9:
Conſtanter, Fortiter, aequaliter, conuenienter - Stąlię.
10:
Conſtrepo, Strepo - Ottrząsk czinię, chropoce.
11:
Conſtringo, Arcto, ligo, comprimo - Zcziskąm, mocznowiązę.
strona: 250a
1:
Conſtrictio - Zciſnienię.
2:
Conſtrictus - Zcziſzniony, zkrepowany.
3:
Conſtruere, Simul ſtruere, ordinare, fabricare - Vkładac, budowac.
4:
Conſtructus, Compoſitus, fabricatus - Zbudowany, wiſtawiony.
5:
Conſtructio, Compoſitio, ſtructura - Bud.
6:
Conſtupro, Stupro - Panne, bialą głowe gwałce, ô cnote prziprawiąm.
7:
Conſtuprator, Stuprator - Białłich głow albo panienek gwałtownik.
8:
Conſuadeo, Suadeo - Radzę.
9:
Conſuaſor, Suaſor, auctor - Radi dodawaiący.
10:
Conſudo, Sudo - Poczę ſzie.
11:
Conſudaſco - Vſtawnie ſie pocę.
12:
Conſuefacio, Vſu doceo - Zwiczaiąm.
13:
Conſueſco, Pro conſuetudine habeo, in conſuetudinem accipio - Prziucząm ſzie.
14:
Conſuetus - Zwiczaiony, prziuczony.
15:
Conſuetudo, Mos, inſtitutum, vſus, familiaritas - Zwicząy.
strona: 250b
1:
Consummo, Perficio conficio - Odprawuię, konczę.
2:
Conſummabilis - Doskonaliuchni.
3:
Conſummatus, Perfectus - Odprawiony, dokonczony.
4:
Conſummatiſsimus - Doskonaliuſienki.
5:
Conſummatio, Perfectio - Dokonczenię.
6:
Conſumo, In nihilum redigo, conficio, exhaurio, abſumo - Trawię, winiſzczą́m.
7:
Conſumor, abſumor - Ginę, niſzczeię.
8:
Conſumptus, Abſumptus, confectus - Strąwiony, dokonczony.
9:
Conſumptio - Strawienię.
10:
Conſumptor - Vtratnik.
11:
Conſuo, Simul ſuo, compono, coniungo - Zſzywąm.
12:
Consutura - Szew.
13:
Consurgo, Simul ſurgere - Powſtaię.
14:
Consurrectio - Powſtanię z drugim.
15:
Contabeo, vel Contabeſco, Tabeſco, id eſt, in tabem conuerto, liquefio, conſumor - Schnę, wniwecz ſzie obracąm.
16:
Contabulare, [...] tabulis, hoc eſt, aſſeribus, aliquid tegere - Tarczicamy pokłozic.
17:
Contabulatio - Tarczicamy połozenię.
strona: 251a
1:
Contamino, Foedo, maculo, inquino - Plugawię, ſzpecę, ſzkaradzę.
2:
Contaminatio, inquinatio - Pomazanię.
3:
Contaminatus, Inquinatus, corruptus - Vplugawiony, poſzpecony.
4:
Contechnor, Commachinor, et fallaciam aliquam compono - Zdradę zmiſzliąm.
5:
Contego, Cooperio, tego - Nakriwąm.
6:
Contemero, Contaminare, foedare, polluere, violare - Pomazuię, ſzkaradzę.
7:
Contemno, Sperno, vilipendo, abiicio - Gardzę.
8:
Contemptor vb - Wzgardzacz.
9:
Contemptus, Spretus, abiectus, humilis - Wzgardzony.
10:
Contemptus - Wzgarda.
11:
Contemptor sb - Wgardzacz.
12:
Contemptio, Deſpicientia, deſpectio - Wzgardzenię.
13:
Contemptim - Wzgardzenie.
14:
Contemptibilis, [...] Contemnendus - Wzgardzoni.
15:
Contemplor, Diligenter intueor, et res abditas conſidero - Pilno ſzie przipatruię.
16:
Contemplo - Oględuię.
17:
Contemplator - Przipatrzicziel.
18:
Contemplatrix - Wypatruiącą.
19:
Contemplatio, Conſideratio, ſiue meditatio rerum occultiorum -
strona: 251b
Przipatrzenię ſzie, rozwazanię.1:
Contemplatus, Contemplatio - Wipatrowanię, przegliadunię.
2:
Contemplatiuus - Wipatruięci.
3:
Contemporaneus, Eiuſdem temporis, coaetaneus - Iednego wieku.
4:
Contendo, Proficiſcor, iter inſtituo, quaſi contra tendo - W droge poſzpiechąm, iade. ¶ Contendo [...] certo, pugno, luctor, confligo - Swarze ſzie, walcze, woiuie. ¶ Contendo [...] Inſtare et flagitare - Zwilką mokzą vſziełuię, ſtaram ſzie.
5:
Contentio, quod ſignificat vehementem conatum ad aliquid agendum - Wielkie vſziełowanie ô rzecz nieiaką albo ſtaranie, poſwąrek, bytwa.
6:
Contente - Zuſziełowanim.
7:
Contentioſus, Litigioſus - Swarliwi.
8:
Contentiose - Swarliwie.
9:
Contenebrare, [...] adueſperaſcere - Noczniec, czmiec.
10:
Conterminus, Finitimus, et vicinus, quaſi eundem terminum inhabitans - Sąſziąd, prziległy.
11:
Contero, Tero, conſumo, conficio - Rozczierąm, łamie na kąsky.
12:
Contritus, Tritus, in puluerem redactus - Starty naproch, podruſgany.
13:
Conterraneus, [...] quie ex eadem terra eſt - Ziemek.
strona: [252]a
1:
Conterreo, Terreo, terrorem inficio - Straſzę.
2:
Conteſtor, Obteſtor, imploro, precor - Na ſzwiadecztwo biore.
3:
Conteſtato - Zoſwiatczenim.
4:
Contexo, Simul texo - Społem tkąm, złacząm.
5:
Contextus - Zetkany.
6:
Contextus - Tkanie, zpaianie.
7:
Contextio, Contextus - Złaczenię.
8:
Contexte, Coniuncte - Złaczenię, ſpolnie.
9:
Contextim - Spolnie zpleczionie.
10:
Conticeo, Simul cum caeteris taceo, reticeo - Zamielcząm mielczę.
11:
Conticeſco, Cum aliis tacitus fio - Zamilcząm.
12:
Conticinium noctis, Primum tempus, quo omnia quieſcendo conticeſcunt - Pierwoſpy.
13:
Contigno, [...] tigna coniungo - Spaiąm, zlącząm.
14:
Contignatio - Pokląd, piętr.
15:
Contineo, Comprehendo, complector, includo, concludo, cohibeo - Ztrzimiwąm, zawcziagąm, dzierzę.
strona: [252]b
1:
Continens, Continuatus, iunctus, affixus, coniunctus - Spolem trzimaiacy, powcziagłi, legły.
2:
Continens, [...] terra quae non eſt inſula, quam vulgo Terram firmam appellant - Ziemia rowną gdze niemaſz wiſpow, rownina.
3:
Continentia, Temperantia, virtus voluptati reſiſtens - Powcziągliwoſzc ſtrzimiezliwoſzc.
4:
Continenter, [...] parce, ſobrie, et pudice - Miernie, powcziągliwie.
5:
Continenter [...] aſſidue - Vſtawicznie.
6:
Contentus, [...] illud quod ab alio continetur - Spolne trzimanię.
7:
Continuus, Perpetuus, continens, perennis - Nierozdzielny, ſpolem ſzie trzimaiący.
8:
Continuo, Perſeuero, perago - Dokonca iakem poczał odprawuię.
9:
Continuatio, perpetuitas - Trwanie wrzecy, wiecznoſzc, złaczenie.
10:
Continuitas, Continuatio - Vſtawicznoſc.
11:
Continuo, Statim, confeſtim, illico - Hned, na tich miąst.
strona: 253a
1:
Continue, Aſſidue, continenter - Vſtawicznie, bez preſtanku.
2:
Continuate, Sine intermiſſione - Bez przeſtąnku.
3:
Contingo, Tango, attingo - Dotikąm ſzie.
4:
Contingo [...] accidere, ſiue euenire: [...] in tertiis perſonis - Trafia ſzie.
5:
Contactus - Dotkniony.
6:
Contactus - Dotknienię.
7:
Contiguus, Quod contingit - Prziległy, zmoim złaczony.
8:
Contagium, et Contagio, et Contages, Morbus qui ex contactu contrahitur - Choroba ktora ztoknienią panuie, dziedziczną choroba, przimiot.
9:
Contagiosus - Zarazliwi przimietliwit.
10:
Contollo - Kłuſzę.
11:
Contophori - Iazda z rohahnami. Equitum genus, qui in bello contis vtebantur
12:
Contor, [...] inquiro, et tanquam conto exploro - Dowiaduię ſzie z pilnoſzczią.
13:
Contorqueo, In ambitum et gyrum torqueo, conuoluo, deflecto - Obracąm, kieruię.
14:
Contortus, Diſtortus - Nakierowany, nachiłony.
15:
Contortulus - Nakręczoni.
16:
Contortio, Flexio - Obrocenię, kierowanię.
17:
Contorte, Oblique -
strona: 253b
Mieſzanię, vwikłanię.1:
Contortuplicare, Contorte plicare - Motacz, wikłacz.
2:
Contra - Przecziwko, na przecziw.
3:
Contradico, Refragor - Przecziw temu mowię.
4:
Contradictio - Przecziwną mowa.
5:
Contradictor - Przecziwni wrżeczy.
6:
Contraho, Colligo, et in vnum congrego - Zcziągam.
7:
Contractus, Breuis, aſtrictus - Zcziągniony, zkrocony.
8:
Contractio - Zcziagnienię, zmarſzenię.
strona: 254a
1:
Contrecto, Attingo, frequenter tango - Dotikąm ſzie.
2:
Contrectatio, Attrectatus - Dotknienię
3:
Contraliceor, Ex aduerſo liceor - wiecey za rzecz podawacz wkupi niz drugy, podkupiąm.
4:
Contrapositus, Pro oppoſito - Przecziwko poſtawiony.
5:
Contrarius, [...] oppoſitum et repugnans - Przecziwny.
6:
Contrarietas - Przecziwnosc̀.
7:
Contrarie - Roznie, przecziwnię.
8:
Contrauenio, Ex aduerſo occurro, aduerſor, contra pugno - Ide przecziwko, zachodze.
9:
Contremo, Tremo - Drzę, trzeſsę ſzie.
10:
Contremiſco, Contremere - Zdrigąm ſzie.
11:
Contribuo, Simul tribuo, confero - Zdaie, podzwaliąm.
12:
Contributio - Zrzuczenię, podatek.
13:
Contriſto, Triſtitia afficio - Smuię.
14:
Controuersus, Ambiguum, et quod eſt in controuerſia poſitum - Wątpliwy, rzecz ô ktorą ſpor ieſt.
15:
Controuersia, [...] certarum perſonarum de re propria contentio - Spor, sfąr.
strona: 254b
1:
Controuersiola - Poſwareczek, ząmowka.
2:
Controuersiosus, Controuerſus - Sfarliwy, ſporny.
3:
Controuersor, Contendo, litigo, repugno - Sfarzę ſzie, ſpor wiode.
4:
Contrucido, Trucido - Zabicąm, morduie.
5:
Contrudo, Simul trudo, compingo, conſtipo, coarcto - Vcziskąm, popichąm.
6:
Contruncare, [...] truncum, vel mutilum reddere, vel etiam imminuere - Obczinąm, kęſso czinię.
7:
Contubernium, [...] decem milites ſub vno papilione degentes - Rotta zołnierska, towarziſtwo. ¶ Contubernium, [...] pro conuictu et ſodalitate - Towarziſtwo ſpołem mieſzkaiącę.
8:
Contubernales, [...] qui iiſdem contuberniis vtuntur - Społem wtowarziſtuie mieſzkaiąci.
9:
Contueor, Fixo obtutu aſpicio - Pilno ſzie przipatruię.
10:
Contuitus, aſpectus - Przipatrowanię.
11:
Contumax, Pertinax, propoſiti tenax, quique nullis rationibus a propoſito poteſt abduci - Vporny, nieposłuſzny.
12:
Contumaciſsimus - Krambrni, vporni.
13:
Contumacia, Inobedientia, cum ſuperbia quadam coniuncta - Vpor, krambrnoſc.
14:
Contumaciter, Inobedienter, ſuperbe, praefracte -
strona: 255a
Vpornię, krambrnię.1:
Contumelia, Conuitium, iniuria - Zelziwoſzcz, poſzmiech.
2:
Contumeliosus, Iniurioſus, qui contumelia ſiue iniuria afficit - Ludzom złorzeczacy, y znich ſzie poſzmiewaiący.
3:
Contumeliose, Iniurioſe - Zelziwie, zpoſzmiechem.
4:
Contumulo, Tumulo tego - Pogrzebąm.
5:
Contundo, Simul ſiue totum tundo, frango, comminuo, percutio - Tłukę.
6:
Contuſum, Confractum - Słucony, podruzgany.
7:
ContuorContueor, Video et aſpicio - Prawie pilno ogleduie.
8:
Conturbare, [...] confundere res aliquas, et inter ſe commiſcere - Mieſzacz, męczicz. ¶ Conturbare [...] decoquere, et pecuniam diſſipare - Niepotrzebnie vtracąm, trąwie wniwecz obracząm.
9:
Conturbator [...] - Zbieg vtracziwſzi wſziſtko.
10:
Conturbatio, Perturbatio - Pomieſzanie, zakalanię.
11:
Contus - Koſtur. Sudes, ſiue hasta longior, duriorque ad percutiendum apta.
12:
Conuador, Vador, vadimonium denuntio - Poziwaw do prawa.
13:
Conualeo, vel Conualeſco - Zaſzie poczinąm ozdrawiacz.
strona: 255b
1:
Conuallare, Vallis vndique claudere, ac munire - Wałem obtoczic̀.
2:
Conuallis, Planities ex omni parte comprehenſa montibus, collibuſque, quaſi cauata vallis - Okrągły à rowni padoł.
3:
Conuaſo, [...] furto omnia colligo - Do ſziebie cziągne garne, kradnę.
4:
Conueho, Comportare - Znoſząm, zwoze.
5:
Conuecto - Czeſto zwozę.
6:
Conuello, Vello, vel auello - Zgruntu wiwracąm.
7:
Conuulsus - Skurczony, zcziągniony.
8:
Conuulsio - Kurcz.
9:
Conuelo, Velo - Nakriwąm.
10:
Conuenio, Simul venire, congregari, coire - Zgromadząm ſzie, ſchodzę ſzię. ¶ Conuenio, Concordare - Zgoda.
11:
Conueniens, Congruens, conſentaneus - Zgodny,
strona: 256a
wczeſzny.1:
Conuenienter, [...] congrue, apte, conſentanee - Wczeſznie, prżiſtoinię.
2:
Conuenientia, Congruentia, coniunctio, cognatio, quaſi concentus quidam et conſenſus - Zgoda.
3:
Conuenae, [...] qui ex diuerſis populis, gentibuſque in vna moenia conuenerunt, ſimulque coaleſcunt - Lud zrozmaitich nąrodow do mieſzkanią zebrany.
4:
Conuentus, Turba, concio, multitudo hominum in vnum locum congregata - Zgromadzenie, ſchączka.
5:
Conuentum, conuentionem ſignificat - Zgoda, bunt.
6:
Conuenticulum, Exiguus conuentus, [...] pro conuentu ſeditioſorum, aut ſceleratorum - Taiemną ſchaczka, małę zebranie.
7:
Conuentio - Vgoda ſpolną
8:
Conuerbero, [...] Verbero - Biye.
9:
Conuerro, [...] Simul verro, [...] verro - Zmiatuie, zgarnuie.
10:
Conuerſe, [...] nitide - Chędogo wcziſtoſzczi.
11:
Conuerto, Verto, viciſſim retro commeo, aſpectum aliquo refero - Obracąm.
strona: 256b
1:
Conuerſus - Obrocony.
2:
Conuersio, Circumuectio, mutatio - Obrot.
3:
Conuerſus, Conuerſio - Nawroczenię.
4:
Conuerſo, verſo - Vſtawnie obracąm.
5:
Conuersatio, Conſuetudo, familiaritas - Obcowanie, towarziſzenie.
6:
Conueſtio, Veſtio, exorno - Prziodziewąm.
7:
Conuexo, Vexo - Smęce, wexuie, skrobię
8:
Conuexus - Wkrąg nagyety, iakowe ieſt niebo.
9:
Conuexitas - Wkrąg sklepienię.
10:
Conuexio, Conuexitas - Ogieczię.
11:
Conuibrare - Wycziagąm.
12:
Conuicium, Contumelia [...] conuocium, mutata litera - Złorzeczenię, ſziderską mowa.
13:
Conuiciolum - Małe zelzenię.
14:
Cinuicior, Contumeliam dico - Złorzeczę.
15:
Conuiciator, Qui conuicium dicit, vel facit - Potwarcza.
strona: 257a
1:
Conuinco, Vinco, arguo, redarguo, euinco - Zwiczieząm.
2:
Conuiuo, Simul viuo, et commeſſor - Społem bieſziaduię.
3:
Conuiuor, Conuiuium facere, Conuiuium agere, epulas dare - Goſzcziemąm, bieſziaduie.
4:
Conuiuator, [...] qui parat conuiuium - Goſzczie cęſtuiaci.
5:
Conuiua, Socius ad epulas, conuictor - Do goſzcziny wezwany, goſzc.
6:
Conuiuium - Obiąd dlia goſzczy.
7:
Conuictor, [...] quotidianus conuiua - Społem do ſtoły chodzący, towarziſz ſtołowy.
8:
Conuictus, Conuerſatio, et commercium: quod qui vna verſantur, ſaepe etiam vna viuant, et epulentur - Ziwnoſzcz poſpolitą, ſpolne mieſzkanie y iedzenie.
9:
Conuiuale, Quod ad conuiuium pertinet - Do bieſziady goſzcziny przinąlezący.
10:
Conuoco, Congregare, ſimul vocare - Zwołiwā.
11:
Conuocatio, Conuentus, congregatio - Obeſłanie, zwołanie.
12:
Conuolo, Simul volare, [...] concurrere, ſiue feſtinanter conuenire - Społem latąm, zlatuię ſzie.
13:
Conuoluo, Simul voluo - Zwiyąm.
14:
Conuoluolus, Vermiculus minor eruca, erodens pubeſcentes vuas, quem alij Voluocem appellant - Robączek ktori vmotąwſti ſzie winnie, grona pſuię.
strona: 257b
1:
Conus - Sziſzka. Nux pinea ¶ In galea item Conus appellatur ſummus apex in acuminatam diſinens figuram - Szpica v helmu.
2:
Conuulnero, Vulnerare, vel multis vulneribus afficere - Srodze raniąm.
3:
Conyza - Chlaſtana. [...] Cunilago
4:
Cooperator - Spolnie robiąci.
5:
Cooperio, Tego - Nakriwąm
6:
Coopertus - Nakrity.
7:
Cooperculum - Pokriwka.
8:
Coopto, Lego, eligo, recipio, allego - Wizwaliąm, wibierąm.
9:
Cooptatio, Electio, conſtitutio - Przyeczię wtowarziſtwo.
10:
Coorior, [...] oriri - Powſtawąm, poczinąm ſzie.
11:
Copes, ſiue Copis, [...] Copioſus - Hoiny, zbitni.
12:
Cophinus - Koſz. [...] corbis; vas [...] ruſticum e vimine contextum.
13:
Copia -
strona: 258a
Doſtatek hoinoſzc. ¶ Copia [...] In plurali [...] ſignificat exercitus multitudinem - Huff zołniersky.1:
Copiosus, Abundans - Maietny, hoiny.
2:
Copiose, Abunadanter - Hoinie, bogaczie.
3:
Copior, [...] copias cogere - Zołnierze przimuię.
4:
Copo, [...] Caupo - Karczma.
5:
Copta - Gniotka kukiełka. Panis duriſſimi genus
6:
Copula, Vinculum vel nexus, quo aliquid copulatur, hoc eſt, coniungitur - Sfora, związek.
7:
Copulo, Colligo, vincio, coniungo - Złacząm, zwiezuię, ſpaiąm.
8:
Copulatus, Connexus, coniunctus - Związany, złączony.
9:
Copulatio, Connectio, coniunctio - Złaczenię, związanię.
10:
Copulate, coniuncte - Złaczenie.
11:
Coquo, [...] cibum eſui aptum reddo -
strona: 258b
Warzę.1:
Coquito, [...] Coctitare - Vſtawnie warzę.
2:
Coquinari, [...] coquinariam artem exercere - Kucharrzstwem ſzie bawic.
3:
Coctus, Quod crudum non eſt, ſed aſſum, elixum, aut frixum, aut alio modo eſui aptum redditum - Varzony.
4:
Coctio, Ipſe coquendi actus - Warzenię.
5:
Coctiatoria vaſa [...] Cocinatoria, id eſt, Coquinatoria - Naczinie albo ſprzęd warzęnni.
6:
Coctiuus, Quod facile coquitur - Mieky do warzenią.
7:
Coctilis - Vwarzony.
8:
Coctibilis, Quod facile coquitur - Warżiſti.
9:
Coquina, Locus in quo dapes coquuntur - Kuchnią.
10:
Coquinarius, Quod ad coquinam pertinet - Kuchenni, kucniowi.
11:
Coculum, Vas aeneum coctionibus aptum - Kocziełek wktorim warzą.
12:
Coquus, ſiue Cocus, Qui cibos coquit - Kuchąrz.
13:
Coquulus, Paruus coquus - Kuchezik.
14:
Cor - Serce.
strona: 259a
1:
Corculum - Serdeczko.
2:
Cordatus homo, Prudens, qui ſolertia multa pollet et ingenio - Serca męskiego mąz, mądri y rozumny, biegły.
3:
Cordate, Sapienter, prudenter - Mądrze męznie.
4:
Cordolium, Commiſeratio, et quaſi dolor cordis - Smutek boleſ na ſerca.
5:
Coracinus - Czarni iako kruk. [...] Coruinus, color niger.
6:
Coralium - Korąll.
7:
Coram - Przed, woczi. [...] Clam
8:
Corambe - Kąpuſta. [...] braſſicam vocamus
strona: 259b
1:
Corbis, Vas ex viminibus factum, Caniſtrum - Koſz.
2:
Corbula - Koſzik.
3:
Corchorus - Wroble proſso, muſzec.
4:
Cordus, Quod ſerotina foetura natum eſt - Potraw, pozny vrodząy.
5:
Cordyla -
strona: 260a
Rodząy małich ribek morskich.1:
Coriago - Prziroſznienie skory do mieſſa.
2:
Coriandrum - Koriander.
3:
Coriaginoſus - Parchowati. qui coragine [! = coriagine] laborat
strona: 260b
1:
Corion - Zwoneczky, S.ianáziele.
2:
Corium - Skora.
3:
Coriaceum, Quod ex corio eſt - Skorzany.
4:
Coriarius, Qui coria concinnat - Garbąrz.
strona: 261a
1:
Cornix - Wrona.
2:
Cornicula - Wronka.
3:
Cornu, et [...] Cornus - Rog.
4:
Cornuarius - Ten ktori trąbi zrogu czini. Qui cornua militaria fabricat.
5:
Corneſco - Twardzeie iako rog.
6:
Corniculum - Rozek.
strona: 261b
1:
Corniculatus - Rogati.
2:
Cornicen, Qui cornu canit - Piſzczek na roga graiący.
3:
Corniger, Gerens cornus - Rogaty.
4:
Cornipes, [...] corneos habens calceos - Zrogatimy nogamy albo botamy.
5:
Cornutus, Quod habet cornua - Rogaty.
6:
Corneus - Zroguvcziniony.
7:
Corneolus - Rozeczek.
8:
Cornus - Głog.
9:
Cornum, Fructus arboris corni - Iagodi głogowe.
10:
Corneus, Quod ex corno eſt - Głogowy.
11:
Corona, Sertum - Wieniec.
strona: 262a
1:
Corolla, Parua corona - Wiąnek.
2:
Corollarium, [...] id, quod additum eſt ſupra menſuram - Prziczinek, naddatek.
3:
Corono, Coronam capiti impono - Koronuię.
4:
Coronatus, Corona donatus, qui coronam habet in capite - Koronowany.
5:
Coronarius, Qui coronas nectit - Robiący korony, albo wience wiyąci.
6:
Coronarius, Quod ad coronas pertinet - Wſzeliaką rzecz sktorey wience albo koroni czinimy.
7:
Coronamentum, Coronarum materia - Materyą do wiencow ſpoſsobną.
8:
Coronis, Summitas, ſeu apex alicuius rei - Wierch budowanią, wirzchołek.
strona: 262b
1:
Coronopus - Wronią noga.
2:
Corpus, [...] quicquid tactu percipitur - Cziało.
3:
Corpuſculum, paruum corpus - Cziąłko.
4:
Corpulentus, Obeſus, grauis, pinguis - Czieltſty, miąz ſzy, tłuſty.
5:
Corpulentia, Carnoſitas - Miąſzoſzc cziała.
6:
Corporale, Corporatum, corporeum, corpus habens, quicquid tangi demonſtrarique poteſt - Rzecz ktorą moze bicz widzaną, y dotkniona.
7:
Corporaliter - Czieleſnie.
8:
Corporeus, Corporalis, corporatus, concretus - Cziało na ſobie maiący.
9:
Corporo, Cogo, coagmento, et in vnum corpus redigo - Wiedno cziałołacze, ſpoliam.
10:
Corporatio, Quantitas vel habitus corporis - Cziała podſtata, ſtąn.
11:
Corporatura, Corporis quantitas, hoc eſt, habitus et ſtatus ipſius corporis - Cziała kſztałt.
strona: [263]a
1:
Corrado, Simul rado, concerno, congrego - Zgromadząm, ſtruduoſzczią zbierąm.
2:
Correpo, Repo, irrepo - Czołgąm ſzie, lieze
3:
Corrideo, Simul rideo - Weſpoł ſzie skim szmieię.
4:
Corrigia, Cingulum quo cingimur - Paſs, rzemien.
5:
Corrigo, Emendo - Poprawiąm.
6:
Corrector, Emendator - Poprąwca.
7:
Correctio, Emendatio - Poprawienię.
8:
Corripio, Reprehendo, arguo, obiurgo - Karze, ſtrofuię. ¶ Corripio [...] comprehendo, apprehendo - Poriwąm połapiąm.
9:
Correptus, Comprehenſus - Skąrany, porwany.
10:
Correptor - Ten ktori ką́rze, ſtrofuie.
11:
Correpte, id eſt correpta ſyllaba - Krokcze.
12:
Corriuari, Per riuos aquam eundem in locum ducere - Społem zpuſz czic, ſtruzką ziednei do drugiey prziwieſzc.
13:
Corriuatio, Aquae eundem aliquem in locum deductio, ſiue confluxus - Wodi prziwie dzenie na iedno mieiſce.
14:
Corriuales, Qui duo aut plures eandem amicam habent - Spolni gamratowie, ſobie ząirzący miełoſzczy.
15:
Corroboro, Robuſtum et fortem reddo, roboro, confirmo, ſaucio - Vmoczniąm, potwierdząm.
strona: [263]b
1:
Corrodo, Rodendo conſumo, vel [...] rodo - Ogriząm.
2:
Corrogo, Rogo, peto, precibus conuoco et congrego - Przez prozbe zgromadząm.
3:
Corruda, Sylueſtris aſparagus - Szałwią polna.
4:
Corrugo, In rugas contraho - Marſzcze ſzie.
5:
Corrumpo, Contamino, vitio, deſtruo - Pſuię.
6:
Corruptus - Zepſowany, podarkami zwiedzony.
7:
Corruptor, Qui corrumpit, deprauator, ſeductor - Skázca, zwo dzicziel.
8:
Corrupte - Skazenię.
9:
Coruptiſsime - Zepſowanię.
10:
Corruptio - Skaza.
11:
Corruptela, [...] corruptio - Zepſzowanię.
12:
Corruo, Concido, ſimul ruo - Vpadąm, waleſzie nakupę.
strona: [264]a
1:
Cortex - Kora, łub. [...] corium
2:
Corticula - Koreczka, łubek.
3:
Corticosus, Corticibus plenus - łubiaſty powliezony łubem.
4:
Corticatus - Korą obrosły. Quod corticem habet.
5:
Cortes, [...] villarum intra maceriam ſpatia - Choinik.
6:
Cortina, [...] aulaea et vela ad locum aliquem contegendum - Kołdra.
7:
CORVS, Ventus flans ab occaſu ſolſtitiali - wiatr wieiący od ząapadu słonca leczie.
8:
Coruſco, Splendere - Błiskąm ſzie, łſne ſzie.
9:
Coruſcus, Reſplendens, micans -
strona: [264]b
łſnacie ſzie, błiskaiąci ſzie.1:
Coruus - Kruk.
2:
Corycaei - Spiegierze. [...] exploratores.
3:
Corycium - Taiſterka, torba, ſzablatura.
4:
Corydalus - Skowronek.
5:
Corylus - Leſzczina. [...] auellana
6:
Coryletum, Locus [...] frequentibus corylis conſitus - Ląſsek zleſzcziny.
strona: [265]a
1:
Coryphaeus, dux, cuiuſque rei caput et princeps - Wodz, rey wiodący.
2:
Corytus - Saidak, łubie. [...] theca arcuum, ſiue ſagittarum
3:
Coryza - Sapka, ſznupka.
4:
Cos, Lapis quo cultri acuuntur - Osła.
5:
Coticula - Oſſełka.
6:
Cotaria, Locus vnde eruuntur cotes - Mieſce gdze wiłamuią osły.
7:
Coſmographia - Opiſzanie ſzwiata. Mundi deſcriptio.
strona: [265]b
1:
Coſmeta - Komornik, chłopiec ktori pana vbiera, ten ktori dom chedozij. Ornator, ſeruus id familia cui, dominae, dominive exornandi cura incumbit.
2:
Coſmicus - Szwiecki. [...] mundanus.
3:
Coſtae, [...] oſſa illa ſpinae cohaerentia, inteſtinaque ſuo complexu coercentia - Ziebro.
4:
Coſtus, ſiue Coſtum - Wonni korzonek z Arabij, z Indij, ij z Syrij.
5:
Cothurnus - Pułbotek, Tzijwia. Calciamenti genus [...] ſubere ſubleuatum
6:
Cotoneum - Pigwa.
strona: [266]a
1:
Coturnix - Przepiorka.
2:
Cotyledum - Pśirumięn. [...] Vmbilicus Veneris
3:
Couinus - Woz woienni, sktorego, kiedaſz francuzowie byali ſzie. Vehiculi falcati genus, quo Britanni et Galli in praeliis vtebantur.
4:
Coxa, et Coxendix - Hudziecz.
5:
Crabrones, Inſecta volucria, vepis ſimilia, ſed maiora - Szierſzenie.
6:
Crambe - Czarną́ kapuſta.
strona: [266]b
1:
Cranium - łebumarłego. [...] calua capitis, et poculi genus, caluae figuram referens.
2:
Crapula, Comeſſatio, ebrietas - Ob zarſtwo, bolenie głowij po przepicziu.
3:
Crapulor, [...] cibo [...] ſe ingurgitare - Obzerąm ſzie.
4:
Cras, [...] die proxime futuro - Iutro.
5:
Craſtinus - Iutrzei ſzij. [...] proxime adueniens.
6:
Craſtino, [...] Cras - Iutro.
strona: 267a
1:
Craſsus, ſpiſſus, denſus, pinguis ac ponderoſus - Miąſzy, tłuſty.
2:
Craſsamen, Craſſitudo - Tłuſtoſzc, miąſzoſc.
3:
Craſsamentum, Craſſities - Miąſzoſc.
4:
Craſseſcere, [...] Craſſum fieri, pingueſcere - Tłuſzcziec̀, wmiązſz roſzc.
5:
Craſse - Grubie miazſzo.
6:
Crater - Kredenc wielky, czaſza. Vaſis genus capacius
7:
Craterra, [...] Situlam vocamus - Wiadro.
8:
Crates, [...] rara lignorum, vel viminum, vel etiam ferramentorum connexio - Krąta.
9:
Craticula, Crates [...] in qua cibi torrentur - Roſzt.
10:
Cratitius, Quod ex cratibus fit - Krącziaſty.
strona: 267b
1:
Cratio, Occo - Zawłacząm.
2:
Creber, Frequens, denſus - Czeſtij, geſtij.
3:
Crebro, Frequenter - Czeſto.
4:
Crebriter, [...] Crebro - Częſto.
5:
Crebritas, Frequentia et ſpiſſitudo - Vſtawicznoſzcz, czeſtokroc.
6:
Crebreſco, Celeber fio, et diuulgor - Sławnim ſzie ſtaię, rozsławiam ſzie.
7:
Credo, Fidem habeo, fidem adhibeo, fidem tribuo - Wierze. ¶ Credo [...] committere, concredere, commendare et fidei alicuius tribuere - Zwierząm ſzie. ¶ Credo [...] Puto - Mniemąm.
strona: 268a
1:
Creditum, Quod quacunque de cauſa debetur - Dług.
2:
Creditor, Cui aliquid quacunque de cauſa debetur - Ten ktoremu winien ieſtem, poziczacz.
3:
Creditrix - Ta ktorey ieſtem dłuzen.
4:
Credulus, Qui omnia facile, vele temere credit - Latwi do wierzenią.
5:
Credulitas, Credendi facilitas - Latwioſzcdo wieizenia ledczemu.
6:
Credibilis, Veriſimilis, probabilis - Podobny, wiari godny.
7:
Credibiliter, Veriſimiliter, probabiliter - Prąwdziwie.
8:
Cremium - Podpała. ¶ cremium Caro frixa in frixorio - Wiſmazone mieſso.
9:
Cremo, Comburo - Palie.
10:
Cremor, [...] pro lacte expreſſo ex grano aqua macerato - Mączka wicziſzniona zpſzenice albo zieczmienia.
11:
Crenae [...] inciſurae - Kąrb.
strona: 268b
1:
Creo, Producere, gignere - Rodze, ſtwarzam,
2:
Creator, Effector, genitor, conditor - Stworzicziel.
3:
Creatio, Creandi actus - Stworzenię.
4:
Creperus, Dubius - Niepewnij, wątpliwi.
5:
Crepida, Tuſcum calceamentum - Pantoflia.
6:
Crepidarius, Qui crepidas conficit - Szwiec, ktori pantoflie czinij, pantofląrz.
7:
Crepidatus, Crepidis indutus - Pantoflie noſzącij.
8:
Crepo, Sono, percrepo - łuskąm, skwierczę, chrobocę.
strona: 269a
1:
Crepito, Crepitum edo, frequenter crepito - Crobocę.
2:
Crepitaculum, Siſtrum, aereum inſtrumentum, quo manibus percuſſum reddit ſonum - Dzwonek.
3:
Crepitus, Sonitus, [...] qui ex concuſſione et impulſu reſultat - Trząsk, chrup.
4:
Crepundia - Latky. [...] prima munuſcula, quae dantur pueris
5:
Crepuſculum, Lux dubia, quae fit ante ſolis ortum, et ante occaſum - Mrok, czgſten ktorego ſzie łaczy noc zedniem poſpoliczie nawieczor.
6:
Creſco, Augeor - Roſte, przibiwąmnie.
strona: 269b
1:
Creta, Terra tenax - Kreta.
2:
Cretaceus - Krecziaſtij. [...] quae creuit in loco cretoſo.
3:
Cretatus, Quod eſt creta inſperſum - Kretą pobielonij
4:
Cretaefodina, Locus vbi creta eruitur - Gora gdzie krete kopią́.
5:
Cretosus, Quod eſt creta plenum - Pełnij, kretij.
6:
Cribrum, Inſtrumentum ex pellibus ſuillis - Przetak, rżeſzoto, ſzito.
strona: 270a
1:
Cribro, Purgo - Przeſziewąm.
2:
Crimen, Delictum, peccatum, fraus, noxia, maleficium - Wiſtepek, grzech, złoſzc.
strona: 270b
1:
Criminaliter - Zwielkim przewinienim gdzie opocziwoſsc̀ idze.
2:
Criminosiſsime - Vſzczipliwie.
3:
Criminosus, Suſpicioſus, quod criminis ſuſpicionem adfert - Tenktori rad odrugich zle mowij, obzuwacz.
4:
Criminosiſsimus - Vwłoczliwi, vſzczipliwi.
5:
Criminose, Suſpicioſe - Zelzenim, zuwłokąm.
6:
Criminari, [...] culpare, accuſare, contumelioſe reprehendere - Obłigac, falſziwie oskarzac.
7:
Criminatio, Obiectio, reprehenſio, accuſatio - Obełgauie, oskarga, prziſsoczka fałſziwa.
8:
Crines, Capilli - Włoſsij.
9:
Crinalis - Dowłoſsow przinalezącij. Quod pertinet ad crines
10:
Criniger, Qui multos habet crines - Włoſziaſtij.
11:
Crinire, [...] crines emittere - Włoſsi puſzczac.
12:
Crinitus, Quod crines habet - Włoſſi maiącij.
strona: 255a zam. 271a
1:
Crinon - Polna roza. Lilium rubens, [...] Cynorrhodon
2:
Criſpus - Kędzierzaſty. [...] intortus.
3:
Criſpulus - Kędziorka.
4:
Criſpo, Criſpum reddere - Kędziory czinie.
5:
Criſta, [...] conus ille in vertice galli, et aliarum quarundam auium - Grzebien nagłowier, ptaſzey.
6:
Criſtatus - Grzebieniaſty. Qui criſtas habet
strona: 255b zam. 271b
1:
Criticus - Wirokcziniącij, ortel widaiecij. [...] iudicialis, vel iudicem agens
2:
Crithe - Ieczmick. Tuberculum paruum in palpebra
3:
Crocito - Krakąm.
4:
Crocatio, [...] et Crocitus - Krakanię.
5:
Crocodilus - Krokodil.
strona: 272a
1:
Crocodilinus, Quod ad Crocodilum pertinet - Do krokodila naliez ączy.
2:
Crocus, vel Crocum - Szą́fran. [...] Saffranum
3:
Croceus - Zołtawy.
4:
Crocatus, Croco tinctus - Vſzafraniony.
5:
Crocinus, et Croceus, Quod eſt lutei coloris - Zołtawy.
strona: 272b
1:
Crotalum - Dzwonek, cymbał. Crepitaculum
2:
Crotalus - Kraſomowcza. Qui lingua eſt expeditiore
3:
Croton - Skoczek wielki, dziwnedrzewo.
4:
Crudus, Quod coctum non eſt - Szurowij, niedowarzonij.
5:
Cruditas, Ventriculi vitium cibum aegre concoquentis - Szurowoſzcz.
6:
Crudeſcere, [...] crudum vel crudius fieri - Szurowiecz.
7:
Crudelis, Immitis, aſper, durus, inhumanus, ferreusferus - Srogij, okrutnij.
8:
Crudelitas, Saeuitia, inhumanitas, feritas, acerbitas, atrocitas -
strona: 273a
Okrutnoſzcz, ſrogoſzcz.1:
Crudeliter, Atrociter, dure, acerbe - Okrutnie.
2:
Crumena, Loculus - Wacek, mieſzek.
3:
Cruor, Sanguis e vulnere ſparſus et fuſus - Krew poſsoka.
4:
Cruentus, Sanguinolentum, quod cum cruore eſt - Krwawy.
5:
Cruentior - Krwawnieiſzi.
6:
Cruente - Krwawlo.
7:
Cruentius - Krwawiei.
8:
Cruento, Cruore inficio, ſanguine imbuo, funeſto - Vkrwawiąm.
9:
Crupellarii, [...] milites [...] arma geſtantes ex continuo ferro - Zolnierz e wkiriſzie.
10:
Crus, Tota illa pars quae a coxendicis ceruice incipit, et ad extremos pedis digitos pertingit - Golen.
11:
Cruſculum - Golienka.
12:
Cruſma - Cimbał wktori brząkano niewiaſtąm w taniecz. [...] ſiſtrum, et velut cymbalum quoddam tintinabulis refertum, quo geſtientes mulieres oblectabantur
13:
Cruſta, [...] id excrementum, quod [...] ſuper alicuius rei ſuperficie naſcitur - Skorka, brzęg, Pȳana. ¶¶ Cruſta ſoli, gleba - Brełaziemie.
14:
Cruſtula - Skoreczka.
15:
Cruſtare, Cruſtam inducere, et materia aliqua dura integere -
strona: 273b
Nakric skorą, ocziągnąc skorą.1:
Cruſtatus, vt, Cruſtati parietes, id eſt cruſta marmoris intecti - Marmurowa ſcziana.
2:
Cruſtoſus, quod cruſtam habet - Skorzaſtij.
3:
Cruſtulata, Placentae genus, quod et Cruſtulum - Oſsuch.
4:
Cruſtum, [...] fruſtum eorum quae comeduntur - Kąſsek kabałek, skibka, stuczka
5:
Crux, Furca, patibulum in quo damnati figuntur - Krziz, ſzubienica.
6:
Crucio, Torqueo, affligo, Excrucio - Dręczę, trąpie.
7:
Cruciatus, Tormentum, afflictio - Dręczenie, meka.
8:
Cruciamentum - Vtrapienie.
9:
Cruciabilitas - Trąpienie.
10:
Cruciabiliter - Zutrapienim.
11:
Crucifigo, In crucem tollo - Nakrziz zawieſząm, krzizuię.
12:
Crypta - Gruba, iaskinia. Cauerna, vel teſtudo ſubterranea
13:
Crypticus - Zkritij pod zemią. Significat occultum et ſubterraneum.
14:
Cryptoporticus - Chlodnik.
strona: 274a
1:
Cryſtallus, et Cryſtallum, Gemma candida et pellucida - Kriſztął.
2:
Cryſtallinus, Quod eſt ex cryſtallo - Krifztałłowi.
3:
Ctenes - Przednie zęby. Quatuor [...] dentes anteriores
4:
Cubitus, vel Cubitum, Curuatura brachij, vbi lacerto iungitur - Lokiec.
5:
Cubitalis, quod eſt longitudinis vnius cubiti - Nałokiec wiſzsoky.
6:
Cubitale - Lezę, ſpię.
7:
Cubo - Spię liezę.
strona: 274b
1:
Cubito, Saepe cubo - Vſtawicznie ſpie.
2:
Cubatus, Cubandi, ſiue dormiendi actus - Lezenie, ſpanie.
3:
Cubile, Lectus - łoze.
4:
Cubiculum, Locus vbi cubile et lectus poſitus eſt - Komnata do ſpanią,
5:
Cubicularius, Qui in cubiculo miniſtrat, Cubiculi miniſter - Odłoznij.
6:
Cubicularis, Quod ad cubiculum pertinet - łozniczij, do komorij przinalezacij.
7:
Cubitor - Oſpalca.
8:
Cubus - Czworo graniaſtij.
9:
Cucubo - Puhąm.
10:
Cuculio, [...] genus pilei viatorum - Kaptur.
11:
Cuculus - Kukułka, gzegzołka,
12:
Cucullus - Kapica.
strona: 275a
1:
Cucullatus, Qui cucullo indutus eſt - Tenktori kapicze noſzi.
2:
Cucuma, Vas aeneum, calefaciendae aquae idoneum - Koczieł, garniec miedzany.
3:
Cucumer, ſiue Cucumis - Ogorek.
4:
Cucumis anguinus, ſiue ſylueſtris - Ptáſzy ogorek albo, pſſi ogorek.
5:
Cucumerarium, Locus cucumeribus conſitus - Mieſce ogorkami poſſiąne.
6:
Cucurbita - Bania korbas.
7:
Cucurio - Pieȳę, skrzeczę iako hur.
8:
Cudo - Kuię.
strona: 275b
1:
Cuias - Zkądeſz. Vnde
2:
Cuius - Czeij.
3:
Cuiuſmodi - Iakij.
4:
Culcitra - Pierznik, materacz, ſpodnią pierzina.
5:
Culcitrula - Pierzinką.
6:
Culeus - Baniaskorzanią, tłomok. [...] Culeum
7:
Culex - Komor.
8:
Culina - Kuchnią.
9:
Culmen, Vertex, faſtigium - Wierzch domu.
10:
Culmus, Frumenti calamus, a radice vſque ad ſpicam -
strona: 276a
Zdzbło.1:
Culpa, Cauſa, meritum, crimen - Wiſtępek, winna.
2:
Culpo, Culpae do, culpae alicuius tribuo, in culpa pono, reprehendo - Ganie, winnuie
3:
Culpatio, Reprehenſio - Ganienie.
4:
Culpito - Vſtawicznie ganie.
5:
Culter, [...] omne inſtrumentum quo aliquid ſcinditur - Noz.
6:
Cultellus - Nozik.
7:
Cultellatus, Formam cultelli habenas - Podobni nozowy.
8:
Culullus, Calix fictilis - Gliniany, zdzbanek.
9:
Cum - Skiem. ¶ Cum [...] Quando - Kiedy.
strona: 276b
1:
Cumera - Skrzinia wktorei zito chowaią. Vas [...] quo frumenta conduntur
2:
Cuminum, ſiue Cyminum - Kmin.
strona: 277a
1:
Cumulus, [...] maiorum rerum veluti aceruus - Kupa.
2:
Cumulo, Implere, coaceruare, et quaſi ad cumulum addere - Zgromadząm.
3:
Cumulatio, [...] plurimarum rerum vel actionum coaceruatio - Zgromadzenie.
4:
Cumulatim, [...] aceruatim - Wkupie.
5:
Cumulate, Abundanter - Hoinie, doſtatnię.
6:
Cunae, et Cunabula - Kolebka.
7:
Cuncti, Omnes, toti, vniuerſi, quaſi coniuncti - Wſziſcy, ſpolnie.
8:
Cunctor, Moror, remoror, differo, procraſtino - Bawie ſzie, przewłącząm.
9:
Cunctatio, Tardatio, mora - Ocziąganie, bawienie.
10:
Cunctator, Dilator, procraſtinator - Odkładacz, oczekacz, nieſtroy, zabąwca.
11:
Cunctans - Dlugo miſliaczy.
12:
Cunctabundus - Ocziegliwy.
strona: 277b
1:
Cunctanter, Cum mora - Leniwo, poſtawaiącz.
2:
Cuneus, Inſtrumentum [...] quo finduntur ligna - Klin.
3:
Cuneolus, [...] clauus ligneus quo duo vel plura tigna connectuntur - Klamra.
4:
Cuneare, [...] cuneis adactis firmare - Zakliwiąm.
5:
Cuneatus, Quod eſt in formam cunei factum - Kliniaſtij.
6:
Cuneatim, Per cuneos - Wklin, naukoſz.
7:
Cuniculus - Krolik. ¶ Cuniculus, foramen ſub terra occultum - Gąnek pod ziemią, podkopanie.
8:
Cunicularius, qui ſub terris cuniculos fodit - Podkopiwacz.
9:
Cuniculosus, Plenus cuniculis - Mieſce gdzewielie taiemnich, gąnkow.
strona: 278a
1:
Cunila - Bazanowiecz.
2:
Cupa, ſiue Cuppa, Vas vinarium amplum - Pol kuffa.
3:
Cupedia, cibi lautiores et ſuauiores - Lakotky.
4:
Cupedinarium forum - Rinekgą́ze pokarmi przedawaią.
5:
Cupedinarius, Qui eſculenta et poculenta delicatiora cocta vendit - Paſztetnik.
6:
Cupio, Opto, deſidero, aueo, exopto, expeto, appeto - Pozadąm.
7:
Cupiens, Cupidus - Pozadliwy.
8:
Cupitus, Exoptatus, expetitus - Ten ktorego ſobie ziczimy.
9:
Cupitor - Poządacz.
10:
Cupienter - Pozadliwie.
11:
Cupidus, Auidus, ſtudioſus, appetens, amans, obſeruans - Poządliwy.
12:
Cupide, Studioſe - Chetliwie.
13:
Cupido, pro cupiditate - Wielka ządzą.
strona: 278b
1:
Cupiditas, Auiditas, libido, deſiderium, ſtudium, amor - Poządliwoſzcz, ządzą.
2:
Cupreſsus - Cijpris.
3:
Cupreſsinus, Quod ex cupreſſu confectum eſt - Cypriſswoij.
4:
Cupreſseus, Quod ex cupreſſu confectum eſt - Czijpriſsu vczinionij.
5:
Cupreſsetum, Locus cupreſſis conſitus - Mieſce cijpriſſem oſsadzone.
6:
Cupreſsifer, Ferens cupreſſos - Cijprij rodzącij.
7:
Cuprum, Genus quoddam aeris, AEs cyprium - Miedz.
8:
Cupreus - Miedziane naczinie. Cupreum vas.
9:
Cur, [...] Quare - Czemu blą czego?
10:
Cura, Solicitudo, anxietas - Staranie, troska.
11:
Curiosus, Nimium in inquirendo aut re aliqua agenda diligens - Chcziwij do poznanią kazdeij rzeczij, biegłij.
strona: 279a
1:
Curiositas, Nimia cura, nimia diligentia - Piſnoſcz, opatrnaſcz.
2:
Curiose, Diligenter - Dbalie, doſtatecznie.
3:
Curia, Sedes ac templum publici conſilij - Rątuz dom radny.
4:
Curiales, [...] qui ſunt eiuſdem curiae - Radni panowie, ſplnie radzący dobrim poſpolitim.
5:
Curio, Sacerdos curiae - Nąwizſzy radni pąn, ſprąwca wſziſtkiey radi, cakowi ieſt marſzolek vnąs.
6:
Curo, Operam dare, in re aliqua elaborare, rei alicui ſtudere, incumbere, diligentiam curamque adhibere - Starąm ſzie.
strona: 279b
¶ Curo [...] mederi, curationem adhibere - Leczicz.1:
Curatus, Cum diligentia et cura factus - Oppatrzonij.
2:
Curate, Accurate - Pilnie.
3:
Curator, procurator - Dozorca, ſprąwca.
4:
Curatio, Cura, prouincia alicui delegata, procuratio, munus - Dozrzenie, opiek.
5:
Curatoria, Munus curatoris adulti - Opieka.
6:
Curax, Diligens, curae et vigilantiae plenus - Pilnij.
7:
Curculio - Robąk kaſzczizijto, mol zitnij.
strona: 280a
1:
Curis - Kopya.
2:
Curmi, Ex maceratis et coactis frugibus potus - Piwo.
3:
Curotrophium - Dom ſzierotkow. Domus alendis pueris deſtinata
4:
Curro - Bieze.
5:
Currens - Biezący.
6:
Curſo, Saepe, vel multum curro - Biegąm.
7:
Cursito - Przebiegąm ſzie.
8:
Cursus, et Curſio, Currendi actum ſignificant - Bięg.
9:
Cursor, Qui currit - Poſzel, kurſzor, biegacz, posłaniecz.
10:
Cursorius, Quod ad curſum pertinet - Do biegu ſpoſzobny.
11:
Curſim, Currendo, curſu - Biegiem, wskok.
12:
Currus, Vehiculum - Kotczy, woz.
strona: 280b
1:
Curriculum, Breuiſſimum vehiculi genus - Wozek lekij do prętkiei iazdij. ¶ Curriculum, [...] pro curſu ipſo - Bieg.
2:
Curriculo, [...] Curſim - Wskok biegiem.
3:
Curruca - Piegza.
4:
Curtus, Breuis, paruus, mutilus - Krotkij, kęſij.
5:
Curto, diminuo - Vkrącąm vrzezuie.
6:
Curuus, Inflexus, tortus - Krziwij.
7:
Curuo, Flecto, vel curuum efficio - Nakrziwiąm, nachiląm, naginąm.
8:
Curuatus, Flexus - Nakrziwionij.
9:
Curuatio, Flexio - Nakrziwienie.
10:
Curuatura, Curuatio, flexio - Nagieczie.
11:
Curuamen, Curuatio, ſiue curuitas - Nachilnoſzc.
12:
Curueſco, Curuus fio - Krziwim ſzie ſtaie.
13:
Curuipes, Qui curuos pedes habet - Tenktori ma nogi krziwe.
strona: 281a
1:
Curuifrons, qui frontem curuatam habet - Tenktori ma nakrzi wione czolo.
2:
Cuſpis, Acuta pars gladij, haſtae, claui, et huiuſmodi - Spinka, kōieczu noza, igly miecza, etc.
3:
Cuſpido, Cuſpidem rei alicui induco - Zakoncząm, zaoſtrząm.
4:
Cuſpidatus, Qui cuſpidem habet - Konczaſty.
5:
Cuſpidatim, [...] acute, et ad ſimilitudinem cuſpidis - Na ſztich, zakoncziwſzy.
6:
Cuſtos, Qui rem aliquam tuetur et curat - Stroz.
7:
Cuſtodio, Seruo, obſeruo, adſeruo, tueor, priuata cuſtodia contineo - Strzege, chowąm.
8:
Cuſtodia, Praeſidium, vigiliae, excubiae - Strąz wacha. ¶ Cuſtodia [...] pro ipſo loco, in quo quis cuſtoditur, hoc eſt, pro ipſo carcere - Taras. ¶ Cuſtodia [...] pro eo, qui cuſtodit - Wiezien.
9:
Cuſtodia - Wiezienie. [...] vincula
10:
Cuſtodite - Oſtroznie. [...] ſtudioſe, [...] intelligenter, [...] parce
11:
Cutis, Pellis, ſiue corium - Skora.
strona: 281b
1:
Cuticula - Skorka.
2:
Cyamus - Soczowicza, albo teſzwielogroch.
3:
Cyanos - Turkus.
4:
Cyaneus, [...] caeruleus, quod [...] cyani gemmae colorem refert - Bławotny, błokitny.
5:
Cyatus - Kuflik.
6:
Cyathiſſo, Potum ſubminiſtro - Naliewąm wkubek, przipiyąm.
strona: 282a
1:
Cybiſteres, Vrinatores - Norkowie.
2:
Cyclaminus - Chleb ſzwiny.
strona: 282b
1:
Cydonitem apellat Palladius cibum ex cydoniis decoctis, et melle cofectum - Pigwowi confect.
2:
Cygnus, vel potius Cycnus - łabęcz.
3:
Cygneus - Szwietni bialy.
4:
Cylindrus, Omne quod volubile eſt, qualis columna, teres - Wſzeliaką rzecz okrągłą iakowi slupbiwą kamienny albo drzewiany, wąłek.
strona: 283a
1:
Cylindraceus, Quod habet formam cylindri - Wdłuz okrągły, wałkowaty.
2:
Cyma - Pą́czek kapuſtny, albo zioł inſzich, ktore liſt rozwiiąia, ſzczecz zzioł, ſteglik naziołach.
3:
Cymba, Genus nauis piſcatoriae - Czołu.
4:
Cymbula - Czołnek.
5:
Cymbalum - Cymbalik. Inſtrumentum muſicum, quod in ſacris Matris deorum tympanis habebatur.
6:
Cymbaliſsare, Cymbala quatere - Dzwonkamy brzakąm.
7:
Cymbaliſtes - Brzękacz. Qui pulſat cymbala
8:
Cymbion -
strona: 283b
Kuflik na kſztałt czołnu vcziniony. Poculi genus [...] oblongum et anguſtum1:
Cyminum - Kmin.
2:
Cynanche - Dichawica. Morbi genus [...], ſpirationis difficultatem, et ſuffocationis periculum afferens, [...] Angina
3:
Cynips - Bąk, mucha ſzczipiącz konie albo pſy. Muſca minutiſſima longis cruribus, in capite habens roſtrum, quo proferat cutem animalium.
strona: 284a
1:
Cynodontes - Oſtre zakoncziſte zębye. Dentes qui [...] Canini appellantur
2:
Cynogloſsos, ſiue Cynogloſſum - Pſzi iezik.
3:
Cynomyia - Pſzią mucha. Muſca canina
4:
Cynorrhodon - Polną rozą. Rubentis lilij flos, [...] Roſam caninam dicas. [...] Roſa ſylueſtris
5:
CYNOSVRA - Gwiazd ſziedm, babky poſpoliczie rzekacze, albo iak ie Aſtrologowie naziwaia niedwiedziem mnieiſzim P. G. Sydus ſeptentrionale, ex ſeptem conſtans ſtellis, quod et vrſam minorem appellamus, [...] Phoenice
strona: 284b
1:
CYPRVS, [...] Liguſtrum- Kruzyna.
2:
Cypſeli - Irzykoroie. [...] Apodes
strona: 285a
strona: 285b
1:
Cytinus - Kwiat odgranatowego iabłka. Flos mali Punicae ſatiuae
strona: [286]a
D1:
DACIA - Wołłoską zeſmia.
2:
Dacus - Wołoſzin. Quod e Dacia.
3:
Dactylus - Paliec.
4:
Dactylus [...] digitus: [...] Dactylotheca, [...] pro tegumento manus, vel digitorum - Paliuch.
5:
Dactylion, Graeci aunulumanulum dicunt - Pierſzczen.
6:
Dactylotheca - Skrzinka wktorei chowaią pierſzczenie. Annulorum capſula, [...] capſula ſiue arcula vbi quid reponitur.
7:
Dactylis - Miąſzy iako paliec.
strona: [286]b
1:
DAEMON - Angoł dobri albo złi wſziſtko wiedząci. Deus, ſiue ſapiens
2:
Daemonium - Diabelſtwo. [...] daemon, numen, Deus.
3:
DALMATIA - Słowianska zemia.
4:
Dalmata - Słowak. Qui ex Dalmatia eſt.
5:
Dalmaticus - Słowienski.
6:
Dama, Genus caprae ſylueſtris - łania.
7:
Damaſſonium - Wodna bábká.
8:
Damium - Taiemną ofiara. Sacrificij genus, quod in operto fiebat
9:
Damnas, [...] Damnatus - Skązany, potępioni.
10:
Damnum, [...] Iactura, detrimentum, incommodum, malum - Szkoda.
11:
Damnifico, Damnum infero - Vſzkadząm.
12:
Damnigerulus - Szkodnik.
strona: [287]a
1:
Damnoſus, Damnum vel detrimentum habens coniunctum - Szkodliwy.
2:
Damnose, Periculoſe - Szkodliwie.
3:
Damno, condemno, improbo, conuinco - Potepiąm, ganie, gardze.
4:
Damnatio, Condemnatio, calamitas - Potepienię.
5:
Damnatorius, Quod damnationem adfert, quod condemnationem habet coniunctam - Rzecz nieaką vpadek y potęepienie przinoſzącą.
6:
Damnatus - Potepiony, zkązany.
strona: [287]b
1:
Daniſta, Foenerator, creditor - Lichwiąrz.
2:
DANTISCVM - Gdąnsk.
3:
DANVBIVS - Donąy.
4:
Daphnoides - Krząk bobkowy.
5:
Daphnon - Ogrod bobkiem oſsadzony. Lauretum dicimus, hoc eſt, locum multis conſitum lauris.
6:
Daps - Pokąrmy piſznie narządzoni.
7:
Dapino, [...] dapes paro - Pokarmi narzadząm.
strona: 288a
1:
Dapsile, Abundanter, laute, copioſe - Obficzie, hoinie.
2:
Dapsilis, Abundans, largus, liberalis - Hoiny, ſzczodri.
3:
Dapsiliter, Dapſile, laute - Szczedrze.
4:
Dardanarii, Qui omnia praeemunt, vt aliquando carius vendant - Przekupniowie.
5:
Dasypus - Krolik albo zaiąc. [...] leporem, aut [...] cuniculum vocamus.
strona: 288b
1:
Daucus - Oleſznik perperam Markiew.
2:
Dautia, quae et Lautia dicimus - Vpominek posłom dani. Munuſcula, quae dantur legatis hoſpitij gratia.
3:
Dea - Boginy.
4:
Deacinatus - Wicziſzczony zwinnich iądrek.
5:
Dealbo, [...] album reddo, [...] album tectorium induco - Obieląm.
6:
Dealbatus, [...] albo inductus colore - Pobieloni.
7:
Deambulo, Ambulo, inambulo - Przeckhodzę ſzie.
8:
Deambulatio, Ambulatio - Przechączka.
9:
Deamo, Valde et ex animo amo - Serdecznie miełuię.
10:
Dearmatus exercitus, hoc eſt Exarmatus, id eſt, armis ſpoliatus - Ten ktoremu bron odietą.
11:
Deartuo, Artus incido, artus adimo, et eripio - Rozſiekuię, pozłonki wibierąm.
12:
Deauro, Inauro, auro tego - Pozłacąm.
13:
Debacchari, [...] prae ebrietate furere bacchari -
strona: 289a
Ozarſzi ſzie ſzaleie.1:
Debellare, Bello vincere vel capere - Zwiczięzic, zwoiowac.
2:
Debellatus, Victus, ſuperatus - Zwoiowany.
3:
Debellator - Zwicziezca na woinie.
4:
Debeo, [...] Teneor, ſeu Debitor, aut Obligatus ſum - Winienem.
5:
Debitor - Dłuznik.
6:
Debitio, Debitum - Dług.
7:
Debitus, Quod debetur - Dłuznoſzc.
8:
Debilis, [...] parum habilis: mancus, infirmus, imbecillus, leuis - Mdły, słaby.
9:
Debilito, Debilem reddo, frango, infringo, minuo, comminuo - Osłabiąm.
10:
Debilitas, Infirmitas - Słaboſzc, mdłoſzc.
11:
Debilitatio - Zemdłenie.
12:
Deblatero - Obzuwąm. [...] ſtulte loqui, [...] Obloqui et confingere
13:
Decachinnari, [...] deridere - Smie chowisko ſtroic.
14:
Decacumino, Cacumen praecido, ſiue cacumine priuo - Wierzch ztracąm, obczinąm.
strona: 289b
1:
Decalogus - Dzieſieczioro przikazanię. [...] decem Legis praecepta
2:
Decanto, Laudo, celebro, diuulgo - Sławie, chwalie.
3:
DECAPOLIS - Dzieſiąci grodow zemia.
4:
Decapulo, Euacuo - Otrzaſsąm, ſtrichuię.
5:
Decarchos, [...] qui decem praeeſt militibus, quem Latini vocant Decurionem - Dzieſiątnik.
6:
Decas - Dzeſziecb częſzczi wſobie maiący. Aliquid decenarium numerum continens.
7:
Decauleſco, Caules vel frondes, amitto - Zdrewniewąm.
8:
Decedo, Abeo, diſcedo - Odchodzę, odſtrepuię.
9:
Rurſus decedere, [...] mori - Vmierą́m.
10:
Deceſſor, [...] qui iam magiſtratu defunctus decedit de prouincia, et ſucceſſori ſuo eam tradit - Vrzedu drugiemu vſtepuiący.
11:
Deceſsio, et Deceſſus, Abitus - Zdanie vrzędu, vſtapienie.
12:
Decem - Dzeſzięc.
13:
December - Grudzien.
strona: 290a
1:
Decempeda - Pręt nadzeſziecz ſtop długy, ktorim rolą wim ierzaią. Pertica qua menſuratur terra
2:
Decempedator, Metator - Rozmierca zemie.
3:
Decemſcalmus, Actuariolum quod decem ſcalmis agebatur - Lodz o dzieſiąci poiazdach.
4:
Decemuiri, Summus magiſtratus Romae - Dzeſziec rąicyrzimſzczy.
5:
Decemuiratus, Dignitas et officium Decemuirorum - Vrząd dzeſziay rąicow wrzimie.
6:
Decennale, Quod eſt decem annorum - Dzieſsiecz letny.
7:
Decies, Vltimus ex denario - Dzieſziec razow.
8:
Decimus - Dzieſziąty.
9:
Decimum - Dzieſziąty rąz.
10:
Decimanus, ſiue [...] Decumanus, [...] decimus - Dzieſziaty.
11:
Decimae, ſiue Decumae, ſignificat decimam partem quarumcunque rerum, quae ſoluitur principibus - Dzieſzeczina.
12:
Decimo, [...] decimam partem detrahere - Dzieſzeczinę, wibierąm.
strona: 290b
1:
Decerno, Statuo, conſtituo, definio, conſilium capio, iudico, cenſeo, ſancio - Stanawiąm, wirok czinię.
2:
Decretus, [...] Definitus, ſiue conſtitutus - Poſtanowioni, vradzony.
3:
Decretum, Statutum, ſententia - Wyrok, vznanię.
4:
Decretorius, [...] pro iudiciario, in quo iudicium ferri poteſt - Rozſątkowy, naznaczony.
5:
Decerpo, Detraho, delibo, excerpo, aufero - Obriwąm, zbierąm.
6:
Decerto, Pugno, dimico - Wąlczę, ſwarzę ſzie.
7:
Decertatus - Zwąlczony.
8:
Decertatio, dimicatio, concertatio - Sfąr, zwada.
9:
Decet, Conuenit, honeſtum eſt, aptum eſt, conſentaneum eſt tempori, loco, ac perſonae - Godzi ſzie, prziſtoy.
10:
Decens - Godząci ſzie. Pulchrum, conueniens et aptum.
11:
Decentiſsimus - Naprziſtoinieiſſi.
12:
Decentia, Conuenientia quaedam et pulchritudo -
strona: 291a
Pięknoſzc, prziſtoinoſzc.1:
Decenter, Pulchre, apte, conuenienter, decore - Prziſtoinie, ſpoſsobnie.
2:
Decido, Abſcindo, amputo - Odrębuię, odczinąm.
3:
Decisio, Determinatio, vel diremptio litium mutuo conſenſu - Zdanie, roſedek.
4:
Decido, Deorſum cado - Spadąm.
5:
Deciduus, Cadens, decidens - Vpadły.
6:
Decidium, pro occaſu - Zaiſczię.
7:
Decipio, Defraudo, impono, capio, circumuenio - Oſzukuię, zdradząm.
8:
Deceptor - Oſzuſt.
9:
Decipula, Inſtrumentum aliquid decipiendi vel auibus, vel muribus idoneum - Lapka.
10:
Decircino, circino, [...] aliquid rotundum facio - Okrąząm.
11:
Deciremis, Nauigij genus, habens decem remorum ordines - Lodz ô dzieſiąci poiazdach.
12:
Declamo, Valde clamo, exerceor, exercendi cauſa oro - Mowi czinię, czwicze ſzie wmiſzlionich oraciaach.
13:
Declamito - Vſtawicznie oracie czinie.
strona: 291b
1:
Declamator, Qui domeſticis, ſcholaſticiſque meditationibus ſe exercet, vt poſtea ſeriis in cauſis ſit paratior - Wmowie ſzie czwiczący na oſſobnim mieiſcu.
2:
Declamatio, [...] domeſtica exercitatio et vmbratilis, et commentatio, quae ſit inter priuatos parietes - Mowa, orahą dla czwiczenią ſzie.
3:
Declamatorius - Do roztropnei mowi przinalezący.
4:
Declarare, [...] aperte monſtrare - Obiaſznic, wiłozic, declarowac.
5:
Declaratio - Obłaſznienie.
6:
Declino - Nachilląm, vſtepuię, waruię ſzie.
7:
Declinatio, Deflexio - Vchilenię, vwarowanię.
8:
Decliuis, Deorſum inclinatus, atque incuruus - Pochiłły.
9:
Decliuitas, Ipſa inclinatio - Pochilnoſzc.
10:
Decollo, De collo depono - Garło odczinąm, ſcziną́m.
strona: 292a
1:
Decolor, Malo colore praeditus, pallidus, quod colorem amiſit - Vſmokotany, niebarewny.
2:
Decoloro, Colore priſtino priuo, aut colorem vitio - Barwe pierſzą trace odeimuię.
3:
Decoloratio - Odmiana barwy.
4:
Decoquo, Paulatim diminuo et coquendo abſumo - Wiwarząm, warzę. ¶ Decoquo [...] conſumo, et rem familiarem dilapido, male rem gero - Vtracząm.
5:
Decoctor, Qui patrimonium conficit, inficiator, fraudator - Vtratnik.
6:
Decoctior, Perfectior, ſuauior - Lepiei wigotowani.
7:
Decoctum, Ius in quo aliquid decoctum eſt - Odwarzenię.
8:
Decoctus - Odwarzoni.
9:
Decoctura - Zwarzenię.
10:
Decor, Pulchritudo [...] quaedam ex decentia rerum perſonarumque - Ozdoba piecknoſc.
11:
Decorum - Ozdoba, prziſtoinoſzc.
12:
Decorus, Pulcher, decens, honeſtus, conueniens, conſonus - Cudny, ozdobny.
13:
Decoriſsimus - Barzo ozdobni.
14:
Decore, Decenter, conuenienter -
strona: 292b
Ozdobnie.1:
Decus, Honor, laus, ornamentum, dignitas, honeſtas - Sława, pocziwoſzc.
2:
Decoro, Orno, honeſto, cohoneſto, celebro - Zdobię, pocziwoſzcz wirzadząm.
3:
Decortico, Corticem detraho - Skorę odzerąm, obłupuię.
4:
Decorticatio - Obłupienię.
5:
Decrepiti, Extremae aetatis ſenes - Staruſzkowie, barzoſtarzy.
6:
Decreſcere, Diminui - Vmnieyſzac, vbywac.
7:
Decubo, Iaceo, quaſi deorſum cubo - Lezę.
8:
Deculco, Calco - Depcę, tłoczę.
9:
Deculto, [...] valde occulto - Kriię.
10:
Deculpatus, Multum culpatus - Zganioni.
11:
Decumbo, Cubo, iaceo, recubo - Lezę, vkładłem ſzie.
12:
Decuplus, Quod rei alicuius quantitatem decies in ſe continet - Dzeſzieczioraky.
13:
Decurio, Quaſi ſenator in municipio, aut colonia - Dzeſziątnik.
strona: 293a
1:
Decuria, Manipulus decem militum, vel aliorum hominum - Rota zdzeſiący męzow.
2:
Decuriare, [...] milites conſcriptos in decurias diſtinguere - Na dzieſiątki rozdielic.
3:
Decuriatio, Diſtinctio et deſcriptio in curias - Na dzieſiątki podzielienie.
4:
Decurionatus, Decuriatus - Miedzi dzieſiąci policzoni.
5:
Decurro, Deorſum curro - Zbiegąm.
6:
Decursus, Actus ipſe decurrendi - Zbiezenię.
7:
Decurtatus, Mutilatus, curtatus - Skrocony.
8:
Decuſsis [...] decem aſſes valebat - Groſzdzieſiec pieniedzi wſobie maiacy.
9:
Decuſſo, [...] ad decuſſis figuram redigere - Nakrziz rżeze.
10:
Decuſsatim, [...] per decuſſes - Nakrziz.
11:
Decutio, Quatiendo deiicio, demeto, decido - Obi-
strona: 293b
iąm, otrzeſsuię.1:
Decuſsus, Decutiendi actus - Ottrzeſionie.
2:
Dedecet, Indecorum eſt, non decet - Nieprziſtoy, niegodzi ſzie.
3:
Dedecus, Ignominia ex re turpiter geſta, probrum, turpitudo - Srąmota, zelziwoſzc.
4:
Dedecor, Inhoneſtus - Zezlony.
5:
Dedecoro, Dedecore afficio - Lzę, ſramocę.
6:
Dedecoroſe, Turpiter - Zſrąmotąm, zzelziwoſcziąm.
7:
Dedico, Conſecro, religioſum facio, religione deuincio - Offiaruię, oddawam.
8:
Dedicatio, Conſecratio - Poſwiecenie, offiarowanie.
9:
Dedignor, Indignum reputo, cotemno - Gardze.
10:
Dedignatio - Vzgarda.
11:
Dediſco, Quod didici obliuiſcor - Po mału ſie oducząm.
12:
Dedo, [...] totum ſubdo, ſiue in manus, poteſtatemve et arbitrium do - Poddaię ſie.
13:
Deditus, Addictus - Ten ktori ſzie poddał w moc drugiego.
strona: 294a
1:
Dedititius, Qui ſe in alterius imperium dedidit, deditus - Poddany, wmoc inſzegohem.
2:
Deditio, Dedendi actus, traditio, ſubiectio, quum quis ſe in hoſtis poteſtatem tradit - Poddanię wmoc nieprziiaczielskąm.
3:
Dedocere, [...] ab eo, quod quis edoctus eſt, deducere - Oduczacz, inaczey vczicz tego com vmiał.
4:
Dedoleo, Non doleo, vel dolore me priuo, vel dolere deſino - Odboliwąm.
5:
Dedolo, Dolabra vel eiuſmodi ferramento, quae ſcabra atque impolita ſunt, leuigo - Hebluię, gładzę.
6:
Deduco, [...] ex ſuperiori loco in inferiorem ducere - Odwodzę.
strona: 294b
1:
Deductio, [...] actus deducendi - Odwiedzenię.
2:
Deductor, Qui honoris cauſa aliquem deducit - Przewodnik, przeprowadzac.
3:
Deductior, Gracilior - Czienſzi.
4:
Deerrare, [...] de via, ſiue ratione declinare - Obłedzic, zabłakac ſzie.
5:
Defaeco, [...] a faece purgo, quaſi faecem detraho - Zdrozdzi chędozę.
6:
Defalcare, [...] tollere et amputare - Odcziąc.
7:
Defamo, Fama priuo, ſicut Diffamo - Pocziwoſzczi vimuie, zelziwąm.
8:
Defamatus - Zelzoni.
9:
Defatigo, [...] laſſum, et labore defectum reddo, defatigationem et laborem affero - Vmecząm ſie, morduię.
10:
Defatigatus, Languens, laſſus, labore confectus - Vmmeczony.
11:
Defatigatio, Laſſitudo - Vſtanie, vmmeczenię, ſpracowanię.
12:
Defendo, Tueor, tego, protego, propugno - Bronię, zaſtepuię.
13:
Defenſor, Qui defendit, propugnator, patronus - Obronca.
14:
Defensio, Propugnatio, patrocinium - Obrona.
strona: 295a
1:
Defenſo - Vſtawniebronię.
2:
Defensito - Vſtawicznie ſzie bronie.
3:
Defero, Affero, confero, offero, tribuo - Daię, obdarząm, deferuię.
4:
Delatus - Prziwiezioni, przinieſziony. ¶ Delatus [...] Accuſatus - Oskarzony.
5:
Delator, Occultus accuſator [...], et calumniator - Taiemny oskąrca, zauſznik.
6:
Delatio, Accuſatio - Czichą skarga.
7:
Deferueo, Feruere deſino, refrigeror, calorem amitto - Przeſtawąm wrac̀.
8:
Deferueſcere, Feruorem amittere - Oppłonąc.
9:
Deferuefacio, [...] valde feruere facio -
strona: 295b
Obwarząm.1:
Defetiſcor, [...] labore deficio - Od roboty mdleię.
2:
Deficio, Deſum, deſciſco, defero - Niedoſtawąmy, vbiwamy. ¶ Deficio [...] diſſentire, recedere ſeu rebellare, deſciſcere, deſerere - Odſtawąm, opuſzcząm.
3:
Defector - Odſzczepienca, odſtępca.
4:
Defectus - Niedoſtatecznoſc.
5:
Defectus, ſignificat penuriam - Niedoſtatek, chudoba, defect.
strona: 296a
1:
Defectio, Receſſio ſeu rebellio - Odſtąpienię, odſzczepienię, odſtanię, odpadnienię. ¶ [...] defectiones in corpore humano - Mdłoſzc̀.
2:
Defectiuus, Quod eſt mancum - Niezupełny.
3:
Defigo, Deorſum figo, implanto, immitto, colloco, pono - Przitikąm.
4:
Defixus, Infixus, haerens in aliquo - Wetknioni.
5:
Definio, Termino, finiendo certos rei [...] terminos praeſcribo - Oznacząm, opiſsuię.
6:
Definitio - Opiſsanię.
strona: 296b
1:
Definitus, Certus, conſtitutus, attributus, aſſignatus - Naznaczony.
2:
Definite, Finite, ſtricte - Znacznie, zrzetelnie.
3:
Definitiuus - Rzecz dougodi przinąleząca.
4:
Defioculus, [...] qui eſt captus vno oculo, quem luſcum alio nomine vocitamus - Oczko, iednooki.
5:
Defit, Deeſt - Nie doſtaie.
6:
Deflagro, Comburor, igne conſumor, conflagro, ardeo - Zgoriwąm, zpaląm ſzie.
7:
Deflagratio, Combuſtio, exuſtio, flamma, ardor - Zpalenię, zgorzenię.
8:
Deflecto, torqueo, curuo - Nachiląm.
9:
Deflexus - Nachilony, skłonioni.
10:
Deflexus, Curuatio, inflexio - Nachiłnoſzc.
11:
Defleo, Deploro - Opłakuię.
12:
Deflo, Flo, vel flando depello - Odmuchię.
13:
Defloccare, atterere [...] tractum a floccis - Zmiekczenię chrzipta.
strona: 297a
1:
Deflorare, [...] conſpurcare, contaminare, vitiare, quaſi floribus et ornatu ſpoliare - Pierſzy kwiat odriwąm, ſzpecę, ſrą moce.
2:
Deflorere, ſiue Defloreſcere, Flacceſcere, flores venuſtatemque amittere - Oktnąc.
3:
Defluere, Deorſum fluere, labi, delabi, influere - Zcziec, oczięc.
4:
Defluus, Defluuium - Zcziek, obłazłi.
5:
Defodio, Sepelio, obruo - Wziemie ſadzę, wgrzebąm.
6:
Defoſsus - Wgrzebiony, wſadzony dozemie.
7:
Defoſsus - Wgrzebienię.
8:
Defoetus, [...] effoetus, hoc eſt, foetui per aetatem inidoneus - Wirodzoni.
9:
Deformo, Foedo, turpo, maculo - Szkaradzę, oſzpecąm.
10:
Deformatus, foedatus - Poſzpeczoni.
11:
Deformatio, Foeditas, macula - Oſzpecenię, oſzkaraſzenię.
12:
Deformis, Turpis, foedus - Szpetny, ſzkarady.
13:
Deformitas, Turpitudo, prauitas - Szpetnoſsc.
strona: 297b
1:
Deformiter - Szpetnię.
2:
Defraenatus, [...] effraenatus, hoc eſt, indomitus, quaſi ſine fraeno - Wyuzdany.
3:
Defraudare, [...] per fraudem cuiquam aliquid intercipere, vel circunuenire aliquem - Oſzukać, zdradzc̀, podeiſsic̀.
4:
Defraudator, Fraudator - Zdrąica, oſzuſt.
5:
Defrico, Frico - Oczierąm.
6:
Defrigeſcere, Frigeſcere - Oziebic.
7:
Defringo, Frango, vel decerpo - Odłamuię.
8:
Defrugo, Omnem fructum exhaurio - Sok albo ſmak wſziſtek wicziskąm, wicziagąm co lepſzego.
9:
Defrutum, [...] vinum decoctum - Przewarzone winno.
10:
Defrutare, Muſtum decoquere, vt inde defrutum fiat - Winno przewarzic.
11:
Defrutarius, Quod ad defrutum pertinet - Do przewarzenią przinąlezący.
12:
Defugere, Recuſare, refugere - Strzecz ſzie, warowac ſzie.
13:
Defundo, Effundo, [...] Fundo - Wiliewąm.
14:
Defungor, Exantio, fungor, perfungor - Pracą odprawiąm.
15:
Defunctorie, Languide et remiſſe -
strona: 298a
Ledaiako.1:
Degener, Qui maiorem ſuorum virtuti non reſpondet - Wirodek, przotkow nienaſzladuiący.
2:
Degenerare, A genere decidere, deflectere, veteres maiorum laudes obterere - Od cnoty ſwich przotkow wiſtępic.
3:
Degero, Defero, gero - Wiwłocze winaſząm.
4:
Deglabrare, Depilare et glabrum facere - Obłupuię, ogładząm.
5:
Deglubo, Corticem eximo, ſiliquam aut folliculum excutio - Wiłuskuię, oskubuię.
6:
Deglutinare, [...] diſſoluere quod glutinatum erat - Rozkleic.
7:
Deglutio - Połikąm.
8:
Dego, Ago, viuo - Ziię, mieſzkąm.
9:
Degrandinat - Grąd padą.
10:
Degraſſor - Lupię, plundruię.
11:
Degrauo, Grauem, et ponderoſum reddo, grauo, deprimo - Obcziaząm.
12:
Degredior, Deorſum gradior - Odſtepuię.
13:
Degrummari, Ad grummae menſuram dirigere - Wipraſzcząm wieden czel.
14:
Degulo, Gula abſumo, abligurio - Przez garło przepuſzcząm, marnie trawię.
15:
Degulator - Zarłok.
16:
Deguſto, Guſto, delibo, leuiter attingo -
strona: 298b
1:
Koſztuię.
2:
Deguſtatio - Koſztowanię.
3:
Dehaurio, Haurio - Czerpąm.
4:
Dehinc, Poſthac, abhinc - Potim.
5:
Dehiſcere, Aperiri, findi, rimas agere - Ziewąm, rozwierąm ſie.
6:
Dehoneſto - Lzę vimuię pocziwosczi.
7:
Dehoneſtamentum, [...] id quod gratiam et honeſtatem alicui rei adimit - Zelzenię, oſramocenię.
8:
Dehortor, diſſuadeo, deterreo, auoco - Odradząm, odwodzę.
9:
Dehortatio - Odradzanię. [...] enarratio exempli, vel rei praeteritae relatio
10:
Deiero, Sancte iuro, iureiurando affirmo - Prziſziegąm.
11:
Deiurium, Iuſiurandum - Prziſziega.
12:
Deiicio, Deorſum iacio, vel deorſum mitto - Zrzucam, wiwracąm.
strona: 299a
1:
Deiectus - Zrzucony, wiwrocony.
2:
Deiectio, Depulſio - Zrzucenie. ¶ Deiectio [...] pro ſubductione alui ponitur - Przepurgowanie.
3:
Deiectus, pro Deiectione - Zrzuconi.
4:
Dein - Potim, zaſzie. [...] deinde, ſiue poſtea
5:
Deinde, [...] poſtea - Potim, inſzim razem.
6:
Deinceps, Deinde, poſtea, poſthac, continuo - Zàs, podrugie.
7:
Deinſuper, [...] deſuper - Zwierchu.
8:
Deintegro, Denuo, a principio - Znowu.
9:
Deintegro - Pſuię, skazam.
10:
Deiugo, Diſiungo - Wiprzągąm.
11:
Deiungo, Diſiungo - Laczę, dzielę.
12:
Delabor, [...] deorſum labor, decido, deuenio - Spadąm.
strona: 299b
1:
Delacero, In partes lacero, conſcindo, conſumo - Rozdzierąm, targąm.
2:
Delachrymare, [...] lachrymas [...] demittere - Oppłakuię.
3:
Delachrymatio - Oppłakanię.
4:
Delaeuo - Gładzę.
5:
Delambo, Lambo - Lizę.
6:
Delamentor, Defleo - Zzalem oppłakuię.
7:
Delanio, Diſcindo - Rozdzierąm, targąm.
8:
Delapidata, [...] lapide ſtrata - Pobrukowanię.
9:
Delaſſo, Caſſo - Vmecząm.
10:
Delauo, Lauo - Obmywąm.
11:
Delecto, et Oblecto, Delectationem habeo, delectationem affero - Kochąm ſzie.
12:
Delectamentum, Oblectatio, voluptas - Rozkochanię.
strona: 300a
1:
Delectabilis - Miełi, ſmaczni.
2:
Delectabiliter - Wdziecznię.
3:
Delectatio, Oblectatio, voluptas, iucunditas - Kochanię, radocsc̀.
4:
Delectatior - Wdziecznieſzi.
5:
Delego, Deputo, praeficio quaepiam meo loco, officio, negotiove exequendo praeficio - Porucząm, zliecąm.
6:
Delegatio, Mandatum, munus, prouincia - Zliecenię, vrząd poruczony.
7:
Delenio, [...] demulceo, vel lenem, hoc eſt, manſuetum reddo - Vmiekcząm, błagąm.
8:
Delenificus, Blandiloquus - Lagodnomowca.
9:
Deleo, Extinguo, induco, abſtergeo, et [...] euerto, perdo et deſtruo - Winiſzcząm, wimazuię.
10:
Deletus, Extinctus, inductus - Wimazany, wigładzoni.
11:
Deletio, Extinctio, inductio - Zmazanię.
12:
Delebile, Quod deleri poteſt - Latwie do zmazanią.
13:
Deletilis, Quod delet - Rzecz ta ktorą zmazuiemy, zczieramy.
14:
Deletitius - To czo mozebic zmazanego.
15:
Deliberare, [...] conſultare, perpendere, deliberationem habere, conſilium capio: item decerno, ſtatuo, certus ſum - Rozmiſzlic ſzie, rozwazic.
strona: 300b
1:
Deliberatus - Rozmiſzlony.
2:
Deliberatus - Rozwazoni.
3:
Deliberator - Rozmisliacz.
4:
Deliberatio, Conſultatio, conſilium - Rozmiſzlenię, rozwazenię naradzenię.
5:
Deliberandus, Deliberans - Rozmiſzlaiąci ſzie.
6:
Delibo, [...] Decerpo, quaſi libando minuo, deguſto - Kostuię.
7:
Delibatorium, Locus delibationi accommodatus - Mieſce do koſztowanią.
8:
Delibatio - Koſztowanię.
9:
Delibro, Decortico librum, id eſt, corticem arbori detraho - Odzierąm, obłupiąmz kori.
10:
Delibro, Ponderare - Wazę.
11:
Delibutus, Vnctus, quaſi oleo aut alio liquore imbutus - Namazany, maſzciami poląny.
12:
Delicatus, Mollis, deliciis plenus - Rozkoſznik, kochanek.
13:
Delicate, Molliter - Rozkoſznię.
14:
Delicia, Tigni genus - Naroznie.
15:
Delicium, et Deliciae, Oblectamentum - Rozkoſz, krotochwila.
strona: 301a
1:
Deliciolum - Kochaninka.
2:
Delico, Explico, explano, interpretor - Wikładąm, obiaſniąm.
3:
Deligo, Lego, eligo, delectum habeo - Wibierąm.
4:
Delectus - Wibrany.
5:
Delectus, Electio - Wibor, wibranię.
6:
Deligo, Ligo, vincio - Prziwiezuię.
7:
Delimo, lima abrado - Piełką odczieram.
8:
Delingo, Lingo - Oblizuię, lyzę.
9:
Delinio, [...] perungo - Pomazuię.
10:
Delinio [...] permulceo, placo, et illecebris quibuſdam allicio - Ogłaskuię.
11:
Delinitus, Captus, deceptus, mitigatus - Oggłaskany, zmiekczony.
12:
Delinitor, Blandus leniſque, moderator - Tenktori ogglaskuie, odmiekcza.
13:
Delinitio, Mitigatio, placatio - Odmiekczenie, oggłaskanie.
14:
Delineo, deſigno et ruditer depingo - Obriſſuię, pierſze linie ocziagąm.
strona: 301b
1:
Delino, Foedo, corrumpo, extinguo - Pomazuię, ſzpecę.
2:
Delinquo, Pecco, et proprie non praetereunda praetermitto - Grzeſze, wiſtępuię.
3:
Deliquium, Defectus - Vmnieiſzenię, vima. ¶ Deliquium animi - Omdlenię.
4:
Deliquum, Minus - Mniey.
5:
Delictum, Peccatum - Bład, wiſtepek, chiba, grzech.
6:
Deliqueo, Deliqueſco, Diſſoluor, liquefio, diffluo - Rozpłiwąm ſzie, roztapiąm ſzie.
7:
Deliquiae - Zczieczenię wody.
8:
Deliquo, Effundo - Odliewąm, przecedzam.
9:
Deliro, De recto decedo - Bładze, ſzaleię.
10:
Delirus, Stultus, inſanus, mente captus - Błedni, ſzalony.
11:
Deliratio, Senilis ſtultitia, error, inſania - Szalienſtwo, głupſtwo.
12:
Delirium, Deliratio, vertigo capitis - Rozumu odſtapienie, ſzalienſtwo.
strona: 302a
1:
Deliteo, Occultor, lateo - Czicho kezę, vliegąm.
2:
Deliteſco - Vliegąm, zakriwąm ſzie.
3:
Delitens - Taiąciſie.
4:
Delitigo - Swarzę ſzie, vſtawne mąm poſwarky.
5:
Delphin, ſiue Delphis, et Delphinus - Deplhin riba.
strona: 302b
1:
Delubrum, Locus in quo Dei ſimulachrum dedicatum eſt - Kośczioł bałwansky.
2:
Deluctor, Luctor - Wpaſsi idę.
3:
Deludo, Irrideo, decipio - Nasmiewąm ſzie, ſzidzę.
4:
Delumbo, Lumbos frango, debilito - Biodri obijąm, ottłuk ąm.
5:
Delumbis, Quod lumbis caret - Biodri niemaiący.
6:
Deluo, Depurgo, diligenter lauo - Obmiwąm.
7:
Deluto, Luto aliquid obduco - Błotem oppluskuię.
8:
Demadeo, Madeo - Ommakrząm, mokri ieſtem.
9:
Demagis, Valde magis - Wieczei.
10:
Demagogi - Pliapaczę.
11:
Demando, Committo, iniungo - Rozkazuię, zliecąm.
12:
Demano. Mano - Zcziekąm.
strona: 303a
1:
Demeare, [...] deorſum penetrare, deſcendere - Stepuię, Schodzę.
2:
Demeaculum, Deſcenſio ad loca ſubterranea - Stapienie, zliſcię.
3:
Dememini, [...] obliuiſcor - Zapominąm.
4:
Demens, Qui eſt mente diminuta, de mente et ſanitate deturbatus, inſanus, amens - Szalony błazen.
5:
Dementia, Amentia, ſtultitia - Szalenſtwo, głupſtwo.
6:
Dementer, Inſane - Szalenie.
7:
Dementio, De mente exeo, deliro, inſanio - Szaleię, rozumu odchodze.
8:
Demento, Deſipio, inſanio - Szalonim czinię, obbłaſniąm.
9:
Dementior, valde vehementer mentior - Barzo kłamąm.
10:
Demereo, quaſi lucror - Zasługuię, wigrawąm.
11:
Demereor, De aliquo bene mereor, concilio, deuincio, placo, beneuolum facio, beneficium praeſto - Laskę zasługuię, słuzbą ſobie zwiczieząm.
12:
Demergo, Immergo, ſub aqua obruo - Ponorząm, zalieuąm wodą.
13:
Demetior, Metior, deſcribo, dimetior - Odmierząm.
14:
Demenſus, Menſuratus - Zmierzony.
15:
Demenſum, menſura [...] frumenti, quam ſeruis admetiebantur ſingulis menſibus domini, ad totius menſis victum - Obrok, ktori sługam dawano na mieſziac.
strona: 303b
1:
Demetitus, Dimenſus, deſcriptus - Opiſsani.
2:
Demeto, Meto - Zzinąm.
3:
Demigrare, [...] de vno loco in alium domicilium transferre, alio ad habitandum ire, diſcedere - Przenieſzc ſzie, wicziągnac zmieſca na mieiſce, przeprowadzic ſie.
4:
Deminuo, Diminuo - Vmnieiſząm.
5:
Demiror, valde miror - Dziwąm ſzie.
6:
Demitigo, MitigioMitigo - Błagąm, głaſzczę.
7:
Demitto, Deorſum mitto, inclino, deprimo - Spuſzcząm.
8:
Demiſsus, Humilis, fractus, ſordidus - Spuſzczony, Pogrązony.
9:
Demiſsio, Animi abiectio, infractio, debilitatio - Spuſzczenię, osłabienię, pokora.
10:
Demiſse, Humiliter - Vnizenię, pokornię.
strona: 304a
1:
Demiurgus, [...] opificem, ſiue artificem ſonat - Rzemieſnik.
2:
Demo, [...] detraho - Odeimuię.
3:
Demptus - Odięty.
4:
Democratia, Imperium populare, principatus populi - Rząd wpanſtwie niektorim człowieka poſpolitego, ktori ſam ſobie arząd wibierą.
5:
Demolior, Deturbo, deiicio, diſturbo - Rozwaląm, rozriwąm, rozmiatąm.
6:
Demolitio, Deiectio, euerſio - Rozrzucenię, zburzenię.
7:
Demolitus, Deiectus, euerſus - Pbarzony, rozmiotany.
strona: 304b
1:
Demonſtro, Monſtro, indico, oſtendo, declaro - Pokazuię.
2:
Demonſtratio - Wiwodne pokazanie.
3:
Demonſtratiue - Pokazanie.
4:
Demonſtrator - Pokazatel.
5:
Demonſtratiuus, Quod demonſtrat - Cokolwiek moze bicz pokazano.
6:
Demordeo, Morſu decerpo - Odkeſsuię.
7:
Demorior, Morior - Odumierąm.
8:
Demortuus - Odumarti.
9:
Demoror, Moror, remoror, retineo - Przemieſzkiwąm, przedłuząm. ¶ Demoror [...] detineo - Zawcziagąm.
10:
Demorari, [...] manere - Przemieſzkiwac.
strona: 305a
1:
Demoueo, De loco moueo, remoueo, dimoueo - Odmykam.
2:
Demugio, Mugitu implere - Riczę, beczę.
3:
Demulceo, Valde ſeu leniter mulceo - Oggłaskuię.
4:
Demulctus, delinitus - Wigłaskani.
5:
Demum, Tandem, ad poſtremum - Zaſzie, nakoniec, potim.
6:
Demurmuro - Markocę, mruczę.
7:
Demuſsata, contumelia, id eſt, diſſimulata, et cum ſilentio indignationeque tranſmiſſa - Krziwd taię przemilcziwąm.
8:
Demutilo, Mutilo - Keſsio czinie, obczinąm.
9:
Demuto, Muto - Odmieniąm.
10:
Demutatio. Mutatio - Odmiana.
11:
Denarius, [...] decenarius, quod decem continet - Dzeſziatnik, groſz wſo-
12:
biedzeſziec pieniedzi albo czeſzczy maiący.
strona: 305b
1:
Denarro, Per ordinem narro - Wilicząm.
2:
Denaſcor, [...] Morior - Vmierą́m.
3:
Denaſo, Naſum aufero - Nos odczinąm.
4:
Denato, [...] deorſum nato, vel ſecundo fluuio nato - Nadoł płine.
5:
Denego, Recuſo, nego - Odmawiąm.
6:
Deni, [...] pro decem - Dzieſiec a dzieſiec.
7:
Denigro, Nigrum facio - Poczerniąm.
8:
Denique, Poſtremo, ad extremum, poſt omnia - Na oſtatek, na koniec.
9:
Denomino, Nomen impono - Mianuię, naziwąm.
10:
Denormare, [...] deturpare, et inaequalem facere - Zkreſsu wiwieſc.
11:
Denoto, Noto, ſignifico, deſigno - Znaczę.
12:
Dens - Ząb.
strona: 306a
1:
Dentio, Dentes emitto - Zębi puſzcząm.
2:
Dentitio, Dentium emiſſio - Zebow roſnienie.
3:
Dentatus, Qui magnos habet dentes, [...] dentoſus - Zębacz.
4:
Denticulatus, Quod ſerrae modo dentatum eſt - Ten ktori zeby rzatkie a oſtre mą iakopiełka.
5:
Dentale, Lignum, cui vomer arandi cauſa inducitur - Drzewno owo na ktore pług wbiią́ią do oranią.
6:
Dentatim, et Denticulatim, [...] ad ſimilitudinem dentium - Zebato.
7:
Dentifrangibulum, [...] pro quauis re, qua dentes confringi poſſunt - Zębotłuk.
8:
Dentifricium, Medicamentum quo dentes fricantur, vt fiant candidi - Lekarſtwo ktorim zęby naczieraią abi bele białe.
9:
Dentiloquus, Per dentes loquens, obeſe loquens propter abſentiam dentium - Przez zębi mowiąci.
10:
Dentiſcalpium, Inſtrumentum quo ſcalpuntur dentes - Szpilka ktorą zeby dłubią.
11:
Densus, Firmum, compactum, quodque partes habet valde coarctatas - Gęſty.
12:
Denſo, Cogo, ſpiſſo - Rozgaſząm.
13:
Denseo, Coire, coagulari - Gęſcieię.
14:
Densatio, Coactio - Zgąſzczęnię.
strona: 306b
1:
Dense - Gęſto.
2:
Densitas, Craſſitudo, ſpiſſitudo - Gęſtosc̀.
3:
Denubo, Nubo - Za mąz idę.
4:
Denudo, Spolio, nudum reddo - Nago, odkriwąm.
5:
Denuntio, Futurum aliquid nuntio, praenuntio, praedico - Oznaimuię, opowiedam.
6:
Denuntiatio, Praedictio - Opowiedzenię, oznaimienię.
7:
Denuo, de nouo, de integro - Znowu zaſzię.
8:
Deocco, Occo - Przeoruię.
9:
Deonero, Onus depono, exonero - Czięząr skladąm.
10:
Deorſum - Nadoł.
11:
Deoſculor, Oſculor - Obłapiąm, całuię.
12:
Depaciſcor, ſiue Depeciſcor, Paciſcor - Zakładczinie, dezakładąm, vgadzą̀mſzie.
13:
Depalmare, Palma percutere - Policzekdac.
14:
Depango, Planto, inſero, humi defigo - Wtikam.
15:
Depactus - Dozemie wetkniony.
16:
Deparcus, Parcus -
strona: 307a
Skąpy.1:
Depaſco, Paſcendo abſumo - Wipaſsąm ogriząm.
2:
Depaſtus - Wipaſziony, obiedzony.
3:
Depaſtio - Wipaſſienię.
4:
Depaupero, Exhaurio, pauperem facio - Vboze.
5:
Depecto, Pecto - Oczaſsuię.
6:
Depexus, Pexus - Oczoſſany.
7:
Depeculor, furor et compilo Rempublicam - łupię, kradnę, dobitek gwałtem odpedząm.
8:
Depeculator, Fur Reipublicae - Złodzei, lupiezca.
9:
Depello, Abigo, auerto, remoueo - Odpedząm.
10:
Depulsus, Deiectus - Odpedzony, odepchnioni.
11:
Depulsio, Auerſio, propulſatio - Odpedzenię, oddalenię, odepchnienię.
12:
Depulſor, Expulſor, qui depellit - Ten ktori odpedzą, oddalacz.
13:
Dependeo, Pendeo, ſiue de re aliqua pendeo - Odwiſnąłem.
14:
Dependo, [...] Pendo, [...] pondero -
strona: 307b
Odwazam, placę.1:
Deperdo, Amitto, perdo - Trace.
2:
Deperditus, Perditus - Vffraſſowany, zgubiony.
3:
Depereo, Pereo - Ginę, niſzczeię.
4:
Depiles, Qui ſunt ſine pilis - Oblezly.
5:
Depilatus - Oberwany.
6:
Depingo, Pingo, deſcribo - Maluię.
7:
Deplango, Plango, vel vehementer plango - Opłakuię.
8:
Deplano, Complano, Planum facio - Rownąm.
9:
Deplanto, Quod plantatum erat euello - Szcepy weriwam.
10:
Depleo, Exhaurio - wicedząm, odlewąm.
11:
Deploro, Lamentor, conqueror - Oppłakuię.
12:
Deplumis, Implumis, ſine pennis - Oskubany, bezpierzą.
strona: 308a
1:
Depluo, Deorſum pluo, ſiue ex loco ſuperiore pluo - Okkapiąm, zwierchukapie.
2:
Depolio, [...] perficio - Cziſzcze, poleruię.
3:
Deponere, [...] deorſum ponere - Zkładac̀ ſtawiac̀.
4:
Depositio - Ząkłąd. actio qua depoſitum aliquid apud aliquem intelligitur, id eſt, Cuſtodia traditum.
5:
Depositus, Ad cuſtodiendum traditus - Do zchouwanią dany.
6:
Depositor, Qui apud alterum quippiam deponit - Tenktori do wiernei reki daie.
7:
Depositum, Alicui commendatum, creditum, res depoſita - Rzecz ktora mi do chowanią ieſt dana.
8:
Depositarius, Cuſtos depoſiti, vel ſuſceptor depoſitarum rerum - Ten ktori do chowanią przymuię.
9:
Depopulor, deſtruere, vaſtare et diripere - Puſtoſzę gwałczę, plundruię, niſzczę.
10:
Depopulatio, Vaſtatio, direptio - Puſtoſzenię, burzenię, rozchwicenię.
11:
Depopulator, Vaſtator, direptor - Ten ktori puſtoſzi, gwałczi.
strona: 308b
1:
Deporto, Refero, reporto, affero - Odnoſze, przinoſze.
2:
Deportatio - Odnieſzenię.
3:
Deportatio, [...] perpetua in exilium, ſiue inſulam condemnatio - Zziemie wiwołanię.
4:
Depoſco, Inſtanter petere, et quodam quaſi iure exigere - Zadąm.
5:
Depoſtulo, Poſtulo - Barzo, zadąm.
6:
Depraedor, Populor - Nizczę, plundruię.
7:
Depraelior, Praelior - Zwiczieząm.
8:
Deprauo, Prauum facio, vitio, adultero, corrumpo, et quod bene aut dictum aut ſcriptum eſt, in deteriorem partem detorqueo - Pſuię kazę.
9:
Deprauatus, Corruptus - Skazony.
10:
Deprauatio, Corruptio, diſtortio - Skaza, zepſowanię.
11:
Deprauate - Skazenie, złoſliwie.
12:
Depreciatus, Vilior factus, cuius precium imminutum eſt - Staniał, tą́nſzi.
13:
Deprecor, Precor, ſupplico, precando impetro - Odpraſząm.
strona: 309a
1:
Deprecatio, Precatio, poſtulatio, veniae rogatio - Odproſzenię, prozba ô odpuſzczenie.
2:
Deprecator, Qui reo veniam et immunitatem depoſcit - Prziczinca za winnim.
3:
Deprecabundus - Odprąſzaiąci. Pro precante et petente donum.
4:
Deprehendo, comprehendo, animaduerto, agnoſco, comperio - Doznawąm ſzie doſzwiaczam ſzie.
5:
Deprehensio, Subita comprehenſio, animaduerſio - Doznanię, obaczenię.
6:
Deprimo, Conculco, affligo, protero, demitto - Pograząm, przicziskąm, nachilam.
7:
Depreſsus, Humilis, ſummiſſus - Potłomiony, przicziſniony, nachilony.
8:
Depreſsio - Nagięczię.
9:
Depreſsitas, Decliuitas, deuexitas - Nachilenię.
10:
Depromo, Profero, expromo, expono - Dobywąm, weimuię.
11:
Depromptus - Wyęty, na ſwiat pokazany.
12:
Depropero, Propero, feſtino - Spieſze ſzie.
13:
Depſo, [...] ſubigendo manibus aliquid molle et tenerum reddo - Zmiekcząm, gniotę, zdzmę.
strona: 309b
1:
Depsiticus, Depſendo, id eſt, ſubigendo confectus - Gniecziony, tkani.
2:
Depuber, vel Depubis, [...] qui ad pubertatis annos non potuit peruenire - Niedoſzłi, młodziuchni.
3:
Depudere, Pudorem abiicere - Wstid odłozic.
4:
Depudico, Violo, ſtupro, et pudicitiam aufero - Opanienſtwo prziprawiąm, gwąłcę.
5:
Depugno, Pugno, certo, decerto, dimico - Walczę, byęſzie.
6:
Depugnatus - Zwalczoni.
7:
Depurgo, Purgo - Cziſzcze, wimiatam, chedoze.
8:
Deputo, Puto, Reſeco, ramis, ſarmentiſve ſuperfluis arborem vitemve libero - Odczinąm, odrzazuię.
9:
Depuuio, hoc eſt, caedo - Tłuke, kołace.
10:
Dequeror, [...] queror - Vskarzamſzie.
11:
Derado, Radendo aufero - Odskrobuię oczierąm.
12:
Derectarii, Qui domus alienas furandi animo introeunt - Złodzeię zakradnieni.
13:
Derelinquo, Prorſus, ſeu in totum relinquere, deſerere - Opuſzcząm, zoſtawiąm.
14:
Derelictus - Opuſzczony.
strona: 310a
1:
Derelictio, Deſertio - Zoſtawienię, opuſsczenię.
2:
Derepente - Wskok, bezmieſzkanią.
3:
Derepo - Prziliczam, prziwłacząm.
4:
Derideo, Irrideo, ludo, illudo - Poſmiewąm ſzie.
5:
Derisor - Poſmiewca.
6:
Deridiculum, Irriſio - Poſmiech, szidzenię.
7:
Derisorius - Smiechu godni.
8:
Deridiculus, Deriſione dignus - Godny posmiechu.
9:
Deripio, Abſtraho, auello - Roztarguię, rochwicząm.
10:
Deriuo, Aquam deduco, aliove deflecto - wode doczieczenią obracąm.
11:
Deriuatio, Deductio - Prziwiedzenię.
12:
Derodo, Rodo - Ogriząm.
13:
Derogo, Detraho, deminuo, delibo - Vimuie, vmnieyſsąm.
14:
Derogatio, Diminutio, detractio - Vmnieſsenię, vieczię.
15:
Derogatiuus - Vymuiąci.
16:
Derogatorius - Vwłoczliwi.
strona: 310b
1:
Derumpo, Abrumpo - Odriwąm, targąm.
2:
Deruncinare, Diſſecare et diſſipare - Rozſziekac, rozetrzec.
3:
Deruo, Decido - Odpadąm, odwaliąm ſzie.
4:
Deſacro, Sacro, conſecro, dedico - Poswięcąm.
5:
Deſaeuio, Saeuio - Srozę ſzie, płodzę okruczienſtwo. Deſaeuio [...] ſaeuire deſino - Przeſtawąm ſrogoczi.
6:
Deſalto - Skącze, tancuię.
7:
Deſcendo, Deorſum eo, ex loco ſuperiore in inferiorem me confero - Stępuię, zchodzę,
8:
Deſcensus - Stąpienię na doł.
9:
Deſcensio - Zchodzenię, zeiſzczie.
10:
Deſciſco, Deficio, ad aliam partem me confero - Odſtawam a do drugiego prziſtawam, odſtępuię.
11:
Deſcobinatus, Saucius, abraſus, ſectus - Ranioni, zaczięti.
12:
Deſcribo, Exſcribo, tranſcribo - Przepiſsuię.
13:
Deſcriptus, Diſtributus - Przepiſſany.
14:
Deſcriptio, Diſtributio, figura, forma, deſignatio -
strona: 311a
Przepis.1:
Deseco, Abſcindo, reſeco, amputo - Odczinąm, odrzezuię.
2:
Desectus - Odſieczony, odczięty.
3:
Desectio - Odcziecię.
4:
Desecro, id eſt, quod ſacrum erat, profanum facio, Profano - Zſzwietego powſzednie czinię.
5:
Desero, Sero, planto - Sczepię, ſieię.
6:
Desero, Derelinquo, deſtituo, prodo - Opuſzcząm, zoſtawiąm.
7:
Desertus, Deſtitutus, relictus, incultus, vaſtus - Opuſzczony, puſty.
8:
Desertiſsimus - Wimowni.
9:
Desertum, Locus ſolitarius, ac inhabitatus - Puſzczizna.
10:
Deseruire, Seruire - Powoſnie słuzę.
11:
Desicco, Siccare - Wiſsuſząm.
12:
Desideo, Otioſum ſedere - Proznuie, lenie.
13:
Deses, Otioſus, ignauus, iners - Len, prozni chleb.
14:
Desidia, Pigritia, ſocordia, ignauia, inertia - Leniſtwo, gnuſnoſzcz.
15:
Desidiosus, Otioſus - Prozni chleb, leniwiec.
16:
Desidiose, Otioſe - Gnuſnie, leniwie.
17:
Desido, [...] ad ſedendum deſcendo - Vſiiaduię, poſsadząm ſzie.
strona: 311b
1:
Desidero, Deſiderio alicuius rei teneor, requiro, poſtulo, cupio - Pożadąm, zyczę ſobie, barzo chczę.
2:
Desideratus - Pozą̀dany, oczekywany.
3:
Desideratio, Deſiderium, cupiditas - Pozadliwosc̀.
4:
Desiderabilis - Pozadliwy.
5:
Desiderabilior - Poządliwſzi.
6:
Desiderium, Cupiditas, ſtudium, amor vehemens, affectio - Pozadliwosc̀, ządzą.
7:
Designo, Denoto, demonſtro- Wibierąm.
8:
Designatio, Deſcriptio - Naznaczenię, pokazanie.
9:
Desilio, Saltu deſcendo - Na doł skaczę.
10:
Deſultor, [...] cuius ars eſt binos trahere equos, et alternatim ex vno in alterum mira celeritate tranſultare - Skoczek, ten ktori zkonia na kon vmie skakac.
strona: 312a
1:
Desultoria, natura - Odmienuego przirodzenią.
2:
Desino, [...] omitto, finio, ceſſo - Przeſtawąm, konczę.
3:
Desitus - Od ktoregoſmi przeſtaly, niezwiczaini.
4:
DecipioDesipio, Inſipienter ago, deliro - Szaleię, głupię nie mądrze czinie.
5:
Desiſto, Ceſſo, omitto - Przeſtawąm, zaniechiwąm.
6:
Deſmoterion - Taras, cziemnica. Graeci vocant carcerem, in quo vincti aſſeruantur
7:
Desolo, Solum et deſertum facio - Puſtoſzę.
8:
Desolatus, derelictus - Puſti, odbiezoni.
9:
Deſpero, Sperare deſino, ſpem omnem abiicio - Wątpię, deſperuię.
10:
Deſperatus, Ab omni ſpe derelictus, deſtitutus - Tenktori o ſobie nadzeię vtraczieł.
strona: 312b
1:
Deſperans - Ten ktori nadzeię vtraczieł, wątpliwy.
2:
Deſperanter - Deſperaczkie.
3:
Deſperatio - Wą̀tpliwie.
4:
Deſpicio, Deorſum aſpicio, video, animaduerto - Zgori patrze, podſzie patrze. ¶ Deſpicio [...] contemno, ſiue parui facio - Gardzę, lekce ſobie waze.
5:
Deſpectus, contemptus, derelictus - Wzgardzony, opuſzczony, wzgardzoni.
6:
Deſpectus, ſignificat proſpectum ex ſuperiori loco in interiorem - Weizenię. ¶ [...] deſpectus pro contemptu - Wzgarda.
7:
Deſpectio, Contemptus - Wzgardzenię.
8:
Deſpecto, Saepe deorſum aſpicio - Na doł patrzę.
9:
Deſpicientia, Deſpectio, contemptio - Wzgardzenie, poſzmiech,
10:
Deſpicor, Deſpicio, contemno - Gardzę, nic ſobie niewazę.
11:
Deſpicatus, Contemptus - Lekkie vwązenię.
12:
Deſpolio, Exuo, ſpolio, diſpolio - Obierąm, obłupuię.
13:
Deſpondeo, [...] promittere - Obiecuię, przirzekąm.
strona: 313a
1:
Deſponſus, Promiſſus, deſtinatus, attributus - Przirzeczoni, obiecany.
2:
Deſponſatus - Prziſliubioni.
3:
Deſpumo, Spumam aufero - Odſzumiwąm, ſzum zbierąm.
4:
Deſpuo, Deorſum ſpuo - Na deł pluię.
5:
Deſpuere ocellos- Gardzic. per faſtum contemnere
6:
Deſquamo, Squamis exuo - Luski skrobię.
7:
Deſterto - Odſipiąm, przeſtawam chrapac.
8:
Deſtico, [...] ſtrepere - Pyſzczęiako myſz.
9:
Deſtillare - Kapąm.
10:
Deſtino, Eligo, aſſigno, delibero, conſtituo - Stanawiąm, narzadząm, naznacząm.
11:
Deſtinatio, pro Deliberatione - Naznaczenię. ¶¶ Deſtinatio [...] coniectura - Stanowienię.
12:
Deſtinatus, Pro certo et definito - Naznaczony, obiecany.
13:
Deſtituo, Derelinquo, defero, quod promiſi non praeſto - Opuſzcząm, zoſtawiąm.
strona: 313b
1:
Deſtitutus, Derelictus - Opuſzczonij.
2:
Deſtitutio, Derelictio, perfidia - Opuſzczenię.
3:
Deſtringo, Decerpo, colligo, auello - Obriwąm, obłamuię, obłupuię.
4:
Deſtrigmentum, Strigmentum ſiue ramentum - Struzinę, trząskij.
5:
Deſtruo, Quod ſtructum erat corrumpo, euerto, diruo - Pſuię, kazę.
6:
Deſtructile, Quos deſtrui poteſt - Vłomnij.
7:
Deſubito, Subito, et celeriter - Natich miąſt zarąz.
8:
Deſubulo, [...] perfodere - Szwaicą przepijchąm.
9:
Deſudo, Sudo, nitor labore - Pocę ſzie, pracuię az do potu.
10:
Deſudatio, Sudoris euocatio - Wijpocenię.
11:
Deſueſco - Oducząm ſzie. Deſueo
12:
Deſuefacio, A conſuetudine abſtraho - Oducząm.
13:
Deſuefio, Conſuetudinem amitto, a conſuetudine abducor - Zwiczai tracę, oducząm ſzie.
14:
Deſuetudo - Oduczenię.
15:
Deſuetus - Oduczonij.
16:
Deſum, Deficio, non adſum, abſum -
strona: 314a
Nie ieſtem doſtatny.1:
Deſumo, Sumo - Odbierąm, biorę.
2:
Deſuper, De ſuperiore loco - Zwierchu.
3:
Detego, Quod tectum erat, aperio, nudo - Odkriwąm.
4:
Detectus - Odkrity.
5:
Detectio, Apertio, retectio - Odkriczię.
6:
Detendo - Napieczię ſpuſzcząm.
7:
Detergeo, et Detergo, Purgo, abſtergo - Oczierąm, chędozę.
8:
Determino, Terminos conſtituo: vel terminis, et velut limitibus quibuſdam deſigno - Znaczę.
9:
Determinatio, Terminus, concluſio, finis - Naznaczenię.
10:
Detero, Vſu conſumo, attenuo, deterius reddo - Oczierąm. ¶ Detero [...] triturare - Młocę, wikruſząm.
11:
Detritus, attritus - Otarti.
12:
Deter, ſiue Deterius, Vilis, prauus, quaſi detritus - Otarty, zły, nikczemny.
13:
Detrimentum, Damnum - Szkoda, vtrata.
14:
Detrimentoſus, Quod adfert detrimentum - Szkodliwy.
15:
Deterreo, Terreo, auoco, reuoco, auerto, abduco, remoueo - Przeſtraſząm.
strona: 314b
1:
Deterritus - Odſtraſzonij.
2:
Deteſtor, Abominor, improbo, execror, deprecor, remoueo - Brzedzę ſzie, wirzękąm ſzie.
3:
Deteſtatio - Brzedzenie, wirzekanię.
4:
Deteſtabilis, Execrandus - Brzitkij, ſprosnij.
5:
Detexo, Texo, perficio - Tkąm.
6:
Detineo, Teneo, remoror, demoror - Powcziagam, zadzierząm, wſtrzimuię.
7:
Detentio, Retentio - Zatrzimanię, zadzierzenię.
8:
Detondeo, Tondeo- Golię, obczinąm.
9:
Detono, Tonare deſino - Przeſtawąm grzmiec.
10:
Detorno, Ex materia quapiam torno, aliquid efficio - Okkrąząm.
11:
Detorqueo, Deflecto, auerto - Nachiląm, naginąm.
12:
Detraho, Trahendo aufero - Zciagąm.
13:
Detractor, Qui abſentis famae detrahit, qui clanculum cuipiam obloquitur -
strona: 315a
Moy obmowcaruſzczepiacz.1:
Detractio, Ablatio, deminutio - Vieczię, vwlieczenię.
2:
Detrecto, Defugio, devito, recuſo, nego - Zbraniąm ſzie, odmawiam.
3:
Detrectatio - Vwloka, vieczie.
4:
Detrectator - Vimacz, vmnieyſzacz.
5:
Detrudo, Deorſum trudo, depello, dejicio, deturbo - Zpycham, zwaliam.
6:
Detrullare, [...]de trulla in trullam transfundere - Zmiednice de miednice leie.
7:
Detrunco, Truncando dejicio, amputo, ſeco, quaſi a trunco abſcindo - Odcżinąm.
8:
Detruncatio - Odcziecie.
9:
Detumeo, [...] tumorem amitto, vel tumore deſino - Przeſtawam nadeczią.
10:
Deturbo, Cum violentia dejicior, demolior, detrudo - Zpychąm, zrzucąm.
11:
Deturgeo, Turgere deſino, tumorem pono, decreſco - Nadęcia przeſtawąm.
12:
Deturpo, Turpem ac deformem reddo - Szpece, ſzkaradze.
13:
Devaſto, Vaſto, ſpolio, depopulor - Puſtoſże, plundruie.
14:
Deueho, Deorſum veho, defero -
strona: 315b
Odwoze.1:
Devello, Vello - Odriwam.
2:
Develo, Velum aufero, et detego, revelo - Odkriwąm.
3:
Deveneror, Veneror - Czcze, pocziwoſzc wirżadzam.
4:
Devenio, de loco editiore deſcendo - Zchodzę, zſtępuię.
5:
Devenuſto, Deturpo - Oſzpecam.
6:
Deverbero, Valde verbero - Obiiam.
7:
Devergentia, devexitas, Declivitas - Pochilnosc.
8:
Deverro, Verro, everro, verrendo purgo - Omiatuie, chedoze.
9:
Deverto, [...] diverto - Obbracam, kieruię.
10:
Deveſtio, Veſte exuo - Zſzat rozbieram zwłocze.
11:
Devexo - Szidze zkogo, vexuie.
12:
Devexus, Declivis, deflexus, inlinatus - Nachilonij, skłonionij.
13:
Devexitas, Declivitas - Skłonienie, nachilenie.
14:
Devincio, Ligo, conſtringo, alligo, comprehendo - Zwiezuie.
15:
Devinctus, Obſtrictus, ligatus - Zwiazanij.
16:
Devinco, Vinco, ſupero - Zwicziezam.
17:
Devictus, Superatus - Zwiczięzony.
strona: 316a
1:
Deuirgino, Vitio virginem, virginitate ſpolio - Opanienſtwo prziprawiąm.
2:
Deuito, Euito, decliuo, defugio, vito - Strzegęſzie, waruięſzie.
3:
Deuitatio, Fuga, vitatio - Vwarowanię.
4:
Deuius, Quod eſt a recta via remotum, alienum - Zdrozny.
5:
Deuoco, Auoco, reuoco, vocando deduco - Zwołiwąm.
6:
Deuolo, Ex loco ſuperiore in inferiorem volo - Zlatuię.
7:
Deuoluo, Ex loco ſuperiore voluo, reuoluo - Ztacząm.
8:
Deuoro, Vorando abſumo, ligurio, helluor - Pozerąm, połikąm.
9:
Deuoueo, Voueo, deſtino, dedico, conſecro - Obiecuięſzie, offiaruię.
10:
Deuotus, Deſtinatus - Offiarowany, poſzwiecony.
11:
Deuoto - Ofiaruię.
12:
Deuotorius - Dooffiarij przinąlezącij.
strona: 316b
1:
Deuotio, Dedicatio, conſecratio - Oddanie ſamego ſziebie, obiecanie, offiarowanię.
2:
Deuro, Vro - Palię.
3:
Deuſtus - Spalonij.
4:
Deus - Boog. Apud Polonos Boog, á Bog,
5:
Deitas, [...] diuinitas - Boſtwo.
6:
Deuteria - Winno podleiſze, ktore praſsuią polawſzij wodą winnich słodzin. Noſtri itidem Tazbier czienkuſz, tenuem illam ceriaſiam appellarent.
7:
Dexter, Quod eſt ad manum ſiue latus dexterum -
strona: 317a
Poprąwey ręce.1:
Dexterior - Prawiczni.
2:
Dexteritas, Aptitudo - Prętkosc̀, ochota.
3:
Dextera, vel Dextra manus - Prawą ręka, prawica.
4:
Dextella - Prawąrączka.
5:
Dextere, Foeliciter, apte, et cum quadam dexteritate - Szczes̀liwie.
6:
Dextro, [...] equos bigarios iungo - Naprawei ręcewiodę.
7:
Dextrocherium - Manelle. Muliebre brachiorum ornamentum
8:
Dextrorſum, et Dextrorſus, [...] verſus dextram partem - Na prawey ſtronie.
strona: 317b
1:
Diabetes - Rura wodna. [...] pro ſiphone accipitur, per quem aqua defluit.
2:
Diabolus - Potwarca. [...] calumniator
3:
Diaconus - Dijak, item katechiſta. [...] miniſter
4:
Diacopi - Row. Inciſa, ſiue incilia
5:
Diactor - Goniec, wprzod posłaniec. quaſi internuntius
6:
Diadema, Apex, inſigne regni - Krolewskieij głowi nakricie, iaką u ſtarich biwała binda zpurpury noſtris korona.
7:
Diadematus, Diademate ornatus - Koronowanij.
8:
Diaeta, Locus in quo cibus ſumi ſolebat, coenaculum, coenatio - Sąla.
9:
Diaeta [...] pro victus ratione, et praeſcripta viuendi formula - Pewne ſtanowienie, ktore w piciu ij wiadlie zachowuię.
10:
Diaetarii, Serui in diaeta ſeruientes - Słudzi ſtołowij.
11:
Diaetetae - Roziemcij. [...] arbitri
12:
Diaetetica -
strona: 318a
Pewną miara wiadlie y wpicziu. medicina [...] quae victu medetur1:
Diagramma - Nąpis. [...] inſcriptionem vel titulum ſignificat.
2:
Dialeucon - Szafrąn białawi.
3:
Dialogus - Rozmowa, dialog miedzi dwiema albo trzema. Sermocinatio ſiue diſputatio, duorum vel plurium, interrogationem mutuamque reſponſionem continens
4:
Diameter - Linia ktorą rowno przecziną circuły wſzwerze. [...] linea, quae ſic a ſummo ad imum tendit ad circulum, vt per centrum eat
strona: 318b
1:
Dianoea, Mens, intellectus - Rozum, dowczip.
2:
Diaphora - Roznosc̀. [...] differentia
3:
Diaphragma - Błanka ktora ſerce ij płuca dzeli od watrob ij ij ſsliedzonij.
4:
Diaporesis, Dubitatio - Wątpienię.
5:
Diarium [...] ſignificat victum quotidianum, id eſt quod in vnius diei cibum datur - Pokarm ktori na dzen trawimij albo widaiemij. ¶ Diarium [...] pro libello in quo acta quotidiana perſcribuntur - Kſziaſzka do ktoreij ſprawi naſze co dzien wpiſsuiemij.
6:
Diarrohoea - Biegunka. Alui purgatio, ventris fluxio.
strona: 319a
1:
Diaſtema, [...] ſpatium, interuallum, ſiue intercapedinem ſignificans - Szerokos̀cz rowną a rozdzelną, iaką ieſt miedzi liniamy.
2:
Diatheca - Teſtament. [...] pro teſtamento ponitur
3:
Diatretus, Tornatilis - Toczoni, kręcony.
4:
Dibapha, ſiue Dibaphos - Purpurą ſzarłat dwa razy omoczony.
5:
Dica, Iudicium, actio, libellus actionem continens - Pozew wktorim skarga ieſt opiſsaną.
6:
Dicacitas - Swiekotliwosc. Dicaculus
7:
Dichotomos - Na dwoie rozerzniony. [...] dimidiatus, ſiue per medium ſectus
8:
Dico, Conſecro, dedico - Wiecznię oddaie.
9:
Dicatio, Conſecratio, addictio -
strona: 319b
Offiarowanię.1:
Dico, Loquor, eloquor, verba facio, narro, orationem habeo, commemoro, profero - Mowie, powiedąm.
2:
Dictum -
strona: 320a
Mowa, powieſc.1:
Dicturio, Dicere cupio, ſiue dicere molior - Swiekocę.
2:
Dictio, Oratio, dicendi genus, actio - Słowo.
3:
Dicax, Qui dictis abundat, qui facete et acute dicta iacit - Tenktori vſtawiczne zarty mouy.
4:
Dicaculus - Swiekot.
5:
Dicacitas, [...] ſermo, cum riſu alios inceſſans - Szczebiotanie, blekotanię.
6:
Dicto, [...] aliquid tractim pronuntiare, vt calamo excipi poſſit - Leko mowiac do piſsanią podaię.
7:
Dictata, [...] themata atque praeſcripta quae magiſter ludi pueris praebere conſueuit - Rzeczktorą powiedą miſtrz do piſsanią ſwoim vczniom.
8:
Dictatio, dictata - Powiedanię.
strona: 320b
1:
Dictito, Paſſim et frequenter dico - Vſtawnie toz mowie.
2:
Dicteria, Dicta falſa et acuta, et quodam quaſi aculeo pungentia - Mowki ostre a przerazliwe.
3:
Dictamnum, ſiue Dictamnus - Dijptani, ieleni korzen.
4:
Didaſcalia - Pokazowanie naukij. [...] doctrina, ſiue eruditio
5:
Didaſcalus -
strona: 321a
Nauczicziel, miſtrz. [...] praeceptorem ſonat1:
Dido, Diſtribuo, diuido - Rozdzielą̀m.
2:
Didoron - Nadwie dłoni ſzeroky. Quod eſt duorum palmorum
3:
Diduco, In diuerſas partes et diuerſa loca duco, diſtraho, dirimo - Rozdzieląm, rozdwoiąm.
4:
Didymus - Dwoiſti. [...] geminus
5:
Dies - Dzien.
strona: 321b
1:
Diecula - Dzionek.
2:
Dieſcit, Dies fit - Dnieie.
3:
Diurno, Diu viuo - Długo ziię.
4:
Diurnus, Quod ad diem pertinet, quod die fit - Dniowi.
5:
Diurnum, Liber continens acta ſingulorum dierum, diarium - Kſziega do ktorei ſprawi kazdego dnia piſzemij.
6:
Diutinus, Longus, diuturnus - Długij.
7:
Diutine, [...] diu - Długo.
8:
Diutile, [...] aliquandiu -
strona: 322a
Przidłuzſzim.1:
Diutius - Dłuzey.
2:
Diutiſsime, Logiſſimo tempore - Barzo długo, czas wielky.
3:
Diuturnus, Diutinus - Barzo długy.
4:
Diuturnitas, Longinquitas temporum, numerus dierum - Długiczas.
5:
Dieteris, Tempus duorum annorum - Czas dwuletny.
6:
Diffamo, Per diuerſas partes famam diuulgo, ſineſtram [! = sinistram] famam de re quapiam ſpargo - Srąmocę, obmowiam.
7:
Diffarreatio - Rozwod.
8:
Differcio, Impleo, et diſtendo - Roztikąm, nadziewąm.
9:
Differo, Spatium temporis extendo - Odkładam.
10:
Differentia, Diſcrimen, diſſimilitudo - Roznośc.
11:
Dilatus, Prolatus, productus - Przedłuzony.
12:
Dilatio, Temporis prorogatio, ſiue extenſio - Przedłuzenię odwłoka.
13:
Dilator, Cunctator - Przedłuzacz.
14:
Diffibulare, Aperire, diſcingere, fibulam reſoluere - Rozpinąm.
15:
Difficilis, Laborioſus, operoſus, habens multum difficultatis et laboris - Trudny.
16:
Difficultas, Labor, anguſtia, aſperitas - Trudnos̀c.
strona: 322b
1:
Difficile, Difficiliter, et difficulter, AEgre, vix, cum labore - Trudno, ledwo.
2:
Diffido, Non fido, deſpero - Wątpię, nie vffąm.
3:
Diffisus - Wątpiąci.
4:
Diffidentia - Nieufnosc, wątpliwosc.
5:
Diffidenter, Timide- Zwatpienim, wątpliwie.
6:
Diffindo, Findo, diuido - Rozſzczepiąm, rozlupuię.
7:
Diffingo, Corrumpo, et deſtruo quod fictum et formatum eſt - Zepſowanei rzeczi znowu inaczei czinie.
8:
Diffinio, Definio - Opiſsuię.
9:
Diffinitio, [...] definitio, et finitio - Opiſsanię rzeczij iako ieſtſama wſobie.
10:
Diffiteor, Nego, inficior - Przę, wiznac niechcę.
11:
Difflo, [...] flatu proſterno - Rozdimąm.
12:
Diffluo, [...] in diuerſas partes fluo, Liqueſco - Rozpłiwuię ſzie, ztapiąmſie, rozcziekąmſie.
13:
Diffringo, In varias partes frango - łamię.
14:
Diffugio, In diuerſas partes fugio, huc illuc fugio, dilabor - Vcziekam ij tąm ij ſam.
15:
Diffugium - Vczieczka.
strona: 323a
1:
Diffundo, Huc illudilluc fundo, diſpergo, diſſipo - Rozliewąm.
2:
Diffusus - Rozcziągniony, rozſzerzony.
3:
Diffuse, Diſperſe - Szerocę.
4:
Diffusio, Dilatatio, diſparſio - Rozſzeizenię, rozpuſzczenię.
5:
Digamus - Ten ktori dwiezeniemą, albo ktoriſzie dwakroc ozenieł. Qui duas duxit vxores
6:
Digero, Ordino, diſpono - Rozrządząm, rozkładam. ¶ Digero [...] concoquo - Trawię.
7:
Digeſtio, Ordinatio - Rozrządzenię. ¶ Concoctio et digeſtio - Strawnosc.
8:
Digitus - Paliec.
9:
Digitulus, et Digitellus - Palieczek, paluſzęk.
10:
Digitalis, Quod habet menſuram digiti - Co ieſt długo na puliec.
11:
Digitalia, Digitorum tegmenta -
strona: 323b
Paluch, rękawice.1:
Digitellus, ſiue Digitellum - Roiownik.
2:
Digitatus, Qui digitos habet - Palczaſtij.
3:
Digladior, Gladiis certo, certo, contendo, diſſentio - Szermuię, fechtuię.
4:
Dignoſco, Agnoſco, cognoſco, aut diſcerno - Rozeznawąm.
5:
Dignus, Qui aliquid meretur, cui aliquid merito debetur - Godnij.
6:
Digne, pro dignitate - Godnie.
7:
Dignanter, Digne - Godnie.
8:
Dignitas, Honeſtas, honor, amplitudo, ſplendor - Godnosc.
9:
Digno, Dignum iudico, dignor - Godnim czinie.
10:
Dignoro, Signum inuro, quemadmodum fieri ſolet ſceleratis, et pecoribus - Piatnuię.
11:
Dignor, Dignus habeor - Zagodnego ieſtem, racząm mie.
12:
Dignor, [...] Dignum iudico, ſeu habeo - Zagodnegomąm.
13:
Dignatio, [...] dignitas et amplitudo propter honores geſtos, aut magiſtratum, vel propter oris, morumque maieſtatem - Goddosc, rączenię, cżczenię.
14:
Digredior, Diſcedo, egredior, a te diſcedo, a propoſito abeo - Odſtępuię, odchodzę.
strona: 324a
1:
Digreſsus - Odſtapienię, rozłaczenię.
2:
Digreſsus, Digreſſio - Odchod, odłaczenię.
3:
Digreſsio, Pro diſceſſu - Rozeiſzcię, rozłaczenię.
4:
Diiudico, Diligenter aut diuiſim iudico, diſcerno, diſtingnodistinguo, diſcepto, dirimo - Rozſsadząm.
5:
Diiudicatio, Diſceptatio - Rozſądek.
6:
Diiungo, Separo, diuido - Rozłacząm.
7:
Dilabor, Diffugio, ſeu clam diſcedo - Odpadąm, odchodzę.
8:
Dilapsus - Vpadnienię, vmnieiſzenię.
9:
Dilabidus - Rozliazły.
10:
Dilacero, Lacero - Rozdzierąm.
11:
Dilanio, In diuerſas partes lanio, diſcerpo - Rozriwąm, roztarguię.
12:
Dilapido, Diſperdo, decoquo, conſumo - Nie potrzebnie vtracam, rozproſząm.
13:
Dilargior, [...] varie, aut diuerſis largior - Itemu y owemu daię.
14:
Dilato, Latum facio, late explico, propago - Rozſzerząm, rozcziagąm.
strona: 324b
1:
Dilatro - Rozwołuię.
2:
Dilaudo, Laudo - Chwalię.
3:
Diligo, Amo, charum habeo - Miełuię.
4:
Diligens, Gnauus, ſolers, attentus, ſedulus, diligentiam adhibens - Pilnij, dbałij.
5:
Dilector, amator - Miełoſnik.
6:
Diligentia, Studium, cura - Staranię, pilnosc.
7:
Diligenter, Studioſe, cum cura et ſolicitudine - pilnie.
8:
Dilorico, Diſcindo, aperio - Rozriwąm, rozriwąm.
9:
Diluceo, Luceo, illuceo - Szwiecę ſzie wſzedzie.
10:
Dilucidus, Clarus, apertus, euidens - Iaſnij, ſzwietnij.
11:
Dilucide, Clare, perſpicue, aperte - Iasnie, ſzwietnie.
12:
Dilucido, Declaro, clarum facio - Oswiecąm, obyasniąm.
13:
Diluceſcit, Dies fit, luceſcit - Szwitą, dnieie.
14:
Diluculum, Ante Solis ortum aurora, quaſi parua diei lux - Szwitanię.
15:
Diluculo, [...] ſummo mane, ante lucem - Naswitaniu.
16:
Diluculo, [...] diluculum fieri - Poczinąm ſzwitać.
strona: 325a
1:
Diludia, Ludorum intermiſſio, ceſſatio a ludo - Przeſtanię odgranią.
2:
Diluo, Lauo, purgo, reſoluo - Odmiwąm, chędozę.
3:
Dilutus, Miſtus, temperatus - Zmieſzany, roztworzony.
4:
Diluuium, Terrae inundatio ab immodicis imbribus, vel maris fluuiive incremento proficiſcens, Eluuies, inundatio - Wylanie wodizbrzegow, powodz.
5:
Diluuies - Przelanię.
6:
Diluuio - Przeliewąm.
7:
Dimachae - Konie ładowni.
8:
Dimano, Diuerse ſiue diuiſim mano, defluo, profluo - Rozpłiwąm ſzie, rozſserząm ſie.
9:
Dimetior, Metior - Odmierząm.
10:
Dimetiens, Linea recta, figuram quae longiſſime patet, ex aequo ſecans - Liniąna proſt wimierzaiacą.
11:
Dimensus - Rozmierzom. ¶ Dimensus, Plerumque paſſiue capitur - To czo ieſtrozmierzonego.
12:
Dimensio - Odmierzenię, wimierzenię.
13:
Dimico, Pugno, [...] contendo - Szermuię, biięſzie, walczę.
14:
Dimicatio, Pugna, diſcrimen, contentio - Bytwa walczenię.
15:
Dimidius, Quaſi per medium diuiſus - Połowiczny, wpoły przedzelony.
strona: 325b
1:
Dimidiatus, [...] diſmediatus, et in parte [! = partes], duas pares diuiſus - Na dwie rowne czesczij rozdzielonij.
2:
Dimidiatim - Połowicą.
3:
Diminuo, Minuo, imminuo, attenuo, detraho - Vimnieiſząm.
4:
Diminutus - Vmnieijſzonij.
5:
Diminutio, Imminutio - Vmnieijſzenię.
6:
Dimitto, Diuerſa in loca mitto - Puſzcząm precz, poſselam tamijſam.
7:
Dimitto [...] permittere, in poteſtatem dare - Dozwaliąm.
8:
Dimiſsus, Omiſſus, vel relictus - Przepuſzczonij, posłanij.
9:
Dimoueo, Remoueo, repello, reiicio - Odmijkąm, zmieiſca riſząm.
10:
Dimulgo - Osławiąm.
11:
Dimyxos - Lichtąrz odwu rurach. Lucerna duo habens ellychnia
12:
Dinumero, Numero - Odlicząm.
13:
Dinumeratio - Odliczenię.
strona: 326a
1:
Dioctinitae - Dozorci.
2:
Dioecesis - Powiat panſtwo, biskupſtwo. [...] gubernatio, adminiſtratio, diſpoſitio, ſiue iuriſdictio
3:
Dioecetes - Ochmiſtrz item marſzołek. Qui procurationem regiam, vel magnatis alicuius ſuſcepit.
strona: 326b
1:
DIONYSIVS, [...] Bacchus - Bacchus bog.
2:
Dionysia - Kiermaſz, mie ſsopuſtij gdi ſzie ono popij na iedne niſzą ziezdzaią, ij do iedneij karczmij, zſwimij kuchar kamij ij bękarcietij.
strona: 327a
1:
Diotae, ſiue Dyotae - Dzbąn ô dwu vchach wktorim winno chowaią.
2:
DIPHILVS, Architectus [...] in perducendis ad finem operibus tardiſſimus - Niepoſpiech wroboczię.
3:
Diphthera, [...] Antiquiora diphthera loqueris - Stare dzeie powiedąſz.
4:
Diplois, Veſtis duplicis genus - Szata futrowaną.
5:
Diplomata - Wolni liſt, iaki więc miaſta od ſwich panow miewaię. Literae [...] principum ſignis obſignatae
strona: 327b
1:
Dipsacon, Spina alba, quae et aſpalathus, et diaxylon nominatur - Szczotkij, polna ſzczecz.
2:
Diradio, [...] ad radiorum figuram compono - W kołkij ſtawiąm.
3:
Diribere, et Dirimere [...] proprium verbum neutrum autem ſatis fuiſſe manifeſtum - Podzielic, rozdac
4:
Diribitorium - Plac ną ktorim zołnierzom zołd placą. Locus [...] in quo re cenſebatur exercitus, et ſtipendia militiae numerabantur
5:
Dirigeo, Prae frigore aut timore, aut alio caſu viribus deſtituor - Od zijmna boiazni, albo zin ſzego przipatku martwieą.
6:
Dirigo, Rego, rectum facio, diſpono, compono, ordino, aeſtimo - Naproscząm, zkrziwego proste czinię.
strona: 328a
1:
Directus, Rectus - Proſty.
2:
Directe - Proſto.
3:
Directum - Naprosc̀zęnię. AEquitatis autem vis [...] duplex, cuius altera directi, et veri et iuſti, et [...] aequi et boni ratione defenditur.
4:
Directarii, Fures - Wdom zakradniem złodzeię.
5:
Dirimo, Diuido, ſeparo, diſtraho - Rozłacząm, rozeimuię.
6:
Diremptus, Separatio - Rozłaczenię, rozięcię.
7:
Diripio, Diſpopulor, ſpolio, in diuerſas partes rapio - Plundruię, rozchwitąm, iako nie przyaczie wibierąm.
8:
Direptio - Rozchwicenię, plundrowanię.
9:
Dirumpo, Varie rumpo, ſeu violenter ſcindo - Rozriwąm, roztarguię.
10:
Diruptio - Rozerwanię. Neceſſario vaſtum in tam magnorum corporum diruptione reddit ſonum.
11:
Diruncino, Diſſeco et diſſipo - Rozczieram piełam.
12:
Diruncio, Depurgo - Chędozę, cziſzczę.
13:
Diruo, Deiicio, euerto, atque deſtruo - Rozriwąm, rozrzucąm, rozmiatuię.
14:
Dirus, Crudelis, ſaeuus, infeſtus, ferus, immanis - Srogy, okrutny.
15:
Dirae - Przeklinanie, złorzeczenię. Execrationes, et imprecationes [...] quae in maleuolos effundebantur horrendae
strona: 328b
1:
Diritas, Crudelitas, immanitas, feritas - Srogosc̀, okruczienſtwo.
2:
Dito, Diuitem facio - Bogacę.
3:
Diteſco, Diues fio - Bogaczeię.
4:
Diſcalceo, Calceos exuo - Wizuwąm, rozzuwąm.
5:
Diſcapedino, Reſero, aperio - Otwierąm.
6:
Diſcaueo, [...] diligenter caueo - Strzegę ſzię.
7:
Diſcedo, Recedo, abeo, proficiſcor, migro, demigro - Odchodzę.
8:
Diſceſsio, Abitus, diſceſſus - Odſtęp, odeisc̀ię.
9:
Diſceſsus, Diſceſſio - Odchod, odſtąpienię.
10:
Diſcepto, Diſputo, contendo, decerto - Swarzę ſzie, zpieram ſzie.
11:
Diſceptator, Rei ſententiaeque arbiter, iudex - Roziemca, rozſądzacz.
strona: 329a
1:
Diſceptatrix - Ta ktorą rozſądzą.
2:
Diſceptatio, Cauſa et lis - Niezgoda, poſwarik.
3:
Diſceptatiuncula - Poſwarek.
4:
Diſcerno, Separo, diuido, diiudico, diſtinguo, diſpicio - Rozłaczam.
5:
Diſcretus - Rozła czony, przegrodzony.
6:
Diſcretio, Separatio, diſtinctio - Roznonoscz, rozdział.
7:
Diſcrete, [...] ſeparatim et diſtincte - Oſſobnie, rożnię.
8:
Diſcrimen, Separatio, differentia - Roznosc, rozdizał. ¶ Diſcrimen [...] pro diuiſione et capillorum exornatione - Przedzal włoſſow.
9:
Diſcrimino, Diuido, ſeparo, diſtinguo - Dzielię ver.
10:
Diſcriminatus, Diſtinctus - Rozdzielnie.
11:
Diſcriminatim, [...] Differenter - Rozdzielnie.
12:
Diſcriminator - Rozdzieliacz.
13:
Diſcriminatio, Separatio - Odłaczenię.
14:
Diſcriminale, Acus [...], quae crines diuidit ad concinnandum caput - Szpilka ktora białe głowi włoſſi dzelą.
15:
Diſcerniculum, Inſtrumentum quo mulierum capillus diſcernitur - Inſtrument do dzielenią włoſſow.
16:
Diſcerpo, Diſtraho, diſcindo, dilacero, diuello - Rozriwąm.
17:
Diſcerptus -
strona: 329b
Rozerwany.1:
Diſcindo - Rozrzinąm, rozłupuię.
2:
Diſciſsus - Rozerznioni, roztargnioni.
3:
Diſcingo, Quod cinctum erat diſſoluo - Rozpaſſuię.
4:
Diſcinctus - Rozpąſſany.
5:
Diſcludo, Excludo, ſeparo, diſiungo - Dzieliè łącze.
6:
Diſclusio - Rozłaczenię.
7:
Diſco, Percipio, diſciplinam accipio, cognoſco, perdiſco - Vczę ſzie.
8:
Diſciplina, Ars, doctrina - Nauka, czwiczenie.
9:
Diſciplinabilis - Nauczaiąci.
10:
Diſcipulus, [...] Auditor, qui ſe alicui in diſciplinam tradit - Diſcipuł, vczen.
11:
Diſciplinosus, [...] qui tam bonas quam malas artes facile diſcit - Latwi do vczenia.
12:
Diſcobolus - Miotaięci bliacha. Qui diſcum iaculatur
13:
Diſcolor, Quod eſt diuerſorum colorum - Rozmaicie farbowany.
14:
Diſconuenio, Non conuenio - Nie zgadząm ſzie, rozni ieſtem.
strona: 330a
1:
Diſcoquo, Coquo, decoquo - Wiwarząm.
2:
Diſcors, Diſſentiens, diſcordans - Niezgodliwy, ſwąrliwy.
3:
Diſcordo, Diſſideo, diſſentio, diſcrepo - Nie zgadzam ſzie.
4:
Diſcordia, Diſſidium, diſſentio, ſeditio - Niezgoda.
5:
Diſcordabilis, Quod diſcordat, et diſconuenit - Niezgodliwy.
6:
Diſcordialis, Qui diſcordiam excitat et parit - Niezgodnik.
7:
Diſcordiosus, Qui diſcordiam ſeminat et lites ſerit, diſcordialis - Swąrliwi ſwąrca.
8:
Diſcrepo, Diſcordo, diſſentio, diſcrepans ſum, quaſi diuerſo modo crepo - Nie zgadząm ſzie, nie przizwaliąm.
9:
Diſcrepantia, Diſſenſio, diſcordia - Roznosc̀, niezgoda.
10:
Diſcrucior - Trapie ſzię, grizę ſzie.
11:
Diſcumbo, Accumbo - Do ſtołu ſziadąm.
12:
Diſcuneatus, Quaſi immiſſo cuneo apertus ac patens - Rozupłiony, rozdarty.
13:
Diſcupio, [...] valde cupio - Barzo zudąm.
14:
Diſcurro, In diuerſas partes curro - Przebiegąm ſzie.
15:
Diſcursio - Bieganie nierządne.
16:
Diſcursus, Diſcurſio - Przebiegiwanie.
17:
Diſcursitatio - Bieganie niemierne.
strona: 330b
1:
Diſcus - Talierz, płaską miſsa. Vas latum [...] ad portandas carnes
2:
Diſcutio, [...] in diuerſas partes reiicio, diſpello - Witrzaſsąm, roztrzaſsąm.
3:
Diſcuſsor, Calculator - Roztrzęſacz.
4:
Diſcuſſum, Quod examinatum, aut iudicatum eſt - Roztrzę ſienię.
5:
Diſiicio, In diuerſas partes iacio, diſpergo - Rozrzucąm, rozmiatąm.
6:
Diſiectus, Diſperſus - Rozmiotany, rozrzucony.
7:
Diſiecto - Rozrzucenię.
8:
Diſiungo, Separo - Lącze.
9:
Diſiunctus - Kozłaczony.
10:
Diſiunctus - Rozłączoni.
11:
Diſiunctio, Separatio - Rozłączenię.
12:
Diſiunctiuus - Lacząci.
13:
Diſiunctiue - Lą̀czenie.
14:
Diſpaleſcere, [...] palam omnibus innoteſcere - Kazdemabic znaiomim.
15:
Diſpalo, [...] ſeparo -
strona: 331a
Rozſtrzeląm ſie, rozbiegąm ſzie.1:
Diſpando, Extendere - Wiwieſząm, rozcziagam, rozkładąm.
2:
Diſpeſsus, Expanſus, extenſus - Rozcziągniony.
3:
Diſpar, Inaequalis, diſſimilis, impar, diuerſus - Rozny.
4:
Diſparilitas - Roznę rozrzucenię.
5:
Diſparo, Separo, et ſeiungo - Rozdzieląm.
6:
Diſpello, In varia loca pello, diſcutio, diſiicio - Rozganiąm.
7:
Diſpendo, Diſtineo, ſiue occupatum teneo - Sprawany ſzausćziagąm. ¶ Diſpendo [...] expendo, erogo, diſtribuo - Rozdaię.
8:
Diſpendium, [...] ſumptus, incuria, vel negligentia - Vtrata, zguba. ¶ Diſpendium [...] damnum, vel detrimentum - Szkoda.
9:
Diſpendiosus, Damnoſus - Szkodliwy.
10:
Diſpenno, Expando - Rozcziagam.
11:
Diſpenſo, Diſpendo, diſpono, procuro - Rozrzadząm.
12:
Diſpensator, Qui familiae neceſſaria diſpenſat, et diſtribuit: eiuſmodi ſunt obſonatores, quorum officium eſt coëmere quae vſus domeſticus expoſtulat - Szaffarz.
strona: 331b
1:
Diſpensatio, Procuratio, adminiſtratio - Szaffarſtwo, widatek.
2:
Diſperdo, Conſumo, diſſipo - Rozrzucąm, kazę, pſuię.
3:
Diſperditio, Delatio, perditio - Skaza.
4:
Diſpereo, [...] in totum pereo, et deficio - Ginę, wniwecz ſie obracąm.
5:
Diſpergo, In diuerſas partes ſpargo, Diſiicio, diſſipo - Rozproſząm.
6:
Diſpersus, Diſiectus, fuſus - Rozproſzony.
7:
Diſpersus - Rozproſzenię.
8:
Diſperse, et diſperſim, Diffuſe - Rozproſzenie.
9:
Diſpertio, et Diſpertior, In diuerſas partes diuido, huic et illi partes do - Rozdzieląm, dziele.
10:
Diſpeſco, Separo, diſiungo, quaſi pecus a paſtione arceo - Rozlącząm, dziele.
11:
Diſpicio, Diſcerno - wiba cząm, roz dzieliąm.
12:
Diſpectus, Diſcretio, delectus - Przebranię, roznica.
13:
Diſpicientia, Circunſpectio, et prouidentia, vel conſideratio diligens atque diſcretio - Oſtroznosc̀, przeizrzenię.
14:
Diſpliceo, Odioſus ſum, iniucundus ſum - Nie podobąm ſzie.
15:
Diſplicentia - Nie podobanię.
16:
Diſplico, Explico, dilato, extendo - Rozcziagąm, rozwicąm.
strona: 332a
1:
Diſplodo, Cum crepitu rumpo - Wiſtrze ląm.
2:
Diſpolio, Spolio - Obierąm, obłupiąm.
3:
Diſpoliabulum - Obranię.
4:
Diſpono, Ordino - Rozrzadząm, diſponuię.
5:
Diſpositus, Diſpoſitio - Rorząwdzoną.
6:
Diſposite, Apte, concinne, diſtincte - Rzadnie.
7:
Diſpositio, Ordinatio, collocatio - Rozrządzenię.
8:
Diſpositor - Rozrzadzca.
9:
Diſpudet, [...] Multis modis pudet - wſtidzec ſzie.
10:
Diſpuluero, In puluerem redigo - wproch obracąm.
11:
Diſpumo, Spumas eiicio, ſpumis purgo - Odſzumuię.
12:
Diſpungo, Expungere, delere - wimazuię.
13:
Diſpunctio, [...] expunctio ſiue deletio - wimazanię.
14:
Diſputo, [...] purum facio - Obczinąm, chedoze: item diſputuie rozmawiąm.
15:
Diſputatio - Rozmowa, gatka.
16:
Diſputatiuncula - Rozmoweczka.
17:
Diſputator - Rozmowca.
strona: 332b
1:
Diſquiro, Per omnes partes quaero, inquiro, inueſtigo, diſcepto, diſputo - Pilno przepatruię.
2:
Diſquisitio, Inquiſitio, inueſtigatio, diſputatio, diſceptatio, iudicium - Pilnebadanięcoktocziny.
3:
Diſraro, [...] caſtro, et diuerſis modis quod denſum erat rarum facio - Przerzadząm.
4:
Diſsauior, Suauior, oſculor - Całłuię, obłapiąm.
5:
Diſseco, Dilanio et variis modis ſeco, ſiue in varias partes diuido - Rozsiekuię, rozrebuię.
6:
Diſsectus, Quod eſt per anatomen diuiſum - Rozerzniony.
7:
Diſsemino, Spargo, diuulgo, diſpergo, diſſipo - Rozsiewąm.
8:
Diſsentio, vel Diſſentior, Diuerſum ab aliis ſentio - Inaczey mniemąm, niezgadząm ſzie.
9:
Diſsensio, Sententiarum diuerſitas, diſſidium, contentio - Niezgoda, poſwarek.
10:
Diſsentaneum, Diſſentiens, non conueniens - Niezgodny.
11:
Diſsepio, Quod ſeptum erat dirimo et diſiicio - Rozgradząm.
12:
Diſsepimentum, Quo res illa diſſepitur et diuiditur - Przegrodek.
13:
Diſseptum, ſiue diſſepium - Przeczne przegrodzenię.
14:
DſseroDiſsero, Sero - Rozsiewąm.
15:
Diſsero, Diſputo, enarro, declaro - Rozmawąm, diſputuię.
16:
Diſserto - Swarzeſie.
17:
Diſsertatio -
strona: 333a
Długa rozmowa o rzeczi nieiakiey.1:
Disertus, Ornate dicens, probe et verbis ornatiſſimis diſſerens - wimowny.
2:
Diserte, [...] Facunde, ornate - wimownię, ozdobnię.
3:
Diſsideo, Diſcordo, diſſentio - Nie zgadząm ſie.
4:
Diſsidium, Segregatio, diſcordia - Niezgoda, roznosc̀.
5:
Diſsidentia, Diſſentio, diſcordia - Niezgoda.
6:
Diſsilio, [...] Loco moueor - Odskakuię.
7:
Diſsulto, In diuerſas partes ſalio - Rozskoczicz ſzie.
8:
Diſsimilis, Abſimilis, diſpar, diſſimilitudinem habens - Rozni, nie podobny.
9:
Diſsimiliter, Diſſimili ratione - Roznie.
10:
Diſsimilitudo, Varietas, diſtantia, differentia - Roznosc̀.
11:
Diſsimulo, Diligenter et aſtute celo, nequid noſci poſſit, occulto, conniueo - Nakriwam, zamilcziwam.
12:
Diſsimulantia, Diſſimulatio - Przemilczenię.
13:
Diſsimulator - Nakriwacz.
14:
Diſsimulatio, Diſſimulantia - Zamilczenię.
strona: 333b
1:
Diſsimulanter, Diſſimulatim - Nakricie, milcząc.
2:
Diſsipo, [...] diſpergo, diffungo, diſperdo, conſumo, diuulgo - Rozmiatąm, rozrzucąm.
3:
Diſsipatio, Diſſolutio - Rozmiotanię.
4:
Diſsitus, Diſtans, remotus, quaſi procul ſitus - Daleko połozoni, dalieky.
5:
Diſsocio, Separare, diſſoluere et a ſocietate diſiungere - Rozłacząm, łą̀cze.
6:
Diſsociatio, diſiunctio, diſcordia - Rozłączenie.
7:
Diſsociabilis, Quod ſociari, coniungique non poteſt - Niedobri do złaczenią.
8:
Diſsoluo, Quod ligatum erat ſoluo, aperio, recludo - Rozwiezuię.
9:
Diſsolutus, [...] quod ligatum non eſt - Rozwiązany.
10:
Diſsolutus [...] pro effoeminatis et luxurioſis - Rozeuſtny.
11:
Diſsolute, Remiſse, negligenter, ignaue - Nikczemnie, niedbalie.
12:
Diſsolutio - Rozwiązanię.
13:
Diſsolubilis, Quod facile diſſolui poteſt - łatwi do rozwiazanią.
14:
Diſsonus, Diſſimiliter ſonans - Roznie zwięczący.
15:
Diſsono, Diſcordo, diſſideo, non conuenio - Nie zgadząm ſie.
16:
Diſsuadeo, Dehortor - Odradząm.
strona: 334a
1:
Diſſuaſor, Qui diſſuadet - Nie radzący.
2:
Diſſuauior, ſiue Diſſauior - Obłapiąm, całuie.
3:
Diſsuo, [...] quod ſutum erat diſſoluo, Senſim paulatimque diſſoluo - Porzę,
4:
Diſtabeſco, [...] tabeſco - Schne.
5:
Diſtaedet, Multum et vehementer taedet - Brzitkomy, teskno mie.
6:
Diſtendo - Rozcziagąm.
7:
Diſtentus, Repletus - Rozetkani.
8:
Diſtentus [...] occupatus vel diſtrictus - Zatrudniony.
9:
Diſtentiſsimus - Barzo zatrudniony. Pro occupatiſſimo
10:
Diſtensio - wicziągnienię.
11:
Diſtermino, [...] ſeparo, vel diuerſas res termino - Rozdzieląm,
12:
Diſtero, Multum ſiue crebro tero - Rozczierąm, roztłukuię.
13:
Diſtillo, Paulatim fluo - Kapąm, nadoł kapie.
14:
Diſtillatio, quam Graeci catarrhum [...], coryzam, vel branchum vocant - Kapanie znoſa.
15:
Diſtillarius, Concinnator, ſiue venditor diſtillationum - Przekupien palonich wodek.
16:
Diſtineo, Impedio, impeditum teneo - Zatrzimiwąm, powcziagąm.
17:
Diſtinguo, Diuido, diſcerno - Rozdzieląm, rozłącząm.
18:
Diſtinctus - Rozdzielony.
19:
Diſtinctio, Diuiſio, ſeparatio -
strona: 334b
Roznosc̀, rozdział.1:
Diſtincte, Separatim, diuiſim - Rozdzielnie.
2:
Diſto, differo - Ieſtem dalſzy, rozny, oddzelony.
3:
Diſtantia, Differentia, interuallum - Roznosc̀, dalią.
4:
Diſtorqueo, In diuerſum torqueo - Nakrziwiąm, przekrziwiąm.
5:
Diſtortio - Nakrziwienię.
6:
Diſtortus, Contortus - Krziwi.
7:
Diſtraho, Diuerſe traho, diuello, diſiungo - Rozcziagąm, lączę. ¶ Diſtraho [...] vendo - Przedaię.
8:
Diſtractio, Separatio, alienatio, diſiunctio - Rozcziągnienię.
9:
Diſtructio [! = distractio], Venditio - Rozpredanię.
10:
Diſtribuo, Diuido, partior, tribuo - Rozdzieliąm dzielie.
11:
Diſtribute, Diſtincte, partite - Rozdzielnie.
12:
Diſtributor - Dielnik, widzielacz.
13:
Diſtributio, Diuiſio, partitio, deſcriptio - Rozdzielenię.
14:
Diſtringo, Arcte ſtringo, conſtringo - Zcziagąm, zwiezuie.
strona: 335a
1:
Diſtricte - Twardo, Zczislie, oſtrze.
2:
Diſtrictius, Magis diſtricte - Sczislei.
3:
Diſtrictim, [...] diſtricte - Zatrudn ienie.
4:
Diſtrictio, Difficultas, anxietas - Trudnosc.
5:
Diſtrunco, [...] mutilo vel in partes diſſeco - Przeczinąm.
6:
Diſtruo, ſeorſim vel ſeparatim ſtruo - Przibudiwąm.
7:
Diſturbo, Diſiicio, diruo, euerto - Wiwracąm, mieſſąm, rozrzucąm.
8:
Diſturbatio - Rozrzucenie, rozmiotanie, zburzenie.
9:
Disulcus, [...] porcus [...] diuiſas in ceruice ſetas habens - wieprzna chrzipczie dwoiakiei ſsczeczi.
10:
Ditio, [...] imperium, dominium - Panſtwo, zemia.
11:
Diu - wednie, długo, dzas długi.
12:
Diuagor, Oberro, huc illuc vagor - Tułam sie, biegam.
13:
Diuarico, Extendo, diuido - Rozkłądąm, rozłącząm, rozkracząm.
14:
Diuello, Abſtraho, auello, diſiungo, diſtraho, ſeparo - Odiriwąm, rozłacząm, dziele.
strona: 335b
1:
Diuendo, Vendo, abalieno, diſtraho - Rozprzedaię.
2:
Diuerbero, Scindo - Rozbijąm, vderzemmdziele.
3:
Diuerto, et Diuertor, Ab itinere deflecto, de via recedo - Vſtępuię, skłaniąm ſie. ¶ Diuerto [...] in diuerſorium vel hoſpitium ſe recipere - Stanac wgospodzie.
4:
Diuersor, Hoſpitio excipior, hoſpitio alicuius vtor, hoſpes ſum - Mieſskąm, ieſtem wgoſpodze.
5:
Diuersito, [...] deflecto - Vstawnie wſtepuię.
6:
Diuersor, Hoſpes, qui in caupona diuerſatur - Ieſtem goſpodąm, mieſskąm.
7:
Diuersorium, Hoſpitium, caupona, aliuſve locus ad quem non habitandi, edsed ad tempus commorandi cauſa diuertimus - Goſpoda.
8:
Diuersoriolum - Goſpodka.
9:
Diuersorius - Goſpodarsky.
10:
Diuerticulum, [...] via per quam [...] de itinere noſtro alio diuertimus, flexio de via, anfractus - Vſtęp zdrogy.
11:
Diuersus, Separatus vel in varias partes diſtributus - Rozni, inakſzy, rozerwany.
12:
Diuersitas, Repugnantia, diſſimilitudo - Roznoſc.
13:
Diuerſiſſimus - Barzorozni.
strona: 336a
1:
Diuerse, Diuerſis partibus, varie - Rozno, nawieliu miesc̀ach.
2:
Diuerſiſſime - Rozmaiczie.
3:
Diues - Bogaty.
4:
Diuitiae, opes, amplae fortunae, et rerum abundantia - Bogacztwa.
5:
Ditiſsime - Barzo wimownie.
6:
Diuito, Diuitem facio, dito - Bogace.
7:
Diuexo, Variis modis affligo - Vexuię, tribuluię, ſzkrabię.
8:
Diuido, Separo, partior - Dzielię.
9:
Diuisus, Diuiſio, partitio, diſtributio - Rozdzielony.
10:
Diuisio, Sectio partitio, diſtributio - Dzielenię, łaczenię.
11:
Diuisor, Qui diuidit, diſtributor - Rozdzielacz.
12:
Diuisura, Diuiſio, vel inciſio - Rozdział.
13:
Diuiduus, Quod ſeparabile aut ſeparatum eſt - Rozdzielony, łatwi dodzielenią.
strona: 336b
1:
Diuidue - Wpoły.
2:
Diuidia, Taedium, et moleſtia - Przikrosc̀.
3:
Diuidicula - Zdroi poſpoliti. [...] caſtella ex quibus a riuo communi aquam quiſque in ſuum fundum ducit.
4:
Dius - Wiſsoce vdodzony, Zbogow poſzłi. [...] generoſus, diuinus
5:
Dium - Podniebem. [...] ſub dio, [...] hoc eſt ſub Ioue, ſiue ſub caelo
6:
Diuus, Diuinus - Bosky.
7:
Diuinus, Quod eſt dei, vel quod ad Deum pertinet - Szwiety, bozy.
8:
Diuinae rei operam dare, et Rem diuinam facere, eſt diis ſacrificare - Bogu słuzic.
9:
Diuinus, Qui diuinat, praedicit, vates - wieſzczek.
10:
Diuino, Vaticinor, auguror, coniicio, futura ſignifico, praeſagio - Gadam, prorokuię.
11:
Diuinatio, Augurium, vaticinatio, praedictio, praeſentio, rerum futurarum ſcientia - Prorokouanię.
strona: 337a
1:
Diuinitas, Numen, maieſtas diuina - Boſtwo.
2:
Diuine, Ad deorum ſimilitudinem, deorum more, et ſupra humanas vires, quaſi diuini numinis inſtinctu - Bosko.
3:
Diuinitus, a deo - Od boga.
4:
Diuortium, Diremptio matrimonii, inter virum et vxorem - Rozłaczenie meza zzoną, rozwod.
5:
Diuulgo, [...] Vulgo notum facere, vel rem aliquam in vulgum ſpargere - Naswat widaie, opowiedąm, iawnoczinię.
6:
Diuulgatus - Widani na ſwatło.
7:
Do - Daię.
strona: 337b
1:
Datus - Dany.
2:
Datus - Dąr.
3:
Datum, Expenſum - Widatek.
4:
Datuiri, [...] datum iri - Danim bic.
5:
Dato - Vſtawnie daię.
6:
Dator - Dawca.
7:
Datio - Danię.
8:
Datarius, Gratuitum, aut quod gratis datur - Durowni.
9:
Datatim - Daiac̀, daruiąc.
10:
Doceo, Inſtituo, erudio, praecepta do - Vczę.
11:
Doctus, Scientia imbutus, literatus, doctrina excultus, eruditus, intelligens - Vczony, madry.
strona: 338a
1:
Docte, Scite et eleganter - Vczenię.
2:
Docilis, Qui facile diſciplinam apprehendit, aptus ad diſciplinam - łatwi do vczenią.
3:
Docibilis, Qui idoneus eſt vt doceatur - Ten ktori ſie dą vczic.
4:
Docilitas, Apprehendendae doctrinae facilitas, diſcendi facilitas - Spoſob do poiecią nauky łatwy.
5:
Doctrina, Eruditio, quatenus a praeceptore proficiſcitur - Nauka, vmieietnoſc.
6:
Documentum, [...] admonitio, probatio, exemplum, quod nos aut doctiores reddit, aut certiores, aut prudentiores - Nauka, ktorą ſzieſtawamy medrzſzimy.
7:
Doctor, Qui docet, magiſter, praeceptor, interpres - Vczicziel, miſtrz.
8:
Docus - Balka. [...] trabem ſignificat
9:
Dodrans, Pondus vel menſura conſtans ex nouem vnciis - Waga maiącą wſo-
strona: 338b
bie dziewiec vncy.1:
Dogma, Decretum, praeceptum, ſcitum, placitum - Nauka oſſobliwą ktorą ſobie obierzeſz.
2:
Dogmatiſtes, Qui aliis dogmata praeſcribit - Nauk vcząci.
3:
Dolia, Vaſa maiora, vino ſeruando praecipue idonea - Faſsa, kuffa, beczka.
4:
Doliola - Beczoka, fałſseczka.
5:
Doliaris, Quod dolij capacitatem habet - Maiąci wſobie tak wiolie iako faſsa.
6:
Doliarius, [...] qui dolia facit, et componit - Bednarz.
7:
Doliarium, [...] cella in qua dolia vinaria ſunt - Komora gdzie faſsi chowaią.
8:
Dolo, Dolabra, ſiue aſcia laeuigo, vel caelo, ſculpo - Hebluię, gładzę.
9:
Dolitus, aut dolatus, dolabra ſcalptus - Heblowani.
strona: 339a
1:
Dolabra, Inſtrumentum fabrorum quo ligna dolant - Hebel.
2:
Dolabella - Heblik.
3:
Dolones - Koſtur zakritim ſpiſſem.
4:
Dolor, [...] animi vel corporis cruciatus - Boliesc̀, trapienię.
5:
Dolentia, [...] pro dolore - Bolienię.
6:
Doleo, Dolore afficior, corpore vel animo crucior - Boleię, troske mąm, załuię.
7:
Dolenter - Zzałosc̀ią, zbolescią.
8:
Dolus, Fraus, fallacia, machinatio, inſidiae - Zdrada, chitrosc̀.
9:
Dolosus, Fraudulentus, malitioſus - Chitri, zdradliwy.
10:
Dolose, Fraudulenter, malitiose - Zdradliwię.
11:
Doma - Dach rowny, połoziſty.
12:
Domiporta, Cochlea - Zołw.
strona: 339b
1:
Domus, [...] aedificium ad habitandum factum - Dom, chałupa.
2:
Domuncula - Domek.
3:
Domeſticus, Quod ad domum pertinet, quodque ex domo noſtra eſt - Domowy.
4:
Domeſticatim, [...] per varias domos - Zdomúdo domu.
5:
Domicoenium, Coena quae fit domi - Domową wieczerzą.
6:
Domuitio - Nawrot do domu.
7:
Domicilium, Habitatio longi temporis, vna cum omnibus ſuis rebus et fortunis - Mieſzkanię, przibitek.
8:
Domo, Manſuefacio, condocefacio, edomo - Skrocąm, zdzikiegocznie ſwoiskim, vskramian, obiezdząm.
9:
Domitura, Domandi actus -
strona: 340a
Vskromienię, zawcziągnięnię, zaprawienię.1:
Domitus - Obiezdzoni, vkroconi.
2:
Domitor, Qui domat, hoc eſt, cicurem, et manſuetum reddit - Powczięgacz, vskramiacz, obiezdzacz.
3:
Domitrix - Taktora vskramią.
4:
Domabilis, Qui eſt aptus ad domandum - łatwi do vskromienią.
5:
Domito - Vſtawnie skrocąm.
6:
Dominus, [...] qui domui praeeſt, et qui in familiam imperium habet - Pąn, ocziec czeladni.
7:
Domina, Hera, domini vxor, quae in familiam, aliamve rem imperium habet - Pani.
8:
Dominicus - Panski.
9:
Dominor, Ius et imperium in rem aliquam habeo, rerum potior, regno, dominatum teneo - Panuię.
10:
Dominatus, Principatus - Panowanię.
11:
Dominator - Ten ktori panuie.
12:
Dominatrix - Ta ktorą panuie.
13:
Dominatio, Imperium - Panowanię.
14:
Dominium, Imperium, et principatus - Panowanie.
strona: 340b
1:
Donax - Trczina miąſzą a gibką. [...] calamus craſſiore ligno, et tenui foramine
2:
Donec, [...] quoad, vel quouſque - Pokąd, azdotąd.
3:
Donum - Dąr.
4:
Dono, Donum in aliquem confero, largior, munere afficio, munus do - Daruię.
5:
Donatus, Munere affectus, cui aliquid donatum eſt - Vdarowani.
strona: 341a
1:
Donatio, [...] doni alicuius in alterum collatio - Darowanię.
2:
Donaria, [...] dona - Podarki.
3:
Donatiuum, Munus - Podarek.
4:
Donatiuus creditor, qui donationem facit - Podąrca.
5:
Dorcas - Sarna. Dama, ſeu caprea
6:
Dormio, Somnum capio, ſopitus ſum - Spię.
7:
Dormito - Zaſipiąm.
8:
Dormiſco, Dormio - Poczinąm, ſpac̀.
9:
Dormitator, Qui ſolet dormire, et omnia negligentius agere - Oſpaliec̀.
10:
Dormitorius - Doſpanią przi-
strona: 341b
ną, leząci.1:
Dormitorium, Dormitorium cubiculum - Komora do ſpanią.
2:
Doron - Dąr. Donum
3:
Dorſum, Tota poſterior corporis pars, a collo vſque ad os ſacrum - Grzbiet.
4:
Dorsualia, Tegumenta quibus equi et boues teguntur - Deka, na konie albo naẃoli.
5:
Doryphorus - Straz albo garda kroliewskiego cziała. Satelles qui lanceam, aut ſpiculum geſtans, tuetur corpus principis.
6:
Dos, [...] quod marito cum vxore datur - Poſsąg.
7:
Dotalis, Quod ad dotem pertinet, vel in quo dos conſtitit - Poſsązni.
8:
Doto, Dotem do - Poſsąg albo wiano daię.
9:
Dotatus - Poſsagiem opatrżoni.
strona: 342a
1:
Dosis - Lieka.
2:
Dothien - Wzdęcie ſiena cielię.
3:
Drabe - Polni kmin.
4:
Drachma - Dragma, to ieſt, oſmą częſcz od vncy. Genus ponderis ex decem et octo ſiliquis
5:
Draco - Smok.
6:
Dracontium - Obraski: herbario, węzownik.
7:
Dragma - Rzecz ktorą wgarſcz zaczapic̀ mozemi. [...] rapinam, aut manipulum dicimus, hoc eſt quantum vna manu comprehendere poſſumus.
8:
Drama - Grawkomedy.
9:
Drepanis - Morską caskołka. hirundo marina.
strona: 342b
1:
Dromas - Dromedarz zwierzę. Cameli ſpecies
2:
Dromos - Mieſce do ząwodu. [...] curſus
3:
Dropax - Płiaſtr ktori włoſſi wiriwą. Vnguenti genus quod ad euellendos e corpore pilos ſolet adhiberi.
4:
Drupae - Przeſtałe oliwi. Baccae oleae iam nigreſcentes
5:
Dryophyte - Zaby zeddzem ſie rodzące.
6:
Drypetae - Doizrzałe olywe. Oliuae [...] maturae et adultae
strona: 343a
1:
Dualis, Quod eſt duorum - Dwoyſti.
2:
Dubenus, [...] pro domino - Pąn.
3:
Dubio, [...] dubito, ſiue in dubio ſum - Wątpię.
4:
Dubius, [...] qui duas vias habet, et vtram eligat, neſcit: ſicut ambiguum, quod in ambas agi partes poſſit - Wątpliwi.
5:
Dubie - Niepewnię, wątpliwię.
6:
Dubiosus, Incertus, dubius - Niepewni.
7:
Dubito, Dubius ſum - Wątpię.
8:
Dubitans - Wątpiąci.
9:
Dubitatus - Wątpiąci.
10:
Dubitatio, Haeſitatio, ſcrupulus - Wątpienię.
11:
Dubitanter, [...] Dubitatim [...], Dubie, timide - Wątpliwie.
12:
Dubitabilis - Wątpiąci.
13:
Ducenarius, Qui duas centurias, id eſt ducentos milites, ducebat - Rotmiſtrz nad dwiemaſty zołnierzow.
14:
Ducenarius, Quod conſtat ducentis - Dwuſty.
15:
Duco, Deduco, capio, ſumo - Wiodę.
strona: 343b
1:
Ducatus, Praefectura, imperium militare, dignitas ducis - Panſtwo, kſięſtwo.
2:
Ducatio - Kſięſtwo.
3:
Ducator, pro duce - Kſiąze.
4:
Ducto, Huc illo duco - Tam ij ſam wiode.
5:
Ductito, Saepe circunduco - Vſtawnie wodzę.
6:
Dux, Qui ducit - Wodz, hetmąn.
7:
Ductor, Qui praeeſt exercitui, imperator, dux - Hetman.
8:
Ductus, Imperium, praefectura - Wiedzienię.
9:
Ductio, ductus - Prziwiedzienię.
10:
Ductarius, Qui ducit - Przewodnik. item powroz ktorim przicziągąmi.
11:
Ductilis, Quod facile ducitur, attenuaturque - Cziągłi.
12:
Ductim, Paulatim et cum mora - Zlieka.
13:
Dudum -
strona: [344]a
Niedawno.1:
Duellum, [...] bellum - Bytwa miedzi dwiema.
2:
Duello, Bello - Woiuię.
3:
Duellicus, Bellicus - Woiowni.
4:
Dulcis, Suauis, charus, iucundus - Słotki.
5:
Dulciculus - Przisłodſzemu.
6:
Dulcedo, Dulcitas, Dulcitudo, et Dulcor - Słotkosc̀. ¶ Piſtor dulciarius - Piernikarz, paſztetnik.
7:
Dulceo, Dulcis fio - Słodzeię.
8:
Dulce, et dulciter - Słotko.
9:
Dulcacidus - Słotkokwaskowi.
10:
Dulco, Dulce efficio - Sło-
11:
dzę.
12:
Dulia - Słuzba, posługa. Seruitus, ſiue cultus, qualem ſerui domino exhibent.
strona: [344]b
1:
Dum, [...] quando - Pokąd, az.
2:
Dumus, [...] omnis ſpina - Cziernina wſzelyaką.
3:
Dumosus, Frondoſus, ſpinoſus, vepribus plenus - Czierniſti.
4:
Dumetum, Locus [...] dumis, hoc eſt ſpinis obſitus - Mieiſce cziernią pełnę.
5:
Duntaxat, [...] ſolum, ſaltem, dummodo - Tilko.
6:
Duo - Dwa.
7:
Duodecim - Dwanaſcie.
8:
Duodecimus, et duodenus - Dwanaſti.
9:
Duonum - Dobri. [...] pro bono
10:
Duplex, cuius duae ſunt partes - Dwoiſti.
11:
Dupliciter, Duobus modis, bipertito - Dwoiako, wedwoię.
12:
Duplicarii, [...] Dupliciarij, milites erant, qui duplum accipiebant ſtipendium - Zołnierze dwoiaki żołd maiąci.
13:
Duplico, Duplicem facio, gemino - Dwoię.
14:
Duplicato - We dwoie.
15:
Duplionem, veteres dixerunt mulctam dupli -
strona: [345]a
1:
Dwoyſtą kazn.
2:
Duplus, Alterum tantum - Dwoiaky, ieſzcze rąz tak wielię.
3:
Dupla, [...] Duplum - Dwoiaką.
4:
Duplum - Dwoiako.
5:
Duplari, Duplicari - Dweicz.
6:
Durateus, Ligneus - Drewniani.
7:
Dureta - Wanna do miczią. [...] vas illud amplum in balneis, in quo ſedentes lauamur: [...] ſolium
8:
Durus, Solidus, firmus, et difficile cedens tactui - Twardi.
9:
Duriuſculus - Przit ward ſzim.
10:
Dure, et Duriter - Twardo.
11:
Duritia, et Durities, Firmitas, et ſoliditas - Twardoſc.
strona: [345]b
1:
Duritas, Duritia - Twardoſc.
2:
Durabilis, Quod durare poteſt - Trwałi.
3:
Duramen, et Duramentum, Brachium vitis - Winna à twardſzą galąska przi pniu, twardzina.
4:
Duracina perſica - Broskwinią albo owoc moczno ſie trzimaiąci.
5:
Duracinae vuae [...], quae duram et firmam corticem habent - Twarde iagodi.
6:
Duricoria, [...] quae ſunt duri corij - Twardoskor.
7:
Duro, Durum facio, firmo, ſolido - Vtwardząm.
8:
Dureo, Durus ſum - Twardim ſie ſtawąm.
9:
Duumuir - Ieden Pan zedwu naiwiſzich panow.
10:
Duumuiratus, Dignitas duumuirorum - Panowanię dwiemamezom zlieconę.
11:
Duumuiralis, Quod ad duumuiratus munus pertinet - Dwumezow godnoſc.
12:
Dynaſtes, Qui in magiſtratu eſt, aut qui in ciuitate plurimum pollet - Pan w. R. P. namoznieiſzi.
strona: 346a
1:
Dyota, ſiue Diota - Dzbąm odwu vchach.
2:
Dyſcolus - Rozpuſtnik. Difficilis, et moroſus
3:
Dysenteria - Biegunka. Inteſtinorum exulceratio cum inflammatione et excretione ſanguinolenta
4:
Dyſpepsia - Złe trawienie wzołatku. Difficilis et aegra concoctio
strona: 346b
1:
Dyſphilus, Amicus parum ſyncerus - Niepewni przyącziel.
2:
Dyſpnoea - Trudni oddech. Spirandi difficultas
3:
Dyſpnoicus - Czieſzko tchnąci. Qui dyſpnoea laborat.
4:
Dysuria - Rzezawka, trudne wodi puſzczanię. Difficultas, et ſuppreſſio vrinae
strona: 346a
E1:
E et Ex ¶ Econtrario - Naprzecziwko. [...] ediuerſo, contra.
2:
Eatenus, [...] vſque eo, vel ad eum modum - Az potąd.
3:
Ebenus, vel Ebeneum - Hebenowe drzewo.
strona: 346b
1:
Ebibo, Bibendo euacuo - Wypyąm.
2:
Eblandior, Blanditiis aliquid extorqueo, impetro - Wiłudząm.
3:
Eblanditus - Wiłudzoni.
4:
Ebria, vas vinarium - Winną kufa.
5:
Ebrius, Qui nimio potu mente alienatus eſt, temulentus, vinolentus, vino languidus, vino obrutus - Ozarti, opiełi.
6:
Ebriolus - Podpiłi.
7:
Ebriosus, Qui ſaepe fit ebrius - Ozraliec, opielca.
8:
Ebrietas - Ozralſtwo.
9:
Ebriulo, Ebrium facio - Vpaiąm.
10:
Ebriacus, [...] pro ebrio, vel inebriato - Opieliec.
strona: 347a
1:
Ebriare - Opaiac.
2:
Ebullio, Efferueſco: et inter bulliendum effundor - Wriwąm.
3:
Ebulum, ſiue Ebulus - Chebd.
4:
Ebur, Dens elephanti - Słoniową hoc.
5:
Eburneus, Quod eſt ex ebore - Słoniowi.
6:
Eburneolus - Słoniatko.
7:
Eburatus, Quod extrinſecus ex ebore, quod ebore eſt obductum - Słoniową koſcią obłożoni.
8:
Eboreus - Słoniowi.
9:
Ecbasis, [...] excurſus - Wiczieczka.
10:
Ecbolia, ſiue EcbolinaeEcbolimiae, ſiue Ecbolades - Lieki wirzucaiące.
11:
Ecce - Oto, weize.
strona: 347b
1:
Eccubi - Ieſtli gdzie. [...] Nuncubi
2:
Eccum, eccam, eccos, eccas - Otozgo.
3:
Ecclesia, Coetus, concilium, concio, congregatio - Zgromadzenie, koſcioł.
4:
Ecclesiaſtes - Kaznodzieia. Concionator
5:
Ecdicus - Obronca, procurator poſpolitego człowieka. [...] Ecdici [...] Tribuni plebis
6:
Echemythia - Milczenie. [...] taciturnitas et auſcultatio: [...] ſilentium
7:
Echeneis - Ryba wmorzu łodz zawciagaiącą. [...] Remoram appellant
8:
Echidna - Iaſzczurka. [...] ſerpens
9:
Echinus - Szczeczini na kaſtaniech. Tegmen ſpinoſum qup ſeruantur caſtaneae.
strona: 348a
¶ Echinus [...] terreſtre animal, cui eſt apud noſtros nomen hericio, ſiue herinaceo, aut etiam herici - Ięz.1:
Echinatus - Szczecziſti.
2:
Echium, Vulgo Bugloſſus ſylueſtris, id eſt, Lingua bouis - Wolowi ięzyk.
3:
Echo, Soni vel vocis repercuſſio - Dzwięk zkrziku powtorżoni.
4:
Ecligma - Kołaczki ktore wuſcziech rozpływuią ſie. [...] Latine Linctum vertimus
5:
Ecloga - Rozmowa. [...] ſermocinatio, ſeu colloquium.
6:
Ecphrasis, [...] meta puraque rei geſtae enarratio - Właſtną rzeczi wymowa.
7:
Ecquando, Nunquando, vel an aliquando - Ieſtli kiedi.
8:
Ecquis, Nunquis - Ieſtli kto?
9:
Ecſtasis -
strona: 348b
Achwicenie. [...] ſtupor ſiue mentis emotio1:
Ectrapeli, Horrentes, et auerſati communem et vſitatum naturae modum - Brzedząci ſie przirodzonimi rzeczami.
2:
Ectroma - Porzuczoni, niewczas vrodzoni, niedoſzłi.
3:
Ectropium, ſiue Ectropia - Zwieſzenię brwi.
4:
Ectypa, [...] opera quae ex ipſis typis formata ſunt - Forma wirzezana.
5:
Edentare, edentulum facere excuſſis dentibus - Zębi wybic.
6:
Edentilus, Qui ſine dentibus eſt - Gołozebati.
7:
Edico, Denuntio - Zakazuię, mandat widaię.
8:
Edicto, Eloquor, enuntio - wypowiedąm.
9:
Edicta, Quae ſunt [...] literae, quibus aliquid imperatur - Wypowiedzienię.
10:
Edictio, Edictum, mandatum, imperium - Wipowiedż.
11:
Ediſco, Memoria complector, memoriae mando - Vczę ſie na pamięc̀.
12:
Ediſsero, Explano, declaro -
strona: 349a
Wikładam, wyadrząm.1:
Ediſserto - Vſtawnie wikładam.
2:
Edo, [...] veſcor - Iem.
3:
Edendus - Ten ktori mą byc iedzioni.
4:
Edor - Iedzonim.
5:
Esito - Vſtawnie ięm.
6:
Edax, [...] vorax - Zarłok.
7:
Eſtrix - Zarłoczka.
8:
Edacitas, Pro ingluuie, voracitate - Zarloctwo.
9:
Esurio, Cibum appeto, fame premor - Lacznę, poządąm iądła.
10:
Esurio, Qui eſurit - Laknąci.
11:
Esuritor - Chcziwi iadła.
12:
Esuries, Eſurio, et Eſurigo, Fames, edendi auiditas - Laknienie.
13:
Esus, Actus edendi - Iedzenię.
14:
Edilis [...] Edilia: vel Edulis, vel Edulia [...] omnia quae ad eſum pertinent - Pokarmi wſzelyakię.
15:
Edulium, [...] quicquid ad prandium coenamque edendi gratia apponitur et ſumitur, praeter panem - Potrawa, pokarm.
16:
Edo, Edax, manduco - Zarłok, tczpac̀.
17:
Edo, Emitto foras, do, profero, in apertum profero, expromo - Widaię na ſwiat.
strona: 349b
1:
Editus - Widani.
2:
Editus, Altus, excelſus - Wyſsoki.
3:
Edititius, Iudex edititius, quem altera pars tantum edit, id eſt, elegit - Sędzią ziednei tilko ſtroni wybrani.
4:
Editio - Kſiąg widanię naſwiat. vt, Editio librorum.
5:
Edoceo, Diligenter doceo, doceo - Wiucząm.
6:
Edolo, Perfecte dolo, polio - Wydraząm, ogładząm.
7:
Edomo, Domo - Skrocząm.
8:
Edor, [...] far, [...] ador - Zyto.
9:
Edormio, Dormio ad ſatietatem - Wyſſipiąm ſie.
10:
Edormiſco, Edormio - Vſtawnie wiſſipiąm.
strona: 350a
1:
Educo, Extra duco - Wywodzę, wycziagąm.
2:
Educo, Nutrire - Odchowuię, odzywiąm.
3:
Educatus - Wichowani, wizywioni.
4:
Educatio, [...] tam inſtitutionem quam nutritionem complectitur - Wychowanię.
5:
Educatus - Wychowanię.
6:
Educator, Nutritor - Ten ktori wichowuię.
7:
Educatrix, Nutrix - Ta ktorą wichowuię.
8:
Edulco, Dulce facio - Osłodząm.
9:
Eduro, Durum efficio, et ad laborem aſſuefacio - Zatwardząm.
10:
Edurum, Non durum, quaſi extra durum - Nietwardi, mięki.
11:
Edure, Dure, aſpere - Twardzię.
12:
EDVSAM [...] dixerunt veteres deam quae eſui praeerat - Iadłatrawiczielka.
13:
Effarcio, Maxime impleo - Wipełniam, natikam.
14:
Effari, Eloqui - Wymowic wyrzec.
strona: 350b
1:
Effatum, Pronuntiatum, enuntiatio - Wyrzeczenię.
2:
Effabilis, Dictu effabilis - Lagodni wmowie.
3:
Effaſcino, Faſcino - Czaruię.
4:
Effaſcinatio - Oczarowanię.
5:
Effero, Extra fero - Wynoſzę.
6:
Elatus, Sublatus - Wiwiſzoni.
7:
Elatus, Superbus, arrogans, inflatus - Hardi, pyſzni, nadęti.
8:
Elate, Superbe, arroganter, alte, alta voce - Hardzie, pyſznię.
9:
Efferus, Valde ferus, crudelis - Barzo, ſrogi, okrutni.
10:
Effero, Efferum, et crudelem facio, feritatem induco, ferum reddo - Srogim czinię.
11:
Efferatior - Srozſsi.
12:
Efferueo, vel Efferuo, [...] vehementer feruere, ebullire - Wikipiąm.
13:
Efferuens - Przekipuiąci.
14:
Efferueſco, Ebullio, aeſtu exundo - Przekipiwąm.
strona: 351a
1:
Efficio, Perficio, faciendo aſſequor, praeſto - Dokonuię, odprawiąm.
2:
Efficiens, Conficiens, quod efficit - Dokonczuiaci.
3:
Efficientia, Vis efficiendi - Wykonanię, doprawienię.
4:
Efficienter - Wyprawnie, koncząc.
5:
Effectus - Dokonanię, wyprawa, effect.
6:
Effector - Ten ktori konczi.
7:
Effectrix - Ta ktora konczi, doprawuie.
8:
Effectio - Dokonczenię.
9:
Efficax, Quod ad agendum aliquid vim habet, ac maxime conducit, quod multum habet efficacitatis - Doſwiadczonei moczi.
10:
Efficacia, [...] vis efficiendi - Moznoſc.
11:
Efficaciter - Moznie.
12:
Effigies, Signum ad alterius viuam ſimilitudinem, veramque imaginem factum - Wyobrazenię, obrąz.
13:
Effigiatus, Figuratus - Wiobrazoni, wimaliowani.
14:
Effigio, Ad effigiem formo - Wiraząm na tenże kſztałt.
15:
Effingo, [...] effigiem rei alicuius ad viuum exprimo, vel ad alterius formam fingo - Wyobraząm.
16:
Effictus, Expreſſus - Wymalowani, wyobrazoni.
17:
Effictio - Wyobrazenię.
18:
Efflagito, Cum clamore, ſeu cum magna inſtantia flagito, magnopere poſtulo -
strona: 351b
Zuſziełowanim ządąm.1:
Efflagitatus - Wimodlioni, wiklektani.
2:
Efflagitatio - Wiklęktanię.
3:
Effleo, Flendo conſumere - Wypłakuię.
4:
Effligo, [...] Affligere - Widreczą́m.
5:
Efflictim, [...] valde, et vehementer - Zuſiełowanim.
6:
Efflo, Flatu abigo, expiro, emitto, ago - Oddimąm.
7:
Effloreſco, Valde floreo: [...] vigeo, excello - Ktnę, sławnim ſie ſtaię.
8:
Effluo, Extra fluo, effundor, elabor, excido, emano, abeo - Przecziekąm.
9:
Effluentia, [...] effluxus - Przeczieczenię.
10:
Effluuium, Ipſe effluendi actus - Rozczieczenię.
11:
Effoco, Suffoco - Zaduſząm.
12:
Effodio, Fodiendo eruo - Wikopuię.
13:
Effoemino, in muliebrem mollitiem atque laſciuiam conuerto, eneruo, mollio - Niewieſcziuchen ſie ſtawąm.
14:
Effoeminatus, Mollis et laſciuus [...], qui animum gerit muliebrem - Zniewieſcziałi, roskoſzniczek.
15:
Effoeminatiſsimus - Vpieſzczoni, mozgąy.
16:
Effoeminate, Muliebriter - Nazbit miekce, poniewieſcziem.
17:
Effoetus, [...] qui iam foetum edidit - Ta ktora iuz zpłodzieła, pierſzi porodek.
strona: 352a
1:
Effoeta [...] quae parere deſiit, quaſi frequenti partu laſſata - Ta ktorą rodzic prżeſtała.
2:
Effoete, [...] grauiter, cite, nequiter, euge, beate - Słabo.
3:
Efforo, Perforo - Przewiertuię.
4:
Effraenatus, [...] qui fraenum detrectat, et pro arbitrio noſtro regi non poteſt, proiectus, praeceps, indomitus - Dziki, nieposłuſzni, nieouzdani.
5:
Effraenatiſsimus - Swowolnik, ſwobotka.
6:
Effraenate, Diſſolute, temere - Swowolnie, niepowcziągliwię.
7:
Effraenatio, Impotentia, inſolentia - Swawolą.
8:
Effraenus, vel effraenis, Carens fraeno - Niehamowni, ſzalioni, dziki.
9:
Effrico, Fricando excutio - Oddrapuię.
10:
Effringo, [...] vi quadam et impetu frango, perfringo - Wyłamuię.
11:
Effractus - Wyłomioni.
12:
Effractor - Wyłupacz. [...] qui fracto oſtio aut ſera, in aedes, vel arcam alienam irrumpit.
13:
Effractura, Ipſe effrigendi actus - Wyłomienię, vyłupienię.
14:
Effugio, Fugio, euado, vito, elabor - Vcziekąm.
15:
Effugium, Profugium, refugium - Vczieczenię, odbiezenię.
16:
Effulcio, Fulcio - Wſpierąm.
17:
Effulgeo, Vehementer fulgeo -
strona: 352b
Błiskąm ſie, łſnęſie.1:
Effundo, Extra ſpargo, profundo, emitto - Wyliewąm.
2:
Effundo [...] conſumere - Trąwię.
3:
Effusio, [...] ſignificat ipſum effundendi actum - Wylianię.
4:
Effutio, Inepte et inconſulte loquor - Niebacznię mowię, wiſz czebiotuię.
5:
Egelido, Quod gelatum eſt diſſoluo - Odmarząm.
6:
Egelidus, Quod de ſummo gelu aliquid remiſit - Odmarzły, ſtrącenię zymna, oczieplioni.
7:
Egens, Qui eget, pauper, tenuis - Potrzebni, vbogi, niedoſtatni.
8:
Egentior - Vboczſzi.
9:
Egeo, Alicuius rei inopia laboro, indigeo - Potrzebni ieſtem, niedoſtatek czierpię.
10:
Egenus, Pauper, tenuis - Vbogi, niedoſtatni.
11:
Egeſtas, Paupertas, inopia, mendicitas, tenuitas - Vboſtwo, niedoſtatek.
12:
Egero - Wiprozniąm, wirzucząm.
13:
Egeſtus - Wiprzoznienię, wirzucenię.
strona: 353a
1:
Egeſtio - wiproznienię.
2:
Egermino, Germino, germina emitto - wyraſtam.
3:
Ego - Ią.
4:
Egredior, Extra gradior, exeo, prodeo - wichodzę.
5:
Egreſsus, et Egreſſio - weiſczię.
6:
Egregius, Quaſi ex toto grege electus, excellens, eminens, et praeſtans - Przebrani, znamieniti.
7:
Egregie, Excellenter, praeclare, [...] valde - Oſſobliwię, znacznię.
8:
Egurgito, Exhaurio - wyrziguię.
9:
Ehem - Oha, weize, otoz.
10:
Eheu - Ach, och.
11:
Eia - Nuzez.
12:
Eiaculor, et Eiaculo, eminus et longe iaculor - wiſtrzeliąm.
13:
Eiicio, Expello, extrudo, detrudo - wyrzucząm, wypędząm.
strona: 353b
1:
Eiecto - Vſtawnie, wirzucąm.
2:
Eiectio - wyrzucenie.
3:
Eiectamentum, pro excremento - wimiot.
4:
Eiulo, Ploro - Szlipam.
5:
Eiulatio et eiulatus, Lamentatio, planctus - Slipanię.
6:
Eiuro, Eiero, iuramento reiicio, deteſtor - Odprziſie gąm.
7:
Eiuſmodi, [...] Eiuſcemodi, [...] talis - Taki.
8:
Elabor, Effugio, excido, euado - Vcziekąm, wypadąm.
9:
Elapsus - Ten ktori ſie wimknał, zniknał.
10:
Elaboro, Valde laboro, operam do, contendo, enitor - Vſiełuię, Pracuię, ſtaram ſie.
11:
Elacteſco, [...] album fieri ad modum lactis -
strona: 354a
Białim zieſtawąm iako inlieko.1:
Elaeon - Oleiu rod wſzry słinacy zdrzewa oliwnego. [...] oleum
2:
Elangueo, Languore conficior, tabeſco, langueſco - Mdleie, słabieie.
3:
Elapido, Lapidibus purgo - Kamieu rumuie.
4:
Elargior, Largior - widaie.
5:
Elaſſeſco, Laſſus fio - Słabieie.
6:
Elatine - Powoy.
7:
Elatro, Quaſi quodam cum latratu eloquor, et canina quadam mordacitate in lucem profero - wiſzczekuie iako pies.
8:
Elauo, Eluo, lauo -
strona: 354b
wimiwam.1:
Electrum - Burſztin. [...] ſuccinum
2:
Eleemosyna, Munus quod inopi datur - Iałmuzna.
3:
Elegia, ſiue Elegeia - Smutni lament, pioſnka znarzekanim. [...] carmen miſerabile
strona: 355a
1:
Elementa, [...] principia omnium rerum, ex quibus reliqua omnia componuntur, et in quae reſoluuntur - Ziwioła.
2:
Elenchus - Zdradliwi dowod, et ſpiſsanie nieiakiey rzeczy. ¶ Elenchus [...] index libri, quem vulgo vocamus Tabulam - Regeſtr.
3:
Eleo, Maculo - Smokocę.
4:
Elephantia, ſiue Elephantiaſis - Trąd. [...] Lepram vocant
5:
Elephas, et Elephantus - Elefant.
6:
Eleuo, Surſum leuo, in altum tollo, ſubleuo -
strona: 355b
wznoſzę. Eleuo [...] rem aliquam minuo, extenuo, et verbis deprimo - Lzę, ganię, złoſcz obmawiąm.1:
Elicio, Educo, extraho, allicio - wicziagąm.
2:
Elices, Sulci aquarij per quos aqua collecta ex agro educitur - Brozda.
3:
Elido, Incido, frango, occido, elicio - witracam, wibicąm.
4:
Elisus - wibity, wiwiniony.
5:
Eligo, Lego, deligo, opto - wibierąm.
strona: 356a
1:
Elector - wiborca.
2:
Electio, Selectio, delectus - wibranie.
3:
Electus - wibrany.
4:
Elegans, [...] cultus, ornatus, politus - Czudni, piekny, nadobny.
5:
Elegantia, Munditia, lautitia, cultus, ornatus - Czudnoscz, pieknoscz.
6:
Eleganter, Polite et proprie - Czudnie, nądobnie.
7:
Elimino, Extra limen eiicio, excludo - Zedrzwi wipichąm.
8:
Elimo, Lima polio, perpolio - Poleruie, piełką oczierąm.
9:
Elinguatus, Qui linguam non habet - Bez ięzika, niemi.
10:
Elinguis, Qui mutus eſt et loqui non poteſt etiam ſi linguam habeat - Niemy.
11:
Elinguo, Linguam extraho, ſeu lingua priuo -
strona: 356b
ięzik wicziagąm.1:
Eliquo, Liquidum facio - Roſtapiam, ſzmelcuię.
2:
Eliquamen, Quod eliquatum eſt ex re aliqua - wiwarzeni.ę
3:
Eliqueſco, Liquidus fio - Roſtapiąm ſie, miękczeię.
4:
Elixus, Aqua coctus - Vwarzony.
5:
Elixo, Aqua coquo - wiwarząm.
6:
Elleborum - Czarna ciemierzica: item Biała ciemierzica. [...] veratrum
7:
Ellychnium - Knot wkagáncu, albo wlampie. [...] funiculus [...] papyraceus, ſeu ſparteus, canabinuſve aut ſtupeus in lychno
8:
Eloco, [...] precio aliquid vtendum do, loco - Naimuię.
strona: 357a
1:
Elogium - Szwi adecztwo dobre okim poch wała. Teſtificatio de aliquo honoris [...] cauſa.
2:
Eloquor, Clare et aperte propriiſque verbis animi ſenſa explico - wimawiąm to comąm na ſercu.
3:
Eloquens, [...] qui in dicendi ratione perfectus eſt, copioſe ſapienterque dicens, in dicendo ſuauis, ornatus et grauis - wimowny.
4:
Eloquentia, Dictio ex omni perfecta, perfecta dicendi vis et copia - wimownoſc.
5:
Eloquium, ſermo, oratio - wimowa.
6:
Eluceo, Lucidus ſum, appareo, exto, emineo, eniteo - Swiecęſie, iaſni ieſtem.
7:
Eluceſcere, [...] magis lucidum fieri - wicaniecz.
8:
Elucifico, Luce priuo - Iaſnoſcz odeimuie.
strona: 357b
1:
Eluctor, luctando vinco, ſupero, vel euado - Przecziekam ſie, zwiczieząm.
2:
Elucubro et ElucuborElucubror, [...] Lucubrationibus, hoc eſt vigiliis, conficio - Noci nadkładaiąc pracuię.
3:
Eludo, Derideo, decipio, fallo - Poſmiechem zbiwąm.
4:
Elusus - Oſzukany, wiſmiany.
5:
Elugeo, Lugere deſino, luctum depono tempore iuſti luctus expleto - Smetek y płacz odkładąm.
6:
Eluo, [...] lauo, ſeu lauando purgo, diluo, deleo, abſtergeo - wimiwąm.
7:
Elutus - wimity, wipłokany.
8:
Eluuies, vel Eluuio, [...] vorago, vel terra aquarum impetu hauſta - wodi zbrzegow wiląnie.
9:
Eluſcare, [...] luſcum facere, [...] alterius oculi lumine ſpoliare - Na iedno oko oſlepicz, iedno oko wiłupic.
10:
Elutrio, De vaſe in vas transfero - Zienego naczinią do drugiego przepuſzcząm.
11:
Eluxatus, [...] luxatus - wiwiniony.
12:
Eluxuriari, Luxuriari - Buino roſcz.
strona: 358a
1:
Emacio, Macrum, ſiue aridum reddo - Wiſuſsąm.
2:
Emacror, Extenuari, macrum fieri - wiſicham.
3:
Emaculo, [...] maculas aufero - Makuły zpadząm.
4:
Emancipo, [...] extra mancipium, hoc eſt extra dominium noſtrum ponere - wolnim czinie, zmoiey moci wipuſzczam.
5:
Emanco, Manus praecido, mancum facio - Ręce obcinam.
6:
Emaneo - Długo mnie niemaſz, długo pozoſtaię.
7:
Emansor - Zołnierz ktori długo do obozu niewracaſie. [...] miles qui vltra tempus commeatus ab imperatore impetrati, abeſt a caſtris
8:
Emano, Extra mano, effluo, exeo - wicziekam, wiſſaczamſie.
strona: 358b
1:
Emargino, [...] cruſtas et puluillos et margines vlcerum adimo - Strup z wrzodu ocierąm.
2:
Emaſculo, Caſtro et virilitatem aufero - Trzebię.
3:
Ematureſco, Maturum fieri - Dog zrzewą́m, dozdrzałęm.
4:
Embamma - Podliewa, prziſmak. Condimentum quod ad condienda obſonia fit.
5:
Emblemata - Sztukwerkſtołarski cudnie ſadzoni.
6:
Embolium - Prziſtęp. [...] argumentum et ingreſſus ſcenicus
strona: 359a
1:
Embryo, vel Embryon - Płodu wziwocie wſzterdziescy y dwu dniach poczęcie. Foetus [...] in vtero conceptus
2:
Emedullo, Medullam eximo - Mozg wymuię.
3:
Emendico, [...] more mendicantium aliquid peto - wizebrząm.
4:
Emendo, Corrigo, quaſi a menda purgo - Naprawuię.
5:
Emendatus, Caſtigatus, correctus - Poprawiony.
6:
Emendate, Pure - wiprawnie, Bez nagany.
7:
Emendator, Caſtigator - Poprawca.
8:
Emendatrix - Ta ktorą nieczego poprawuie.
9:
Emendatio, Correctio - Poprawienię.
10:
Ementior, Mentior, confingo, comminiſcor - Zmisliąm, kłamąm.
11:
Emereo, Emereor - Zasługuię.
strona: 359b
1:
Emereor, Mereor - Zasłuząm.
2:
Emeritus - Ten ktori ſie wisłuzeł.
3:
Emergo, Exeo - winorząm ſie.
4:
Emetior, Metior - wimierząm.
5:
Emensus - wimierzony.
6:
Emeto, Meto - wyrzinąm.
7:
Emico, Effulgeo, reſplendeo - Głanc daie, łſne ſie.
8:
Emigro, Migro, diſcedo, excedo - wicziagąm, ſczieguie ſie.
9:
Emineo, Exto, excedo, eniteo, appareo - Nadinſze wznoſze ſie, czeluię wzroſtem.
strona: 360a
1:
Eminens, Editus, excellens - Ten ktori nad inſze wzrosł.
2:
Eminentia, Excellentia - Przewiſzenię inſzich, moznoſcz.
3:
Eminulus, Parum eminens - wzrosły, podnieſiony.
4:
Eminor, Minor - Pograzą́m.
5:
Eminatio - Grozba.
6:
Eminus, A longinquo loco - Zdalieka, ieden oddrugięgo.
7:
Emitto, Foras emitto - wipuſzczą̀m, wiſsełam.
8:
Emiſsio, Iactus, ictus - wipuſzczenię.
9:
Emiſsarius, Excurſor - wprzod posłany, biegacz, poſſeł ktori ieſty tamyſam biegą̀.
10:
Emiſſarium, Locus per quem aqua e lacu aut ſtagno emittitur - Przepuſt wodi.
strona: 360b
1:
Emiſsitius, Qui ad explorandum emittitur - wisłany, ſpiegierz.
2:
Emo, Pecuniis aliquid mihi comparo - Kupuię.
3:
Emptus - Kupiony.
4:
Emptio - Kup.
5:
Emptito, Frequenter emo, vel frequenter mercandi, ſeu acquirendi vſum habeo - wſtawnie zknpuię.
6:
Empturio, Cupio emere - Poządliwi ieſtem do kupienią.
7:
Emptor, Qui emit - Ten ktori kupuie.
8:
Emptitius, Qui eſt de numero eorum qui empti ſunt, ſiue emi ſolent - Kupny.
9:
Emax, Qui facile inclinatur ad emendum - Ten ktori wſziſtko rad zkupuię.
10:
Emacitas, Facilitas et inclinatio voluntaria emendi - Zadzą do kazdei rzeczi kupienią.
11:
Emodulor, Modulor - wtakt, wnotę ſpiewąm.
12:
Emolior, Eiicio, expello - wirzucąm.
13:
Emollio, Mollio, molle facio - Zmiekcząm.
14:
Emollidus, Mollis - Zmiękczony.
15:
Emolumentum, Vtilitas quam ex opera et labore aſſequimur - Vzitek.
strona: 361a
1:
Emoneo, Moneo - Przeſtrzegąm, napominąm.
2:
Emorior, Morior, obeo - Wimierąm.
3:
Emoueo, Loco moueo - Odmikąm.
4:
Emotus, Loco motus - Odemkniony.
5:
Empetron - Pánoſzki. [...] calcifraga
6:
Emphytheusis - Wſzczepienię. [...] inſitionem ſignificat, ſiue plantationem ¶ Emphytheutes, ſiue Emphyteuta, [...] qui fundum aggrumve ea lege a domino accipit, vt eum conſerat, melioremque efficiat - Arendarz.
7:
Empiricus - Lekarz ktori leczi bez wſzeliakiey nauki zdoświaczenią ſamego. Medicus qui ſola experientia medicinam tractat
8:
Emplaſtrum - Plą́ſtr.
strona: 361b
1:
Emplaſtro - Obwiezuię, ſzczepij, plaſtrem okkładąm.
2:
Emplaſtratio - Obwiczie ſzczepow.
3:
Emporium, Mercatus, vel locus vbi mercatus fit - Mieſegdze kupiecztwa ſprawuią, handlarskie mieij ſcze.
4:
Emporeticus, [...], vt Emporetica charta - Papier wktori obwiiaią nieco kramarze.
5:
Emucidus - Splesniałij.
6:
Emugio, Cum mugitu profero - Becze iako woł, riczę.
7:
Emulgeo, Mulgeo, mulgendo tollo - Doię.
8:
Emundare, Mundare - Wicziſzcząm.
9:
Emungo, Nares purgo - Nos wiczierąm, wisiękuię.
10:
Emunctio - Noſsa witarcie.
11:
Emunio, Munio - Obronę czinię, murem obtacząm.
strona: 362a
1:
Emuſco, Purgo, et muſcum adimo - Mech oskubuię.
2:
Emutio, Mutio - Szemrzę, mruczę.
3:
Emuto, Muto, immuto - Odmieniąm.
4:
En, [...] ecce - Oto, wey.
5:
Enargia, [...] euidentia, ſiue repraeſentatio, illuſtratioque - Zrzetelnosc̀.
6:
Enarro, Perfecte, vel ad finem narro, narro, explano - Wilicząm.
7:
Enarratio - Wiliczanię.
8:
Enarrabilis, Quod enarrari poteſt - Lątwi do wiliczenią.
9:
Enaſcor, Naſcor, ſiue ex alio naſcor - Wiraſtąm.
10:
Enato, Natando euado, vel ad deſtinatum locum natando peruenio - Wipłiwąm.
11:
Enauigo, Ad finem vſque nauigare, vel nauigando euadere - Zgłebiey na łodzi do lądu przipłiwąm.
12:
Enauo, Nauo - Pilnie rzecz odprawuię.
13:
Encaenia, Innouatio - Odnowienie, poświacanie, kiermaſz.
strona: 362b
1:
Enchiridion - Ksiązeczka malą, maiącą wſobie krotki opis. Exiguus quiuis libellus
2:
Enchuſa - Czijrwonij korzen.
3:
Encomium - Chwała. z cznot zebraną. Laus vel praeconium alicuius
4:
Encomiaſtes - Chwalcą. [...] laudator
5:
Encyclios - Okrągłij. [...] orbicularem interpretari poſſumus.
6:
Encyclopaedia - Przebiezenię ij poznanie nauk wſziſtkich, tak izbis iednez drugą trzimął. [...] circularis vel orbicularis ſcientia.
7:
Endromis - Gunia kosmata.
strona: 363a
1:
Eneco, Neco, interficio, occido - Zaduſząm, zabiąm.
2:
Enectus - Vduſzonij, zabitij. [...] propemodum mortuus.
3:
Energia - Moc, sieła. [...] efficacia, ſeu operatio.
4:
Eneruo, Debilito, quaſi neruis et robore ſpolio - Moc odeimuię.
5:
Eneruatus - Osłabionij. Languidus
6:
Eneruus, vel Eneruis, Debilis, mollis, effoeminatus, quaſi ſine neruo - Słabij, mdłij.
7:
Enhydris - Wąz wodny. Coluber in aqua viuens
8:
Enim, [...] Nam, nanque - Bowiem.
9:
Eniteo, Valde niteo, clareo, emineo - łſnę ſie, ſwiece sie.
10:
Enitor, Pario - Rodzę, item z pilnością wrzeczi vſiełuię.
strona: 363b
1:
Enixe, Studioſe, et cum magno conatu - Zpilnosczią, zusiełowanim.
2:
Enneaphyllon - Dziewięciornik.
3:
Eno, Natatione euado, vel nando aliquo peruenio, enato - Wipłiwąm.
4:
Enodo, Nodis purgo, nodos reſeco - Obczinąm, ſęki odczinąm.
5:
Enodatio, Explicatio, expoſitio - Wijądrzenie, wikłąd.
6:
Enodatus - Wiłozonij, wiiądrzonij.
7:
Enodate, Clare, perſpicue - Iásnię.
8:
Enodis, Planum, ſine nodo - Głatki, nie sękowatij.
strona: 364a
1:
Enormis, [...] magnum, ſine menſura, nimium: eo quod normam et menſuram excedat - Niepowcziągły, niekſztałtny, ſspetny.
2:
Enormiter - Szpetnie.
3:
Enoteſco, Innoteſco, Notus fio - Znaionim sie ſtawąm.
4:
Ensis, Gladius, mucro - Miecz.
5:
Ensifer - Miecznik.
6:
Enubo - Zamęz id.
7:
Enucleo, Aperio et nucleum e calyce extraho - Iądradobiwąm, wiiadrząm,
strona: 364b
1:
Enucleatus - Pieknie wiłozonij.
2:
Enucleate, purgate, exquiſite, clare, ac ſine aſperitate - Iasnie.
3:
Enudo, Nudo - Odkriwąm, wikładąm.
4:
Enumero, Numero, recenſeo - Wilicząm.
5:
Enumeratio, [...] ipſe enumerandi actus - Wiliczenię.
6:
Enuntio, Eloquor, effero, exprimo, profero, pronuntio, dico, ſignifico - Wimawiąm, powiedąm.
7:
Enuntiatus - Wimowionij, mianowany.
8:
Enuntiatum, Oratio perfecta, verum aut falſum ſignificans, effatum, pronuntiatum, enuntiatio - Mowa iaſną a doskonała ktorą nieco zbiią albo twierdzij.
9:
Enuntiatiuus - Rzecz ktorą może bic wimowiona.
10:
Enutrio, Nutrio, alo, ſuſtento - Odziwiąm.
11:
Eo - Ide.
strona: 365a
¶ [...] itus, et itio - Chod.1:
Ito, Frequenter eo - Vstawnie chodzę.
2:
EOS - Switanię. [...] dicimus auroram.
3:
Eous - S'witaiąci poranni. [...] Orientalis
strona: 365b
1:
Ephebus, Pubes - Młodzenzik, ktori ze ſzternąsczi lat wiſzedł, a mech mu sie puſzczą.
2:
Ephebia, Pubertas - Zdzeczinſtwa wirosnienie, młodosc.
3:
Ephebium - Miesce gdze sie młodz czwiczy. [...] palaeſtrae locus, in quo ephebi exercentur
4:
Ephemeris, Liber ſeu commentarius, in quem quotidiana acta referuntur - Ksiega do ktorei ſprawi kazdego dnia wpiſsuięmij.
5:
Ephemeron - Lánká.
strona: 366a
¶ Ephemeron [...] colchicum [...], [...] bulbus agreſtis - Paluchy.1:
Ephippia, [...] tegmina, ſeu ſtragula quibus equi ſternuntur, vel ſellae equis ad inſidendum impoſitae - Śiodło.
2:
Ephydron - Przęsłka, kocz czi ogon. [...] equiſetum, et hippuris, et anabaſis
strona: 366b
1:
Epicedium - Pioſnka przipogrzebie, kuc̀zcij vmarłego. Carmen [...], quod in laudem defuncti [...] cani ſolet
2:
Epicoenum - Pomieſzanij.
strona: 367a
1:
Epidipnides - Iuzina powieczernią. [...] epulae quae in extrema coena vel prandio adferuntur
2:
Epigloſsis, ſeu Epiglottis, Lingua eſt quae aſperae arteriae meatum obſtruit, ne cibus aut potus per oeſophagum ad pulmonem deſcendat - Ięziczek ktori zamika krztąn, abi na płuca napoy albo pokąrmnie prziſzedł.
3:
Epilepsia - Caduk. [...] Morbus [...], quem Latini comitialem appellant
4:
Epilogus, Peroratio, concluſio, poſtrema orationis pars - Zamknienię mowy.
strona: 367b
1:
Epimone, [...] perſeuerantia - Zaſtanowienię, zawcz iągnienie.
2:
Epinicia - Piesn ktorą zweſschniſpie wąmij za otrzimanim z wicziestwa. [...] celebritates pro parta victoria
3:
Epiphania - Zwiaſtowanię. [...] Apparitionem Domini vocare poſſumus.
4:
Epiſchidion - Klin. [...] pro cuneo quo ligna finduntur.
5:
Epiſcopus - Biskup, dozorca. [...] ſpeculator
strona: 368a
1:
Epiſcopium - Bisku piwor. Epiſcopi habitatio
2:
Epiſcopius, Exploratorius, ſpeculatorius - Kudozorcy, przinąlezcy.
3:
Epiſtates - Szafąrz. [...] villicus, procuratorque ac praepoſitus rei faciendae
4:
Epiſtola - Lyſt. Literae
5:
Epiſtolium - Liſteczek. Parua epiſtola.
6:
Epiſtolaris, Quod ad epiſtolam pertinet - Czo przinąlezi do piſsaniąliſtow.
7:
Epiſtomium - Kurek przez ktori puſzcząmi winno.
8:
Epiſtylium - Nakrićie słupa albo gałka nasłupie. Capitellum quod ſuper columnam ponitur.
9:
Epitaphium - Nąpis nagrobie. [...] inſcriptio quam ſepulchris incidi videmus in laudem defunctorum
strona: 368b
1:
Epithymia - Ządzą. [...] concupiſcentia, deſiderium
2:
Epops - Dudek.
3:
Epoto, Potando exhaurio - Wipiiąm, wiłikąm.
strona: 369a
1:
Epulae, [...] cibi in quotidianum hominum vſum comparati - Pokąrm. ¶ Epulum vero proprie publicum conuiuium - Cołłacią obeczną.
2:
Epulari, [...] in conuiuio eſſe, ſeu conuiuari - Biesiadowacz, wgoscinie vzijwac.
3:
Epulatio, Conuiuium, victus - Bieśiada.
4:
Epularis, Quod ad epulas pertinet - Do bies iadi przinalezący.
5:
Epulatorius, quod aptum eſt vt in epulis comedatur - Do bry do iadła.
6:
Equapium, [...] olus atrum - Czarną kapuſta.
7:
Equidem, Certe - Zaiſte, zaprawde.
8:
Equus - Koù.
strona: 369b
1:
Equa, Equini generis foemina - Klacza, kobeła.
2:
Eques, Inſidens equo - Ieżdziecz, raitąr.
3:
Equeſter, Equeſtris, Quod pertinet ad equitem - Iezni do iazdi przinaleząci.
4:
Equito, Equo iter facio - Iade na konni.
5:
Equitatus, Equitum manus et turmae - Iazdakonną.
strona: 370a
1:
Equarius, Quod ad equum pertinet - Konsky.
2:
Equaria, Magnus equorum grex - Stado kony.
3:
Equiferus, Equus ferus, id eſt, non manſuetus - Dziki kón.
4:
Equimentum, Merces quae datur pro admiſſura equi - Ząpłata od ſtadnika.
5:
Equile, Stabulum equorum - Stainia konską.
6:
Equinus, Quod eſt equi, quood pertinet ad equum - Konsky.
7:
Equiſetum, [...] ephedra - Koczczi ogon, przęłka.
8:
Equiſo, Qui equorum curam gerit, eoſque inſtituit - Koniuſzy.
9:
Equitabilis, Equiti peruius - Doiazdi wolny.
10:
Equitium, Equorum armentum - Stado kónskie.
11:
Equuleus, Pullus equinus - Zarzebię.
12:
Equulus - Konik.
13:
Equula, paruam equam ſignificat - Klaczka, kobełka.
14:
Equio - KonsKą poządliwoscz.
15:
Eradico [...] vna cum radice euello -
strona: 370b
Wi korzeniąm, iskorzenim wiriwąm.1:
Erado, Expungere - Wikrobuie.
2:
Erasus - Wiskrobany, witarty.
3:
Erciſcere, [...] diuidere - Dzielicz, rozdziałuczinicz.
4:
Eregione, Ex aduerſo - Prawienaprzecziwko.
5:
Eremigo, Enauigo, emetior - łodzia przeiezdząm.
strona: 371a
1:
Eremus, Solitudo - Puſzczą.
2:
Erepo, Ex loco abdito in lucem repo - Wilazłem, wigraboliamśie.
3:
Erga, [...] contra - Przeczi wko.
4:
Ergaſterium - Warſtat, krąmnica. Officinae fabrorum atque opificum, itemque tabernae in quibus merces venduntur.
5:
Ergaſtulum - Mieſcze gdze z wiazany słudzi czieſzko robic muſzieli, łamiacz kamien albo kruſzcze kopiąc. Taberna vel officina vbi lapides metallave fodiuntur, vel aliud quippiam operis a vinctis ſeruis fit
6:
Ergaſtulus, [...] ſeruus qui ergaſtulo incluſus, vel ex vinculis, aut compedibus opus facit - Sługaktori pętani robicz muſzy.
7:
Ergaſtularius, Qui praeeſt ergaſtulis - Dozorca robot takich, iakie słudzi okowani czinią.
8:
Ergo, [...] Igitur - Przeto, dliatego.
9:
Erice, vel Erica - Wrzos aly bagno. Rutheni bohun appellant.
strona: 371b
1:
Erigeron - Przimiotowe żiele.
2:
Erigo, Eleuo, attollo, extollo, excito - Podnoſze, wiwiſząm, ſtawiąm.
3:
Erectus - Wiwiſzoni, poſtawiony.
4:
Eripio, Vi tollo, [...] aufero, adimo, extorqueo - Widzierąm, wiſżarpuię gwałtem.
strona: 372a
1:
Eriuo, Riuis factis educo, euacuo - Przez przikopi wode opuſzcząm.
2:
Erodo, Rodo - Wikęſsuię.
3:
Erogo, Diſtribuo, et expendo - Widaię, nakład czinię.
4:
Erogatus - Widany.
5:
Erogito, Vehementer rogo - Wiprą́ſząm.
6:
Erogatio, Diſtributio - Widatek, rozſzawowanię.
7:
Eros - Miełośc. Amor
8:
Erotema, [...] Interrogatio - Pitanię.
9:
Erro, Vagor, labor, errore ducor, pecco, offendo - Bładze chibiąm grzeſzę.
10:
Error, [...] exiſtimatio, vel approbatio veri pro falſo - Błąd, chiba.
11:
Errabundus, Affatim vel valde errans, vagabundus -
strona: 372b
Bładzący.1:
Erraticus, Vagabundus, qui ſcilicet certa ſede carens, errat et vagatur - Błakaiąci sie.
2:
Erratum, Peccatum - Bład, Grzech.
3:
Erratio, Error - Bładzenię.
4:
Errones, Qui incertis ſedibus vagantur - Tułacze, vagantowie.
5:
Erroneus, Qui vagatur, erro - Błekacz, tułaacz.
6:
Erubeſco, [...] rubore ſuffundor, rubeo - Wſtidzę sie.
7:
Eruca - Gąsienica, gąsianka. ¶ Eruca - Włoska gorczica.
8:
Eructo - Wirziguię, rzigąm.
9:
Erudero, Ruderibus expurgo - Zwſzelia kiego łamozgu cziſzczę.
10:
Erudio, Ex rudi doctum facio, doceo, inſtituo, expolio, imbuo - Vczę, pokazuię.
11:
Eruditio, Doctrina, inſtitutio - Nauka, vmieiętnosc.
12:
Eruditus, Edoctus, inſtitutus - Nauczony, wiczwiczony.
strona: 373a
1:
Erugo, Cutem extendo, et rugas tollo - Zmąrſzczenie odpedząm.
2:
Erugatio - Zmąrſsczenią witarcie.
3:
Erumpo, Cum impetu egredior, eruptionem facio - Wipadąm, wiriwąm śie.
4:
Eruptio - Witarczka, wirwanię.
5:
Erunco, Herbas noxias et ſpinas, frutetaque euello - Wikorzeniąm zioła ſzkodliwe, pliewe.
6:
Eruo, Eiicio, extraho - Wiriwąm.
7:
Eruum - Wyka.
8:
Eryngion, ſiue Erynge - Mikołaiek.
strona: 373b
1:
Erythrodanum - Marzána więt ſsa.
2:
Eſca, Cibus - Pokąrm.
3:
Eſcarius, Quod ad eſcam pertinet - Pokarmowij.
4:
Eſculentus, Quod eſui aptum eſt - Do iędzęnią ſpoſsobnij.
strona: 374a
1:
Eſsedum - Kotczy.
2:
Eſsentia - Podſtac̀.
3:
Eſula - Soſnka, mlecz s wini. Eſula [...] Euonymus, [...] Fuſaria vel fuſanus - Trzmiel. quibuſdam świdwiná.
4:
Et - Iteż.
5:
Etenim, Nam, enim, quia - Bowiem.
strona: 374b
1:
Ethice, vel Ethica, pars philoſophiae ad mores pertinens - Czéscz ta philoſophy, ktorą dobrich obiczaiow úczy.
2:
Ethicus, Moralis - Do obiczaiow przinalezący.
3:
Ethnicus - Pogánskij. Gentilis
4:
Ethologus - Figlarz wirazucij przez łaſżkowanie ludskie obiczaie, ktore, chocz milczij, rozumiecz mozeſz. Morum expreſſor, qui geſtu ipſo corporis, et ſono vocis ita exprimit mores hominum, vt geſtibus loqui videatur.
5:
Ethopoeia - Wirazenie obiczaiow drugiego. [...] morum, affectuumque alicuius expreſſio, [...] ethologia
6:
Etiam, [...] quoque - Itez, przitim tez.
strona: 375a
1:
Etsi - Aczkolwiek. Interdum, [...] quamuis.
2:
Euacuare, Exinanire - Wiprożnic.
3:
Euado, Effugio, exeo, erumpo - Zhełem, chełem, vchodzę.
4:
Euagor, Latius vagor, exſpatior - Daleiśie wiriwąm.
5:
Eualeo, Validior, et potentior fio - Dużeię, mocznieię.
6:
Eualeſco, Robus et vires acquiro - Moci nabiwąm.
7:
Euallo, Excludo, et quaſi extra vallum eiicio - Precz wipichąm, witacząm.
strona: 375b
1:
Euallo, [...] purgare frumentum - Wiwiewąm.
2:
Euaneo, [...] Euaneſco, quod eſt pereo, E conſpectu abeo - Zoczu ginę.
3:
Euanidus, Inanis, caducus, et cito periturus - Doczeſny.
4:
Euangelium - Weſsołe zwiaſtowanię. Laetus nuntius
5:
Euanno, Vanni motu euentilo - Opałąm.
6:
Euaporatio, Vaporis expiratio - Pari odſtapienię.
7:
Euaſto, Vaſto - Puſtoſzę, rozburząm.
8:
Eucaeria, [...] opportunitas - Prawiczas.
strona: 376a
1:
Eudoxia - Dobra sława, dobre miono. Claritas nominis, laus, exiſtimatio, et bona fama.
2:
Eueho, Extra veho, aſporto, aufero - Wiwozę. ¶ Eueho [...] extollo - Wiwiſzam.
3:
Euectio, Euehendi actus - Wiwiezenie.
4:
Euelatum, [...] pro euentilato - Wiwiąne.
5:
Euello, Extraho, Extirpo - Wiriwąm, wicziagąm.
6:
Euulsio - Wirwąnię.
7:
Euenio, Venire, accedere - Trafiąmſie, przichodzę.
8:
Euentum - Trafmeiakiey rzeczy.
strona: 376b
1:
Euentus - Iakie kolwiek wysczie, dokonczenię.
2:
Euentilo, Ventilatione purgo - Wiwiewąm.
3:
Euerbero, Verbero - Wibiiąm.
4:
Euergo, Emitto - Widaię, wiſzcziniąm.
5:
Euerro, Scopis expurgo - Wimiatąm.
6:
Euerriculum, Rete [...] piſcatorium - Siecz włok.
7:
Euerto, Excindo, diruo, demolior - Wiwracąm.
8:
Euersio, Ruina, caſus, pernicies - Wiwrocenię.
9:
Euersor - Tenktori wiwracą.
10:
Eueſtigio, Confeſtim, properanter - Hned, natichmiąt, zarąz.
strona: 377a
1:
Euidens, Clarus, apertus, perſpicuus - Iaſni, iawny.
2:
Euidentia, Perſpicuitas - Iawnoscz, iaſnoscz.
3:
Euidenter, Clare, perſpicue - Iawnie, iaſnie.
4:
Euigilo, Expergiſcor, excitor - Ocucąmſie.
5:
Euileſco, Vileſco, vilis fio, et in contemptum abeo - Potroſze mną gardzą.
6:
Euincio, Vincio, ligo, circunligo, corono - wiąze krepuię.
7:
Euinctus - Skrepowani, związany.
8:
Euinco, Vinco, conuinco, vel vincendo extorqueo - Zwiczieząm wigriwąm.
9:
Euictus, Victus, conuictus - Zwicziezony, przeſwiaczony.
10:
Euiro, Caſtro, virilitatem execo - Trzevię, wirzezuię.
strona: 377b
1:
Euiratus, Caſtratus, virilibus ſpoliatus - wirzezani, otczebiony.
2:
Euiratio, Virilium exectio, [...] effoeminatio - Otrzebienie.
3:
Euireſco - Zielenieię. Viride fieri.
4:
Euiſcero, Viſceribus ſpolio - Kałdąm weimuię, wipaprocąm.
5:
Euito, effugio, vito, deuito - wiſtrzegąm ſie, vchodzę.
6:
Euitatio - Vſtrzezenię.
7:
Euitabilis - łatwi do vſtrzezenią.
8:
Eulogia - Błogosławienię. Benedictio, munificentia, benificentia, vel etiam rationabilitas
9:
Eunuchus - Trzebieniecz, wirzezaniecz. Caſtratus
10:
Eunuchizo - wirzezuię, trzebię.
11:
Euoco, Extra voco - wiwołuię.
strona: 378a
1:
Euocati, [...] milites [...] qui repentina aliqua neceſſitate ex agris in bellum tumultuarie vocantur - Zołnierz ktori wprzigodzie do potrzebi na prętce ieſt wiwołany.
2:
Euolo, Extra, vel in altum volo, deuolo, auolo - wilatuię.
3:
Euolaticus - Odlatuiący.
4:
Euolo, Furari, rapere, quaſi in volam recipere - Reką do ſiebie przicziagam teradnę.
5:
Euoluo, De loco voluo - wiwaląm.
6:
Euolutus - wiwalony, wimotany.
7:
Euolutio, Lectio - Odwiczię.
8:
Euomo, Vomendo eiicio - wirzucąm zſiebie, zrzucąm.
9:
Eupatorium, ſiue Eupatoria - Záwiec, ządziec.
strona: 378b
1:
Euphonia - Piekni ton dzwiek. Vocalitas, ſiue ſonoritas vocis, iucunda verborum prolatio
2:
Euphroſynum - wołowi ięzik, albo wielką miodunka. [...] bugloſſéſam vocamus
strona: 379a
1:
EVRVS, Ventus ſpirans ab ortu brumali, quem Latini Vulturnum appellant - wiatr od wſchodu słonca.
2:
EVRYBATVS - Złodzei barzo miſterny. Fur inſigni aſtutia
strona: 379b
1:
Euthymia - Spokoiną misł. Animi tranquillitas.
2:
Eutrapelia, [...] vrbanitas, lepor, feſtiuitas - Nie obrazliwi zart, dworny zart.
strona: 380a
1:
Exacerbo, Irrito, et ad iracundiam prouoco - Poruſząm, rozgniewuię, rozdrazniąm.
2:
Exacerbeſco, Valde acerbus, id eſt, aſper fio - Barzo rozdrąznie, rozgniewacz, zaiątricz.
3:
Exaceſco, Acidum fieri - Kwaſnieię.
strona: 380b
1:
Exacuo, Acuo, acutum facio - Zaoſtrząm.
2:
Exacutus - Zaoſtrzony.
3:
Exaduerſum, [...] Ex oppoſito, eregione - Przecziwko.
4:
Exaedifico, AEdifico, domum conſtruo - Buduię.
5:
Exaedificatio - Zbudowanię.
6:
Exaequo, AEqualem facio - Rownąm.
7:
Exaequatus - wirownany.
8:
Exaequatio - wirownanie.
9:
Exaeſtuo - Burzę ſie.
10:
Exaeuio, Deſaeuio, ſaeuire deſino - wiſzaliewąm.
11:
Exaggero, [...] in vnum veluti aggerem congero, et coaceruo - Na kupe zgromadzā z kopiąm.
12:
Exaggeratio, Magna coaceruatio - wiwiſzenię, podnieſienie przez ſucie.
13:
Exagito, Vexo, diuexo, inſector, exerceo, iacto - Tribuluię, czechrzſsidzac, noſze drgiego zartownie.
14:
Exagitatus - Vnoſzony.
15:
Exagitator, Vexator -
strona: 381a
Sziderz, ten ktori dobrze vmie tribulowac.1:
Exagoga - wiſmikacz, wiczięgacz. Qui educit et exportat. ¶ Exagoga - wiſmik. Exportatio, euectio, eductio, prouentus, reditus.
2:
Exalbeſco, Palleſco, expalleſco, extimeſco - Bielieie, blednieię.
3:
Exalbidus, Albidus - Białawy.
4:
Exalburno, Alburnum detraho - Obłupuię skore prz i drzewie blizſzą, głodze z drzewasmiazge.
5:
Exalto, Eleuo, extollo - Podnoſzę.
6:
Exaluminatus - łſnaci ſie iako perła.
7:
Examen, [...] apum ſoboles - Roy peczelny.
8:
Examino, Scrutor, inueſtigo, perpendo, expendo, pondero, excutio - Pilnoſie wiwiaduię, badąm.
9:
Examinatio, [...] examen et inueſtigatio - wibadiwanię.
10:
Examurcari oleum - Drozdze zoleiu zbieram.
11:
Exanclo, [...] exhaurio - Do dna wicziagąm.
12:
Exanguis, Quod ſine ſanguine eſt, exanimatus - Beze krwie.
strona: 381b
1:
Exanimus, et Exanimis, et Exanimatus - Napołi vmarły.
2:
Exanimo, Perterreo, perturbo - Straſzę az do ſmierczy, ſrodze ſtraſze.
3:
Exanimatio, Perturbatio, metus - Zawrot wgłowie.
4:
Exanio, [...] ſaniem, vel pus, aut alium inutilem liquorem exprimo - Rope wicziskąm, cziſzczę, wiprozniąm.
5:
Exanthemata - Oſpice po wſziſtkim ciele. [...] tumores, ſiue papulae per totam cutem effloreſcentes
6:
Exaptus, Aptus - Do rzeczi ſpoſsobny.
7:
Exardeo, Inflammor, incendor - Zgortiwąm.
8:
Exardeſco, inflammor - Zapaląm ſie.
9:
Exarefio, Exareſco, aridus fio, exiccor, exhaurior - wiſichąm.
10:
Exareſco, aridus fio - Schnę.
11:
Exareno, [...] expurgare, et veluti arenas auferre - Zpiąsku cziſzczę.
12:
Exarmo, Armis ſpolio - Oręze odeimuię.
strona: 382a
1:
Exaro, Arando eruo - wioruiię. ¶ Exaro [...] ſcribo - Piſſe.
2:
Exaſcio, Dedolo, dolabra et aſcia paro - Naſiekąm, wiprawuię.
3:
Exaſpero, Exacuo, valde aſperum facio - Oſtrzę, naſiekąm.
4:
Exatio, Satio, exaturo - Naſicąm.
5:
Exaudio, Audio, admitto - wisłuchuię.
6:
Exauditus, Auditus - wisłluchany.
7:
Exaugeo, Augeo - Mnozę, barzo rozmnaząm.
8:
Exauguro - Zurzedu zkładąm. [...] ex ſacro profanum facio.
9:
Exautoro, [...] ab autoramento, hoc eſt obligatione militari, et iuramento ſoluo et libero - Zpriſziegi wipuſzcząm, odpuſzczenie dąię.
10:
Excaeco, Viſum eripio, luminibus orbo - Osliepiąm.
11:
Excalceo, Calceos detraho - wizuwąm.
12:
Excalefacio, aut [...] Excalfacio, Calefacio, calidum reddo - zagrzewam.
strona: 382b
1:
Excalfio - Rozgrzewam ſie.
2:
Excalfactio - Rozgrząnie.
3:
Excalfactorius - Do rozgrzania łatwy.
4:
Excalpo, Scalpo, excauo - widłubuię.
5:
Excandefacio, Candens et ignitum reddo - Rozpaliam.
6:
Excandeſco, [...] incendor, inflammor, exardeſco - Rozpalam ſie, Zapalam ſie.
7:
Excandeſcentia - Zapalcziwoſcz.
8:
Excanto, Incanto, ſiue perniciem incantationibus affero - Oczaruię.
9:
Excarnifico, Dilanio, in partes ſeco - Na keſſy iako kat ſiekę, widręcząm.
10:
Excauo, Cauo - widłubuię.
11:
Excauatio - widłubanie.
12:
Excedo, Diſcedo, egredior - Odchodzę, odſtepuię.
13:
Exceſsus - Rozłaczenie ſie zswiatem.
14:
Excello, vel excelleo, ſupero, praeſto, anteſto, emineo - Czeluię, przewiſſąm.
15:
Excellens -
strona: 383a
Naiwieczy.1:
Excellentia, Eminentia, magnitudo, praeſtantia, nobilitas - Przewiſzenią, przodek.
2:
Excellenter, Magnifice, excelſe - Prawie dobrze, ſzliczenię, wibornie.
3:
Excelsus, Altus, procerus, editus - wiſsoky.
4:
Excelsitas, Altitudo - wiſsokoscz.
5:
Excelse, Alte, excellenter - wiſsoce, powazniey.
6:
Excerebro, Cerebrum eripio - Mozgu dobiwąm.
7:
Excerno, Purgo - Cziſzczę, chedozę.
8:
Excrementum, Quod egeritur ex cibo potuque - wſzeliakie plugaſtwo, niecziſtoscz.
9:
Excretus, Egeſtus, expurgatus - wicziſzczony.
10:
Excretum, Purgamentum quod ex cerniculo a frumento ſeparatur - Poſliąd.
11:
Excerpo, Decerpo, deligo - Przebierąm.
12:
Excido, E loco, vel re aliqua ſublimiori cado, Elabor, fluo, defluo - wipadam.
strona: 383b
1:
Excido, Excindo, eruo - wiſieką̀m.
2:
Excidium, [...] pro euerſione et ruina vrbis, prouinciae - Zburzenię.
3:
Exciſo, Lanio, vulnero- wiſiekąm, wirębuię.
4:
Excindo, Excido, euerto, diruo, deleo - Zgruntu burzę.
5:
Excio, vel Excieo, Euoco, excito, incito, allicio, concito, ſtimulo, commoueo, elicio - wiwołuię.
6:
Excito, [...] excio - Pobudząm, pobiedząm.
7:
Excitatus - wzbudzony.
8:
Excitate, [...] vehementer, et lucide - Iaſnie.
9:
Excipio, Accipio, recipio - weimuie, biore.
strona: 384a
1:
Exceptio, Exemptio - wiięczię.
2:
Excepto, [...] eximo, et ad me traho - wiiawſzy kſobie przicziagąm.
3:
Exceptitius - Ten ktori moze bic wiięty. Qui excipitur.
4:
Excipulus, Inſtrumentum quo aliquid excipitur, hoc eſt intercipitur, et incautum comprehenditur - wierſzą.
5:
Exclamare, Vociferari, et quaſi e medio pectore vocem maxime emittere - Krziczec.
6:
Exclamatio, Pro actu exclamandi - Zakrziknienię.
7:
Excludo, Extra claudo, prohibeo, portas alicui claudo - wipichąm, drzwi przed drugim zamikąm.
8:
Exclusus - Zamkniony, wiſterkniony.
9:
Excogito, Cogitando inuenio, machinor, fingo, meditor - Zmisłiąm.
10:
Excogitatus, Inuentus, confictus - Zmisliony.
11:
Excogitatio -
strona: 384b
Zmislienie, winaidzenię.1:
Excogitator - Zmikacz.
2:
Excolo, Orno, polio, exorno, expolio - Poleruię, zdobię, wiprawuię.
3:
Excultus - wiprawny, ozdobny.
4:
Excommunicatio - wirzuczenię, odłączenię, baniowanię, wiwołanię.
5:
Excoquo, Valde coquo - wiwarzą́m.
6:
Excors, Inſipiens, ſtultus, amens: quaſi ſine corde - Błązen, bałamunt.
7:
Excreo, [...] quadam vi expuo - wipluwąm.
8:
Excreatio - wipluczię.
9:
Excreabilis, Quod excreari poteſt - Rzecz ktorą mozebic wiplwaną.
10:
Excreſco, Valde, ſiue in altum creſcere - Barzo wiraſtam.
11:
Excretus - wirosły.
12:
Excrucio, Cruciatu eneco, crucio, conficio, interimo - Dręczę, trapię.
13:
Excruciabilis, Dignus qui excrucietur - Trapienią godny.
14:
Excubo, Vigili, vigilias ago, vigilans ſum - Czuię, ſtrzegę, wachuię.
strona: 385a
1:
Excubatio - Strąz, wacha.
2:
Excubitor, Qui excubat, vigil - Stroż.
3:
Excubiae, Vigiliae - Strąz.
4:
Excudo, Cudendo elicio - Wibiiąm, drukuię.
5:
Excusor, Qui aliquid excudit - Miſtrz ktori druk cziny.
6:
Exculco, Calcando exprimo - Witłącząm.
7:
Exculpo, vel [...] Excalpo, Perfecte ſcalpo, vel ſcalpendo conficio - Wiriwąm.
8:
Excuratus, Exquiſitus, quaſi cum cura paratus - Doſtatny.
9:
Excurro, Extracurro, vel praecurro - Wibiegąm.
strona: 385b
1:
Excursus - Wibiegły.
2:
Excurſus, Excurſio, incurſio - Wibiezenię.
3:
Excurſor, Qui excurrit - Biegacz, wisłaniecz, curſor.
4:
Excuſo, Obiectum crimen purgo et a me repello, purgo, excuſatione vtor, excuſationem affero, ſatisfacio - Wimawiąm.
5:
Excusatio, Purgatio, ſatisfactio, cauſa - Wimowka.
6:
Excusate - Zwimowkąm.
7:
Excusabile, Quod excuſatione dignum eſt - To co wimowki ieſt godno.
8:
Excutio, [...] quatiendo eiicio, vel elicio, deiicio, proſterno - Witrąſam, obiiąm, wibiiąm.
strona: 386a
1:
Excuſsus - Wibity, zapomniony.
2:
Excuſse - Zwielkim zatrzeſienim.
3:
Excuſsorius, Quod ad excutiendum pertinet - Rzecz ktorą do witrąſanią przinalezy, ten ktori zmiatą, wirzucą.
4:
Exdorsuo, Dorſum confringo, exoſſo - Grzbietłamię, otwierąm.
5:
Execo, Seco, reſeco - Wirzezuię, wiſiekąm.
6:
Exectio - Wiſieczenię, Wirznienię.
7:
Execror, [...] deteſtor, imprecor, male precor - Wirzekam ſie, złorzeczę, przektinąm.
8:
Execratio, Imprecatio, malae preces - Złorzeczenię, wirzekanię, przeklinanię.
9:
Execrabilis, et Execrandus, Deteſtandus, deteſtabilis - Sproſni, przeklęty.
10:
Execratus - Przeklety.
11:
Exedo, Conſumo, conficio, corrodo - Wiiadą́m.
12:
Exesus - Wiiedzony.
13:
Exesor - Ten ktori viliſuię, wijadacz.
strona: 386b
1:
Exemplum - Przikłąd.
2:
Exentero, Interiora aufero - Wiwnetrząm, pitwąm.
3:
Exeo, Extra eo, egredior, prodeo, progredior, pedem effero - Wichodzę.
strona: 387a
1:
Exitus, Egreſſio, euentus, caſus - Wichod.
2:
Exitium, Calamitas, pernicies, clades, mors - Skaza, zguba.
3:
Exitiale, Mortiferum, calamitioſum, damnoſum - Szkodliwię.
4:
Exequor, Perficio - Wiprawuię koncze.
5:
Executio, perfectio, confectio - Odprawienię, executią, wikonanię.
6:
Executor - Dozorca abi rzecz beła odprawiona, wikoniwacz.
7:
Exequiae, Funebre officium, quod ſcilicet in funere exequimur - Pogrzeb, prowadzenię do grobu.
8:
Exequior, [...] exequias facio - Do grobu prowadze.
9:
Exerceo, [...] extra arceo, premo, fatigo - Czwiczę. ¶ Exerceo [...] in opus cogere, quod vulgo dicitur facere, laborare - Robicz, pracowacz.
strona: 387b
1:
Exercitus, [...] qui multis negotiis aſſuetus ſit, et experientia doctus, et detritus - Wiczwiczony.
2:
Exercitor, Qui alterum in re aliqua exercet - Ten ktori czwiczi.
3:
Exercitorius, [...] quicquid ad exercitorem attinet - Ten ktori towari pzeſseły.
4:
Exercitium, Exercitatio, actio - Czwiczenie.
5:
Exercitus, Manus, copiae militum - Woisko.
6:
Exercito - Vſtawnie czwiczę.
7:
Exercitatior, Exercitatiſſimus - Wiczwiczony.
8:
Exercitator - Ten ktori czwiczy.
9:
Exercitatio, Vſus, tractatio, actio, meditatio, commentatio, conſuetudo quotidiana - Czwiczenię.
10:
Exero, Emitto, produco - Dobiwąm, weimuię.
11:
Exertus - Dobity.
12:
Exerto - Vſtawnię dobiwąm, wicziagąm.
13:
Exfio, Purgo - Vmiatąm.
14:
Exfodio, Fodendo eruo - Wikopuię.
strona: 388a
1:
Exgurgitare - Wivzignac.
2:
Exhaeredo, Exhaeredem aliquem ſcribo, haereditate aliquem priuo, ad quem ab inteſtato ea ventura erat - Widziedzicząm.
3:
Exhaeres, Qui priuatus eſt haereditate quae ad eum pertinebat - Widziedziczony.
4:
Exhalo, Expiro, et veluti per halitum aërem emitto - Wikurząm, widmuchuię.
5:
Exhalatio, Expiratio - Kurzawa.
6:
Exhaurio, Humorem euacuo, ebibo, exinanio, exicco - Wicziagąm, dopiiąm, wiſuſsąm.
7:
Exherbare, [...] herbas extirpare - Trą́we wiriwąm, wigładząm.
8:
Exhibeo, Profero in publicum, deduco, oſtendo - Widaię, pokazuię.
strona: 388b
1:
Exhibitio - Oddanie.
2:
Exhilaro, Laetum et hilarem reddo, [...] hilaro - Obweſſeliąm.
3:
Exhorreo, Prae timore horreo, et contremiſco - Lekąm ſie, zdrigąm ſie.
4:
Exhortor, Vehementer hortor - Napominąm.
5:
Exhortatus - Napominany.
6:
Exhortatio - Napominanię.
7:
Exhubero, Abundo - Obfitoſcmąm.
8:
Exibilo, [...] cum ſono vocis, tumultuariaque ſibilatione expello, derideo, explodo - Wakſsikuię.
9:
Exicco, Exhaurio - Wiſſuſząm.
10:
Exiccatus - Wiſſuſzony.
11:
Exigo, Excludo, eiicio, expello, quaſi extra ago - Wipedząm.
12:
exigo [...] rem aliquam iure mihi debitam peto - Vpominąm ſie.
13:
Exactus, Praeteritus, eiectus, expulſus - Wignany, wipedzony.
14:
Exactor, Qui pecunias publicas exigit - Długi odbieraiaci, poborca.
strona: 389a
1:
Exactio - Wicziagnienie, Wipchnienię.
2:
Exiguus, Paruus, modicus - Mały, niewielly.
3:
Exigue, parce, tenuiter, exiliter - Skapię, nie hoinię.
4:
Exiguitas - Niewielkoſcz.
5:
Exilio, [...] ſaltando egredior, vel erumpo - Wiskakuię.
6:
Exilis, Tenuis - Mały, podły.
7:
Exilitas, Tenuitas, ieiunitas - Niewielkoſcz.
8:
Exiliter, Tenuiter, ieiune - Scziſlię.
9:
Eximo, [...] excipio, ſeu aufero - Weimuię, dobiwąm.
10:
Exemptus, Conſumptus, liberatus - Dobity, wiiety.
11:
Exemptilis, Quod auferri et eximi poteſt - Ten ktori wiiety biczmoze.
strona: 389b
1:
Exemptio - Wieczię, dobiczię.
2:
Exemptor - Dobiwacz, kamieny łamacz.
3:
Eximius, Excellens, egregius, praeſtans - Przebrany, wiborny.
4:
Eximie, Excellenter, egregie - Nadobnie, nawibor.
5:
Exin, ſiue Exinde, [...] deinde - Pohin.
6:
Exinanio, Euacuo, exhaurio, exonero - Wiprozniąm.
7:
Exinſperato, praeter ſpem - Nie nadzialie, nadſpodzięwanię.
8:
Exiſtimo, Puto, iudico, et quaſi ex aeſtimatione ſtatuo atque decerno - Mniemą́m, rozumiem.
9:
Exiſtimatio, [...] pro reputatione ac bona fama - Dobremniemanię, sława, zawołanię.
10:
Exiſtimator, Iudex, opinator - Sedzią, roziemca.
11:
Exiſto, Appareo, emineo, prodeo, exurgo, exorior - Ieſtē, powſtaię.
12:
Exiuro, Iuramento affero, et affirmo - Prziſiegą́ m twierdzę.
13:
Exlex, Expers legis, qui ſine lege, vel extra legem viuit, qui non tenetur lege -
strona: 390a
Niepodległy prawu.1:
Exloquor, [...] eloquor - Wimawiąm.
2:
Exobsecro, [...] valde obſecro [...]. Supplicabo, exobſecrabo futurum - Wipraſząm.
3:
Exoche - Podwiſzenię. Eminentia, vel excellentia.
4:
Exoculo, Oculum eruo, effodio - Oko wi kaliąm.
5:
Exoleſco, Excreſco, ad finem incrementi pertingo, [...] exoleo - Starzeię ſie. przeſtawąm roſcz.
6:
Exoletus, Vetuſtus, et ab vſu remotus - Stary, ten ktorego wiecey niepoziwaią.
7:
Exoluo, Quod ligatum erat ſoluo, expedio, libero - Rozwiezuię.
8:
Exomides - Kaftąn, koliet. [...] veſtes ſubſtrictae et breues
strona: 390b
1:
Exonero, Onere leuo, onus detraho - Cieząr, zkladąm.
2:
Exopto, Valde expeto, valde deſidero - Winſzuię, ziczę.
3:
Exoptatus, Expectatus, deſideratus - Pozadany.
4:
Exoptabilis, Iucundus, ſuauis, qui exoptatur - Wdzieczny, poządliwi.
5:
Exorbeo, [...] ſorbendo exhaurio - Wichłiſtuię.
6:
Exorbo, Priuo orbe oculorum, vel caecum reddo - Osłiepiąm.
7:
Exorbito, Ab eo quod rectum eſt aberro, quaſi ex orbita recedo - Vſtępuię drogy.
8:
Exorciſo, [...] adiuro - Zaklinąm.
9:
Exorciſmus, Adiuratio - Zaklieczię.
10:
Exordine, Sine intermiſſione - Porzatkiem.
11:
Exordium, Initium, principium, exorſus, prooemium - Początek.
12:
Exordior, Incipio, auſpicor, ordior, exordium capio - Poczinąm.
strona: 391a
1:
Exorsus - Poczęty, zaczęty.
2:
Exorsus, Principium, exordium- Zaczęcie.
3:
Exorior, Nascor, emergo, exurgo - Powſtaię.
4:
Exortus - Powſtały.
5:
Exortus, Ortus - Wzchod.
6:
Exortiuus, Orientalis - Wzeſzły.
7:
Exorno, Diligenter orno, magnifice apparo, inſtruo - Zdobię, chędoze.
8:
Exornator - Ten ktori zdoby.
9:
Exornatio, Ornamentum, vel ipſe exornandi actus - Ozdobienie.
10:
Exoro, Orando indico, ſeu orando impetro - Vpraſząm.
11:
Exoratus - Vproſzony.
12:
Exorator, Qui orando impetrat - Ten ktori nieco vpraſzą.
13:
Exorabilis, Qui exorari poteſt, placabilis - Latwi do vproſzenią.
strona: 391b
1:
Exors, Extra ſortem - Ten ktori vczeſnikiem nie ieſt.
2:
Exos, Sine oſſe - Bechoſcziſty, przezkoſt.
3:
Exoſſo, Oſſa detraho - Koſczi wibierąm.
4:
Exoſculor - Czałuię.
5:
Exoſculatio - Czałowanię.
6:
Exosus, [...] qui odio habet - Nienąwiſny, ten ktori ieſtwnięnąwiſczy.
7:
Exoticus, Peregrinus, aduentitius - Opcy, cudzozemiecz.
8:
Expalleo, Pallidus ſum, vel fio - Blednieię.
9:
Expallio, Pallium auferre - Płaſzcz odeimuię.
10:
Expalpo, Elicio, et quaſi palpationibus extorqueo - Głaskanim nieco ottrziniwąm.
11:
Expando, Extendo, aperio, explico - Wicziagąm, rozpoſcierąm.
12:
Expango, Figo, conſtituo - Wſtikąm, ſtawiąm wrząd.
13:
Expapillo, Vſque ad papillam denudo - Az do pierſi odkriwąm.
14:
Expatior, Aberro, vel latius egredior, quaſi ſpatium tranſeo - Przechodzę ſie, ſparceuię.
strona: 392a
1:
Expatro, Patro, perficio - Wikoniwąm.
2:
Expaueo, ſiue Expaueſco, Terreor - Lekam ſiaczdrzę.
3:
Expecto, Maneo, operior - Oczekiwąm.
4:
Expectatus, Cupitus, deſideratus, exoptatus - Oczekiwany zwielką poządliwos czią
5:
Expectatio, Deſiderium, ſpes - Oczekiwanię.
6:
Expedio, Extrico, libero, et quaſi pedum ligamenta diſſoluo - Wiwadząm, zokow puſzcząm.
7:
Expeditus, Promptus, paratus, nullis impedimentis oneratus - Gotowy, darsky, niezatrudniony.
8:
Expedite, Celeriter, facile - Barzoprętko łatwie.
9:
Expeditio, Exercitus, apparatus belli, bellum - Cziagnienie, wiprawa nawo ine.
strona: 392b
strona: 183d
1:
Expello, Eiicio- Wipedząm.
2:
Expulsio - Wignanie.
3:
Expulsor - Ten ktori wiganią.
4:
Expultrix - Ta ktorą wipedzą.
5:
Expendo, Pondero - Vwaząm.
6:
Expenſus, Datus - Widany.
7:
Expensa, et Expenſum, Sumptus [...], quod in vſum aliquem erogatur - Widatky, koſzt.
8:
Expergo - Wikrapiąm. [...] madefacio
9:
Expergo, Quaſi exporrigo, a ſomno excito - Budzę, wzbudząm.
10:
Experrectus - Wzbudzony.
11:
Expergitus - Zbudzony.
12:
Expergiſco, et Expergefacio, et Expergifico, [...] excitare - Oczucąm.
strona: 393a
1:
Expergefacio, Excito e ſomno - Wzbudząm zeſnu.
2:
Experior, Probo, tento, periculum facio - Doswiacząm ſie.
3:
Experiens, Expertus, peritus - Doswiaczony, biwały.
4:
Expertus - Ten ktori ſie doznał doswiaczeł.
5:
Experientia, Cognitio nullo docente per vſum reperta - Doswiaczenię, doznanię.
6:
Expers, Carens, ſeu vacuus, quique rei alicuius nullam habet partem - Ten ktori rzéczi nie do ſtał, ktoremu nie vdzelono, nie doſzedt.
7:
Expes, Spe omni deſtitutus - Bez nadzeię, ten ktori nadzeię vtraczieł.
8:
Expeto, Auide cupio, opto, deſidero - Pozadąm, ziczę ſobie.
9:
Expetens - Poządaiący.
10:
Expetitus, Cupitus, deſideratus -
strona: 393b
Winſzowany.1:
Expetiſco, Vehementer deſidero - Barzo pozadąm.
2:
Expeteſſo, Petere, deſiderare - Pozadąm.
3:
Expilo, Diripio, ſpolio - Odzierąm, obierąm, łupie.
4:
Expilatus - Obłupiony, zplundrowany.
5:
Expilatio - Zplundrowanie.
6:
Expilator, Fur, depraedator, direptor - Widzierca, łupieſzca.
7:
Expingo, Pingo - Maluię.
8:
Expio, Purgo, mundum ac purum facio, placo - Błagąm, cżiſzczę.
9:
Expiatus, Purgatus - Ocziſzczony, ziednany.
10:
Expiatio - Cziſzczenie.
11:
Expiabilis, Purgabilis et facilis expiatu - łatwi do poprawy, do ocziſzczenią.
12:
Expiro, Spiritum emitto, efflo, exhalo - Dech wipuſzcząm, vmierąm.
13:
Expirans - Odichacą.
14:
Expiratio - Oddech.
15:
Expiſcor, Indago, percontor, diligenter inquiro -
strona: 394a
Wiwiadię ſie wibduię.1:
Expiſſo, Spiſſum facio, denſo, conſtipo - Gęſzczę.
2:
Explano, Planum facio - Gładzę, zdobie. ¶ Explano [...] declarare, manifeſtare, exponere - Iasnie wiraząm.
3:
Explanatus - Wiasniony.
4:
Explanate, Aperte - Iasnie, iawnie.
5:
Explanator, Qui interpretatur et exponit - Wikładac, obiasniacz.
6:
Explanatio, Explicatio, enodatio, interpretatio - Wikład, obiasnienie.
7:
Explanto, Plantas euello - Zſzczepuwibiiąm, wirwąm.
8:
Explendeſco, Luceo, emineo - łsneſie.
9:
Expleo, Impleo, compleo, ſaturo, ſatio - Wipełniąm, naſicząm.
10:
Expletus, Completus, perfectus - Wipełniony.
11:
Expletio, Impletio, perfectio - Wipełnienię.
12:
Explebilis, Quod expleri poteſt - łatwi do wypełnienią.
13:
Explico, Extendo, euoluo - Rozwiiąm, rożcżagąm, rozkładąm.
strona: 394b
¶ Explico [...] explanare, atque clarius reddere - Wikładam, obiasniąm.1:
Explicitus, Explicatus, explanatus - Wiłozony.
2:
Explicatio, Explicandi actus - Wikłąd, obiasnienię.
3:
Explicator, Qui aliquid explicat aut exponit - Wikładacz.
4:
Explicatrix - Taktorą wikladą.
5:
Explicabilis - łatwi do wiłozenią.
6:
Explicate, [...] clare et aperte - Iasnie.
7:
Explodo, cum ſono eiicio - Nogami wiczierąm, okrzikiem wirzucąm.
8:
Exploro, [...] exclamo, ſiue eiulo - Wiſzlipuię, wipłakuię.
9:
Exploro [...] proſpicere, et ſagaciter inquirere - Wiwiaduię ſie, wibaduię.
10:
Exploratus, Certus, apertus, perſpicuus - Pewni, doſwiaczony.
11:
Explorate, Certe, plane - Isczie, doswiaczenie.
12:
Exploratio, probatio - Wyſzpiegowanię.
13:
Explorator, ſpeculator, qui explorat -
strona: 395a
Podsłuchiwacz, ſpiegierz.1:
Expolio, Spolio, priuo - Odzierąm, łupię.
2:
Expolio, Exornare, abſoluere, extremam manum imponere - Poleruie, wioſtrząm, doprawuie bez nagany.
3:
Expolitus - Nadobnie wiprawiony, wiprolerowany.
4:
Expolitio, Exornatio, explicatio - Piekną wiprawa, ſzmuk.
5:
Expolitiſsimus - Przepolerowani.
6:
Expono, Exprimo, profero - Wikładąm, widaię.
7:
Expono [...] declarare, explicare, interpretari - Obiasniąm.
8:
Exposite, explicate - Wikładnie.
9:
Expositio, Explicatio - Wikład.
10:
Expopulor, Populor - Puſtroſzę, plundruię.
11:
Expopulatio - Wipuſtoſzenię.
12:
Exporrigo, vel [...] Exporgo, extendo, quaſi porro ago - Wicziagąm.
13:
Exporto, Extra porto, aufero - Winoſzę, wiwaząm.
14:
Exportatio - Winieſienie, wiwiezenię.
strona: 395b
1:
Expoſco, [...] enixe, et cum inſtantia aliquid peto - Barzo pożadąm, koniecznieſie vpominąm.
2:
Expoſtulo, Vehementer peto, expoſco - Pilnie rzecz mowie, domacham ſie wiwiaduięſie.
3:
Expoſtulatio, Criminatio, quaedam accuſatio - Skargą, vskarżanię.
4:
Expotus, [...] epotus - Wipiti.
5:
Exprimo, Premendo extraho, et eiicio - Wicziskąm.
6:
Exprimo [...] declaro, manifeſto - Obiaſniąm, wiraząm.
7:
Expreſſus - Własnie wirażony, wicziſnioni.
8:
Expreſsio - Widrukowanię.
9:
Expreſſe, Manifeſte, aperte - Wiraznie.
10:
Exprobro, Obiicio, probro et vitio do - Zarzucąm.
11:
Exprobratrix, quae exprobrat - Taktorą na oczi zarzucą.
12:
Exprobratio - Zarzucanię, wiliczanię.
strona: 396a
1:
Expromitto, [...] pro alio promittere, hoc eſt fideiubere - Slubuię, reczę.
2:
Expromo, Extra promo, profero, expono - Weimuię, wikładąm.
3:
Expromptus, In medium prolatus - Wiłożony.
4:
Expugno, Pugnando capio - Przez zwiczięſtwo biore.
5:
Expugnatio - Zwalczenię, zolnierskię rozſzarpnienię.
6:
Expugnator - Zwiczieżca.
7:
Expugnabilis - łatwi do opanowania.
8:
Expumo, In modum ſpumae emano - Iaſzeſie.
9:
Expumico, expurgo, expolio - Widrapuię, ocziſzcząm.
10:
Expungo, Quod ſcriptum eſt deleo, deleo, induco - Wimazuię.
11:
Expuo, Saliuam aliudve quid ex ore eiicio - Wipluwąm.
12:
Expuitio - Wiplwanię.
13:
Expurgo, Purgo, vel perfecte purgo - Wimiatuię chedozę.
14:
Expurgatio - Chedożenię.
15:
Exputo, [...] ramos ſuperfluentes ex arboribus, vel ſarmenta ex vitibus runca reſecare - Wiczi-
strona: 396b
nąm, wirzezuię.1:
Exputreſco, [...] penitus putrefio - Wigniąm.
2:
Exquiro, Diligenter inquiro, ſecerno, eligo - Pilnie ſie wiwiaduię.
3:
Exquisitus, Accuratus, lectus, excellens - Przebrany.
4:
Exquisite, Diligenter, accurate - Pilnię.
5:
Exquisitiſsime, valde exquiſite - Zpilnoscią.
6:
Exradico, Vna cum radice euello - Zkorzenim wiriwąm.
7:
Exſacrifico, Sacrifico - Offianię.
8:
Exſcribo, Tranſcribere, deſcribere - Wipiſsuię, przepiſzuię.
9:
Exſcensus - Wiſtep.
10:
Exsignare, Signare - Naznacząm.
11:
Exsordeſco, Sordidus et abiectus fio - Smierdzeię.
12:
Exta, [...] viſcera in corpore animantis maxime extantia - Wnetrnosczy, kiſzky.
13:
Extabeſco, Tabe conficior, tabeſco, marceſco - Wiſsichąm.
strona: 397a
1:
Extemplo, Statim, illico, continuo - Natich miąſt, hned.
2:
Ex-tempore, Ex-improuiſo, et impraemeditate - Bezodkładu, bez długiego rozmislianią.
3:
Extemporalis, Ex tempore factus, immeditatus - Na prętcę, odręczny.
4:
Extemporalitas, Promptitudo, ſiue facultas extempore aliquid dicendi, faciendive - Natichmiąſt, wartkosć.
5:
Extemporaneum, pro ſubitario - Richłi.
6:
Extendo, Porrigo, protraho, explico - Wicziagąm.
7:
Extendens - Rozcziągaieci.
8:
Extensus - Wicziągniony.
9:
Extensiuus - Cziągłi.
10:
Extento - Wicziagąm vſtawnie.
11:
Extenuo, Minuo, attenuo, deprimo - Zwielkiei rzeczi mała czinię, poniząm, zmnieiſząm.
12:
Extenuatus - Ten ktori ſie ſtaie ſuptilnim, czienki.
13:
Extenuatio - Vmnieyſzenię.
14:
Exter, vel Exterus, [...] externus - Cudzy, obczy.
15:
Extercoro, Purgo - Zplugaſtwa chędozę.
16:
Exterebro, Terebrando extraho - Wiwiertiwąm.
strona: 397b
1:
Extergo, Tergendo purgo - Oczierąm.
2:
Extersus, [...] expolitus - Otarty.
3:
Extermino, Extra terminos eiicio, expello - Za granice wipadząm.
4:
Exterminator, Euerſor, expulſor - Ten ktori wipedzą, wirzucą.
5:
Externo, Mente exturbo, dementem facio - Szalonim czinie.
6:
Externatus - Szalony.
7:
Externus, Extraneus, extrarius, exterus - Czudzy, obczy.
8:
Extero, Terendo excutio, comminuo - Wiczierąm.
9:
Exterus, ſiue Exter, Quod alibi natum eſt, vel quod aliunde aduenit - Czudzoziemiec.
10:
Exterraneus, Aduena, quaſi ex alia terra - Zczudzego kraiu.
11:
Exterreo, [...] terreo - Straſze.
12:
Exterritus, Territus, perterritus - Poſtraſzony.
13:
Extexo, Retexo quod textum eſt - Tkanie rozbierąm.
14:
Extillo, [...] guttatim effluere - Wikapiąm.
15:
Extimeſco, Valde timeo - Lekąm ſie.
strona: 398a
1:
Extimulo, Stimulo, hoc eſt veluti ſtimulis quibuſdam incito - Popichąm, popedząm, poganiąm.
2:
Extimulator - Popedzacz, poganiacz.
3:
Extinguo - Gaſzę.
4:
Extinctus - Zgaſzony.
5:
Extinctor - Ten ktori gaſzy.
6:
Extinctio - Zgaſzenię.
7:
Extirpo, [...] vna cum ſtirpe euello, extraho, eradico - Wikorzeniąm, wigładząm.
8:
Extirpatio, Eradicatio - Wikładzenię.
9:
Extiſpices, [...] haruſpices, qui extis inſpectis futura praedicunt - Wieſzczkowie zkiſzek prorokuiąci.
10:
Exto, Emineo, ſuperſum, appareo, conſto, ſum - Ieſtem przedrękamy, podałem ſie, wirosłem.
11:
Extantia - Wiroslina.
12:
Extollo, In altum eleuo, educo, effero - Widzwiguię.
13:
Extorqueo, [...], Ex tormentis, vel alia vi aliquid aufero, eripio - Wikręcąm, dobiwąm.
14:
Extortus - Gwałtem wziety.
strona: 398b
1:
Extortor - Gwałtowni widzieracz.
2:
Extorris, Qui eſt extra terram, id eſt, patriam exul - Odkazany, zżiemie, wignany.
3:
Extra - Przed.
4:
Extramuranus - Ząmierny.
5:
Extraordinarius, Quod extra ordinem fit - Nad vſtawę.
6:
Extrarius, Alienus, aut alienigena, hoc eſt qui ex ea in qua agimus ciuitate oriundus non eſt - Obczy, inſzego rodu.
7:
Extraneus, Alienus, nullo propinquitatis gradu nobis coniunctus: quaſi exterraneus - Niespowinowacony, czudzy.
8:
Exterior - Zwierchny.
9:
Extremus, Vltimus, poſtremus - Oſtatny.
10:
Extimus - Dalſzy.
strona: 399a
1:
Extremo - Na oſtatek.
2:
Extremitas, [...] quod in quaque re extremum eſt, ora - Brzeg kazdey rzeczy, krąy.
3:
Extrinsecus, Externe, foris, aliunde, ab exteriori parte- Zwierchu.
4:
Extraho, Extra trahere, elicere - Wicziagąm.
5:
Extractus, Productus, prorogatus - Wicziągniony.
6:
Extrico, Explico, expedio, libero - Rozmotuię, wiwadząm.
7:
Extricabile, A quo quis ſe facile poteſt extricare, hoc eſt, eximere, vel expedire - Latwie do wiwadzenią.
8:
Extrilidus, [...] exalbidus - Białawi.
9:
Extringo, Stringo - Zcziskąm.
10:
Extrudo, Extra trudo, per vim expello - Wipichąm.
11:
Extruo, AEdifico, conſtruo - Buduię.
12:
Extructus - Zbudowany.
13:
Extructiſsimus - Dobrze zbudowani.
14:
Extructio -
strona: 399b
Zbudowanie.1:
Extubero, Intumeſco, excreſco - Napuchąm, nadimąm ſie.
2:
Extuberatio, Tumor - Nadęcię.
3:
Extumeo, et extumeſco, Tumeſco, in tumorem redigor - Napuchąm, nadimąm ſie.
4:
Extumidus - Nadęty.
5:
Extundo, Vi, vel blanditiis aliquid extorqueo - Ztrudnoſczią wibiiąm.
6:
Exturbo, E loco deiicio, extra turbo, expello, deiicio, vi eiicio - Wipichąm, zrzucąm, łaianim wipedząm.
7:
Exturbatus - Wipchniony.
8:
Extuſsio, Tuſſiendo aliquid eiicio - Wikaſzłuię.
9:
Exubero, Affluo, abundo - Ieſtem doſtatny, obfity.
10:
Exuberantiſsimus - Przebrani.
11:
Exuccus, Quod eſt ſine ſucco - Suchy, niemaiący wilgotnosczy albo ſoku.
12:
Exudo, [...] per ſudorem emitto - Wipocząm.
13:
Exueho, Exporto - Viwozę.
14:
Exuerto, Praeuenire, praeoccupare - Wiprzedząm.
15:
Exugo, quod et Exugeo, Sugendo eiicio - Wiſsiwąm.
16:
Exuctus - Wiſsany.
17:
Exul, [...] extra ſolum eiectus - Wignaniec.
strona: 400a
1:
Exilium, Patriae priuatio, et natalis ſoli mutatio - Z ziemie właſtnei wignanie, wiwołanie.
strona: 400b
1:
Exulo, Patria priuatus ſum, exul ſum - Ieſtem wignaniec.
2:
Exulcero, [...] Vlcus facio - Puchniąco czinię, owrzedząm.
3:
Exulceratio - Puchlina, owrzedzenię.
4:
Exulceratorius, Exulcerandi vim habens - Cziniący puchline.
5:
Exulceratrix - Cziniąca wrzody.
6:
Exulto, Immoderate iacto, voluptate et laetitia nimia geſtio - Od radosczyskaczę.
strona: 401a
1:
Exultatio - Radosc wielką.
2:
Exultantia, Exultatio - Radowanię.
3:
Exultanter - Zwielkim weſselim.
4:
Exultim, [...] exultando, et ſaliendo - Skacząc.
5:
Exululo, Valde vlulo - wiię.
6:
Exum, Extra ſum - Przed domem ieſtem.
7:
Exundo, Alueum exeo, ſiue extra alueum vndas effundo, inundo - Przeliew ąm zbrzegow wilanię.
8:
Exundatio, Inundatio, eluuio - Przeląnię.
9:
Exungo, Vngo, inungo - Namazaię.
10:
Exungulo, Vngues aufero - Kopita albo paznokcz ie zbiąm.
11:
Exuo, [...] indumenta detraho - Zwłoczę, wizuwąm.
12:
Exupero, Supero, excello - Przewiſząm.
13:
Exuperantia, [...] eminentia - Przewiſzenię.
strona: 401b
1:
Exuperabilis, Qui poteſt ſuperari - Do przewizſzen iałątwy.
2:
Exuperatus, Superatus, victus - Zwiczięzony.
3:
Exurdo, Surdum reddo - Głuchim czinię.
4:
Exurgo, Surgo - Powſtaię.
5:
Exuro, Igne prorſus conſumo, comburo - wipaląm.
6:
Exuſtus, Combuſtus, igne plane conſumptus - wipalony.
7:
Exuſtio - wipalenię.
8:
Exuſcito, Suſcito - wzbudząm.
9:
Exuuiae, Spolia hoſti detracta - Zwleczone ſzaty zme-
10:
przica czioł, łup.
F
11:
Faba - Bob, wielogroch.
strona: 402a
1:
Fabula - Bobik.
2:
Fabaginus, Quod eſt ex fabis - wiełogrochowi.
3:
Fabarius, Quod ad fabam pertinet - Do bobuprinalezacy.
4:
Fabalia, [...] ſtipulae fabarum - Słoma bobową.
5:
Fabalis - Bobiaſty.
6:
Fabacia, [...] genus libi ex fabis - Placzek bobowi.
7:
Faber - Rzemiesnik wſſeliaky koło twardei roboty, iaki ieſt kowąl, sloſsarz, czieslia, muliarz.
8:
Fabre, [...] artificioſe, affabre, ſcite - Kunſz townie, miſternie.
9:
Fabrefacio, AEdifico, artificioſe compono - Kunſtownie buduię.
10:
Fabrico, et fabricor, Fabrili arte aliquid conficio, architector - Buduię, kuię.
strona: 402b
1:
Fabricatus - Vbudowani.
2:
Fabricator, AEdificator, architectus, artifex - Budownik.
3:
Fabricatio, Fabrica - Budowanię.
4:
Fabrilis, Quod eſt fabri ſiue quod ad fabrum pertinet - Kowalsky, riſztunek kowalsky.
5:
Fabula, [...] ſermo et rumor populi, et res paſſim diuulgata - Fabuła, baika, mowa zmisloną, wimisł.
strona: [403]a
1:
Fabella - Baieczka.
2:
Fabulor, [...] loqui - Rozprawiąm, baię.
3:
Fabulator - Bąy, pliotka, zmiſliacz.
4:
Fabulosus, [...] quod commentitium eſt: vel quod fabulis et figmentis celebratur: vel de quo multa finguntur - Pełny baiek.
5:
Fabulose, Falſo, vel per fabulas - Kłamliwie.
6:
Fabulositas, [...] fabulantium vanitas - Baianie.
7:
Facetus, [...] qui ſalibus et ſermonis vrbanitate, citra ſcurrilitatem tamen, abundat, Salſus, vrbanus, venuſtus, ſcitus, concinnus, feſtiuus, argutus, dicax - Zartowny, mowni.
8:
Facete, Eleganter, vrbane - Pięknim zartem.
9:
Facetiae, [...] deliciae quaedam ſermonis, et dicta vrbana ſine ſcurrilitate, Iocus, ſal, lepos, vrbanitas, feſtiuitas, argutiae - Zartowną mowa, zarti.
10:
Facetosus, Iucundus, facetiis abundans - Pełni ząrtoro.
11:
Facies, Species oris - Twąrz.
strona: [403]b
1:
Facio - Czinię.
strona: 404a
strona: 404b
1:
Factum, Res geſta - Vczinek.
2:
Factus, Confectio - Vczinięnie.
3:
Faceſſo, [...] ad faciendum eo, viſo, ad videndum eo - Biore ſie do vczinienią. ¶ Negotium faceſſere, eſt cuipiam moleſtum eſſe - Pracezadaię.
4:
Factito, Saepe facio - Częſtoczinię.
5:
FactitactorFactitator, [...] ſignificat conditorem creatoremque - Stworzicziel.
6:
Factor, Qui aliquid facit - Vczinca.
7:
Factitius, Quod arte aliqua effectum eſt, hoc eſt quod naturale non eſt - Rękami vrobioni.
8:
Factio, [...] ſeditio, et arma - Rozruch, zburzenię.
9:
Factiosus, [...] qui procliuis eſt ad factionem, id eſt, diſcordiam et ſeditionem - Rozruch, roztargnienie cziniący.
10:
Factiosiſsimus - Nazbit rozruchi cziniąci.
strona: 405a
1:
Factura, Compoſitio rei quam facimus - Vczinienie.
2:
Facilis, Quod expeditum eſt et nullius negotij, procliuis, expeditus - Latwi do vczinienia.
3:
Facile, Nullo negotio, nullo labore - łatwie, ſnadno.
4:
Facilitas, [...] inclinatio quaedam et propenſio ad aliquid prompte dicendum faciendumve - Snadnoſc.
5:
Facultas, [...] facilitas agendi - Moznosc.
6:
Facinus, [...] factum - Vczinek znaczny, bądz zły albo dobry.
7:
Facinorosus, Sceleſtus et flagitioſus - Złosliwy, niecznotliwy.
8:
Facundus, Diſertus - wimowny, roztropni.
9:
Facundia, Eloquentia, orationis elegantia -
strona: 405b
Lagodnosc, wmowie.1:
Facunde, Diſerte - wimownie.
2:
Facundiſsime - Barzo łagodnie.
3:
Faex - Drozdze.
4:
Faeculentus, Quod eſt faecis plenum - Drozdzi pełny.
5:
Faecatum vinum, Quod e faecibus eſt expreſſum - Sekwino.
6:
Faecutinus, Faecatus - Drozdzaſty.
7:
Fagus - Bukowe drzewo.
8:
Fagineus, Faginus et Fageus, Qui ex fago eſt - Bukowy.
9:
Falco - Sokoł.
strona: 406a
1:
Fallo, Decipio, induco, fraudo - Zdradząm, oſzukuię.
2:
Falsus ſum, Deceptus ſum, lapſus ſum - Oſzukano mnie.
3:
Falsus, Quod fallit, adulterinus, inanis, mendax, vanus - Fałſziny, zdradliwy.
4:
Falſum habere, [...] fallere - Oſzukac.
5:
Falso, Falſe, fallaciter - Fałſziwie.
6:
Falsidicus et Falſiloquus, Qui falſa loqui conſueuit - Kłamca, łgarz.
7:
Falsificus, Qui facit fallacias - Kłamliwy, mętlarz.
8:
Falsiiurius - Krziwoprziſięscza.
9:
Falsiloquus - łzywy.
10:
Falsimonium, Fraus, fallacia - Kłamſtwo, łgarſtwo.
11:
Falsitas, Vanitas, mendacium - Kłamanie.
12:
Fallax, Fraudulentus, mendax - Kłam liwy.
13:
Fallaciae, Fraus, praeſtigiae, dolus malus, laqueus - Zdrada, oſzukanie.
14:
Fallaciter, Fraudulenter, malitioſe - Zdradliwie.
15:
Fallaciosus, Fallaciis plenus - Zdradliwy.
16:
Falſo, falſum facio - Fałſzuię.
strona: 406b
1:
Falsarius, Qui falſa in ſcripta publica et inſtrumenta refert - Fałſzi wich liſtow zmiſliac.
2:
Falx, Ferramentum aduncum quo ſegetes et herbae ſecantur - Koſsaſiekacz winny.
3:
Falcula, Parua falx - Koſseczka.
4:
Falcarius, Quod alad falcem pertinet - Koſsowy.
5:
Falcarii, Homines falcibus armati - Koſsarze.
6:
Falcatus, Quod formam falcis habet - Krziwi iako koſsa.
7:
Falcifer, Falcem ferens - Z koſsą chodzący.
8:
Fama - Sława, pouieſc.
9:
Famositas, [...] celebritas - Sława, zacnoſc.
10:
Famosus, [...] pro infami - Oſsławiony. ¶ [...] famoſi libelli - Vſzczipliwi paskwil.
strona: 407a
1:
Famosiſsimus - Osławiony.
2:
Famigero, Diuulgo - Roſzlawiąm.
3:
Famigerator, Qui rei alicuius famam ſpargit - Roſslawiacz.
4:
Famigeratio, Famae diſſeminatio - Rozsławienię.
5:
Famigerabilis, Celebris, clarus, fama notus - Sławny.
6:
Famigeratus, fama celebratus - Sławni.
7:
Fames, edendi cupiditas - Głod.
8:
Famelicus, Qui fame laborat - łaczny.
9:
Familiae, [...] tam liberi, quam ſerui vtriuſque ſexus, vnius, quem patremfamilias vocamus, iuri ſubiecti - Czelątka.
10:
Familiaris, [...] quod ad familiam pertinet, quod eſt ex familia - Czeladny. ¶ Familiaris [...] neceſſarius, amicus, intimus, arctaque familiaritate coniunctus - Towarziſz wierny.
11:
Familiaritas, Conſuetudo ipſa, quae eſt inter familiares et amicos - Towarziſtwo.
12:
Familiariter, libere, amice - Towarzisko.
strona: 407b
1:
Famulus - Słnga.
2:
Famulus, [...] famularis - Słuzebniczy.
3:
Famula, Ancilla - Słuzebnica.
4:
Famulor, Famuli officio fungor, ſeruio - Słuzę.
5:
Famulare - Słuzic.
6:
Famulanter, Suppliciter et in modum famuli - łoddanie.
7:
Famularis, Quod pertinet ad famulum ſiue famulam, ſeruilis - Słuzebniczy.
8:
Familiarium - Obeczni douziuanią.
9:
Famulatus, et Famulitium, ſeruitus - Słuzba. ¶ Famulatus [...] famulitium, ſeruorum copia - Sług zgrodmazenię.
10:
Famulatio, Famulorum, famularumque multitudo - Kupa słuzebnikow.
11:
Fanum, Templum - Koſczioł.
strona: 408a
1:
Fanaticus - Zachwicenię wiakim biwaią nowokrzczency tak ze tez kroliami ſie bic powiedaią.
2:
Far, [...] omnia genera frumenti - Zbozę.
3:
Farreus, Quicquid ex farre confectum eſt - Zzita uczi niony.
4:
Farreum, Genus libi ex farre factum - Placzek.
5:
Farrago, Quod ex multis ſatis, vt hordeo, vicia, et leguminibus fit, pabuli cauſa - Mieſſanina, dlia pice.
6:
Farina, Frumentum mola comminutum, et in puluerem redactum - Mąka.
7:
Farinaceus, Quod factum eſt ex farina - Maczisti.
8:
Farinarium, Locus vbi ſeruatur farina - Mączna skrzinia.
9:
Farcio, Sagino, pinguefacio, ſaturo, quaſi farre impleo - Natiką, nadziewąm.
strona: 408b
1:
Fartus, ſeu Farctus - Natkany, nadziani.
2:
Farcimen, Inteſtinum varie ac minutim conciſa carne refertum - Ielito, kielbaſſa.
3:
Fartores, Qui farcimina faciunt - Kiełbasnicy.
4:
Fartilis, Fartus - Okarmiony, obetkani.
5:
Fartum, Genus libi [...], quod multis variis rebus farciretur - Nadzienię.
6:
Fartura, [...] actus moduſve farciendi altilia - Karmienie ptaſtwa.
7:
Fartim, [...] aceruatim, accumulatim - Hufcem, wgromadze.
8:
Faris, [...] quod inter alia ſignificata ſignificat loqui - Poczecię mowy.
9:
Fans - Mowiąci.
10:
Fandus, [...] fatu dignum - Słuſzni do mowienią.
strona: 409a
1:
Fas, [...] ius, [...] pium, et fando dignum - Słuſznie, prziſtoinie.
2:
Faſcia, Genus linteoli quo pueri vel aliud quid ligari ſolet - Pielucha, zwiąska, binda.
3:
Faſciola, Parua faſcia - Związeczka.
4:
Faſcio, [...] faſcia ligare - Obwiąm, obwiezuię.
5:
Faſcinum, Quoddam incantationis genus - Oczarowanie.
6:
Faſcino, Faſcino noceo - Czaruię.
7:
Faſcinans - Oczarowany.
8:
Faſcinatio - Oczarowanie.
9:
Faſcis, Lignorum aliarumve rerum colligatarum congeries - Ocziepka. ¶ Faſcis [...] apud Romanos magiſtratuum inſignia, quae illis a lictoribus praeferebantur - Choinka zrozg do ſie kieri prziwiazaną ktorą vrzimiąn przed bormiſtrzem noſzono.
strona: 409b
1:
Faſciculus, Paruus faſcis - Zzwiązek, tłomoczek.
2:
Faſeolus - Bozatrawka.
3:
Faſti dies - Dzien ten ktorego prawo biwą dzerzano, dni ſądowe. ¶ Faſti etiam libri, omnium dierum totius anni rationem, et numerum continentes - Iudicie, kalendarz, na ktorim dni robotne, y ſwietę ſą poznaczonę.
4:
Faſtigium, Altitudo, et ſummitas operis, quae a latitudine ſurgere incipiens, paulatim tollatur in acumen - Wierzchołek, ſzpica, koniec̀.
5:
Faſtigio, Acumino, et quaſi in faſtigium erigo - Szpiczaſto wiſtawiąm.
6:
Faſtigatio - Zaſpic owanie.
7:
Faſtus, Superbia, et elatio quaedam cum iactantia verborum - Pijchą, nadętosc.
8:
Faſtoſus, Qui magno faſtu alterum contemnit - Piſsnij, nadętij.
9:
Faſtidio, [...] cum faſtu quodam contemno, faſtidio afficior, faſtidium ad rem habeo -
strona: 410a
Gardzę, brzedzęsie.1:
Faſtiditus, Faſtidio habitus - Wzgardzony.
2:
Faſtidium, Contemptus, taedium - Wzgarda, britkoścz.
3:
Faſtidiosus, Qui omnia faſtidit, ambitioſus, ſuperbus - Brzidliwy, piſzny.
4:
Faſtidiose, Ambitioſe - Hardzię.
5:
Faſtidiliter, [...] faſtidioſe - Pyſznie.
6:
Fateor, Confiteor, verum eſſe concedo - Wiznawąm.
7:
Faſsus - Wiznany.
8:
Fatigo, Laſſo, ſiue ad laſſitudinem perduco: quaſi fatim ago - Mēczę, zprącey indłim czinie, mdłoſc przinoſze.
9:
Fatigatus - Vpracowany.
10:
Fatigatio - Vpracowanię.
11:
Fatim, [...] abunde, copioſe - Hoinie, obficię.
12:
Fatiſco, [...] abundanter aperior, quaſi fatim hiſco - łupąmſię, przez skałbi ſie ſwięce.
13:
Fator, Multum loquor - Wielie mowię.
strona: 410b
1:
Fatum - Boskie zrządzenię ktote odmienione bic niemoze.
2:
Fatalis, Quicquid nobis ex fato accidit - Od boga naznaczoni.
3:
Fataliter, Neceſſario - Zboskiego narządzenią.
4:
Faticanus, Qui fata canit, id eſt, futura praedicit - Wieſzczek.
5:
Fatidicus, Qui nobis fata, id eſt deorum exponit - Boskich taiemnic̀ wikładacz.
6:
Fatifer, [...] mortiferum, quaſi fatum - Szmierc przinoſzącij.
7:
Fatiloquus, [...] fatidicus - Wieſzczek, tenktori mij prziſzłe rzeczij opowiedą.
8:
Fatuus, Inſipidus - Nieſmacznij.
9:
Fatuus [...] ſignificat ſtultum, amentem et ſtolidum - Błazen, bałrmunt.
10:
Fatuitas, Inſipientia, ſtultitia, ineptia, ſtoliditas - Głupiſtwo, nierozum.
strona: 411a
1:
Fatuor, Ineptio, nugor - Błaznieię.
2:
Faueo, Alicui bene cupio - Ziczę, łaskaw ieſtem.
3:
Fauor, voluntas, ſtudium - łaska, ziczliwoſc.
4:
Fauorabilis, [...] gratioſus, ac fauoris plenus - Wdzeczny, mieły.
5:
Fauorabiliter, Plauſibiliter - Wdzecznie, ochotnię.
6:
Fautor, Studioſus, qui alteri bene cupit - Mnie ziczliwy, moy pomocznik dobrodzei.
7:
Fauitorem, Antiqui dicebant pro fautore - Dobrrodzei.
8:
Fautrix, amica - Moia ziczliwą prziiącziołka, dobrodzeika.
9:
Fauilla, [...] ſcintilla igne deſtituta - Iskierka wpopielie zakrita.
10:
Fauillaceus - Popieliſty.
strona: 411b
1:
Fauſtus, Proſper, felix, fortunatus - Szczes̀liwy, fortunny.
2:
Fauſte, Fortunate, foeliciter - Szczes̀liwie.
3:
Fauſtitas, Foelicitas - Szczes̀cie.
4:
Fauus, Apum domus et cellulae - Plaſtr miodu.
5:
Faux, Superior pars gulae mento propinqua - Paſzczeka.
6:
Fax, Fuſtis inciſus, et cera vel oleo inunctus, ad lumen faciendum taeda - Swieca ląna, fakla, pochednia.
7:
Facula, Parua fax - Małą fakla, pochodenka.
8:
Febris, [...] intemperies calida totius corporis - Zimnica, febra.
strona: 412a
1:
Febricula, Parua febris - Zimniczka.
2:
Febriculosus, Febri ſubiectus, qui febrem ſaepe habet - Zimnice maiący.
3:
Febrilis, Quaſi ad febrem pertinens - Zimniczny.
4:
Febrio, Febrem patior - Febremąm.
5:
Febricito, Febre laboro - Febra mniet łucze.
6:
Februo, Luſtro, purgo - Cziſzczę. ¶ Februarius menſis - Luty.
7:
Feciales, [...] quod belli paciſque faciendae penes eos ius erat - Poſſeł ktori woine albo pokoi opowieda.
8:
Fel - Zołc̀.
9:
Felleus - Zołcziaſty.
10:
Felis - Kotka.
11:
Felix, Proſper, beatus, fortunatus -
strona: 412b
Szczesliwi, błogosławiony.1:
Felicitas, Proſperitas, beatitudo - Szczescie.
2:
Feliciter, Proſpere, beate, fortunate - Szczesliwie.
3:
Felicito, Felicem ac beatum facio - Szczsłiwim czinię.
4:
Fellico, Lac exugo - Doię wiſsiwąm.
5:
Femen, [...] femur - Ledzwice.
6:
Feminalia, Tegumenta feminum, et ſubligacula - Fartuch.
7:
Femur, [...] Femor - Hud.
8:
Femoralia, femorum tegmina, ſubligaculum - Spodnice, famurąly.
9:
Feneſtra, Locus apertus ad lumen aſpiciendum - Okno.
10:
Feneſtrinula, Parua feneſtra - Okienko.
11:
Feneſtella, et Feneſtricula - Okieneczko.
12:
Feneſtro -
strona: 413a
Oknoczinie.1:
Feneſtratus, Feneſtris ornatus abundans, perforatus - Ten ktori pełni okien ieſt.
2:
Feneſtralis - Okienny.
3:
Ferae - Dzikie zwięrzęta.
4:
Ferinus, Feralis, quod eſt ferarum - Zwirzecy, dziky.
5:
Ferus, Agreſtis, et indomitus - Srogy, okrutny, dziky.
6:
Feritas, Immanitas, naturae aſperitas - Srogosc̀, dzikosc̀.
7:
Feralia, Feriae erant Romanis, diis Manibus ſacratae - Dzien duſziczek, dzien twego naradzenią.
8:
Feralis, Funeſtus, dirus, exitialis - Dzien oppłakanią vmarłich.
9:
Ferbeo, Bullio - Wrąm.
10:
Fere, Ferme, prope, propemodum, pene - Bez mała.
strona: 413b
1:
Feriae, dies ceſſationum ab opere - Szwieto, dzien wolny od prącę.
2:
Ferio, Ferior, Vaco ab opere, ceſſo, quieſco - Szwięce, odpocziwąm.
3:
Feriatus, Quietus, otioſus, nihil agens - Proznuiący.
4:
Ferio, [...] percutio - Biię, vderząm.
5:
Ferme, Fere, pene, prope, propemodum - Bez mała.
6:
Fermentum - Kwas.
7:
Fermento, Fermento miſceo, ſeu creſcere facio -
strona: 414a
Kwaſzę.1:
Fermenteſcere, [...] creſcere, et rareſcere addito fermento - Wzruſzanie cziaſta do kwaſsu.
2:
Fero, [...] porto - Nioſsę.
3:
FatorLator - Tragarz, tenkto ri winoſzy.
4:
Ferax, Fertilis, foecundus - Rodny, obfity.
strona: 414b
1:
Feraciſsimus, Fertiliſſimus - Vrodzaini.
2:
Feracitas, Fertilitas, foecunditas - Obfitoscz.
3:
Fertilis, Ferax - Vrodza iny.
4:
Fertilitas, Vbertas agrorum, bonitas agrorum - Vrodząy.
5:
Ferentarii, Leuis armaturae milites, auxiliatores - Lanczknechczi. item Pieſzi liua.
6:
Ferculum, Miſſus cibi - Pokąrm, przinieſzenie iadła.
7:
Feretrum, Lectus, vel quid aliud quo mortuus efferri ſolet, capulus - Mary.
8:
Ferox, Elatus, ſaeuus, crudelis, vehemens, immanis - Srogy, okrutny.
9:
Feroculus - Prziſrozſzim.
10:
Ferocia, Ferocitas - Srogosc, hardosc.
11:
Ferocitas, Superbia, elatio animi, crudelitas, ſaeuitia, et [...] exceſſus audaciae - Okkrutnosc, ſrogosc, misl wiſsoką.
12:
Ferociter, Superbe, elate, immaniter - Hardzie, ſrodze.
13:
Ferocio, Ferox fio, vel ferociam exerceo - Srozęſzie, dziczeię.
strona: 415a
1:
Ferrum - Zelazo.
2:
Ferreus, Quod ex ferro eſt - Zelazny.
3:
Ferrarius, Quod ad ferrum pertinet - Dozelaza przinąlezący.
4:
Ferraria, Locus in quo ferrum foditur - Mieſce gdze dobi waia kruſzca nazelazo.
5:
Ferratus, [...] id cui ferrum inductum eſt - Zelazem obity.
6:
Ferramentum, Inſtrumentum ex ferro - Zełazne naczinie.
7:
Ferrugo, Rubigo ferri - Rdza na zelezie.
8:
Ferrugineus, quod refert colorem ferruginis - Farba zelazną.
strona: 415b
1:
Ferrumen, Quoddam quaſi gluten, iunctura, ſeu ligatura, qua metalla, ſiue etiam aliae res conſolidari ſolent - Wſzeliakie metallum, ktorim lietuią rzemiesnicy, bądz cina albo co niſzego.
2:
Ferrumino, Iungo, conſolido - Leituię, zpaiąm.
3:
Ferruminatio - Leitowanie.
4:
Ferueo, igne ſuppoſito caleo, ebullio - Wrąm, warzęsie.
5:
Feruens, Quod bullit aut calidum eſt - Wraiący, gorący.
6:
Feruenter, Vehementer - Gorąco.
7:
Feruo, [...] ferueo - Wrąm.
8:
Feruefacio, vt ferueat efficio - Prziwarząm.
9:
Feruidus, Feruens, maxime calidus, ardens - Gorący, rozpalioni.
strona: 416a
1:
Feruide - Gorąco.
2:
Feruor, Calor vehemens qualis eſt ignis et ſolis aeſtus - Gorąwsć.
3:
Ferula, Baculus, ſiue virga - Rozga, łąſzczka.
4:
Ferula, ſylueſtris rapſia - Dobra myſl.
5:
Feſsus, Fatigatus - Zmordowany.
6:
Feſtino, Proſpero, maturo, celero, accelero - Spieſzeſie, kwapięſie.
7:
Feſtinatus - Kwapliwy.
8:
Feſtinantia, et Feſtinatio, Properatio - Kwapliwosc.
9:
Feſtinanter, Celeriter, et cito - Kwapliwię.
10:
Feſtinato - Kwapienię.
11:
Feſtinus, Celer, properans - Kwapłiny.
12:
Feſtine - Kwapliwię.
13:
Feſtuca, Minima quaeque res, et leuiſſima - Plewka, zdzbdło.
strona: 416b
1:
Feſtucarius - Plewiſty, zdzeblek pelny, hoc eſt, nikcze nich rzeczy.
2:
Feſtus, Dies feſtus, feriatus, feriae - Szwiety.
3:
Feſtiuus, Lepidus, vrbanus, facetus - Sartowny, wdzeczny, mieły.
4:
Feſtiue, Belle, facete - Zartownie.
5:
Feſtiuitas, Lepor, et vrbanitas ſermonis - Wdzecz noscz mowy.
6:
Fiber - Bobr.
7:
Fibrae, Omnium extremitates rerum - Zełeczky małe, bad wcziele człowieczim, zwierzecim, albo y wziołach.
8:
Fibula, [...] ornamentum cinguli ad veſtem ſubligandam - Spien od paſsa, item Haftka.
strona: 417a
1:
Fibulo, Fulcire, coniungere - Zpaiąm, lącze, haftuie.
2:
Ficedula, Auis [...] quae ficuum eſu pingueſcit - Drodz figi obiadaieci.
3:
Ficus - Figa.
4:
Ficetum, Locus vbi ficus conſitae ſunt - Figowi oggrod.
strona: 417b
1:
Ficarius, Quod ex ficu eſt, aut ad ficum attinet - Do figoro przinalezący, figowy.
2:
Ficaria, Locus [...] ficis arboribus conſitus - Mieſce figamy naſsadzonę.
3:
Ficitor, Ficorum amator, ſeu ficorum collector - Figoromielos nik.
4:
Ficulneus, ſiue Ficulnus - Figowy.
5:
Fidelia, Genus vaſis Samij - Dzbąn, bania.
6:
Fides - Wiara, vffnoſzc.
strona: 418a
1:
Fideiubeo, Pro alio promitto, fidem meam pro alio interpono, promitto - Ręcze, ſiliubuię.
2:
Fideiuſsio, Sponſio pro alio facta - Ręczenię.
3:
Fideiuſsor, Sponſor, qui pro alio fideiubet, et fidem ſuam interponit - Rękoimię.
4:
Fideiuſsorius - Recząci.
5:
Fideicommiſſum - Na moie wiare przipuſzczenie.
6:
Fido, Fidem habeo, credo, ſpem fiduciamque in aliquo repoſitam habeo - Vffąm, wierze.
7:
Fidenter, Intrepide et cum fiducia, confidenter, audacter - Szmielie, zufnoſzczią.
8:
Fidentia, Firma animi confiſio - Pewną vfnoſzc.
9:
Fidelis, Qui ſeruat fidem, vel cui tuto fidem adhibere poſſumus, fide praeditus, fidem ſuam praeſtans - Wierny, godni wiary.
10:
Fidelitas, Obſeruatio fidei - Wiary trzimanię.
11:
Fideliter - Wiernie.
12:
Fidus, fidelis - Wierny, ten ktoremuſie mozemyzwierzicz.
strona: 418b
1:
Fide, Fideliter - Wiernie.
2:
Fiducia, fidentia, hoc eſt certa quaedam opinio et ſpes de ſe vel de alio concepta - Vffnoſzcz, wiara.
3:
Fides, Lyra, cithara, inſtrumentum muſicum neruis inſtructum - Strona nalutny, skrzipiczky.
4:
Fidicula, parua lyra, parua fides - Skrzipiczky, harffa.
5:
Fidicen, Qui cithara lyrave canit - Skrzipek, grącz na lutny, albonam ſzich inſtrumen cziech.
6:
Figo, Immitto, planto, affigo, adhaerere facio - Wtikąm, hafftuię.
strona: 419a
1:
Filius - Syn.
2:
Filiolus - Synaczek.
3:
Filia, Proles foemina - Corka.
4:
Filiola - Coreczka.
5:
Filix - Páproc̀.
6:
Filictum, Locus [...] filice herba obſitus - Mieſce gdize roſznie paproc̀.
7:
Filum - Nyc̀.
8:
Fimbria, Veſtium ora [...] quae inciſuras habebat ſerrae dentibus non abſimiles - Brąm na ſukny poſtrzizony.
9:
Fimbriatus, Per ambitum inciſus - Na kraiachu ſuknie poſtrzizony.
10:
Fimus, Laetamen [...], et excrementa animalium, quibus agri ſtercorantur - Gnoy.
strona: 419b
1:
Fimetum, Sterquilinium quo fimus congeritur - Gnoiownia.
2:
Findo, Scindo, et diuido - łupąm, dzielę.
3:
Fiſſus - Rozłupiony.
4:
Fiſsus, [...] fiſſura, et diuiſura - Rozdzielenie rosłupienie.
5:
Fiſsio, Findendi actus - Rozłupienie.
6:
Fiſsilis, Quod fiſſum eſt aut findi poteſt - łupiaſty.
7:
Fiſſura, Rima, vel diuiſio quae fit findendo - Rozłupienie, skała.
8:
Fingo, formo, informo - Zmisliąm, czinię.
9:
Fictus, [...] formatus - Zmislony, vdziałany.
10:
Ficte, ſimulate - Zmislnie.
11:
Fictrix - Taktora zmyslia.
12:
Fictor, Figulus, qui ex creta atque argilla opera facit - Garncząarz, zdun.
13:
Figmentum, Quod fictum eſt - Zmislienię.
14:
Figulus, Fictor [...], qui ex creta atque argilla opera facit - Zmiſzkacz, zdun.
strona: 420a
1:
Figulina, [...] Officina figuli - Warſta garnczars.
2:
Figlina, [...] ars figulorum - Garnczarskie rzemiosło.
3:
Figlinus - Garnczarsky.
4:
Figlinum, Opus ipſum figuli - Garnczarskie, nączinie.
5:
Fictilis, Quod eſt factum a figulo, quod ex terra vel ex alia materia fictum eſt - Zgliny vrobiony.
6:
Fictitius, Quod fictum eſt, et ſimulatum - Zmiślony.
7:
Figura, Forma, ſpecies - Kſztałt, wi obrazenię.
8:
Figuro, Formo, et figuram induco - Kſztałt daię wiobrazam.
9:
Figuratus, Formatus - Wiobrazony.
10:
Figuratio - Wiobrazenię.
11:
Finis - Koniecz.
12:
Fines, [...] pro terminis, et limitibus - Granice.
strona: 420b
1:
Finalis, quod pertinet ad finem, vel quod finem ſignificat - Konczowi.
2:
Finio, Perficio, abſoluo - Konczę, doprawuię.
3:
Finitores, [...] terrae menſores, metatores, decempedatores, qui agrorum terminos conſtituunt - Granice ſipaiacy, granice widzelaiący.
4:
Finitio, definitio - Opiſsanie, ograniczenię.
5:
Finitus, quod ceſſauit, atque deſiit eſſe - Skonczony.
6:
Finite - Nakoniecz, na oſtatek.
7:
Finitimus, Vicinus, ſeu propinquus, hoc eſt, fines noſtros attingens - Prziległy, blisky.
8:
Fio - Stawąm ſzie, ſtac ſie.
9:
Firmus, Stabilis, conſtans - Moczny, tęgy, ſtały.
strona: 421a
1:
Firmitudo, firmitas - Dużoſzc, moznoſzc.
2:
Firme, conſtanter, inconcuſſe - Stalie, mocznię.
3:
Firmo, Stabilio, munio, firmum facio, ſancio - Obſtaluię, oppatruię, vmoczniąm.
4:
Firmatus - Oppatrzony, vmoczniony.
5:
Firmator - Vtwierdzacz.
6:
Firmamen, firmamentum - Obrona, oggrodzenie.
7:
Firmamentum, Soliditas, ſtabilimentum, robur, vires - Firmament, vtwierdzenie, vmocznienie.
8:
Fiſcus, [...] vtenſilia ad maioris ſummae pecunias capiendas - Karbona. Fiſcus [...] pecunia publica - Skąrb krolewcky, albo poſpolitego człowieka.
9:
Fiſcale, Quod ad fiſcum pertinet - Doskarbu przinalezące.
10:
Fiſcella, Vas vimineum, aut ex iuncis - Koſzik, ſołek.
strona: 421b
1:
Fiſtuca, Machina [...] qua pauitores vtuntur, vtrinque anſata, qua pali magna vi in terram adiguntur - Tarąn.
2:
Fiſtula, [...] per quam aqua educitur fuſa - Szikawka. ¶ Fiſtula [...] inſtrumentum muſicum quo flatu canitur - Piſzczaka.
3:
Fiſtulator, [...] pro tibicine - Piſzczek.
4:
Fiſtulo, Fiſtulam ago, et in modum ſpongiae cauernulas habeo - Dziurawie.
5:
Fiſtuloſus, quod eſt ſpongiae inſtar factum, hoc eſt, foraminibus plenum - Dzuir kowaty.
6:
Flacceo, Langueo - Więdne, słabieie.
7:
Flaccidus, Languidus - Powieſziſty, wiwiedły.
8:
Flagella - Latoroſzly, zkorzenia wiego wiraſtuiące. [...] teneriores palmites, ex anniculis ſarmentis enati ¶ Flagella [...] pro loro, ſiue alio quouis verbere, quibus ſeruos nudatos caedere ſolebant - Bycz, puha.
9:
Flagello, [...] caedo, [...] verbero [...], et fuſtigo -
strona: 422a
Biczuię.1:
Flagitium, Crimen grauius cum turpitudine et dedecore coniunctum - Wiſtępek, złoſzc kązni godną, hanba.
2:
Flagitiosus, Sceleratus, flagitiis contaminatus, foedus, turpis - Złoſzliwy, haniebny.
3:
Flagitiose, Inique, ſcelerate - Zloſzliwie, nieprziſtoinie.
4:
Flagito, inſtanter peto, exigo, requiro, et quaſi iure quodam meo depoſco - Pozadąm, koniecznie miec chcę.
5:
Flagitator, Qui aſſidue petit - Pozędacz, oſtry wiczięgacz.
6:
Flagro, Ardeo - Gorąm.
7:
Flagrans - Goraiący.
8:
Flagranter - Gorąco, pozadliwie.
9:
Flagrantia, Ardor - Zapalcziwoſc.
10:
Flagrum, Quo caedi conſueuerunt ſerui - Bicz, rozga.
11:
Flagriones, [...] ſerui [...] flagris ſubiecti - Niewolnik podlegli bicziu.
12:
FLAMEN, ſacerdotem ſignificat - Pop, pleban.
strona: 422b
1:
Flaminia, Flaminis domus - Plebanya.
2:
Flaminium, [...] Flaminis dignitas, ſiue ſacerdotium - Plebanſtwo.
3:
Flamma, [...] fumus accenſus - Płomien.
4:
Flammula - Płomienek.
5:
Flammeus, Ignitus, accenſus, flammae colorem referens - Ogniſty, płomienyſty.
6:
Flammeum, [...] genus [...] veli lutei, ſeu crocei, quod a nouis nuptis geſtabatur - Zołti rantuch iakowego vziwaią białegłowi poweſselu.
7:
Flammearius, Infector flammei coloris, qui flammeum colorem facit - Farbierz takich rantuchow.
8:
Flammo, Incendo, inflammo, [...] incito, exacuo - Zapałąm, pobudzam.
9:
Flammatus, Incenſus, incitatus - Zapalony, pobiedzony.
10:
Flammeſcere, [...] accendi, et flamma corripi - Poczinacpałac.
11:
Flammifer, Flammam afferens, exurens, plus aequo calefaciens, inflammans - Płomien dąwaiący.
strona: 423a
1:
Flammigerare, Flammas emittere - Plomien wipus czac.
2:
Flauus - Zołtawy.
3:
Flaueo, Flauus ſum - Iołczeię.
4:
Flaueſcere, [...] flauum fieri - Zołcziecz.
5:
Flecto, Torqueo, inflecto, moueo - Nachiląm, nakrziwiąm.
6:
Flexus - Nachilony.
7:
Flexio, Flexus, anfractus - Nagiecie, nachilenie.
8:
Flexibilis, Quod torqueri, et facile in quamuis partem curuari poteſt, tenerum, molle - Nachilny, zatwi do krecenią.
9:
Flexilis - Gibky.
10:
Flexuosus, Quod varios, vel multos habet flexus, tortuoſus - Krziwy, pokręcony.
11:
Flexuose - Nakrziwo mieſzanie.
12:
Flexanima oratio, [...] quae animum flectere poſſit - Mowa pobudzaiacza.
strona: 423b
1:
Flexura, Flexus curuatio - Nakrziwienię, nagieczię.
2:
Fleo, Lacrymas emitto, fletum facio, lacrymo - Płaczę.
3:
Fletur - Placzeſzie.
4:
Flens - Płaczc. Fleturus.
5:
Fletus, Deploratus, defletus, cuius cauſa fletur - Oplakany.
6:
Fletus, eiulatus, lacrymae, lacrymatio - Płacz.
7:
Flebilis, Quod dignum eſt vt defleatur - Płaczliwy, godny oppłakanią.
8:
Flebiliter, Miſerabiliter - Płaczliwie, załosliwie.
9:
Fligo, [...] percutio - Bi ije.
10:
Flictus, Ictus - Scziecie, podkanie.
11:
Flo, Spiro - Dmie.
strona: 424a
1:
Flatus, Spiritus, ventus, flamen - Dęcie, wiatr.
2:
Flamen, Flatus - Wiatr.
3:
Flabilis, Spirabilis - Wietrny.
4:
Flabrum, vel [...] Flabra - Dęcie, wianię.
5:
Flabellum, Inſtrumentum quo ventulum aeſtate excitamus refrigerandi cauſa - Wach ląrzik.
6:
Flabellifer - Wachlarze, przedaiący.
7:
Flator, [...] quem nos tibicinem vocamus - Trębacz.
8:
Flatura - Widęczię.
9:
Floces, Vuarum purgamenta - Peczky po wicziśnieniu winna.
10:
Floccus, Lanarum particula diuiſa a velleribus inutiliter euolans - Koſmek z wełni wibity.
11:
Flocculus - Koſmeczek zwełniany gałganek.
12:
Flos -
strona: 424b
Kwiat.1:
Floſculus - Kwiatek.
2:
Floreus, Quod eſt ex floribus - Kwiecziasty.
3:
Floridus, Quod floribus abundat - Ktnący, kwiecią pełny.
4:
Floriger, Florifer, ferens flores - Kwitniiący.
5:
Florilegus, Qui flores legit - Kwiecie rodzący.
6:
Florulentus, Floribus plenus - Kwieczie zbieraiący.
7:
Floreo, [...] floridum eſſe, ſeu flores producere - Pokwitnieſe [!].
8:
Floreſco, [...] floridum fieri - Poczinąm ktnącz.
9:
Fluo, [...] decurro - Płinę, cziekę.
strona: 425a
1:
Fluentum, Paruum flumen, ſiue decurſus aquae - Sczięk, ſtruga.
2:
Fluentisonus - Czerczący od czieczenią.
3:
Fluctus, Moles aquae vi venti concitata, vnda, procella - wały wodne.
4:
Flucticulus - wałek nawodzie.
5:
Fluctifragus - wały ląmiacy.
6:
Fluctiuagus, Quod fluctibus vagatur, aut agitatur - waly pęzdonąrzecz.
7:
Fluctuo, Fluctibus iactor, agitor, vacillo, fluito - Odwalow burzliwich ieſtem noſzony. ¶ Fluctuo [...] iactari, dubitare, et diuerſis cogitationum quaſi fluctibus veluti marino quodam aeſtu agitari - wętpicz.
8:
Fluctuatus - Od wałow kołatany.
9:
Fluctuatio - watpienie.
10:
Fluctuosus, Vndoſus, procelloſus, inquietus - Burzliwy, nieſpokoiny.
11:
Fluctuatim, Iactanter, ſolute - Nieſpokoinie.
12:
Fluxus, Quod fluit - Scziek, na czas mały trwaiący.
13:
Fluxe, affluenter, abundanter - Nazbit.
14:
Fluxio, fluxus, curſus - Czieczenie.
15:
Fluito, Saepe ſiue continue fluo - Vſtawnie czieke.
16:
Fluidus, Liquidus et diffluens -
strona: 425b
Czieką̀cy.1:
Flumen, Fluuius - Rzeka.
2:
Flumineus, [...] quae ex flumine eſt - Rzeczny.
3:
Fluminosus, Quod fluminibus abundat - Rzek pełny.
4:
Fluuius, quod fluatfluit ſemper, flumen - Vſtawnie ziekący.
5:
Fluuialis, Quod ex fluuio eſt, fluuiatilis - Rzeczny.
6:
Fluuiatilis, Fluuialis, quod in fluuio uiuit - wrzecze przebiwaiacy wodny.
7:
Fluuiatus, In flamineflumine maceratus - wrzece moczony.
8:
Fluſtrum - Morskąſpokoynoſcz. Status et tranquillitas maris
9:
Focale, Genus [...] ligaminis, et faſcia quaedam collum ambiens, fauces a frigore defendens, et pronuntiationi conducens - Obwiaska na ſziie kapturek koło ſziie.
10:
Focillo, [...] calefacio, recreo, inſtauro, reficio, confirmo -
strona: 426a
Ogrzewam, odziwiam.1:
Focus, [...] id in quo ignis ſeruatur - Ognisko.
2:
Foculus - Male ogmiko.
3:
Focula, Nutrimenta - obziwienie.
4:
Focarius panis, Qui in foco coquitur - Placete.
5:
Focaria, [...] concubina quam domi habebant ad curam rei domeſticae - Kuchark a.
6:
Fodio, Pala aliove ferramento terram, aliudve quid eruo - Kopąm, grzebe.
7:
Fodico, Stimulare, pungere, vellere ſiue fodere - Rozgrzebam.
8:
Fodina, Locus vbi quid effoditur - Doł, gruba iaka ieſt gdze ſoli albo kruſzca dobiwaia.
9:
Foſsa, Locus [...] vnde effoſſa eſt terra - Przikop.
10:
Foſsula, parua foſſa -
strona: 426b
Przikopek.1:
Foſsor, Qui fodit - Kopącz.
2:
Foſsio, Ipſa fodiendi actio - Kopanie.
3:
Foſsura, Foſſio - Kopamna.
4:
Foſsilis, Quod foditur, ſiue quod fodi poteſt - Do kopanią ſpoſobny.
5:
Foſsititius, Foſſilis, quod ſcilicet e terra effoditur - Rzecz wo kopana ziemie.
6:
Foecundus, Ferax, fertilis - Rodzainy.
7:
Foecunditas, Abundantia, vbertas, feracitas - Obfitoſcz.
8:
Foecunde - Plonnie.
9:
Foecundo, Abundantem ſeu fructiferum facio - wrodzaino czinie.
10:
Foedus - Przimie rze.
11:
Foedifragus, Qui foedera fregit - Ten ktori przimierze łamie.
12:
Foederati, [...] populi qui foedere et amicitia ſunt coniuncti - Czi ktorzi ſpolne przimierze maią.
13:
Foedero, foedere facto concilio - Przimierze czinie.
14:
Foedus, Quod eſt deforme - Szpeitny, ſzkaradni, zadny.
strona: 427a
1:
Foedo, Polluere, inquinare - Szpece, ſzkaradzę.
2:
Foede, Turpiter - Sproſnie, ſzpetnie.
3:
Foeditas, Turpitudo - Szkaradoſc.
4:
Foemina, [...] mulier - Niewiaſta, białagłowa, zona.
5:
Foemineus, et Foemininus - Niewieſzciuch białogłowsky.
6:
Foeniculum - Kopr włosky.
7:
Foenum, Herba in pabulum reſecta - Sziano.
8:
Foenarius, Quod ad foenum pertinet - Do ſiana przinalezący.
9:
Foenile, Locus, [...] in quo aſſeruatur foenum - Kolnia gdze ſiano chowaią, ſzopa, ſtodoła.
10:
Foenifex, Qui foenum ſecat - Koſnik.
11:
Foeniseca - Koſsarz.
12:
Foenisecium, Foeni ſectio, et veluti meſſis foeni - Sieczba ſiana.
13:
Foenisicia, Foeniſecium - Sieczenie ſiąn.
strona: 427b
1:
Foenumgraecum - Boza trawka.
2:
Foenus, [...] vſura - Lichwa.
3:
Foenuſculum - Lichweczka.
4:
Foenero, et Foeneror, Foenori do, in foenore colloco, [...] ad vſuram do - Lichwie, daięna lichwę. ¶ Foeneror ſignificat foenori accipio - Lichwą ſie param.
5:
Foenerator, Qui foenus exercet - Lichwąrz.
6:
Foeneratio, Foenoris exercitatio, pecuniae nundinatio - Lichwárſtwo.
7:
Foenerato, cum foenore - Zlichwąm.
8:
Foeneratitius, Quod datum eſt foenori, vel quod ad foenus pertinet - Lichwiarsky nalichwe dany.
9:
Foenebris, quod ad foenus pertinet - Do lichwy przinalezący.
10:
Foeteo, Male oleo - Smierdzę.
11:
Foetidus, Male olens - Smierdzący.
12:
Foetor, Malus odor - Smrod.
13:
Foetiditas, Foetor - Smrodliwosc.
14:
Foetus - Vrodząy, owoc badz zwierzecy albo inſzich rzeczy.
strona: 428a
1:
Foetus, [...] de minore pecore - Płod.
2:
Foetuosus, Quod eſt plenum foetu - Płodni.
3:
Foetura, Pecoris prouentus - Bidlatkocenie, albo czielenie, rodzenię.
4:
Foetifico, Foetum facio, pario - Vrodząy czinie, zadzałiwąm.
5:
Foetificus - Vrodzainy.
6:
Foetifer - Vrodzai cziniący.
7:
Foeto, Foetum emitto - Rodze.
8:
Folium - Liſt.
9:
Foliaceus, Quod ex foliis factum eſt, vel foliis ſimile eſt - Liscziaſty.
10:
Foliosus, Foliis plenus - Liſcią pełny.
11:
Foliatum, Vnguenti genus, quod et nardinum vocat - Maſcz ſpikanardu.
12:
Follis, Inſtrumentum quo attrahitur ventus, atque emittitur ad ignem excitandum - Miechy.
strona: 428b
1:
Folliculus, paruus follis, et quodcunque turgidum eſt et laxum in morem follis - Mieſzki, nadeta rzecz.
2:
Follico - Gęgne. Follium more reciproco ſpiritu nares agito.
3:
Fons, quod fundat aquam - Rozdło, ſtudnia.
4:
Fonticulus, Paruus fons - Studzenka.
5:
Fontanus, Quod ex fonte eſt - Studzienny.
6:
Foras, Extra - wen, precz.
strona: 429a
1:
Forinsecus, Foris, ab exteriori parte - Zwierzchu.
2:
Forcipes, [...] fornicapes - Kleſzeze.
3:
Forda, Bos praegnans - Krowa oczieliona.
4:
Fores, [...] quae foris aperiuntur - Drzwi, wrota.
5:
Foriculae - Drzwizky.
6:
Forfices, Quibus telam ſeu fila incidimus - Nozicze.
7:
Forficulae - Noziczky.
8:
Fori, [...] tabulata nauium, vel locus in mari aptior, qui iter nauem perambulantibus praebet -
strona: 429b
Burta ałodzi, poktor ey moze chodzicz.1:
Foruli, Armatiola, ſiue capſulae in quibus aliquid reponimus - Pulpit albo mieſcze łozenią kſziag.
2:
Foria, Stercora liquidiora, quod facile ferantur foras - Rząlkiegowno.
3:
Foriolus, Qui ventrem ſolutum habet - Sraczkemaiacy trzaskaiacy.
4:
Forica, Locus in quem alui ſtercora deiicimus - Poſpelity wichod, ſrącz.
5:
Foricarius, Qui foricas eluit - Ten ktori wichod chędozi.
6:
Forma, Figura ſiue facies vniuſcuiuſque rei - Kſztalłt, forma, ſpoſob.
7:
Formula - Kſztałczik.
strona: 430a
1:
Formularius, [...] cauſidicus, qui ex formula iuris agere conſueuit - Prokurator ktori wedleprawa mowy.
2:
Formosus, Pulcher, ſpecioſus, bona forma praeditus - Piekny, cudny.
3:
Formositas - Cudnoſc, pieknoſc, ozdoónoſcz.
4:
Formo, Formam alicui induco, figuro, fingo, effingo - Czinię, kſztałtdaię.
5:
Formatus - Vcziniony.
6:
Formator, Qui inſtruit et format - Sprawca, dozorca.
7:
Formatura, Conformatio, ſiue forma vniuſcuiuſque rei - Doglądanie, dawanie kſztałtu.
8:
Formica - Mrowka.
9:
Formicinus, Quod ad formicam pertinet - Mrowczany.
10:
Formicosus, Plenum formicis - Mrowczaſty.
strona: 430b
1:
Formicatio - Szwierzb.
2:
Formido, Metus vehementior, pauor - Leknienie, boiązn, ſtrach.
3:
Formido, Metuo, timeo - Barzoſie łekąm, boięſie.
4:
Formidans - Boiaci ſie.
5:
Formidatus - Straſzlini.
6:
Formidatio - Strach, boiazn.
7:
Formidolosus, [...] qui timet - Boiąci ſie, łękaiacyſzie.
8:
Formidolose - Straſzliwie, boiazliwie.
9:
Formidabilis, Quod eſt formidandum - Boiazliwy, ſtraſzliwy.
10:
Formidamina, [...] ſpectra - Strachy nocznę.
11:
Formiones, ſtoreae - Rogozą, maty.
12:
Fornax - Piec.
13:
Fornacula - Piecek.
14:
Fornaceus, Factum in modum fornacis - Iako piec vczimiony.
15:
Fornacarius, Cui accendendae fornacis, coquendique panis cura incumbit - Piecuch, zdun.
16:
Fornix, Arcus in aedificiis, et quodcunque opus concameratum - Sklep.
strona: 431a
1:
Fornico, Fornices extruo, vel fornicis figuram rei alicui induco - Sklepię.
2:
Fornicatus, Quod ad fornicis modum aedificatum eſt. - Sklepiſty.
3:
Fornicor, Meretricor, hoc eſt cum meretricibus rem habeo - Zkurwami obuie, kureſtwa patrze.
4:
Fornicatio, Fornicis ſtructura - Zasklepienie.
5:
Foro, Penetro, ſiue pertundo- Przewiertuię.
6:
Forabilis, Quod perforari poteſt - łatwy przewiercenią.
7:
Foramen, Quicquid perforatum eſt - Dziura przewiercouą.
8:
Foraminosus, Quod foraminibus abundat - Dziurawy.
9:
Foratus, foramen, vel potius ipſa perforatio - Przewiercenię.
10:
Fors, Fortuna, caſus - Szczeſcie, przipądek.
11:
Forsan - Snądz.
12:
Forsitan, Forte, forſan, et fortaſſe - Podobno.
13:
Fortaſsis, ſiue fortaſſe - Snądz.
14:
Forte, Fortuito, caſu - Bez mała, zprzigody, ſtrafunku.
15:
Fortis, [...] qui validis viribus eſt praeditus, et qui infragilem in aduerſis habet animum - Moczny, duzy.
strona: 431b
1:
Forticulus - Duzy, moczny.
2:
Fortifico, Munio, roboro, fortem facio, confirmo - Vmoczniąm, grunture.
3:
Forteſco, Fortis fio - Duzeię.
4:
Fortitudo, Magnitudo animi, robur, animi excelſitas, praeſentia animi - Mocznoſcz, duzoſcz.
5:
Fortiter, Animoſe, infracto animo - Mocznie, tęgo, męsko.
6:
Fortuna, [...] accidentium rerum ſubitus atque inopinatus euentus, Sors, fors, caſus, temeritas - Szczeſcie, fortuna.
7:
Fortuno, Proſpero, ſecundo, ſeruo, augeo - Sczeſciedaię.
8:
Fortunatus, Proſper, felix - Szczeliwy, fortuuny.
9:
Fortunate, Foeliciter, proſpere - Szczliwie.
10:
Fortuitus, Quod caſu accidit - Przipadły, natraſzony.
strona: 432a
1:
Fortuito, Caſu, temere, forte, fortuna - Zprzigoty.
2:
Forum, [...] locus, quo res vaenales afferuntur - Rinek. ¶ Forum [...] locus in quo iudicia exercentur - Mieſce gdze ſady. biwaią.
3:
Forensis, [...] quod ad forum iudiciale pertinet - Do ſadow przinalezący.
strona: 432b
1:
Fouea, Foſſa - Gruba, dol.
2:
Foueo, [...] calidum teneo, aut calefacio - wcziepliechowąm.
3:
Fotus, Fouentum, ipſa fouendi actio - Oggrząny, przipiekly.
4:
Fotus - Grzanie, przipieczenie.
5:
Fomes, [...] aſſula ex arbore excuſſa dum caeditur - Prochno y wſselką materia ktorey ſsie ogien chwitay zachowuiego, zagiew.
6:
Fomentum - Lekarſtwo mokne ktore na plaſtr przikladami dlą vlzenia bolesczy. [...] applicationes rerum calidarum et humidarum ad partes corporis laeſas medendi gratia.
7:
Fraceo, [...] Fraceſco, corrumpor, et quaſi vetuſtate putrefio - Prochnieie pleſnieie od zimna.
8:
Fracidus, Pluſquam maturum et iam putreſcens -
strona: 433a
Napoły zgnieły, ſprochniały.1:
Fraces olei - Drozdze oliwne.
2:
Fraenum, [...] Inſtrumentum quo equus coërcetur - Vzda.
3:
Fraeno, Equo fraenum iniicio - Ouzdząm.
4:
Fraenator, Qui refraenat - Ouzdacz.
5:
Fraga, Mora quae in herbis humi repentibus naſcuntur - Pozimky.
6:
Fragro, Redoleo, oleo, odorem emitto frangendo - Wdzieczna wonnoſcz wipuſsczam.
7:
Fragrantia - Wonnoscz.
8:
Framea, [...] haſtam ſignificabant - Oſzczep, włocznia.
9:
Frango, Rumpo, infringo, confringo - łamie.
strona: 433b
1:
Fractus, Debilitatus, affliictus - Złąmany.
2:
Fragmen, et Fragmentum, [...] pro parte rei fractae - Vłomek.
3:
Fractura - Przełomienie.
4:
Fragor, Sonitus qui ex arbore, aut alia re inter frangendum editur, ſtrepitus - Trząsk.
5:
Fragoſus, Aſper atque praeruptus - Chrupąty, trzeſzcząci, gruzołowati.
6:
Fragose - Trzeſzcząc.
7:
Frageſco, Frangor, langueſco - Mdlieie.
8:
Fragilis, Quod facile frangi poteſt, caducus - Vłomny, dozłamanią łatwy.
9:
Fragilitas, Facilitas frangendi, qua aliquid facilius frangitur quam flecticturflectitur - Vłomnose, słaboſc.
10:
Frater, Iiſdem parentibus genitus - Brat.
11:
Fraterculus, Paruus frater - Bracziſzek.
12:
Fratria, Vxor fratris - Mego brata roza.
13:
Fraternus -
strona: 434a
Bratershy.1:
Fraterne - Braterskie.
2:
Fraternitas, Fraterni amoris coniunctio, neceſſitudo, inter duos fratres - Braterſtwo.
3:
Fratricida, Qui fratrem occidit - Morderz bratersky.
4:
Fraus, Dolus, malitia, fallacia, machina - Zdrada, oſzukanię.
5:
Fraudulentus, Doloſus, fallax - Zdradliwy, oſzuſt.
6:
Fraudulenter, Doloſe, malicioſe - Zdradliwie.
7:
Fraudo, Decipio, fallo, deſtituo, ludifico - Zdradząm.
8:
Fraudator, Inficiator - Ten ktori zdradzą.
9:
Fraudatorius, fraudulentus - Zdradzaiarſi.
10:
Fraudatio, Fraudandi actio - Zdrada, oſsukanię.
11:
Fraxinus - Iéſion.
12:
Fraxineus, Quod eſt ex fraxino - Iéſionowy.
strona: 434b
1:
Fremo, Sonitum edo, [...] murmuro, indignationem voce oſtendo - Mruczę, zgritąm, ſzumieie.
2:
Fremitus, Sonus fluctuum, et in populo indignante murmur et ſtrepitus - Szumienię, trząsk, rozruch.
3:
Fremebundus, Valde fremens, indignatione plenus, furens - Barzo rozgniewany, zaiuſzony.
4:
Frendeo, [...] frango - Lamię. ¶ Frendeo [...] prae iracundia ſimul concuſſis, et ſtrictis dentibus vocem emittere, fremere, ſaeuire - Zgrzitąm.
5:
Frendens - Zgrzitaiacy.
6:
Frequens, Creber, multus, plenus, celeber - Gęſty, pelny.
7:
Frequentia, Qualiſcunque hominum multitudo, crebritas, multitudo, copia - Vſtawicznoſc.
8:
Frequenter, Saepe, crebro - Vſtawicznie.
9:
Frequento, Frequenter adeo - Vſtawnie na iedno mieiſcze chodzę.
10:
Frequentatus - Poziwani.
11:
Frequentatio, Crebritas, multitudo, coaceruatio - Vſtawne, poziwanię, zgromadzenię.
strona: 435a
1:
Frequentamentum - Riczwprek.
2:
Fretum - Morze, a właſnie, morzecziaſnę.
3:
Fribuſculum, diſceſſiuncula coniugum non diuturna - Wſtadlie na czas rozła czenię.
4:
Frico - Oczierąm ſie prąpie ſie.
5:
Frictus, ]...] ipſe fricandi actus - Drąpanię, oczieranię.
6:
Frictio - Szorowanię.
7:
Frigilla - Zięba.
8:
Frigo, Torreo - Smaze.
9:
Frigus, Vis frigoris - Zimno.
strona: 435b
1:
Frigeo, [...] frigidus ſum, algeo - Zimnomy.
2:
Frigeſco, frigidus fio - Ziąbne.
3:
Frigefacio - Chłodze, oziabiąm.
4:
Frigens, [...] pro mortuo - Vmarli.
5:
Frigidus, Quod habet frigus, gelidus, algidus - Zimny.
6:
Frigide - Leda iako, niedbalie.
7:
Frigidiuſculus - Przizim nieiſsim.
8:
Frigidulus, Subfrigidus, aliquantulum frigidus - Zimny.
9:
Frigedo, [...] pro frigore - Zimnosc.
10:
Frigidarium, Ahenum in balneis, quo frigida aqua continebatur - Wana dliazimnei wodi.
11:
Frigorificus, Quo frigus inducit - Zimnocziniący.
12:
Frigutio, Minutim ſubſilire - Drzę od zimna.
13:
Fringilla, ſiue frigilla - Zieba.
14:
Frio, [...] tero - Trę kruſsę.
15:
Friabilis, Quod facile friatur, et digitis minutim teri poteſt - Latwi doskruſsenia, kruchy.
strona: 436a
1:
Fritillus, Tabula luſoria in qua teſſerae coniectae, agitataeque mittuntur - Warcaby.
2:
Friuolus, [...] inane, leue, nulliuſve momenti, quaſi friablefriabile - Nikczemny Niegrzeczny.
3:
Frons, [...] quod indicia animi prae ſe ferat - Czoło.
4:
Frontale, [...] ornamentum frontis - Nączelnik. Ozdoba czelna.
5:
Frontatus, Quod frontem habet, vel quod in fronte poſitum eſt - Czoło macący.
6:
Fronto, Qui latam habet frontem - Szerokiego czoła.
7:
Frons, Quod frondes arborum huc atque illuc a vento ferantur - Hałąz.
strona: 436b
1:
Frondeus, Quod totum ex frondibus eſt - Gałeziſty.
2:
Frondosus, Quod frondibus abundat - Gałazek zielonich pełny.
3:
Frondarius, Quod ad frondes pertinet, ſiue quod ex frondibus eſt - Gaiowny.
4:
Frondeo, Frondes habeo - Zielen ie sie.
5:
Frondeſco, [...] frondes emittere - Zielenie ię.
6:
Frondo, frondes amputo - Gałezy obczinam.
7:
Frondator - Ten ktori okterzeſsuie gałezy, albo liscię ſtrichuie. qui arborum ramos ſupeuacuos amputat
8:
Frondatio, Frondium et ramorum redundantium reſectio - Gałezia okkrzeſsowanię.
9:
Frondifer, Frondes ferens - Latoros ly noſsący.
10:
Fruges, vel [...] Frux, [...] quicquid extra fructu terrae in alimoniam vertimus - Wſseluikis zi to knaſsey potrzebie urodzonę.
11:
Frugi, Moderatus, prudens, ſobrius, modeſtus, abſtinens, temperans, innocens - Poziteczny, niegorſsy. Gznotliwy.
strona: 437a
1:
Frugifer, Fructus ferens - Vrodzainy.
2:
Frugilegus, Formicarum epitheton eſt, a granorum colligendorum conſuetudine tractum - Iazoko mrowka ziąrnka zbieraiący.
3:
Frugalis, Moderatus, prudens, frugi, abſtinens, temperans - Skrąmny, skrzętny, mierny.
4:
Frugalitas, modeſtia, temperantia, abſtinentia - Skrąmnoſc, miernoſc.
5:
Frugaliter, Sobrie et modeſte - Miernie.
6:
Frumentum - Zboze, zyto wſzeliakie.
7:
Frumentaceus, Quod ex frumento eſt - Ze zboząaucziniony.
8:
Frumentarius, Quod ad frumentum pertinet - Zitny.
9:
Frumentarius mercator - Przekupien zytny.
10:
Frumentor, Frumentum colligo - Zito zbierąm, skupuię.
11:
Frumentatio, [...] egreſſio militum ad frumentum in caſtra congerendum - Zbieranie zyta.
strona: 437b
1:
Frumentator, Qui frumentatum profectus eſt - Ten ktori zgromadzą zito.
2:
Fruor - Pozywąm.
3:
Fretus, confiſus, nixus, fultus - Ten ktori ſie na drugiego ſpuſczieł.
4:
Fruiſcor - Pozywąm.
5:
Fructus, [...] fruges, foetus, partus, et [...] commodum, vtilitas - Pozitek, ouoc.
6:
Fructifer, Quod fert fructum, hoc eſt foecundum et fertile - Vrodzainy.
7:
Fructuarius, [...] cuius eſt fructus, vel qui fructum alicuius rei percipit - Biorący vzitek, pozywaiacy.
8:
Fructuarius, Quod fert fructum ſeu quod ad fructum pertinet - Do pozytku przinalezacy.
9:
Fructuosus, Foecundus, vtilis, frugifer - Vrodzainy, vzyteczny.
10:
Fruſtra, incaſſum, nequicquam - Prozno, nadaremno.
11:
Fruſtro, Decipio, fallo - Oſzukuię, zdradzam.
strona: 438a
1:
Fruſtratio, Deceptio - Oſzukanię.
2:
Fruſtrator, deceptor, impoſtor, fraudulentus - Oſzukiwacz.
3:
Fruſtum, Rei cuiuſque particula - Sztuka, kabaliec, kęs.
4:
Fruſtulum, [...] fruſtillum - Kąſsek.
5:
Fruſtatim, Per fruſta - Po ſtuce.
6:
Fruſtillatim, per fruſtilla - Pokąsku.
7:
Fruſtulentus, Plenus Fruſtis - Kąskow pełny.
8:
Frutex, [...] qui ad iuſtam magnitudinem arboris non aſſurgit - Choinka, krzàk.
9:
Frutetum, ſeu fruticetum, etiam frutectum, [...] Locus fruticibus abundans - Mieiſczegdze choiny wielie ieſt.
10:
Frutetosus, ſiue fructetoſus, locus fructicibus abundans - Pełny choiny, krząkow.
11:
Frutico, Pullulo, et quaſi frutices emitto - Pęky puſzcząm.
12:
Fruticatio - Rozkrze wianie.
13:
Fruticeſcere, [...] frutices emittere - Krzakamy poraſtacz.
14:
Fruticosus, quod longe lateque fruticat, et multos habet fruticantes ramos - Krzewiſty.
15:
Fucus -
strona: 438b
Czerw.1:
Fucus [...] pro fraude, aſtutia, ſiue inſidiis in quibus veritas occultatur - Zdrada,
2:
Fuco, Fuco depingo, fucum rei alicui induco - Fałſzuię, farbuię dlią oſzukanią.
3:
Fucosus, Fucatus, fuco tectus - Falſzowani, farbowany.
4:
Fugio, Cum curſu et celeritate diſcedo, in fugam me do, in fugam me coniicio, vito, declino - Vcziekàm.
strona: 439a
1:
Fugito, Fugio, vito, declino - Vcziekaiàc wiercę ſie.
2:
Fugitor, [...] qui fugit - Vcziekac.
3:
Fuga, ipſe fugiendi actus - Vczieczenię.
4:
Fugalia - Vczięk.
5:
Fugax, Qui facile fugit - Zbięb.
6:
Fugaciſsimus - Ten ktori rad vczieką.
7:
Fugacitas, quod modo ſignificat inclinationem ad fugam, modo inſtabilitatem et breuitatem alicuius rei - Zbiezenię.
8:
Fugitiuus, Qui aufugit - Ten ktori zwikt vciekac.
9:
Fugitiuarius, ſeruorum reductor: qui eam operam profitebatur, vt fugitiuos inueſtigatos reduceret - Ten ktori zbiegi znaiduie, y do własnego pana prziwodzy.
10:
Fugo, in fugam conuerto, pello, propulſo - Zapedząm, vganiąm.
11:
Fulcio, Munio, ſuſtento, fortifico - Podpieram, vmoczniąm, podsadzàm.
12:
Fulcimentum, Quod aliquid fulcit et ſuſtinet - Podpora.
13:
Fultura, Suſtentatio - Podeprzenie, zpacie.
strona: 439b
1:
Fulcio - Weſprzenię.
2:
Fulcrum, Quo lectus ſuſtinetur - Słupi łoznę, podpory.
3:
Fulgeo, [...] ſplendeo, fulguro - łsne ſie, ſwiece ſie.
4:
Fulgetrum, fulgur, hoc eſt, lux illa, ſeu vibratio luminis, quae ante cernitur, quam tonitruum audiatur - Błiskawica, błąsk.
5:
Fulgo, fulgeo - łsne ſie, łiskám ſie.
6:
Fulgor, Splendor - łyskanię, glanc̀.
7:
Fulgur, fulgetrum, fulgor - Błiskanię.
8:
Fulguralis, ad fulgura pertinens - Błiskawiżny.
9:
Fulguro, Fulgur emitto, fulgeo, coruſco - Błiskàm.
10:
Fulguratio, fulgurandi actio - Błiskanię.
11:
Fulgurio, Fulgur iacio - Blask puſzczàm.
12:
Fulmen, Ignis e nubibus erumpens - Piorun.
strona: 440a
1:
Fulmineus - Piorunowi.
2:
Fulmino, [...] fulmen iacere, vel fulmine afflare - Piorunem trzaskam.
3:
Fulminatus, Fulmine ictus - Piorunem vderzony.
4:
Fulica - Liska.
5:
Fuligo, Nigrum [...] excrementum, quod ex fumo caminis aut furnis adhaeret - Sadza.
6:
Fullo, Qui purganda, poliendave veſtimenta accipit - Knąp, bleicharz, wałkarz.
7:
Fullonius, Quod ad fullonem pertinet - Bleichowny.
8:
Fullonica, [...] ſignificat officinam fullonis - Bleichownià, wałkownia.
9:
Fuluus, [...] qui ex rufo et viridi videtur eſſe miſtus - Zołtawy.
10:
Fumus, Vapor niger ex igni exhalans - Dym.
11:
Fumosus, Quod fumum emittit -
strona: 440b
Dimiaſty, dymny.1:
Fumeus - Dimu pełny. [...] fumo conditum.
2:
Fumifer, Fumum afferens, fumoſus - Dim mnozący.
3:
Fumidus, Fumum referens, fumoſus - Dimowi podobni.
4:
Fumo, Fumum emitto - Kurzę ſie.
5:
Fumigo, Suffio, fumum facio - Okurzàm.
6:
Fumifico, fumigo, ſuffio, ſuffitum facio - Kadze, kurzę.
7:
Fumificus, Quod fumum emittit - Dim cziniący.
8:
Funda, Inſtrumentum e funiculo factum, quo funduntur, hoc eſt iactantur lapides - Proca.
9:
Funditor, Qui funda dimicat - Ten ktori proca walczy.
10:
Fundo, effundo, emitto, diffundo, diſpergo - Leię, ſzmelcuię.
strona: 441a
1:
Fusus, conflatus, vel liquefactus - Vląny, rozpuſzczony, ſmelkowany.
2:
Fuse, Abundanter, et copioſe - Doſtalecznie, ſzeroce.
3:
Fuſim, Sparſim - Wſzędzie, itam yſam.
4:
Fusio - Ląnie.
5:
Fusilis, Quod fundi poteſt [...], vel quod pronum eſt ad fundendum - Vłany, rzecz kazdą ktorą moze bicz ſmelcowaną.
6:
Fusores, [...] qui ex metallo quopiam ſtatuas, aliave opera fundunt - Czi ktorzi rozpuſcziwſzy zaſie niecoleia.
7:
Fusorius, Quod ad fuſionem, hoc eſt liquefactionem attinet, ſeu quod funditur, aut fundi poteſt - Do ſzmelcowanią ſpoſobny.
8:
Fusura, Fuſio, liquefactio - Szmelcowanię, rozpuſzczenię.
9:
Fundito, Saepe fundo - Vſtawnie lpię.
10:
Fundum, Ima pars cuiuſque rei quae aliquid liquoris in ſe continet, vel ad continendum facta eſt - Grunt, dno.
11:
Funditus, prorſus, a fundo - Zgruntu.
strona: 441b
1:
Fundo, fundamentum iacio, ago, pono, conſtituo - Gruntuię, grunt zakładąm.
2:
Fundamen, et Fundamentum, ſolum, ſedes, id ſupra quod quid ſtruitur - Grunt, fundament.
3:
Fundus, [...] quaeuis poſſeſſio ruſtica - Dobra leziſte, folwark.
4:
Fungor, [...] officium aliquod exerceo, munus obeo - Vrząd na ſobiemąm.
5:
Functio, actio, geſtio - Vrzą́d.
6:
Fungus - Grzib.
7:
Fungosus, Quod eſt rarum et leue ad ſimiliitudinem fungi - Dziurkowaty, iakogebka.
8:
Funginus, Quod eſt ex fungo -
strona: 442a
Grzibowi podobny.1:
Funis, Reſtis ex cannabe aut alia materia contorta - Powroz, ſznur.
2:
Funalia, [...] faces ex contortis funibus, cera, aut pice circundatis - Ląną ſwieca, fakla.
3:
Funambulus, Qui graditur per funes - Kuglarzbiegaiący po powroziech.
4:
Funarius, reſtio - Powroznik.
5:
Funiculus - Powrozek, ſznurka.
6:
Funus, Pompa quae fit in exequiis mortuorum, exequiae, ſupremi diei celebritas - Pogrzęb.
7:
Funereus, Funebris - Do pogrzebu przinalezący.
8:
Funebris, Quod ad funus pertinet - Pogrzebowy.
9:
Funero, Iuſta mortuo perſoluo, pompam funebrem duco - Na pogrzeb ide, łogrzebąm.
10:
Funeſtus, Pernicioſus, exitialis, inquinatus -
strona: 442b
Szkodliwy.1:
Funeſto, Caede polluo, funere inquino - Mordem oſzpecąm.
2:
Fur - Złodzey.
3:
Furunculus - Złodzeiek.
4:
Furinus, Quod ad furem pertinet - Do złodzecaprzinalezaąiy.
5:
Furtum, [...] contrectatio rei frauduloſa lucri faciendi gratia - Złodzeiſtwo.
6:
Furtim, [...] latenter, clam - Kriiomko, poczichu.
7:
Furax, [...] qui procliuis eſt ad furandum, qui a furto abſtinere non poteſt - Skłonni do złodzeiſtwa.
8:
Furacitas, Procliuitas, seu inclinatio ad furandum - Złodzeſtwo.
9:
Furtiuus, Quod furto ablatum eſt - Vkradziony.
strona: 443a
1:
Furtiue, [...] furtim - Vkradzenie, potaiemnie.
2:
Furtificus, Quod furtum facere ſolet - Ten ktori złodzeiſtwa prziwikł.
3:
Furor, Furtum facio, clam alienum aufero, compilo, expilo, clam eripio - Kradne.
4:
Furca, Inſtrumentum quo ſtramenta feruntur - Widły.
5:
Furcula - Widelky.
6:
Furcifer - Lotrzik ktori dląniecznoti iakiey muſiął na ſzi noſicz widły miaſto ſzubienice, ſzubienicznik, wiſzieliec.
7:
Furfur, Purgamentum farinae - Otręby.
8:
Furfuroſus, Quod furfures habet admiſtos - Ottrebiaſty, napoly zotrębamy.
9:
Furnus, In quo panis coquitur - Piec chlebowy.
10:
Furnaceus, Quod in furno coctum eſt - To co wpieczu ieſt vpieczono.
11:
Furnaria - Pie karſtwo.
strona: 443b
1:
Furor, Grauior, diuturniorque mentis alienatio - Szalenſtuo, zapalenię.
2:
FVRIAE - Trziboginy ſzalienſtwa, ktore wpielklie meczą złoſniky. Deae furoris
3:
Furialis - Szałony, wſcziekły.
4:
Furiosus, Furens, furibundus, veſanus - Szala, zapalcziwy.
5:
Furiose, Dementer, inſane, furenter - Szalenie.
6:
Furo, Furioſus ſum, furore exagitor, inſanio, bacchor - Szaleie.
strona: 444a
1:
Furenter, inſane, more furioſi - Szalenie.
2:
Furio, Furore concito, in furorem ago - Szalonim czinię.
3:
Furiatus, Furore concitatus - Do ſząlenſtwa zapalony.
4:
Furibundus, furens - Szaleiacy, wſcziekaiący ſie.
5:
Furuus, Niger, ater, obſcurus - Czą́rny.
6:
Fuſcina, Telum [...] quo piſcatores figunt anguillas - Oſc ktorą riby biią.
7:
Fuſcus, Color ſubniger, id eſt, non plane niger - Czarnawy.
8:
Fuſco, [...] fuſcum, hoc eſt, ſubnigrum facio - Prziczernią́m.
9:
Fuſcator - Ten ktori oczernią, farbierz.
strona: 444b
1:
Fuſtis, Baculus, ſtipes - Kiey.
2:
Fuſtuarium, Poena quae fuſte infligitur, verberatio et caſtigatio quae fit fuſtibus - Kiiowanię, kiiem zbicię.
3:
Fusus, Inſtrumentum quod mulieres nendo digitis voluunt - Wrzecziono.
4:
Futilis - Sczebiot, ten ktori nic zataic nie może, ſczebiot. [...] qui continere tacenda non poteſt, ſed ea effundit
5:
Futilitas, Vanitas, leuitas - Lekkomiſlnoſc wmonie.
6:
Futile, [...] futiliter - Lekomiſlnię, niepotrzebnie.
7:
Futio, Effundo - Szczebiecę.
8:
Futurus, Conſequens, inſequens, poſterus, reliquus, impendens - Prziſzi.
strona: 444a
G1:
Gabalus, crux, ſiue patibulum - Szubienica.
strona: 444b
1:
Gabata - Miſsa głębeką. Vas concauum
strona: 445a
1:
Gabinus cinctus - Płaſzc ſzeroki. Toga
2:
Gadira - Przegrodzenie. [...] ſeptum
3:
Gagates - Gagatek.
4:
GALACTOPOTAE, Lactis potu vtentes - Mlieko piiacy, mlieczko.
strona: 445b
1:
Galba - Iodłowi robąk.
2:
Galbanum, Succus [...] ſiue lacryma ferulae in Syria naſcentis - Gałgán. ¶ Galbanum [...] genus veſtimenti delicatorum, a colore albo, ac ſublucido, quod nullos habet pilos - Vbior biało.
3:
Galbanatus - Bialo przibrany.
4:
Galbinus, Mollis et laſciuus - Mięky, ſubtilny.
5:
Galbulus, Pilula cupreſſi arboris, in quo ſemen reconditur - Cypraſſowi orzech.
6:
Gale - Láſica.
7:
Galea, Inſtrumentum [...] ferreum ad capitis munitionem inuentum - Helm ſziſząk.
strona: 446a
1:
Galeo, Galeam induere - Helm wſtawiąm.
2:
Galeatus, Galea indutus - Ten ktori helm na głowie mà.
3:
Galerita, [...] alauda - Skowromek.
4:
Galerus, ſiue galerum, Pileus rotundus - Bieret.
5:
Galericulus, ſiue galericulum - Cząpeczka, bieretek.
6:
Galla - Dębianki.
7:
GALLIA - Frācuską zemia.
strona: 446b
1:
Gallicae - Szkornie ktorich na dęſzcz poziwąią. Genus calceamenti, quo vtuntur Galli pluuioſo tempore.
2:
Gallo - Wſzcziekam ſie.
3:
Gallus, gallinaceus - Kur, kokot.
4:
Gallina - Kokoſz, kura.
5:
Gallinaceus, Quod ex gallinis eſt -
strona: 447a
Kokoſzy.1:
Gallinaceus, [...] gallus - Kur.
2:
Gallinarius, qui gallinas curat - Ten ktori kokoſzi karmy.
3:
Gallinarium, Locus in quo aluntur gallinae - Kurnik.
4:
Gallicinium - Czas ten wnocy, gdi kurowie poczinaią piąc. Pars noctis [...], qua galli cantant
5:
Gallulo, pubeſcere - Miąſzo mowic poczinam, tracę diſcant.
6:
Gammarus, [...] cancer - Rak.
7:
Gamos - Weſzelie. [...] nuptiae.
8:
Ganea, et ganeum, Lupanar meretricum, guloſorum diuerſorium - Zamtuz.
9:
Ganeones - Kurewnicy.
strona: 447b
1:
Gangraena - Kancer choroba.
2:
Gannio - Naſzczekuię tak iakolys.
3:
Gannitio, et Gannitus - Sczekanię.
4:
Gargarizo - Chąrkaiącz wimiwąm. [...] liquorem ore hauſtum ſaepe ad gurgulionem, id eſ, guttur reuocare.
5:
Gargarizatio, et Gargarizatus - Gargarizowanię, chrą́chanię.
6:
Garrio, [...] loqui, idque ſine delectu et inepte - Iezikiem trzepie, ſczebiocę, ſzemrzę.
7:
Garrulitas, Loquacitas - Szczebiotanię.
8:
Garrulus, Inepte loquax - Szczebiot, zwą́cz.
strona: 448a
1:
Garum - Potrawa zikier y zielitek ribnich. Liquamen [...] ex inteſtinis piſcium ſale maceratis
2:
Garyophyllum, ſeu potius Caryophyllum - Gozdziky.
3:
Gaſter, ſeu Gaſterium - Bania. Genus vaſis ventricoſum
4:
Gaſtrimargia - Obzarſtwo, trzenie brzucha. Nimia ingluuies
5:
Gaudium, [...] laetitia, voluptas - weſſelię, radoſc.
6:
Gaudeo, Laetor, exulto, triumpho, gaudio afficior - Weſſelę ſie, radoſc mám.
7:
Gaunacum, Veſtimentum craſſum - Gunka.
8:
Gausape - Guniakoc.
strona: 448b
1:
Gausapina, Villoſae veſtis genus, quo hyberno tempore, et frigido vtebantur - Suknia zgunie.
2:
Gausapatus, Gauſapina indutus - Wgunie vbrany.
3:
Gaza - Ską́rb wielky. [...] ſignificans opes, ſupellectilem, et omne quod poſſidemus.
4:
Gazophylacium - Sklep albo skrzinia gdze pieniądze chowaią, skarbnica. [...] locus, in quo gazam, hoc eſt, theſaurum, opes, aut pretioſiorem ſupellectilem conſeruamus.
5:
GEDANVM - Gdansko.
6:
Gehenna - Dręczenie, piekielni ogien.
7:
Gelasini, dentes anteriores - Zeby przednieiſze, ktore wſmiechu okazuieſz.
strona: 449a
1:
Gelu, Aquae concretio ex frigore - Mroz, zmarznienię.
2:
Gelicidium, [...] gelu, et concretio aquae - Zamarzłoſc.
3:
Gelo, [...] frigore aſtringo - Zamarząn.
4:
Gelaſco, [...] gelu aſtringi - Vmarziwąm.
5:
Gelatio, Congelatio - Vmarznienię.
6:
Gelidus, Frigidus, congelatus, frigore concretus - Zimy jako kod.
7:
Gelide, frigide, timide - Barzo zimno, gnuſno, ocziablie.
8:
Gemellar, Vaſis genus [...], quod geminas menſuras contineat - Dwugarncową konew.
9:
Geminus, duo, bini - Dwoiaky.
10:
Gemellus - Bliznięta, dwoiſty.
11:
Gemellipara - Dwoie rodzą́ca, blizniątrodzica.
strona: 449b
1:
Gemino, Duplico - Powtorzam, dwoię.
2:
Geminatio, Duplicatio - Powtorzenię.
3:
Geminatim - Dwoiſto.
4:
Gemma, Oculus vitis quem primo emittit - Pęk na winney maczicy, oczka, pępe. ¶ Gemma [...] omnis lapis pretioſus - Perła, drogi kamien.
5:
Gemmula - Pączek, perełka.
6:
Gemmeus, Quod ex gemma eſt, vel quod in formam gemmae factum eſt - Perłowy.
7:
Gemmo, [...] gemmas in vitibus, et arboribus omittereemittere - Pączky wipuſzczam.
8:
Gemmans, inſtar gemmae reſplendens - łſnąciſie.
9:
Gemmatus, Gemmis inſtructus, et ornatus - Perłami obſadzony.
10:
Gemmaſco, [...] gemmas emittere, vel pullulare - Poczinąm pączki puſzczac.
11:
Gemmifer - Perły rodzący.
12:
Gemmosus, Quod multis gemmis eſt ornatum, quod gemmis abundat - Pepeł pełen.
13:
Gemo, ]...] prae animi anguſtia in ſonum erumpo, lugeo, doleo, luctum et dolorem voce oſtendo - wzdichąm.
14:
Gemiſco, gemo - wzdichąm.
strona: 450a
1:
Gemitus, Suſpirium - weſt chnienię.
2:
Gemebundus, Abunde gemens - Tchnący.
3:
Gemoniae - Hakami cziagnienię.
4:
Gemursa - Pecherz. Tuberculum ſub pedum digitis naſcens
5:
Gena, [...] membrana tam ſuperior, quam inferior, quae tegit oculum - Powieka, ktora oko okriwą.
6:
Genauius, [...] guloſus - Obzerca.
7:
Genealogia, Oratio generis originem oſtendens - Rodzaiu opiſſanie, wiliczanię.
8:
Genesis, Generatio, natiuitas - Rodząy.
9:
Genethliaci, qui ex die et hora natiuitatis fortunam hominis oſtendunt - wieſzczkowie zpierſzego dnia ktoregoſie rodziemy.
10:
Genethlia - Obchod narodzenią. [...] celebritates, quae fiunt natali die.
strona: 450b
1:
Geniſta - Zarnowiec quibusdam, ptaſza ruta.
2:
Geno, [...] gignere, generare - Rodzę.
3:
Gentiana - Horiczka.
4:
Gentiana pumila - Nozdrzek modry.
5:
Genu - Kolano.
6:
Genualia, Indumenta genuum - Podwiaska.
7:
Geniculum - Członek wdzblie ſtąw. [...] ſtipulae, vel caulis herbacei internodia
8:
Geniculatus, [...] quod frequentibus geniculis conſtat - Pełni ſtawow.
9:
Geniculatim, [...] per genicula - Odſtawu doſtawu.
10:
Genus - Rodzay, początek vrodzenią.
strona: 451a
1:
Generoſus, Quod eſt nobile et praeclaro genere ortum - Szlachetny, vrodzony z ludzi zacznich, mąz prawy.
2:
Generosiſsimus - Sliachetni.
3:
Generose, Fortiter - Meznie, ſliachetnię.
4:
Generositas, Nobilitas - Szlachetne, vrodzenie
5:
Generalis, Vniuerſalis, ad omnes pertinens - Poſpolity.
6:
Generaliter, Vniuerse, indefinite - Poſpoliczie, obecznie.
7:
Generatim, Per ſingula genera, ſeu per ſingulas ſpecies - wſſedzie.
8:
Genero, Gigno, foetum procreo - Rodzę.
strona: 451b
1:
Generaſco, Naſcor - Rodzę ſie.
2:
Generatio, [...] motus ad eſſentiam, acceptio eſſentiae, proceſſus in eſſe - Rodzenie.
3:
Generator, Genitor, procreator, parens, ſator - Rodzicziel.
4:
Generabilis, Quod facile generatur - Vrodzainy.
5:
Gener, Filiae meae vir - Moiey corky maz, ziec.
6:
Gens, [...] natio - Rodzay, pokolenie, dom.
strona: 452a
1:
Genticus, gentilitius - Iednego rodzaiu.
2:
Gentiles, Qui ex eadem gente ſunt, quique idem nomen habent - Iednego miona y rodzaiu.
3:
Gentilitius - Rzecz ktora właſtna ieſt temui rodzaiowy.
4:
Gentilitas, Gentilium coniunctio, et neceſſitudo - Zprzi iaczielenię nąrodow.
5:
Geographia - Ziemie oppiſſanie. [...] terrae deſcriptio
6:
Geometres, et Geometra, terrae menſor ſiue diuiſor - Ziemie rozmierzacz, wimiernik.
7:
Geometria, terrae dimenſio - Rozmierzenie zemie.
strona: 452b
1:
Geometricus, quod ad geometriam ſpectat - Do rozmierzenią zemie przinalezą́cy.
2:
GERMANIA - Niemieczka zemia.
3:
Germen, [...] quod ex arborum oculis naſcitur: ſurculus [...] praegnans [...], generationis principium - Rodząy wipuſzczanie.
strona: 453a
1:
Germino, Pullulo, et germen emitto - Roſnę, puſzcząm ſie.
2:
Germinatio, Pullulatio - Vipuſzczanie, wiraſtanię.
3:
Germinaſco, germen emitto - wiraſtam ktnę.
4:
Germanus - Czy ktorzi ſie ziednich vrodzieli rodzicow, właſtny braczią. Iiſdem parentibus natus ¶ Germanus [...] pro vero, et ſincero, hoc eſt non fucato, et non adulterato - Szczeri.
5:
Germane, hoc eſt ſyncere, et in modum germani fratris - Braterskie, otworziſczie.
6:
Germanitas, [...] coniunctio, et vinculum quoddam neceſſitudinis - właſtne braterſtwo.
7:
Gero, [...] porto - Nioſſę.
strona: 453b
1:
Geſtus - Vczinek ſprawa.
2:
Geſtus, [...] compoſitio corporis et habitus quem in pronuntiando et dicendo obſeruamus - Poſtawa iakiei ktowmowie, albo wſwich ſprawach poziwą.
3:
Geſtuosus, qui multum geſſit - Poſtąwkęſtroiący.
4:
Geſtio, Curatio, et adminiſtratio - Sprawa.
5:
Gerdius - Sprawca.
6:
Geſtio, [...] laetitiam animi [...] geſtibus corporis exprimo - Radoſc vmisłem y cziałem pokazaię.
7:
Geſtiens, exultans, laetans - weſseląciſie.
8:
Geſticulor, Geſtum ago - łaſzkuię.
9:
Geſticulator, Qui corporis geſtu populum oblectat - łaſzek ſzaſzek.
10:
Geſticulatio, [...] ſaltatio, ſeu geſticulandi actus - łaſzkowanię.
11:
Geſticularia, mima, geſticulatrix, quae [...] corporis geſticulatione populum oblectat - Kuglarka.
12:
Gerulus, qui fert aliquod onus: pro baiulo - Tragą́rz.
13:
Geſtor, qui gerit ſiue portat - Ten ktori na ſobie noſzy, noſicziel.
strona: 454a
1:
Geſto, Saepe vel quaſi perpetuo gero - Noſſę.
2:
Geſtatus - Noſſony.
3:
Geſtito - Noſſę, vſtawnie.
4:
Geſtatio, Vectio, portatio - Noſſenię.
5:
Geſtamen, Quicquid geritur - Brzemię, noſſenię.
6:
Geſtatorius, Quod ad geſtandum et gerendum pertinet - Do noſſenia przinaleza cy.
7:
Geſtatorium, [...] lectica, ſella, ſiue carruca - Lektica.
8:
Gerontopogon - Kozią broda.
9:
Gerrae - Koſs pliecziony, plotky. Crates vimineae
10:
Gerrones, Nugatores - Plotkowie.
strona: 454b
1:
Gerusia - Senatu zeiscie. [...] conuentus ſenum
2:
GETAE - Tatarzi.
3:
Geticus - Tatarski. Quod eſt ex Getarum regione
4:
Gibbus, [...] tumo dorſi aut etiam pectoris, ex ſpinae flexu enatus - Gąrb.
5:
Gibbus, Conuexus - Zgarbiony.
6:
Gibber, Gibbo deformatus - Garbaty.
7:
Gibbosus, Gibber, hoc eſt gibbo deformatus - Garbacz.
8:
Gigas - Obrzim.
strona: 455a
1:
Giganteus, quod eſt gigantis - To co poſzło zobrzima.
2:
Gigantomachia, Gigantum pugna - Válka miedzi obrzimamy.
3:
Gigeria, [...] inteſtina [...] gallinarum - Drobie kokoſzę.
4:
Gigno, Genero, procreo - Rodzę.
5:
Genitus, natus - Narodzony.
6:
Genitus, Generatio - Rodząi.
7:
Genitor, Pater [...], qui ſcilicet genuit - Ocziec, ten ktori vrodzieł.
8:
Genitrix, Mater [...], quae ſcilicet genuit - Matka, ta ktorą mnie vrodzieła.
9:
Genitura, generatio, procreatio - Rodzenię.
10:
Genitalis, natalis - Do rodzenią przinalezący, mieiſcze zktoregomiſie vrodzięly.
11:
Genitale, membrum genitale maſculi - Członek emezki.
12:
Genitiuus, quod ad generationem pertinet, quod vim habet generandi - Do rodzenią ſpoſſobny.
strona: 455b
1:
Genitiuus, pater, parens - Rodziz.
2:
Genius, [...] vniuſcuiuſque anima rationalis - Duch.
3:
Genialis - Czieleſni.
4:
Genialiter, Opipare et laute - weſzelie, zdobrą miſlią.
5:
Genuinus, natiuus ac peculiaris - właſny, przirodzoni. ¶ Genuini, dentes poſteriores, qui in extrema gingiua in homine gignuntur nouiſſimi - Trzeniowę zębi.
6:
Genimen, [...] generatio - Rodząi.
7:
Giluus - Płowy. Color medius inter album et rufum
8:
Gingidion. [...] certifolium - Trzebula.
9:
Gingiua - Dziąsła. Pars [...] oris, cui dentes inhaerent
strona: 456a
1:
Gingrio - Gęgam.
2:
Girgillus, Inſtrumentum quo filiafila reuoluuntur - Motowidło.
3:
Gith, [...] Nigella Romana - Czárnuchá, pieprzycá.
4:
Glaber, Quod eſt laeue et ſine pilis - Oblazły, głatky.
5:
Glabellus, Glabra [...], ſiue Glabella [...] interſtitium, ſuper cilia ſupra naſum diſterminans - Golizna nad noſsem.
6:
Glabreta, Loca ſatis, ſtirpibuſque nuda: quae et Calueta [...] appellantur - Suche mieiſcze naktorim nicz ſie nie rodzy.
7:
Glabro, Pilos auferre - Golię, obskubię.
8:
Glabreo, Glaber ſum et depilis - Oblazły.
9:
Glabreſco, glaber fio, pilos apud capillos ſiue plumas amitto - Oblezám.
10:
Glabriones, [...] qui corpus glabrum, et pilis nudum habent - Gołowaſsowie, goli na czielie.
11:
Glacies, Aqua concreta gelu, quaſi gelacies - Liod.
12:
Glacio, frigore aſtringo, in glaciem conuerto - Vmarzom, lodowaczeię.
13:
Glacialis, [...] id quod congelatur, et in glaciem conuertitur - Lodawaty.
strona: 456b
1:
Glacitare - Gęgacz iakogęs.
2:
Gladius, Enſis - Miecz.
3:
Gladiolus, Paruus gladius - Mieczik.
4:
Gladiatores, Serui [...], quos laniſtae armorum artem edocebant, vt poſtea et pugnandi et in ludis delectandi cauſa in arena depugnarent - Szermierze.
5:
Gladiatorie - Poſzermiersku.
6:
Gladiatorius, Quod ad gladiatores pertinet - Szermiersky.
strona: 457a
1:
Gladiatura, Congreſſus gladiatorum - Scziecię ſzermierskie, ganek ſzermierski.
2:
Glans, Fructus quercus, roboris, eſculi, cerri, ilicis, fagi, ſuberis - Zołą́dz.
3:
Glandula, Significat carnem Glanduloſam in ſue - Poliedwica, podgarłek ſwini.
4:
Glandulosus, Plenum glandibus - Garłowaty.
5:
Glandium, Pars apri glanduloſa, quae eſt circa ceruicem: vel ipſa ceruix - Stuka podgarłka.
6:
Glandifer, Quod glandes producit - Zoładz rodzący.
7:
Glandarius - Zołedziſty.
8:
Glandatio, Glandium collectio - Zołedziu zbieranie.
9:
Glarea, terra lapidoſa - Piąſcziſte albo kamieniſte mieiſcze wad rzekamy, burk.
10:
Glareola - Piaśczi skamikamy.
11:
Glareosus, Quod abundat glarea - Piaſzcziſty, kamieniſty.
12:
Glaſtum -
strona: 457b
Farbownik, farbowne ziele, Graecis Iſatis.1:
Glauciolus, [...] equus qui felineis oculis eſt - Kon ſzarichoczi.
2:
Glaucito - Piſzczęia koſzczinię.
3:
Glaucus - Szarawyna połi zżołtim.
4:
Glaucinus - Szarozołty.
5:
Glaucoma - Szarzizna woku.
6:
Glaucopis - Pani ſzarego wzroku. [...] habens oculos caeſios.
7:
Gleba, Fruſtum terrae - Skiba roley.
8:
Glebula - Skibka roley.
9:
Gleboſus, quod glebae in morem eſt conuolutum, vel quod glebis abundat - Gruzłowaty.
strona: 458a
1:
Gleſſum, [...] ſuccinum, vel electrum - Burſſtin.
2:
Glis - Szczurek.
3:
Glirarium, pro loco in quo nutriuntur glites - Szczurkow gnią́zdo.
4:
Gliſco, Creſco, augeor, inualeſco - Mnoże śie, zą́rzeſie. ¶ Gliſco [...] ardeo, vehementer cupio - Wielce pozadąm.
5:
Globus, [...] corpus ſolidum, vndequaque rotundum - Kula, okkrąg.
6:
Globulus, Paruus globus - Kuleczka.
7:
Globositas - Okrągłosc.
8:
Globosus, rotundus, ſpiſſatus - Okkrągły.
9:
Globo, aliquid rotundum facio, et in formam globi redigo, conglobo - Okkráząm.
10:
Glocido - Gdączę.
11:
Glocio, glocido - Kwokąm.
12:
Glomus, [...] filum, vel aliquid ſimile in globi figuram conuolutum - Kłębek.
13:
Glomero, Implico, et in globi ſpeciem formo, ſiue filum in globi figuran conuoluo - Na kłebek wiię, tączám.
14:
Glomerarius - Zwyaez.
strona: 458b
1:
Glomeratio - Wicziewkłebek.
2:
Glomeramen, monticulus glomi formam referens - Gorka okkrągła.
3:
Gloria, [...] frequens de aliquo fama cum laude - Sława, chwąla, poccziwosc.
4:
Gloriola - Máła chwała poccziwosc.
5:
Glorioſus, Gloria dignus, praeclarus, cui laus et gloria tribuitur - Sławni, wielkiey chwały. ¶ Glorioſus [...] ſignificat Oſtentatorem, et qui nimium ſe praedicat - Py ſzny, ſąm ſiebie chwalący.
6:
Gloriose, Cum gloria et laude - Slawnie, Spoccziwoscią.
7:
Glorior, Iacto, me effero et praedico - Chłubieſie, chwale ſie.
8:
Gloriandus, [...] gloria et praedicatione dignus - Sławy godny.
9:
Gloriatio, Glorioſa praedicatio - Chwalenię.
10:
Gloriator, [...] qui inaniter ſe effert ipſe et iactat - Chłubca.
11:
Gloriabundus, Qui abunde gloriatur - Chłubny, pyſzny.
12:
Glos - Mego, bratazona. [...] fratris vxor
13:
Gloſsa - Ięzik. [...] lingua Gloſsae [...] pro interpretationibus ponuntur - Wikłąd, glozowanię.
14:
Gloſsaria, Feretra, mortuorum conditoria - Skrzinia vmarlich.
strona: 459a
1:
Gloſſographi - Wikładacze słow trudnuyſzich bądz piſſanim albomowienim. [...] qui gloſſas, hoc eſt obſcuriores et minus vſitatas voces interpretantur.
2:
Glotorare - Kłapac iako hocziąn.
3:
Glottis, Lingula aſperam arteriam operiens, quae et epiglottis dicitur - Czopek.
4:
Glubo, Pellem vel corticem detraho, deglubo, excortico - łupię, odzierąm.
5:
Gluma, Folliculus grani frumentarij - łuską skouezka na żićię.
6:
Gluten, et Glutinum - Kley.
7:
Glutinosus, Tenax - Kleiowaty.
8:
Glutino, Coniungo, ferrumino - Skleiąm.
9:
Glutinamentum, Compactio, coniunctio - Skleienię.
10:
Glutinator - Skleiacz.
11:
Glutio, Deuoro - Połykąm.
12:
Gluto, guloſus - Połikącz.
13:
Glutus, [...] pro coacto, vnito, et bene ſubacto - Rozdziałany.
14:
Glycyſide - Piwonia. [...] Paeonia
15:
Glycyrriza - Lákricya.
16:
Gnaphalium - Kocánki.
strona: 459b
1:
Gnaphalon - Oſtrizkizsukna. Gnaphalon [...] ea, quorum natura mollis, candida, et omnino lanea eſt - Mazioch, rozkoſzniczek.
2:
Gnarus, et Narus, Nauus, Sciens, peritus - Biwały, wiadomy.
3:
Gnaritas, Scientia, peritia, aſtutia - Wiadomosc, biwałosc.
4:
Gnare, Perite, et quandoque aperte - Wiadomie, iawnie.
5:
Gnathos - Policzek. [...] gena, maxillave [...] aut bucca.
6:
Gnatus, Filius - Syn.
7:
Gnauus, et Nauus, Celer, ſtrenuus - Ochotny, czerſtwy.
8:
Gnauiter, diligenter, accurate, ſtudioſe - Czerſtwie, zochotą.
9:
Gnoma, Genus [...] machinae, qua regiones agrorum dignoſcuntur - kamien albo słupik granice dzielą́cy.
10:
Gnomon - Raczka na zigarze, pokazatel. [...] ſtylus in medio horologij ſolaris
strona: 460a
1:
Gobius - Kiełbik. [...] gobio
2:
Goetia - Oczarowanię. Incantatio, impoſtura, praeſtigiatura.
3:
Gonorrhoea - Czerwonaniemoc, biegąnka.
strona: 460b
1:
Grabatus - łoznica, łozkomałe, pielieſz. Lectus exiguus
2:
Gracilis, gracilentus, Tenuis, macilentus - Szcupły, czienky.
3:
Gracilitas, Corporis habitus tenuior - Szczupłocz, czienkosc.
4:
Gracileſco, gracilis et tenuis fio - Czienczeię, ſzczupleię.
5:
Gracus, ſiue [...] Graculus - Kawka.
6:
Gradus - Słopien. poſtępienie.
strona: 461a
1:
Gradior, Vado, incedo, ambulo, eo, progredior - Lekopoſtepuie.
2:
Greſsus, Progreſſus, inceſſus, ambulatio - Krok.
3:
Gradatus, In modum graduum factum - Wsłopnie vcziniony.
4:
Gradarii equi qui ſine ſuccuſſatione molliter incedunt - Inochodnik, lekonos.
5:
Gradatim, per gradus, ordine - Lekko, porzątkiem, poſtepuiac, ziednego słopnia na drugy.
6:
GRAECIA - Greczka zemia.
strona: 461b
1:
Graecari, [...] conuiuiis et compotationibus operam dare - Lezecz a pic, vtraczac.
2:
Graecoſtasis - Greczkie ſtanowisko. Quaſi Graecorum ſtatio
3:
Grallae - Grelle, ſzczudła. Fuſtes furculas habentes, quibus nituntur qui ſuper iis ambulant.
4:
Grallator, qui grallis graditur - Szczudło, na ſzczudliech chodzacy.
5:
Gramen - Tráwa.
6:
Gramineus, Quod ex gramine eſt factum - Trąwiany, ztrawi vcziniony.
7:
Graminoſus, Plenus gramine, gramine abundans - Trawy pełny.
8:
Gramoſus, ſiue Graminoſus, id eſt lippus - Lipkich oczi.
strona: 462a
1:
Grammateus, Scriba publicus, qui publicas tabulas ſcribit, et cuſtodit - Piſsąrz.
2:
Grammatophylacium - Grod gdzi chowaią kſzięgy, albo z ąpiſſi. Locus vbi tabulae [...] aſſeruantur
3:
Gramme, Graeci dicunt quam Latini lineam - Linią.
4:
Grandis - Wielki, vrodziwy.
5:
Grandiuſculus - Rosły.
6:
Granditas - Wzroſt, vrodząy.
7:
Grandaeuus, Quie eſt prouectionis aetatis, quaſi grandis aeui, ſenex - Wielky, prziſtarſzemu.
8:
Grandaeuitas, ſenectus grandis, aeuitas - Wielką ſtarosc.
9:
Grandiloquus, Qui grandi et ſublimi dicendi genere vtitur, quive nihil humile loquitur - Wimowny mowiący owiel kich rzeczach.
10:
Grandiculus - Przi wieczemu.
11:
Grandio, Grandem facio - Wielkim czinię, rozſzerząm.
strona: 462b
1:
Grandeſco, Creſco, grandis fio - Rozraſtam sie, rosne.
2:
Grandigro, [...] grandi gradu eo, magnum gradum facio - Szeroko kroczę.
3:
Grando, Pluuia in aëre gelu concreta- Grąd.
4:
Grandinoſus, Quod abundat grandine - Gradu pełny.
5:
Grandino - Grad puſzczam.
6:
Granum, [...] ſemen frugum - Ziarno.
7:
Granarium, Locus in horreis ſeruandis ſeminum granis paratus, vel in quo grana frugum reponuntur - Szpichlers, miescze gdzezito chowaią.
8:
Granatus - Pomaranczowi
9:
Granatum, [...] pro malo punico - Granatowe iabłko.
10:
Granoſus, Quod granis eſt refertum - Ziarn pełny.
11:
Granifer, Ferens et producens grana - Ziarna rodzący.
12:
Graphe, Scriptura - Piſmo, pozew.
13:
Graphice, Ars pingendi, pictura - Nauka malarſtwa.
14:
Graphis - Czien malarsky. [...] delineatio futurae picturae
strona: 463a
1:
Graphium - Grafka. Stylus ferreus, quo veteres in cereis pugillaribus ſolebant ſcribere.
2:
Graphicus homo - Człowiek zewſziſtkime godny, doskonały.
3:
Graphice, eleganter, polite, venuſte, accurate - Pieknię, ozdobnie, zkunſtu.
4:
Graphiarium, Theca in qua graphia et ſtyli reponuntur, quibus ſcribere et pingere ſolebant - Kałamarz, pernąl. [...] theca graphiaria
5:
Graſsor, [...] cum impetu et vehementia incedo - Iako zbuica odzierąm. Graſsor, [...] ſaeuire in aliquem, vel vi aliquem adoriri - Plundruię, gwaltem biore.
6:
Graſsator, [...] qui vias obſidens, obuios aut veſtibus aut pecunia ſpoliat - łotr, zbiiáczna drogach, zbuica.
7:
Graſsatio, [...] actus ipſe graſſandi - Obieranie na drogach, plundrowanię.
8:
Graſsatura, [...] graſſatio - Zbuiſtwo.
9:
Gratia, [...] beneficium: [...] quod gratis nobis detur - łaska, dzęk.
strona: 463b
1:
Gratus, Qui meritam gratiam perſoluit, qui beneficia accepta meminit - Wdzęczny.
2:
Grate, Grato animo - Wdzęcznię.
3:
Gratioſus, [...] Qui gratia apud omnes plurimum valet, vel qui omnium gratiam et fauorem ſibi facile conciliat, quod fere fieri ſolet obſequio, et morum comitate - Wdzeczny, vludzi wziety.
4:
Gratioſe, Cum gratia - Wdzęcznie, łaskawie.
5:
Gratis, Gratuito, ſine praemio, aut pretio - Darmo, złasky.
strona: 464a
1:
Gratuitus, Quod datur gratis, id eſt, ſine praemio aut pretio - Złasky dani, vcziniony, nienągrodni.
2:
Gratuito, Gratis, ſine pretio - Darmo, bez nágrody.
3:
Grates, [...] gratia, quae referri debet pro accepto beneficio - Dzięk.
4:
Gratificor, Rem gratam facio - Wdzięk czinię, posługę czinię.
5:
Gratificatio - Posługi vczinięnie.
6:
Grator, Gratulor, laetor ob felicitatem vel commoda, gaudeo - Raduięśie, weſselęśie.
7:
Gratabundus, Gratulabundus - Raduieciśie.
8:
Gratanter - Zdziękiem.
9:
Gratulor, Grator, gratulationem facio, laetor - Weſſele ſie, radoſc pokazuię.
10:
Gratulatio, Teſtatio gaudij ob foelicem ſucceſſum - Winſzowanie ſzcześcia, radośc.
11:
Gratulabundus, Valde gratulans - Barzoſzczéſcą ziczączi.
strona: 464b
1:
Grauis, Significat ponderoſum - Czięſzky, wązny. ¶ Grauis [...] pro conſtanti et ſeuero, quadamque autoritate et grauitate praedito - Stateczny, powazny.
2:
Grauitas, Pondus, ponderoſitas - Cżieząr.
3:
Grauiter, Moleſte, aegre - Ztrudnoscia, zobrazenim.
4:
Grauedo, Capitis morbus quum humor craſſior ex cerebro in nares decumbit, eaſque claudit, vocem obtundens, et tuſſim ſiccam mouens - Sapka, ſznupka.
5:
Grauedinoſus, Qui grauedine infeſtatur, quique ad eum morbum eſt procliuior - Nozdrzaſty, ſapkę miewaiący.
6:
Graueolens, Quod male olet, quod grauem habet odorem - Smrodliny, ſmierdzący.
7:
Graueolentia, Grauis odor - Smrod wielky.
8:
Grauo, Onero, ſiue graue reddo - Obcziaząm.
strona: 465a
1:
Grauor, Moleſtor, offendor - Obcziazam śie.
2:
Grauatus - Obcziazony, zatrudniony.
3:
Grauate, Inuite, non libenter, cum moleſtia, aegre - Strudnoscią.
4:
Graueſco, Grauis fio, oneror - Czięzeię.
5:
Grauidus, Onuſtus, grauis - Czięſzky, obcziązony.
6:
Grauiditas, Praegnatio, conceptio - Poczęcie płodu wziwocie.
7:
Grauido, [...] mulierem grauidam reddo - Brzemionnąm czinię, młode zacziniąm.
8:
Grauidari, grauidam fieri - Brzemieniem obcziezic.
9:
Grauiloquus, Grauiter loquens - Powaznomowca.
10:
Grauaſtellus, Senior - Powazka.
11:
Grex - Stado.
12:
Grego, colligo, congrego - Zgromadząm.
13:
Gregarius, Quod eſt ex grege -
strona: 465b
Doſtada przinalezący.1:
Gregalis, Quod ex eodem grege eſt - Stadowy.
2:
Gregatim, Per greges, id eſt, coniunctim, ſimul vna - W kupię, ſpolnie.
3:
Gremium - łuno.
4:
Griphus - Lapka, ſziątka, zawiełą mowa. Rete, ſagena. Item aenigma, hoc eſt, ſermo ita implicitus atque intricatus
5:
Groma - Rozmiąr.
6:
Groſſus, Ficus immatura - Figa niezrzałą.
7:
Groſſulus - Małą a niezrzała figa.
8:
Grues - Zorąw.
9:
Gruo, Gruum more ſonitum edo - Krukąm iako zorąw.
10:
Gruma, Menſura [...], qua flexae viae ad lineam diriguntur - Miara ktorą krziwe drogi wipraſzczaiiąm.
11:
Grumus, Terrae collectio, minor tumulo, quem etiam cliuulum vocamus - Breła.
12:
Grumulus - Brełka.
13:
Grundire, [...] Grunnire -
strona: 466a
Krząkam.1:
Grunnio - Krząkąm.
2:
Grunnitus - Krząk.
3:
Gryllus - Swierc.
4:
Gryphes - Gryf.
5:
Grypus - Ten ktori noſsa krziwego ieſt. [...] qui naſum habet aduncum
6:
Guberno, [...] nauim rego - Rządzę, ſteruię.
7:
Gubernator, Rector nauis, qui clauum moderatur - Sternik, ſprawca.
8:
Gubernatrix - Pani ktorą rządzy.
9:
Gubernatio, Proprie de nauis directione dicitur: [...] per tranſlationem pro quauis adminiſtratione accipiatur - Rządzenię, ſprawowanię.
10:
Gubernaculum, Caluus nauis, id quod nauis gubernatur, et regitur - Rudel wſzifie.
11:
Gula - Garło. [...] fiſtula colli inferior
strona: 466b
1:
Gulones, Guloſi - Zarłokowie.
2:
Guloſus, Qui eſt deditus gulae, vorax, comedo - Obzarti, zarłok.
3:
Gulose, Luxurioſe, immoderate - Obzarcię.
4:
Gummi - Gummi, zywica. et Gummis [...] gutta viſcoſa
5:
Gummitio, Illinitio [...] ex glutinoſo illo arborum ſucco, quae doliis fieri ſolebat - Polanie ziwicą.
6:
Gummatus, Gummatae arbores dicuntur, quae gummi producunt - Drzewo sktorego gummi albo ziwica płinie.
7:
Gummoſus, Quod multum gummi habet - Pełni ziwice.
8:
Gumminus, Quod eſt ex gummi confectum - Toco zgummi ieſt vczinionego.
9:
Gurdus, Pro ſtolido - Bałamunt, wielki błazen.
10:
Gurges, [...] locus [...] in flumine profundus, in quo aqua vertitur: quamuis generaliter de omni aquarum congerie dicatur: et de ipſo etiam mari - Głebokosc w wodach, krąg w wodzie.
11:
Gurgulio, [...] Curculio - Gardziel.
12:
Gurguſtium, [...] genus habitationis anguſtae - Chałupinka.
13:
Guſto, Libo, labris primoribus attingo - Koſztuię.
strona: 467a
1:
Guſtatus, Guſtus, hoc eſt, ſenſus ille quo ſapores diſcernimus - Koſztowanie.
2:
Guſtus, Vnus ex quinque ſenſibus exterioribus, quo ſaporum diuerſitatem diſcernimus - Smisł ten ktorim koſztuieſz, ſmak.
3:
Guſtatorium, Crater ſiue labrum [...], in quod aqua e fonte profluit - Naczinie ktorim koſztuiemi.
4:
Gutta, Minima pars aquae, vel alterius materiae liquidae, quae et ſtilla vocatur - Kapka kropka.
5:
Guttula - Kropeczka.
6:
Guttatim, Per ſingulas guttas - Kapiąc.
7:
Guttatus - Kropkami nakropiony. Quod colorem habet, maculis quibuſdam in modum guttarum diſtinctum.
8:
Guttans, [...] guttatim ſtillare - Kapiący.
9:
Guttur, Pars colli anterior - Garło.
10:
Gutturosi - Zodwisłim woliem podgarłkiem. quorum guttur tanquam ſpongia quadam intumeſcit
11:
Gutturnium, Vas ex quo aqua guttatim in manus datur, ab eo quod propter anguſtias guttatim fluat - Naliewka.
12:
Guttus, Poculi genus, anguſto collo - Naliewka.
13:
Guttulus - Ną́czinie małe zcziaſnim noſzem, nąlieweczka.
14:
Gygarthus, Lectus [...] in quo paralytici, menteque capti, quique vocantur daemoniaci vincti iactant ſeſe - łozena ktorim ſzalone albo opetane prziwiezuią.
strona: 467b
1:
Gymnas - Czwiczenię, ſzkoła.
2:
Gymnasium, Locus in quo fit exercitium - Mieiſcze dlą czwiczenią, ſzkoła.
3:
Gymnaſtes - Miſtrz ten ktori czwiczenią doglada, miſtrz ſzkolni. Praeceptor exercitiorum
4:
Gymnaſtica - Szkoła dlią czwiczenią. Ars ſeu doctrina, qua pueri exercentur
5:
Gymnaſticus, Quod pertinet ad exercitationem - Prziległy do czwiczenią.
6:
Gymnici ludi, [...] in quibus ſe nudi atque vncti exercebant palaeſtritae - Gri dlia czwiczenią nalezionę.
7:
Gymnasiarchia, Gymnaſiorum praefectura - Sedzią nad czwiczącimi ſie.
8:
Gymnasiarchus, vel gymnaſiarcha - Szkolny dozorca.
9:
Gynaeceum, Locus ſecretior in aedibus, vbi ſolae mulieres degebant - Białogłowskie gmachy.
10:
Gypſum - Gips, wąpno. Materia [...] calci ſimilis ex lapidibus exuſtis
strona: 468a
1:
Gypsatus, Gypſo illitus - Potin kowany, gypſem obielony.
2:
Gyrus, Circumuolutio in orbem, ambitus, circuitus, circulus - Okrąg, okręs.
strona: 468b
1:
Gyro, Gyrum facio - Krąze.
2:
Gyratus - Okrąziſty, okreſioni.
strona: 468a
H1:
Habena, Retinaculum et lorum illud quo equi reguntur, et inhibentur - Vzda, cugiel.
2:
Habenula - Vzdeczka, cuglick.
3:
Habentia, [...] pro diuitiis - Maiętnosc.
4:
Habeo, Obtineo, teneo, poſſideo - Mąm.
strona: 469a
1:
Habitio - Mianię.
2:
Habitus - Miąny. [...] affectus
3:
Habitus, Qualitas, et forma [...] corporis, et cuiuſque rei - Kſztałt, odziąnie.
4:
Habitudo, Corporis habitus, corporis conſtitutio - Przirodzenię, ykſztałt cziała.
5:
Habilis, Quod eſt aptum, conueniens, accommodatum - Spoſgobny.
6:
Habiliter, apte, commode - Spoſſobnię, właſnie.
7:
Habilitas, Conuenientia, aptitudo - Spoſſobnosc̀.
8:
Habito - Mieſzkąm.
9:
Habitaculum, et Habitatio, Pro domo, et loco quem habitamus - Mieſzkanię.
10:
Habitabilis, Quod habitari poteſt - Ośiadły.
11:
Habitator, [...] incola - Obiwatel.
strona: 469b
1:
Hac - Stam iedi.
2:
Hactenus, [...] ad hunc vſque locum, ad hanc vſque rem - Az potąd.
3:
Haedus, [...] foetus caprae - Kozieł.
4:
Haedulus, Haedilus, et Haediculus - Koziełek.
5:
Haedinus, Quod eſt ab hoedis - Kozły.
6:
Haedilia, [...] haedorum ſtabula - Koziarnia.
7:
Haematinon - Czerwone ſzkło. Vitri genus totum rubens
8:
Haemorrhagia, [...] copioſus, immoderatuſque ſanguinis effluxus - Krwie vſcię.
9:
Haemorrhois - Krwie czieczenię ktore pochodzi zkarbu zadniego.
strona: 470a
1:
Haereo, Adhaereo, rei alicui inſideo et coniunctus ſum - Przilgnałem, vwiazłem, zawisłem. ¶ Haereo [...] dubitare, et ancipitem eſſe - Watpię.
2:
Haesito, [...] multum haereo, et progredi non poſſum - Pozoſtawàm, wiązne. ¶ Haesito [...] dubitare, et ſeſe explicare non poſſe - Wątpię, zaiakąm ſie.
3:
Haesitatio, Dubitatio, cunctatio, et perplexitas - Wątpienię.
4:
Haesitator, Cunctator, et dubitator - Wątpiący.
5:
Haesitantia, Haeſitatio, titubatio, balbuties, et difficultas explicandi quod ſentias - Zaczietie wmowię.
6:
Haeres, Qui defuncto ſuccedit in ius vniuerſum quod habebat - Dziedzic.
7:
Haereditas, Succeſſio [...] in vniuerſum ius quod defunctus habebat tempore mortis - Dziedzicztwo.
8:
Haeredium, Patrium praedium, quod nobis haereditate venit - Dobro dziedziczne.
9:
Haeridiolum, [...] paruum praedium, quod nobis haereditate venit - Dziedziczina.
strona: 470b
1:
Haeredipeta, Qui blanditiis, muneribus, et aliis huiuſmodi artibus captat gratiam ſenum et viduarum, vt ab illis haeres inſtituatur - Dziedzciztwa łudząci.
2:
Haereditarius, Quod ad haereditatem pertinet - Dziedziczny.
3:
Haeresis - Mniemanie iakie ſobie ktowibierze, ſecta, wiara bądz zła abodobrą.
4:
Haeresiarcha, Haereticorum princeps - Wodz ſectarski.
5:
Hagiographa - Szietich piſma vchwalionę. [...] ſcripta ſacra, orthodoxorum omnium conſenſu in Sacrae ſcripturae canonem recepta.
6:
Halobarches - Zupnik. [...] ſalis praefectum ſonat.
7:
Halcyon - Halcion ptak na morza ſie mnoząci.
8:
Haliaeetus - Sokoł. [...] falco
strona: 471a
1:
Halicacabus - Pſye wiśnie.
2:
Halieutica - Kſiega oribach. [...] volumina, in quibus tractatur de piſcibus.
3:
Hallux, vel Hallus, Pollex - Wielki paliecz.
4:
Halmades - Oliwki zaprawione. Oliuae [...], quae condiuntur muria.
5:
Halo, Spiro, vel odorem emitto - Dech, tchnienie.
6:
Halito, Expiro, halitum emitto - Tchnę.
7:
Halitus, Spiritum ſignificat - Dech.
8:
Halos - Circiel mieſią, cowikrągkoło mieśąca. [...] Latini modo coronam, modo aream circa lunam dicunt.
9:
Halophanta - Lgarz naięty.
10:
Halosis - Wzięćie zbroiną ręką, zwalczenie. [...] captio, vel expugnatio
11:
Hama, Inſtrumentum ad incendium compeſcendum -
strona: 471b
Hąk do rozriwanią ognia.1:
Hamaxa - Kareta. [...] plauſtrum
2:
HAMAXOBII, [...] Hamaxobitae - Cerkaſy.
3:
Hammonium, Coloris genus vergentis in ruſumrufum - Płowi.
4:
Hamus, Significat [...] exiguos annulos, ex [...] quibus loricas et eiuſmodi alia confecta videmus - Członek łancuchowy, wętka, hąk. ¶ Hamus [...] aliud inſtrumentum ferreum [...], quo linum pectitur - Szczec.
5:
Hamulus - Hączek.
6:
Hamatys, Hamo inſtructum et munitum - Hąkow pełny.
7:
Hamatilis, Quod ad hamum pertinet - Hakowaty.
8:
Hamiotae, Qui hamo ad piſcandum vtuntur - Wętkaribiłowiący.
9:
Hamo, Curuo - Nakrziwiąm.
strona: 472a
1:
Hara, Porcorum ſtabulum - Kąrmnik, świnski chlew.
2:
Haringua, [...] ſignificabat hoſtiam - Ofiara.
3:
Hariolus, Futurorum diuinator - Wieſzczek.
4:
Hariola - Wieſzczka.
5:
Hariolor, Diuino, vaticinor - Wieſzczę.
6:
Hariolatio, Actus ipſe hariolandi - Wieſzczba.
7:
Harmonia, Concentus, conuenientia, concordia, compoſitio - Zgoda ẃſpiowaniu, wdzieczne à zgodne śpiewanię.
8:
Harmonicus, Quod ad harmoniam attinet - Wdzięcznie śpiewacący.
9:
Harpago, Inſtrumentum [...] ferreum in fine aduncum, quo in naualibus praeliis naues apprehenduntur - Hąk fliſowsky.
strona: 472b
1:
Harpago, Rapio, et tanquam harpagone ſubtraho - Hąkiem przicziagąm.
2:
Harpax - Burſztin. [...] electrum
3:
Harpe, enſis [...] in ſummitate falcatus - Szablca.
4:
Haruſpex - Wieſzczek vpoganow prorokuiący, zoffiąr zwierzecich. Qui harugis, id eſt, hoſtiis inſpectis futura praedicit.
5:
Haruſpica, Diuinatrix - Prorokiny zſtrzew zwierzęcich.
6:
Haruſpicinus, quod ad haruſpicinam pertinet - Do prorokowanią zzwierząt przinalezacy.
7:
Haruſpicina, [...] ars diuinandi ex caeſis hoſtiarum extis - Wieſzczba zzwierząt offiarowanich.
8:
Haruſpicium - Wiſzdzba.
9:
Haſta, [...] inſtrumentum, ex ligno terete, cuſpide praeferrata, qua milites in bello vtuntur -
strona: 473a
Szpis ia kiego poſpolitie poziwaiana murzech, wlocznią.1:
Haſtarium, Venditio auctionaria - Rzecz ktorą na przekup ieſt wiwolana.
2:
Haſtati [...] qui primi in acie cum haſtis conſtitui ſolebant - Zołnierze na czele zſzpiſſami poſta wieny.
3:
Haſtile, [...] quod ad haſtae formam factum eſt, hoc eſt lignum teres, oblongum, cuiuſmodi eſt haſta - Drzewce.
4:
Haſtula regia - Słotogłow.
5:
Haud - Nie. ne, ]...] non.
6:
Haurio, [...] extraho humorem, et educo ex aliquo profundo loco - Czierpam.
7:
Hauſtus, Sorbitio, et eductio liquoris ex aliquo loco - Czerpanie, trunek.
8:
Hauſtus, Abſumptus, deuoratus: abſorptus, demerſus - Ponorzony, pozarty.
9:
Hauſtrum - Koło ktorim wode wicziagaia. [...] machinae genus rotam habens, qua calcata, aquam e puteis, vel fluminibus haurimus quod tympanum vocatur
10:
Hebdomas -
strona: 473b
Tidzen. Hebdomada1:
Hebes, Obtuſus, piger, et acumine carens - Tepy, glupy.
2:
Hebeo, Hebes ſum - Tepieie.
3:
Hebeſco, Hebetior fio - Tepiec, poczinam.
4:
Hebeto, Obtundo, obſcuro - Tepo czinie, Zaczmiewąm.
5:
Hebetatio, Obtuſio, corruptio, et obſcuratio - Zalepienie, oſtrzą zgubienie.
6:
Hebetudo, Hebetatio - Teposc.
7:
Hebeteſco - Tępim ſieſtawam.
8:
Hebetatrix - Cziemnoscz cziniaca.
strona: 474a
1:
Hecatombe, Sacrificij genus in quo ritus ſeruabatur, vt centenae vnius generis mactarentur victimae: vt centum ſues, centum hoedi, etc. - Ofiara oſtu zwierzetach vcznioną.
2:
Hecatontarchus - Setnik. Latini Centurionem vocant.
3:
Hecta - Bambolik na chlebie.
4:
Hectica, vel Hectice - Zimnica wkorzenioną.
5:
Hecyra - Swiekra. [...] ſocrus
6:
Hedera - Bluſzcz.
strona: 474b
1:
Hederaceus, Quod ex haedera eſt - Bluſzczowi.
2:
Hedyoſmos - Miętka. [...] Latini mentam vocant.
3:
Hedyſmata - Słotkie potrawi. [...] condimenta
4:
Hegeteria - Figi. [...] fructus fici
5:
Hei - Auwe, biada, auch.
6:
Helcyſma - Fus albo brud na złocie.
7:
Helcium - Podpierſien. [...] inſtrumentum ante pectus equorum
8:
Helciarij - Pobudzaiaci ſie wrobocie ſpolnie. Qui in naui onere funibus moliuntur, vel qui naues deducunt, ſubducuntve
strona: 475a
1:
Heliaea, Maximum [...] Athenis iudicium - wielkie, ſądi.
2:
Heliochrysos, ſiue heliochryſum - Suchotne ziele.
3:
Helioſtrophon - Podroznik.
4:
Heliotropium - Nawrot.
strona: 475b
1:
Helleborus, ſiue Helleborum - Czarna ciemerzyca. Item, biała ciemierzyca.
2:
Helleborosus - Ten ktori nad miarę ciemierzyce wział. [...] qui plus hellebori ſumpſit, quam par fuit.
3:
Helos - Przigorzenie na oliwie. Vitium [...] oleae peculiare, et quaedam quaſi ſolis inuſtio, quam Latini nonnulli clauum, alij fungum, quidam etiam patellam appellant.
4:
Heluacea, Genus ornamenti Lydij [...] a colore boum, qui eſt heluus, hoc eſt, inter rufum et album - Płowi.
5:
Heluellae - Kapuſta proſtą, mała kapuſta.
6:
HELVETII - Szwaicerowie.
strona: 476a
1:
Heluo, homo immoderatae voracitatis, prodigus, gulae ventrique deditus - łakomiec, ozralec, łokac, marnotrawca.
2:
Heluari, Luxuriari, luxuriae, et gulae operam dare - Zrac, łokac.
3:
Heluatio, prodigalitas, voracitas, dilapidatio - Ozralſtwo, marnotrawienie.
4:
Helucus - Przepicziu gnuſni, zlieniałi. ſignificat languidum et ſemiſomnum, et heſterno vino languentem.
5:
Heluus, Color medius inter rufum et album - Debnei farbi iako s kora bywa vdab wlozona.
6:
Heluolus - Pleſniwei farbi. Quod accedit ad heluum colorem, ſed tamen dilutiorem
7:
Helxine - Nocy dzien.
8:
Hem - weize.
9:
Hemeresios - Iednego dnia, praca. [...] diurnus
10:
Hemerocallis - Lelia polną.
11:
Hemerodromi - Poſstarze ktorzi na ieden dzien daleko viezdzaia, zawodnici. [...] curſores qui die vno ingens ſpatium curſus emetiuntur.
12:
Hemicranici - Boleiaci wpolgłowi. [...] qui dimidia parte capitis laborant
13:
Hemicyclos - Polcerkliowi, wpołi okrazoni. [...] cathedra ſemirotunda facta in medij circuli formam.
strona: 476b
1:
Heminarius, Quod heminae menſuram habet - Zydlikowi, mali.
2:
Hemiplixia - wpolſliackiem zaracenie. Paralyſis, ſemiapoplexia
3:
Hemisphaerium, Dimidia sphaera, caeli dimidium - Połkulie, polokregu niebieskiego.
4:
Hemiſtichium, Verſus dimidiatus - Poł wierſza.
5:
Hepar, [...] iecur - wątroba.
6:
Hepatarius, Ad hepar pertinens - watrobny.
7:
Hepatici - Boleiacy na watrobe. Qui ex hepate laborant
strona: 477a
1:
Hepialus - Motil. Papilio
2:
Hepsema - winna zuffka. Muſtum ad tertiam partem decoctum
3:
Hepteres - łodz oſiedmi poiazdach zobuſtron. Nauis [...] ſeptem habens remorum ordines.
4:
HERA - Goſpodze. Iunonis nomen apud Graecos.
5:
Heracleon, ſiue Heraclion - Czyrwona lebiotka.
strona: 477b
1:
Heraclius, ſiue Heracleus - Magnes, kumienzela zo cziągnący. Lapis occulta quadam naturae vi ferrum ad ſe trahens [...].Heraclius [...] ad quem auri bonitatem exploramus: quem et Lydium et coticulam appellant - Kamien na ktorim probuia złota.
2:
Herba - Ziele.
3:
Herbula - Ziołko.
4:
Herbaceus, quod eſt ex herba - Zzioł vcziniony.
5:
Herbeus, Viridis, vel herbae colorem habens - Zielony.
6:
Herbarius, Quod ad herbas pertinet - Rzecz ktorą doziołprzinalezy.
7:
Herbarius, Qui herbas earumque vires cognoſcit, et ex iis medicamenta efficit - Zioła ſadzący, y ich mocz rozumieiacy.
8:
Herbifer, Herbas efferens - Zioła rodzący.
9:
Herbilis, Quod herba paſtum eſt - Trawni.
10:
Herbeſco, [...] herbam efferre, vel in herbam conuerti - wtraweſie obrakam.
strona: 478a
1:
Herbosus, Herbis abundans - Zioł pełny.
2:
Herbigrada cochlea quae ſuper herbam graditur - Slimak.
3:
Herbidus, herboſus, plenus herbis - Trawi pełni.
4:
Hercius - Krata nad broną zawieſzoną. Septum quod portis obiicitur vt porta catarrhacta ſiue pendula
5:
Hercule, et Hercle, Hercules, Mehercules, et Mehercule - Zaprawde.
strona: 478b
1:
HERCYNIA - Czarni las.
2:
Herebus, profunditas inferorum - Piekło.
3:
Heri, [...] heſterno die - wczora.
4:
Heſternus - wczoraiſzy.
5:
Hericius - Ięz.
6:
Herinaceus, Echinus terreſtris, qui et hericius dicitur - Gez.
strona: 479a
1:
Hermenia, [...] dictio, [...] interpretatio - wikład.
strona: 479b
1:
Hermoglyphus - Sznicąrz obrazow. Statuarius
2:
Hermopolium - Kram gdzie przedaią bałwani. Officina [...] vel quiuis alius locus in quo hermae, hoc eſt ſtatuae vel ſigna vendebantur.
3:
Hermupoa - Szczyr.
4:
Hernia, Morbus [...] ſcroti intumeſcentis - Przepuklina, albo klin.
5:
Herniosus, Qui herniam patitur - Przepukły.
strona: 480a
1:
Heros - Sławni mąz, riczerz, awoła nyzmiona wielkiego maz zacni. [...] heroes viri nobiles et illuſtres
2:
Heroicus, Illuſtris, nobilis, egregius, eximius - Dosławnich a wielkich rzeczi przinalezacy.
3:
Heroides - Panie słwne. [...] foeminae illuſtriores
4:
Heroina, [...] foemina illuſtris - Pani zacna.
5:
Herus, Dominus - Pąn.
6:
Hera, Domina - Pany, goſpodze.
7:
Herifuga, Fugiens herum - Przed panem vcziekaiący.
8:
Herilis, Quod eſt heri, quodque ad herum pertinet - Pansky, goſpodarsky.
strona: 480b
1:
HESPERVS. [...] Serotina ſtella, et Veſper [...], et Veſpertigo, et Lucifer, et Venus - Zwierzeca gwiazda.
2:
Heſternus, Quod heri fuit - wczoraiſzy.
3:
Heterocliton - Rozno skłaniam.
4:
Heterogenius - Roznego rodzaiu. Quod eſt alterius generis
5:
Heteromaſchala - Gunia. Veſtimenta, quae ex altera tantum parte villoſa ſunt
6:
Heu - Owe, biada.
strona: 481a
1:
Heus - Choicam.
2:
Hexaclinon - Isba wktorei ſzeſc ſtołow ſtanie. [...] ſtabadium, hoc eſt, coenatio ſex lectos coenatorios capiens.
3:
Hexagonum - Szeſciogranatowi. Sex angulorum.
4:
Hexametrum - Na ſzeſc rozmierzoni. Quod eſt ſex menſurarum, ſiue pedum
5:
Hexaphorum - Lektikaktora ſzeſc sług noſti. Lecticam ſignificat, quae a ſex ſeruis lecticariis ferri ſolebat.
6:
Hexaſtichum - Ieczmien. Hordeum
7:
Hexeres - łodz oſzeſczy poiazdach. Naues [...] quae ſex ordines remorum habent.
8:
Hiberis - Kosłek.
9:
Hibiſcus - wielki ſlaz. [...] althea
10:
Hic, Iſte et Ille - Ten.
strona: 481b
1:
Hic, In loco, in hoc loco - Tu, na tim, mieiſca.
2:
Hinc, de loco - Stąd.
3:
Hac, per locum - Samtedy, owedy.
4:
Huc, ad locum - Sam.
5:
HIERONYMVS - Geronim.
strona: 482a
1:
Hierophanta, AEdituus, ſacrorum cuſtodiae praefectus - Zakriſtiąn, koſczielny.
2:
Hierophylax, Cuſtos ſacrorum - Stroz koſczielny.
3:
Hila, Inteſtinum tenue - Czienkie ielito.
4:
Hilaris, Iucundus, laetus, facetus - weſsoły.
5:
Hilarulus - Prziweſselſzim.
6:
Hilaritas, Feſtiuitas, iucunditas, ſuauitas, laetitia - weſsołoſc.
7:
Hilare, et Hilariter, Laete, cum hilaritate - weſſelie.
8:
Hilaritudo, [...] pro hilaritate - weſſołoſc.
9:
Hilaro, Laetitiam iucunditatemque adfero, exhilaro, oblecto - Obweſſeląm.
10:
Hilareſco, Hilaris fio - Poczinąm weſſołbic.
11:
Hilla - Kiſzka, ielito.
strona: 482b
1:
Hilum, Punctum illud nigrum quod in ſummitate fabae cernitur - Paczek ow czarnawi na ſtręku grochowim.
2:
Hilum [...] pro re exigua ſumitur, quae parui vel nullius pretij eſt - Niczemuſie niegodzący.
3:
Hinnio - Rząm.
4:
Hinnitus - Rzanie.
5:
Hinnus - Muł ktori ſie skonia, a zoſlice vrodzieł. Animal quod ex equo et aſina naſcitur.
6:
Hinnulus, Ceruorum caprearum, capreolorum, damarum et ſimilium foetura - Młodi ielonek, łanią, ſarnka, abotim podobne. [...] pro paruo hinno
7:
Hinnibunde - Rzaiąc.
8:
Hio, [...] ore aperto ſpiritum emitto - Ziewąm.
9:
Hiatus, [...] apertio oris, et labiorum diductio - Ziewanię, rozpadnięnię, rozłupienię.
10:
Hiſco, [...] labra diducere, et loquendi gratia os aperire - Ziewąm, vſta otwarząm.
11:
Hiaſco, Hiare, et aperiri - Padam ſie iako owoc dozrzały.
12:
Hiato, [...] ſaepe, vel multum aperior -
strona: 483a
Szeroko ſie nałupuię, padąm.1:
Hippace, Caſeus [...] ex lacte equino - Ser konsky, zmileka konskiego vcziniony.
2:
Hippaco - Prętko tchnę. [...] animam celeriter duco
3:
Hippago - Prum. Genus nauigij conuehendis equis aptum
4:
HIPARCHVS - Koniuſzi.
5:
Hippeus - Kometa podobną́ brodzie. Cometae genus equinas iubas imitans
6:
Hippocampae - Morski kon. Equi marini
strona: 483b
1:
Hippocomi - Roztrucharze konſczi. Mangones ab equis curandis
2:
Hippodromus, Locus in quo curſu exercentur equi, curriculum equorum, planities in qua certatur curſu abſque pugna - Szranki wktorich na koniach biegaią.
3:
Hippogloſſa, ſiue Hippogloſſum - Konski ięzik.
4:
Hippolapathum - wielki łopian.
strona: 484a
1:
Hippomachia, Pugna equeſtris - Zbiianie ſie albo gonitwa na koniach.
2:
Hippomarathrum - Leſni kopr.
3:
Hippoperae, [...] ſacculi quibus equites neceſſaria itineri ſecum conferunt - Tłomok iaki zaſiodlem wdroge iadącz prziwiezuieſs.
4:
Hippotoxotae - Strzelci konny kozacy. [...] equeſtres ſagittarij
strona: 484b
1:
Hir, [...] vola, ſiue palma manus - Dłon.
2:
Hircus, Caper admiſſarius, caper non caſtratus - Kozieł.
3:
Hircus [...] alarum graueolentia, ad hirci animalis foetorem accedens - Smrod podpąchi.
4:
Hircinus, Quod ex hirco eſt, quod ad hircum pertinet - Kozłowy.
5:
Hircosus, Quod hircum olet, ſordidus, incultus - Smierdzący iako kozieł.
6:
Hircipili, [...] homines qui pilos duros atque extantes habent, quemadmodum hirci - Twardowłoſowie.
7:
Hirquitallire, [...] vocem emittere [...] grauem et ſubraucam - Początek (miazſzgo) mowienia, wmłodziencu koło 18 roku.
8:
Hirquus, [...] angulus oculi - Kączik woku.
9:
Hirsutus, Piloſus, Setoſus, horridus - Koſmaty.
10:
Hirtus, [...] ſquallidus - Szczecziſti.
11:
Hirudo, Sanguiſuga - Piiawka.
12:
Hirundo - Iaskołka.
strona: 485a
1:
Hirundininus, Quod eſt hirundinis - Iaskołczi.
2:
Hispidus, Hirſutus, aſper, ſetoſus, horridus - Szczeciſty, koſmaty.
3:
Hiſter, Ludio - Kugliarz, łaſzkarz.
4:
Hiſtoria - Hiſtorią, opiſſanie nieiakowei ſprawy.
5:
Hiſtoricus, Hiſtoriarum ſcriptor - Hiſtorik.
6:
Hiſtoricus, Quod ad hiſtoriam pertinet, quod hiſtoriae proprium eſt - Do hiſtory przinalezący.
7:
Hiſtorialis, Quod ad hiſtoriam ſpectat - Hiſtorikowy.
8:
Hiſtriones, Fabularum actores, ludiones, qui perſonati in ſcenis fabulas agunt -
strona: 485b
Sprawc komedy.1:
Hiſtrionia, vel Hiſtrionica, Ars hiſtrionum - Nauka ſprawianią komedei.
2:
Hiſtricus, Quod ad hiſtrionem pertinet, hiſtrionicus - Przinalez ąci do igrzisk.
3:
Hiulcus, Fiſſus, fatiſcens - Ziwaiący, rozpadły.
4:
Hiulce, inepte, vaſte - Zaiakanie wmowie.
5:
Hiulco, aperio, findo, hiulcum facio - Rozłupiąm, rozſzczepiam.
6:
Hoc - To.
7:
Hodie, Hoc die - Dzis.
8:
Hodiernus - Dziſieiſzy.
9:
Hodoeporicum - Opiſpodrozny. Commentarius itineris cuiuſpiam
strona: 486a
1:
Holocauſtum - Offiara do pąlenia. [...] holocautoma
2:
Holographum - Teſtament właſną reka od teſtamentarza napiſsani. Teſtamentum quod totum teſtatoris manu ſcriptum eſt.
3:
Holophanta - łgarz za małe pieiadzemaieti.
4:
Holoſerica veſtis, vel [...] holoſerica, veſtis [...] tota ex ſerico confecta - Iedwąbna ſzata.
5:
Homilia - Mowa, rzecz do poſpolſtwa. [...] colloquium
6:
Homo - Człowiek.
strona: 486b
1:
Homulus, Homululus, Homunculus, et Homuncio - Człowieczek.
2:
Homicida, Qui hominem necat - Morderz.
3:
Homicidium, Hominis necatio, caedes - Morderſtwo.
4:
Homoeosis - Przipodobanię. Figura [...] ſentientiarum, qua per ſimilitudinem cogniti deducimur, in cognationem incogniti.
5:
Homogalactos - Iednim mlekiem wichowany. Eodem lacte nutritus, quem Latini collactaneum vocant.
6:
Homohypni - Domownici. Domeſtici, contubernales, ac familiares
7:
Homonoea - Zgoda. [...] concordia.
strona: 487a
1:
Homonymum, Eiuſdem nominis, quod idem habet nomen - Iedno miono maiacy.
2:
Honeſtus, Honore et dignitate praeſtans - Poczcziwy.
3:
Honeſtum, Virtutem probitatemque ſignificat, quo cauetur ne quid indecore, effoeminate, libidinoſe, turpiter fiet, cogiteturve. - Pocziwocz.
4:
Honeſtas, Dignitas, decus, laus virtute comparata - Pocziwosc.
5:
Honeſte, Cum honore et dignitate, ſine dedecore - Pocziwie.
6:
Honeſto, Decoro, honore afficio - Czczę.
7:
Honor, et Honos, Reuerentia quam alicui exhibemus in virtutis teſtimonium - Pocziwosc.
8:
Honorarius, Quod ad honorem pertinet - Do pocziwoczi przinalezezący.
strona: 487b
1:
Honorarium donum - Podarek od zwierchnoſci.
2:
Honoro, Honore afficio, honorem exhibeo - Czczę.
3:
Honoratus, Qui in honore habetur, qui eſt in exiſtimatione et gloria - Ten ktorego maia wucwi wosczy.
4:
Honorate, Cum honore et dignitate - Pocziwie.
5:
Honorabilis, Honore dignus - Pocziwy.
6:
Honorabiliter - Zucziwoscią.
7:
Honorificus, Quod honorem confert, quod cum honore coniunctum eſt - Pocziwosc cziniacy.
8:
Honorifice, Honorate, cum honore, magnifice, ſplendide - Zpocziwscziąm.
9:
Honorifico, Honore afficio - Czczę.
10:
Honorus, Decorus, honorificus - Poczcziwy.
11:
Honoripeta, ambitioſus - Poczicwosczi zadaiąci.
12:
Hora - Godzina.
strona: 488a
1:
Horarius, Quod eſt vnius horae - Na godzine trwaiący.
2:
Horarium, [...] inſtrumentum [...], quo diei horas deprehendimus, ſiue ſciotericum ſit, ſiue clepſydra - Zęgar, biiac albo cziekacy.
3:
Horologium, Horarium [...], inſtrumentum quo horae deſignantur - Zegąr.
4:
Horoſcopus, [...] ſignificat eam caeli partem, quae hora qualibet ab inferiori hemiſphaerio ſurgit ab Oriente - Okregi niebieskie wſtepuiące. ¶ Horoſcopus item id temporis momentum ſignificat, quo quiſque naſcitur, quaſi horae inſpectionem, et notationem - Godzinka ta ktorąſmi ſie narodzieli.
5:
Horaeum - Vzitek lecie zebrani. [...] fructus eo anni tempore collecti
6:
Horda, Vacca praegnans - Krowa czieliſta.
7:
Hordeum - Ięczmien.
8:
Hordeaceus, Quod eſt ex hordeo - Ieczmionny.
9:
Hordearius, Quod hordeo viuit - Ktori ſie ięczmieniem chowa.
10:
Horizon, Finitor et finiens - Okrągnieba, tak iako da leko widziſz.
strona: 488b
1:
Horno, [...] Hoc anno - Tego roku.
2:
Hornus, [...] huius anni, vel quod aetatem vnius anni non exceſſit, hornotinus - Tego roczny, latoſy.
3:
Hornotinus, Huius, vel vnius anni - Tegoroczni, latoſſek.
4:
Horos - Okrąg koncząci. [...] a Latinis oram dici quidam putant, cuiuſcunque corporis extremum.
5:
Horreum - Stodoła, gumno. ]...] locus in quo reponitur far
6:
Horreolum - Stodołka.
7:
Horrearius, Qui horreum curat atque cuſtodit - Stroz gumienny, gumiennik.
8:
Horror, Tremor [...], metus - Srach, zleknienią, zdrgnienie.
9:
Horridus, Hiſpidus, aſper - Grubi, naiezoni, niewiprawni.
10:
Horride, Aſpere, et inculte - Niewdzeczinie, ſzpetnie, drząc.
11:
Horriditas, Horror - Strach.
12:
Horridulus, Subhorridus, id eſt, parum bene cultus - Prziplug awſzim, przigrubſzim.
13:
Horribilis, Formidabilis - Srogy, ſtraſzliwy, dziki.
strona: 489a
1:
Horrifer, Horrorem incutiens - Straſzny.
2:
Horrifico, Horrorem incutio, horrorem adfero, iniicio - Straſzę.
3:
Horrificus, Quod horrorem facit - Strachc zieniący.
4:
Horripilo, [...] horridiore, aſperioreque pilo fruticare - Koſmati ſrodze.
5:
Horriſonus, Quod cum horrore ſonat, ſiue quod horridum ſonum habet - Strasłiwie dzwiecząc.
6:
Horreo, Horrore afficior - Zdrigąmſie, naieząmśie, drzę od zimna.
7:
Horreſco, Horridus fio - Trzęſe sie, poczinąm drzec, ſtrach mnie zeimą.
8:
Horrendus, Timendus et abominandus - Srogy, ſtraſzliwy.
9:
Horſum, Verſus hunc locum - Sam owedy.
10:
Hortor, Adhortor, ad aliquid excito, incito et impello, conſilium ad aliquam rem do - Napominą́m.
11:
Hortatio, Adhortatio, admonitio - Napominanie.
strona: 489b
1:
Hortator, Suaſor, auctor - Napominacz.
2:
Hortatrix - Ta ktorą napomina.
3:
Hortatiuus, Adhortationi accomodatus - Do napominanią ſpoſsobny.
4:
Hortus, locus in agro, ſiue etiam in vrbe, in quo arbores, et olera oriuntur - Ogrod.
5:
Hortulus - Ogrodek
6:
Hortensis, Quicquid in horto naſcitur - Ogrodny.
7:
Hortensius, hortenſis - Ogrodowi.
8:
Hoſpes, [...] qui alterum hoſpitio excipit vel excipitur - Gosc, albo gospodarz.
9:
Hoſpita, Quae aliquem hoſpitio excipit, aut excipitur - Goſpodiny, goſpodą ſtoiaca.
10:
Hoſpitium, Domus quae gratis liberaliterque venienti hoſpiti patet - Goſcienni dom.
strona: 490a
1:
Hoſpitalis, Quod eſt hoſpitis, ſiue quod ad hoſpitem pertinet - Goſpodarſky. ¶ [...] hoſpitalis [...] pro liberali et facili ad ſuſcipiendum hoſpites hoſpitio - Liudski, goſciurąd.
2:
Hoſpitalitas, Benignitas et facilitas in excipiendis hoſpitibus - Ochotne, prziieczię gośczy, ludskosć.
3:
Hoſpitaliter, Benigne, liberaliter - łaskawie, doſtatnie.
4:
Hoſpitor, Amice in hoſpitium recipio - łaskawie wdom przymuię.
5:
Hoſpitus, Peregrinus, externus - Obci, cudzi.
6:
Hoſtia, Ab hoſtibus dicta eſt - Offiara.
7:
Hoſtio, AEquam compenſationem retribuo, vicem reddo - Oddaię, od płacąm.
8:
Hoſtimentum, AEquamentum, retributio, compenſatio - Odpłata.
9:
Hoſtorium - Strichulecz. Lignum aequatorium, baculus quo modius et caeterae menſurae aequantur. [...] radius
10:
Hoſtis - Nieprziiącziel.
11:
Hoſticus, Hoſtilis, inimicus, aduerſus - Nieprzicączielsky.
strona: 490b
1:
Hoſtilis, Quod eſt hoſtis, hoſticus - Nieprziiazny, aduerſarz.
2:
Hoſtiliter, Ad modum hoſtium - Nieprziiaczielsko.
3:
Hoſtilitas - Nieprziiązn, nienawiſzc. Aduerſus hoſtes inhumana crudelitas, aduerſus ſuos etiam hoſtilitas eſt.
4:
Huber, Foecundus, fertilis, ferax - Vrodzainy, obfity. ¶ Huber [...] mamma - Pierſzy, ceczek.
5:
Hubertas, Fertilitas, abundantia, copia - Vrodząy dobry, obfitosc.
6:
Huberius, [...] copioſe - Obficzie.
7:
Hubero, Huber, et foecundum facio - Obfito czinie, naprawiam dlą wrodzaiu.
8:
Hubertim, abundanter, copioſe - Hoinie.
9:
Hubertus, Abundans - Doſtatny, obfity.
10:
Huc, ad locum - Sam.
11:
Huic - Temu.
12:
Huiuſmodi, et Huiuſcemodi - Taky,
strona: 491a
temu podobny.1:
Humanus, Benignus, mitis, lenis, facilis, affabilis, blandus - Ludsky.
2:
Humanitas, [...] naturam humanam ſignificat - Ludskosc.
3:
Humane, Humano affectu, hoc eſt benigne, manſuete, comiter, leniter - Ludsko.
4:
Humaniter, benigne, manſuete, aequo animo - łaskawie, ludſzcze.
5:
Humanitus, More humano - Po liudsku, ludskim zwiczaiem.
6:
Humeo, Madidus ſum - Mokrzeię.
7:
Humeſco, Humectus fio - Mokrimśie ſtawąm.
8:
Humecto, Humidum reddo, irrigo - Omokrząm, poliewąm.
9:
Humectus, humidus - Pomokrzony.
10:
Humidus, Quod humorem inducit, vel quod humorem habet - Odmokrzaiący, odwilzaiący.
11:
Humidulus - Wilky.
12:
Humifer, Humefactus, humorem afferens - Wilgotnośc cziniący.
13:
Humigatus, Humore perfuſus - Odwilzony.
strona: 491b
1:
Humerus, [...] pars illa corporis, a qua dependent brachia, quae alio nomine vocatur armus - Ramię, plieca.
2:
Humerosus, Quod latos humeros habet - Ramieniſty, wielkich pliecz.
3:
Humerale, Humerorum tegumentum - Humerał.
4:
Humilis, Depreſſus, non altus, et a terra ſublatus - Nisky, pokorny. ¶ Humilis [...] pro contempto, abiecto, demiſſo - Ponizoni, wzgardzoni.
5:
Humilitas - Pokora, ponizenie ſie. [...] pro obſcuritate, tenuitate, et ignobilitate.
6:
Humiliter, [...] demiſſe, ſubmiſſe - Pokornie.
7:
Humilio, Humilem facio, et quaſi abiectum ac vilem reddo - Poniząm.
8:
Humor, Aqua, liquor - Wilgotnosc.
9:
Humus, Terra - Ziemia.
10:
Humi - Nadnie.
11:
Humo, Humo contego, ſepelio, terra condo, terra obruo - Okriwąm ziemią, pogrzebąm.
12:
Humatio, Sepultura - Pogrzeb.
13:
HVNNI -
strona: 492a
Magierowie.1:
Hyacinthus - Fiąłka ieśienną. [...] genus violae vernae
2:
Hyacinthinus - Fiałkowey barwy. Quod habet colorem hyacinthi.
3:
Hyalus - Zielonawi. [...] Hyalinus, [...] pro vitreo: et Hyalurgus
strona: 492b
1:
Hybernus, Quod eſt hyemis, hyemalis, brumalis - Ziemny, do zimy przinąleżacy.
2:
Hyberna, [...] loca in quibus milites hyeme [...] commorantur - Zymowanię.
3:
Hybernacula, Caſtra hyberna - Mieſzkanie dla zimy, iakie zby ſą.
4:
Hybris, vel Hybrida - W połi dziki, zroznich rodzi czow vrodzoni.
5:
Hybris - Lielek.
6:
Hydra - Wodny wąz. Serpens in aquis viuens
7:
Hydragogus, Qui aquas ducit, aquae ductor - Prziwodowod.
8:
Hydrargyrum - Zywe ſtrzebro. Genus [...] metalli liquidi, argenteum colorem, liquida vero conſiſtentia aquam referens
strona: 493a
1:
Hydraulos - Wodną muzika. Muſicum organum, aquae decurſu ſonum reddens.
2:
Hydria, Vrna, vas aquarium - Wodny dzbąn.
3:
Hydrocele - Wodi wpacharzine zebranie. Hernia aquoſa
4:
Hydrocephalos - Zaskornią bolieſc głowi. Dolor capitis, naſcens ex humore inter cutem et pericranium
5:
HYDROCHOVS, Signum caeleſte quod Latine Aquarium dicimus - Wodnik.
6:
Hydromeli - Miod pity. Aquae mulſae genus
7:
Hydrophanta, qui aquarum ſcaturigines perquirit, ſiue irrigandis agris, ſiue potus cauſa - Zdroiow naiduk.
8:
Hydrophobia, Quam Latine interpretari poſſumus Aquae fugam - Przed wodą vcziekanie.
9:
Hydropiper - Rzepik, ſtą́rzec, Verius, rdeſt, pleśnik.
10:
Hydropotes, Aquae potator, qui aquam bibit - Wode piiący.
11:
Hydrops - Puchlina. [...] aqua intercus
12:
Hydrus, et Hydra - Wodni wąz.
strona: 493b
1:
Hyems, Pars anni frigidiſſima, inter Autumnum et ver - Zyma.
2:
Hyemo, Hyemem perago, ſtationem hybernam aliquo in loco habeo, hyberno - Zymuię.
3:
Hyematio, Hyemis traductio - Zymowanię.
4:
Hyemalis, Hybernus - Zymowi.
5:
Hymen - Błanka panienską.
strona: 494a
[...] pro tenui membrana, quae in foeminis tanquam virginitatis clauſtrum eſt1:
Hymnus, Cantus in laudem alicuius - Pioſnka wisławiaiącą niekogo.
2:
Hymnifer - Ten ktori wichwaica.
3:
Hyoſcyamus - Bielon, Ruthenis, niemica. Herba quam Latini Apolinarem appellant
4:
Hyoſcyaminus - Bieliunowi. Quod eſt ex hyoſcyamo
5:
Hypaethra, ſiue Hypaethria - Chłodnik pod niebem.
6:
Hypagum - Prum, przewoż.
7:
HYPARCHVS, Praefectus prouinciae vel exercitus - Staroſta powiatowy, item, hetmąn na woiskięm.
strona: 494b
1:
Hypenemium ouum - Iaica ktore ſie niezalęgąia.
2:
Hyperaſpiſtes - Obronca, zaſtepien. [...] propugnator et defenſor
3:
Hyperbasis - Przeskok. ſiue hyberbatonhyperbaton, [...] tranſgreſſio verbi
4:
Hyperbole, [...] eminentia, [...] Superlatio - Niepodobienſtwo.
5:
Hyperbolicus - Niepodobni.
6:
Hypericon - S. Ianna ziele, zwoneczki, zwonki.
7:
Hyphear - Liep. [...] Latini viſcum vocant
strona: 495a
1:
Hypocauſtum - Izba, łaznią. Locus ad ſudandum
2:
Hypochysis, ſiue Hypochima - Lzami zaliewanie oczow. Morbus [...] oculorum, quem Latini ſuffuctionem appellant.
3:
Hypocrisis - Pokriczię, ten ktori ſobie fałſziwie zmiſlią poſtawke. [...] quam Latini pronuntiationem ſeu actionem vocant
4:
Hypocrita - Pokritca. [...] ſimulator alienae peronae
5:
Hypodidaſcalus - Pomocznik wnauce, podmiſtrzi. [...] vulgus [...] ſubmonitorem vocat, vel coadiutorem
6:
Hypodytes - Wełnianka, ſpodnią koſzula. Interior veſtis ſiue ſubucula
7:
Hypogea - Podziemni sklep. Loca ſubterranea
8:
Hypoglottis - Podięziczę. Caruncula quae lingua cohaeret inferiori parti oris
9:
Hypomnema - Naznaczenie dlą pamieczy, wikłąd. [...] pro interpretatione et commentariis.
10:
Hypopyon - Puchlina pod powietzką. Oculi morbus, quum pus ſub cornea tunica colligitur. [...] liuor [...] ſub oculis contingens
11:
Hypoſtasis - Iednoſc, podſtac.
12:
Hypotheca - Ząſtawa. [...] pignus
strona: 495b
1:
Hypothecarius - Ten ktori na zaſtawę daie. vt, Hypothecarius creditor.
2:
Hyſsopus - Izop, Iuzep.
3:
Hyſsopites - Izopkowe winno. Vinum factitium ex hyſſopo
strona: 496a
1:
Hyſteron proteron - Przewrot. [...] figura quum ſententia ordine commutatur
strona: 496b
1:
Hyſtrix - Morską świnia.
strona: 496a
I1:
Iaceo, Cubo, decumbo, reclino, proſtratus ſum - Lezę.
2:
Iacio, [...] emitto, iaculor - Cziskąm.
3:
Iacto, Frequenter et multum iacio - Vstawnie cziskąm, mie-
strona: 496b
cę, rzucząm. ¶ Iacto [...] ſeſe efferre, gloriari - Chłubię ſie.1:
Iactito - Itamy ſamroz sławiąm.
2:
Iactus, Poſitus, conſtitutus - Połozony, rzuconi.
3:
Iactus, Actus ipſe iaciendi - Czisnienię, rzucenię.
4:
Iactanter, Inſolenter, gloriose, cum iactantia - Hardzię, zchłubą.
5:
Iactatus - Tami ſam mieczę.
6:
Iactatus, Agitatio, ſuccuſſio - Poruſzanię, miotanię.
7:
Iactatio, Agitatio, ſuccuſſatio - Trzęsienię, poruchanię, miotanię.
8:
Iactator, Glorioſus, inſolenter ſe venditans - Chłubny.
9:
Iactantia, Iactatio, inſolentia, ſuperbia - Chłuba, ſiebie ſamiego zaliecanię.
10:
Iactuose, Iactanter, inſolenter, ſuperbe - Piſznine zchłubą.
11:
Iactura, [...] damnum illud quod ex iactu conſequimur. hoc eſt, ex proiectione mercium in mare -
strona: 497a
Szkoda ktorą podeimuieſz zrozbiczią łodzi na wodzie, albo odnie pogodi morskiey.1:
Iaculum, [...] telum, ſiue haſtile, quod manu eiaculari poteſt - Strzała.
2:
Iaculor, Iaculum emitto, telum coniicio - Strzelą́m.
3:
Iaculatio, Iaculamen, et Iaculamentum, [...] ipſe actus iaculandi - Strzelanie.
4:
Iaculator, Qui iaculum emittit - Strzelec.
5:
Iaculatrix, quae iaculum emittit - Strzelaiąca.
6:
Iaculabilis, Quod iaculari, hoc eſt, longe proiici poteſt - Spoſſobni do ſtrzelanią.
7:
Iaculatorius, Quod ad iaculationem pertinet - Doſtrzelanią przinaleząci.
8:
Iam, [...] nunc, illico - Iuz, teraz. Iamdiu, multo iam tempore - Dawno. ¶ Iamdudum - Nieprawie dawno. ¶ Iamiam, repente, ſine mora - Natichmiaſt.
strona: 497b
¶ Iamolim, multo iam tempore - Iuz dawno. ¶ Iampridem, Aliquanto abhinc tempore - Chwila temu. ¶ Iam tum [...] ex eo tempore - Od tego czaſſu.1:
Ianeus - Wrotni. [...] quem hodie Ianitorem vocamus
2:
Ianthinus - Fiałkowey barwy. [...] quod floris violae colorem refert.
3:
Ianua, Primus ingreſſus ad interiora domus - Drzwy.
4:
Ianitor, [...] Cui ianuae cuſtodia eſt commiſſa - Odwierny, wrotny.
5:
Ianitrix, Mulier cui ianuae cuſtodia eſt commiſſa - Odzwierną, wrotną.
6:
Ianuarius - Stycżen. Primus menſium
strona: 498a
strona: 498b
1:
Iaſpis - Iaſpis kamien.
2:
Iatros - Lekąrz. [...] medicus.
3:
Iatraleptes, vel Iatralepta - Lekarz ktori ſmarwiąc gogi.
4:
IBERIA, [...] Hiſpaniae regio - Arragonią kſieſtwo pod Hiſpanem.
5:
Ibi, [...] in eo loco - Tam.
strona: 499a
1:
Ibidem, In eodem loco - Tamże.
2:
Ichneumon - Indyską myſz.
3:
Ichnographia - Poznaczenie rzeczi do opiſſanią. [...] futuri operis delineatio
4:
Ichthyocolla - Klei riby. Gluten ex piſce
5:
ICHTHYOPHAGI - Ribogedowie. Qui ex piſcibus viuunt
strona: 499b
1:
Ichthyopola, Piſcium venditor - Ribni przekupien. ¶ Locus [...] vendendis piſcibus deſtinatus Ichthyopolion - Ribni rinek.
2:
Ichthyotrophium - Stąw dłą chowanią rib, ałkierz. Piſcina alendis piſcibus accommodata
3:
Ico, Ferio, percutio - Biię.
4:
Ictus, percuſſio - Rąz, vderzenię.
5:
Ictus, Percuſſus, verberatus, laeſus, pulſatus - Vderzony.
6:
Icon - Obrąz. Effigies, imago
7:
Iconicus, Ad viuum expreſſus, viuam imaginem referens - Wirazony tak iako ziwy.
8:
Iconiſmus - Prawdziwe wimalowanię. Verae, viuaeque imaginis expreſſio
9:
Icteros - Zołta choroba. [...] ſuffuſio bilis flauae, vel nigrae per totum corpus.
10:
Ictericus, qui ictero laborat - Zołtą niemoc maiący.
11:
Ictis, [...] Sylueſtris muſtelae genus - Marda.
12:
Id - To. ¶ Ab id, fit ideo - Przeto.
strona: 500a
1:
Idcirco, vel Iccirco, [...] ideo, eam ob cauſam - Przeto, dlia tego.
2:
Idea - Kſztait na vmiſlie poięti. [...] prima rerum ſpecies, et inchoata intelligentia.
3:
Idem - Tenze.
4:
Identidem - Vſtawnie, iodno podrugim.
strona: 500b
1:
Ideo, [...] idcirco, eam ob cauſam - Przeto.
2:
Idiographum - Właſtne, ręki piſmo. [...] priuata ſcriptura.
3:
Idioma - Właſtnocſc mowy. Proprietas ſermonis
4:
Idiotes, ſiue Idiota - Oſſoba podła, vrzedu zadnego nie maiąca. [...] priuatus, nulloque munere publico fungens.
5:
Idolum, Simulachrum, ſtatua, imago - Szpałek, obraz.
6:
Idololatra, Idolorum cultor - Bałwochwalca.
7:
Idololatria - Bałwochwalſtwo. Simulachrorum cultura.
8:
Idolothytum - Ofiara bałwanąm. Immolatum idolo.
9:
Idoneus, Conueniens, aptus - Spoſſobny, godny.
10:
Idonee, Apte, commode, conuenienter - Spoſſobnie, wczeſnie.
11:
Iduare, [...] diuidere - Dzielic.
12:
Idus - Wpołi przedzielenie mieſiąca.
strona: 501a
1:
Iecur - Wątroba.
2:
Iecuſculum, Paruum iecur - Wątropka.
3:
Ieiunium, Abſtinentia a cibo, vel dies quibus cibo abſtinemus - Poſt.
4:
Ieiuno, A cibis abſtineo - Poſzczę ſie.
5:
Ieiunus, Qui cibum nondum guſtauit - Ten ktori ieſzcze nieiadł, czczy.
6:
Ieiunum inteſtinum - Kiſzka vſtawnie łaknaca.
7:
Ieiune, Exiliter, frigide - Słabie, kiſialie, niepoteznię.
8:
Ieiunitas, [...] abſtinentia a cibo - Poſzczenie.
9:
Ientaculum, Cibus qui ante prandium ſumitur - Sniadanię.
10:
Iento, Ientaculum ſumo - Sniadąm.
11:
Igitur - Przeto. [...] inde, ſiue poſtea
12:
Ignauia, Inertia, formido, timiditas -
strona: 501b
Leniſtwo, gnuſnoſc.1:
Ignauitas, Ignauia - Leniſtwo.
2:
Ignauus, ſocors, remiſſus, timidus - Gnuſny, boiazliwy, nieſmiały.
3:
Ignaue, ſiue Ignauiter, Lente, et ſegniter, ſine induſtria - Gnuſno, leniwo.
4:
Ignis - Ogien. ¶ Ignis ſacer - Piekielni ogien.
5:
Igniculus - Ogieniek.
6:
Igneus, Quod eſt ex igne, ſiue quod ignis aut naturam, aut colorem habet - Ogniſti.
7:
Ignitus, ardens, candens - Goraiąci, ogniſti.
8:
Igneſco, [...] Igneo, Accendor, ignitus fio - Rozpaliam ſie.
9:
Igniarium, [...] quo ignis elicitur -
strona: [502]a
Krzeſiwo.1:
Ignifer, Ferens ignem - Ogien daiący.
2:
Ignifluus - Ogien wibiiaiący.
3:
Ignipes, Igneos pedes habens - Ogniſtenogi maiący.
4:
Igniſpicium - Prorokowanie zpatrzanią na ogyen. [...] diuinationis genus, quod ab ignis inſpectione ſumebatur.
5:
Igniuomus, Ignem vomens - Wimiatuiecy ogien.
6:
Ignobilis, [...] ignotus, incognitus, vilis et abiectus - Nieſliachetny, podły.
7:
Ignobilitas, Vilitas, humilitas, obſcuritas, conditio, atque fortuna hominum infirmorum - Podłoſc, nieſławnoſc.
8:
Ignomines, Qui laude et gloria carent, quaſi ſine nomine - Niesławny.
9:
Ignominia, Nominis nota [...], infamia, dedecus, contumelia, macula, probrum - Sramota, zelżiwoſc.
10:
Ignominiose, Cum ignominia, et dedecore - Zzelziwoſcią, zſrąmotą.
11:
Ignominio, Ignominia afficio - Lzę.
12:
Ignoro, Neſcio, imperitus ſum, non ſcio, non compertum et cognitum habeo - Niewiem.
strona: [502]b
1:
Ignoratio, et Ignorantia - Niewiadomoſc.
2:
Ignorabilis, Quod non cognoſcitur, vel quod facile ignorari poteſt - Niewiadomy, nieznaiomy.
3:
Ignarus, Neſcius, imperitus, expers - Nie wiadomy, nieumieiętny.
4:
Ignoſco, Valde noſco, et diſco - Dobrze poznawąm. ¶ Ignoſco [...] culpam remittere, veniam dare, excuſatum habere - Przepuſzcząm.
5:
Ignoſcens, Qui facile condonat, et ignoſcit - Lutoſcziwy.
6:
Ignoſcentia, Condonatio peccati - Przepuſzczenię.
7:
Ignoſcibilis, Venia dignus - Przepuſzczenią godny.
8:
Ignotus, [...] Incognitus, id eſt, qui ignoratur - Nie znaiomy.
strona: [503]a
1:
Ilia, Partes [...] imi ventris, inter coxas et pubem poſitae - Kiſzky.
2:
Ilex - Iodła.
3:
Iliceus, Quod eſt materiatum ex ilice - Iodłowy.
4:
Ilicetum, Locus ilicibus conſitus - Iedłina.
5:
Ilicet, [...] ire licet - Natich miaſt, hned.
strona: [503]b
1:
Illabor, Incido, influo, irruo - Wpadąm.
2:
Illapsus, influxus - Wpadnięnię.
3:
Illaboratus, Non laboratus, nullo labore - Niewirobiony.
4:
Illac, Per locum - Samtedy.
5:
Illacerabilis - Nieprzedarty.
6:
Illaceſsitus - Niepobudzony.
7:
Illacrymo, Lacrymo, in lacrymas erumpo - Opłakuię.
8:
Illacrymabilis, Inexorabilis, et qui tam durus eſt, vt ad lacrymas, aut ad miſericordiam commoueri non poſſit - Zakamiały, twardi, ktorego płacz nieruſzy.
9:
Illaesus - Nie obrazony.
10:
Illaetabilis, Iniucundus, ingratus, triſtis - Nieweſſoły.
11:
Illaqueo, Laqueo conſtringo, laqueis implico, irretio - Vſidlią́m.
12:
Illatebro, In latebris abſcondo - Wkąt kriię.
13:
Illaudatus, Illaudabilis, [...] qui nulla mentione aut memoria dignus eſt, neque vnquam nominandus - Chwały niegodny, ani wſpomianánią.
strona: [504]a
1:
Illaudabilis, Qui non eſt dignus vt laudetur - Pochwalenią nie godny.
2:
Ille - Ten. [...] Hic
3:
Illecebrae, Blanditiae quibus capimur, et ad aliquam rem pellicimur - Pobudky, łaſzenię.
4:
Illecebrosus, Quod blandimentis hominem allicit - Pobudliwy.
5:
Illecebrose - Pobudliwie, łaſiwie.
6:
Illepidus, Inelegans, inconcinnus, inſulſus, ſordidus - Niewdziczny, niemieły.
7:
Illepide, Iniucunde, et infacete - Nie zſzi hiem, nie mie lie.
8:
Illi, [...] ibi vel illic - Tam.
9:
Illibatus, Purus, intactus, et incorruptus - Cziſty, niedotkniony, niepomazany.
10:
Illiberalis, Parcus, auarus, ſordidus - Nie hoiny, nie datny, skąpy, nieſzczodry.
11:
Illiberalitas, Parſimonia, auaritia, ſordes - Skępoſc, łakomſtwo.
12:
Illiberaliter, Non liberaliter, iniuſte, inclementer, atque aliter, ac hominem liberum decet - Nie ſzczedrze.
13:
Illic - Tam.
14:
Illicio, Attraho, ineſco, capto, illecebris decipio -
strona: [504]b
Pobudząm, przicziagąm, prziwabiąm.1:
Illectus, Attractus, inuitatus - Pobudzony, prziwabiony.
2:
Illectus, Blanditiae, illicebrae, incitamentum - wąbienie, pobudka.
3:
Illecto, Frequenter illicio - Pobudząm, prziwabiąm.
4:
Illex, Qui ſine lege viuit- Bez miary, bez rzadu.
5:
Illex, [...] pro illecebris, et incitamento - Wabienie, pobudka.
6:
Illicium, incitamentum - Pobudzanie, wabienię.
7:
Illicitus, Indecorus, flagitioſus - Zakazany, nieprziſtoiny.
8:
Illicite - Nie prziſtoinie.
9:
Illico, [...] ibidem, quaſi in eodem loco - Hned, zaraz.
10:
Illido, Offendo, impingo, confringo, aliquid ſolae rei compactum vehementius frango - Ottracąm, roztracąm, rozbiiąm.
11:
Illisus, et ipſe actus illidendi - Ottrącenie.
12:
Illigo, innecto, intexo - Prziwięzuię.
13:
Illimis, Purus, quaſi ſine limo - Nie kalny, przezrocziſty.
14:
Illinc, de loco - Tam.
strona: [505]a
1:
Illinio, Inungo, perungo - Obmazuię.
2:
Illino, Inungo, liquidi quippiam rei alicui induco - Pomązuię.
3:
Illitus, Inunctus, perunctus - Obmazany.
4:
Illitus, Illinendi actus - Namazanię.
5:
Illiquefacio, In re aliqua liquefacio - Ropuſzcząm, roztapiąm.
6:
Illiteratus, Literarum expers, indoctus, ſtupidus - nieuczony, nieumieiętny.
7:
Illo, in locum - Na to tam mieiſcze.
8:
Illocabilis, Quod locari non poteſt - Ta ktorą męza niemozedostacz.
9:
Illotus, Quod lotum non eſt, ſordidum immundum - Nie omity, nie ochedozony.
10:
Illuceo, In re aliqua luceo - Oswitam.
11:
Illuc, [...] ad locum - Tamze.
12:
Illudo, Derideo, ludibrio habeo - Szidzę, oſzukiwąm.
13:
Illusus, Deriſus, ludibrio habitus - Oſzidzony, oſzukany.
14:
Illusio, Irriſio, deriſio - Posmiech.
15:
Illumino, Clarum et lucidum reddo, illuſtro - Oswiecąm, obiásniąm.
16:
Illuminate, Clare, aperte -
strona: [505]b
Iaſinię.1:
Illuminus, Quod eſt ſine lumine - Cziemny.
2:
Illunis nox, [...] pro obſcura: quaſi ſine luna, et lunari ſplendore viduata - Cziemną nocz.
3:
Illuſtris, clarus, lucidus - Iaſny, ſwietny.
4:
Illuſtro, Rem aliquam lucidam et ſplendidam efficio, lucem et ſplendorem affero, illumino, clarum reddo - Oſwiecąm. ¶ Illuſtro [...] nobilitare, clarumque et celebrem reddere - Osliachczam.
5:
Illuſtratio, Euidentia, exornatio, expolitio - Oswiecenlę.
6:
Illutibilis, Quod elui non poteſt - Nieodmity.
7:
Illuuies, Squalor, immunditia, ſordes - Plugaſtwo, niecziſtoscz.
strona: [506]a
1:
Imago, Simulacrum et alicuius rei repraeſentatio - Obraz.
2:
Imaguncula, parua imago - Obrazek.
3:
Imaginarius, Quod verum non eſt, ſed ita imaginamur et animo concicimus acſi verum eſſet - Zmisliony.
4:
Imaginosus, In quo ſunt plures imagines - Pełni obrazow.
5:
Imagino, Imagines facio, ſeu repraeſento - Obrąziczinię.
6:
Imaginor, rem aliquam mente concipio, mente aliquid fingo - Wſmiſł ſobie biorę.
7:
Imaginatio, Alicuius rei conceptio et fictio, quae mente fit - Zmislenię.
8:
Imaginatus, Quod eſt ad alicuius imaginem factum - Zmislioni.
9:
Imbecillis, et imbecillus, DebellisDebilis, languidus, infirmus, quaſi baccillo deſtitutus - Słaby.
strona: [506]b
1:
Imbecillitas, Debilitas, infirmitas, defatigatio - Słabóscz, nieduzosc.
2:
Imbecilliter, Debiliter, et remiſſe, ac languide - Słabię.
3:
Imbellis, Timidus, ignauus, quaſi bello parum aptus - Boiazliwy.
4:
Imbellia, Ignauia, inertia, et belli reique militaris imperitia - Niésmiałosc, leniſtwo.
5:
Imber - Walni deſzcz. [...] agmen aquarum largius ex concretis effuſum nubibus
6:
Imbricus, Pluuioſus, et imbres ferens, aut generans - Dzdzowy.
7:
Imbrifer, Pluuius, pluuias afferens - Deſzcz przinoſzący.
8:
Imberbis, Barba carens, non barbatum - Bez bordy, nie brodaty.
9:
Imbibo, Bibo, humorem attraho - Napicąmſie.
10:
Imbrex, Canalis [...] vel tegula curua et obtorta, per quam imber defluit - Rinna.
11:
Imbricatus, Imbricis modo incuruatus, imbricum figuram referens - Wrinne vſtawiony.
strona: [507]a
1:
Imbricatim, Imbricum modo - W kanał.
2:
Imbuo, Liquore vel odore aliquid inficio, et vt quid aliquid imbibat vel hauriat, efficio - Namocząm.
3:
Imitor, Sequor, alium mihi imitandum propono - Nasliaduię.
4:
Imitatus - Nasliadowany.
5:
Imitatio - Nasliadowanię.
6:
Imitator - Nasliadownik.
7:
Imitatrix - Taktorą nasliaduie.
8:
Imitabilis, Quod quid poteſt imitari - Rzecz ktorą moze nasliadowaz.
9:
Imitamen, Imitatio - Nasliadowanię.
10:
Immadeo, Madidum eſſe - Mokrzeię.
11:
Immanis, [...] crudele, aſperum, barbarum, nocens, ferum - Srogy, okrutny.
12:
Immanitas, Saeuitia, crudelitas - Srogosc, okrutnosc.
strona: [507]b
1:
Immanſuetus, Aſper, indomitus - Nieugłasany, dziky.
2:
Immarceſco, Corrumpor, putrefio - Schnę, prochnieię.
3:
Immaturus, Non maturus, incoctus - Niezrzały.
4:
Immaturitas - Niezrzałosc.
5:
Immedicabilis, Quod medicaminibus non poteſt ſanari - Nieulieczoni.
6:
Immemor, Qui non meminit - Niepamiętliwy.
7:
Immemorabilis, Quod commemorari non debet - Trudni do wspomnienią.
8:
Immemoratus, Non commemoratus - Niesłicany.
9:
Immensus, [...] Infinitum, valde magnum, quod nulla dimenſione poteſt comprehendi - Barzo wielky, niezmierny.
10:
Immensitas, Infinitas - Niezmiernosc.
11:
Immeo, Meo, innato - Wierchē płiwąm.
12:
Immerens, Innocens, qui nihil commeruit - Niewinny.
13:
Immerenter, Innocenter -
strona: 508a
Niewinnie.1:
Immeritus, Qui nihil commeruit, innocens, inculpatus - Niezasłuzony.
2:
Immergo, Intingo - Ponorząm.
3:
Immersabilis, Quod mergi non poteſt - Trudni doponorzenią, ktori ponorzoni biczniemoze.
4:
Immetatus, Non metatus - Nie wimierzony.
5:
Immigro, In aliquem locum migro, ingredior, inuado - Przeprowadząm sie.
6:
Immineo, Inſto, impendeo - Blisko ieſtem, ieſtem nad ſsiią.
7:
Imminuo, Attenuare, diminuere - Vmnieiſſąm.
8:
Imminutio, detractio, diminutio - Vmnieiſsenie.
9:
Immiſceo, Admiſceo, commiſceo, confundo, coniungo - Przimieſsuię.
10:
Immiſerabilis, Qui nullius miſericordia ſubleuatur - Niemiełoſierny.
11:
Immisericors, immitis, crudelis, atrox, ſine miſericordia - Nielintoscziwi.
12:
Immisericorditer, crudeliter, atrociter - Niemiłoſiernię.
13:
Immitis, Aſper, crudelis, immiſericors - Srogy, ſerowy.
14:
Immitto, Inſero, intromitto, introduco, intus duco - Wpuſzcząm.
strona: 508b
1:
Immiſsio, Inſertio, introductio - Wpuſzczenie.
2:
Immobilis, Quod moueri non poteſt, fixus, immotus, haerens - Nieruchomy.
3:
Immoderatus, Intemperans, vel nimius in re aliqua - Niemierny.
4:
Immoderatio - Niemiernoſc.
5:
Immoderate, Immodice, extra modum - Niemiernię, bez mary.
6:
Immodeſtus, Immoderatus, non temperans - Nie obiczainy, wſzeteczny.
7:
Immodeſtia, Intemperantia, immoderatio - Niemiernoſc, nieobiczainoscz.
8:
Immodeſte, Immoderate - Niemiernie, nieobiczainię.
9:
Immodicus, Nimius - Bezmierny.
10:
Immodice, Nimis immoderate - Niezmiernię.
11:
Immodulatus, Non modulatus, vel parum apte modulatus - wton nieuſsadzony.
12:
Immolitus, Conſtructus aedificatus - Zbudowany.
13:
Immolo, Sacrifico, ſacram rem facio - Offiaruię.
14:
Immolatio, Sacrificatio - Offiara.
15:
Immolator, Qui immolat et ſacrificat - Offiernik.
16:
Immorior, In re aliqua morior, alicuius rei cupiditate morior - Obumieram.
17:
Immoror, Cunctor, moras necto, inhaereo -
strona: 509a
Przemieſzkiuąm.1:
Immortalitas, AEternitas, perpetuitas - Nieſmiertelnosc.
2:
Immortalis, Nunquam moriturus, perpetuus, aeternus - Nieſmiertelny, wieczny.
3:
Immortaliter, Perpetuo - Wiecznie, nieſmiertelnię.
4:
Immotus, Immobilis, fixus, ſtans - Nieporuſzony.
5:
Immulgeo, Lac ex vberibus in rem aliquam exprimo - Widoiąm.
6:
Immugio, [...] mugio - Huczę.
7:
Immundus, Impurus, impolitus - Niecziſty, plugawy.
8:
Immunis, Liber et vacuus a munere, vacationem habens, onus nullum ſuſtinens, otioſus, vacans - Wolny, wipuſzczony.
9:
Immunitas, Vacatio et libertas ab oneribus - Wrzwolenię.
10:
Immunitus, Non munitus, munitione carens - Nie oppatrzony, ogrodzony, omurowany.
11:
Immunificus, Auarus, ſordidus, tenax, illiberalis - łakomy, nieſzczodry.
12:
Immurmuro - Markocę, mruczę.
13:
Immuteſco, Mutus fio, taceo - Zamilcząm, niemimſie ſtaie.
strona: 509b
1:
Immuto, Muto, vario, permuto - Przemieniąm.
2:
Immutabilis, Quod nullo modo mutatur ac flectitur - Nieodmienny.
3:
Immutabilitas - Nieodmiennosc.
4:
Imo, [...] Quin potius - Iowſsern, daleko więczei.
5:
Impacatus, Non pacatus - Nieuſmierzony, nieuſpokoiony.
6:
Impalleo, [...] Palleo - Bliednieię.
7:
Impages, [...] quae a fabris in tabulis figuntur, quo firmius cohaereant - Sfora.
8:
Impar, Non par, inaequale - Nierowni.
9:
Impariter, Inaequaliter - Nie rowno.
10:
Imparatus, Impeditus, inexpeditus - Nie nagotowany, nie narządzony.
11:
Impaſco, In loco aliquo paſco - Paſsę na niektorim mieiſczu.
12:
Impaſtus, [...] non paſtus, ieiunus - Nie nakarmiony, nie napaſiony, czczy.
13:
Impatibilis, Intolerabilis, et qui ferri non poteſt - Nie czierpliwy.
14:
Impatiens, Nullius laboris, aut doloris patiens, intractabilis, moroſus, difficilis - Nie znoſny, nie cziérpliwy.
15:
Impatientia - Nieczierpliwosc.
16:
Impatienter, AEgre et moleſte - Nie czierpliwie.
17:
Impauidus, Intrepidus, non timidus - Nielękliwy.
18:
Impauide, Intrepide, audacter - Nie lękliwię, ſmielie.
19:
Impeccabilis, Immunis a peccato - Nie grzeſzny.
strona: 510a
1:
Impedio, [...] implicare, inuoluere - Nogi zaplatąm, przeſzkadząm, zatrudniąm.
2:
Impeditus - Zatrudniony.
3:
Impeditio, Prohibitio, occupatio, detentio - Zatrudnienię.
4:
Impedimentum, Obſtaculum - Trudnoſc, zaſzkodzenię.
5:
Impedo, Pedaminibus fulcio, ſuſtentacula ſuppono - Odpieram.
6:
Impello, Induco, incito, concito - Pobudząm, prziwodzę, pobiedząm.
7:
Impulſus, Labefactatus, loco motus - Pobudzony, poruſzony.
8:
Impulſus, Incitatio, inſtigatio, impulſio - Pobutka, poruſsenie.
9:
Impulſor, Inſtigator, incitator - Pobiędząc, pobudzac.
10:
Impendeo, [...] ſupra aliquid pendeo, immineo - Nad inſzin wiſsąm.
11:
Impendo, Expendo, inſumo, conſumo, ſumptus facio - Nakład czinie, widaie.
12:
Impenſus, inſolens, immodeſtus - Piſzny.
strona: 510b
1:
Impensa, Expenſa, ſumptus - Widatky, koſzt.
2:
Impense, Valde vel nimis - Barzo, wielcze.
3:
Impendium, Diſpendium, impenſa, ſumptus - Nakład, koſzt.
4:
Impendioſus, Qui plus aequo impendit, et plus conſumit quam par eſt - Nacladni, ſtrąwny.
5:
Impendio, [...] ſupra modum, impenſe, vel plus ſatis - Barzo wielię.
6:
Impenetrabilis, Quod penetrari non poteſt - Nie przebity.
7:
Impensibilis, Inconſiderabilis, quod ſatis expendi non poteſt - Nie rozwazny.
8:
Imperceptus, Quod ſatis perceptum non eſt - Nie poiety, trudny.
9:
Impercuſsus - Nie kłapaiąc.
10:
Imperditus, Quod perdi deſtruive non poteſt - Nie ſtraczony.
11:
Imperfectus, Nondum abſolutus - Nie zupełny, nie dokonczony.
12:
Imperfoſſus, Non perfoſſus - Nie przebity, nie przepehniony.
13:
Imperitus, Non peritus, expers, inſcitus, ignarus, rudis, indoctus - Nie wiadomy, nie vmieiętny.
14:
Imperitia, Inſcitia, inertia - Nie vmieięt nosc.
15:
Imperite, Indocte, negligenter - Nie vczenię, niemą drze.
strona: 511a
1:
Impero, Iubeo, praecipio, mando, imperium teneo - Rozkazuię.
2:
Imperatum, Iuſſum, mandatum - Rozkazanie.
3:
Imperito - Rozkazuię.
4:
Imperator, Dux, ad quem rei militaris ſumma refertur - Naiwiſzy het man nad woiskiem, Caeſsarz, Rozſprąwca.
5:
Imperatrix - Ceſsarzowa.
6:
Imperium, [...] iuſſum vel praeceptum - Rozkazanie, panſtwo, Rzeſza.
7:
Imperiosus, Seuerus in imperando - Oſtry wrozkazowania.
8:
Impermiſſus, Illicitus - Nie dozwolony.
9:
Imperterritus, Qui nulla re terretur - Nie oſtraſzony, nie ſtraſziliwi.
10:
Impertio, Participem facio, tribuo, diuido, partior, communico - Vdzieliani, vzicząm.
strona: 511b
1:
Imperturbatus - Nie troskliwy.
2:
Imperuius, [...] non vadoſus - Nie maieci brodu, nie przebity.
3:
Impetigo - Złe ſtrupy. Foedatio cutis
4:
Impeto, Inuado, adorior, irruo, peto - Gwałtem wpadąm.
5:
Impetus, Vis, vel violenta inuaſio - Wpadnienię, wtargnienię, wiatr na wodzie.
6:
Impetuosus, Qui magno fertur impetu - Wicrowaty.
7:
Impetro, Obtineo, aufero [...] Perpetro, pro perficio - Vpraſząm, otrzimuię.
8:
Impetratio - Vproſzenię, otrzimanię.
9:
Impetrabilis, Quod facile poteſt impetrari - łatwi do vproſzenią, otrzimanią.
10:
Impexus, Non pexus - Nieczoſsany.
11:
Impico, Pice illino - Obſmaliąm.
12:
Impiger, Alacer, ſtrenuus, aſſiduus, diligens - Wartky, nie gnuſny.
13:
Impigre, Diligenter - Wartko, prętko.
14:
Impigritas, [...] impigritia - Wartkosc.
15:
Impingo, [...] impello, et illido - Wbiiąm, wtikam.
strona: 512a
1:
Impinguo, Pinguem facio, ſagino - Natłuſzcam.
2:
Impius, Sceleratus, nefarius, et praecipue qui de Deo, patriave, aut parentibus male meretur - Nie zbozny.
3:
Impie, Scelerate, nefarie - Nie zboznię.
4:
Impietas, Scelus, iniuſtitia aduerſus Deum, parente, et amicos - Nie zboznosc.
5:
Impio, Contamino, ſcelere polluo - Złosczią pomazuię.
6:
Impiatus, Sceleratus - Złosliwy.
7:
Implacabilis, Qui placari non poteſt - Nie vbłagany.
8:
Implacabiliter - Nie vbłaganię.
9:
Implacatus, Non placatus - Nie vskromioni.
10:
Implacidus, Inquietus, non placidus - Nie ſpokoiny.
11:
Implano, Decipio - Oſzukuię.
12:
Impleo, Plenum facio - Napełniąm.
13:
Implexus, Inuolutus, innexus - Wplieczony.
14:
Implico, Inuoluo vel innecto, impedio, intrico - W pliatam, vwieziąm.
strona: 512b
1:
Implicatio, Inuolutio, intricatio, impeditio - Vmmotanie, vwiazienie.
2:
Implicite, Perplexe, latenter, inuolute - Vmmotanie.
3:
Imploro, Inuoco, auxilium et opem alicuius peto - Płacząc wziwam.
4:
Implumis, Quod plumis caret - Nie pierziſty, goły.
5:
Impluo, Super aliquid pluere - Ze dzdza kapam.
6:
Impluuium, [...] locus ſub caelo in medio domus relictus, vnde lumen deorſum caperentcaperet - Okno wdachu, ktorim ſwiatło wdom puſzczaſz, groba do ktorei ze dzdza woda pada.
7:
Impolitus, Rudis, nondum perpolitus - Hie wipolerowany.
8:
Impolitia, [...] incuria, negligentia, ſocordia - Niedbałosc, nie chedoſtwo.
9:
Impolite, Ineleganter - Szpetnie, niechędogo.
10:
Impollutus, Purus, incorruptus - Nie pomazany.
11:
Impono, Supra pono - Wkładam.
12:
Impositus - Włożony.
strona: 513a
1:
Impositus, Impoſitio - Włozenię.
2:
Imposititius - Włożony, wſadzony.
3:
Impoſtores, Deceptores, verſuti, callidi - Oſzuſtowie.
4:
Impoſtura, Fraus, deceptio - Zdrada, oſzukanie.
5:
Imporco, Porcas in agro facio - Przeoruię.
6:
Importo, Infero, adfero, inueho - Wnoſzę.
7:
Importunus, Moleſtus, grauis, qui neque loci, neque temporis, neque perſonae habet rationem - Nie wczas, ktori ſwego czaſsu rzeczi nieodprawuie, vprzikrzaiąci ſie.
8:
Importune, Intempeſtiue, moleſte, imprudenter, praeter loci, temporis, aut perſonarum rationem - Nie wcześnie, nie mądrze.
9:
Importunitas, Intempeſtiuitas, quae neque loci [...], neque temporis obſeruat commoditatem - Nie wczas.
10:
Importuosus, Quod eſt ſine portu - Bez portu.
11:
Impos - Nie zupełnego rozumu, nie możny.
12:
Impoſsibilis, Quod fieri non poteſt - Nie podobny.
13:
Impotens, Qui affectuum ſuorum potens non eſt, ſed a cupiditatibus ſuis vincitur - Nie powcziagły, nie czierpliwy.
strona: 513b
1:
Impotentia, Imbecillitas, infirmitas - Słabosc, niemoznosc.
2:
Impotenter - Nie słuſznie, zuchwalię.
3:
Impraesentiarum, [...] tempore praeſenti - Tego czaſsu, zarąz, przed oczima.
4:
Impransus, Nondum pranſus - Ten ktori nie obiedwął.
5:
Imprecor, [...] mali quippiam in caput alicuius precari - Przeklinąm, złorzeczę.
6:
Imprimo, Infigo, rei cuipiam molli figuram aliquam induco - Wicziskąm.
7:
Impreſsio, Irruptio, inuaſio, violentus impetus - Naiązd, natarczię.
8:
Improbus, Sceleſtus, nequam perditus, ſceleratus, nefarius - Złosliwy, niecznota.
9:
Improbulus - Niecznotka.
10:
Improbe, Scelerate, ſceleste, nefarie, praue, peruerſe - Niecznotliwie, złosliwie.
strona: 514a
1:
Improbitas, Scelus, impietas, malitia - Złoscz.
2:
Improbo, Damno, reiicio, vitupero - Ganię, niechwalię.
3:
Improbatio, Vituperatio, reiectio - Zganienię.
4:
Improbabilis, Quod approbari non poteſt - Nie godny chwały.
5:
Improbro, Probro afficere - Srąmocę.
6:
Improcerus, Humilis, breuis, demiſſus - Nie wiſsoky.
7:
Improfeſſus - Nie wpiſsany, nie opowiedziany.
8:
Impromiſcuus, Non promiſcuus, impermiſtus - Niepomieſzany.
9:
Impromptus, Tardus - Nie prętky.
10:
Impropero, Crimen, vel aliquid aliud obiicio - Zarzucząm.
11:
Impropero [...] intro propero, hoc eſt, feſtinanter et properanter ingredior - Kwapie ſie.
12:
Improprius, Non proprius - Nie właſny.
13:
Improprie - Nie włas nie.
14:
Improſpere, Infoeliciter, non proſpere - Nie ſzcześliwię.
15:
Improtectus, Indefenſus, protectore, patronove deſtitutus - Nie obronny.
16:
Improuidus, Incautus, inconſideratus - Nie opatrny.
strona: 514b
1:
Improuide, Incaute - Nie oppatrnię.
2:
Improuiſus, Quod non eſt praeuiſum, inopinatum, ſubitum, repentinum - Nie ſpodziały.
3:
Improuise, Ex improuiſo, ex inopinato, de improuiſo, de repente, ſubito, repente - Nie ſpodzialie.
4:
Imprudens, Incautus, inconſideratus, inſciens, ignarus, rerum expers - Nie mądri.
5:
Imprudentia, Inſcitia, error, inſcientia - Nie mądrósc, nie oppatronósc.
6:
Imprudenter, Inſcite, incaute - Nie mądrze.
7:
Impubes, vel Impubis, vel Impuber, Qui ad annos pubertatis nondum peruenit - Ten ktori ieſzcze na brodzie y łunie włoſsownie puſzczą, młodz dzeczinna.
8:
Impudens, Qui nullo pudore ducitur, quem nihil pudet, inuerecundus, perfrictae frontis - Ni wſtidliwy.
9:
Impudentia, Inuerecundia - Nie wſtid.
10:
Impudenter, Petulanter, inuerecunde - Nie wſtidliwie.
11:
Impudicus, Impurus, qui pudicitiam ſuam proſtratam habet - Nie wſtidliwy.
12:
Impudicitia, Impuritas - Nie wſtid, plugaſtwo.
13:
Impugno, Oppugno, reſiſto, aduerſor, contraho - Zwalcząm.
strona: 515a
1:
Impugnatus, Victus - Zwalczony.
2:
Impugnatio, Oppugnatio - Zwalczenię.
3:
Impunitus, Liber, inultus, non punitus, poenis ſolutus - Nie skárany.
4:
Impune, Sine poena, abſque mulcta, impunite - Nie karanię, bezkażny.
5:
Impunitas, Venia peccati, licentia, libertas - Nie kazn, przepuſzczenię.
6:
Impurus, Immundus, turpis, impudicus: quanquam etiam frequenter pro ſcelerato, et improbo accipi ſolet - Nie cziſty plugawy.
7:
Impure, immunde, turpiter, impudice - Plugawie.
8:
Impuritas, Turpitudo, impudicitia - Plugaſtwo, nie cziſtoścz.
9:
Imputatus, Quod non eſt putatum, ſeu amputatum - Nie obcziety.
10:
Imputo, Cauſam alicuius rei alicui aſcribo, et in aliquem transfero - Przipiſzuię, prziczituię, prziwłaſzcząm.
11:
Imputreſco, Putreſco - Prochnieię gniię.
12:
Imus, Infimus, extremus - Dolny, oſtatny, ſpodny.
strona: 515b
1:
In - Przeciw, na przecziw. ¶ In dies ſingulos, id eſt, per quoſlibet dies - Na kazdi dzen. ¶ In manu, vel in manibus eſſe quod eſt in poteſtate, vel in promptu, et in facili - Bic wrekach. ¶ In mentem venit, [...] recordor, ſiue memini - Wspomniec. ¶ In poſterum, poſthac, vel poſtea - Na potim.
strona: 516a
1:
Inabruptus, Indiuulſus, non abruptus, aut qui abrumpi non poteſt - Nierozerwany.
2:
Inacceſſus, Ad quod non acceditur, vel accedi non poteſt - Nie prziſtępny.
3:
Inadulabilis, Non obnoxius adulationi - Niepochlebuiący.
4:
Inaedifico, [...] aedificare, ſiue potius locum aliquem, ſiue aream aedificiis implere - Buduię.
5:
Inaequalis, Non aequalis, diſpar - Nierowny.
6:
Inaequalitas, Diſparitas - Nie rownosć.
7:
Inaequaliter - Nie rownię.
8:
Inaequo, Complano, hoc eſt, planum et aequum facio, exaequo, adaequo - Równam.
9:
Inaeſtimabilis, Quod aeſtimari non poteſt - Nie oſzaczowany, nie przepłacony.
strona: 516b
1:
Inaeſtuo, Aeſtuo, valde aeſtuo - Zapaliąm ſie, zagrzewam ſie.
2:
Inaffectatus, Non affectatus - Prosſtote a ſzczerosc miełuiący.
3:
Inalbeſco, Albus fio - Bieleię.
4:
Inalgeſco, Algeſco - Ziembne.
5:
Inamabilis, Qui non poteſt amari, in quo nihil eſt quod ametur - Niemieły.
6:
Inambitioſus, Nullo modo ambitioſus - Nie zazrzący chwały.
7:
Inambulo, Ambulo, deambulo, ſpatia facio - Przechodzęsie.
8:
Inambulatio, Deambulatio - Przechaczka.
9:
Inamoenus, Iniucundus - Nie weſsoły.
10:
Inanimus, Inanimatus, qui anima et vita caret - Nie ziwy, bez duſze.
11:
Inanis, Vacuus - Prozny.
12:
Inanitas, Pro vacuitate - Wiproznienienie.
13:
Inaniter, Vane - Prozno, na daremno.
14:
Inaniloquus, Inania loquens, loquax, garrulus - Prozno mowiący aledaco, pliotka.
strona: 517a
1:
Inaneſco, Inanis fio - Proznim ſie ſtawąm.
2:
Inanio, Vacuo - Wiprożniąm.
3:
Inapparatio, Incuria, et negligentia - Nie przigotowanie.
4:
Inapertus, Non patens, clauſus, occluſus - Nie othwarty.
5:
Inardeſco, Flammam concipio, igne accendor - Zażegąm ſie.
6:
Inareſco, Aridus et ſiccus fio - Schnę.
7:
Inarefactus - Vſchły.
8:
Inargentatus, Argento coopertus, atque abuolutus - Poſtrzebrzony.
9:
Inargute, Non acute - Nie ſubtilnie.
10:
Inaro, Aro, terram aratro proſcindo - Pooruię.
11:
Inaratus, Non aratus - Nie orany.
12:
Inartificialiter - Nie kunſztownię.
13:
Inaſpectus, Non viſus, non conſpectus - Nie widzany.
14:
Inaſſatus, Aſſatus - Przipieczony.
15:
Inaſſuetus, Inſuetus, inuſitatus - Nie prziwiczaiony.
strona: 517b
1:
Inattenuatus, Non attenuatus, aut imminutus - Niewiſchły, nieumnieiſzony.
2:
Inaudax, Timidus - Niesmiały.
3:
Inaudio, Rem antea incognitam audio, et intelligo, auditione percipio - Słiſzę.
4:
Inauditus, Non auditus, nouus - Niesłichany, nowy.
5:
Inauguro, Dedico, conſecro - Ofiaruię, poswięcząm.
6:
Inauris, Ornamentum quod ab aure pendet - Nas vſzky.
7:
Inauritus, Carens auribus - Nieuſzati.
8:
Inauro, Auro tego, vel aurum induco - Pozłacząm.
9:
Inauratus, Auro tectus et obductus - Pozłoczony.
10:
Inauſpicato, Non captatis auſpiciis, malo auſpicio - Nie ſzczesliwie.
11:
Inauſus, quod non audetur, quod nemo audet - Nie smiały, nie wazącisie.
12:
Incaeduus, Quod non caeditur - Las ktorego nierebią.
13:
Incaleſco, Valde calidus fio -
strona: 518a
Zgrzewąm ſie, cziepleię.1:
Incalfacio, Calidum facio - Zgrzewąm.
2:
Incallidus, Non aſtutus - Nie chitry.
3:
Incallide, Simpliciter, non aſtute - Nie chifrze.
4:
Incandeſco, Candens et ignitus fio - Rozpaliąm śie.
5:
Incanto, Verbis ſolis, vel etiam rebus quibuſdam adiunctis aliquid ſupra naturam molior - Słowi czaruię.
6:
Incantatio, et Incantamentum - Czarowanię.
7:
Incanus, Canus, aut valde canus - Siwiuchny.
8:
Incaneſco, Canus fio - Siwieià.
9:
Incapiſtrare, Illigare - Ogłow kła.
10:
Incaſſum, Fruſtra, inaniter - Prozno, nadarmo.
11:
Incaſtigatus, Non caſtigatus - Nie karuny.
12:
Incauo, Cauo, excauo, effodio - Dłubię.
13:
Incautus, Imprudens, non cogitans, inconſideratus - Nie oppatrny, nie oſtrożny.
14:
Incaute, Improuide, imprudenter - Nie oſtrożnie.
15:
Incedo, Ingredior, procedo, ſed fere cum pompa, et quodam faſtu - Stapąm, idę.
16:
Inceſsus, Ingreſſus - Chodzenie, Stąpanie.
strona: 518b
1:
Inceſſo, Laceſſo, conuitiis inſector, prouoco, concito, maledictis peto - Złorzecząc pobiedzą m, napadąm.
2:
Incelebris, Non celebre - Nie sławny.
3:
Incendo, inflammo, accendo - Zapaliam.
4:
Incensio, Inflammatio - Zapalenię.
5:
Incendium, Inflammatio - Zagorzenię
6:
Incendiarius, Qui tectis, aedificiiſve ignem iniicit - Czi ktorzi zapalaią.
7:
Incenſus, Qui non eſt cenſus, hoc eſt qui cenſum ſuum non eſt profeſſus, quod criminis grauiſſimi loco habebatur apud Romanos - Szacunku nie oddaiący.
8:
Incerno, [...] cribro - Przesiewąm, przepuſzcząm.
9:
Incero, [...] aliquid cera tego - Obwoſzcząm woskiem okładam.
10:
Incertus, Dubius, anceps - Nie pewny, nie iſty.
11:
Incerto, Incertum, ſeu dubium reddo -
strona: 519a
Nieupewniąm.1:
Inceſtus, et Inceſtum - Obczowanię, złączenie zkrewną.
2:
Inceſtus, Pollutus, impurus, nefarius - Pomazani krewnim złączenim.
3:
Inceſte, Foede, turpiter - Sprośnie, zgrzechem.
4:
Inceſto, Polluo, conſpurco - Dopuſzcząm śie zkrewnąm.
5:
Inceſtificus - Pomazani krwią właſtną. [...] Nefandus [...], execrabilis
6:
Inchoo, [...] Incipio, ordior, exordior - Poczinąm.
strona: 519b
1:
Incido, ſeco, reſeco, amputo - Narębuię, narzinąm.
2:
Inciſus, Inſcriptus, inculptus - Wirzniony.
3:
Incisio, [...] actus ipſe incidendi - Wirznienię.
4:
Incisura, Ipſa inciſio - Narzezanię.
5:
Incise, Inciſim, minutatim - Drobno.
6:
Inciſim, [...] per inciſiones, minutatim, inciſe - Poſtucze.
7:
Inciduus, Quod caedere, vel incidere non licet - Czego ſie rebac niegodzi.
8:
Incido, Cado, accido, irruo - Wpadąm.
strona: 520a
1:
Incile - Kanął albo korito ktorim wode zrzeki prziwodziſz.
2:
Incilo, Increpo, vel improbo - Odrzucząm, ganię.
3:
Incingo, Cingo, et circumligo, circundo - Obtacząm, obliegąm, opaſſuię.
4:
Incino, Cum quadam modulatione cano - Wdziecznie prziśpiewuię.
5:
Incentio, Cantio, ſeu cantilena - Śpiewanię.
6:
Incipio, Inchoo, initium capio, ordior, exordior - Poczinąm.
7:
Incoeptum, Inſtitutum, principium - Poczęczię.
8:
Incoeptor, Auctor - Ten ktori pocziną.
9:
Incoeptio, Principium - Początek.
10:
Incoepto - Pilnie poczinąm.
11:
Incita, Paupertas - Vboſtwo.
12:
Incito - Pobiedząm, poruſząm. [...] irritare, et prouocare
13:
Incitatus, Commotus, perturbatus - Poruſzoni, rozdrażniony.
strona: 520b
1:
Incitatio, Inſtigatio, commotio - Poruſzenię, pobutka.
2:
Incitate - Popedliwię.
3:
Incitabulum, Incitamen, et Incitamentum - Pobudzenię.
4:
Incitus, [...] velox et celer - Prętky.
5:
Inclamo, [...] clamore obiurgare - Wołam łaiac, bakąm.
6:
Inclamito - Vſtawnie wołąm.
7:
Inclareo, vel Inclareſco, Clarus fio, innoteſco - Sławnim ſie ſtaię.
8:
Inclemens, Durus et aſper - Nie miełoſierny.
9:
Inclementer, Dure, aſpere - Nie miełoſiernię, niełaskawię.
10:
Inclementia, Duritas - Niełaska.
11:
Inclino, Inflecto, accedo, appropinquo, admoueo - Nachiłiąm.
12:
Inclinatio, Inflexio - Nachilenię.
13:
Inclinamentum, Pro declinatu, vel declinatione, vel terminatione - Odmiana oſtatnich ſylląb wsłowiech.
14:
Includo, Intus claudo, occludo - Zawierąm.
15:
Inclusio, Occluſio - Zawarcsię.
16:
Inclytus, Glorioſus, excellens, atque inſignis, quique veluti fulgore quodam famae reſplendet - Sławni, rozgłoſzoni.
strona: 521a
1:
Incoactus, Voluntarius - Nie przimuſzoni.
2:
Incoenis, Sine coena, incoenatus, qui non coenauit - Nie wieczerzaiący.
3:
Incoeno, [...] Coeno - wieczerząm.
4:
Incoenatus, Non coenatus - Ten ktori nie wieczerz ął.
5:
Incogitans, Inconſyderans, non ſatis perpendens ea quae aggreditur - Nie rozmiſlny.
6:
Incogitantia, Imprudentia - Nierozmisł.
7:
Incogitatus, Incogitans - Nie rozmiſlny.
8:
Incognitus, Non cogitatus - Nie znaiomy.
9:
Incoibilis, Quod coire, et coniungi non poteſt - Nie złecziſti.
10:
Incolo, Inhabito, in aliquo loco dego - Przemieſzkiwąm.
11:
Incola - Obiwatel.
12:
Incolatus - Oſſiedzenie w czudei ziemi.
13:
Inculte, Aſpere, horride, inornate- Nie pieknię, nie ozdobnię.
strona: 521b
1:
Incolumis, Firmus, ſanus, ſaluus - Zdrowy.
2:
Incolumitas, [...] ſalutis tuta atque integra conſeruatio - Zdrowie.
3:
Incomitatus, Non comitatus, comitibus deſtitutus - Nie odprowadzoni, bez towarziſtwa.
4:
Incommendatus, Non commendatus - Nie zalieczony.
5:
Incommodum, Damnum, detrimentum - Szkoda.
6:
Incommodus, Quod damnum adfert, vel moleſtum eſt - Szkodliwy.
7:
Incommoditas, Damnum, moleſtia - Szkoda, nie wczas.
8:
Incommode, Moleſte, intempeſtiue, cum incommodo, ſeu detrimento - Nie wczeſnie, nie dobrze, zſzkodā.
9:
Incommodo, Noceo, damnum infero, obſum - Szkodzę.
10:
Incommodatio, Incommoditas - Vſzkodzenię.
11:
Incommune, In Rempublicam aequaliter omnibus - Spolnię.
12:
Incompactum, Diſiunctum, male compoſitum - Nie złoziwſzi, nie w zwiąsku.
13:
Incomparabilis, Cui nihil poteſt comparari, ſeu adaequari - Trudni do zrownanią do doſtanią, nie rowny.
14:
Incompertus, Incognitus, ignotus, et de quo nullam certitudinem habemus - Nie znaiomy.
strona: 522a
1:
Incompositus, Incomptus, inornatus, inelegans - Nie chędogi.
2:
Incomposite, Ineleganter, inordinate, confuſe - Nie rządnię, pomieſzanie.
3:
Incomprehensus, Non comprehenſus - Nie ogarniony, nie poięty.
4:
Incomprehensibilis, Quod comprehendi non poteſt - Nie poięty.
5:
Incomptus, Inornatus, incompoſitus - Nie wiſmukniony, nie piękni.
6:
Inconceſsus, Non conceſſus, illicitus, negatus, prohibitus - Nie wolny, zakazany.
7:
Inconcilio, Turbo, diſpergo - Rozrzucząm, rozpedząm, rozriwąm.
8:
Inconciliate, Perperam, inconſulte - Nie rozmiſlnie, głupię.
9:
Inconcinnus, Inelegans, inornatus, abſurdus, incompoſitus - Nie vłozony, nie piekni, nie vrownany.
10:
Inconcinniter, inornate, incompte, impolite - Nie rządnię.
11:
Inconcuſsus, Qui non concutitur - Nie ſtrzeſioni.
12:
Inconditus, [...] inordinatus, incompoſitus - Nieſmaczny, mersky.
13:
Incondite, Incompoſite, inordinate - Nic pieknie, nie wibornie.
14:
Inconfeſsus, Non confeſſus - Ten ktori mi wiznał.
15:
Incongelabile, Quod non poteſt congelari - Nie zmarzły.
16:
Incongruens, Inconueniens, ineptus - Nie zgodni.
strona: 522b
1:
Inconniuens, Quod palpebras non motat - Nie mrugaiaci.
2:
Inconſcius - Nie wiadomi.
3:
Inconsolabilis, Qui conſolationem non admittit, cuius dolori conſolatio nulla mederi poteſt - Nie poczieſzny.
4:
Inconſtans, Leuis, mobilis, volubilis - Nieſtąly, leko miſlny.
5:
Inconſtanter, Leuiter, nullaque conſtantia - Lekomiſlnię.
6:
Inconſtantia, Leuitas - Nieſtateczoſcz.
7:
Inconſuetus, Non aſſuetus - Nie zwiczainy.
8:
Inconsultus, Imprudens, temerarius, nullius conſilij, qui nullo ſano conſilio ea, quae aggreditur, expendit - Nie rozmiſlny wieła, głupy.
9:
Inconsulte, Stulte, temere, abs re, nulloque conſilio - Nie rozmiſlnie, głupie.
10:
Inconsumptus, Non conſumptus, non exhauſtus - Nie zſtrawiony.
11:
Inconsutilis, Non conſutilis - Beze ſzfu.
12:
Inconsyderans, Inconſultus, et inconſyderatus - Nie rozmiſlny, nie rozwazaiący.
13:
Inconsyderatus, Inconſultus, imprudens, temerarius - Głupi, niebaczny.
14:
Inconsyderate, Inconſulte, temere - Nie bacznię, nie rozwazaiąc.
15:
Inconsyderantia, Temeritas, imprudentia - Nie bacznoſc.
16:
Incontaminatus, Impollutus, purus, ſyncerus - Nie pomazany.
17:
Incontentus - Nie nacziągniony.
18:
Incontinens, Intemperans, qui ſe a libidine, gulave non continet -
strona: 523a
Nie powcziagliwi.1:
Incontinenter, Intemperanter, ſine continentia - Nie powcziagliwie.
2:
Incontinentia, Intemperantia, immoderatus voluptatum vſus - Nie owcziagliwoſcz.
3:
Inconueniens, Indecens, indecorus, incongruens - Nie zgodliwi.
4:
Incoquo, In re aliqua coquo ſiue lixo - warząwnie czim
5:
Incoctus, In aliquo coctus - wwarziſti.
6:
Incoctilia, [...] vaſa aenea, quibus plumbum incoctum erat - Miedzani garniecz ołowem polany.
7:
Incordio, In cor immitto - Do ſerczo przipuſzczam.
8:
Incorporalis, Incorporatus, incorporeus, quod non habet corpus - Nie czielieſni.
9:
Incorporeus, Incorporatus, incorporalis, corpore carens - Bez cziała.
10:
Incorporo - wczieliam.
11:
Incorrectus, Non correctus - Nie poprawiony.
12:
Incorruptus, Purus, ſyncerus - Nie zepſowany, nie nakazony.
13:
IncorupteIncorrupte, Pure, ſyncere, integre - Nie nakazenie czalię.
14:
Increatus, Non creatus - Nie ſtworzony.
15:
Increbreſco, Diuulgor, inualeſco, innoteſco -
strona: 523b
Roſgłaſzam iſie.1:
Incredibilis, Non credibilis, admirabilis - Niewimownie, trudno wierzic.
2:
Incredulus, Cui quid facile perſuaderi non poteſt - Nie łatwie wierząci.
3:
Incredulitas - Niewiarſtwo.
4:
Incrementum, Augmentum - Prziraſtanię.
5:
Increpo, Sonum et crepitum emitto, crepo, ſtrepo - Zgiełkiczinie, huczę, brzmię. ¶ Increpo [...] reprehendo, accuſo, idque cum crepitu, et verborum pedumve ſtrepitu, hoc eſt contra aliquem crepando et ſtrependo inſurgo - Laię.
6:
Increpito, Arguor, conuitior - Laię, złorzeczę.
7:
Increſco, Augeor, inualeſco, acceſſionem et incrementum accipio - Rozraſtam ſie.
8:
Incruentus, Sine cruore - Nie krwawy.
9:
Incruentatus, Non maculatus cruore - Nie pokrwawiony.
10:
Incruſto, Cruſtam induco, ſiue cruſtam applico - Skorą nakriwam, oblepiam.
11:
Incubo, [...] incumbo. innitor, quaſi in re quapiam cubo -
strona: 524a
Lieze na czim, wſparłem ſie.1:
Incubito - Vſtawnie lezę.
2:
Incubitus, Quod modo actum illum ſignificat oua fouendi - Naſiędzęnię, tak iako ptą̀k naziadado wilęzęnią̀.
3:
Inculco, Infercio, et quaſi calcando immitto - Vſtawną mową wlepiam, wmawiąm.
4:
Inculpatus, Innocens, culpa carens - Nie naganiony.
5:
Incumbo, Innitor, in aliqua re cubo - wſpierąm ſie, naliegam.
strona: 524b
1:
Incuratus - Nie opatrzony.
2:
Incuria, Negligentia - Niedbalſtwo.
3:
Incuriosus, Negligens, curae vel curioſitatis expers - Niedbały, nie troskliwy.
4:
Incuriose, Negligenter - Nie troskliwie, niedbalie.
5:
Incurro, Contra aliquem curro, curſu irruo, et impetum facio - Nadbiegąm.
6:
Incursus, et incurſio, Excurſio, impetus hoſtilis - Nadiechanię, nadbiezenię.
7:
Incurſo, [...] currendo peto, currendo laedo - Nadczierąm, nadbiegąm.
8:
Incuruus, Valde curuus - Nakrziwiony.
9:
Incuruo, Incuruum facio - Nakrziwiam.
10:
Incus, Inſtrumentum ferreum [...], ſuper quod fabri ferrum cudunt - Nąkowalnia.
11:
Incuſo, mores, factumve alicuius reprehendo, cum aliquo expoſtulo -
strona: 525a
Vskarzam ſie.1:
Incusatio, Reprehenſio, expoſtulatio - Skarga.
2:
Incuſtoditus, Non cuſtoditus - Nie vſtrzezony.
3:
Incutio, Ictum infero, impingo, infligo - Vderzam, wbiiąm.
4:
Indago, [...] feras inueſtigo - Sliedzę, wipartuię, skłodzę.
5:
Indagatio, Inquiſitio, perſcrutatio - Viſzperowanię, wipatrowanie.
6:
Indagator, Venator, inquiſitor - Miſliwiec.
7:
Indagatrix - Ta ktorą wipatruie.
8:
Indaganter - wipatruiac.
9:
Indago, Series plagarum, quibus ſaltus, ſtabulaque ferarum cinguntur a venatoribus - Siec na zwierz.
10:
Inde, [...] de loco, [...] Ex eo loco - Zſtąd.
11:
Indebitus, Non debitus - Nie dłuzni.
12:
Indecens, Non decens, turpis, praeter decorum, deformis - Szkaradi, nie prziſtoini.
13:
Indecenter -
strona: 525b
Szkaradzie, ſzpetnie.1:
Indecet, [...] Dedecet, ſiue indecorum eſt, et inconueniens - Nie prziſtoi.
2:
Indeclinabilis, Quod declinari, vitari et flecti non poteſt - Nie vwarowani.
3:
Indecor, Indecorus - Nie ſztałt, ſzpetnosc̀.
4:
Indecorus, Turpe - Szkaradi.
5:
Indecore, Indecenter, turpiter - Szkaradzie, nie prziſtoinie.
6:
Indefensus, Non defenſus, defenſore patronove deſtitutus - Nie obronni.
7:
Indefeſsus, Non fatigatus - Nie vſtałi.
8:
Indefinitus, nullis terminis circum ſcirptusscriptus - Nie opiſſani, zawieły, wezłowati.
9:
Indefletus, Non defletus - Nie oppłakani.
10:
Indeflexus, Non inclinatus - Nie nakłonioni, nachiloni.
11:
Indelebilis, Quod deleri non poteſt - Nie zmaziſti.
12:
Indelibatus, Illibatus, intactus - Nie zkoſztowani.
13:
Indemnatus, Non condemnatus - Nie potępioni.
14:
Indemnis, Nullo affectus damno, nullum paſſus detrimentum - Bez ſzkodi.
15:
Indemnitas, Fuga vel vitatio damni - Nie ſzkodowanie.
16:
Indeploratus, Indefletus - Nie oppłakani.
17:
Indeprauatus, Incorruptus, non deprauatus -
strona: 526a
1:
Nie nakazoni.
2:
Indesertus, Quod nunquam deſeritur - Nie vpuſzczoni.
3:
Indeses, Impiger, qui deſes non eſt - Nie leniwi, nie gnuſni.
4:
Indeſinenter, Sine intermiſſione, ſemper et continue - Bez przeſtanku.
5:
Indetonsus, Non tonſus - Nie oſtrzizoni.
6:
Indico, Manifeſto, palam facio, enuntio, detego, demonſtro - Pokazuię.
7:
Indicatus - Obſzaczowani, zaczęnioni.
8:
Index, Qui [...] rem ſecretam ſibi notam enunciat, quique indicium facit - Pokazatel.
9:
Indicium, [...] delatio detectioque criminis facta - Pokazanie, odkriczię, obiawienią.
10:
Indicatio, AEſtimatio alicuius rei, et pretij conſtitutio - Szaczunek, czna.
strona: 526b
1:
Indicatura, AEſtimatio - Zaczenienię.
2:
Indico, Denuncio, ſignifico - Oznaimuię, opowiedam.
3:
Indictus, Denunciatum ſolenniter, promulgatum ſolenni ritu et more - Opowiedzani.
4:
Indictio, [...] tributi vel exactionis genus quod a principibus populo indicitur, hoc eſt imperatur - Dąn, czinſz, ſzaczunek.
5:
Indictiuus, Quod indictum eſt - Oznaimiony.
6:
Indidem, [...] ex eodem loco - Stegoz mieiſcza.
7:
Indifferens, Quod ſua natura neque bonum eſt neque malum - Nie rozazielnznie rozni.
8:
Indifferentia, Similitudo, affinitas, conuenientia - Nie roznosc.
9:
Indifferenter, Indiſcriminatim - Nie rozdzielnie.
strona: 527a
1:
Indigena, Qui eo in loco quem incolit, natus eſt: quaſi inde genitus - Domowy, wnaſzim kraie vrozdoni.
2:
Indigeo, Egeo - Potrzebuię.
3:
Indigens, Egens, tenuis, pauper - Potrzebni.
4:
Indigentia, Inopia, egeſtas - Potrzeba.
5:
Indigus, Egenus, qui indiget - Potrzebni.
6:
Indigeſtus, Confuſus, perturbatus - Nie rozłozoni, pomieſzani.
7:
Indigeſte, Inordinate, compoſite - Mieſzanie.
8:
Indigetes, Dij ex hominibus facti - Bogowie zludzi vczinieni.
9:
Indigito, [...] voco, nomino - Mianuię.
10:
Indignor, grauior fero, ſtomachor, iraſcor, in iram erumpo, indignum puto et non ferendum - Przecziw nomi ieſt, obraza mnie.
11:
Indignans - Za złę maiąci.
12:
Indignans, Qui facile indignatur - Gniewliwi.
13:
Indignatus, Iratus, aeſtuans - Gniewliwi, poruſzoni.
14:
Indignatio, ira - Gniew, poruſzenię.
15:
Indignabundus, Indignans - Gniewliwi, barzo rozgniewani.
16:
Indignus, Non dignus -
strona: 527b
Nie godni.1:
Indignitas, Crudelitas, foeditas, magnitudo mali - Niesłuſznosc.
2:
Indigne, Inhoneſte, praeter dignitatem - Nie prziſtoinię.
3:
Indiligens, Negligens - Nie pilni, niedbałi.
4:
Indiligentia, Negligentia - Niedbalſtwo.
5:
Indiligenter, Negligenter - Niedbalie.
6:
Indipiſco, Aſſequor, adipiſcor- Doſtawąm.
7:
Indeptus - Doſtały.
8:
Indirectus, Incompoſitus, et inornatus - Nie rządni.
9:
Indiſcriminatim, Indiferenter, et ſine diſcrimine - Nie rozdzielnię.
10:
Indiſcretus, Indifferens, indiſtinctus - Nie rozdzielni.
11:
Indisertus, Non diſertus - Nie wimowni.
12:
Indiserte, Sine vlla eloquentia - Nie wimownie.
13:
Indisposite, Inordinate - Nie rządnie.
14:
Indiſsolubilis, Quod diſſolui, ſiue rumpi non poteſt - Nie rozwiązałi.
15:
Indiſsolutus, Colligatus, non ſolutus -
strona: 528a
Związani.1:
Indiſtinctus, Inordinatus, confuſus - Nie rozdzielni.
2:
Indiſtincte, Inordinate, confuſe - Nie rozdzielnię.
3:
Indiſtrictus, Non diſtrictus - Nie obrazony.
4:
Indiuiduus, Quod non poteſt diuidi, vel quod non ſeparatur - Nie rozdzielni.
5:
Indiuisus, Non diuiſum - Nie rozdzieloni.
6:
Indo, Impono, immitto, imprimo - wkładąm, wpuſzcząm.
7:
Inditus - wpuſzczoni.
8:
Indocilis, Qui doceri non poteſt - Trudni do nauki.
9:
Indoctus, Rudis, illiteratus, ſtupidus - Nie vczoni.
10:
Indocte, Imperite - Nie vczenię.
11:
Indoleo, et indoleſco, Valde doleo, vel dolore afficior - Boleię, załoſc mam.
12:
Indolentia, Abſentia doloris - Bez bolenię.
13:
Indoles, [...] in pueris [...] atque adoleſcentibus [...] ſignificatio quaedam futurae probitatis - Nakłonienie zmłodu do dobrego.
14:
Indomitus, Qui domari non poteſt, et miteſcere - Nie vſkromioni, dziki.
15:
Indomabilis, Indomitus, qui domari non poteſt - Nie vſkromioni.
16:
Indormio, [...] in re aliqua dormio -
strona: 528b
Spię naczim.1:
Indotatus, Non dotatus, dote carens, dote caſſus - Nie maieci poſsagu.
2:
Indubito, Diffido, dubito, dubius ſum - wątpię.
3:
Indubitatus, Certus, et de quo dubitari non poteſt - Nie wątpiąci.
4:
Indubitanter, Certo - Bez watpienią.
5:
Induciae, [...] pax, vel potius ceſſatio a bello in certum tempus inter hoſtes pacta - Przimierze na woinie do niektorgo czaſsu.
6:
Induco, [...] introduco- Prziwodzę.
7:
Inductio, Ductus, ſiue ductio - Prziwiedzenie.
8:
Inductus - wwiedzenię.
9:
Indulco, Dulcem facio - Osładząm.
10:
Indulgeo, Obſequor, conſentior, condono, facile concedo - Pobłaząm, przegladąm.
strona: 529a
1:
Indulgens, Mitis, facilis, qui libenter indulget - Pobłazaią̀ci.
2:
Indulgentia, Lenitas, facilitas - Pobłazanię, miekoſc.
3:
Indulgenter, Obſequenter, blande, leniter et cum facilitate - Miękczę, pobłazaiącz.
4:
Induo - Obłoczę.
5:
Indutus, Veſtitus - Odzienię.
6:
Indumentum, Veſtimentum - Odziew, ſzata.
7:
Induro, Durum facere - Zatwardzam.
8:
Indureo, ſiue indureſco, Durus fio - Twardzeię.
9:
Indusium, Genus veſtis quaſi intuſium, quod intus, et mox quod ſupra ſubuculam ſumebatur - Koſzula.
10:
Induſtria, Promptitudo quaedam ingenij, et habilitas ad aliquid faciendum, ars, diligentia - Pilnoſc.
strona: 529b
1:
Induſtrius, Diligens, nauus, aſſiduus, qui multae induſtriae eſt, et prompto ingenio ad aliquid faciendum - Pilni, dbały.
2:
Induſtrie, Ingenioſe - Pelnię.
3:
Induuium, pro cortice arboris, quo ipſa induitur - Kora na drzewie.
4:
Inebrio, Ebrium reddo - Opaiąm.
5:
Inebrior, Ebrius fio - Opiiąm ſie.
6:
Inedia, Abſtinentia a cibo, ieiunium - Głod.
7:
Ineffabilis, Quod effari non poſſis, aut exprimere - Nie wimowni.
8:
Inefficax, Quod virtutem efficiendi non habet - Nie tęgi, nie maiąci moci.
9:
Ineffigiatus, Informe, quod non eſt factum ad aliquam effigiem - Nie wiobrazoni.
10:
Inelaboratus, Illaboratus, nulla arte factus - Nie wirobioni.
11:
Inelegans, Eleganti contrarium - Nie piękni.
12:
Ineleganter - Nie pięknie.
13:
Ineluctabilis, Quod vitari non poteſt, hoc eſt, domari, et luſtra euinci - Nie zwiczięzoni.
14:
Inemendabilis, Quod emendari non poteſt - Nie poprawni.
15:
Inemorior, Immorior, in aliqua re vitam cum morte commuto - Przi niektorei rzeczi vmieram.
16:
Inemptus, Non emptum - Nie kupioni.
17:
Inenarrabilis, Admirabilis, incredibilis, quod dici et verbis exprimi non poteſt - Niewimowni.
18:
Inenarratus, Praeteritus, tacitus, inductus - Nie wiliczoni.
19:
Inenodabilis, Inextricabilis, perplexus, quod ſcilicet enodari et diſſolui non poteſt -
strona: 530a
Trudni do wiłozenią, zamotani, ſekowati.1:
Ineo, Ingredi - wchodzę.
2:
Initus, Coitum ſignificat - Złaczenię pachołka zniewiaſtkąm.
3:
Ineptus, Inappoſitus, importunus - Nickczemni, błazenski, nieſpoſſobni.
4:
Ineptio, Ineptias facio aut dico, quod neque loco, neque tempori, neque rebus, neque perſonis conuenit - Błazenske ſobie poczinąm.
5:
Ineptia, et Ineptitudo - Błazenſtwo.
6:
Inermis, Armis non tectus, nudus - Bez broniei, bez oręza.
7:
Inarmo, Armis ſpoliare - Bron odeimuię.
8:
Inerro, In loco quopiam erro, vagor, diſcurro - Bładzę, błakam ſie.
9:
Inerrans, Non errans, fixus, conſtans, immobilis - Nie błakaięci ſie.
10:
Iners, [...] pro eo qui artem nullam noſſet -
strona: 530b
Nie uczoni, nie vmeiętni. Iners, [...] pro ignauo, ſtupido, et deſide - Te pi niedowczipni.1:
Inertia, [...] artis ignorantiam ſignificat, [...] pro ignauia, ſocordia, deſidia - Nieumieietnosc, leniſtwo.
2:
Ineruditus, Non eruditus, indoctus, illiteratus - Nie vczoni.
3:
Inerudite - Nieumieietnie.
4:
Ineſco, Oblata eſca decipio, fallo, illecebris capio, irretio - Ponętę daię, oſſukuię.
5:
Ineuitabilis, Quod vitari non poteſt - Nie vſtrzezoni.
6:
Inexaturabilis, Inſatiabilis - Nie naſſiczoni.
7:
Inexcogitatus, Quod excogitatum et praemeditatum non eſt, immeditatum, inconſideratum - Nie wimislioni.
8:
Inexcultus, Inornatus, impolitus - Nie przichedozoni.
9:
Inexcusabilis, Quod excuſari non poteſt - Nie ommowni.
10:
Inexercitatus - Nie wiczwiczoni.
11:
Inexhauſtus, Incredibilis, admirabilis, magnus, quod exhauriri non poteſt - Nie przebrani.
12:
Inexorabilis, Implacabilis, qui exorari non poteſt - Nie vproſſoni.
13:
Inexpectatus, Improuiſus - Nie oczekiwani.
14:
Inexperrectus, Non experrectus - Nie oczuczoni.
strona: 531a
1:
Inexpertus, Intentatus - Nie doſwiaczoni.
2:
Inexpiabilis, Quod expiari non poteſt, implacabilis - Nie vbłagani.
3:
Inexplanatus - Nie przeſtronego nie wiprawnego ięzika.
4:
Inexplebilis, Quod expleri non poteſt, inſatiabile - Nie naſſiczoni.
5:
Inexpletus - Nie naſſiczoni, nieodprawioni, nie wipełnioni.
6:
Inexplicabilis, Quod explicari non poteſt - Trudni do wiłozenią.
7:
Inexplicitus, Intricatus, inuolutus, obſcurus, et qui facile explicari non poteſt, perplexus, difficiles explicatus habens - Trudni, zawichrzoni.
8:
Inexploratus - Nie doſwiaczoni.
9:
Inexplorate, ſiue inexplorato, Non explorata re - Nie doſwiadczenię.
10:
Inexpugnabilis, Quod expugnari non poteſt, inſuperabilis, inuincibilis - Nie zwiczięzoni.
11:
Inexputabile, Quod numerari non poteſt - Nie zliczoni.
12:
Inextinctus, Quod non extinguitur - Nie vgaſzoni.
13:
Inextirpabilis, Quod extirpari non poteſt - Nie wikorzenioni.
14:
Inextricabilis, Inſolubilis, quod extricari non poteſt: ſeu vnde quis extricare ſe non poteſt, inexplicabilis - Nie wimotani, trudni do wi kładu, pomieſzani.
15:
Inexuperabilis, Quod ſuperari non poteſt, inſuperabilis - Nie zwiczięzoni.
16:
Infabre, Inartficioſe, inornate, foede, et impolite - Nie wiprawnie, nie miſternie.
17:
Infabricatus, Non fabricatus, impolitus -
strona: 531b
Nie wiprawioni.1:
Infacetus, Inurbanus, ruſticus, qui nihil ſalis habet aut leporis - Nie łagodni, grubi.
2:
Infacetiae, Inurbanitates, et ruſticitates - Gruboſc.
3:
Infacundia, Dicendi imperitia - Nie wimownosć.
4:
Infacundus, Inelegans, nulla dicendi facultate praeditus - Nie wimowni.
5:
Infamis, Qui ob vitium aliquod, aut turpitudinem male audit, aut cui fama eſt parum ſecunda, aut integra - Ten ktori sławe ſtraczieł, nie sławni.
6:
Infamia, Macula, probrum, nota turpitudinis - Zelziwosć, ſrámota.
7:
Infamo, Infamia afficio, ignominiam vel notam inuro - Sramoczę, lzę.
8:
Infamatus - Zelzoni.
9:
Infamiſsime - Sromotnie.
10:
Infandus, Ingens, immenſus, inerrabilis, illicitus, nefandus - Ten ktorego ſie wiliczacz niegodzi, nie wiliczoni.
11:
Infans, [...] qui nondum fari coepit - Dzieczię.
12:
Infantia, AEtas hominis vſque ad annum ſeptimum, quod ad id fere tempus ſatis commode fari non poſſumus - Dzieczinſtwo.
13:
Infantaria - Brzemionna niewiaſtu.
strona: 532a
1:
Infarcio, Impleo, inculco, intrudo - Natikam, nadziewam.
2:
Infatigabilis, Qui non defatigatur, indefatigatus - Nie ſpracowani zmordowani.
3:
Infatuo, Fatuum et ſtultum reddo, mentem alicui aufero, nihil ſapientem aut cogitantem efficio - Błaznem czinię.
4:
Infauorabilis, cui fauor detrahendus, fauore indignus - Laſki niegodni.
5:
Infauſtus, Infoelix, infortunatus - Nie ſzczęſni.
6:
Infectus, [...] non factus - Nie vczinioni, nie wigotowani.
7:
Infensus, Iratus, male alicui cupiens - Obrazoni, nienawidząci, rozgniewani.
8:
Infense, Inimice - Zgniewem.
9:
Infenſo, Infeſtus et inimicus ſum - Barzo ſie gniewam.
10:
Infer, [...] infra ſicut ſuper- Odeſpod.
11:
Inferiae, Sacrificia, quae inferis ſoluuntur - Ofiari za vmarłe.
12:
Infernas, Ex loco inferiore - Szpotku.
13:
Infernus - Piekło. Pro inferorum loco
14:
Inferne - Odeſpod.
15:
Infernalis - Piekielni.
16:
Infero, Intro porto, inueho, introduco - wnoſzę.
strona: 532b
1:
Inferus, Quod eſt infra - Spodni, dolni.
2:
Inferi, Manes, dij inferni - Piekielni.
3:
Inferior - Prawiena ſpotku.
4:
Inferius - Dalei na ſpotku.
5:
Infimus - Nanizſzi.
6:
Infimates, [...] qui ex infima plebe ſunt - Ludzie podleiſzy.
7:
Infimo, Deprimo, infimum reddo - Zniząm.
8:
Inferueo, ſiue, Inferueſco, Ferueo, caleo, incaleſco - warzę.
9:
Inferuefacio, Calefacio - Zwarząm.
10:
Infeſtiuus, Infacetus, iniucucndus, ſine ſale et lepore, inurbanus, ruſticus - Nie zartowni, nie wdzieczni.
11:
Infeſtus, Infenſus, iratus, inimicus, male cupiens - Przecziwni, ſzkodliwy, nie prziiazliwi.
12:
Infeſto, Diuexo, moleſto, moleſtiam exhibeo - Vſzkadząm, pſuie.
strona: 533a
1:
Infeſte, Noxie - Nie prziaczielsko.
2:
Infibulo - wſtegami zauie zuię, zaccziegąm.
3:
Inficio, Tingo, imbuo - Oma czuię, farbuię.
4:
Inficio [...] vitio, maculo, conſpurco, corrumpo - Pomazuię, ſmockocze.
5:
Infectus, Tinctus, maculatus, veneno mixtus, venenatus - Iadu napoioni, vfarbowani, namoczoni.
6:
Infectus, Tinctura - Farba.
7:
Infectores, Tinctores - Farbierze.
8:
Inficior, Nego, abnego - Przę.
9:
Inficias, vt Hic inficias iturus eſt, hoc eſt negabit - Przę ſie.
10:
Inficialis - Sporni.
11:
Inficiator, Qui negat - Przaci ſie, łgarz.
12:
Inficiatio, Negatio - Odmowanie, łez.
13:
Infidus, Non fidus, perfidus, ſine fide, cui non eſt fidendum - Nie wiernik.
14:
Infidelis, Qui promiſſis non ſtat, nec fidem promiſſam exoluit, atque eam adeo violat - Nie wierni.
15:
Infidelitas, Fides violata, perfidia - Nie wiernoſcz.
16:
Infideliter, Perfide - Nie wiernie.
17:
Infigo, Intus figo - wtikam.
18:
Infixus, Defixus, inſitus, inuſtus, haerens in alieno, penitus inſidens, quod nullo euelli modo poſſit - wetknioni.
strona: 533b
1:
Infindo, Findendo incido - łupąm.
2:
Infinitus, Indefinitus, immenſus - Nie zkonczoni, bez koncza.
3:
Infinite, Indeſinenter, ſine modo, extra modum - Nie zkonczenię.
4:
Infinibilis, Infinitus - Konca niemaiaci.
5:
Infinitas, Perpetuitas - wiecznosc, nie skonczenie.
6:
Infirmus, Non firmus, imbecillis, debilis, languidus - Chori, słabi.
7:
Infirmitas, Inualiditas, [...] debilitas - Choroba, słabosc.
8:
Infirmo, debilito, infirmum reddo, refuto, imminuo, refello - Osłabiąm.
9:
Infirmatus, Debilitatus - Osłabiałi.
10:
Infirmatio, Confutatio, refutatio - Osłabienię.
11:
Infirme, Debiliter, languide - Słabo.
12:
Infit, [...] incipit - Poczina mowic.
13:
Inflammo, Incendo, accendo - zapaliąm, zazegam.
14:
Inflammatio - Zaznienię.
15:
Inflecto, Curuo, flecto - Nachiląm.
16:
Inflexus, Incuruus, incuruatus - Nachiloni, nagieti.
17:
Inflexus, Inflexio, ipſe inflectendi actus - Nachilenię, nagieczię.
strona: 534a
1:
Inflexibilis, Quod inflecti non poteſt - Niegibki.
2:
Infligo, Ictum infero, incutio - Vderzą́m, zaczinam.
3:
Inflo, Turgefacio - Nadimam.
4:
Inflatus animus, Superbus, elatus, magnus, inuictus - Nadęti, pyſzni.
5:
Inflatus, Ipſe inflandi actus, inſtinctus, afflatus - Nadętoſc.
6:
Influo, Illabor, intro fluo - wcziekąm.
7:
Influentia - wczieczenię.
8:
Infodio, Humi defodio, terra obruo - wkopuię.
9:
Infoecundus, Sterilis, minime foecundus - Nie płodni, iałowi.
10:
Infoecunditas, Sterilitas - Nieurodzai.
11:
Infoelix, [...] infortunatus, miſer - Nie ſzczeſliwy.
12:
Infoelicitas, [...] Aduerſa vel incommoda fortuna, calamitas, miſeria, egeſtas - Nie ſzczęſczię, nędza.
13:
Infoeliciter, [...] Infortunate, miſere, calamitioſe - Nie ſzczeſliwie, nie fortunnie.
14:
Infoelicito, [...] Infoelicem et miſerum facio - Nieſzczęſnim czinię.
15:
Informis, ſine forma, deformis - Szpetni.
16:
Informo, [...] primam illam, et rudem operi alicui formam inducere, fingere, formare - Riſsuię, formedaię.
strona: 534b
1:
Informatio, [...] prima illa et rudis forma, quae ab artifice operi alicui inducitur - Kſztałtu zadanię, obriſſowanię.
2:
Inforo, In foro traducere, fori fabulam facere: ſicut incomitiare, per comitium diuulgare - Po rinku roznoſzę.
3:
Inforo [...] intus foro - Prziwiertuię.
4:
Infortunatus, Infoelix, miſer, calamitoſus, aerumnoſus - Nie ſzczeni.
5:
Infortunium, Infoelicitas, calamitas, aerumna - Nie ſzczesczię.
6:
Infra - Na dolie.
7:
Infractus, [...] fractus - Przełomioni.
8:
Infractus [...] pro non fracto, confirmato, conſtanti et inuicto - Nie przełomioni, ſtały.
9:
Infractio, Fractio, ruptura, corruptio - Przełomienię.
10:
Infraeno, [...] equis fraena impono - Na vzdę poimuię, ouzdząm.
11:
Infraenatus, Non fraenatus - Nie ouzdani.
12:
Infraenus, et Infraenis, Non fraenatus - Bez vzdi.
13:
Infragilis, Firmus et validus - Nie vłomiſti.
14:
Infremo, Fremo, hoc eſt, murmure indignationem oſtendo - Od iadu zgrzitam, roziadłem ſie.
strona: 535a
1:
Infrendeo, Dentes iraſcendo quatio, et inuicem collido, dentibus ſtrideo - Zgrzitam.
2:
Infrequens, Parum frequentatus - Nie częſti.
3:
Infrequentia, Raritas, et paucitas - Rzatkosc̀.
4:
Infrico, Frico, et fricando contundo, vel illino - Naczierąm.
5:
Infrigo, Simul frigo - Smazę.
6:
Infringo, Frango, corrumpo - Przełamuię.
7:
Infrio, Rem friatam et comminutam rei alicui intereo - Przeczierąm, przeſiewąm.
8:
Infructuosus, Quod non fert fructum, inutilis - Nie poziteczni.
9:
Infrunitus - Nieuk. [...] pro ſtolido et inſipiente.
10:
Infuco, Fuco, tingo: [...] tego, diſſimulo - Nabarwiąm, oſzukuię.
11:
Infula, Faſcia [...] in modum diadematis [...] a quo dependent vittae ab vtraque parte - Infuła, rantuch rozpuſzczoni.
12:
Infulatus, Infula ornatus - Maiąci zawieſzoną̀ binde.
13:
Infulcio, [...] ingerere - wtracąm.
14:
Infulgens, Fulgens, reſplendens - łsnęciſie.
15:
Infumo, In fumo ſicco, ſicut Inſolo, ad ſolem ſicco - wdimie ſuſzę wedzę.
16:
Infumibulum, Spiraculum per quod fumus exit - Kadzielnica, komin.
17:
Infundo, Introfundo - Naliewąm.
18:
Infusio, Infundendi actus - Nalianię.
19:
Infundibulum, Inſtrumentum quo in vaſa liquores infundimus -
strona: 535b
Leik.1:
Infurnibulum, Pala qua Panes in furno diſponuntur - łopata chlebową.
2:
Infuſco, Fuſcum reddo - Poczerniam.
3:
Infuſcus, Fuſcus - Poczernioni.
4:
Ingelabilis, Quod non gelatur - Nie zamarzaiąci.
5:
Ingemino, Gemino, aut frequenter gemino - Powtarząm.
6:
Ingemo, Vehementer gemo, et grauiter fero - wzdichąm.
7:
Ingenero, Ingigno, gignendo infero, indo - wrądząm.
8:
Ingeniculari, [...] genu flectere - Kłaniam ſie.
9:
Ingenium, [...] natura [...] cuique ingenita, indoles - Dowczip wrodzoni.
10:
Ingeniosus, Acutus, cautus, bona indole praeditus - Dowczipni.
11:
Ingeniose, Subtiliter et acute - Dowczipnie.
12:
Ingens, Magnus et immenſus - Barzow ielki.
13:
Ingenuus, Qui in libertate natus eſt - Sliachetni.
strona: 536a
1:
Ingenuitas, Libertas, nobilitas, honeſtas - Sliachetne przirodzenię.
2:
Ingenue, Libere et ſimpliciter - Poccziwię, ſliachetnię.
3:
Ingenuatus, Ingenuis moribus dotatus - Sliachetnimi ozdobioni obiczaiami.
4:
Ingero, Infero, importo, iniicio, immitto - wnoſzę, wpuſzcząm.
5:
Ingeſtum, Quod violenter oblatum eſt - wtraconi.
6:
Ingeſtabilis, Quod geſtari non poteſt - Nie noſiſti.
7:
Ingigno, Inter gignendum infero, ingenero - wradząm.
8:
Ingitas, quaſi indigitas, id eſt paupertas - Vboſtwo, niedoſtatek.
9:
Inglomero, Accumulo, coaceruo, et veluti in glomi formam inuoluo - Zwiiąm.
10:
Inglorius, Qui nullam laudem aut gloriam ſua virtute, aut fortitudine conſequutus eſt et veluti ignobilis - Nie słąwni.
11:
Ingluuies, Inſatiabilis, voracitas - Obzarſtwo.
12:
Ingrandeſco, Augeor, grandior fio, creſco, ſuccreſco - wielkim, ſie ſtawam, rozraſtam ſie.
13:
Ingratus, Iniucundus, non gratus, non acceptus - Nie wdzieczni, nie mieły.
14:
Ingrate - Nie wdzecznię.
strona: 536b
1:
IugratisIngratis, Inuite, ingrato animo - Nie chetliwie.
2:
Ingrauo, Exaggero et grauis facio - Obcziazęm.
3:
Ingraueſco, Grauior et moleſtior fio - Cziezſzim ſie ſtaię, czięzeię.
4:
Ingredior, Introeo - wchodzę.
5:
Ingreſsio, Actus ipſe ingrediendi - wſtapienię.
6:
Ingreſsus, Inceſſus, ambulatio - wſtapienię, wchod.
7:
Ingruo, [...] confertim et cum clamore impetum facio, more gruum qui non niſi magno agmine et vehementi clangore volitant, irruo, incurro, incurſionem facio - Zokrzikiem y zzgiełkiem wpadąm.
8:
Inguina - Czeſcz twego cziała wedle wſtidu lamiego.
9:
Ingurgito, Auidius gulam infercio, cibo aut potu intemperanter me obruo - łakomie połikąm, obzeram ſie.
10:
Inguſtabilis, Quod guſtari non poteſt - Ten ktorego koſtowacz nie ſmiem.
11:
Inguſtatus, [...] non guſtatus - Nie vkuſzoni, nie koſztowani.
12:
Inhabilis, Ineptus, incompoſitus, non habilis - Nie ſpoſſobni.
13:
Inhabito, In loco aliquo habito - Przemieſzkuię.
14:
Inhabitabilis, Quod habitari non poteſt, incultus, infrequentatus - Nie omi eſzkani, puſty.
15:
Inhaereo, Ad rem aliquam haereo, vel affixus ſum - Prziwiſnalem, trzmam ſie.
strona: 537a
1:
Inhaereſco, Adhaereo, affigor - Przidzierzam ſie, trzimą́mſie.
2:
Inhalo, Halitum inſpiro, inflo, afflo - Wthchnąłem.
3:
Inhibeo, Contineo, retineo, impedio - Zawcziagąm.
4:
Inhio, [...] qui aperto ore, linguaque exerta cibum appetere - Ziewąm.
5:
Inhiatio, magna auiditas - Pozadliwosc̀ wielka.
6:
Inhoneſtus, Turpis, foedus, vilis, inglorius - Nie pocziwi.
7:
Inhoneſtas, deformitas, turpitudo - Spetnosc.
8:
Inhoneſtamentum, dehoneſtamentum, dedecus - Zelziwosc̀.
9:
Inhoneſte, Turpiter - Nie pocziwię.
10:
Inhoneſto, Dedecoro - Srąmoce.
11:
Inhonoratus - Nie vc̀zony.
12:
Inhonorus, Qui ignobilis eſt, et ſine honore - Nie pocziwi.
13:
Inhorreo, Horridus ſum - Zdriſgąm śie.
14:
Inhoſpitus, Quod hoſpitio aptum non eſt, aut commodum - Mieſcze do mieſzkanią niebies piecznę, puſtinią.
15:
Inhoſpitalis, Qui nullos recipit hoſpites, inhoſpitus - Nie ludski wdomnieprzimuiąci.
16:
Inhoſpitalitas - Nie ludskosc̀ do prziięczią czudzich ludzi wdom.
17:
Inhumanus, Crudelis, humanitatis expers, et vitae communis ignarus -
strona: 537b
Nie ludski, ſrogy.1:
Inhumane, Inciuiliter, duriter, et contra legem humanitatis - Nie ludsko, ſrodze.
2:
Inhumanitas, Crudelitas, inciuilitas - Srogosc.
3:
Inhumo, Humo intego, terra obruo, ſepelio - Pogrzebąm.
4:
Inhumatus, Inſepultus - Nie pogrzebioni.
5:
Inibi, [...] intus ibi, vel in eo ipſo loco - Tamze.
6:
Iniicio, [...] intro iacio, immitto - Wrzucząm.
7:
Iniectus, Iniectio - Wrzuczenię.
8:
Inimicus, Aduerſarius, hoſtis - Nie prziiacziel.
9:
Inimicus, Infeſtus, malus, contrarius - Nie prziiaczielski.
10:
Inimicitia - Nie prziiazn.
11:
Inimico, Inimicum facio - Nie prziiazn ſtroię.
12:
Inimicor, Inimicitias exerceo - Nie prziiazni nabiwam.
13:
Inimice, Hoſtiliter, auerſo animo, et contrario - Nie prziiaczielskię.
strona: 538a
1:
Inimitabilis, Quod nemo facile queat imitari - Trudny do naſliadowania.
2:
Ininde, Ex eo loco - Zſtąd.
3:
Iniquus, [...] inaequalis, hoc eſt, non planus - Nie rowni.
4:
Iniquus [...] de hominibus parum aequis, aut fauentibus, minimeque indulgentibus ſuis, quique totius aequitatis ſunt expertes - Nie słuſzni.
5:
Iniquitas, Iniuſtitia, iniuria - Nie słuſznosc̀.
6:
Inique, Iniuſte - Nie słuſznię.
7:
Initium, Coeptum - Początek.
8:
Initio, Sacris imbuo, inauguro - Poświęcząm.
9:
Iniucundus, Inſuauis, triſtis, moleſtus - Nie wdzięczni.
10:
Iniucunde, Inſuauiter - Nie wdzięcznie.
11:
Iniucunditas - Nie wdzięcznosc̀.
12:
Iniudicatus, Non iudicatus, indemnatus - Nie potępioni.
13:
Iniuges hoſtiae, [...] quae nunquam domitae, aut iugo ſubditae fuerant - Pod iarzmem nie biwałi.
14:
Iniungo, Impono, mando, praecipio - Zliecząm.
strona: 538b
1:
Iniuratus, Qui non iurauit - Nie prziſiegłi.
2:
Iniuria, Iniquitas, [...] quod non iure fiat - Krziwda.
3:
Iniuriosus, Qui iniuriam infert, iniquus, iniuſtus - Nie ſprawiedliwi, vkrziwdzaiąci
4:
Iniuriose - Nie słuſznie, skrziwdąm.
5:
Iniurius, Iniurioſus, iniquus - Nie słuſzni.
6:
Iniuſſus, Non iuſſus - Sam przes ſię domislni.
7:
Iniuſſus - Dobrowolni.
8:
Iniuſtus, Non iuſtus, iniquus, improbus, iniurioſus - Nieſprawiedliwi.
9:
Iniuſte, Inique, iniuriose - Nie ſprawiedliwie.
10:
Iniuſtitia, Iniquitas, iniuria, malicia - Nie ſprawiedliwósc.
11:
Innaſcor, Naſcendo inferor - Wradząm ſie.
12:
Innato, Intus nato - Płiwąm.
13:
Innauigabilis, Vbi quis nauigare non poteſt - Gdzie łodzią nieiezdzą, nie pławni.
14:
Innecto, Colligare, circumligare - Wtikam.
15:
Innitor, Inhaereo, incumbo, inſiſto, inclino - Podpierąm ſie.
strona: 539a
1:
Inno, [...] intus no - Płiwąm.
2:
Innabilis, Innauigabilis - Gdzie niepłiwaią.
3:
Innocens, Innoxius, inculpatus, a crimine alienus - Nie winni.
4:
Innocentia, Integritas - Nie winnosc.
5:
Innocenter, Innoxie, ſine noxa - Nie winnie.
6:
Innocuus, Is qui non nocet - Nie winni.
7:
Innominabilis, Non nominandus - Nie mianowiti.
8:
Innoteſco, Non fio, inclareſco - Znaiomin ſie ſtaię.
9:
Innouo, Nouum facio, nouam rationem ſuſcito, nouum morem vel conſuetudinem in Rempublicam induco - Wznawiam.
10:
Innoxius, Innocens, culpa carens, inculpatus, ſeu in qui nemini nocet - Nie ſzkodni.
11:
Innubilus, Clarus, ſerenus - Nie mrocziſti, iaſni.
12:
Innubis, Sine nubibus - Nie cziemni, nie obłocziſti.
13:
Innubo, Imus nubo, nubendo familiam alienam intro - Wſtępuię przez małzenſtwo wdom, za mąż idę.
14:
Innuba, Quae nunquam nupſit - Ktorą męza nigdi nie miała, panna.
15:
Innuptus, Non nuptus - Nie ozęnioni.
16:
Innumerabilis, Quod numerari non poteſt, innumerus - Nie żliczoni.
17:
Innumerabilitas, Infinitas - Nie zliczęnię.
strona: 539b
1:
Innuo, Signo capitis voluntatem oſtendo - Zkiwąm.
2:
Innutrio, In loco aliquo nutrio - Zywię.
3:
Inoblitus, perpetuo memor - Nie zapomnioni.
4:
Inobrutus, Non obrutus - Nie narzuczony, nienakriti.
5:
Inobſcuro, Obſcurum reddo, tenebras offundo - Zaczmiewąm.
6:
Inobsequens, Inobediens, refractarius, repugnans - Nie posłuſzni.
7:
Inobſeruatus, Non obſeruatus - Nie obaczoni.
8:
Inobseruabilis, Quod obſeruari non poteſt - Trudnido oppatrzenią.
9:
Inocciduus, Non occiduus - Wieczni, nie zachodząci.
10:
Inocco, Cooperio, occando obruo - Zawłacząm.
11:
Inoculo, Oculum vnius arboris alteri adhibeo, ſeu oculum in arbore aperio - Wſzczepiąm.
12:
Inoculatio - Wſzczepienię.
13:
Inodorus, Quod eſt ſine odore - Nie pąchniąci.
14:
Inodoro, Odore inficio, odorem indo - Zapąch czinie.
15:
Inoffensus, Quod non offenditur - Nie obrazoni.
16:
Inofficiosus, Qui facit contra officium, vel qui nullum officium praeſtat amico, vel quod eſt factum contra officium - Nie posłuſzni, vrzędu nie pilnuiąci.
17:
Inoleſco, Superincreſco - Wraſtąm.
strona: 540a
1:
Inominatus, Male ominatus, infoelix - Nie ſzczęsni.
2:
Inominalis, Inominatus - Nie mianowani.
3:
Inopaco, Opacum reddo et obſcurum - Zaczieniąm, zaczmiewam.
4:
Inopertus, vt inoperto capite, id eſt, inuerecunde - Nie zakriti.
5:
Inopinans, [...] incautus, improuidus, cuique aliquid accidit praeter opinionem - Nie ſpodziałi.
6:
Inopinanter, Subito, et praeter expectationem, ex improuiſo, inopinato - Nie ſpodzialie.
7:
Inopinatus, Improuiſum, quod praeter ſpem et opinionem euenit - Nie ſpodzięwani.
8:
Inopinate, et inopinato, [...] praeter ſpem - Nie ſpodziąlie.
9:
Inopinabilis, Quod quis nunquam exiſtimaſſet futurum - Nigdi nieſpodziewały.
10:
Inopinus, Inopinatus - Nie ſpodziałi.
11:
Inopportunus, Importunus, moleſtus - Nie wcżeſni, przecziwni.
12:
Inops, Pauper, egens, tenuis, miſer - Vbogi, vcziskły.
13:
Inopia, Egeſtas, indigentia, paupertas, miſeria - Vboſtwo, nędza.
14:
Inopiosus, Sine ſpe - Bez wspomozenią.
15:
Inora, [...] ſine ore, ore carentia - Bezuſty.
16:
Inoratus, Non oratus, inexpoſitus, inenarratus - Nie wiłożoni.
17:
Inordinatus, Incomptus, confuſus, perturbatus - Nie rządni.
18:
Inorior - Poczinąm.
19:
Inornatus - Nie chędogi, nie ozdobnie.
20:
Inornate -
strona: 540b
Nie ozdob nię.1:
Impoſterum, Deinceps - Na potim.
2:
Inprimis, [...] ante omnes, vel ante omnia, praecipue, prae caeteris - Wprzod, oſsobliwię.
3:
Inquantum, Tantum quantum - Tak wielie iako.
4:
Inquies, [...] Inquietus, Quod caret quiete - Nie ſpokoinosc.
5:
Inquies, Inquietudo, ſollicitudo - Nie pokoi.
6:
Inquieto, Turbo, quietem agere non permitto - Przeſzkadząm, burze.
7:
Inquietudo, Turba, priuatio quietis - Nie pokoi.
8:
Inquietatus, Moleſtatus, turbatus - Nie ſpokoini.
9:
Inquietus - Nie ſpokoini.
10:
Inquietatio - Przeſzkadzanię.
11:
Inquietiſsimus - Barzo nie ſpokoini.
12:
Inquilinus, Qui in alieno et priuato habitat: proprie tamen in conducto - Wnaiemnim mieſzkaiąci, naiemnik.
13:
Inquino, Maculo, deturpo, conſpurco, foedo, contamino - Pomazuię.
14:
Inquinatus, Foedatus, contaminatus, pollutus - Pomazani.
15:
Inquinate, Sordide, turpiter - Szkaradzię.
16:
Inquinamentum, Sordes et immunditia - Szkaradosc, nieczistosc.
17:
Inquio, Dico, aio, affirmo - Mowię.
18:
Inquiro, Inueſtigo, exquiro, expiſcor, percontor: quaſi intus quaero -
strona: 541a
Wiwiaduię ſie.1:
Inquisitio, Inueſtigatio - Wiwiadowanię, wibadiwanię.
2:
Inquisitor, Qui inueſtigat - Wibadiwacz.
3:
Inrecogitatio, incogitantia, ſiue inconſiderantia - Nie rozmisł.
4:
Insalubris, Minime ſanus - Niezdrowi.
5:
Insalutatus, Non ſalutatus - Nie pozdrowioni.
6:
Insanabilis, Incurabilis, quod ſanari non poteſt - Nie vlieczoni.
7:
Insanus, Stultus, et mente non bene conſtitutus - Szaloni, błazen.
8:
Insane, Vehementer - Szałenię.
9:
Insania, Dementia, ſtultitia - Szalienſtwo.
10:
Insanio, [...] furere, vel inſanum eſſe - Szaleię.
11:
Insanitas, Inſania - Szalenſtwo.
12:
Insatiabilis, Inſaturabilis, inexaturabilis, quod ſatiari non poteſt - Nie nakarnie.
13:
Insatiabiliter - Nie nakarmioui.
14:
Insatiuus, Quod non ſeritur, quod ſponte prouenit - Nie ſiąni.
15:
Insaturabilis, Inſatiabilis, quod ſaturari non poteſt - Nie naſsiczoni.
16:
Insaturabiliter - Nie naſsiczenie.
17:
Inſcendo, Aſcendo, conſcendo, ſupra ſcando - Wſtępuię.
18:
Inſciens, Ignarus - Niewiadomi.
strona: 541b
1:
Inſcientia, Ignorantia, inſcitia - Nie wiadomosc.
2:
Inſcienter, Inſcite, inepte, indocte - Nie wiadomię.
3:
Inſcitus, Inelegans, et male compoſitus - Głupi, nieumieierni.
4:
Inſcite, Imperite, incompte, impolite, ineleganter, inepte, indocte - Nie vmieietnię, nie pięknię,
5:
Inſcitia, Ignorantia, imprudentia, inſcientia - Nieumieiętnosc.
6:
Inſcius, Neſcius, imprudens, non ſciens - Nie vmieiętni.
7:
Inſcribo, Libro vel alij alicui rei nomen literas indo, impono, titulum addo - Wpiſsuię.
8:
Inſcriptus, Non ſcriptus, in ſcripta non relatus - Nie wpiſzani.
9:
Inſcriptum, Breue quoddam in chartula ſcriptum - Czedułka.
10:
Inſcriptio, Titulus, nota - Nąpis.
11:
Inſculpo, Incido, indo - Wirzezuię.
12:
Inseco, Seco, ſiue intus ſeco - Nasiekuię, narzinąm.
13:
Insecta, Animalcula [...] partim terreſtria, [...] partim volucria - Wſzeliakie robacztwo, iako muchi krwie wſobie niemaiące.
14:
Insecabilis, indiuiduum, quod ſecari ac diuidi non poteſt - Ten ktori nie moze bic na ſztuczki rozdzieloni, nierozdzielni.
15:
Inſicia, Obſonij genus [...], ex inſecta carne confectum - Bigos.
strona: 542a
1:
Insedatus, Non ſedatus, turbulentus, commotus, implacatus, impacatus - Nie ſpokoini.
2:
Insedabilis, Quod ſedari non poteſt - Nie vbłagani.
3:
Inſemino, Inſero, implanto - Wſiewąm.
4:
Inseneſco, Immoror et quaſi in aliqua re aetatem conſumo - Grzibieię wſprawach.
5:
Insensibilis, Quod ſub ſenſum cadere non poteſt - Nie vczuti.
6:
Inseparabiliter - Nie rozłaczenię.
7:
Insepultus, Non ſepultus, inhumatus, indefletus - Nie pogrzebioni.
8:
Insequor, Sequor, ſubſequor - Naśłiaduię.
9:
Insequens, Conſequens, ſequens, cohaerens - Naśliaduięci.
10:
Insequenter, [...] inconſequenter - Nie wiedno podrugim.
11:
Insector, Inſequor, perſequor - Bieżacz gonię, ſczigąm.
12:
Insectatio, Criminatio, obtrectatio - Przenaśliadowanie.
13:
Insectatus - Sczigani.
14:
Insero, immitoimmitto, impono, immiſceo - Wſzczepiąm, wtikąm.
15:
Insitum, Surculus qui inſeritur - Latorsldo ſzczepienią.
16:
Insitus, Innatus, ingenitus, ingeneratus -
strona: 542b
Wrodzoni.1:
Insitus, Inſitio - Wſzczepioni.
2:
Insitio, Inſerendi actus - Wſzczepianię.
3:
Insitor, Qui inſerit - Szczepnik.
4:
Insititium, Quod inſeri poteſt, quod inſitum eſt, et non natura innatum, aliunde aſcitum - Czo moze bic ſzczepiono.
5:
Insitiuus, Inſititius, quod naturale non eſt - Zinąd przipadłi.
6:
Inserto - Wſterkuię, wtikąm.
7:
Inserpo, Serpo, et obrepo, leniter inuado - Wczołguię ſie, wkradam.
8:
Inseruio, Obſequor alicui, ſeruitium praeſto, colo - Słuzę.
9:
Insibilo, Sibilo, ſpiro, ſibilum emitto - Szwiſzczę.
10:
Insiccatus, Non ſiccatus - Nie ſuchi.
11:
Insideo, In re aliqua ſiue ſuper rem ſedeo, inhaereo, inſiſto - Naſiadąm. ¶ Insideo [...] locum aliquem occupo ad intercipiendum aliquem - Oſiadam. ¶ Insideo [...] obſidere - Obliegam.
12:
Insideri - Zalięzonim bic.
13:
Insidiae, Technae, artes, fallaciae - Zdrada, podchwiczenie, chitrosc.
14:
Insidior, Inſidias tendo - Nazdradzie ieſtem.
15:
Insidiator, Qui tendit inſidias - Podchwitacz, chitrek.
16:
Insidiosus, Qui ſaepe inſidiatur, plenus inſidiis, fallax - Zdradliwi.
17:
Insidiose, Cum inſidiis, fallaciter, fraudulenter - Zdradliwie, chitrze.
18:
Insido, [...] inſideo -
strona: 543a
Naſiadąm.1:
Insignis, Eximius, egregius: et proprie in quo aliqua ſunt ſigna, quibus ab aliis diſcernitur - Znaczni, znamieniti, oſsobliwi.
2:
Insignia, Notae, ſigna - Herb, znak.
3:
Insignio, Signis noto, ſeu diſtinguo - Znaczę.
4:
Insignitus, [...] inſignis - Naznaczoni.
5:
Insignite, Inſigniter, eximie - Oſsobliwie, znamieniczię.
6:
Insigniter - Znamieniczie.
7:
Insile, [...] ſuſpendiculum, vel perpendiculum, quod telam demiſſam examinat - Podnozek tkalski, zawiaſsa tkalska.
8:
Insilio, Saltu ingredior, vel ſuper aliquid ſalio, conſcendo, ineo - Wskakuię.
9:
Insimul, [...] vna - Weſpoł.
10:
Insimulo, Accuſo, crimen ingero - Winnuię.
11:
Insimulatio, [...] falſi vel veri criminis incuſatio - Winnowanię, oskarzenię.
12:
Insinuo, In notitiam alicuius adduco, latenter introduco - Wtracząmſie, wkradąmſie, właſzamſie.
strona: 543b
1:
Insinuatus, Inflexus, complicatus, compreſſus - Skreconi, złozoni.
2:
Insinuatio, Obſcura et latens auditoris conciliatio - Właſzenie ſie.
3:
Insipidus, Iniucundus, inſuauis, ſine ſapore - Nie ſmaczni.
4:
Insipiens, Non ſapiens, ſtultus, imprudens, - Głupi, cziuła.
5:
Insipientia, Imprudentia, dementia - Głupſtwo.
6:
Insipienter, Imprudenter, ſtulte, temere - Głupię.
7:
Insipo, [...] iniicere - Wrzucam.
8:
Insiſto, [...] in re aliqua conſiſto - Stoię.
9:
Inſtitio - Zaſtanowianię, hamowanię.
10:
Insitium, Pulmenti genus, ex inſectis et minutatim tritis carnibus confectum - Siekaninka.
11:
Insociabilis, Quod coniungi non poteſt - Nie łeczisſti, nie towarziski.
12:
Insolabiliter, Sine conſolatione - Nie poczieſznie.
13:
Insolens, Inſuetus et inſolitus - Rzą́tki, nie częſti. ¶ Insolens [...] pro ſuperbo et arrogante, quem praeſumptuoſum dicere ſolemus - Hardi, pyſzni.
strona: 544a
1:
Insolentia, inſuetudo, res non conſueta aut ſolita - Nie zwykłosc, niezwiczai. ¶ Insolentia [...] arrogantia, ſuperbia - Pycha, nadętosc.
2:
Insolenter, Arroganter et ſuperbe - Nadęczie pyſznię.
3:
Insolidum, ſiue Inſolido, Integre - Czalię.
4:
Insolitus, Non ſuetus, inſolens, inaſſuetus - Nie zwikły.
5:
Insolite, Praeter conſuetudinem - Nie zwiczainie.
6:
Insolo, Ad ſolem ſicco - Suſzę na słoncu.
7:
Insolatus, In ſole, ſeu ad ſolem ſiccatus, aut calefactus - Nasłonce wiłozoni.
8:
Insolubilis, Quod ſolui non poteſt - Nie rozwieżiſty.
9:
Insolubiliter - Nie rozwiazanie, nie rozłaczenie.
10:
Insolutum, [...] aliquid accipere in ſatisfactionem, aut certe deductionem rei debitae - wzięczie bez zapłati.
11:
Insomnium, [...] quod in ſomno videmus - Snienie wſpaniu.
12:
Insomnis, Peruigil - Czuini, nie ſpiąci.
13:
Insomnia, Vigilia - Czuinoſc.
14:
Insomniosus, Qui multum ſomniat - Ten ktori częſte ſni miewa.
15:
Insons, Innocens, qui extra culpam eſt - Niewinni.
16:
Insono, Sono - Trąbię.
17:
Insonus, Quod eſt nullo ſono et ſtrepitu - Nie kłapiaiąci.
18:
Insopitus, Inſomnis, peruigil - Nie vſpiąni.
strona: 544b
1:
Insortitus - Nie ziskuiąci przez los.
2:
Inſperans, Non ſperans, non expectans, imprudens - Nie ſpodziałi.
3:
Ex inſperato, Praeter ſpem et opinionem - Nie ſpodzialie.
4:
Inſperatus, Inexpectatus - Nie ſpodziąły.
5:
Inſperabilis, Quod vix ſperari potuiſſet - Nie ſpodziewałi.
6:
Inſpergo, Sparſim infundo - Pokrapiąm.
7:
Inſpicio, Aſpicio, intueor, ac penitus cognoſco - Wględuię.
8:
Inſpectio, Diligens rei alicuius conſideratio - Pilnie weirzenię, obaczenię.
9:
Inſpecto, Continue ſiue attente intueor - Vſtawnie nagliadąm.
10:
Inſpico, In modum ſpicae vel ſpici acuo - Zazpicząm.
11:
Inſpiro, Afflo, perflo - Wionał, ziewnał.
12:
Inſpiratio - Wtchnienię.
13:
Inſpoliatus, Non ſpoliatus - Nie obrani, nie wiplundrowani.
14:
Inſpuo, Super aliquid ſpuo, conſpuo - Poplwałem.
15:
Inſputo - Vſtawnie pluię.
16:
Inſtabilis, Inconſtans, varius, volubilis, mutabilis - Nie vſtawni, odmienni.
17:
Inſtabilitas, Inconſtantia, varietas, mutabilitas - Odmiana.
18:
Inſtans - Nadchodząci.
strona: 545a
1:
Inſtanter, Sedulo, perſeueranter - Bez przeſtanią.
2:
Inſtantia, Sedulitas, aſſiduitas, et continua intentio - Vſtawnoſcz, pilnoſcz.
3:
Inſtar - Iakobi, rownię.
4:
Inſtauro, Integro, reficio, in priſtinum ſtatum reſtituo, renouo - Odnąwiąm.
5:
Inſtauratio, Refectio, reſtitutio - Odnowienię.
6:
Inſterno, Superſterno, operio, ſuperextendo - Nakriwam.
7:
Inſtratus, Ornatus, ſtratus - Nakriti.
8:
Inſtratum, Operimentum, ſtragulum, quicquid inſternitur - Nakriczię, naſtołka.
9:
Inſtragulum, Stragulum - Deka.
10:
Inſtigo, Pungo, ſtimulo, excito, adhortor- Poduſzcząm.
11:
Inſtigatio, Inſtigandi actus - Poduſzczanię.
strona: 545b
1:
Inſtigatrix, Quae inſtigat - Ta ktora podzegu.
2:
Inſtillo, Guttatim infundo - Kropkami wpuſzcząm.
3:
Inſtimulo, Exſtimulo, inſtigo - Popychąm, poduſzcząm.
4:
Inſtinctus, Inſtigatio, admonitio, diuinus afflatus - Boskie nathchnienie.
5:
Inſtinctus, Inſtigatus, excitatus, incitatus - Nathchnioni.
6:
Inſtinctor, Impulſor, inſtigator - Pobiedzacz.
7:
Inſtita, Tenuis faſciola, qua honeſtae tantum matronae vtebantur - Brąm vſuknie niewieſczei.
8:
Inſtitor, [...] qui a mercatore negotiationi alicui eſt praepoſitus - Kupieczki factor. item kramąrz,
9:
Inſtitorius, Quod ad inſtitorem pertinet - Kramarski.
10:
Inſtituo, Propono, conſtituo, decerno - Stanowiąm, vmiſliąm. ¶ Inſtituo [...] doceo, inſtruo - Naucząm.
11:
Inſtitutus, Conſtitutus, ordinatus - Stanowioni.
12:
Inſtitutio, Inſtructio, doctrina -
strona: 546a
Nauka.1:
Inſtitutor - Kramarz.
2:
Inſtitutum, Mos, diſciplina, conſuetudo - Zwicząy.
3:
Inſto, Vrgeo - Na liegąm.
4:
Inſtito, Saepe contra ſtare, repugnare - Sprzecziwiam ſie.
5:
Inſtrenuus, Minime generoſus, iguobilisignobilis, indiligens, ad res gerendas minime promptus - Nie wartki.
6:
Inſtrepo, In re aliqua ſtrepitum edo - Dzwięczę.
7:
Inſtringo - Opaſsuię.
8:
Inſtrumentum - Nąrząd, rinſztunek. [...] quicquid nobis vſui ad agendum eſt.
9:
Inſtruo, Ordino, apparo, compono - Rozrządząm, prziprawuię. ¶ Inſtruere diſcipulos, id eſt, docere, literis et diſciplinis imbuere - Vczicz.
10:
Inſtructor, Qui parat, et inſtruit -
strona: 546b
Narzadzicziel, przigotiwacz.1:
Inſtructus, Apparatus, ornatus - Przigotowanię.
2:
Inſtructio, Conſtructio - Rozrządzenię, narzadzenie.
3:
Inſtupeo, ſtupeo, aut valde ſtupidus, et ſenſus expers ſum - Zdumiewąm ſie, czierpnieię.
4:
Inſuauis, Iniucundus - Nie wdięczni, nie miełi.
5:
Insubidus - Nie rozmislioni.
6:
Insubide - Nie rozmislnię. prętcze.
7:
Inſubtiliter, Indocte, negligenter - Nie oſtrze, nie ſuptilnię.
8:
Inſucco, Succo imbuo, humecto, irrigo - Odwilząm.
9:
Inſueſco, et Conſueſco, Aſſuefio - Prziwikam.
10:
Inſuefacio, Conſuefacere - Prziwiknąc.
11:
Inſuetus, Inſolitus, vel cui non aſſueuimus - Nie prziwikłi.
12:
Inſula, [...] terra, quae vndique aquis clauditur - Inſuła.
13:
Insularis, Quod eſt inſulae, et ad inſulam pertinet - Do inſułi przinalezaci.
strona: 547a
1:
Insularius, Qui inſulas, hoc eſt, aedes ab aliis aedificiis diſcretas inhabitat - woit w domu oſsobnim mieſz kaiąci.
2:
Insulsus, [...] quod ſalſum, aut ſalitum non eſt - Nie ſoloni, balamant.
3:
Insulsitas, Ineptia, ſtultitia - Głupſtwo, nierozun.
4:
Insulse, Imprudenter, inepte - Głupię.
5:
Insulto - Skączaczſie dotikąm. [...] multum et cum impetu ſuper rem aliquam ſalire.
6:
Inſultatio, Exagitatio, inſectatio - Poſmiecs.
7:
Inſum, In re aliqua ſum - Ieſtem wnieczim.
8:
In ſumma, diuiſis dictionibus, et Summatim - wſummie.
9:
Inſumo, Impendo, conſumo, expendo, expenſas facio - Nakładąm.
10:
Inſuo, In re aliqua ſuo, includo - wſziwąm.
11:
Inſuper, Ad hoc, praeterea - Nad to.
12:
Inſuperabilis, Quod ſuperari et domari non poteſt, inuincibilis, incurabilis - Nie zwiczięzoni.
13:
Inſurgo, Surſum me erigo, ſurgo - Powſtaię.
strona: 547b
1:
Inſurroinsusurro, Leni ſuſurro, alicui quid in aurem dico - wucho ſzepczę.
2:
Inſuſceptus, Non ſuſceptus - Nie prziięti.
3:
Inſyncerus, Non ſyncerus, parum integer, corruptus - Nieſzczeri.
4:
Intabeſco, Marcore ac tabe conſumor, tabeſco - Schnę.
5:
Intactus, Integer, immaculatus, impollutus - Nie dotknioni, nie pomazani.
6:
Intactile, Tactum refugiens, ſiue quod tangi non poteſt - Rzecz ktorei ſie niegodzi dotknącz.
7:
Intaminatus, Incontaminatus, inuiolatus - Niepomazani.
8:
Integer, Perfectus, abſolutus, innocens, incorruptus - Zupełni.
9:
Integro, Rurſus inchoo, inſtauro, innouo - Znowupoczinąm, odnawiąm.
10:
Integraſco, Integror, Inſtauror, ab integro redeo - Odnawiąm ſie.
11:
Integritas, Incorruptio, innocentia - Szczerosc, czałosc.
12:
Integre, Pure, ſyncere, caſte - Czalie, ſzczerze, zupełnie.
13:
Intego, Tego - Nakriwam.
strona: 548a
1:
Integumentum, Quo quid integitur - Nakriczię, deka.
2:
Intectus, detectus et nudatus - Odkriti.
3:
Intelligo, Cognoſco, mente percipio - Rozumiem.
4:
Intellectus, [...] mens et intelligentia - Rozum.
5:
Intelligens, Sagax, ingenioſus, ſapiens, doctus, prudens - Rozumni.
6:
Intelligenter - Rozumnie.
7:
Intelligentia, Facultas animae nobiliſſima, qua res etiam incorporeas [...] contemplamur, mens, animus, intellectus - Rozum.
8:
Intelligibile, Quod mente percipi poteſt - Zrozuniano.
9:
Intemerandus, Non violandus, aut contaminandus - Nie pomazani.
10:
Intemeratus, Inuiolatus, incorruptus - Nie nakazoni, nie pomazani.
11:
Intemperans, Immoderatus, incontinens, voluptatibus ac ventri praeter modum indulgens - Nieskramni, nie mierni.
12:
Intemperantia, Incontinentia - Nie poucziagliwoſcz, nie skrąmnoſcz.
13:
Intemperanter, immoderate, immodice - Nie skrąmnię.
14:
Intemperate, Incontinenter - Nie powcziagliwie. rozpuſtnie.
15:
Intemperatus, Incontinens, immodicus - Nie powcziagłi, nie mierni.
strona: 548b
1:
Intemperies, Rerum miſtarum inconueniens temperatura - Nie pogoda.
2:
Intempeſta nox - Pierwoſpi.
3:
Intempeſtas, intemperies: vt, Intempeſtas caeli - Nie pogoda.
4:
Intempeſtiuus, Quod fit praeter opportunitatem temporis, inopportunus, moleſtus - Nie wczéſni, nie ſpodziałi.
5:
Intempeſtiue, Importune - Nie wczésnie.
6:
Intendo, Vehementer tendo, vel extendo, contendo, adduco - Nacziagam. ¶ Intendo [...] animaduerto, diligenterque animo ſpecto atque intueor - Obaczam. ¶Intendo [...] innectere, illigare - Prziwiezuię.
7:
Intentus, ſiue intenſus [...]. Extenſus, porrectus - Nacziagnioni.
8:
Intente, Accurate diligenter - Spilnoſczią, zuſilłowanim.
9:
Intentiſsime - Nacziagnienie.
10:
Intentus, Extenſio, adductio, contentio - wicziągnięnię.
11:
Intentio, ſiue Intenſio - Nacziagnienię.
strona: 549a
1:
Intento, Comminor, minitor, minas iacio - Grożę.
2:
Intentatus, Non expertus, non tentatus - Nie doſwiadczoni.
3:
Intepeo, et Intepeſco, Incaleſco, tepidus fio - Zagrzewamſie.
4:
Inter - Miedzi.
5:
Interalbico - Białoſie ſnę. [...] colorem album per interualla oſtendere, inter alios colores emicantem
6:
INTERAMNA - Miedzerzeczna. [...] inter duos amnes [...] conſtituta
7:
Interanea, [...] inteſtina - wnętrnosczi.
8:
Interareſcere, [...] penitus areſcere, hoc eſt, omnino aridum fieri - Schnąc.
9:
Interbibo, Totum bibo - wipiiąm,
10:
Interbito, Interuenio - wtim przichodzę.
11:
Intercalo, Interfero, ſeu interpono - wkłądąm, wtikąm.
12:
Intercalaris, Interiectitius, interpoſititius - wetknioni miedzi drugię, wſadzoni, włozoni.
strona: 549b
1:
Intercalarium, [...] quod intercalatur - wſtapienie, wſadzenie.
2:
Intercalatio - wſadzenie miedze drugie.
3:
Intercapedo, Interſtitium [...] inter duo ſpatia interceptum - Szerokosc oſiadłoſcz miedzidwiema, cokrag.
4:
Intercedo, Inter duo venio, me interpono - Miedzi dwuw daięſie, wkładąm ſie.
5:
Interceſſio, Impeditio, et prohibitio magiſtratus ne quid fiat - Zapowiedz.
6:
Interceſſor, Is qui intercedit, impeditor - Przekazcza.
7:
Intercido, Per medium ſeco - Przeczinam.
8:
Interciſus, Praeciſus, abruptus, diuiſus - Przeczieti, przerąbioni.
9:
Intercisio - Przerznienię.
10:
Intercise, Sectim, et per inciſiones - Przerzinaiąc.
11:
Intercido, Pereo, intereo, et temporis ſpatio euaneſco - Ginę.
12:
Intercinctus, Maculis quibuſdam circumquaque diſtinctus - Przegrodzoni.
13:
Intercino, Cantum immiſceo - Przispiewuię.
strona: 550a
1:
Intercipio, Interuerto, per inſidias capio, ad me transfero et domum meam conuerto - Przeymuię.
2:
Interceptus - Przeięti, zatrzimani.
3:
Interceptio, Ademptio, auerſio - Przeięczię.
4:
Interceptor, Qui intercipit - Przeimacz.
5:
Intercludo, Iter impedire, quaſi iter claudere - Drogę zawierąm, zaſtępuię, zakładąm.
6:
Interclusio, Impedimentum, occluſio, obſeſſio loci atque interceſſio - Zawarczię, przekaza.
7:
Intercolumnium - Szerzą miedz dwiema tlupi. [...] ſpatium illud in aedificiis quod eſt medium inter columnas.
8:
Interconciliare, Beneuolum reddere - Porownanie ſtron obrazonich.
9:
Interculco - weſrodek nogami depcę wdeptuię. In medio, vel inter aliqua calco.
10:
Intercurro, Interuenio, et intercedo - wbiegam.
11:
Intercurſo - Częſto miedzi ſtroni wbiegam.
12:
Intercursus, Interuentus, interceſſio - Podbiezenię, wpadnienie.
13:
Intercus - Czo miedzi skorą i cziałem ieſt, z ąſkorni.
14:
Intercutaneus, Quod infra cutem eſt - Zaskorni.
15:
Interdatus cibus [...] per corporis partes diuiſus - Pokarm podzieloni.
16:
Interdico, Veto, prohibeo - Zakazuię.
strona: 550b
1:
Interdictus, Vetitus, prohibitus - Zakazani, zapowiedziani.
2:
Interdictum, Vetatio, prohibitio - Zapowiedzienię.
3:
Interdictio, Prohibitio - Ząpowiedz.
4:
Interdiu, [...] Per diem - wednie, wdzieu.
5:
Interductus, Interpunctio, et diſtinctio, quae inter ſententias a librariis duci ſolet - Przekriſlenie.
6:
Interdum, Aliquando nonnunquam [...], Interduatim - Podczas, niekiedi.
7:
Interea, [...] interim, tantiſper, hoc interim ſpatio - Zatim.
8:
Interea temporis - wtim czaſie.
9:
Intereo, Pereo, occido, morior, intercido - Ginę, vmierąm.
10:
Interitus - Zginienię.
11:
Interitus, Pro morte - Smiercz, zguba.
12:
Interequito, In medio equito - we ſrzotku iadę.
13:
Intereſt, [...] in re eſt - wielienatim ząlezi, potrzebatego.
strona: 551a
1:
Interfacio, Interim ſeu per interualla facio - Zodmianączinię.
2:
Interfari, interpellare, lonquentem interrumpere - Wtracicz ſie wmowę.
3:
Interfatio, Interpellatio - Wtracenie ſie wmowe.
4:
Interficio, Interimo, occido - Zabiiąm.
5:
Interfector - Zabiiąc, morderz, głownik.
6:
Interfectrix - Morderka.
7:
Interfio, [...] conſumi, et interire - Ginę.
8:
Interfectio, Caedes - Zabyczię.
9:
Interfluo, Per medium fluo - Wcziękąm.
10:
Interfluus, Quod interfluit - Weſrzotku cziekaci.
11:
Interfringo, Infringo, frango, confringo - łamię.
12:
Interfuro, In medio duorum inſanio - Szaleię miedzi drugieni.
13:
Interfundo, Per medium fundo - Wliewąm.
14:
Intergerini parietes [...], qui intergerunt, hoc eſt, ferunt, et ſuſtinent onera - Srednią ſcziana od dwu ſaſiadow ſpolnie zbudowana.
strona: 551b
1:
Inter haec, [...] interea - Wtim.
2:
Interiaceo, Interpoſitus ſum - Weſrotku lezę.
3:
Interibi, Interea - Zatim.
4:
Interiicio, Inter aliquid iacio, interpono, intermitto, intermiſceo - Wmiatam.
5:
Interiectus, Interiectio - wpoſrodek wrzuczenię.
6:
Interiectio, Interpoſitio, et inſertio - we ſrodek wrzuczenię.
7:
Interim, Interea tantiſper, hoc interim ſpatio - Zatim.
8:
Interimo, Interficio - Zabiiąm.
9:
Interemptio, Interfectio, caedes - Zabiczie.
10:
Interemptor, Interfector occiſor - Zabyak.
11:
Interemptus, Sublatus - Zabyti.
12:
Interior - Spodni.
13:
Interiungo, Subſiſto - Hamuie, zawcziagam.
14:
Interlino, Scripturam, vel picturam lituris corrumpo, ſcripturam induco, deleo, extinguo - Zamazuię.
15:
Interloquor, Interpello, alterius loquentis orationem interrumpo -
strona: 552a
Wmowe wpadám.1:
Interlocutio, Sermonis interpoſitio, interpellatio - Wpadnienię wmowę.
2:
Interluceo, In medio luceo, vel interea luceo, vel inter aliquid luceo - Weſrodek ſwieczę.
3:
Interluco, Ramos ſeu plantas inutiliter pullulantes cum interuallo reſeco - Przepleniam gałezi.
4:
Interlucatio - Okrzeſsiwanię.
5:
Interlunium, [...] id ſpatium temporis: in quo nec amplius luna vetus apparet, nec adhuc noua videtur - Czas ten ktorego mieſiacz na nowie nie ſwieczi.
6:
Interluo, Interfluo - Przez ſrodek cziekę.
7:
Intermaneo, Inter, vel in medio maneo - We ſrotku ſtoię.
8:
Intermedius, Interiacens - Sredni.
9:
Intermeo, Interfluo, hoc eſt, per medium meo, et fluo - Przez ſrodekide.
10:
Intermeſtris luna, [...] interlunium, et coitus lunae - Now mieſiącza, złaczenie mieſiaca zsłoncem.
11:
Intermico, in medio ſplendeo - Lſneſie, błiskamſie.
12:
Interminor, Magnum malum denuntio, vehementer minor - Zakazuię.
13:
Interminatus, Non terminatus, termino carens, indefinitus - Nie ograniczoni, nie skonczoni.
14:
Interminus, Quod non habet terminum - Nie skonczoni.
strona: 552b
1:
Intermiſceo, Interpono, commiſceo - Wmieſziwam.
2:
Intermitto, Ad tempus omitto, ceſſo - Na czas odkładam, przepuſzcząm.
3:
Intermiſsus, Intermiſſio - Odłozenię.
4:
Intermiſsio, Vacatio ab aliquo munere per aliquod tempus - Przeſtanię.
5:
Intermorior, Morior, pereo, intereo, perdor - Vmieram.
6:
Intermundium - Srzod ſwiata. Spatium medium inter plures mundos
7:
Intermuralis - Miedzi muriowi.
8:
Internaſcor, In medio naſcor, inter aliquod naſcor - Weſrotku ſie rodzę.
9:
Interneco, Deleo, ſimul interficio, et multitudinem totam ferme complectitur - Wibiiąm co ziwego.
10:
Internecio, ſiue internectio, Vitae priuatio, interfectio, caedes, ſtrages - Zabiczie, porązka.
11:
Internecinus, Quod ad internecionem geritur - Morderski ſmiertelni, winiſzczuiąci.
12:
Internecto, Colligare, inter ſe connectere - Wtikam.
13:
Internigrans, Paſſim nigricans - Czarnawi.
14:
Internidifico - Gniazdo wbudiwąm.
15:
Interniteo, Inter alia niteo, pelluceo - Lsne ſie miedzi drugiemi.
16:
Internodium, [...] ſpatium medium inter duos nodos, quale videmus in arundinibus et culmis - Szerz miedzi dwiema ſekami.
17:
Internoſco, Inter alios noſco, ſiue diſcerno -
strona: 553a
Rozeznawam.1:
Internundinium, [...] Spatium nouem dierum, id quod nouem dies continuos habet - Czas wdziewiaczi dniach.
2:
Internuntius, Qui inter duos medius eſt ad aliquid tranſigendum, et modo huic, modo illi per vices nuntiat - Poſzeł odnoſzaci zobuſtron poſſelſtwo.
3:
Internuntio - Posła odiednego do drugiego ſlię.
4:
Intero, Terendo immitto - Wczierąm.
5:
Intritum, Genus edulij ex alliis, caſeo, oleo, ouis, et porro concinnatum - Drobianka.
6:
Interordinium, Spatium quod eſt inter ordines - Szerz miedz i rzędami.
7:
Interpello, [...] loquentem vel aliquid agentem interrumpere - Przeriwam mowe, wpadam wdrugiego rzecz.
8:
Interpellatio, Interloquutio, interruptio, impeditio - Mowiprzerwanię.
9:
Interpellator, Interuentor, qui interrumpit ſermonem aut aliud aliquid agentem - Mowi rozriwca, przeriwac.
10:
Interpensiui parietes, [...] qui ſupra contignationem ſtruuntur, nec in ſolo fun-
strona: 553b
damentum habent - Gankoweſcziani.1:
Interplico, Paſſim implico - Wmotuię, wkracam.
2:
Interpolo, [...] immuto, vel inſtauro, et rebus vetuſtis formam induco - Odnawiąm, poleruię.
3:
Interpolatio - Przepolerowanię.
4:
Interpolator, Qui antiquas veſtes reconcinnat, ac renouat - Sząt ſtarich polierz, przichedozca.
5:
Interpolis, Quod interpolatum eſt - Wipolerowani, wiprawioni.
6:
Interpolus, Interpolis, reconcinnatus - Wichedozoni.
7:
Interpono, Interfero, interiicio - Wkładąm.
8:
Interpositus - Weſrod włozoni.
9:
Interpositus, Interpoſitio - Włozenię weſrodek.
10:
Interpositio, Inſertio, interiectio - Weſrod włozenię.
11:
Interpremo, Comprimo, vel premendo collido - Scziskąm.
12:
Interpres, [...] qui in aliqua re agenda medius eſt, et veluti conciliator, et auctor - Tłomacz, wikładacz.
13:
Interpretor, Expono, explico, explano -
strona: 554a
Wikładam, tłomaczę.1:
Interpretatus, Expoſitus, explicatus - Wiłozoni, obiaſnioni.
2:
Interpretatio, Expoſitio - Wikłąd.
3:
Interpunctus, Quod punctis diſtinctum eſt - Punkti rozdzieloni.
4:
Interpunctum, Diſtinctio, interpunctio - Rozdziął przez punkti.
5:
Interpunctio, Interpunctum - Przemazanię.
6:
Interpurgare - Wimieſc.
7:
Interputo, Quaſi per circuitum putare, et purgare - Obczinam.
8:
Interquieſco, Quieſco - Miedzi tim, odpocziwąm.
9:
Interrado, Hinc illinc abrado - Oskrobuię.
10:
Interrasilis, Interraſus, hoc eſt, per interualla eraſus, et exculptus - Pomału wiskrobani.
11:
Interrex, [...] is, qui regis mortui munere fungitur, donec nouus Rex creatus ſit - Nąmieſnik krolewski, panuiąci miedzi ſmiercia a wibranim nowego krola.
12:
Interregnum, Regni interuallum, et ſpatium temporis quouſque in locum demortui Regis alius ſufficitur - Vacantią krola wkroleſtwie do czaſſu tego, wktori nowego wibieraią.
13:
Interritus, Imperterritus - Nie lękliwi.
strona: 554b
1:
Interrogo, Quaero, rogo - Pitąm ſie.
2:
Interrogatio - Pitanię.
3:
Interrogatiuncula - Małe pitanię.
4:
Interrumpo, Medium abrumpo - Przeriwąm.
5:
Interruptus - Przerwani.
6:
Interrupte, Inciſe, vel caeſim, aut diuiſe - Przerwanię.
7:
Interſcalmium, [...] ſpatium illud in naui, quod eſt inter ſcalmum et ſcalmum - Szerzą od kołka do kołka, wktorei poiazdami robią.
8:
Interſcapilium, Spatium illud quod inter ſcapulas eſt - Szerzą miedzi ſzołdrami.
9:
Interſcindo, Medium abrumpo, ſiue diſcindo - Przerzinąm.
10:
Interſcribo, Inter verſus ſcribo, interpono, interfero - wpiſſuię.
11:
Interseco, In partes ſecare - Rozrębuię.
12:
Intersepio, Velut ſepibus quibuſdam intercludo, vel iter impedio - Przegradząm.
13:
Intersero, Inter alia planto, ſemino, inſerove - Wſziewąm, wſzczepiąm.
14:
Intersero, interpono, interiicio - Wkładam, wſtawuię.
15:
Intersiſto, In loquendo reticeo, in loquendo conticeo - Pothknałem ſie, zaſtawiam ſie.
strona: 555a
1:
Interſpiro, Perſpiro, exſpiro - Dech wpuſzcząm.
2:
Interſpiratio - Oddech.
3:
Interſterno, Interiicio, intermiſceo - Wſcziełąm.
4:
Interſtinguo, Diſtinguo - Rozłaczam.
5:
Interſtitium, Spatium et diſtantia inter quaeuis - Szerzą miedzi dwiema rzecżami.
6:
Interſtitio, Intermiſſio, ceſſatio, vacatio - Odpoczinek, zaniechanie, przeſtanie.
7:
Interſtrepo, Strepitum inter alios emitto - Wtim czaſie kołaczę.
8:
Interſtringo, Comprimo - Scziskąm.
9:
Interſtruo, Simul conſtruo, coapto, compono - Społem ſtawiąm.
10:
Interſum, Praeſens ſum, adſum, ſimul gero et adminiſtro - Ieſtem przitomni.
11:
Intertextum, Quod in medio textum aliquid habet - Doſrotku wtkani.
12:
Intertraho, Eripio, aufero - Wicziagąm.
13:
Intertrigo - Otarczie wkarbie ziazdi albo zchodezenią.
14:
Intertrimentum, [...] Dextrimentum - Witarczię.
15:
Intertritura, Intertrimentum, hoc eſt, damnum - Witarczie dliapoziwanią.
16:
Interturbo, Valde turbo, ſeu aliquid aut agentem aut dicentem interpello -
strona: 555b
Przekaząm.1:
Interturbatio, Interpellatio - Przeſzkodzenię.
2:
Interuaco, In medio vacuus maneo - Weſrotkum prozni.
3:
Interuallum, Spatium quod eſt inter palos vallum caſtrenſe conſtituentes - Szerzą miedzi dwiema rzeczami, a właſnie miedzi słupi.
4:
Interuallatus, Quod poſt certa temporum interualla reuertitur - Czo ſie poczaſie wracą.
5:
Interuello, Paſſim e medio euello - Wiriwąm.
6:
Interuenio, In medio negotio, quaſi ex inſidiis ſuperuenio et opprimo - Wtim przichodze.
7:
Interueniens - Wtim prziſzłi.
8:
Interuentio, Fideiuſſio - Zareczenię.
9:
Interuentus, Actus ipſe interueniendi - Wtim przipadnienię.
10:
Interuentor, [...] qui alicui rei interuenit, quem et interpellatorem vocamus - Ten ktori wrzecz wſtepuię, wpada.
11:
Interuenium, Quod eſt inter venas terrae - Szerzą w ziemi miedzi dwiema zełami.
12:
Interuerto, Callide ſurripio, intercipio, ad me transfero, auerto - Chitrze do ſiebie przicziagam.
13:
Interuigilo - Miedzi tim czuię.
14:
Interuiſo, Per interualla inuiſo - Podczas nawiedząm.
15:
Interundo - Wodą obtaczam.
16:
Interuomo - Miedzi tim wirzucząm, wirzi-
strona: 556a
gam.1:
Interusurium - Wtim czaſie lichwa przipadaiąca. Commodum [...], vel vſura medij temporis.
2:
Interula, Veſtis intima et corpori proxima - Koſzulia.
3:
Inteſtatus, [...] qui mortuus eſt, nullo confecto teſtamento - Ten ktori teſtamentu nie vczinieł.
4:
Inteſtato, Sine teſtamento - Bez teſtamentu.
5:
Inteſtabilis, Qui neque teſtimonium dicere neque recipere poteſt - Ten ktori teſtamētu vczinic, ani tez ſwiadczicmoze.
6:
Inteſtinus, Internus, domeſticus - Wnetrni.
7:
Inteſtina, Quidam [...] quaſi membranacei canales [...] in interiore ventris parte ſiti - Wnetrnoſc zi.
8:
Intexo, Intus texo, innecto, texendo inſero, implico - Tkaiąc wkładąm, wtkuię.
9:
Intimator, Qui aliquid introducit atque inſinuat - Wnoſzaci niekwikła rkecz.
10:
Intimus, [...] quod maxime intus reconditum eſt - Wnętrni.
strona: 556b
¶ Intimus [...], charus, familiaris - Miełi.1:
Intime - Wiernię.
2:
Intingo, Immergo, madefacio, inficio, colorem induco - Omaczuię.
3:
Intinctus - Omaczanię.
4:
Intolerabilis, Quod tolerari et ferri non poteſt - Nie znoſni.
5:
Intolerabiliter, Supra modum, ita vt ferri non poſſit - Nie znoſnię.
6:
Intolerandus, Intolerabilis - Czo znieſiono biic niemoze.
7:
Intolerans, Impatiens, impotens, qui tolerare non poteſt - Nie znoſni.
8:
Intoleranter, Impotenter - Nie znoſnię.
9:
Intolerantia, Impotentia, impatientia - Nie czierpliwoſc.
10:
Intondeo, Circumtondeo - Ogaliam.
11:
Intonſus, Non tonſus - Niegoloni.
12:
Intono, Tono - Grzmię, huczę.
13:
Intorqueo, Cum impetu eiaculor, iniicio, vibrando emitto - Wiczigaiac ſtrzeliąm.
14:
Intortus, Obuolutus, conuolutus, perplexus - Pokręczoni, pomotani.
15:
Intra - We wnątrz, wtim czaſie.
strona: 557a
1:
Interus - Na zadzię.
2:
Intrarius, Interaneum, intus abditum, intimum - Wnetrni.
3:
Intractatus, vt Intractatus equus, hoc eſt, indomitus - Nie obiezdzoni.
4:
Intractabilis, indomabilis, qui tractari, domarive non poteſt - Nie vgłaskani.
5:
Intramuranus, Qui extramuranis opponitur - Miedzimurowi.
6:
Intremo, Tremo - Wdrigąm ſie.
7:
Intrepidus, Qui nihil timet, impauidus, imperterritus - Nie lękliwi.
8:
Intrepide, Sine pauore, audacter - Smielie.
9:
Intributio, Contributio - Dan.
10:
Intrico, Implico - Mieſząm, zamotuię.
11:
Intrinsecus - We wnatrz. Et Entrinſecus
12:
Intro, In domum - Tam wdomu.
13:
Intro, Ingredior, introeo - Wchodzę.
14:
Introcludo [...] in interioribus claudo - Prziwierąm.
15:
Introdo - Tam wdaię.
16:
Introduco, [...] intra aliquem locum duco - Wwodzę.
strona: 557b
1:
Introductio - Wwiedzienię.
2:
Introitus, Ingreſſus - Wniſczię.
3:
Introfero - Wnaſząm.
4:
Introgredior, Introeo - Wchodzę.
5:
Intromitto, In domum admitto - Wpuſzcząm.
6:
Introrsus, vel introrſum, Intro verſus, hoc eſt, verſus interiora loci - We wnątrz.
7:
Introrumpo, Irruo, cum impetu introeo - Włamuię ſie.
8:
Introſpicio, Introrſus aſpicio, diligentiſſime video, accurate conſidero et perpendo - Tam wgliadąm.
9:
Introuoco, In domum voco, introduco - Wdom wziwąm.
10:
Intrudo, Intro trudo, et importune me ingero - Wtrącząm.
11:
Intubus, vel intubum - Podroznik, nawrot.
12:
Intubaceus, Quod eſt ex intubo - Nawrotowi.
13:
Intueor, Video, cominus inſpicio, aſpicio, oculos in aliquem conuerto - Patrzę, wgliądam.
14:
Intuitus, Ipſe actus intuendi - Wgliąd.
15:
Intumeo, et intumeſco, Inflo, in tumorem conuertor - Nadimąm ſie.
strona: 558a
1:
Intumulatus, Inſepultus, inhumatus - Nie pogrzebioni.
2:
Intuor, Inſpicio, video - Wzgliadąm.
3:
Inturbatus, Non turbatus, quietus, ſedatus, non perturbatus - Nie ſtrwozoni, pomieſzani.
4:
Inturbidus, Non turbidus - Nie kalni, niecziemni.
5:
Intus, [...] domi - We wnatrz.
6:
Intutus, Non ſecurus, incuſtoditus, indefenſus - Nie beſpieczni, nie obronni.
7:
Inuado, Adorior, peto vehementius aliquem, irruo, capio, apprehendo, aggredior, impetum facio - Napadąm.
8:
Inuaſor - Naieznik.
9:
Inualeſco, Robur ac firmitatem acquiro - Dużeię, moczi nabiwąm.
10:
Inualetudo, Imbecillitas - Słaboſc.
11:
Inualidus, Infirmus, debilis, aegrotus, parum firmis ac integris viribus aduerſa valetudine - Słabi, nie moczni.
12:
Inueho, Intro veho, naui vel vehiculo importo - Wwozę.
13:
Inuehor, Maledictis aggredior, et veluti quodam impetu ſermonis in aliquem feror - Słowi ſie na drugiego puſzcząm.
14:
Inuectio, Ipſe inuehendi actus - Wnie ſie nię.
15:
Inuectitius, Quod inuehitur -
strona: 558b
Wwieczioni.1:
Inuenditus, Non venditus, non abalienatus - Nie przedani.
2:
Inuenio, Comperio, quaſi in aliquid venio - Naiduię.
3:
Inuentio, et Inuentum - Naliezenię.
4:
Inuentiuncula - Małanaliozka.
5:
Inuentor, Qui quippiam primus inuenit - Winaliezca.
6:
Inuentrix - Ta ktorą ninaiduie.
7:
Inuentarium, Repertorium - Spiſſanie, regiſtr, inuentarz.
8:
Inuenuſtus, Illepidus, et ſine venere, [...] id eſt, ſine gratia, quam omnes reſpuunt et repudiant - Nie wdzieczni, nie miełi.
9:
Inuenuſte, Inepte, ineleganter, impolite - Nie wdziecznie.
10:
Inuerecundia - Niewſtidliwosc̀.
11:
Inuerecundus, Impudens, totius verecundiae expers - Niewſtitliwi.
12:
Inuerecunde, Sine verecundia - Nie wſtidliwie.
13:
Inuergo, [...] Illabi, influere - Wcziękam.
14:
Inuerto, in contrarium verto, conuerto, anteriora poſtpono - Wiwracząm.
15:
Inuerſus - Wiwroczoni.
16:
Inuersio - Wiwroczenie.
strona: 559a
1:
Inueſperaſcere, Veſperum fieri - Wieczora ſie prziblizanie.
2:
Inueſtigo, Exquiro, inquiro - Zpilnoſczia winaiduię.
3:
Inueſtigator, Inquiſitor - Pilni badacz.
4:
Inueſtigatio, Exquiſitio, inquiſitio - Pline patrzanię.
5:
Inueſtio, Orno, quaſi ſpeciosam veſtem induo - Prziodziewam.
6:
Inueſtis, [...] impubis, cui ſcilicet inguina nondum prima lanugine ſint veſtita - Młod nieporaſtaiącą.
7:
Inuetero, Ad vetuſtatem ſeruo - Staro czinie.
8:
Inueteratio, Vetuſtas, antiquitas - Zaſtarzenię.
9:
Inueteraſco, Vetuſtatem acquiro, inualeſco, in conſuetudinem venio - Starimſie ſtawąm.
10:
Inuicem, [...] mutuo - Weſpoł.
11:
Inuictus, Qui vinci non poteſt, inſuperabilis, inuincibilis - Nie zwiczięzoni.
12:
Inuincibilis, [...] inuictus - Nie zwicziezni.
13:
Inuideo, AEmulor, alterius felicitate offendor - Zaizrzę.
strona: 559b
1:
Inuidia, Dolor conceptus ex aliena proſperitate - Zazdroſc.
2:
Inuidiola - Mała zązdroſc.
3:
Inuidentia, AEgritudo animi, ex alterius rebus ſecundis ſuſcepta - Ząwiſc ſzczeſczia drugiego.
4:
Inuidus, Malitioſus, liuidus, qui alicui inuidet, hoc eſt, qui ex alterius ſecundis rebus dolore afficitur - Ząwiſni.
5:
Inuide, Ex inuidia et inſtinctu inuidiae - Zązdroſliwie.
6:
Inuidioſus, Inuidiae obnoxius, cui inuidetur, et in quem homines odio atque inuidia feruntur - Zazdroſliwi.
7:
Inuidiosiſsimus - Zazroſliwi.
8:
Inuidioſe - Zazdroſliwie.
9:
Inuiſor, Qui alteri inuidet, oſor - Zawiſni.
10:
Inuigilo, Cum cura et ſolicitudine vigilo, vel rei alicui incumbo - Pilno czuię.
11:
Inuinius, Abſtemius, quaſi ſine vino - Ten ktori winna nie piią.
12:
Inuiolabilis, Sanctum, inuiolatum, quod violari non poteſt, aut vulnerari - Nie zgwalczoni.
13:
Inuiolatus, Integer, incorruptus, illaeſus - Zupełni, nie naruſzoni.
14:
Inuiolate, Incorrupte - Nie naruſzenię.
15:
Inuiſo, Viſo - Nawiedzam.
strona: 560a
1:
Inuiſus, Non viſus - Nie vidziani. Inuiſus [...] pro odioſo, et quem aequo animo videre non poſſumus - Ten ktori wnienąwiſczi ieci.
2:
Inuito, Ad coenam epulaſve voco - Wziwam, na bieſiadę.
3:
Inuitatus, Inuitamentum, et inuitatio, illectamentum, incitatio, allectio, prouocatio - Wziwanię.
4:
Inuitabilis, Pellax, blandus, delectabilis, iucundus - Prziwąbliwi.
5:
Inuitus, Qui non libenter, ſed tergiuerſando, et inuitus coactuſque aliquid facit - Nierąd.
6:
Inuite, Non libenter, coacte - Nie zchęczią.
7:
In vniuerſum - Wſzędzie.
8:
Inuius, Qua vltro citroque iri non poteſt - Mieſcze przez ktori drogi niemaſz.
9:
Inula - Oman.
10:
Inultus, Impunitus, non vindicatus, impunis - Nie pomſzczoni.
11:
Inumbro, Opaco, et vmbra tego - Czieniem okłądąm.
12:
Inumbratus, Apparens, non verus - Iakobi czien pokazani.
13:
Inunco, Rapio, et quaſi vnco ad me traho - Hakiem przicziagąm.
strona: 560b
1:
Inundo, Exundo, diffluo, effundor, excurro - Zbrzegow wiliewąm.
2:
Inundatio, Exundatio, illuuio, diluuium - Powodz, potop.
3:
In vnguem, Ad vnguem, perfecte - Dokąska.
4:
Inungo, Illino - Namazuię.
5:
Inunctio, Illitus, illitio - Namazanię.
6:
Inunitus - Nie złaczoni.
7:
Inuoco, Intro voco: [...] voco - Wziwąm.
8:
Inuocatus, Non vocatus, inaccerſitus - Nie wezwani.
9:
Inuolo, [...] concauam manum iniicio, rapaciter ſubtraho, cum impetu aliquem aggredior - Gwałten zadzierząm.
10:
Inuolucris, Quod adhuc volare non poteſt - To czo ieſzcze lietaczniemoze.
11:
Inuoluo, In ſeu ſuper aliquid voluo, vel voluendo impono, aut iniicio - Obwiiąm, wwaliąm.
12:
Inuoluulus, Vermiculus qui et conuoluulus dicitur - Robąk wliſtki zawiti.
13:
Inuolucre, [...] linteum illud, quo tonſores humeros tondendorum inuoluunt - Szata balwieska ktorą goliącz na cziewieſza.
14:
Inuolucrum, Quo quippiam inducitur, aut integitur - Zawiczię.
strona: 561a
1:
Inuolute - Zawielie.
2:
Inuolutiſsimus - Barzo zawiłi.
3:
Inurbanus, Inciuilis, Inuenuſtus, ruſticis moribus praeditus - Nie obiczaini, grubi, nie mrawni.
4:
Inurbane, Inſulſe, ruſtice - Grubię.
5:
Inurgeo, Contra aliquem vrgeo - Pobiedząm.
6:
Inurino, [...] vrinare, id eſt, in aquam mergi, et natando emergere - Pod wode norząm.
7:
Inuro, ignito ferro ſtigma imprimere - Piatnuią, wipaliewąm.
8:
Inusitatus, inſolitus, praeter conſuetudinem, raro viſus, inauditus - Nie zwiczaini.
9:
Inusitate - Nie zwiczainie.
10:
Inutilis, Qui nulli vſui eſt - Nie poziteczni.
11:
Inutiliter - Nie pozitecznie.
12:
Inutilitas - Nie pozitek.
13:
Inuulneratus, Non vulneratus - Nie ranioni.
14:
Inuulnerabilis - Ranieniu nie podliegłi.
15:
Iocus, [...] quod ſerium non eſt - Zart.
strona: 561b
1:
Ioculus - Zarteczek.
2:
Iocoſus, Quod ſerium non eſt - Zartowni.
3:
Iocose, Non ſerio, ſed feſtiuitatis modo gratia - Zartownie.
4:
Ioculor, per iocum aliquid dico faciove - Zartuię.
5:
Iocularis, Ioco, riſuque dignus - Zartowni.
6:
Iocularius, Quod ioco fit diciturve, neque ſerium eſt: vel quod ioco riſuque dignum eſt - Szmieſzni.
7:
Ioculariter, Iocoſe, per iocum et riſum - Zartuiacz, ſzmieſząc.
8:
Ioculatorius, Quod fit per iocum - Przez zart.
9:
Iocor, Nugas ago, haud ſerio loquor, cauillor - Zartuię.
10:
Iocans - Zartuiąc.
11:
Iocatio, iocoſa et faceta narratio, aut ſermo - Zartowanię.
12:
Ionthi - Brodawki na twarzi.
strona: 562a
[...] exigui durique faciei tumores1:
Iota, [...] pro nihilo, ac re nullius momenti - Nikczemna rzecz.
2:
Ipse,
strona: 562b
[...] egoipſe tuipſe, iſipſe - Ten.1:
Ira, Iracundia, furor, animi excandeſcentia in corde ſedem habens - Gniew.
2:
Iracundus, Qui ex parua et leui vel nulla causa iraſcitur: quique natura ad iram procliuis eſt - Gniewliwi.
3:
Iracundia, [...] procliuitas ad iram - Gniewliwoſc.
4:
Iracunde, Furioſe, animoſe, impellente ira - Gniewliwię.
5:
Iraſcor, Ira commoueor, ſuccenſeo - Gniewam ſie.
6:
Iratus, [...] qui aliqua re laceſſitus excandeſcit: etiamſi natura non ſit iracundus - Gniewliwi.
7:
Irate, Per iram - Gniewliwie.
8:
Irenarchens, ſiue Irenarcha - Roziemcza ludzi pogniewanich.
9:
Iris, [...] Arcus coeleſtis - Dęga, tęcza. ¶ Iris - Fiołkowi korzen.
strona: 563a
1:
Irinum - Maſcz sfiałkowego korzenia vczinioną. Vnguentum quod ex iride fit.
2:
Ironia - Naſmiewisko. Figura [...] in pronuntiatione vim omnem habens, quam nos vel diſſimulationem, vel irriſſionem dicere poſſumus
3:
Irpices, Raſtri ſunt dentati, in agris ad extirpandas radices herbarum accommodati - Włoka.
4:
Irradio, illuſtro, illumino - Oſwiecząm.
5:
Irrasus, Non raſus - Nie ogolioni.
6:
Irrationabilis, Ratione carens - Nie rozumni, głupi.
7:
Irraucio, [...] ſiue irrauceſco, cui, raucus fio - O chrapiewąm.
8:
Irredux - Nie nawrotni.
9:
Irrediuiuus - Trudni do poſtawienią.
10:
Irreligatus, Solutus, et non ligatus - Nie związani.
11:
Irreligiosus, Pietati, et religioni repugnans - Nie nabożni.
12:
Irreligiositas - Nienabozenſtwo.
13:
Irremeabilis, Vnde remeare non poſſis - Nie nawrocziſti.
14:
Irremediabilis, Cui mederi ac remedium adhibere non poſſumus, incurabilis - Nie vlieczoni.
15:
Irremunerabile, Quod ob magnitudinem remunerari non poteſt, nec par pari rependi - Nie od płaczoni.
16:
Irreparabile, Quod reparari et in integrum reſtitui non poteſt - Nie naprawni.
17:
Irrepertus, Non repertus - Nie nalieżioni.
18:
Irrepo, Paſſim et latenter more reptilium introeo - Czicholiezę.
19:
Irreprehensus, Qui reprehendi iure non poſſit, innocens, inculpatus - Nie naga-
strona: 563b
nioni.1:
Irreprehensibilis, Qui reprehendi non poteſt - Nie naganni.
2:
Irrequietus, Qui nunquam quieſcit - Nie ſpokoini.
3:
Irreſectus, Non reſectus - Nie rozczieti.
4:
Irresolutus, Quod nunquam remittitur - Nie rozwiązani.
5:
Irresolubilis [...] Irreſolutus - Nie rozwiazałi.
6:
Irretio, Dolo capio, quaſi reti quodam inuoluo - Wſieczłapąm.
7:
Irretitus, [...] qui aliqua fraude vel blanditiis, aut dolo, quaſi reti captus eſt - Wſiecz połapioni, chitrze vſidlioni.
8:
Irretortus, pro recto - Nie nakrziwioni.
9:
Irreuerenter, Sine reuerentia et honore - Nie pocziwie, nie zucziwoſczią.
10:
Irreuerentia - Nie vcziwoſc.
11:
Irreuocabilis, Quod non poteſt reuocari, immutabilis - Nie odmienni, trudni do wroczenią.
12:
Irreuocatus, Non reuocatus - Nie odwołani wzad, nie nawroczoni.
13:
Irreuolutus - Nie odwroczoni.
14:
Irrideo, Derideo, ludibrio habeo - Naſmiawąm ſie.
15:
Irrisus - Wiſmiani.
16:
Irrisus - Wiſmianię.
17:
Irrisio, Subſannatio, deriſio, irriſio - Naſmianię.
18:
Irrisor, Deriſor, ſubſannator - Poſmiewac.
19:
Irridicule, Infacete, ineleganter- Smieſznię, niezudnie.
20:
Irrigo, Adaquo, humecto, quaſi riuos in agrum deduco - Odwilząm wode przipuſzczaiąc.
strona: 564a
1:
Irrigatio, Actus irrigandi - Odwilzanię.
2:
Irriguus, Quod irrigatur, vel facile irrigari poteſt - łatwi do napuſzczenią wodą.
3:
Irrito, [...] laceſſere, prouocare, et ad iram incendere - Drażnie, pobudząm.
4:
Irritatus, Laceſſitus, prouocatus - Rozdrąznioni.
5:
Irritatio, Inſtigatio - Rozdraznienię.
6:
Irritator - Rozdrazniacz.
7:
Irritabilis, Quod facile irritatur - łatwi dorozdrażnienią.
8:
Irritamentum, Quo quis irritatur, et accenditur - Pobutka, drąznięnie.
9:
Irritus, Non ratus, inutilis, nullius valoris - Daremni, prozni, wniwecz.
10:
Irroboro, Inualeſco, vires acquiro - Vmoczniąm, wſpierąm.
11:
Irrogo, Infero, infligo, impono - Wkładąm.
12:
Irrogatus, Impoſitus - Włozoni.
13:
Irrogatio - Włozenie.
14:
Irroro, Rore aſpergo, ſeu madefacio - Roſsą pokrąpiąm.
strona: 564b
1:
Irrubeo, vel Irrubeſco - Zaczerwieniąm.
2:
Irructo, [...] ructu afflo - Rzigaiąc zaraząm.
3:
Irrugio, Valde rugio - Srozde riczę.
4:
Irrugo, In rugas contrahere - Marſzczę.
5:
Irrumpo, Violenter cum impetu ingredior, irruo, impetum facio - Gwałtem ſie włamuię.
6:
Irruptio, Impetus, incurſio - Włamanię, wtargnienię.
7:
Irruo, Cum impetu aliquem aggredior, vel violenter me aliquo immitto - Gwałtem wpadąm.
8:
Is, [...] ille aut hic - Ten.
9:
Isagoge - Przewod, przeprowadzenię. Prima artis ſcientiaeve alicuius rudimenta, ad maiora altioraque viam munientia.
10:
Isagogicon - Mała kſiaſzka do zaprawienią. Liber prima artis alicuius praecepta tradens: et ad interiora altioraque viam certam muniens.
11:
Iſatis - Farbownik, farbownezelie. [...] herba quam Latini glaſtum appellant.
strona: 565a
1:
Iſchades - Suche figi. [...] fici aridi
2:
Iſchas, Raphani agreſtis genus quod apion nonnulli, alij agrioraphanum appellant - Ziemni orzech.
3:
Iſchias - Krowka.
4:
Iſchias, [...] corrupto Sciaticam vocant - łupanie whudziech.
5:
Iſchiacus, [...] iſchiadicus - Maiaci whudziech łupanie.
6:
Iſchuria - Moczu zawcziagnienie. [...] vrinae ſuppreſſio
strona: 565b
1:
Isonomia - Iednota wprawie. [...] iuris aequalitas
2:
Iſoſtates, AEqualitatis recognitor - Sprawiedliwosczi vznawca.
3:
Iſte - Tęn.
4:
Iſto, [...] iſtuc - Tanize.
5:
Iſtic, [...] Iſte hic - Vwas.
6:
Iſtuccine, [...] iſtudne - Tozto.
7:
Iſtiuſmodi - Ta kowi.
8:
Iſtic, [...] eo in loco, in quo tu es - Tanize.
9:
Iſtinc, de loco - Stądtam.
10:
Iſtoc, Ab iſto loco - Stego mieiſczą.
11:
Iſtorſum, Verſus eum locum vbi tu es - Na totani mieiſcze.
strona: 566a
1:
Ita, [...] ſic - Tak.
2:
ITALIA - Włoskaziemia.
3:
Italus - Włoch. Quod ex Italia eſt
4:
Italicus - Włoski.
strona: 566b
1:
Item, [...] ſimiliter, iterum idem - Takze tez.
2:
Iter - Droga.
3:
Itero, Repeto, reſumo: quaſi iterum aliquid ago - Powtarząm.
4:
Iteratio, Repetitio, reſumptio - Powtarzanie.
5:
Iterato, Iterum - Powtarzaiac.
6:
Itinerarium, Deſcriptio itineris, hoc eſt, commentarius earum rerum, quae in itinere acciderunt, et locorum per quae iter eſt faciendum - Opiſsanie drogi.
7:
Itinerarius - Podrozni. [...] vt ſumptum itinerarium exigeret, id eſt viaticum
8:
Itineror, Iter facio - Wędruię.
9:
Iterum, Rurſus - Zaſię.
10:
Itidem, Similiter, eodem modo, quaſi iterum idem - Takze.
11:
Itio, Profectio, actus eundi - Chodzenię.
strona: 567a
1:
Iubae, Crines animalium a collo pendentes - Grziwa.
2:
Iubatus, Quod iubas habet - Grziwiaſti.
3:
Iubar, [...] ſplendor ſolis oliorumve [! = aliorumve] ſyderum - Glancz od słonca albo gwiązd.
4:
Iubeo, Impero, praecipio, mando, quaſi ius habeo - Kążę, rozkazuię.
5:
Iuſsio, Iuſſus, et Iuſſum, id eſt mandatum - Rozkązanię.
6:
Iubilum, [...] id quod ex gaudio voce ſignificatur: nec tamen verbis explicatur - Wiskanię od radosczi.
7:
Iubilo, [...] ruſtica et incondita voce gaudium teſtari - Wiskąm iako chłop.
8:
Iubilatus, [...] clamor ruſticorum - Wysk.
9:
Iucundus, Suauis, gratus, laetitiam et voluptatem afferens - Wdzięczni, miełi.
10:
Iucunditas, Oblectatio quaedam ex qua naſcitur voluptas - Rozkoſz, ochłoda.
11:
Iucunde, Suauiter, dulciter - Wdziecznię, rozkoſznię.
strona: 567b
1:
Iucundor, voluptate, et delectatione afficior - Ochłodząm ſie.
2:
IVDAEA - Zidowską ziemia. [...] Palaeſtina
3:
IVDAEI - Zidowie.
4:
Iudaicus lapis - Zidowski.
5:
Iudico, Ius dico, iudicium exerceo, ſtatuo, decerno - Sądze.
6:
Iudicatus, Cognitus, condemnatus - Oſsądzoni.
7:
Iudicatio, Actus vel facultas iudicandi - Oſsądzenię.
8:
Iudicatus, Iudicatio, iudicandi facultas, vel officium iudicis - Mocz do rozſądzenią.
9:
Iudicatum, In iudicio ſtatutum - Orteliu widanię.
10:
Iudicato, Maturo iudicio, et non temere - Zroſsalkiem oſsądzenię.
11:
Iudex, Cognitor controuerſiae et diſceptator - Sędzią.
12:
Iudicium, [...] legitima diſceptatio duorum aut plurium coram iudice - Sąd.
strona: 568a
strona: 568b
1:
Iudicialis, quod ad iudicium pertinet, iudiciarius -
strona: 569a
Do ſądu przinąlezaczi.1:
Iudiciarius, Quod ad iudicem, ſiue ad iudicium pertinet - Sądowi.
2:
Iugerum - Staié albo morg rolei, w dłuz maiaci dwieſczie y ſzterdzieſczi ſtop a wſzerz połowice tak wielie.
3:
Iugeratim, Per ſingula iugera - Od ſtaiado ſtaia.
4:
Iuglans, [...] nux - włoski orzech. Guliocae iuglandium ſumma et viridia putamina - łupina zielona na orzechu. Carina [...] loculamentum ſeu cortex durior in iuglande - łuſzczina na orzechu włoskim. Nauci membranula quae in nucis iuglandis eſt medio - Serce kthore rozdżiela na częſczi owoc ſam.
5:
Iugulus, Iugulum [...] pro colli parte anteriori, in qua aſpera arteria cernitur eminere - Gardziel.
strona: 569b
1:
Iugulo, Iugulum incido, interficio - Garło przerzinąm, dawię.
2:
Iugulatio, Caedes, interfectio - Vdawienię.
3:
Iugum, Vertex ſiue cacumen montis - wierzcz gori. ¶ Iugum [...] ligneum inſtrumentum, quo iunguntur boues, et arctantur - Iarzmo. ¶ Iugum [...] pro pari boum - Pąra wołow.
4:
Iugo, Coniungo: quaſi ad vnum iugum alligo - wiarzmo zprzagam.
5:
Iugosus, Quod in iugum acuitur, arduus, accliuis - Przikrego wniſczią.
6:
Iugalis, Vt iugale vinculum, copula matrimonij - Złaczenie.
strona: [570]a
1:
Iugales, [...] equi eidem iugo ſubacti - Sprząz koni albo wolow.
2:
Iugarius, id eſt bubulcus et auriga boum, ſiue arator qui iuga ducit et regit - wołownik ktori pogania wołow.
3:
Iugatorius, vt Iugatorius bos, qui iugo ſubditur - Iarzmowiwoł.
4:
Iugis, Aſſiduus, continuus, quaſi ſemper iugo affixus - wſtawiczni.
5:
Iugiter, Continue - Vſtawnie.
6:
Iuli - Mechna owoczach przed kwitniemi. [...] tenerae illae lanugines, quae in arboribus flores antecedunt
7:
Iumentum -
strona: [570]b
Bidliewſſe iakie robotne iako kou oſiel, woł, muł. [...] animalia, quae vel ſarcinas gerunt, vel currus trahunt, vel terram excolunt.1:
Iuncus - Sitowie.
2:
Iunculus - Sitek.
3:
Iunceus, Quod eſt ex iunco, iuncinus - Si towi.
4:
Iuncinus, Iunceus, ex iunco factum - Zſitu vpleczioni.
5:
Iuncetum, Locus iuncis conſitus - Sitowie.
6:
Iungo, Connecto, compono, coniungo, quaſi in vnum ago - Złacząm.
7:
Iunctus - Złaczoni.
8:
Iunctiſsimus - Barzo złaczoni.
9:
Iunctio, Coniunctio - Słaczenie.
10:
Iunctura, Commiſſura, coniunctio- Złaczenie.
11:
Iunctim, Sine interuallo - Spolem.
12:
Iunices, Tenerae aetatis boues foeminae - Iałowki.
13:
Iuniculus, Palmes vetus in magnam longitudinem, et ad quartum vſque pedamentum porrectus - Stari ſztokwinni.
14:
Iuniperus - Iałowiecz.
15:
Iunis - Młodi.
strona: 571a
1:
IVNIVS Menſis - Cżerwiec.
2:
Iurgo, Contendo, litigo, rixor, controuerſiam cum aliquo habeo, diſcepto - Swarzę ſie,
3:
Iurgium, Contentio, diſſentio, et laeuior quaedam lis - Poſwąrek.
strona: 571b
1:
Iurgiosus, Contentioſus, litigioſus - Swarliwi.
2:
Iuro, Iureiurando aliquid affirmo, vel nego - Prziſiegąm ſie.
3:
Iuratus, [...] qui iurauit - Prziſiegłi.
4:
Iuramentum, Iuſiurandum, affirmatio, vel negatio rei alicuius ſacra atteſtatione firmata, ſancta et religioſa affirmatio - Prziſięga.
5:
Iurandum, Iuſiurandum - Prziſięga.
6:
Iurator - Prziſiegacz.
7:
Iureiurare, Iurare, iuramentum praeſtare - Prziſiącz.
8:
Ius, Liquor eorum quae coquuntur - Polewka.
9:
Iurulentus, Quod cum iure coctum eſt - wpoliewie vwarzoni.
10:
Iuſcum, ſiue [...] iuſculum, Liquor eorum quae coquuntur - Zuwka.
11:
Ius - Sprawiedliwoſc.
strona: 572a
1:
Iure, [...] Merito - Słuſznie.
2:
Iuſsura, [...] affirmatio religioſa, [...] Iuramentum - Prziſięga.
3:
Iuriſdictio, Iuris dicendi poteſtas - Sprawiedliwoſc prawo.
4:
Iuriſconsultus, ſiue Iureconſultus, Iuris ſiue legum interpres - wprawiech nauczoni.
5:
Iuridicus, Quod iuriſdictioni deſtinatum eſt, vel quod ſecundum ius eſt - Czo wedlie prawaieſt.
6:
Iuridicialis, Iudicialis, quod pertinet ad iudicium - Prawni, do prawa przinalezaci.
7:
Iuſtus, Probus, ſanctus, bonus, qui ius obſeruat, et a iure non diſcedit - Sprawiedliwi.
8:
Iuſte, Recte, legitime, iure - Sprawiedliwie.
9:
Iuſta, Exequiae, ſiue parentalia, quae mortuis impenduntur - Obchod przi pogrzebie vmarłego.
strona: 572b
1:
Iuſtitia - Sprawiedliwoſc.
2:
Iuſtificus, Qui aequa et iuſta agit - Sprawiedliwie cziniąci.
3:
Iuſtitium, [...] iuris dicendi intermiſſio - Odłożenie ſądw.
4:
Iuuencus, Bos iunior, qui iam vitulus eſſe deſiit - Młodi wołek.
5:
Iuuenculus - Młodzik.
6:
Iuuenca, Vacca iunior, quae iam vitula eſſe deſiit - Iałowica.
7:
Iuuenis, [...] adoleſcens, integra et ſpectata aetate - Młokos.
8:
Iuuenilis, Quod ad iuuenem pertinet - Młokoſy.
9:
Iuuenilitas, Iuuentus - Młodoſc.
10:
Iuueniliter, More iuuenum - Iako młokos.
11:
Iuuenalis, Iouenalis - Do młodich przinaleząci.
12:
Iuuenalia, [...] ludi, qui pro ſalute iuuenum celebrabantur - Gry za zdrowie młodich liudzi narządzone.
13:
Iuueneſco, Iuuenis fio -
strona: 573a
Odmładząm ſie.1:
Iuuenari, Temere et inconſiderate, et iuuenum more aliquid dicere vel facere - Głupie ſobie poczinac iakobi młodi.
2:
Iuuentus, AEtas iuuenilis, [...] iuuenilitas et iuuenta - Młodz.
3:
Iuuenta, AEtas iuuenilis, iuuentus - Młodoſc.
4:
Iuuo, Opem fero et auxilior, adſum, defendo, praeſto ſum - Pomagam.
5:
Iuuans - Pomagaiaci.
6:
Iuuamen, Iuuatio et Iuuamentum, [...] auxilium - Pomoc.
7:
Iuxta, Prope, propter - Podlie.
strona: 573b
1:
Iuxtim, [...] prope - Podlie.
2:
Ixia - Zaiecża rżepka, dziewiecil. [...] Chamaeleonem appellarunt.
3:
Ixon - Liep. Graeci appellant viſcum
4:
Iynx - Iemiołucha.
strona: 573a
L1:
Labarum, Vexillum -
strona: 573b
Poporczik.1:
LABEO ANTISTIVS - wargacz.
strona: 574a
1:
Labes, Ruina, lapſus - Vpadek, Zmaſa.
2:
Labecula - Zmąska.
3:
Labefacio, Rumpo, frango, perdo, mobile et inſtabile reddo - wikołiſſuie, osłabiąm, pſuię.
4:
Labefactio, Debilitatio - Osłabienie.
5:
Labefactus - Osłabioni.
6:
Labefacto, Affligo, perdo, corrumpo, concutio, conuello, quatio - Pſuię, kazę, poruſząm.
7:
Labium, et Labrum - wargi.
strona: 574b
1:
Labo, Cado, vacillo, nuto - walie ſie, vpadąm.
2:
Labaſco, Caſum minari, et ruinae vicinum eſſe - walie ſie pomału, pochiląm ſie.
3:
Labor, Cado, ruo, corruo, dilabor - Vpadąm, chile ſie.
4:
Lapsus, Ruina, caſus - Vpą́dek, poſliznienie.
5:
Lapsabundus - Vpadaiaci.
6:
Lapsio, lapſus, ruina - Vpądek.
7:
Lapſo, Lubrico, et nutandi gradu incedo - Chwieiącz ſie idę.
8:
Labor, Opera, defatigatio, diligentia, contentio - Prącza, robota.
9:
Laboro, Contendo, nitor, operam do, laborem adhibeo - Praczuię, robię.
strona: 575a
1:
Laboratior, [...] elaboratior, hoc eſt operoſior - Praczowitſzi.
2:
Laboriosus, [...] quod multum laborat - Praczowiti.
3:
Laboriose - Praczowiczie. [...] cum maximo labore
4:
Laborifer, [...] laborioſus, ſeu laboris patiens - Robotni.
5:
Labellum - Warzeczki.
6:
Labrosus, Quod [...] habet [...] labra prominentesprominentia - Wargącz.
7:
Labrum venereum - Szczotki, polnaſzczeć. [...] Dioſcorides dipſacum appellat.
8:
Labruſca, Vitis agreſtis, [...] et erratica - Leſną maczicza winną.
9:
LABYRINTHVS, Locus multis viarum ambagibus inflexus - Labierinth, zamotana droga.
10:
Lac, Succus maternus, quo animalia nutriuntur - Mlieko.
strona: 575b
1:
Lactes - Kiſzki mnieiſze wczłowieku. [...] graciliora inteſtina
2:
Lactarius, Quod lac in ſe habet, ſiue ſuccum lacteum - Mlieczni.
3:
Lactarius, Piſtor qui cibos ex lacte conficit - Mlieczni kucharz.
4:
Lacteus, Quod ex lacte eſt - Mlieczasti.
5:
Lacteo, Lac ſugo - Doię, ſąm.
6:
Lacteſco, [...] in lac conuerti - Wmlieko ſie obraczam.
7:
Lacto, Lac praebeo - Doię, ſacz daie.
8:
Lactatus, Actus lactandi - Sanię.
9:
Lacer, et Lacerus, Dilaniatus, diſcerptus, diſtractus, laniatus - Otargani, ochromioni.
10:
Lacero, Dilanio, membratim diſcerpo - Rozriwąm, targąm.
strona: 576a
1:
Laceratio, Dilaceratio - Targanię, członku niektorego oſtradanie.
2:
Lacerna, Veſtis exterioris genus, pluuiae frigoriſque iniuriae propulſandae [...] accommodatum - Kopieniak, oponcza.
3:
Lacernatus, Qui lacerna eſt indutus - woponczą vbrani.
4:
Lacerta - Iaſzczurka. vel Lacertus
5:
Lacertus, [...] ſumma brachij pars inter ſcapulae et cubiti oſſa intercepta, [...] humerus - Pliecza.
6:
Lacertosus, [...] toroſus, et muſculoſus - Szerokich plieczow.
7:
Laceſſo, Prouoco, irrito, incito - Drażnię, wiziwam.
8:
Laceſsor, Prouocor, petor - Draznia mnie, wiwołuiamnie.
9:
Lachanon, Olus - Chwaſt.
10:
Lachanopola - Chwaſtowni przekupien. Olerum venditor.
strona: 576b
1:
Lachanizo - Gnuſznieię. [...] betizare [...] languere
2:
Lachryma - łza.
3:
Lacrymula - łzeczka.
4:
Lacrymo, et Lacrymor, Ploro, fleo, fletu proſequor, lacrymas effundo, aut profundo - Płaczę.
5:
Lacrymatus - Płaczaci.
6:
Lacrymatio, Fletus, defletio - Płacz.
7:
Lacrymosus, Abundans lacrymis - Płaczliwi.
8:
Lacrymose - Płaczliwie.
9:
Lacrymabilis, Lacrymas commouens, miſerabilis - Płaczliwi, ſmetni.
10:
Lacrymabundus, Fere lacrymans - Płaczaci.
11:
Lacinia, in veſtimento pars extrema, et caeſurae particulatim conciſae, decoris cauſa - Klin vſuknie ktori viawſzi wnim nieczo noſiemi: item, fałd.
12:
Laciniatus - Vfaldowani.
13:
Laciniatim, Particulatim et ſeparatim - Rozdzielnie.
14:
Laciniosus, Amplus et ſinuoſus - Fałdziſti, ſzeroki.
strona: 577a
1:
Lacio, [...] in fraudem duco - łudze abim oſſukał.
2:
Laconicum, Hypocauſtum, vaporarium - wanna do ſuchego poczenia.
3:
Laconiſmus, Breuiloquentia, breuitas in dicendo - wezłowata a krotka mowa.
4:
Lactuca - Sałata.
5:
Lactucula - Sałatka.
6:
Lacus, Locus profundus cum aquis perpetuis ibidem natis, efficiens riuos et flumina - Iezioro.
strona: 577b
1:
Lacuſculus - Ieziorko.
2:
Lacuna, [...] aquae collectio, vel foſſa [...] in qua aqua collecta ſtare conſueuit - Kałuza, gruba, doł.
3:
Lacunosus, Inaequale, lacunis plenum, imperfectum, inexpletum - Kałuziſti pełni dołow.
4:
Lacuno, Lacunar facio, vel lacunaris ſimilitudinem rei alicui induco - Podaſzſek czinie, ſtrzeſſe.
5:
Lacunatus, Ad lacunae formam depreſſum - Dolowati, nierowni.
6:
Lacunar, Contignatio exculpta, tignorum interſtitiis, lacuum ſiue lacunarum quandam ſimilitudinem referens - Pietr, taflowanie wnie ktorim gmachu.
7:
Laedo, Verbo, factove aliquem offendo, comminuo, verbero, pulſo - Obrazam slowi albo rze czam.
8:
Laesus, Vulneratus -
strona: 578a
Obrażoni.1:
Laesio - Obrażenię.
2:
Laesura, Detrimentum et diſpendium - Vtrata.
3:
Laemuſchaton - Zisk zſzermowanią odnieſioni. Praemium quod reportabant qui ex gladiatorio ludo victores extitiſſent
4:
Laena, Veſtis lanea [...] quae ſuper caetera veſtimenta imponebatur - Koſsulia na zwierchnie ſzati abo na zbroię oblieczoną.
5:
Laetus, Qui hilaritatem quam intus habet, etiam vultu oſtendit [...], alacer, volens, hilaris - weſsołi.
6:
Laete, Iucunde, et hilariter - weſselie.
7:
Laetor, Gaudeo, delectationem capio, me oblecto, laetitia perfundor, laetitiam percipio - weſselę ſie.
8:
Laetans - weſseląci ſie.
9:
Laeto, Laetum facio, laetifico, laetitia perfundo, laetitiam et gaudium affero - Obweſseliąm.
10:
Laetificor, Laetor, laetus ſum - weſselę ſie.
11:
Laetificus, laetitiam faciens - weſselie cziniączi.
12:
Laetiſco, [...] laetus fio - weſsele ſie.
strona: 578b
1:
Laetitia, [...] exultatio animi, [...] cum gaudio efferuentiore [...], gaudium, voluptas - weſsołoſc.
2:
Laetabilis, Laetitia dignus - weſselia godni.
3:
Laetamen, Fimus qui per agros iacitur - Gnoi ktori narolią wiwozą.
4:
Laeua, Manus ſiniſtra - Lewicza.
5:
Laeuus, Siniſter - Po lewei ſtronie.
6:
Laeuorſum, verſus laeuam - Zbiewei ſtroni.
7:
Laeuis, Planus, politus, glaber, tactu mollis - Głatki.
8:
Laeuitas - Głatkoſcz.
9:
Laeuor, Laeuitas - Głatkoſc.
10:
Laeuigo, Complano, polio, quaſi leue ago - Gładzę.
11:
Laeuo, Laeuigo - Ogładzam.
12:
Laganum - Twaragowi placzek, obartuch. Placentae genus ex farina aqua ſubacta, addito caſeo, aliiſque condimentis, ſimul in pingui iure decoctis.
13:
Lagaritanus, vt vinum Lagaritanum, mite et dulce - Słotkie winno.
14:
Lagena, Genus vaſis teſtacei, ad vinum praecipue accommodatum - Flaſza, łagwicza.
15:
Laguncula, Parua, lagena - Lagwiczka.
strona: 579a
1:
Lagophthalmos - Choroba tego ktori powiekow zwierchnich zawrzec niemoze. [...] oculorum vitium, quum ſuperior palpebra non deſcendit.
2:
Lagopus - Kuropatwa, miedzi alpami chowana.
3:
Lagotrophia - Sadz zaięczi. Leporatia [...], id eſt, loca in quibus lepora aluntur.
4:
Laicus - Poſpoliti człowiek, y nie poſwieczioni. Quod commune eſt, et non ſanctum
5:
Lalisio, Pullus onagri - Zdrzebię osła dzikiego.
6:
Lallare, [...] dormire, de infantibus loquentes: [...] quod nutrices cum infantes dormire volunt - Lulanie abiſpało dziecię.
7:
Lama, Aquarum collectio, [...] lacuna - Kałuza.
8:
Lambo, [...] Lingo, lingua leuiter aliquid tango - Lizę.
9:
Lamentor, Deploro, defleo, lachrymo, fleo et ipſa voce dolorem oſtendo -
strona: 579b
Lamentuię, płaczę.1:
Lamentatus - Opłakani.
2:
Lamentatio, [...] aegritudo cum eiulatu - Płacz lamentliwi.
3:
Lamentas, Pro lamentationibus - Lament.
4:
Lamentum, Ipſa lamentatio - Płacz zriczenim.
5:
Lamentabilis, Quod eſt dignum multa lamentatione - Opłakanią godni.
6:
Lamentarius, Quod ingerit lamentationem - Do płaczu pobudzaiączi.
7:
LAMIAE, [...] mulieres eſſe putabantur, ſiue verius daemonum quaedam phantaſmata, quae formoſarum mulierum ſpecie aſſumpta, pueros pariter et iuuenes blanditiis allectos vorare credebantur - Czarownica.
8:
Lamina, Metalli cuiuſuis fruſtum in latitudinem ductum - Blacha rozklepana.
9:
Lamella - Blaſzka.
10:
Lamium - Pokrziwa martwą.
11:
Lampas, Fax - Faklia, kaganieci.
strona: 580a
1:
Lampyris, Vermiculus noctu lucens, nitedula, noctiluca - Złoti robaczek wnoczi ſwieczaci.
2:
Lana, Quod de ouibus detondetur, aut deciditur - wełna.
3:
Lanaris, Quod habet lanam - wełniarz.
4:
Lanarius, Qui lanam curat - wełna okriti.
5:
Lanatus, Lana tectus - wełna okriti.
6:
Lanatior - wełniſti.
7:
Laneus, Quod eſt ex lana - wełniaui.
8:
Lanicium, Lana vel lamae prouentus - wełnyzbieranie.
9:
Lanificium, Lanae opificium - wełni przebieranie, y wigotiwiwanie.
10:
Lanificus, Qui lanae artem exercet - wełne przedaci.
11:
Lanifer, qui lanam fert, lanicute, lanigerum - welne rodzaci.
12:
Lanosus, Lana abundans - welni pełni.
strona: 580b
1:
Lancea, Haſta longa quali et equites et pedites vtuntur - Rohatina, oſsczep.
2:
Lanceola, Parua lancea - Oſzczepek, rohatinka.
3:
Lancearius, Qui lanceam gerit - Lanczknecht oſzczepza bron noſſaci.
4:
Lanceatus, Lancea armatus - Oſzczep za bron maiaci.
5:
Lances, Vaſa lata et rotunda, minus excauata quam patinae - Szeroka niſſa albo talierz.
6:
Lances [...] in libra - Miski vuagi.
7:
Lancino, Lacero, vexo - Przepicham, targąm.
8:
Langula, ſpecies patinae, ſiue catini [...] latior - Płaska miſſa.
9:
Languor, Detectio virium, et remiſſio vigoris, [...] debilitas, infirmitas - Mdłoſs, słaboſc.
10:
Langueo, Deficio, infirmus ſum, diſſoluo, debilitor, infirmor - Słabieię, moczi zbiuam.
11:
Langueſco, Languidus, infirmus et debilis fio - Mdleie, słabieię.
12:
Languefacio, Languorem affero, ſiue languere facio - Klabim czinie.
strona: 581a
1:
Languidus, Remiſſus, debilis, infirmus - Słabi, shdłi, chori.
2:
Languidulus - Mdliuchni.
3:
Languide, Cunctanter: otioſe, negligenter - Słabo, niedbalie.
4:
Langurium - Burſztin. [...] ſuccinum
5:
Lanius, ſeu Lanio, Qui carnes vendit - Ezeznik.
6:
Laniena, Officina in qua laniantur, ac venduntur carnes - Ialki mięſne.
7:
Lanionius, Quod ad lanium pertinet - Rzezniczi.
8:
Lanio, Scindo, lacero, diripio - Roztarguię, rozriwąm.
9:
Laniatio, laniatus - Rozſiekiwanie
10:
Laniatus, Laceratus, dicerptus - Roztargani, rozſiekani.
11:
Laniatus, Ipſe actus laniandi - Roztargiwanię.
12:
Laniarium, Laniena - Iatka mieſną.
13:
Laniſtae, Praefecti ludi gladiatorij - Szermierze.
14:
Lanugo, Tenera quaſi lanae cuiuſdam mollities, qualis in adoleſcentium genis, et in pomis quibuſdam cernitur - Pierſze puſzczanie włoſsow, lierſzi mech.
15:
Lanuginosus - włoſiſti, wołniaſti, mchowi.
strona: 581b
1:
Lapathum - łopian. [...] rumex
2:
Lapis - Kamieǹ.
3:
Lapideus, Quod ex lapide conſtat, ſaxeum - Zkamienia vczimoni.
strona: 582a
1:
Lapidosus, Saxoſum, quod lapidibus abundat - Kamieniſti.
2:
Lapidarius, Quod ad lapides pertinet - Do kamienią przinaleząci.
3:
Lapidarius, Lapicida - Tenktori kamien łamie albo czieſze.
4:
Lapillus, Calculus, paruus lapis - Kamieniek.
5:
Lapicida, vel Lapidicida. Qui lapides vel ex rupe excindit, vel aedificio adaptat, lapidarius - Ten ktori kamien ocziaſsuie.
6:
Lapidicina, vel potius lapicidina [...] Locus vbi lapides exciduntur [...] et carcerem latomias vocamus - Mieſczegdze kamien czieſzą łamią.
7:
Lapido, Lapidibus obruo, vel lapides in aliquem iacio, lapidibus appeto - Kamienuie
8:
Lapidatio, Lapidum iactus, lapidum obrutio - Kamionowanie.
9:
Lapidator, Lapidem iaciens - Kamienownik.
10:
Lapideſco, [...] in lapidem conuerti, ſeu in lapideam duritiem - Kamieniecę.
11:
Lappa - Wielki łopiąn, item rzepik.
12:
Lapſana - Lebioda.
13:
Laqueare, [...] camera, hoc eſt, pars ſuperior cubiculi et coenationis conuexa - Strop.
strona: 582b
1:
Laqueatus, Laqueis irretitus, ligatus - Vſidloni.
2:
Laqueus, Vinculum [...], rete, plagae - Sidło.
3:
Lararium, Sacrarium domeſticum, in quo Lares et dij peculiares adorabantur - Kapliczka bałwanska.
4:
Lardum, ſiue laridum, Caro ſuilla quouis modo ſalita - Słonina.
5:
Largior, Dono, concedo, permitto, relinquo - Daię, pozwaliam.
6:
Largitor, Donator, liberalis, populi corruptor - Podarcza hoini.
7:
Largitas, Liberalitas, munificentia -
strona: 583a
Dobrowolne podar zanie1:
Largus, Copioſus, multus, amplus, latus; [...] qui multa largitur, qui liberalis eſt, vel etiam prodigus, profuſus, ſplendidus - Hoini, item ſzeroki.
2:
Large, Liberaliter, abundanter - Hoinie, obficzie, ſzczedrze.
3:
Largitus, [...] large ſiue largiter - Szczedrze.
4:
Largiloquus, Qui abunadanter loquitur - Miełigeba, pliapacz.
5:
Largiſsime - Hoinie.
6:
Laruae, Noxiae inferorum vmbrae, furiae, erynnes - Noczne pokuſſi. ¶ Larua [...] perſona, quam Barbari vocant maſcam - lLarua, maſzkara.
7:
Larualis, Deformatus pallens - wmaſzkari vbrani.
8:
Larus - łyska. Quidam fulicam interpretantur.
9:
Lasanum, Vaſculum euacuando ventri accommodatum - Vrinał.
10:
Laſciuus, Proteruus, ſalax, plus mollitiei [...] quam roboris aut conſtantiae habens - Miełoſnik, łekcziwi, wſſetecznik.
strona: 583b
1:
Laſciuiſsimus - Barzo gamratliwi.
2:
Laſciuia, Mollities, petulantia, nequitia, incontinentia animi - Nie powcziagliwoſc odmiełoſczi, wſzeteczenſtwo.
3:
Laſciue, [...] petulanter, procaciter, molliter, nequiter - wſzetecznie.
4:
Laſciuio, Petulanter ago, petulans ſum, exulto - wſzetecznie skaczę.
5:
Laser, Succus laſerpitij - Czartowe gowno.
6:
Laſsus, Feſſus vel fatigatus, hoc eſt corporis vel animi labore fractus - Zmordowani, vſtali.
7:
Laſsulus, Parum fatigatus - Trochezmordowani zemdlioni.
8:
Laſsitudo, Defatigatio, languor ex labore perceptus - Zmordowanię.
9:
Laſseſco, Laſſus fio, fatigor - vſtawam.
10:
Laſſo, Fatigo, exerceo, defatigo, labore obruo - Morduię pracza.
11:
Laſsatus - Zmordowani.
12:
Lateo, In occulto ſum, me abſcondo, abditus ſum - Skrełem ſie.
13:
Latenter, Clam, occulte -
strona: 584a
Skriczię, tainie.1:
Latito, Saepe aut fere ſemper lateo - Wskricziu mieſzkąm.
2:
Latitatio - Skriczię, zataienię.
3:
Latebra, et Latebrae, Locus vbi aliquid latet - Kąt do skriczią, iama.
4:
Latebricola, Latebras incolens - Iamka.
5:
Latebrosus, vt, Latebroſus locus, in quo frequentes latebrae ſunt, obſcurus, tenebricoſus - Cziemne mieiſcze, aiąm pełnę.
6:
Latebrose, Occulte, clam - Taiemnie.
7:
Latibulum, In quo aliquid deliteſcit - Iama.
8:
Latibulo, et latibulor, [...] Lateo - Wskricziu ieſtem.
9:
Later, [...] terra excocta, et in lapidem durata - Czegła.
10:
Laterculus, paruus later - Czegiełka.
11:
Lateritius, quod eſt confectum ex lateribus - Zczegłi vczinioni.
12:
Laterarius, Lateritius - Czegliani.
13:
Laterculum - Kſiega do wpiſsiwanią ſtanow moznieiſsich. Libri nomen [...] in quo dignitatum omnium [...] cognitio continebatur.
strona: 584b
1:
Laterculenſes [...] praefecti laterculorum - Stroze kſiag wktore ſą ſtanowie wpiſsani.
2:
Laterna - Latarnią. [...] lucerna
3:
Laternarius, Qui alteri laternam praefert - Swiecząci laternią.
4:
Latex, Omnis humor [...], ab eo quo intra aliquid lateat - Wſzeliaką wilgotnoſcz.
5:
Lathyris - Skoczek, et terlicz. [...] cataputia maior
strona: 585a
1:
LaniereManiere des Latins - Połaczinie.
2:
Latinitas, Locutio ipſa Latina, ſiue ſermo Latinus - łaczinską mowa.
3:
Latomiae, vel latumiae - Mieſcze gdze kamien łamią.
4:
Latomus - łamacz kamienia. lapicida
5:
Latria, [...] Cultus qui debetur Deo, obſequium, ſeruitus - Słuzba bozą.
6:
Latrina, Cloaca, locus priuatarum ſordium, et ad exonerandum ventrem accommodatus - Wichod.
7:
Latro - Szczekąm.
strona: 585b
1:
Latrans - Szczekaiąci.
2:
Latratus - Szczekanię.
3:
Latrator - Szczekacz.
4:
Latratus, Ipſe vox canum, ſiue ipſe latrandi actus - Szczekanię.
5:
Latrones, Graſſatores, raptores, praedones, viarum obſeſſores, qui viatores aut vita aut pecunia ſpoliant - Zbuiczi, morderze.
6:
Latrunculus, Paruus latro - Zbuicza, łotrzik. ¶ [...] latrunculi ſiue latrones, quibus ludimus - Szachi.
7:
Latrunculator, Qui latronibus conquirendis et ſupplicio afficiendis praeeſt - Sędzią nad zbuiczami.
8:
Latrocinor, Latronum more praedor, graſſor, occido, interficio, neco - Morderſtwem ſie bawię zbiiąm.
9:
Latrocinium, Ipſe latrocinandi actus - Morderſtwo, złodzeiſtwo.
10:
Latrocinatio, Latrocinium - Zboiſtwo.
11:
Latus, Spatioſus, amplus, laxus - Szeroki.
12:
Latus, [...] portatus - Nieſioni.
13:
Late, In multis locis, per multos locos - Szerocze.
14:
Latitudo, Spatioſitas, ſuperficies - Szerokoſc.
strona: 586a
1:
Lateſco, Latus fio, et in latum extendor - Rozſzerząm ſie.
2:
Latifundium, Magnus et amplus fundus - Szeroki folwark.
3:
Latuſclauus, Tunica [...] purpurea praetexta, latior tunica vulgari, qua Senatores vtebantur - Giermak ſenatorski.
4:
Latus, Quod eſt infra alam - Bok.
5:
Latuſculum, Paruum latus - Boczek.
6:
Laterenses, [...] quos alioqui laterones appellamus - Wodzowie podlie bokow chodzaci.
7:
Lateralia, Capſulae [...] in quibus ad ephippium vtrinque loro ſuſpenſis, ea quae nobis in itinere neceſſaria ſunt, recondimus - Bieſsagi, ſonki.
8:
Laudo, Commendo, extollo - Chwalię.
9:
Laudatus - Chwalioni.
10:
Laudator - Chwalcza, wisławiacz.
11:
Laudatrix - Taktora chwali.
12:
Laudatio, Commendatio - Chwalenie.
strona: 586b
1:
Laudatior - Chwaliebnieiſzi.
2:
Laudabilis, Quod merito laudari poteſt - Chwaliebni.
3:
Laudabiliter, Cum laude et commendatione - Chwaliebnie, zchwałąm.
4:
Laudatiuus, Quod laudationi eſt accommodatum - Chwałi godni.
5:
Laus, Praeconium, commendatio, gloria - Chwąła.
6:
Lauo, Abluo, purgo, mundo, nitidum reddo - Miię.
7:
Lauatio, Lauacrum, purgatio, lotio - Myczię.
8:
Lauacrum, Balneum, in quo quis lauari commode poteſt - łazuią.
9:
Lautus, Purgatus, lotus, mundatus - Zmiti. Lautus, [...] mundus et ſplendidus -
strona: [587]a
Czudni, chędogi.1:
Laute, Eleganter, ſplendide, magnifice - Hoinie, ozdobnie.
2:
Lautitia, Epularum magnificentia - Ochędoſtwo.
3:
Lautia, Munera [...] quae Romani [...] legatis exterarum nationum, Regibus amicis, ac viris claris aduenientibus mittebant - Podarki ktore rzimianie obczim posłom dawali.
4:
Laureotis, Spodij genus [...] ex argento - Popiołze ſtrzebra na ſczianachzawisłi.
5:
Laurices, Foetus [...] cuniculorum e matri execti, vel vberibus ablati - Płod zkrolikow wirzezani.
6:
Laurus - Bobkowe drzewo.
strona: [587]b
1:
Laurea, [...] lauri folium - Liſczie bobkowę. ¶ Laurea [...] corona [...] ex lauro facta - Wieniecz zbobkowego listu.
2:
Laureus, Quod eſt ex lauro - Bobkowi.
3:
Lauretum, Locus conſitus lauris - Mieiſcze drzewa, bobkowego pełne.
4:
Laureola, Coronula ex lauro - Wieniec bobkowi.
5:
Laureatus, Lauro ornatus - Koronowani wienczem bobkowim.
6:
Laurifer, et Lauriger, Ferens ſeu gerens laurum - Noſsęczi bobek.
7:
Lauricomus - Pełni bobku. Montes lauricomi, id eſt, lauri comis ornati.
8:
Laurinus, Quod ex lauro factum eſt, laureus - Zbobku.
9:
Laxus, Laxatus, remiſſus, non contentus, aut adductus - Szeroki, przeſtroni.
10:
Laxe, Remiſſe, late - Szeroko, nie cziaſno, przeſtrzenie.
strona: [588]a
1:
Laxitas, Remiſſio - Szerokoſcz.
2:
Laxo, Laxum reddo, remitto - Rozpuſzcząm, rozprzeztrzemam.
3:
Laxamentum, Relaxatio, remiſſio, requies, recreatio - Popuſzczenię, rozprzeſtrzenienię.
4:
Lea, Leonis foemina, [...] Leaena - Lwicza.
5:
Leaena - Lwicza. Leonis foemina
6:
Lebes, Vas aeneum in quo igni apponitur aliquid vt ebulliat - Kocziel.
7:
Lecanomantia - Wieſzczba z narzadzonesktomumiednice. Diuinatio quae fit per peluim.
strona: [588]b
1:
Lectus, Cubile, grabbatus - Loze.
2:
Lactulus [! = lectulus], Paruus lectus - Lozko.
3:
Lectica, Cathedra aut ſedes, qua ferebantur diuites et potentes, in qua puluinar et lectulus ſtratus erat - Stołek naktorim chore noſzą.
4:
Lecticula, Parua lectica - Lekticzka.
5:
Lecticarius, Qui lecticam ferebat - Tragarze lekticzni.
6:
Lectiſternium - Poſcziel.
7:
Lectiſterniator, Lectiſtrator, qui lectum ſternit - Poſcziełacz.
8:
Lecythus - Banią oleiową. Vaſis genus [...] oleo aſſeruando accommodatum
9:
Legio - Huff zludu zołnierskiego koło ſzesczi tiſieczi.
10:
Legiuncula, Parua legio - Małą legią, huffik.
11:
Legionarius, Qui eſt ex legione, quod ad legionem pertinet - Doliczbi takich zołnierzow przinąleząci.
12:
Lego, In legationem mitto, oratorem decerno, aliquem negotij expediendi cauſa alio lego -
strona: 589a
Wiſsełam wpoſselſtwie.1:
Legatus, Qui legationem ſuſcepit, qui mandata perfert - Legąt, poſseł.
2:
Legatio, Munus, officium, vel functio legati - Leganą, poſselſtwo.
3:
Legatiuum, [...] id quod dabatur legato nomine viatici, et impenſae - Nakład ktori na legata daiem.
4:
Legatum, Donum quod in teſtamento teſtator ab haerede alicui dat - Wteſtamenczie odkazanię.
strona: 589b
1:
Legatarius, vel Legataria, [...] cui ex teſtamento aliquid legatum eſt - Ten ktoremu nieczo ieſt odkazano.
2:
Legator, Qui aliquid legat per teſtamentum, teſtator - Ten ktori odkazuię, leguie.
3:
Lego, [...] colligo, hinc atque illinc decerpo - Zbieraḿ, zgromadząm. ¶ Legere [...] oculis ſcripta percurrere - Czitam.
4:
Lectus, [...] ſelectus, ſiue ex aliorum numero ſeparatus, eximius, egregius, excellens - Wybrani.
5:
Lecte - Przebranie.
6:
Lectio, [...] actus legendi - Czitanię.
7:
Lectio [...] pro electione - Wibranie.
8:
Lectus, Electio, ſiue collectio - Przebranie, pokaziwanię.
9:
Lectito, Frequenter lego - Vſtawnie czitąm.
10:
Lector, Qui aliquid legit, recitator - Czitelnik.
11:
Legulus, Qui vuas aut oleas colligit - Owoc zbieraiączi.
12:
Legumen, Quicquid ex terra ſatis in ſiliquis naſcitur - Iarzina wſzekiska, na ktorei łupina ieſt.
strona: 590a
1:
Lema - Gnoi woczach. Humor albus in oculis concretus.
2:
Lembus - Czołnprętki. Nauiculae exiguae genus, ſed mirae velocitatis
3:
Lemniſci, Faſciolae coloratae ex coronis dependentes - Binda iaką zkitaiki albo złotogłowu wpokazowaniu naſzy noſza.
4:
Lemniſcatus - Strzepkami obwieſzani.
5:
LEMVRES, Laruae nocturnae, et terrificationes imaginum, et beſtiarum - Noczne ſtraſzidła.
strona: 590b
1:
Lenis, Mitis, facilis, non iracundus, clemens, indulgens - Mięki, dobrotliwi.
2:
Lenitas, Manſuetudo, facilitas - Miękoſc.
3:
Leniter, Placide, non vehementer - Lekko.
4:
Lenio, Mulceo, placo, flecto, mitigo, reconcilio - Zmiękcząm, błagam.
5:
Lenimentum, Leuatio et mitigatio - Odmiękczęnię.
6:
Lenimen, Lenimentum, hoc eſt, quo aliquid lenitur, et dulcoratur - Zmiekczenię.
7:
Leno, qui ſcortorum proſtitutione quaeſtum facit - Goſpodąrs kurewski, zamtuznik.
8:
Lena, [...] quae mulieres quaeſtuarias proſtituit - Goſpodisni kurewską.
9:
Lenulus - Goſpodarzik kurewski.
10:
Lenunculus - Zamtuzniczek.
11:
Lenonius, Quod ad lenonem pertinet - Zamtuzniczi.
12:
Lenocinium, Lenocinandi actus, hoc eſt, exercitium lenonis - Kurew chowanię.
strona: 591a
1:
Lenocinor, Lenocinium facio - Kurwi chowąam.
2:
Lens, Ouum pediculorum - Gnida.
3:
Lens - Soczewicza.
4:
Lenticula - Soczewiczka. ¶ [...] lenticulae, maculae [...] in corpore - Piegi.
5:
Lentigo, Macula ſubrufa, et nigra interdum in facie - Piega. ¶ [...] lentiginoſus - Piegati.
6:
Lentus, Tardus, non acer, non celer - Gnuſni, item, zełowati a twardi.
strona: 591b
¶ Lentus [...] pro tardo - Leniwi.1:
Lente, Tarde, et cunctanter - Lekko, pomału.
2:
Lentitia, Lentor, ſeu flexibilitas - Miękosc.
3:
Lentitudo, Tarditas, facilitas, lenitas - Gnuſnoſc.
4:
Lentor, Humor tenax, et glutinoſus - Kleiowatą wilgotnoſc.
5:
Lento, Lentum reddo - Miękczę.
6:
Lenteo, Lentus ſum, tener, et mollis - Miękczeię.
7:
Lenteſco, Lentus, ſeu tener ac mollis fio - Zaczinąm rozmiękczac.
8:
Leo - Lew.
9:
Leoninus - Lwowi.
strona: 592a
1:
Leopardus - Lampart.
2:
Lepidium - Włoskazeżucha, herbario pieprziczka.
3:
Lepidus, In quo leporis eſt plurimum, facetus, elegans, iucundus - Wdſięczni, miełi.
4:
Lepide, Cum lepore, facete - Wdzięcznie.
5:
Lepidule - Wdzieczniuchno.
6:
Lepiſta, Vaſis aquarij genus - Stagiewdo chowania wodi.
7:
Lepor, et Lepos, [...] venuſtas, vrbanitaſque ſermonis, facetiae -
strona: 592b
łagodnoſc wmowie.1:
Lepra - Trąd.
2:
Leptocarya - Laskowe orzechi. [...] auellanae, [...] Ponticae, et Heracleoticae
3:
Lepton centaurium - Centurzya, ruthenis, nerecznik.
4:
Lepus - Zaiąc.
5:
Lepuſculus - Zaiączek.
6:
Leporarium, [...] pro omnibus ſeptis affixis [...], in quibus incluſae pecudes paſcuntur - Sądz wſzeliakiego zwierza.
7:
Leporinus, Quod eſt ex lepore - Zaięczi.
strona: 593a
1:
Leſſus, lugubris eiulatio - Smętni płacz.
2:
Lethargus - Sen, mieżmierni, ij nad przirodzenie, ſpik choroba. [...] torpor, et inexpugnabilis pene ſomni neceſſitas, cum alienatione mentis
3:
Lethargicus - Vſtawnie nadmiare ij przirodzęnie ſpiaczi. qui lethargum patitur.
4:
Lethum, Mors, interitus - Smierc.
5:
Lethalis, MortipherumMortiferum - Smiertelni.
strona: 593b
1:
Lethaliter - Smiertelnie,
2:
Lethifer, Quod mortem infert, mortalis - Smiercz przinoſząci.
3:
Letho, Morte afficio - Zabiiąm.
4:
Leucacantha, [...] Rhamnus. [...] carduus beatae Mariae - oſtropeſt.
5:
Leucanthemis - Rumien. [...] Anthemis, et Leucanthemum [...] Chamaemelon
6:
Leucargilium, Argillae candidae genus - Biała glina.
7:
Leuce, [...] Latini populum albam appellant - Topalia. ¶ Leuce - Podeiżrzonbiałi.
8:
Leucoion - Gwożdziki polne.
9:
Leucoma, Album [...], hoc eſt, tabula illa in qua iudicum deſcripta erant nomina - Zapiſſowe kſiegi.
10:
Leucoparyphos - wbiałe zali oblieczoni. Candidis veſtibus indutus
strona: 594a
1:
Leucophaeus, color ex albo et fuſco miſtus, ſubniger - Szarafar, ba.
2:
Leucophaeatus, Qui eſt colore leucophaeo indutus - wſſarziz, ne obleczoni, kakofrancziſſ, kanin mnich.
3:
Leucophlegmatia, Species [...] hydropis, qua aqua ſubter cutem inaequaliter collecta, alibi aliter extuberat. [...] hypoſarca - Zaskornia puchlina.
4:
LEVCOTHEA - Iutr zenka. Quam et Matutam Latini vocauerunt, eadem eſt cum Aurora
5:
Leuidensa, [...] Vile genus veſtis - Sukniauiatrem podbita.
6:
Leuir, Frater vxoris, vel mariti - Brat zenin, albo mezow, ſzwagier.
7:
Leuis, Exigui ponderis res, expeditus, celer - Lehkir.
strona: 594b
1:
Leuiculus - Przilehczeiſcim.
2:
Leuiuſculus - Lekuſienki.
3:
Leuitas, Exilitas, item inconſtantia, mobilitas - Lekomiſluoſc.
4:
Leuiter, Negligenter - Leda iako, lekomiſlniae.
5:
Leuifidus, Qui facile fidem violat - Lekomiſlnei wari.
6:
Leuipes, Celer, et pedibus leuis - Brętki.
7:
Leuisomnus, Quod leui ſomno eſt - Czuinie ſpiaczi.
8:
Leuo, In altum tollo, eleuo, extollo, eueho - Pott noſlę.
9:
Leuatio, Leuamen, mitigatio, conſolatio, animi remiſſio et relaxatio, aberratio a dolore, ſolatium - Pocziecha, vlzenie.
10:
Leuamen, Leuatio, leuamentum - Vlzenię.
strona: 595a
1:
Leuamentum, Leuamen - Vlzenię.
2:
LEX - Prawo.
strona: 595b
strona: 596a
strona: 596b
strona: 597a
1:
Lex, [...] quod publice legatur, vt omnibus nota ſit, et ab omnibus obſeruetur - Prawo, vſtawa.
strona: 597b
1:
Legiſlator, Legis ſcriptor, qui legem ſcripſit, et ad populum tulit - Praw vſtąwcza.
2:
Legirupa, Legis perfractor, qui legem frangit - Prawołomcza.
3:
Legirupio, Qui rumpit leges - Lamacz prawa.
4:
Legitimus, Quod eſt aequum, iuſtum, conueniens, lege, more atque inſtituto maiorum factum - Wedlie voſtawi, prawa, porzątku.
5:
Legitime, Recte, iuſte, ex lege - Sprawiedliwie, słuſznie.
6:
Leguleius, Qui legum ſtudia ſectatur, ſeu verſatur in legibus - Wprawiech ſie czwiczeczi.
7:
Legalis, Quod ad legem pertinet - Prawni.
8:
Lexis - Słowo. Dictio.
strona: 598a
1:
Liae, [...] foramina quae in ſummo mali recipiunt funes - Dura wmaſczie ktorą powroz przecziaguią.
2:
Libadion - Centurzia.
3:
Libanotis - Rozmarin. [...] roſmarinus
4:
LIBER, [...] Bacchus ſiue Dionyſius - Bog ozralſtwa.
5:
Liber, Sui iuris in ſua poteſtate - Wolni, ſwobodni.
strona: 598b
1:
Libere, Ingenue et liberaliter, ſuo more ſiue arbitrio, audacter - Wolnie, ſwobodnie.
2:
Libertas - Wolnoſc.
3:
Liberalis, Benignus, munificus - Szczodri, hoiny, dawca.
4:
Liberalis [...] pro egregia forma, et eleganti - Czudni.
5:
Liberalitas, Munificentia - Szezodroſc, hoinoſc.
strona: 599a
1:
Liberaliter, Large, munifice, indulgenter, libere, ſplendide - Szczedrze.
2:
Liberi, [...] filij vel filiae - Dziątki.
3:
Libertus, Qui quum eſſet ſeruus, factus eſt liber: ita dictus quaſi liberatus - Wolno puſzczoni.
4:
Liberta - Wolną.
5:
Libero, Manumitto, et ex ſeruo libertum facio, libertate dono, in libertatem traduco - Wizwaliam, wibawiąm.
6:
Liberator, Vindex libertatis - Wizwalacz, wibąwcza.
7:
Liberatio, Actus liberandi, dimiſſio, abſolutio - Wizwolenię.
8:
Liber, [...] corticis genus [...] tenuius, quod in phillyras plures diuidi poteſt - Kora z drzewa, na iakiei przed winalezienim papieru piſſano. [...] libri - Kſiegi.
strona: 599b
1:
Libellus, Paruus liber - Kſiazeczka.
2:
Libellio, [...] Tabellionem vocamus - Poſſeł.
3:
Librarius, Quod ad libros pertinet - Strocz kſiegowi, do kſiag przinalezączi.
4:
Librarius, Qui libros manu ſua mercede deſcribit - Ten ktori zazpłate tę kſiegi przepiſſuię.
5:
Librariolus - Piſſarzik kſiąg.
6:
Libraria, Taberna in qua libri proſtant - Librarią, kſiegarnia.
7:
Librarium, Theca [...], ſiue ſcrinium quo libri continentur - Librarią.
8:
Libet, [...] Placet - Podobą mi ſie.
strona: 600a
1:
Libens, Volens, voluntarius, gaudens - Barzo rąd.
2:
Libenter, Non grauate, aequo gratoque animo - Zchęczią.
3:
Libentia, Voluptas, illecebrae - Rozkoſz.
4:
Libido, Cupiditas, extraordinarium deſiderium - Wſzetecznoſc.
5:
Libidinoſus, Qui in libidinem propenſus eſt, venereus, ſalax - Wſzetecznik.
6:
Libidinosiſsimus - Zbitnie wſzeteczni.
7:
Libidinoſe, Impotenter, crudeliter, et pro animi libidine - Wſzetecznie.
8:
Libidinor, Libidinem perago, voluptati indulgeo - Wſzeteczenſtwa patrzę.
strona: 600b
1:
Libitinarius, [...] is, qui locat aut vendit ea, quae ad pompam funebrem ſunt neceſſaria, vel qui curam habet perficiendorum funerum - Ten ktori dlia pogrzebu potrzebi gotuie ij przedaie, grubarz.
2:
Libo, Leuiter deguſto, et quaſi primis labris attingo - Koſztuię.
3:
Libatus, Decerptus - Zebrani.
4:
Libamen, Libamentum, et Libatio - Kredencowanię, offiara.
5:
Libatio, Libamentum, deguſtatio quae in ſacrificiis fieri ſolebat - Zkoſztowanię przed ofiarą.
6:
Libum, Genus dulciarij cibi, ex farre, caſeo, melle, et oleo - Kołacz miodowi.
7:
Libra, [...] et As, et Mina, ſeu Mna et pondo - Funt.
strona: 601a
1:
Libella, Stater, inſtrumentum quo ponderamus - wązki.
2:
Libralis, Quod et vnius librae - Funtowi.
3:
Librarius, Quod eſt ponderis vnius librae - Ieden funt wazączi.
4:
Libraria, [...] ancilla, quae praeficitur partiendis penſis - Szafarka ktora do przedzenią rozdawa.
5:
Librile, Scapus librae, [...] trabs illa tranſuerſa, ex qua linceslances dependent - Zelasko uwągi przeczne.
6:
Libripens, [...] qui ante argentum ſignatum [...] ex libra pendebat aenea - wagmiſtrz, wąznik.
7:
Libro, Pondero, trutino, aeſtimo, exanimoexamino - wąze.
strona: 601b
1:
Libratio, Ponderatio - wazenię.
2:
Librator - waznik wodi ktori vczi iakogłeboko wodabicz mawiedziona. [...] qui in ducendis aquis peritiam habet librandi, hoc eſt, expendendi, et examinandi altitudinem fontium, vel lacuum
3:
Libramentum, AEquamentum - wązenię.
4:
Liceo - Czenię, targuię.
strona: 602a
[...] veneo, et vapulo, [...] vendor, et verberor.1:
Liceor, Pretium offero - Nazaczenienię podaię.
2:
Licitator, Qui crebro licetur, quique pro re emenda conducendave pretium alio maius pollicetur - Pſuiąci targ drugiego.
3:
Licitor, Liceor - Targuię.
4:
Licitatio, Oblatio pretij, auctio - Podwiſzenie czeni.
5:
Licet, Fas eſt, conceditur, poteſtas datur - wolno ieſt. ¶ Licet [...] quamuis - Aczkolwiek.
6:
Licentia, Libertas immodica, impunitas, agendi, dicendique quicquid velis - Swieboda.
7:
Licentior, Quod immodice liberum eſt - Rzecz ktorą zbitnia ma ſwobode.
8:
Licentiosus, Qui nimia vtitur licentia - Swowolni.
9:
Licenter, Libere, audacter - Swowolnie, ſwobodnie.
strona: 602b
1:
Licas - Piądz. Menſura [...] quam Galli ſua lingua improprie palmum vocant
2:
Lichen, vel Lichenes - Mentagra, puchlina od garła pochodzączą.
3:
Licia, [...] fila quibus in telis textrices implicant ſtamina - Poſtaw, item przedziwo.
4:
Lictor, Apparitor magiſtratus, viator, carnifex - Mieiſkis ługa, ſzerga.
5:
Lictorius, Quod ad lictorem pertinet - Szergowi.
6:
Lien - Sliedziona.
7:
Lienosus, Qui liene laborat - Chorucączi naſledzione.
8:
Lienteria - Biegunka, trztaczka. Fluxus ventris ex laeuitate inteſtinorum
strona: 603a
1:
Ligellum, Breue domicilium et tuguriolum - Mała chałupinka.
2:
Lignarius, Quod ad ligna pertinet - Dodrzewa przinależączi.
3:
Lignum - Drzewo.
4:
Ligneus, Quod ex ligno eſt - Drzęwiani.
5:
Lignile - Skłądna drzewo.
6:
Lignosus, Quod inſtar ligni durum eſt - Twardi iako drzewo.
7:
Lignor, [...] ligna colligere ſiue congerere - Podrzewoiadę.
8:
Lignatio, Lignorum collectio, comportatio, deſectio - Zgromadzanie drzewa.
9:
Lignatores, [...] qui lignatum eunt - Drzewo zgromadzaiaczi.
10:
Ligo, Vincio, conſtringo colligo - Wiąze, opaſſię.
11:
Ligamen, Ligaculum, Ligamentum, [...] id quo aliquid ligatur - Związek.
strona: 603b
1:
Ligaturae, amuleta - Opaſſanie.
2:
Ligo, Ruſticum inſtrumentum ad extirpandas herbarum radices accommodatum - Motika.
3:
Ligurio, Abligurio, conſumo, deuoro, dilapido, helluo - Nałakotkach przeiadąm.
4:
Liguritores, [...] guloſi, et voratores eduliorum dulciorum, qui conſumptis dapibus catillos etiam lingunt - Lakotkowie.
5:
Liguritio, Auiditas, immoderata appetentia - Przeiedzenię.
6:
Liguſtrum - Kruzyna.
7:
Lilium - Lilia.
8:
Liliaceus - Lilijowi.
9:
Lirinon, Vnguentum ſiue oleum ex lilio - Lilyowi oleięk.
10:
Lilietum, Locus in quo ſunt lilia conſita - Mieſcze pełne lelyę.
11:
Lima, Inſtrumentum fabrile, quo ferrum aut aliquid aliud terendo expolitur - Piełka.
strona: 604a
1:
Limo, polio, laeuigo - Piełuię.
2:
Limatus, Politus, expolitus, perfectus - Opiełowani, wiprawioni.
3:
Limate, Polite, ornate, perfecte - Wipolerowanię.
4:
Limatulus - Wipolerowani.
5:
Limatura, Scobs, hoc eſt, puluiſculus limando detractus - Piąſſſek z polerowania.
6:
Limax, [...] cochlea - Szlimąk.
7:
Limbus, Fimbria, [...] pars infima veſtis muliebris - Brąm koło ſuknie niewiſczei.
8:
Limbolarius, Qui limbum veſtium conſuit - Ten kto brami roby y kładze.
9:
Limen, Quod ex tranſuerſo in ianua ſtatuitur a limo, id eſt, obliquo, quod ingredientibus, exeuntibusque tranſuerſum ſit - Prog.
10:
Limenarcha - Przełozoni nad przepuſzczanim przez granicze, portowni ſtaroſta. [...] Praefectum portus interpretari poſſumus
11:
Limes, Semita tranſuerſa, militari via anguſtior - Steczka przez rolią.
strona: 604b
1:
Limito, Termino, limitibus circunſcribo et diſtinguo - Ograniczam.
2:
Limitanei milites, Qui ſunt in limitibus, id eſt, in finibus Imperij in praeſidio conſtituti - Zołnierze graniczni.
strona: 605a
1:
Limitatio, Definitio, circunſcriptio, ſiue diſtinctio - Rozdziął graniczni, przegroda.
2:
Limnesium, Herba [...] quam alio nomine Centaurium minus appellant - Centurzya.
3:
Limpidus, Clarus, purus, lucens - Przezrocziſti.
4:
Limpitudo, Puritas, claritas - Przezro cziſtoſcz.
5:
¶ Limus, [...] lutum ſignificat, ſeu coenum illud mollius quod ab aquis deferri ſolet - Glina, błoto.
6:
Limosus, Limo plenus, et coenoſus - Błocziſti.
7:
Limus, Obliquus, tranſuerſus, obtortus - Obłudni, pooku patrząci.
8:
Linea, [...] longitudo latitudinis expers - Linią.
strona: 605b
1:
Lineo, [...] lineas duco, lineis rem aliquam figuro, delineo, informo - Linyuię.
2:
Lineamenta, Lineae quaedam in corpore apparentes, ex quibus rei vniuſcuiuſque forma dignoſcitur - Zełpocziele rozpoſtrzenię.
3:
Lineamentatio, Lineamentorum ductus - Olinieowanię.
4:
Linearis, Quod ad lineam pertinet - Liniowi.
5:
Lingo, [...] aliquid lingua delibo, deguſto, lambo - Lizę.
6:
Linctus, Lingendi actus - Lizanię.
7:
Lingua, Pars corporis nobiliſſima, voci formandae, dignoſcendique ſaporibus deſtinata - Ięzik.
8:
Lingula, [...] ligula - Szpatuła, ieziczek, item wſtęga.
strona: 606a
1:
Linguax, Verboſus, multum loquens, qui nimium et ſtulte loquitur - Zwawi, bliegot.
2:
Linio, Vngo vel frico, aut aliquid ſimile, quod digito, aut aliquo inſtrumento alicui rei fricando ſuperinducitur - Smaruię, namazuię.
3:
Lino, Rem aliquam mollem alteri induco, illino, oblino, inungo, perungo - Pomazuię.
4:
Litus, Vnctus, oblitus, illitus - Hamazani.
5:
Litura, Scripturae macula - Przeſtrichowanię.
6:
Lituro, expungo, induco, deleo -
strona: 606b
Zamazuię.1:
Linozoſtis - Szczyr. [...] Latini mercurialem vocant.
2:
Linquo - Opuſzcząm.
3:
Linter, Nauiculae genus ad flumina traiicienda - Borito.
4:
Linteum, Pannus lienuslineus: et ſudarium - Sczierka.
5:
Linteolum - Scziereczka.
6:
Linteatus, Linteis indutus: id eſt, lineis veſtibus - Wpłotniani vbior obleczoni.
7:
Lintearius, Qui lintea conficit aut vendit - Kramarz płotnem kupeząci.
8:
Linteones, Qui texunt linteamina in veſtium vſum - Tkącz.
9:
Linum - Len.
10:
Lineus, [...] quod ex linteo eſt - Linam.
11:
Liniger, Gerens veſtes lineas - Welniankę obleczoni.
12:
Linium, Filum [...] tranſuerſum cui ſtamina applicantur - Wą́tek.
13:
Linteus, Lineus, quod ex lino eſt confectum - Lniani.
14:
Linamentum, Penicillus ex linteo decerptus, qui vulneri imponitur -
strona: 607a
Zchaſti niech ktori do rąn kłądą.1:
Lipothymia, [...] defectus animi, ſiue animae, [...] Lipopſychia - Omdlenię.
2:
Lippus, Qui oculis eſt lachrymantibus, putri inde humore defluente - Cziekęczich oczu.
3:
Lippitudo, Ipſum oculorum lacrymantium vitium - Czieczenie oczu.
4:
Lippio, Lippus fio, hoc eſt, marcorem in oculis contraho - Cziekąmi oczi.
5:
Lipsana, [...] Reliquiae quae ex tota re ſuperſunt - Pozoſtawki.
6:
Liquor, Reſoluor, defluo, deſtillo, liquefio, liqueſco - Roztapiąm ſie.
7:
Liquidus, Molle, fluxum, humidum, fluidus - Mięki, rozpłiwaiaci.
strona: 607b
1:
Liquidum - Mięka rzecz.
2:
Liquido, Pure, manifeſte, certo, omnino - Iaſnię.
3:
Liquor, Humor liquidus - Wilgotnoſcz, plinacza, iaką woda ieſt.
4:
Liqueo, Liquidum et fluidum eſſe - Rozpłiwam ſie.
5:
Liqueſco, Liquidus, fluiduſque fio, molleſco, reſoluor, diſſoluor - Roztapiąm ſie.
6:
Liquo, Liquidum facio, liquefacio - Roztapiąm.
7:
Liquamen - Tłuſtoſczi rozpuſzczenie. Pinguedo [...] liquefacta
8:
Liquabilis, Qui liqueſcere poteſt - Rozpłiwaiaci ſie.
9:
Liquefacio, Liquidum et fluidum facio - Roztapiąm, ropuſzcąm.
10:
Liquefio, Fundor, liqueſco, diſſoluor - Roztapiąm ſic.
11:
Liquet, Conſtat, ſiue manifeſtum et certum eſt - Iawno ieſt.
12:
Lira, Sulcum ſignificat, ſiue foſſam rectam in agro - Brozda.
strona: 608a
1:
Litarelirare - Brozdi czicz wskibi orac. [...] lyras facere
2:
Liratim, Per liras - Wskibi, wbrozdi.
3:
Lis, Controuerſia - Swąr, zamowka.
4:
Litigo, Diſcepto, contendo - Swarzę ſie.
5:
Litigium, Litis actio - Prawowanie ſie.
6:
Litigiosus, Qui frequens in litibus verſatur, vel quauis de cauſa litem mouet - Swąrliwi.
7:
Litigator, Qui litigat - Prawo wiodąci, prauiąci ſie.
8:
Lisae - Piłi kołogarła. [...] venae maiores gutturis
9:
Litera - Litera.
strona: 608b
¶ Literae epiſtolam deſignant - Liſt.1:
Literula - Literka.
2:
Literatus, Qui literis praeditus eſt, literis ornatus, eruditus, doctus - Nauczoni.
3:
Literatior - Vczenſzi.
4:
Literate, Docte, erudite, eleganter - Nauckenie.
5:
Literarius, Quod ad literam vel ad literas pertinet - Donauki przinaleząci.
6:
Literator, [...] qui prima literarum elementa docet, grammaticus - Nauczicziel.
7:
Literatura, [...] grammatica - Vmieietnoſc liter.
8:
Literosus, Literatus - Nauczoni.
strona: 609a
1:
Lithiasis - Kamien wnerkach. Calculi generatio in veſica
2:
Lithocolla - Prziprawne wapno. Glutinum quo lapides coniunguntur.
3:
Lithoglyphus - Ten ktori zkamienia wicziaſsuie. Sculptor lapidum.
4:
Lithoſpermon - Wroble proſo. [...] Milium Solis
5:
Lithoſtrotos - Kamieniem połozoni.
6:
Lithotomia, Lapidicina, [...] Latomia - Stodoła gdzie kamien ocziſsuią.
7:
Lito, Sacrificio facto deos placo, diuinam rem facio - Ofiaruię.
8:
Litatio, Voti per victimam impetratio, vel victimae laeta promittentis mactatio - Ofiarowanie.
9:
Litus, [...] terra adiacens mari - Brzęg.
10:
Litoreus, Litoralis, maritimus - Brzeziſti.
11:
Litorosus - Nad brzegiem połozoni.
12:
Lituus, Baculus incuruus quo ſedentes Augures auibus templa deſignabant -
strona: 609b
Ląska krziwą vwierzchu ktorą wieſzc kowie na ptaki kiwaiąc wieſzczeli.1:
Lituus [...] buccinae genus incuruum gracilem edens vocem - Trąbą.
2:
Liuor, Color ex pallido nigreſcens, quem et plumbeum nonnulli appellant - Sinnoſcz.
3:
Liuidus - Siny.
4:
Liuidulus, Subliuidus - Siniaſti.
5:
Liueo, Liuidus ſum, plumbei coloris ſum - Szinieię.
6:
Liueſco, Liuidus fio - Siniec poczinąm.
7:
Lix, Cinis - Popioł.
8:
Lixiuia, Aqua in qua lauandi gratia decoctus eſt cinis - ług.
9:
Lixae - Kuchczik.
10:
Lixo, Aqua coquo - Warzę.
strona: 610a
1:
Lixus, Coctus, elixus - Vwarzoni.
2:
Lixabundus, [...] qui exiguae mercedis gratia viliſſimis ſeſe obſequiis immiſcet - Słuſzka partaczi.
3:
Lobae, In milio Indico [...] culmi, ſiue comae arundinaceae ſemen complectentes - Kłos indiiskiei pſzenicze.
4:
Lobus - Odwiſsek mięki u vcha.
5:
Locus, Quicquid aliquid continet, ſiue [...] vbi quid conſiſtit, vel vbi aliquid locatur - Mieiſcze.
strona: 610b
1:
Locarium, Pretium quod datur in ſtabulo et taberna pro conſiſtendi poteſtate - Złozenie wgospodzie.
2:
Loculus, Exiguus et anguſtus locus - Miąſteczko. ¶ Loculus [...] pro ſacculo in quo pecunia ſeruatur - Mię ſzek, waczek.
3:
Locellus, [...] crumenula - Mieſzeczek.
4:
Loculatus, Quod habet diuerſos locos - Maiąci gęſte fachi vmieſzka.
5:
Loculosus, Quod multos habet loculos, ſeu ſinus ſepto aliquo intermedio diſtinctos - Fachowati waczek.
6:
Loculamenta, Loca diſtincta, ſiue capſulae in quibus aues [...] ſeorſim nidificare, ſeu habitare ſolent - Przegroda wkliącze.
7:
Locuples, Diues agri, multas habens poſſeſſiones, quaſi loci plenus - Bohati, dostatni.
strona: 611a
1:
Locupletiſsime - Bogaczie.
2:
Locupleto, Dito, locupletem reddo - Bogatim czinie.
3:
Loco, Pono, conſtituo, colloco, repono - Stawiąm. ¶ Loco [...] elocare et nuptui tradere - Zamąz daie. ¶ Loco [...] pretio vtendum do - Za pieniądze naimuię.
4:
Locito - Vſtawnie naimuię.
5:
Locator - Ten ktori do naieczią daie, naimacz. [...] is qui rem aliquam pretio vtendam dat
6:
Locatio - Nąiem.
7:
Locuſta - Konik, ſzarancza.
8:
Lodix, Lecti operimentum - Przeſczieradło.
9:
Lodicula - Przeſczierądłko.
strona: 611b
1:
Leodoria - Vſzczipliwa mowa.
2:
Logos - Mowa, rozum, item, słowo. Apud Graecos modo ſermonem ſignificat, modo verbum, modo rationem.
3:
Logarion - Regeſtr do ktorego widatki wpiſsuiemi.
4:
Logica, et Logice, Inſtrumentum [...], cognoſcendi, ſiue cognitionis, et ratio verum inquirendi - Nauka ktorąnas vczi mowienią krotkiego a rządnego, y prawdi wibadiwanią.
strona: 612a
1:
Lolium - Kąkol.
2:
Loliaceus, Quod ex lolio eſt - Kąkoliſti.
3:
Lomentum, Farina fabacea - Mauka bobową.
4:
Lonchitis - Polna wijka.
5:
Longano, [...] inteſtinum rectum - Kiſzka przecznią.
6:
Longus, [...] per planum porrectus - Długi.
7:
Longum, Diu, longo tempore - Czas długi.
8:
Longe, Procul, longo interuallo, longo loci ſpatio - Daleko.
9:
Longulus -
strona: 612b
Przidluzczi.1:
Longipes, Longos pede habens, ſiue longa crura habens - Długonog.
2:
Longaeuus, Annoſus, ſenex, quaſi longi aeui - Stari, letni.
3:
Longanimis, Qui eſt perſeuerantis animi, aequanimiter tolerans quicquid ſibi acciderit - Czierpliwi.
4:
Longanimitas, Tolerantia, patientia - Czierpliwoſc.
5:
Longitudo, Prolixitas - Długoſc, Dluz.
6:
Longinquus, Remotus, diſtans, diuerſus, longe diſiunctus - Dalieki.
7:
Longinquitas, Ipſa locorum diſtantia - Daliekoſc.
8:
Longiſco, Longus fio - Długim ſie ſtawąm.
9:
Longurio, Longus homo, et procerus - Chłopiahoſocha, longa.
10:
Longurius, Pertica longior - Prziwora, item, Przeczni drąg, zerdz.
11:
Loquor, [...] verba qualiacunque profero - Mowie.
strona: 613a
1:
Locutus, ſiue Loquutus - Ten ktori mowiep.
2:
Locutio, ſiue Loquutio, Sermo, oratio, dictio, genus dicendi - Mowa.
3:
Locutor, Sermocinator, qui loquitur - Pliapacz.
4:
Locutuleij, [...] homines in verba prouecti, quos et garrulos, loquaces, blaterones, et linguaces dicimus - Mieligę bowę.
5:
Loquacitas, Multiloquium, inanis et immodica garrulitas - Pliapanie.
6:
Loquacito, Multum loquor - Vſtawnie iezikiem trzepię.
7:
Loquax, Verboſus, garrulus, loquendo importunus - Mowni.
8:
Loquaciter - Pliapiącz.
9:
Loquela, Sermo quem loquendo proferimus - Mowa.
10:
Loquitor, Garrio, multum loquor, verba multa inaniter profundo - Liedaczo mowię.
11:
Lora, ſiue Lorea, Genus potionis [...], quam [...] appellant [...] ſecundariam - Wino poſliednie, czienkuſz.
12:
Lorica - Panczerz, karaczina. [...] munimentum corporis
strona: 613b
1:
Lorico, Loricam induo - Wpanczerz ſie vbierąm.
2:
Loricatus, Lorica indutus - Wpánczerz vbrani.
3:
Loricula, Paruam loricam ſignificat - Panczerzik. ¶ Loricula [...] pro munimento quod obſeſſores vrbium conſtruunt - Szancze.
4:
Loripes, Qui pedem in modum lori tortum habet - Chromi.
5:
Lorum, [...] ſignificat [...] habenas et retinacula iumentorum - Czugiel, opratka, liecz.
6:
Loreus - Rzemieniſti.
7:
Lorarii ſerui, quorum officium erat aliquem ex conſeruis iuſſu domini aut vincire, aut loris caedere - Szergowie, słudzi ktorzi inſzich wiązą y byą.
strona: 614a
1:
Lotium, Vrina - Vrina, mocz.
2:
Lotos - Kázá.
3:
Lubet, [...] LIBET - Podobąmiſie.
4:
Lubens, Libens, volens - Dobrowolni.
5:
Lubenter, Lubenti animo - Dobrowolnie.
6:
Lubentia, et Libentia, [...] voluptas, lautitia, deliciae, iucunditas - Rozkoſz, ochłoda.
7:
Lubricus, Quaſi labricus - Sſiski, głatki.
8:
Lubrice, Inconſtanter, et parum ſyncere - Slisko, głatko.
9:
Lubricum - Sliſkoſcz, głatkoſcz.
10:
Lubrico, Lubricum facio - Głatko czinię, gładzę.
strona: 614b
1:
Lucanica, Genus farciminis ex porcinis carnibus - Kiełbaſsa wieprzową.
2:
Lucinos, Dicimus quibus ſunt parui vtrinque ocelli, et breuis viſus - Małe oczko.
3:
Lucrum, Quaeſtus, commodum, compendium, vtilitas - Zisk.
strona: 615a
1:
Lucrosus, Plenum lucro, vtilis, fructifer - Poziteczni.
2:
Lucellum, Paruum lucrum - Małi zisk.
3:
Lucrificabilis, Lucrum afferens - Zisk przinoſzączi.
4:
Lucrifuga, Qui lucrum fugit - Zisku vchodząci.
5:
Lucror, Lucrifacio - Ziskuię, wigrawąm.
6:
Lucrifacio, Lucrari - Wigriwąm.
7:
Lucrifio - Ziskuię.
8:
Luctor, Lucta contendo - Biedzę ſie.
9:
Luctatio, Ludus quo alius alium nititur in terram proſternere et deturbare - Biedzenię.
10:
Luctator, Qui lucta cum altero contendit - Paſsownik.
11:
Luctatus, Luctatio - Biedzenie ſie.
12:
Lucto, [...] luctor - Biedzę ſie.
13:
Lucta, Certaminis genus, [...] quo alius alium proſternere in terram nititur - Gra wktorei ſie paſsuią.
strona: 615b
1:
Lucus, Locus arboribus conſitus, Deo alicui conſecratus - Cziemnilas, dlia przibitkow bozich poſwięczoni.
2:
Ludus - Gra. [...] quoduis ludicrum ad animi recreationem, vel corporis exercitationem fieri ſolitum
3:
Ludius, Ludo, Ioculator, hiſtrio -
strona: 616a
Grącz, łaſzek, kuglarz.1:
Ludia, [...] mulier geſticulatrix, quae ſaltu et geſticulatione ſpectatores oblectat - łaſzkarka.
2:
Ludimagiſter, Qui ludo literario praeeſt - Szkolni miſtrz.
3:
Ludibundus, Ludens, et nullo negotio - Pograwaiąci.
4:
Ludo - Grąm.
5:
Lusus, Deceptus falſus - Oſzidzoni.
6:
Lusito - Pograwąm.
7:
Lusor, Qui ludit, aut decipit - Grącz.
8:
Lusorius, Quod ad ludum ſpectat - Rzecz do granią przinalezącza.
9:
Ludifico, et Ludificor, ſeu per iocum et ludum fallo - Zartuiącz oſzukiwąm, poſmiewąm ſie.
10:
Ludificans, Ludens, deridens - Poſmiewaiąci.
11:
Ludificatus -
strona: 616b
Poſmiechem oſzukani.1:
Ludificatio, Deriſio, deceptio - Poſmiech, ſziderſtwo.
2:
Ludificabilis - Ten sktorego ſie ſmieiemi.
3:
Ludibrium, Res vana et deridenda - Poſmiechowisko.
4:
Ludicrum, Ludus, et quaecunque res, quae ioco, et non ſerio ſunt - Zart, pograwanie.
5:
Ludicer, Iocularis, leuis - Zartownik, kugłarczik.
6:
Lues - Choroba nieiaką wludzi albo wbidło wkorzeniona.
7:
Lugeo, Deploro, lamentor, defleo - Płaczę, ſmętek noſze.
8:
Luctus, Moeror, dolor, et alicuius interitu perceptus - Załloſc ſmętek.
strona: 617a
1:
Luctifer, Ferens vel nuntians luctum - Załoſcz przinoſząci.
2:
Luctificus, Qui luctum inducit - Załoſcz zadaiąci.
3:
Luctisonus, Luctum ſonitu prae ſe ferens - Załoſnie brzmiąci.
4:
Luctuosus, Luctu plenum, lugendus - Smętku pełni.
5:
Lugubris, Quod ad luctum pertinet - Załoſni, ſmętni.
6:
Lugubre, Lugubriter - Załoſnie.
7:
Lumbrici, Vermes terreni - Gliſti.
8:
Lumbus, [...] Lumbi [...] pars inferior ſpinae - Lędzwie.
9:
Lumbulus - Lędzwinka.
10:
Lumbifragium, Fractura lumborum - Ledzwi przetracenię.
11:
Lumen, Res aliqua ſplendorem diffundens - Swiatłoſc.
strona: 617b
1:
Lumino, Illumino, illuſtro - Oſwiecząm.
2:
Luminare, Ipſum lumen, aut id quod claritatem, ſplendoremve ex ſe diffundit - Swiatłoſc.
3:
Luminoſus, Quod eſt clarum et apertum - Swiątły.
4:
Luna - Mieſiąc.
5:
Lunula - Mieſiączek.
6:
Lunaria - Naſyęzrał.
7:
Luno, In modum lunae, quando in cornua curuatur, flecto - wkrag iakobi mieſiacz ogibam.
8:
Lunatus, Quod eſt ad lunae ſimilitudinem factum, vel quod habet ſpeciem lunae - wkrag nagieti, iak mieſiacz na nowie biwą.
9:
Lunatici, [...] qui furore laborant, non illo quidem perpetuo, ſed interuallis quibuſdam recurrente -
strona: 618a
Lunatik, ten ktori na nowie ſzale ie.1:
Luo, Perſoluo, exoluo, pendo - Płace. Zaſtę puię.
2:
Luitio, Redemptio, liberatio - Zapłata, vi kupienie.
3:
Lupinus, Lupinum - Słonecznik.
strona: 618b
1:
Lupus - wilk.
2:
Lupus, Salictarius, [...] lupulus [...] Bryon - Chmiel.
3:
Lupa - wilczica.
4:
Lupanar, Proſtibulum, ganeum, in quo lupae, hoc eſt meretrices proſtant - Zamtuz.
5:
Lupanaris, infamia lupanaris, [...] pro ſpurca et foeda fama, qualis eſſe ſolet meretricibus - Zamtuzy.
6:
Luparius, Qui venatur lupos - wilkołowiec.
7:
Lupatum, lupus pro fraeno aſperrimo - wędzidło.
8:
Lupinus, Quod eſt lupi - wilczi.
strona: [619]a
1:
Lurco, Cibum cum auiditate nimia ſumo - łakomie czpam.
2:
Lurcones, [...] guloſi, et bonorum ſuorum conſumptores, comedones, edaces - Marnotrawci.
3:
Luridus, Quicquid eſt ſupra modum pallidum, quaſi loridum, ſeu loro percuſſum, et liuidum factum - Barzo bładi.
4:
Luror, Pallor, color ſubflauus - Blada barwa
5:
Luſcinia, [...] philomela - Słowik.
6:
Luſciniola - Słowiczek.
7:
Luſcioſus, ſiue luſcitioſus - Cziemnich oczi, azwłaſzcza przi ſwieci.
8:
Luſcus, Qui altero captus eſt oculo - Iedno oki.
9:
Luſtrum, Ferarum habitaculum in ſyluis, latibulum, latebrae - Iaskinia dzikich zwierzat.
strona: [619]b
1:
Luſtrum [...] quinquennium - Czas wichodzaci na pięcz liat.
2:
Luſtro, Perago, ambio, circumago, obeo, viſo - Prze gladam, wipatruię.
3:
Luſtror, Scortor, in luſtris et lupernalibus lupanaribus? verſor, lupor - Po zamtuziech ſie tiłuke.
4:
Luſtratus, Purgatus, expiatus - Ocziſzczoni.
5:
Luſtratio, Circuitio, peregratio - Przepatrowanie.
6:
Luſtratio [...] pro ſacrificio expiationis - Offiarowanię.
7:
Luſtralis, Quod luſtrandi, hoc eſt, purgandi, ſeu expiandi vim habet - Doocziſczenia ſpoſobni.
strona: [620]a
1:
Luteus, Quod eſt coloris rufi, ſed dilutioris - Zołtawi.
2:
Luteolus - Zołcziuchni.
3:
Lutra - widra.
4:
Lutum, Coenum - Błoto.
5:
Luteus, Quicquid ex luto confectum eſt - Błotem oblepioni.
6:
Lutosus, Coenoſus, luto plenus, vel luto infectus, lutulentus - Błocziſti.
7:
Luto, Luto inficio, ſiue oblino - Glinąm oblepiąm.
8:
LeteſcereLutescere, [...] luteum fieri, et in luti morem molleſcere - wbłotoſie obraczac, błotniec.
9:
Lutamentum, Paries, aliudve opus ex luto confectum, lutove oblitum - Zbłota vliepioni.
10:
Lutarius, quod in Luto degit - Na błoczie mieſzkaiączi.
11:
Lux, Splendor, fulgor, claritas - Swiatłoſc.
strona: [620]b
1:
Luci, Interdiu, de die - wednie.
2:
Luculentus, Quod eſt luce plenum, ſplendens, clarus, ſplendidus - Iaſni, ſwietni.
3:
Luculenter, Egregie, et ſplendide, valde multum - Iaſnie, ſwietnie.
4:
Luceo, Splendeo, lucem emitto - Swieczeſie.
5:
Luceſcit, [...] dieſcit - Dnieie.
6:
Lucens, Splendens, conſpicuus - Swieczaci ſie.
7:
Lucidus, Clarus, perſpicuus, luculentus - Swiatłi, iaſni.
8:
Lucifer, Stella Veneris, [...] Heſperus - Iutrzenka.
9:
Luciferus, Adferens lucem - Swiat łorodaięci.
10:
Lucifugus, et Lucifuga, Qui fugit lucem - Przed ſwiatłem vcziekaiaczi.
11:
Lucigena, Luce genitus - Zwiatło-
strona: 621a
ſczi vrodzoni.1:
Lucerna, Inſtrumentum, in quo vnum plurave ellychnia accenſa, nobis lumen praebet - Swiecza. item lampa.
2:
Lucubro, Vigilo, et nocte ad lucernam aliquid compono - Priſwieczi naukipilnuię.
3:
Lucubratio, Vigilia, et opus quod fit lucubrando - Nauka albo pracza prziſwietlie.
4:
Luxo, Membrum aliquod intorqueo, et loco ſuo moneo - Wiwinałem, witracziełem.
5:
Luxus, [...] pro omni ſuperfluitate, et nimia profuſione - Zbitnie ziczię, Rozpuſtnnoſcz, Zbitek.
6:
Luxuria, ſiue Luxuries, Laſciuia, petulantia, immodicus voluptatum deliciarumque vſus - Rozpuſtnoſcz, wſzeteczenſtuo.
7:
Luxuriosus, Immodice voluptatibus deliciiſque indulgens - Wſzeteczni, zbitni, rozpuſtni.
strona: 621b
1:
Luxuriose - Zbitnie, bezmiari.
2:
Luxurio, et luxurior - Rozkrzewiamſie, Item zbilkow patrze.
3:
lycanthropi - wilkowie.
strona: 622a
1:
Lychnis coronaria - Stokroc.
2:
Lychnus, [...] lucerna - Swieca, lampa.
3:
Lychnuchus - Lichtarz albo to czokolwiek ſwiecze trzima. [...] quicquid lucernas ſuſtinet, [...] candelabri genus
strona: 622b
strona: 623a
1:
Lympha - woda. [...] aqua
2:
Lymphatici, Furioſi, inſanientes - Zawroczoną głowe maiąci. ſzaleny.
3:
Lympho, In furorem ago - Szalonim czinie.
4:
Lymphatus, Furioſus, inſanus, furore correptus - Szaloni, zawroczonei głowi.
strona: 623b
1:
Lymphatio - Sza lienſtwo.
2:
Lynx - Ryſ.
3:
Lyra - Harfa.
4:
Lyricen, Qui lyra canit, [...] lyriſtes - Gędek.
strona: 624a
1:
Lyſimachia, [...] Salicaria1. Lyſimachia lutea, ſiue flore luteo - Toieſc wielki. item Bazanowiecz. 2. Lyſimachium flore purpureo - wilczi ogon. item Merkurya. 3. Lyſimachy genus [...] Antony vocatur, et filius ante patrem - Polne gwozdziki.
strona: 624b
1:
Lytta - Robak czarni pod pſim iezikiem, ktori wirzezani vmłedich pſow, ingdi ſie mewſczieką.
M
2:
Macellum - Rinek gdzie przedaią wſſeliakie pokarmi, item mieſne catki.
strona: 625a
1:
Macellarius, [...] venditor eorum quae ad victum pertinent - Pokarmo przedawca.
2:
Macer, Exilis, extenuatus [...], macer, gracilis - Chudi wiſch.
3:
Macilentus, Macie extenuatus [...], gracilis, macilentus - Prawie wiſchłi: ſit, chlimēki, chadziuſienki.
4:
Macies, macritudo, et macror ſiue macor, corporis extenuationem ſignificant - Chndoſcz, wiſchnienie.
5:
Maceo, Macreo, macer ſum, ſiue fio, conſumor, et conficior - Schnę.
6:
Maceſco, Macer fio - Poczinam ſchnacz.
7:
Macio, Macrum facio - wichudzam.
8:
Macreo, Macer fio, [...] macreſco - Schne.
9:
Macero, Conſumo, conficio, attenuo - wiſſuſzam.
10:
Maceratus, Mollis et tener factus - Zmiekczoni, wimoczoni.
11:
Macereſco, Maceror, hoc eſt madefio, et mollificor - Zmiekcząm, wimocząm.
12:
Macro, Macero - wichudzam.
13:
Maceria, et Maceries, Paries ſiue murus, vel congeries lapidum in vnum compactorum - Scziana albo munzkamie niewiwiedzoni, przegroda.
strona: 625b
1:
Machaera - Kord, teſſak. Sica, gladius, culter.
2:
Machaerophorus, Gladium ferens, ſicarius - Kord vbo kunoſſaci.
3:
Machaeropoeus, Faber gladiorum - Miecznik.
4:
Machina, Molitio, inuentum, opus, inſtrumentum - winaidzona ſtukanie iakaſdo riſztunka albo doſtrzelbi po riſtunek.
5:
Machinor, Cogito, per dolum aliquid molior - Zmiſłiąm czos, zdrade kuię, zmisliam.
6:
Machinatio, Inuentio, aſtutia, fallacia, ars, inuentum, conſilium, dolus - Zradliw, wimisłi winaidzenie.
strona: 626a
1:
Macidatus, Liquoris infuſione madens - Odwilzoni. Poliani.
2:
Macrochira, Tunica manicata, [...] chirodota - Fałſzura.
3:
Macrocola - Regałowi papier. [...] maiores, et longiores chartae, quas nos hodie chartas regias vocamus
4:
Macteae, [...] pretioſa edulia - Pokarmi pzebrane a drogie.
5:
Macto, Interficio - Zabiiąm, morduię.
6:
Mactatus - Zabiti.
strona: 626b
1:
Mactatus - Zabiczię.
2:
Mactra, Arca panaria - Sząfa chlebowa vel. koſz chlebowi.
3:
Mactus - Czerſtwi, ochotni, rzeski.
4:
Macula, Sordes ſiue labes, nota, ignominia, infamia - Makuła, flek, pomazanie, blak.
5:
Maculosus, Sordidus, immundus, plenus maculis, notatus - Pomazani, pełni makuł.
6:
Maculo, Foedo, turpo, conſpurco, inquino - Pomazuię, Szpeczę.
7:
Madeo, Madidus ſum, et humore aliquo conſperſus - Pomokrzonim.
8:
Madeſco, [...] madidum fieri, humeſcere, ſiue humectari - Mokrzeię.
strona: 627a
1:
Madefacio, Madidum facio, humore aſpergo - Vmakrząm, namaczuię.
2:
Madefio, [...] madidus fio, vel humore aſpergor, aqua perfundor - Mokrzeię.
3:
Madidus, Aliquo liquore reſperſus - Vmokrzoni.
4:
Madido, Madidum facio - Namakrząm.
5:
Madifico, Madefacio - Mokro czinię.
6:
Mador, Humiditas - Mokroſcz.
7:
Madulsa, Ebrius, quod quaſi madidus ſit vino - Naliani, ozarti.
strona: 627b
1:
Magar, [...] villam ſiue tuguria paſtoritia ſignificat, quae et Magalia [...] dici debeant - Kucza.
2:
Magirus - Kuchmiſtrz. [...] coquus, [...] Archimagirus
3:
Magis - Dzieza. [...] rotundae menſae genus, tripodi imponi ſolitum
4:
Magis, Plus - wieczei.
5:
Magiſter, Praeceptor, paedagogus - Miſtrz.
strona: 628a
1:
Magiſtra - Miſtrzowa.
2:
Magiſterium, magiſtri dignitas ſeu officium - Miſtrzoſtwo.
3:
Magiſtratus, Hi qui in potestate ſunt conſtituti - Magiſtrat. ¶ Magiſtratus [...] ipſam poteſtatem ſeu officium - Vrzad.
strona: 628b
1:
Magmata, Paſtilli et maſſae ex vnguentorum faecibus odoris gratia - Perfumi.
2:
Magnarius - Kupiecz mozni. [...] pro magno negotiatore
strona: 629a
1:
Magnates - wielczi panowie. [...] nobiliores, et potentiores
2:
Magnes - Magnes kamien, kſobie zelazo cziagnaci. Genus lapidis, ad ſe ferrum attrahentis.
3:
Magnetes - Senator, przełozoni pan. [...] principes et capita vrbis: vnde et ſummum magiſtratum vocant Magnetarchen
4:
Magnus, Grandis, arduus - wielki.
strona: 629b
1:
Maiores - Przotkowie. [...] aui, abaui, proaui, ataui, tritaui, et ante hos in infinitum
2:
Magnanimus - Spaniałego vmisłu, wielgiei misli. Qui magni eſt animi.
3:
Magnanimitas, Fortitudo, animi elatio - Wielkoſcz vmisłu.
4:
Magnificus, Liberalis, ſplendidus - Wielmozni.
5:
Magnificentia, [...] rerum magnarum et excelſarum cum animi ampla quadam et ſplendida propoſitione agitatio, atque adminiſtratio - Wielmoznoſcz.
6:
Magnifice, Laute, honorifice, liberaliter, ſplendide - wielmożnie.
7:
Magnifico, Extollo, exalto - wiwiſząm.
8:
Magniloquus, Qui magna loquitur - Mowiąci orzeczach wielkich.
9:
Magniloquentia - Mową ô rzeczach wielkich.
10:
Magnipendo, Permagni facio, magnifacio, bene aeſtimo - wielcze ſobie waze, ſzaczuię.
11:
Magnitudo, Copia, amplitudo - wielkoſcz.
12:
Magnopere, Valde, vehementer - wielcze.
strona: 630a
1:
Maxime, Praecipue, in primis, ſumme, vehementer - Oſsobliwie, zwłaſzcze.
2:
Maximopere - Nade wſziſtko, nabarzei.
3:
Magus - wieſzczek, val czarownik, vel. Medrzec. [...] ſapiens.
4:
Magia - Mądroſcz wrzeczach skritich, item czarnokſiestwo. [...] pro ſapienitia, et perfecta rerum naturalium cognitione.
5:
Magice, Magia, ars incantandi - Czarowanię.
6:
Magicus - Czarnokſzieski. Quod ad magum, vel etiam magicen pertinent
strona: 630b
1:
Maiales, Porci caſtrati - wieprz.
2:
Maieſtas, [...] decus, amplitudo, et dignitas - wielmoznoſcz, maieſtąt, god noſcz.
3:
Maius - Mąy. Menſis
strona: 631a
1:
Mala, [...] pars faciei eminens inter oculum, naſum et buccam, quae et gena dicitur - Policzek.
2:
Malacus, Mollis, delicatus - Mieki.
3:
Malacia - Vſpokoienie morza, vczi ſzenie morskie. Tranquillitas quum maris fluctus omnino quieſcunt et languent
4:
Malaciſſo, Mollio, ſubigo - zmiekcząm.
5:
Malaſſo, Mollio, ſubigo, maturo - Zmiekcząm.
6:
Malicorium, Putamen mali granati - Skora na granatovim iabłku.
strona: 631b
1:
Malleus, Fabrile inſtrumentum [...], quod res duras molliat - Młot.
2:
Malleolus, Paruus malleus - Młoteczek. ¶ [...] malleolus - Młoda latorosode pnia winnego.
3:
Malleolaris - Latoroslni.
4:
Malleatus, Quod malleo factum aut contuſum eſt - Młotem zbiti.
5:
Malleator - Ten ktori młoten robi.
6:
Malluuium, Vas in quo lauantur manus - Miednicza.
7:
Malo, Magis velle - wolie.
8:
Malua - Slaz.
9:
Maluaceus - Sliazowi.
strona: 632a
1:
Malus - Iabłon.
2:
Malum Punicum, Malum granatum - Granatowe iabłko.
3:
Malinus, Factus ex malo - Iabłoniowi.
4:
Malus, Arbor nauis - Maſzt.
5:
Malus, Improbus, ſceleſtus, perditus - Złij.
6:
Male, Praue, nequiter, flagitiose, incommode, grauiter, improbe - Zlie, niedobrze.
strona: 632b
1:
Maledico, Maledictis afficio, maledicta conuitia, probra, contumelias coniicio, maledictis exagito, inceſſo, proſequor, inſector - Złorzeczę, łaię.
2:
Maledicus, Qui procliuis eſt ad maledicendum, aut obtrectandum, dicax - Złorzecząci.
3:
Maledicentia, Obtrectatio, dicacitas - Złorzeczenię.
4:
Maledice, Contumeliose - Złorzeczącz.
5:
Maledictum, Conuitium, probrum, contumelia - Złorzeczenſtwo, łaianię.
6:
Maledictio - Złorzeczenie.
7:
Malefacio, Malo aliquem afficio, malum adfero - Zlie czinie.
8:
Malefactum - Złi vczinek.
9:
Maleficus, Pernicioſus, qui damnum infert, et qui nocet alteri, improbus, ſceleſtus - Szkodliwi.
10:
Maleficium, Malefactum, iniuria, facinus - Zła vczinnoſcz, krziwda.
11:
Maleficentia, Damnum, iniuria, facinus - Vſzkodzenie, vkrziwdzenię.
12:
Maleficiose, Inſidiose, nequiter, callide - Złoſliwie, ſzkodliwie.
13:
Maleuolus, Inuidus, liuidus - Zliezicząci, ząwiſni.
14:
Maleuolens, Maleuolus - Zlie ziczącz.
15:
Maleuolentia, Inuidia, odium - Złe ziczenie, zazdroſcz.
strona: 633a
1:
Malignus, Qui malo eſt et deprauato animo, et conſuetudine maleuolus, [...] parum gratus et memor in referenda gratia - Złoſliwi, nie żiczliwi.
2:
Malignitas, [...] peruerſa, et deprauata voluntas - Złoſcz, krąmbrnoſcz, obłudnoſcz.
3:
Maligne, Peruerſe, deprauate, et [...] Malitioſe, parum candide, et cum quadam parſimonia - Złoſliwie, nie żiczliwie.
4:
Malitia, Peruerſitas - Złocz.
5:
Malitiosus, Verſutus, callidus, aſtutus, fallax - Złoſliwi, zdradliui, obłudni.
6:
Malitiose, Callide, dolose, verſute - Złoſliwie, chitrzę.
7:
Peior - Gorſzi.
8:
Mamma, [...] receptaculum lactis in foemina, quo foetum educat -
strona: 633b
Pierſzi, czezki.1:
Mamilla - Czeczki.
2:
Mamillare, Velum, ſiue faſcia, aut quoduis aliud amiculi genus, quo mulieres mammas tegere conſueuerunt - Koſzulka, załozka.
3:
Mammosus, Quicquid magnis eſt mammis - Zwielkimi czeczkami, odwisłich czeczkow.
4:
Manceps, Qui aliquid a populo emit, conducitve, [...] conductor, redemptor, publicanus - Czelnik, arendarz.
5:
Mancipium, Homo in bello captus, et ſeruituti addictus - Niewolnik, poimaniecz.
strona: 634a
1:
Mancipo, [...] in mancipium, hoc eſt in dominium alterius trado, vendo, obligo, vel quouis modo alieno - Prziwłaſzczam, wmocz drugiego daię.
2:
Mancipatus, Addictus, in dominium alicuius traditus - Wmocz podani.
3:
Mancipatio, Eſt eius venditionis inter ſolos ciues Romanos vſitatum fieri ſolitum [...] - Wmocz podanie, prziwłaſzczenię.
4:
Mancus, [...] qui altera manu caret, mutilatus, imperfectus - Iednoręki, nie zupełni.
5:
Mandibula, in qua dentes ſunt ſiti, [...] Maxilla - Czeluſczi.
6:
Mando, Committo - Rozkazuię, poliecząm, oddaię.
strona: 634b
1:
Mandator, Qui alteri mandatum aliquod iniungit - Rozkazatel.
2:
Mandatum - Rozkazanie.
3:
Mando, Cibum dentibus conficio - Zwię.
4:
Mando, Edax, qui aſſidue mandit - Czpacz, zarłok.
5:
Manduco, Mando - Iem, zziwąm.
6:
Mansus, Dentibus confectus et tritus - Zębami ztarti.
7:
Manduco, Edacem ſignificat - Zarłok.
8:
Mandra - Kolnia gdzie bidło ſtawa, krowiarnia.
strona: 635a
Spelunca, cubile, et receptaculum ouium, boum, aliorumque huiuſmodi.1:
Mandragora - Pokrzik. [...] Circeium
2:
Mane - Poranek. Diei principium
3:
Maneo, Commoror, in aliquo loco me contineo - Na iednim mieſczu trfąm mieſzkąm.
4:
Mansio - Mieſzkanię. Actus ipſe manendi, aut quieſcendi in alico [! = aliquo] loco
5:
Mansito, Maneo frequentius et crebrius - Vſtawnie przemieſzkiwąm.
6:
Manes - Duchowie vmarpich. [...] eſſe deos inferos, eoſque inter numina laeua numerabant
7:
Mangones,
strona: 635b
[...] qui homines vendebant - Przekapniowie ludzi nieowolnich.1:
Mangonizo, Orno, compono rem ad alliciendos emptores - Na przedni chedozę, muſzczę.
2:
Mangonicus, Quod ad mangonem pertinet - Przekupniow ſtarich gratow.
3:
Mangonium, Artificium, quod ad res facilius vendendas adhibetur - Wiſtrichnienie, wimuskanie, wiprawienie do przedaiu.
4:
Mania, Inſania, furor - Szalienſtwo, odſtapienie rozumu.
5:
Manica, Pars veſtis, qua manus teguntur - Rękaw. ¶ Manicae [...] manuum vincula - Paluchi, pętoręczne.
6:
Manicatus, Quod habet manicas - Rękawiſti.
7:
Manicon - Pſinki, pſie wiſnie.
8:
Manicula, Parua manus - Rączka.
9:
Manifeſtus, Clarus, et apertus - Iawni.
10:
Manifeſte, Palam, perſpicue, clare, non obſcure -
strona: 636a
Iaſnie.1:
Manifeſto, Palam facio - Obiawiąm.
2:
Manifeſtarius, Manifeſtus - Obiawioni.
3:
Manipulus, [...] ſignificat manualem herbarum faſciculum, quem manu quis apprehendit metendo - Snopek albo załap ilie mozeſz wgarſczi ſtrzimacz.
4:
Manipulus [...] pro exigua militum manu, quae vnum ſequitur ſignum - Rota iedna żołnierska.
5:
Manipularis, Quod ad manipulum pertinet, quodque eſt de manipulo - Do roti przinależaci.
6:
Manipulatim, Per manipulos - Przez roti, od roti do roti.
strona: 636b
1:
Manna - Manna.
2:
Manni, Equi [...] exigui tollutim veſtigia glomerantes - Inochodnik.
3:
Mannulus, Equinus pullus - Zdrzebię.
4:
Mano, [...] deſtillo et minutatim fluo - Pokropcze kapąm.
5:
Manobarbulus - Zkyczami chodząci.
6:
Manon - Gębka. Spongiae genus minus ſpiſſum, et mollius
7:
Mansiſterna, Aquae vrna, id eſt vrceus - Węborek.
8:
Manſuetus, Mitis, cicur, quaſi manu aſſuetus - Ogłaskani, obiedzioni, skroczoni.
strona: 637a
1:
Manſuete, Placide, clementer - łagodnie.
2:
MaſuetudoMansuetudo, Lenitas, clementia, facilitas, et [...] conſtantia animae aduerſus irae impetum immobilis - Czichoſcz, pokora.
3:
Manſuefacio, Manſuetum reddo, domo, cicuro - Zkrocząm.
4:
Manſuefio, Manſuetus fio, manſueſco, cicuror - Dzikoscz zkładam.
5:
Manſues, [...] pro manſueto - Czichi, pokorni.
6:
Manſueſco, Manſuetus fio, miteſco - Vskramiąm ſie.
7:
Manſuetarij, Qui feras manſuefaciunt - Zwierżu vskramiacze.
8:
Mantelum, et Mantelium, et Mantele - Ręcznik.
9:
Mantes, [...] vates, diuinus - Wieſzczek.
10:
Mantice, Diuinatio - Nauka prorokowanią.
11:
Mantia, Diuinatio, vaticinium - Wieſzeżba.
12:
Mantica, Perula viatoria - Bieſaga, taiſtra, torba.
13:
Manticularius, [...] fur, qui inſerens ſe confertae multitudini, marſupia aut ſecat, aut artificio doloſo aperit, et euacuat, ablata pecunia -
strona: 637b
Mieſzkorząz.1:
Manticulor, [...] furandi gratia manticulas attrectare - Mie, ſzka do vkradnienią ſiegąm
2:
Mantile, Mantelum, linteolum ad detergendas manus factum - Ręcznik.
3:
Mantiſsa, [...] additamentum rei quae venditur, id eſt pauxillum illud quod adiicitur ponderi - Prziczinek.
4:
Manus - Ręka.
strona: 638a
1:
Manualis, Quod extenſae manus altitudinem habet, vel quod amplecti manu poſſumus - Pełnągarſcz, ilo wgarſcz mozeſz zawrzecz.
2:
Manuarius, Quod ad manum pertinet - Ręczni.
3:
Manualeatus, Manicatus - Rękąwiſti.
4:
Manubrium, Capulus cuiuſcunque rei - Rekoieſcz, toporzisko.
strona: 638b
1:
Manubriolum, Paruum manubrium - Toporzinka.
2:
Manubiae, [...] quod manu capiantur ab hoſtibus - Korziſcz znieprziiacziela na woinie wzieta.
3:
Manubialis, quod ad manubias pertinet - Do skorziſczi przinalezaci.
4:
Mapalia - Kuczki paſterskie. [...] agreſtes caſae
5:
Mappa, Linteum quo menſa ſternitur - Obrus.
6:
Marathron - Włoski kopr. Latini foeniculum dicunt.
7:
Marathrites - Wino koprowe.
strona: 639a
1:
Marceo, Putreo - Schnę, więdnę.
2:
Marceſco, Putreſco - Gniję, słabieię.
3:
Marcidus, Putridus, langueſcens - Zwiędnioni.
4:
Marcor, Putredo, vel languor, et conſumptio, [...] Tabes - Zwędnienie, vſchnięnię.
5:
MARCVLVS - Młot.
6:
Mare, Pelagus, oceanus, aequor - Morze.
7:
Marinus, Quod mare incolit, vel quod eſt in mari, vel ex mari - Morski.
strona: 639b
1:
Maritimus, Quod ad mare eſt, vel quod ad mare vel in mari fit - Nad morzem leząci.
2:
Margarita, vel Margaritum - Perła.
3:
Margaritarii - Perłami kupcz ąci. Negotiatores, mangoneſque margaritarum
4:
Margaritifer, Quod fert margaritas - Perłi rodząci.
5:
Margo, vniuſcuiuſque rei extremitas - Brzeg, krai, burta.
6:
Margineus, et Marginatus - Brzeziſti.
strona: 640a
1:
Mariſcae. Ficus grandiores, ſed inſipidae - Figi nieſmaczna.
2:
Maritus, Vxoris vir, [...] Mas - Małzonek. ¶ Maritae, [...] mulieres nuptae - Zona.
3:
Marito, Viro trado, ſeu aſſocio - Zamąż daię.
4:
Maritalis - Małzenski.
5:
Maritus, [...] coniugalis - Do małżenſtwa przinąleząci.
6:
Marmarites - Polna ruta. [...] Fumariam, vel fumum terrae dicimus.
strona: 640b
1:
Marmor - Marmurowi kamien.
2:
Marmoratio, Conſtructio ex marmore - Zmarmoni bud.
3:
Marmoratus, Ex marmore factus, vel marmore obductus - Marmurem nakriti, marmurowi.
4:
Marmoreus, Ex ſolido marmore factus - Sſzczerego marmoni zbudowani.
5:
Marmorosus - Marmurowi podobni. Quod marmoream formam, vel duritiem habet.
6:
Marra, Ferreum inſtrumentum, ad excindendas herbas accommodatum - Graca.
7:
Marrubium - Santa.
strona: 641a
1:
Martius menſis - Marzecz.
2:
Marſupium, Loculi, ſacculus numorum - Mieſzek.
3:
Martes - Kuna.
strona: 641b
1:
Mas, Maſculus - Mąż, ſamiec.
2:
Maſculeſco, [...] maſculum fieri - Męzeię.
3:
Maſculo, Maſculum animum induo, firmo, roboro - Męska ſmiałoſcz biore.
4:
Maſculus - Meżcziſna.
5:
Maſculinus, Quod eſt maris, ſiue maſculi - Męski.
6:
Maſsa, Farina macerata, et aqua ſubacta - Cziaſto.
7:
Maſſula - Cziąſtko.
strona: 642a
1:
Maſtix, Scutica, flagrum ſiue lota quibus mancipia caeduntur - Bicz.
2:
Maſtigia, Verbero, verberibus dignus - Biczowanią godzen.
3:
Maſtruca, Veſtis genus, qua Sardi vtebantur - Czuha.
4:
Maſtrucatus, Qui maſtruca vtitur - wczuhę vbrani.
5:
Maſtus - Bębelie iarie woda rziga. [...] mamma, [...] tubuli mammati in fontibus, et aquae ductibus
6:
Mater - Matka.
strona: 642b
1:
Matercula - Matuchna.
2:
Maternus, Quod matris eſt - Maczierzinski.
3:
Materfamilias, Vxoris ſpecies - Domową goſpodini.
4:
Matertera, Matris ſoror, quaſi mater altera - Moiei matki ſioſtra.
5:
Matrona, quae in matrimonium cum viro conuenit - Pocziwą matrona.
6:
Matronalis - Maczierzinſki.
7:
Matricida, Qui patremmatrem occidit - Morderz właſtnei matki.
8:
Matricidium - Mordnad ſwą mathą.
strona: [643]a
1:
Matrimonium, [...] maris et foeminae coniugatio - Małżeuſtwo.
2:
Matrimoniale, Quod in matrimonium pertinet - Małzenſki.
3:
Matruelis, [...] qui ex matris fratre prognatus eſt - Sin od moiei matki brata.
4:
Matreſcere, [...] matri ſimilem fieri - Matcze biczpodobien.
5:
Matrimus - Tenkori mą żiwą matke. Qui matrem adhuc habet ſuperſtitem
6:
Matrix, Foemina, quae foetus gratia tenetur - Mamka ktorą dzieczi odchowuię.
7:
Materia, ſeu Materies, [...] ex qua aliquid fit - wſzeliaką materią zktorei nieco możebic vcziniono.
8:
Materiarius, [...] qui materiam ad aedificia ſuppeditat - Tenktori materią na budowanie gotuie.
9:
Materiarius - Materialni.
10:
Materior, Materiam caedo, [...] Lignor - Materią narzadząm.
strona: [643]b
1:
Materis - Oſzczep. Teli genus poſt lanceam longius
2:
Matta, Storia, et teges - Matta, rogoż.
3:
Matula, Vas [...] in quod veſicam lauamus: [...] Matella et Scaphium - Vrinał.
4:
Matella, Vas in quod vrinam reddimus - Vrinąlik.
5:
Maturus, Coctus, temperatus - Zdrzałi.
strona: [644]a
1:
Maturitas, [...] perfecta coctio ſucci in fructibus - Zdrzałoſcz.
2:
Mature, Tempeſtiue, in tempore, opportune - wczeſnie.
3:
Maturo, Maturum facio, perficio - Zrzało czinię, ſpieſze ſie.
4:
Maturatus, Maturus factus, coctus - Ożrzałi, doſzłi.
5:
Matureſco, Maturum fieri - Zdrzeię.
6:
Matureſcens - Zdrzeiąci.
7:
Matuta, [...] Aurora, [...] alba Dea - Zorża.
8:
Matutinus, et Matutinum tempus - Poranni iczas.
strona: [644]b
1:
Maxilla - Czeluſczi. [...] in qua fixi ſunt dentes
2:
Maza - Poſnik. Panis genus [...] conſtans farina, oleo et aqua, aut etiam ex lacte
3:
Mechanicus, Opifex, qui artem illiberalem exercet - Rzemieſnik.
strona: 645a
1:
Mecum, cum me [...], Vna, ſimul - Zemną.
2:
Medeor, Medicinam do, medicinam alicui facio, aut adhibeo - Vlie gąm.
3:
Medela, [...] medicina, ſiue morbi remedium - Liekarſtwo.
4:
Medica - wilczi groch.
5:
Medico, et Medicor, Medeor - Liecze goię.
strona: 645b
1:
Medicatus, Quod medicamentis admiſtis eſt infectum - Zliekarſtwi pomie ſzani.
2:
Medicatio - Lieczenię.
3:
Medicus, Qui artem medendi nouit - Liakarż.
4:
Medicus, Quod eſt medici - Liekarſki.
5:
Medicina, Ars medendi - Liekarſtwo.
6:
Medicinae, Medicorum tabernae, vicus thurarius, tabernae aromatariae, vbi pharmacopolae degunt et pharmaca venduntur - Aptika.
7:
Medicinalis, Quod ad medicinam pertinet - Liekarſki.
8:
Medicabilis, Cui adhiberi medicina poteſt, curabilis, ſanabilis - Latwi doulieczenią.
strona: 646a
1:
Medicamen, Medicina - Liekaſtwo.
2:
Medicamentum, Medicina: quo videlicet homines, ac caetera animalia curantur - Liekarſtw.
3:
Medicamentarius, Qui medicamenta conficit - Aptekarż, Liekarſtwa cziniąci.
4:
Medicamentoſus, Quod remedium adfert, et medicamenti vice eſt - Do ulieczenią dobri.
5:
Meditor, Quaſi medio animo verſo, cogito, et mente perpendo, conſidero, expendo, commentor - Rozmiſliam, rozważąm.
strona: 646b
1:
Meditate, Cogitate - Zrozmisłem.
2:
Meditatio, Commentatio, exercitatio - Rozmisł.
3:
Meditabundus, Cogitabundus - Rozmisliaiąci.
4:
Medius, Quod non menſuratum aequaliter diſtat ab extremis - Strzedni.
5:
Medietas, Alicuius pars media - Srzodek.
6:
Mediocris, Medium tenens, modeſtus, temperatus -
strona: 647a
Srzedni, rowni.1:
Mediocritas, Medium, [...] modus - Rowną miara.
2:
Mediocriter, Quodam modo, prudenter et moderate - Miernie.
3:
Medioximus, vel medioxumus, Mediocrem, ſiue medium ſignificat - Srzedni.
4:
Medianus, Quod in medio eſt - Słup ſrzedni.
5:
Mediaſtinus - Pieczuch, Sługa grubą robote wdomu od prawuiąci. Mancipium abiectius [...], quod viliſſima et ſordidiſſima miniſteria obire domi cogitur
6:
Mediterraneus, Quod eſt a mari remotum, quaſi in media terra - Na ſrzod ziemie, dalieki od morza.
7:
Medulla, [...] quod in mediis eſt oſsibus - Mozg wkoſczi.
strona: 647b
1:
Medullitus, [...] Ex ipſis medullis, vel vſque ad medullas - Zgruntu’, od ſpotku’.
2:
Megaloprepeia - wielmoznoſcz. Magnidecentia, vel, magnificentia, quae inter magnos viros verſatur, magniſque in rebus.
strona: 648a
1:
Megiſtanes - Przełożeni, Naiwizſzij. [...] proceres, primateſque
2:
Meio, [...] vrinam emitto - Moczg, puſzczam.
3:
Mel - Miod.
4:
Mellarius, quod ad mel pertinet - Miodowi.
5:
Mellarius, Qui mellis opus exercet - Zmiodem ſie obchodząci.
6:
Mellatio, Mellis vindemia, quum mel eximitur - Miodu wibieranie.
7:
Melleus, Quod ex melle eſt, vel mellis dulcedinem refert ipſo guſtu - Moidowi ſmak, słodki.
8:
Mellitus, Quod eſt melle conditum - wmiedzię vczinioni.
9:
Mellifico, Mel facio - Miod zbierąm.
10:
Mellificus - Miod cziniaci.
11:
Mellificium, Mellis factio - Miodu czinienie.
12:
Mellifer, Ferens mel - Miod zgromadzaiąci.
13:
Melligenus, Quod eſt eiuſdem generis cum melle -
strona: 648b
Miodowi.1:
Melampelos, [...] Helxine dicitur - Powoi małi. [...] Vitem nigram appellant.
2:
Melamphyllon - Barſscz. [...] Acanthus
3:
Melancolia, [...] atra bilis, quae ſaepe in furorem, agit homines - Melankolią, chorobagdi żolcz wirzignioną.
4:
Melancholicus, qui nigra bile plurimum abundat - Melankolik, to ieſt maieciza palona zołcz.
strona: 649a
1:
Meleagrides - Indyskie kuri, kokoſzi. Gallinae Africanae
2:
Melicraton, Potus [...] confectus ex aqua et melle, [...] Aqua mulſa - Miodpijti.
3:
Melicus, [...] muſicus - Spiewąk, muzik.
4:
Melilotos - Otilia, nozdrzekzołti, konikowi kwiat.
strona: 649b
1:
Melimela - Słodkie iabka. [...] poma muſtea, ſiue dulcia, quaſi mellea mala.
2:
Melinum - Pczelnik, roiownik. Apiaſtrum
3:
Meliphyllon - Pczelnik. [...] Apiaſtrum
4:
Melis - Iazwiecz. [...] Taxus, ſiue Taxo
5:
Meliſſophyllon - Pczelnik, roiownik. [...] Apiaſtrum, et Citrago, et Meliphyllum, et Melinum
6:
Melittones - Hul. Aluei, in quibus apes nutriuntur.
7:
Melium - Kſięze iaica. Satyrion rubens ¶¶ Melium, Altera ſpecies eſt quam vulgo palmam Chriſti appellant - Rączki, item dlonkriſtowa.
strona: 650a
1:
Melliloquus, Cui oratio ſuauis inſtar mellis, ex ore profluit - Głatkomowca.
2:
Melocarpos - Toieſc włoski. [...] Ariſtolochia longa
3:
Melopepones - Meloni. [...] Melones
4:
Melos - Wdzieczną melodią. [...] repercuſſo dulcior aura melo, [...] cantus ſuauitas, ex apta vocis modulatione, et flexu proficiſcens.
5:
Melodia - Melodią. Dulcis cantus, ſiue melleus.
6:
Membrum, [...] caro artus tegens - Skora y cziało okriwaiącą koſczi, członek.
7:
Membratim, [...] per membra ſingula, per partes - Poczłonku.
8:
Membrana, Pellis exterior quae membra tegit, et generaliter pro quauis tenuiori pellicula -
strona: 650b
Skorka nacziele.1:
Membrana [...] chartae pergamenae ex pellibus animalium factae - Pargamina.
2:
Membranula - Pargaminka.
3:
Membranaceus, Quod ſimilitudinem membranae habet - Pargamieniſti.
4:
Membrosus, Qui magna habet membra - Rozrosłi.
5:
Memini, [...] recordor et in mentem reuoco - Pamiętam.
6:
Memor, Qui rei alicuius recordatur - Pamietaiąci.
7:
Memoria, [...] firma animi rerum et verborum diſpoſitionis perceptio, item recordatio, antiquitas - Pamięcz.
strona: 651a
1:
Memoriter, Mente tenus, de memoria, ex memoria - Na pamiecz.
2:
Memorabilis, [...] dignus memoria, laudabilis, praeclarus, excellens - Godni pamięci.
3:
Memoro, Ad memoriam reduco - Wſpamietuię.
4:
Memorator, Qui memorat - Wiliczac̀.
5:
Memoratus, Memoratio, commemoratio - Wſpominanię, wiliczanię.
strona: 651b
1:
Menda, et Mendum, Error, erratum, vitium - Błąd, fałſs.
2:
Mendosus, Quod eſt erroribus plenum, corruptus, vitiatus - Błedov pełen.
3:
Mendose, Incorrupte, inemendate, corrupte, deprauate - Fułſziwie.
4:
Mendacium, [...] orationis vanitas - Kłamſtwo.
5:
Mendaciunculum, Paruum mendacium - Lziczka.
6:
Mendax, Vanus, futilis, qui dicit mendacium - Lgarz kłamca.
7:
Mendaciloquus, Qui loquitur mendacium - Lzaci, kłamaiąci.
strona: 652a
1:
Mendicus, Qui victum oſtiatim quaeritat - Zebrąk.
2:
Mendiculus - Zebraczina.
3:
Mendico, Vitae alimenta poſtulo oſtiatim - Zebrzę.
4:
Mendicans - Zebrząci.
5:
Mendicitas, Inopia, paupertas, egeſtas - Zebracztwo, vboſtwo.
6:
Mendicabulum, MedicatioMendicatio, ſiue ipſe mendicus - Zebranina.
strona: 652b
1:
Mens, Animus, intelligentia, memoria - Roziem, vmisł.
strona: 653a
1:
Mentio - Zmianka, przipomnienie.
2:
Mentior, Contra id quod in mente eſt loquor, fingo, comminiſcor - Kłamam łżę.
3:
Mensa, Ad quam accumbimus cibum ſumpturi - Stoł.
4:
Menſula - Stolik.
5:
Mensarius, [...] Argentarius - Veksliarz, zamieniacz.
6:
Mensis - Mieſiącz.
7:
Menſtruus, Quod eſt vnius menſis - Mieſieczni.
strona: 653b
1:
Menſtrua, Menſes mulierum profluuium [...], et purgatio - Niewieſczi fluks choroba.
2:
Menſtrualis, Quod ſingulis menſibus fit - Mieſięczni.
3:
Mentagra - Garła zpuchnienię.
4:
Mentha - Miętka.
5:
Mentaſtrum - Kobila miętka.
6:
Mentum - Podgarłek, wolie.
7:
Meo, Vado, vltro citroque eo - Ide, przechodzę. ¶ Meo [...] fluere, manare - Płine.
8:
Meatus, Itio, inceſſus, curſus - Bieg, przechod.
9:
Meabilis, Quod meat - Przechodząci.
strona: 654a
1:
Mephitis, Terrae putor, ex aquis maxime ſulphuratis, atque corruptis proueniens - Błoto ſmierdzące, a oſsobliwie od ſiarki.
2:
Meracus, Merus, ſolidus, purus, immixtus - Przezrocziſti, niekalni.
3:
Merces, Praemium, ſtipendium - Zapłata.
4:
Mercedula - Zapłatka.
5:
Mercenarius, Qui mercedis gratia operam ſuam alicui praeſtat, operarius - Naiemnik.
6:
Mercenarius, Qui mercede conductus eſt, emptus, redemptus, venalis - Naieti.
7:
Mercor, Emo, mihi comparo, pretio concilio - Kupuię.
8:
Mercatus - Kup. item kupioni.
9:
Mercatus, Mercatura, mercatio - Kupią. ¶ Mercatus [...] pro loco [...], ad quem mercatores emendi, vendendique gratia conueniunt, Emporium, vel Forum -
strona: 654b
Rinek.1:
Mercatio, Emptio - Kupienie.
2:
Mercator, Qui in exportandis aut importandis mercibus operam ſuam collocat - Kupiec.
3:
Mercatura, Negotiatio, ſeu actus mercandi - Kupiecztwo.
4:
Mercalis, Vendibilis - Przedaini.
5:
Mercurialis - Szczir.
6:
Merda, Cibi excrementum - Gowno.
7:
Merenda, Cibus [...], qui datur poſt meridiem - Podwieczorek.
8:
Mereo, et Mereor- Zasługuię, wirabiąm.
strona: 655a
1:
Meritus, Debitus, conueniens - Powinni, prziſtoini, słuſzni.
2:
Meritum - Zasługa, dobrodzieſtwo.
3:
Merito, Non iniuria, digne, iure - Słuſznie, powinnie.
4:
Merito - Zasługuię, wigrawąm.
5:
Meritorius, Quod quaeſtus gratia locatur - Naiemni.
6:
Meretrix - Nierządnica, kurwa.
strona: 655b
1:
Meretricula - Kurewka.
2:
Meretricius, Quod eſt meretricis, quod pertinet ad meretricem - Kurwi.
3:
Meretricium - Kureſtwo.
4:
Meretricie, In modum meretricis - Kurewskie.
5:
Meretricor, Scortor, lupor - Cureſtw patrzę.
6:
Mergae - Widłi.
7:
Merges, Manipulus ſpicarum - Snop.
8:
Mergo, Immergo, ſubmergo, aqua obruo - Ponorząm.
9:
Merſo, Saepe mergo - Vſtawnie ponorząm.
10:
Mergulus, Funiculus ille qui in lychno flammam nutrit ellychnium - Knot.
11:
Mergus - Węborek. Genus vaſis, quod nonnulli ſitulam appellant
12:
Mergus - Norek.
13:
Meridies, Medius dies - Pułudnie.
strona: [656]a
1:
Meridianus, Quod ad meridiem ſpectat - Południowi.
2:
Meridio, et Meridior, ſignificat Cibum meridianum capio - Obiedwuię.
3:
Meridiatio, Quies meridiana - Przipołudniowanię.
4:
Merops - Zołna.
5:
Merula - Kos.
strona: [656]b
1:
Merus, Solus, immixtus, vnicus - Sąmieden, ſzczeri, ſzczegulni.
2:
Merum, Vinum aqua non dilutum - Winno niezmieſzane.
3:
Meribibulus, Qui vinum ſine aqua bibit - Nie mieſzane winno piiąci.
4:
Merx, Res quae a mercatoribus venales importantur, aut exportantur - Kupią.
5:
Mesa, [...] partes mediae aedium - Sien.
6:
Meſauli, AEdium itinera, quae inter duas aulas, id eſt, duo atria ſunt interpoſita - Szcziąnki.
7:
Mesochorus - Kur rządząci.
strona: 657a
1:
Mesonauta - Fliſownikow ſprawca.
2:
Meſpilus - Kniſplie.
3:
Meſsis, Tempus metendi et ipſae etiam ſegetes - Zniwo.
strona: 657b
1:
Meta, Congeries, ſeu ſtrues in acutum tendens, ſeu turbo inuerſus - Kris, meta.
2:
Metallum - Kruſzecz wſzeliaki.
3:
Metallarii, ſiue Metallici - Gornici.
4:
Metallicus, Quod ad metallum pertinet - Kruſzczowi.
5:
Metallicus, Metallarius, qui metallis effodiendis et purgandis operam dat - Gornik.
6:
Metallifer, Metallum gignens - Kruſzec rodząci.
strona: 658a
strona: 658b
1:
Metior, Menſuro, dimetior, iudico, aeſtimo - Mierze, wimierząm.
2:
Mensores, [...] agrorum finitores - Rozmiernici.
3:
Mensio, Menſura, dimenſio - Rozmiąr.
4:
Mensura - Miara.
strona: 659a
1:
Meto, Fruges ſeco, et fructus colligo - Zne, pożinąm.
2:
Meſſio, [...] fruges vel herbas ſecandi actio - Zmwo.
3:
Meſsor, [...] qui metit - Znarz.
4:
Meſsorius, Quod ad meſſorem pertinet - Znarski.
5:
Metoecus - Przibiczien.
6:
Metor, Metas et terminos pono, diuido, definio, metior - Wimierząm.
7:
Metatio, Ipſe metandi, hoc eſt collocandi, diuidendi, vel diſponendi actus - Wimiąr, rozmierzenie.
8:
Metator, Menſor, qui arbores in ſeminario, vel arbuſto diſponit, et ordine quodam digerit - Rozmiernik, wimierca.
strona: 659b
1:
Metreta - Rozmiar wſobie maiąci trzidzeſci a ſzeſcz garnci.
2:
Metropolis - Głowne miaſto, wniektorim panſtwie.
3:
Metrum, Menſura, dimenſio - Rozmiąr.
4:
Metuo, Timeo - Boię ſie.
5:
Metuens - Boiazliwi.
strona: 660a
1:
Metus, Timor, horror, formido - Boiążn.
2:
Meticulosus, ſignificat Timidum - Boiazliwi.
3:
Meus - Moi.
4:
Mica, Puluiſculus ille, qui in arena quaſi argentum fulget - Proſzek owłſnąci ſie wpiąsku.
5:
Mico, [...] fulgeo, et reſplendeo, coruſco - łſnę ſie.
strona: 660b
1:
Micropſychos - Nie ſmiałi, ſerca złego. Puſillanimus [...], et timidus.
2:
Micturio, [...] cupio meiere, vel teneor cupiditate meiendi - Chczę mocz puſczic.
3:
Migro, domicilium muto, et alio me ad habitandum confero relicta priore habitatione, demigro, in alium locum me confero - Prowadze ſie zmieſcza na mieiſcze, wicziągam.
strona: 661a
1:
Migratio Commigratio, diſceſſio - Wiciągnienię.
2:
Milax - Wielogroch.
3:
Miles - Zołnierz.
strona: 661b
1:
Militia, Bellum - Woina.
2:
Militaris, Quod ad milites aut militiam pertinet, bellicoſus - Zołnierski.
3:
Militariter, [...] more militum, ſeu more militiae - Pozołniersku.
4:
Milium - Proſſo, iagłi.
5:
Mille - Tiſiącz.
6:
Millesimus - Tisieczni.
7:
Millepeda - Wielonog.
8:
Milliarius, Mille librarum - Tisiacz wſobie maięci.
strona: 662a
1:
Milliarium, Mille paſſuum ſpatium, milliare - Mila, tiſiac krokow wſobie maiąca.
2:
Millies, [...] mille vicibus - Tiſiacz krocz.
3:
Millus, ſiue Millum, Collare canum - Ob roż.
4:
Miluus, et Miluius - Kania.
5:
Miluinus, Quod ad miluum pertinet - Kani.
strona: 662b
1:
Mimesis, Alienorum morum imitatio - Nasliadowanie y wirazenie inſzego obiczaiow.
2:
Mimus, Qui dicta et facta aliorum imitatur geſticulando ea exprimens - Kaglarz nasla duieci inſzich obiczaiow.
3:
Mima - Kuglarka.
4:
Minae, Comminatio, minitatio, mali denuntiatio - Grozba.
5:
Minor, Minas infero, terrorem alicui incutio denuntiatione periculi - Grozę.
strona: 663a
1:
Minans - Groząci.
2:
Minatio, Minae vel actus comminandi, comminatio - Grożba.
3:
Minanter, Minaciter - Grożnie.
4:
Minitor, ſaepe vel impetuoſe minor - Grożęn
5:
Minitans - Grożaci.
6:
Minitabundus, Valde minans, quaſi plenus minarum - Pograzaiaci.
7:
Minax, Qui frequenter minatur - Vſtawnie grożąci.
8:
Minaciter - Grozliwie.
9:
Mingo, Vrinam facio, meio - Mocz puſzcząm, cikam.
10:
Miniſtro, Seruio, porrigo, praeparo, adminiſtro - Słuze, podaię.
11:
Miniſtrator, Qui miniſtrat, adminiſtrator, adiutor - Sługa.
strona: 663b
1:
Miniſtratrix, Miniſtra, adminiſtra - Słuzebnica.
2:
Miniſtratorius, Quod ad miniſtratorem pertinet - Słuzebniczi.
3:
Miniſter, Qui inſeruit et miniſtrat, miniſtrator, adminiſter - Sługa.
4:
Miniſterium, Opera quae a miniſtris praeſtantur, obſequium - Słuzba, vsługa.
5:
Minium - Cinober.
6:
Mino, Duco - Pędzę, grozę.
strona: 664a
1:
Minuo, Imminuo, comminuo, deminuo, detraho, derogo, extenuo, eleuo, debilito, deceſſionem de ſumma facio - Vmnieiſząm.
2:
Minutio, Imminutio, detractio - Vmnieiſzenię.
3:
Minutus, [...] ſignificat comminutum, hoc eſt minus factum, imminutum, deminutum, breuem, paruum, exiguum - Vmnieiſzoni.
4:
Minutatim, Per minutas partes, fruſtatim - Drobno, poſztucze.
5:
Minutim, In minutas partes, [...] fruſtatim, vel etiam pedetentim - Pokawałku.
6:
Minutia, Contemptabilis paruitas cuiuſcunque rei - Kąſſek.
7:
Minutal, Genus edulij, quod ex conciſis minutatim oleribus fit - Siekamna.
8:
Minurizo, Succino, leniter et ſubmiſſa voce cano - Czienko ſpiewąm.
strona: 664b
1:
Miror, Admiror, ſtupeo, in admirationem rapior - Dziwuię ſie.
2:
Miratio, Admiratio, obſtupefactio - Dziw.
3:
Mirator - Dziwuiąci ſie.
4:
Mirandus, Admiratione dignus - Dziwni.
5:
Mirabundus, Qui miratur - Dziwąk.
6:
Mirus, Admiratione dignus, mirandus, admirandus, magnus, egregius - Dziwni.
7:
Mire, [...] miro modo, ſiue mirabiliter - Dziwnie.
8:
Mirificus, Mirabilis, mirus - Dziwni.
9:
Mirifice, [...] Mirum in modum, mirabiliter - Dziwnie.
10:
Mirifico, Mirabilem facio - Dziwſtroię.
11:
Mirabilis, Mirus, mirificus - Dziwni.
12:
Mirabilitas, Miratio, ſtupor - Dziw.
13:
Mirabiliter, Mirifice - Dziwnie.
14:
Miraculum, [...] quicquid admirationem afferre poteſt, quaſi ſit contra naturam, portentum, prodigium, monſtrum - Czud.
strona: 665a
1:
Misanthropos - Liudzi menawidząci, aniznimi obcuiąci.
2:
Miſceo, Tempero, turbo, confundo, immiſceo, admiſceo - Mieſząm.
3:
Miſtus, Temperatus, confuſus, turbatus - Zmieſzani.
4:
Miſtura, Temperatura, confuſio, et moderatura - Mieſzanina.
5:
Miſcellaneus, Quod variarum ex rerum commiſtione, nullo obſeruato ordine conflatum eſt - Pomieſzani.
6:
Miſcellanea, [...] quaecunque ex variis diſſimilibuſque rebus, nullo ſeruato ordine, ſunt commiſta - Mieſzanina.
7:
Miſcellus, Quod miſtum eſt - Zmieſzani.
8:
Miser, Flebilis, calamitoſus, aerumnoſus, infoelix - Nedznik, mizerak.
9:
Misellus - Mizerzączek.
10:
Misere, Infoeliciter - Nedznie, mizernię.
strona: 665b
1:
Miseriter, Miſerabiliter - Nedznie.
2:
Miseria, Infoelicitas, calamitas - Nedzą, miſerią, Nieſzczeſcie.
3:
Miseritudo, [...] Miſeria - Nedznoſcz.
4:
Misereor, Miſericordia moueor, aegritudine quadam animi ex alicuius infortunio afficior - Lutoſcz mam, Zal mąm.
5:
Miseret, [...] commotionem animi et affectum habet - Zal ieſt, luto ieſt.
6:
Misereſco, Moueor miſericordia, miſereor, ad miſericordiam traducor - Załuię, lutuię.
7:
Misericors, Quem alterius miſeret, ad miſericordiam propenſus, lenis, mitis - Miełoſierni, Lutoſcziwl.
8:
Misericordia, [...] aegritudo ex miſeria alterius iniuria laborantis - Miełoſierdzię.
9:
Misericorditer, Cum miſericordia - Lutóſcziwie.
10:
Miseror, Queror, conqueror, deploro - Załoſcz mąm, Opłakuię.
11:
Miseratio, Commiſeratio, aegritudo, qua ex alicuius, rdebus aduerſis monemur - Załowanię.
12:
Miserandus, Miſeratione dignus - Nedzni, załoſni.
13:
Miserabilis, Miſeratione dignus, flebiliis, miſerandus -
strona: 666a
Załoſni.1:
Miſerabiliter, Miſere - Nednie, załoſnie.
2:
Miseranter, Cum commiſeratione - Zzaliem.
3:
Miſogynia, Odium mulierum - Nienawidzenie niewiaſt.
4:
Mitis, Lenis, dulcis, manſuetus, ſuauis - Czichi, dobrotliwi.
5:
Miteſco, Manſueſco - Vskramiam ſie.
6:
Mitigo, Placo, reconcilio, quaſi mitem ago - Vskramiam.
strona: 666b
1:
Mitigatio, Placatio - Vskramienie.
2:
Mitigatorius, Quod habet vim mitigandi - Do vſkramiania dobri.
3:
Mitifico, Mitem ac placidum reddo, mitigo - Vskramiam osładzam.
4:
Mitra - Kuczma, item miczka.
5:
Mitto - Poſſełam.
6:
Miſsus - Posłani.
7:
Miſsus, Immiſſionem [...] ſignificat - Spuſsczenie do bicia we grach. ¶ Miſsus [...] pro immiſſione ferculorum - Stawienie.
8:
Miſsio, Actus ipſe mittendi - Posłanie.
9:
Miſsito, Saepe mitto - Poſſełam.
10:
Miſsiculo, [...] mittito - Vſtawnie slię.
11:
Miſsilis, Quod facile mittitur - łatwi y leki do ſtrzelenia albo rzucenia.
strona: 667a
1:
¶ Mnemoſynon - Lamiątka.
2:
Modius, [...] menſurae genus fuit continens ſedecim ſextarios - Korzecz, czwiertnia.
3:
Modiolus - wiertelik.
strona: 667b
1:
Modialis, [...] quod eſt vnius modij - Czwiertniowi.
2:
Modo - Teraz, dopiero. ¶ Modo [...] duntaxat, ſolum, tantummodo - Tocziez.
3:
Modus, Temperatio, mediocritas, ratio - Miara.
4:
Modulus, Menſura - Miarka, rozmiąr.
5:
Modulor, Dimetior, ſiue cum menſura, et numerorum ratione compono - Rozmierząm, głatko ſpiewąm.
6:
Modulatus, Ad modum [...] cantatus - wnote ſpiewani.
strona: 668a
1:
Modulatio - łagodne ſpiewanię.
2:
Modulator, qui modelatur - Spiewak. Componiſta.
3:
Modulate, Concinne, et cum menſura - wtakt, wnotę.
4:
Modificor, Dimetior, metior, menſuro - Rozmierząm.
5:
Modicus, Paruus, puſillus, exiguus - Małi.
6:
Modicellus - Trochę.
7:
Modicum, Parum - Kąſcek.
8:
Modice, Temperate, moderate - Potroſze.
9:
Moderor, Rego, moderationem adhibeo, modum ſtatuo, pono, guberno - Rządzę, ſprawuię.
10:
Moderatio, temperatio - Vmierkowanie.
11:
Moderans - Sprąuca.
12:
Moderanter, Moderate - Miernie.
strona: 668b
1:
Moderatus, Temperatus - Mierni.
2:
Moderate, Adhibita Moderatione - Podmiara, roztropnie.
3:
Moderator, Rector, gubernator - Sprąwca, rzedziciel.
4:
Moderatrix, Gubernatrix, rectrix - Ta ktorą rzardzi.
5:
Moderamen, Moderatio, gubernatio - Rządzenię.
6:
Modeſtus, Qui animi elationi, caeteriſque cupiditatibus moderatur, et in rebus omnibus modum ſeruat - Skrąmni, mierni.
7:
Modeſte, Cum modo et temperate - Gzicho, pokornie.
8:
Modeſtia - Czichoſcz, pokora.
9:
Moechus, Adulter, ſcortator - Cudzołoznik.
10:
Moechiſſo, Per adulterium polluo - Cudzołoſtwem mazę.
11:
Moechor, Adulteror, ſcortor, cubile alterius ingredior - Czudzołozę.
12:
Moenia - Mur kołomiasta.
strona: 669a
1:
Moenitus, Moenibus cinctus - Obmurowani.
2:
Moereo, Triſtor, dolore afficior, in moerore et luctu ſum - Smęcę ſie, załoſni ieſtem
3:
Moero, Moerentem et triſtem facio - Smetnim czinię.
4:
Moerens, Dolens - Smętni, załoſni.
5:
Moeror, Dolor, triſtitia, luctus - Smętek, załoſcz.
6:
Moeſtus, Triſtis, dolore oppreſſus - Smetni, ſtruchliałi.
7:
Moeſtitia, Moeſtitudo, Moeror, vel vehemens triſtitia - Smętek, załoſcz.
8:
Moeſte - Smętnie, zzaliem.
9:
Moeri, pro muris - Muri.
10:
Mola - Młin.
strona: 669b
1:
Molaris, Dens maxillaris - Ząb trzonowi.
2:
Molaris - Młinski.
3:
Molo, Mola tero - Mielię.
4:
Molitura - Mliwo.
5:
Molitor, Qui molit - Młinarz.
6:
Molendinarius, Quod ad molendinum pertinet - Młinski.
7:
Moletrina - Młin.
8:
Molile, Inſtrumentum quo aliquid molitur ſiue imminuitur - Narzedi ktorimi mielią.
9:
Moles - Cziezar.
10:
Moleſtus, Grauis, odioſus, importunus - Przeciwni, przikri.
11:
Moleſtia, Solicitudo et grauitas - Przikroſc, przeciwnoſcz
12:
Moleſte, Grauiter, aegre -
strona: 670a
Zczieſzkosciąm, zprzikroſcią.1:
Moleſto, Moleſtia afficio, et quaſi molem affero - Przikroſcz czinię.
2:
Molior, [...] rem aliquam magnam, et ponderoſam moueo - Cziezar skladam, item, chczę nieco poſtawic, ſprawic, wimiſlic.
3:
Molitio, Ipſe moliendi actus, conatus ipſe, et machinatio - Wazenieſiedo vczinienią nieiakiei rzeczi.
4:
Molimen, Niſus et conatus, quo aliquid molimur, et conamur - Podiecie ſie nieco vczinię.
5:
Molitor, Qui aliquid machinatur, conatur, ſtruit, aut efficit - Ten ktori ſie wazi niciakieirzeczi.
6:
Mollis, Tener, non durus, tactui cedens - Mięki.
7:
Molliculus - Miekuſienki słabi.
8:
Mollities, [...] Mollitia, Mollitudo - Miekoſcz, słaboſcz.
strona: 670b
1:
Mollitudo - Miękoſcz.
2:
Molliter, Leniter, non duriter - Miękce, lehko, ſubtilnie.
3:
Mollio, Molle reddo, lenio, mitigo - Zmiękcząm.
4:
Molleſco, Mollis aut placatus fio - Miękczeię, dobrzeię.
5:
Mollipes, Qui mollem habet pedem - Miekonog.
6:
Molleſtra, pellis ouina - Skora owczą.
strona: 671a
1:
Momentum - Czas maliuchni, przechi leniewagi, item okamgnienie.
2:
Momentarius, Quod in momento fit - Wemgnieniuoka.
3:
Momentosus, Alicuius momenti - Ten naktoriw wielie zaliezi, wązni.
strona: 671b
1:
Monachus, Solitarius - Puſtelnik. Monaſterium - Klaſztor.
2:
Monas, [...] ſignificat vnitatem - Iednoscz.
3:
Monedula - Kafka.
4:
Moneo, Admoneo, ſuadeo, hortor, praecipio - Napominąm, przeſtergąn.
5:
Monitum, Quod quis monet, monitio, admonitio - Przeſtroga.
6:
Monitus, Monitio - Przeſtrezenie.
7:
Monitor, Qui nos alicuius rei monet - Przeſtrzegacz.
8:
Monitio, Adhortatio, admonitio - Przeſtrzezenie.
9:
Moneta -
strona: 672a
Pieniadze, moneta, mienica.1:
Monetalis, Quod ad monetam pertinet - Mieniczni.
2:
Monetarius, Qui monetam cudit - Mienicze kuiaci, mienczar.
3:
Monile - Zawieſſenie naſſy.
4:
Monoceros - Iednorozec.
5:
Monochordum - Klawicord.
6:
Monogamus - Iednei zoui mąz.
7:
Monogrammi, Homines macri, pertenues, et decolores - Suſſi a niebarewni ludzie.
8:
Monomachia - Bitwa miedzi dwiema.
strona: 672b
1:
Mons, Terrae tumor altiſſimus - Gora.
2:
Monticulus, Paruus mons - Gorka.
3:
Montanus, Quod eſt ex monte - Gorni.
4:
Montosus, [...] montibus plenus - Gorziſti.
5:
Montiuagus, Qui per montes vagatur - Gorach biegaiaci.
6:
Monſtro, Oſtendo, declaro, indico, demonſtro - Pokazuię.
7:
Monſtratio - Pokazanie.
8:
Monſtrator - Pokazate.
9:
Monſtrabilis - Pokazałi.
10:
Monſtrum, [...] portentum, prodigium, oſtentum - Dziw, chud.
strona: [673]a
1:
Monſtrosus, Quod monſtrum refert, quod eſt contra naturam - Dziwni.
2:
Monſtrose, Praeter naturam - Dziwnie, przeciw przirodzeniu.
3:
Monſtrifer, Monſtrum referens - Dziwnie vrodzoni.
4:
Monſtrificus, Qui monſtra dicendo, vel faciendo profert - Dziwi ſtroiąci.
5:
Monſtrifice - Dziwnie.
6:
Monumentum - Pamiątka, przeſzłei rzeczi.
7:
Mora, Expectatio, temporis dilatio, cunctatio -
strona: [673]b
Przedłuzenie.1:
Moramentum, Mora - Zabawienie.
2:
Morator, Retardator, cunctator - Zabąwca.
3:
Moratorius - Zabawni.
4:
Morbus, AEgritudo corporis, vel mala affectio contra naturam - Choroba, niemoc.
5:
Morbidus, Quod eſt morbo infectum, aegrotum, infirmum - Chori.
6:
Morbificus, Quod morbum infert - Chorobe cziniąci.
7:
Morbosus, Obnoxius morbo et valetudinarius - Chorobąm podliegłi.
8:
Mordeo, Dentibus laedo - Kąſzę.
9:
Morsus - Vkaſſoni.
10:
Morsus, [...] actus mordendi - Vkąſſenie.
11:
Morsiuncula, Paruus morſus - Kaſſek, vkes.
12:
Mordax, Qui mordet, qui aliis detrahit - Kaſſąci.
13:
Mordacitas - Kąſſanie.
strona: [674]a
1:
Mordicus, Mordendo - Zkąſsanim.
2:
Morsicatim, Mordendo - Kąſząc.
3:
Moretum - Placek, z mleka, ſera a zzioł vczinioni.
4:
Moror, [...] Inſanire, deſipere - Szaleię.
5:
Moros - Błazen.
6:
Morologus, Stulta et inepta loquens - Błazenski mowca.
7:
Mors, [...] animae et corporis diſſolutio, Lethum, interitus, obitus - Smiercz.
strona: [674]b
1:
Morior, Obeo, intereo, excedo, decedo, e vita migro, vitam cum morte commuto - Vmieram.
2:
Moribundus, Moriens, morti vicinus - Smierczi bliski.
3:
Mortalis, Qui morti ſubiectus eſt - Smiertelni.
4:
Mortalis, Pro homine - Człowiek ſmiertelni.
5:
Mortalitas - Smiertelnosc.
6:
Mortifer, ſiue mortiferus, Lethifer, lethale, quod mortem affert - Smiercz przinoſząci.
7:
Mortuale, Quod ad mortuos pertinet - Smiertelnich właſne.
8:
Morticinus, Quod eſt exangue, corruptum, et ſponte ſua mortuum - Zdechłi, zdobrei woli vmarłi.
9:
Mortarium, In quo res, quae reſoluendae ſunt, piſtillo contuſae teruntur - Mozdzerz.
strona: 675a
1:
Morus - Moralowe drzewo.
2:
Mos, [...] vitae inſtitutum conſuetudine firmatum - Zwiczai, Nałog.
3:
Moratus, [...] qui bonis laudatiſque moribus eſt praeditus - Obiczaini.
4:
Moralis, Ad mores pertinens - Do obiczaiow przinalezaci.
5:
Morigeror, Morem gero, obſequor et quaſi ad alterius voluntatem mores transformo - Posłuſſenem.
6:
Morigerus, Obediens, obſequens, morem gerens - Posłuſſni.
7:
Morosus, Curioſus, diligenſque, qui nimis exacte omnia fieri expoſcit - Obrazlin i dziwak.
8:
Morose - Skrzetnie.
9:
Morositas, Morum grauitas, et difficultas -
strona: 675b
Skrzetnoſcz, richłę obrazenie.1:
Moſchatula - Muſzkatełki. Moſchatula, Hunc etiam odorem ab animalis nomine Moſchum vocant Arabes - Pizmo.
2:
Motacilla - Pliſzka.
3:
Moueo, Remoueo, dimoueo, in alium locum transfero, deiicio, depello - Poruſſąm.
4:
Motus, Commotus, excitatus - Poruſſoni.
strona: 676a
1:
Motus, Ipſa motio - Poruſzenię.
2:
Motio, Motus - Poruſzenię.
3:
Motor - Poruſzicziel.
4:
Moto - Vſtawnie poruſząm.
5:
Mobilis, Qui facile mouetur, inſtabilis, varius, inconſtans - Ruchoimi.
6:
Mobilitas - Ruchomoſcz.
7:
Mobiliter, Celeriter - Ruchoimie.
8:
Mobilito - Poruſząm.
9:
Mox, [...] Statim - wned, teraz.
10:
Mucor, Lanugo, quae diutino ſitu contrahitur - PłeſùPleśń.
11:
Mucidus, Quod mucorem ex vetuſtate contraxit - Zpleſniałi.
12:
Muceo, Mucidus ſum, [...] Muceſco, mucidus fio, mucorem contraho - Pleſnieię.
13:
Mucro, [...] cuſpis, et acumen enſis, ac telorum - Szpica, koniecz voſtrzu.
strona: 676b
1:
Mucronatus, Quod eſt acutum et ad mucronis ſpeciem formatum - Spiczaſti konczaſti.
2:
Mucus, Narium humiditas, et craſſior pituita - Smarki.
3:
Mucosus, muco plenus - Smarkati.
4:
Muginor, Murmuro - Mruczę.
5:
Mugio, Boo - Riczę, beczę.
6:
Mugitus, Boatus - Rik.
7:
Mulceo, Lenire, mollire, blandiri, mitigere, dulcem facere, delectare - Ogłaskiwąm, vdobruchiwąm.
8:
Mulcedo, Permulſio, blandimentum - Vgłaskanie, vdobruchanię.
9:
Mulgeo, Lac e mammis exprimo - Doię.
10:
Mulctra, Vas in quo mulgetur, in quo lac excipitur- Szkopiecz doiowni.
strona: 677a
1:
Mulgo, Palam facio, dimulgo, diuulgo - Rozsławiąm.
2:
Mulier, [...] quae virgo non eſt - Niewiaſta.
3:
Muliercula - Niewiaſtka.
4:
Muliebris, Quod ad mulieres pertinet, ſeu quod eſt, aut fuit mulieris - Niewieſczi.
5:
Muliebriter, Molliter, effoeminate, more mulierum - Znie wieſczialie.
6:
Mulierosus, Qui nimium appetit mulieres, effoeminatus, libidinoſus - Niewieſcziuch.
7:
Mulierositas - Niewieſczia pozadliwoſcz.
8:
Mulierarius, Mulieroſus - Do niewiaſt chcziwi.
9:
Muliero, Effoemino - Czinie niewiescziuchem.
10:
Mullus - Morską parma.
11:
Mullulus - Barbenka.
12:
Mulſum, Potus ex melle et vino - Napoi zmiodu a winna vczinioni.
strona: 677b
1:
Mulseus, Dulce, quodque mulſi ſaporem refert - Słotki iakobi miod.
2:
Mulsus, Quod habet aliquid mellis admiſtum - Zmieſzani zmiodem.
3:
Multa - Kazn, pokuta, wina.
4:
Multo, Punio, condemno, multam dico, vel irrogo - Karze, wine wkładam.
5:
Multus - Wielie.
6:
Multum, valde, vehementer - Wielie, barzo.
strona: [678]a
1:
Multo - wielie.
2:
Multitudo, Frequentia et copia - Vielkoſcz.
3:
Multangulus, Multos angulos habens - Ten ktori wielie naroznikow ma.
4:
Multibarbus, Qui habet multam barbam - wielkobrod.
5:
Multibibus, [...] qui multi eſt potus, helluo - Pyak.
6:
Multicauatus, Multa habens caua - Pełni dłupiow.
7:
Multicauus, Multum habens concaui - Barzo widrozoni.
8:
Multicaulis, Multos habens caules - Pelni gląbow.
9:
Multicolor, Quod habet multos colores, verſicolor, diſcolor - Pełni rozmaitei, farbi.
10:
Multifacio, Magni aeſtimo - wielie ſobie wazę.
11:
Multifarius, Varium, quod multis modis poſſit diuidi, vel quod eſt ex multiplici ſpecie - Rozmaiti.
12:
Multifarie, Verie, multis modis - Rozmaiczie, nie iednako.
13:
Multifer, Multa ferens, fertilis - Vrodzaini.
14:
Multifidus, Quod in multas partes finditur, et multas diuiſuras habet - Połupani.
15:
Multiforis, Quood eſt multorum foraminum - Pełni dziur.
16:
Multiformis, Varius, quaſi multiplicis formae aut variae - Rozmaitego kſztałtu.
17:
Multiformiter, Variis modis - Rozmaiczie.
strona: [678]b
1:
Multigeneris, [...] quod eſt multorum generum - Rozmaitego rodu.
2:
Multiiugus, Quod eſt multiplex, varium, multum et numeroſum - Rozmaiti.
3:
Multiloquus, Qui multa loquitur - wielomowni.
4:
Multimodus, Multiplex, varius - Rozmaitego kſztałtu.
5:
Multinumus - Gestogroſz.
6:
Multipartitus - Na wielie czeſczi podzielioni.
7:
Multipes - wielonog.
8:
Multiplex, Verius, inuolutus, multas plicationes habens - Rozmaiti.
9:
Multiplicabilis, Quod poteſt multiplicari, [...] multiplex - Rozmaiti do złaczeni.
10:
Multiplico, Multiplex reddo aut facio - Rozmnazam.
11:
Multiplicatio - Roznozenię.
12:
Multipotens, Qui multum poteſt - Przemozni.
13:
Multiſcius, Qui multa ſcit et multarum rerum ſcientiam habet - wielie wiedzaci.
14:
Multisonorus - Rozmaitego dzwięku.
15:
Multiuagus, Qui multum vagatur, errans - Błakaiąci ſie.
16:
Multitia, Indumenta [...] minutiſſimis filis contexta - Subtilna ſzata.
17:
Multiuolus, Qui multarum rerum deſiderio tenetur - wieliechcziwi.
strona: 679a
1:
Plus - Więcei.
2:
Pluſculus - Czos więcei.
3:
Plurifarius, Varius, multiiugus, multifarius - Rozmaiti.
4:
Plurifariam, Pluribus modis, ſiue pluribus locis, multifariam - Rozmaiczie.
5:
Plurimus - Częſti, gęſti.
6:
Plurimum, Permultum - Barzo wielie.
7:
Mulus, Animal quod ex Aſino et equa generatur - Muł.
strona: 679b
1:
Mula - Mulica.
2:
Mularis - Mułowi.
3:
Mulio, Qui mulos clitellarios, ſiue quadrigarios ducit - Mułopęd, mulnik.
4:
Mulionius, Quod ad mullionem pertinet - To czo ieſt mułownikowego.
5:
Mundus, Quod eſt purum, terſum, politumque - Wichędozoui.
6:
Mundus, [...] ornatus muliebris - Niewieſcie chędoſtwo.
7:
Mundus [...] pro eleganti illa ornataque totius vniuerſi machina, quae ex omni eo conſtat quod caeli ambitu continetur - Swiat.
8:
Mundanus, Quod mundi eſt - Swiatowi.
9:
Mundities, et Munditia, Lautitia, puritas, elegantia, nitor - Ochędoſtwo, ozdobs.
10:
Mundo, Detergo, purifico, purgo - Snaze, chedozę.
11:
Mungo, quaſi mucum ago, Mucum e naribus educo - Nos wiczieram.
12:
Munio, [...] Fulcio, vallo, circundo, defendo - Obrona waruię.
strona: 680a
1:
Munitio, Munimentum, vallum, agger - Obrona.
2:
Munus - Dar. podarek.
3:
Munuſculum, Exiguum munus - Małi dar.
4:
Muneralis, Quod ad munus pertinet - Darowni.
5:
Munero, et Muneror, Dono, beneficium in aliquem confero - Podarek czinię, obdaruię.
6:
Munia, [...] officia, quae publice praeſtantur - Vrzedi.
strona: 680b
1:
Munificus, Liberalis, facilis - Szczodri, hoini.
2:
Munifice, Large, abundanter - Szczedrzę.
3:
Munifico, Ditare, beatum facere - Bogacę.
4:
Munifex - Ten ktori ſwoi vrzadczini.
5:
Munificentia - Szczodroſc.
strona: 681a
1:
Muraenulae, Ornamenta circundata collo inſtar muraenarum et catenae ex auro - Kleinoti wſzeliakie ktore na ſziy wieſzſzaią.
2:
Murci, [...] homines timidi et ignaui - Leniowie, gnoikowie.
3:
Murex, Piſcis marinus ex concharum genere - Ribą morską purpurę z ſebie puſzczaiąca.
4:
Muricatus, Quod eſt muricis modo factum - Spiczaſti.
5:
Muricatim, Conuolutim, in modum muricis - Nagięti.
6:
Muria, Genus liquaminis, quod ex thynno piſce conficiebatur - Bigos zribi.
strona: 681b
1:
Murmur - Szczerk wodni.
2:
Murmuro, Leniter ſtrepo, et ſonum aquae fluitantis ſimilem edo - Szczerczę, mruczę.
3:
Murmuratio - Mruk.
4:
Murmurillum, Exigua et ſubmiſſa murmuratio - Markotanie cziche.
5:
Murus, [...] lapideus, aut lateritius vrbis ambitus - Mur.
6:
Muralis, Quod ad murum pertinet - Murowi.
strona: 682a
1:
Muratus - Omurowani. Quod muros habet
2:
Mus - Miſz.
3:
Muſculus, [...] ſignificat paruum murem - Miſzka.
4:
Muſculi [...] partes corporis carnoſae - Błanka.
5:
Muſculosus - Pełni błanki.
6:
Muſcerda, Murium ſtercus - Miſze gowno.
7:
Muſcipula, Machina ad capiendos mures - łapkana miſzi.
8:
Musa, Cantus - Spiewanie.
strona: 682b
1:
Musica, et Muſice. Scientia canendi - Muzika, ſpiewanie.
2:
Musicus, Ad muſicam pertinens - Muzik, ſpiewak.
3:
Musicus, Cantor, qui nouit aut docet muſicam - Spiewąk.
4:
Musice, [...] integre vt nihil deſit - Zupełnie.
5:
Museum - Pokoi gdze ſie vczi ſtudent.
6:
Muſca - Mucha.
7:
Muſcarius, Quod ad muſcas pertinet - To czo do much przinalezi.
8:
Muſcarium, Flabellum, quo muſcae abiguntur - Oganku.
strona: 683a
1:
Muſcus - Mech.
2:
Muſcosus, Quod muſco opertum eſt - Mchu pełni.
3:
Muſtella - łaska.
4:
Muſtum, Recens vinum - Moſzt.
5:
Muſtus, Recens - Nowi, młodi.
6:
Muſtarius, Quod ad muſtum pertinet - Moſztowi.
7:
Muſteus, Dulcis, et muſti ſaporem referens - Słodki iako moſzt.
8:
Mutilus, Truncatus, aut membro aliquo neceſſario diminutus, mancus - Ochromioni, kęſsi.
strona: 683b
1:
Mutilo, Trunco, aliquid detraho, diminuo - Kęſſo czinię.
2:
Mutilatus, Truncatus, diminutus - Okęſioni.
3:
Muto, Vario, immuto, commuto, innouo - Odmieniąm.
4:
Mutatus - Odmienioni.
5:
Mutatio, Commutatio - Odmiana.
6:
Mutabilis, Inconſtans, quod facile mutatur, varius - Odmienni.
7:
Mutabilitas - Odmiennoſcz.
8:
Mutus - Niemi.
strona: 684a
1:
Muteo, Mutus fio, vel mutorum more taceo - Niemi ieſtem.
2:
Mutio, Timide et imperfecte loquor, mu facio - Zboiazniąmowię.
3:
Muticus - Kęſsi.
4:
Muſſo, Submiſſa voce loquor, et ſecrete, occulteque quod celatum velim, quaſi murmuro - Szepczę.
5:
Muſsito, [...] multum et frequenter muſſo, et quod aperte dicere non audeo, clam murmuro - Częſto ſzepcę.
6:
Mutuum - Pożiczenię.
7:
Mutuo, Inuicem, inter ſe - Spolnie, naſpoł.
8:
Mutuo, Mutuum dare - Pożiczuię.
9:
Mutuor, Mutuum, vel mutuo accipio - Pożiczuię.
10:
Mutuatio, Mutui acceptio, alienae rei vſurpatio - Pożiczenię.
11:
Mutuus, Quod mutuo datum acceptumve eſt - Pożiczony.
strona: 684b
strona: 685a
1:
Myoparo - Buiarek morskich zbuicow.
2:
Myopes - Czi ktorzi mewidzą az blisko do ocżow prżiłozą.
3:
Myophonon - Omięg.
4:
Myrias, Numerus decem millium - Liczba dzeſiaczi tiſięci.
5:
Myriſtica - Muſzkatową gałka.
strona: 685b
1:
Myrmecia - Brodawki ſwierz biące.
2:
Myropola, Vnguentarius, vnguentorum venditor - Aptekąrz.
3:
Myropolium, Locus vbi vnguenta venduntur - Apteka.
4:
Myrrha - Myrrha.
strona: 686a
1:
Myrtus - Myrt.
2:
Myrteus, Quod ex myrto - Myrtowi.
strona: 686b
1:
Myſteria - Taiemnice boskie. [...] ſacra quaedam arcana, [...] ſecluſa
2:
Myſtagogus, Sacrorum cuſtos, qui cuſtodiae ſacrorum eſt praefectus - Dozorca ſwiątoſczi, zakriſtyan.
3:
Myxa - Soplie znoſa. [...] pituitae excrementum e naribus fluens N
4:
Nablium, Inſtrumentum muſicum, quod et Pſalterium appellatur - Czimbał iakiego ſtarſzi poziwali.
5:
Nacae, [...] Fullones - Knapi.
strona: 687a
1:
Nae, [...] Vehementer, valde, vel nimis - Zaprawde.
2:
Naenia, et Naeniae - Pogrzebowa pioſnka. ¶ Naenia [...] ineptia cuiuſlibet cantus aut ſermonis - Baika.
3:
Naeuus, Corporis inſigne, ſeu genitiua macula - Znak zktorimeſſie vrodzieł.
4:
Nam - Bowiem. [...] Autem
5:
Nanque - Bowiemteż. [...] Nam
6:
Nanciſcor, [...] Acquiro, adipiſcor, aſſequor, inuenio - Doſtawąm, naiduie.
strona: 687b
1:
Nanus - Karłik. [...] breui corpore hominem, paululum ſupra terram extantem, quem Latine Pumilionem dicimus.
2:
Napus - Rzepa okragła.
3:
Napinae, Loca napis conſita - Ogrod rzepą poſiani.
4:
Narciſsus - Narciſzek.
5:
Nardus - Spicanarda. et Nardum
strona: 688a
1:
Nares - Nozdrże.
2:
Narro, Dico, recito, enarro, recenſeo - Wilicząm, powiedam.
3:
Narratio, Quae eſt rerum geſtarum expoſitio, alicuius rei longa commemoratio - Powieſcz, wiliczenie.
4:
Narratiuncula, Parua narratio - Powieſtka.
5:
Narrator, Qui narrat - Powiedacz.
6:
Narratus - Wiliczoni, powiedzani.
7:
Narrabilis - łatwi do powiedanią.
8:
Narthecia - Dobra myſl.
strona: 688b
1:
Naſcor - Rodzę ſie.
2:
Naſturtium - Rze, rzucha. Naſturtium, [...] aquaticum ſiſymbrium - Wodna rzerzucha. Naſturtium, [...] agreſte naſturtium - Leſna rzezucha.
3:
Natus - Narodzoni.
4:
Natus, Gnatus, filius - Syn.
5:
Natio, Genus hominum [...] qui non aliunde, ſed ibi nati ſunt - Natią, nąrod.
6:
Natalis, Natalitius, quod ad natiuitatem pertinet - Do narodzenią przinalezaci.
strona: 689a
1:
Natales - Familia zktoregeſmi poſzli.
2:
Natalitius, Quod ad Natales, ſiue ad natiuitatem pertinet, natalis - Rzecz ktora do narodu nalezi.
3:
Natiuus, Quod nullo artificio confectum eſt, ſed tale omnino eſt quale naſcitur, naturalis, genuinus - Wrodzoni, przirodzoni.
4:
Natiuitas, Ortus - Narodzenię.
5:
Natura - Natura, przirodzenię.
6:
Naturalis, Quod ſecundum naturam eſt - Przirodzoni.
strona: 689b
1:
Naturalia, [...] Pudenda - Członek przirodzenią.
2:
Naturaliter, [...] a natura, vel ſecundum naturam - Zprzirodzenią, znaturi.
3:
Naſsa, Genus vaſis piſcatorij ex vimine contextum, quo quum intrauerit piſcis, exire non poteſt - Wierſzą.
4:
Naſturtium - Rzerzucha.
5:
Nasus - Nos.
6:
Nasuti, [...] Dicaces, reprehenſores, et deriſores, qui docte norunt irridere - Poſmiewci miſterni.
7:
Nates, Caro [...] conglobata verſus os ſacrum, ſedendi aptiſſima - Zadnica, dupa.
8:
Nauci, Putamen nucis, ſiue oliuae nucleus, ſeu membranula quae in nucis iuglandis medio eſt -
strona: 690a
Serce ktore rozdziela na kzęſci owoc.1:
Naucifacio, Nihili facio, vilipendo, ne nauci quidem dignum iudico - Lekce ſobie waze.
2:
Nauis - Lodż.
3:
Nauicula, [...] parua nauis - Lotka.
4:
Naualis, Quod ad naues pertinet - Rzecz ktorą do łodzi przinalezi.
5:
Nauale, vel Naualia, In quibus ſtant vel fieri ſolent naues - Mieſce do ſtawiania albo budowanią łodzi.
6:
Nauarchus, Praefectus claſſis - Hetman nad morską armata.
7:
Nauclerus - Sziper. Qui naui praeeſt
8:
Naucleriacus - Sziperski. Quod ad nauclerum pertinet.
9:
Naufragus, Qui naufragium paſſus eſt, qui iactura facta omnia ſua amiſit - Ten ktori vtraczieł na wodzie łodzi.
strona: 690b
1:
Naufragus - Mieſcze gdze ſie rozbyaią łodze. [...] in quo naufragia fiunt.
2:
Naufragium, Nauis fractio, ſubmerſio - Rozbicie y zatopienie łodzi.
3:
Naufragor, Naufragium facio, nauem frango - Rozbicie łodzi podeimuię.
4:
Nauicularius, Qui naui praeeſt, caeteriſque imperat, ſuaque vnicuique munia diſtribuit - Przewodnik albo rotmiſtrz nad łodziami.
5:
Nauicularia, Nauis adminiſtratio, vel quaeſtus ex nauigatiouenavigatione - Szierſtwo.
6:
Nauiculor, [...] otioſus nauicula vehor - Lałodzi płiwam.
7:
Nauigium, Omne genus nauis, quo nauigamus - Lodz wſzelyaka.
8:
Nauigiolum - Lotka.
9:
Nauiger, Qui nauem fert, aut ſuſtinet - Lodz wieząci.
10:
Nauigo, Naui iter facio, nauim ago, naui vehor - Nałodziia de, płine.
11:
Nauigatio, Curſus [...] marinus - Nauigatią.
12:
Naumachia, Pugna naualis, nauale bellum - Bitwamorskąnałodzias.
strona: 691a
1:
Naumachiarii, Qui nauale praelium committunt - Zołnierzena wodzie walcząci.
2:
Nauigabilis, Quod poteſt nauigari - Mieſce na ktorim łodziami iezdzą.
3:
Naulum - Zapłata zaiazde na wodzie. Pretium quod ſoluitur pro vectura in naui.
4:
Nauta, et Nauita - Fliſnik, ſternik. Qui ſe in naui agenda exercet: et quicunque in naui eſt, nauis ducendae gratia.
5:
Nauticus, Quod eſt nautarum - Fliſſowski.
6:
Nauo, Do, confero, adhibeo - Przidaię pilnoſczi.
7:
Nausea - Brzitkoſc. Stomachi ad vomitum ex graui odore perturbatio et concitatio.
8:
Nauseola - Mała brzitkoſcz.
9:
Nauseosus, Quod nauſeam inducit -
strona: 691b
Brzitkoſcz cziniąci.1:
Nauseo - Kreczi miſie na ſercu, chczę zrzuczic, brzitko mi. Nauſea laboro, et vomitu infeſtor, ad vomitum impellor, vomendi appetitum habeo, vomo.
2:
Nauus, Celer, ſtrenuus, gnarus, aſsiduus - Pilni, ochotni, wartki.
3:
Nauitas, ſiue Gnauitas, diligentia, ſtrenuitas - Pilnoſcz, ochota.
4:
Nauiter, ſiue Gnauiter, Diligenter, ſtrenue - Ochotnie, pilnie, wartko.
5:
Ne - Nie, ani.
strona: 692a
1:
Nebrides - Skora ielenią albo ſarnią. Damarum ſeu ceruorum pelles
2:
Nebula - Mgła.
3:
Nebulones, et Tenebriones - Niecznotowie, łotrzikowie.
4:
Nebuloſus, Nebulis tectus, nebulis et nubibus plenus, tepidus, et frequentibus nebularum humoribus conſperſus - Mgliaſti, cziemni.
5:
Nec, et Neque - Ani tez.
strona: 692b
1:
Neceſse, ſiue neceſſum, [...] vi aliqua cogente fieri opus eſt - Potrzeba ieſt.
2:
Neceſsitas, Vis - Potrzeba.
3:
Neceſsitudo, [...] coniunctio quaedam affinitatis, vel ſanguinis, vel etiam meritorum - Sprzyacielenie, ſpowinnowacenię.
4:
Neceſsarius, [...] illud, quod omnino fieri neceſſe eſt - Potrzebni.
5:
Neceſsarii, [...] cognati, vel affines, vel amici, et hi quibus vti familiariter ſolemus - Powinowaczi.
6:
Neceſsarie, et Neceſſario - Potrzebnie.
7:
Neco, Interimo vel interficio - Zabyąm.
strona: [693]a
1:
Necromantia, Diuinatio, quae fit euocatis ad ſua cadauera ſpiritibus - Wieſzczba zaclinanią vmarłich.
2:
Nectar - Napoi bogow niebieskich, zmiſlioni od poetow. Deorum [...] potionem ſignificat.
3:
Necto, ligo, iungo - Tkam, zwięzuie.
4:
Necubi, Ne alicubi, in nullo loco - Nigdzei.
5:
Necunde, Ne ex aliquo loco - Znikąd.
6:
Necya - Swietło na pamiątke umarłego. [...] mortuaria, [...] mortuorum feſtum
7:
Nicydalus - Iedwabni robąk.
8:
Nedum, [...] Non ſolum - Nietilko.
strona: [693]b
1:
Nefandus, Quod non eſt fandum: [...] quod ne fari quidem liceat, infandus, execrabilis - Złoſliwi, rzecz tak ſproſna ktorą y mianowac ſramota, ſproſni y niecznotliwi.
2:
Nefas, Impium facinus et execrabile, quaſi non fas - Niesłuſznie Sromotą.
3:
Nefarii, Sceleſti, ſacrilegi - Pełni niecznoti, niegodni y mianowanią.
4:
Nefrendes - Od ciczka odſadzene, proſieta. [...] porci, qui nomine lactentis amiſſo, nondum fabam frendere poſſunt
5:
Negligo, Contemno, ſperno, quaſi ne legendo quidem dignum iudico - Zaniedbuię.
6:
Negligentia, Incuria et indiligentia - Zaniedbanie.
7:
Neglectus, Pro contemptu - Wzgarda.
8:
Negligenter - Niedbalie. [...] Per contemptum.
9:
Nego, [...] Renuo, inficias eo - Prżeſie, kłamam.
strona: [694]a
1:
Negatio, recuſatio - Odmowa, zaprzenie.
2:
Negatiuus, et negatorius, Quod negat - Zapieraiąci ſie.
3:
Negatus - Odmowioni.
4:
Negans - Zapieraiąci ſie, kłamaiąci.
5:
Negotium, Occupatio, munus, opus - Sprawa, zatrudnienię.
6:
Negotior, Negotia gero, et mercaturae operam do - Prżekupuię, kupczę.
7:
Negotiator, Praefectus negotiationis - Przełożoni nad kupiami.
strona: [694]b
1:
Negotiatio - Kupiecztwo.
2:
Negotiosus, Quod eſt negotiis plenum - Sprawami obcziazoni, zatrudnioni.
3:
Negotialis, Ad negotium pertinens - Do ſprawi przinalieżaci.
4:
Nemo - Nikt.
5:
Nempe - Toczięz.
strona: [695]a
1:
Nemus - Gąi. [...] ſylua voluptatis cauſa comparata, et plena amoenitatis
2:
Nemorosus, Nemoribus abundans - Pełni drzewa.
3:
Nemorensis, Quod ex nemore eſt, aut quod in nemore natum eſt - Leſni.
4:
Nemoralis, Quod eſt in nemore - Gaiowi.
5:
Nemoriuagus, Quod in nemore vagatur - Poleſie biegaiąci, wleſie chowani.
6:
Neo, [...] filum torqueo - Przędę.
7:
Neogamus - Zenich, pan młodi. Qui recens vxorem duxit.
8:
Neomenia, [...] Nouilunium, vel prima dies lunae, aut menſis - Now.
9:
Neotericus, Recens - Nowi, ſwiezi.
10:
Nepa, [...] Scorpius - Scorpion.
strona: [695]b
1:
Nephalia - Trzeżwią bieſiada. Sobriorum feſta
2:
Nepos, Qui ex filio filiave natus eſt - Od mego dzieczięcia dziecie, wnuk. ¶[...] nepotes, Poſteri - Potomkowie.
3:
Nepotor, Luxurioſe et prodige viuo - Rozpuſtnie zyę.
4:
Neptis, QuiQuae eſt filio, filiave nata - Wnuczka.
5:
Nequam, [...] ſignificabat hominem nullius pretij - Niecznota.
strona: [696]a
1:
Nequiter, Luxurioſe, intemperanter, profuſe - Rozpuſtnie.
2:
Nequitia, Improbitas, malitia, denique vitium omnia caetera in ſe complectens - Rozpuſtnoſcz, złoſcz.
3:
Nequando, Ne vllo tempore - Nigdi.
4:
Nequaquam, [...] Non, vel nullo modo - Zadnin ſpoſſobem.
5:
Nequicquam, Non, nullo modo - Nie. Nequicquam [...] fruſtra - Prozno.
6:
Nequis - Nikt, ząden. [...] Ne aliquis
7:
Nequid nimis - Pod miarą, niech nie ledżie nazbit.
strona: [696]b
1:
Neruus - Zeła ktorą czuiemi y ruchami ſie.
2:
Neruulus - Zełka wicziagnioną.
3:
Neruiae, [...] fides, ſiue chordae muſicorum inſtrumentorum - Stroni.
4:
Neruosus, Quod multos habet neruos - Zełowati, moczni.
5:
Neruositas - Sieła, mocz.
6:
Neruiceus, Quod eſt ex neruo - Zelowati.
7:
Neruicus, [...] qui neruis laborat - Hazełi boleiąci.
8:
Neſcio, Ignoro, me fugit, me praeterit - Niewiem.
strona: [697]a
1:
Neſcius, Ignarus, qui aliquid neſcit, ſiue ignorat - Niewia domi.
2:
Neſsotrophion - Sąd katczi. Locus vbi anates clauſae aluntur et paſcuntur.
3:
Neu, Neve - Abi nie,
4:
Neuris - Pſie wiſnie, moſzenki. [...] alij ſolanum, alij veſicariam appellant.
strona: [697]b
1:
Neuter - Ani ten ani ow, Zaden ſtich dwu.
2:
Neutro, [...] nec ad vnam partem, nec ad aliam - Ani natę ani naowę ſtronę.
3:
Neutralis - Zadnemu nieprżi ległi.
4:
Neutiquam, Nequaquam, vel nullo modo - Zadnim ſpoſobem.
5:
Nex, [...] mors, quae ferro, aut alia vi fit, violenta mors - Smierc.
strona: [698]a
1:
Niceteria, [...] praemia relata ex victoria - Godowanie y podarki pozwiczięſtwie.
2:
Nicto, Ad canes pertinet, quum ſentiunt odorem leporum ſeu perdicum - Słiaduię. Zawietrzełem.
3:
Nicto, [...] oculis ſignum dare, altero vel vtroque clauſo - Oczima vrmgąm.
strona: [698]b
1:
Nictatio, Oculorum concluſio, et apertio - Mruganię.
2:
Nideo, Renideo [...], Reſplendeo, ſplendeo - łſnę ſie.
3:
Nidus, Auium domicilium - Gniązdo.
4:
Nidulus, Paruus nidus - Gniazdeczko.
5:
Nidifico, Nidum facio - Gniazdo czinie.
6:
Nidor - Zapach zprzipalenią.
7:
Nigella - Czarnucha.
8:
Niger, Nigri coloris, ater - Cżarni.
9:
Nigellus, Subniger - Czarnawi.
10:
Nigredo, et Nigrities, et Nigritia, Color niger - Czarnoſc.
11:
Nigreo, Niger ſum, [...] nigreſco, niger fio - Czernieię.
12:
Nigro, Nigrum reddo, denigro - Oczerniąm.
13:
Nigror, Nigredo, nigritudo - Czarnoſcz.
14:
Nigrefacio - Czernię.
strona: [699]a
1:
Nigrico, Parum nigreſco - Czernieię ſie.
2:
Nihilum - Nicz.
3:
Nihildum, Nondum, vel nihil adhuc - Ieſzczenicz.
4:
Nihilifacio, Nihil aeſtimo - Nicz ſobie nieważe.
5:
Nihilominus, Non minus - Niemniei.
6:
Nil, [...] Nihil - Nic.
7:
Nimbus, Repentina et praeceps pluuia, imber - Deſzcz nawałni.
8:
Nimbosus, Nimbum inducens, vel imbri et ventis obnoxius et infeſtus, pluuioſus - Niepogodni.
9:
Nimirum, ſine dubio, certe, videlicet, nempe - Tocziez, Zaprawde.
strona: [699]b
1:
Nimis, Plus aequo, plus ſatis - Nazbit.
2:
Nimium, Nimis multum - Zbitnię.
3:
Nimiopere - Barzo wielię.
4:
Nimie, Nimis, ſupra modum, [...] valde - Niezniernie.
5:
Nimius, Quod modum excedit, nimis magnus - Niezmierni, Nazbit.
6:
Nimietas, Superfluitas - Zbitek.
7:
Ningo, vel Ninguo, Niue pluere - Snieg puſzczam.
8:
Ninguidus, Niuoſus, vel niue abundans - Snieżni.
strona: [700]a
1:
Niteo, Splendidus, cultus, politus ſum - łſne ſie.
2:
Nitens, Micans, ſplendens, cultus et ornatus - łſnienię.
3:
Niteſco, Nitidum fieri - łſnieuę ſie, Bieleię.
4:
Nitor, Splendor - Glancz, łſnienię.
5:
Nitidus, Splendidus, clarus, lucens - łſniąci ſie, Swiatłi.
6:
Nitido, Nitidum facio - łſniąco czinię.
7:
Nitella, [...] res quae leuigat ſordes, et expolit - Rzecz ta ktorą chędożi zmazę.
8:
Nitedula, Muris exigui genus [...], alij vermem eſſe putant nocte lucentem, quae etiam dicitur noctiluca - Złotnik, Myſzka mała.
9:
Nitor, Conari ſub onere - Pracą podeimuię. Vſiełuię.
10:
Nixus, Innixus, vel incumbens, fultus, ſuſtentatus - Podparti.
strona: [700]b
1:
Nixus, Parturientium labor - Vſie łowanię, praca przi porodzeniu.
2:
NittumNitrum - Salietra. [...] eo quod abluendi purgandique habeant facultatem
3:
Nitroſus - Salietrowego ſmaku. Quod nitrum habet, vel nitri ſaporem.
4:
Nix - Snieg.
5:
Niualis, Quod ad niuem pertinet - Snieżni.
6:
Niuarius, vt Niuarium colum - Cedziworek ſnieżni.
7:
Niuatus, Quod eſt niue refrigeratum - Sniegiem oziebioni.
8:
Niueus, Quod eſt ex niue - Sniegowi.
9:
Niuosus, Niue abundans - Sniegu pełni.
strona: 701a
1:
No - Płiuam.
2:
Nato, No - Vſtawnie płiwam.
3:
Natatus, Ipſe natandi actus - Płiwanię.
4:
Natabula - Mieiſce gdzie płiwaią.
5:
Natator - Płiwacz.
6:
Natatilis, Qui natat, vel natare poteſt - Płiwaici.
7:
Natatile, Locus vbi natant piſces, aut anates, et ſimilia - Płiwalnia.
8:
Nobilis, Illuſtris. clarus, celeber, quaſi noſcibilis, [...] dignus - Zaczni, Sliachetnich ſpraw.
9:
Nobilitas, Generis, vel alterius rei excellentia et dignitas - Sliachecztwo. Zacznoſcz.
10:
Nobilito, Nobilem reddo, honore augeo, dignitatem addo, decoro, honeſto - Zdobie, Sliachcę.
strona: 701b
1:
Nobiliter, Inſigniter, et decore - Sliachetnię.
2:
Noceo, Obſum, aut damnum, aut iniuriam alicui infero - Szkodzę.
3:
Nocens, Qui iniuriam aut maleficium commiſit, aut qui alteri nocuit, damnumve intulit - Szkodząci.
4:
Nocenter - Szkodliwie.
5:
Nocuus, Qui nocet - Szkodliwi.
6:
Noctua, Auis a temporibus noctis dicta - Sowa.
7:
Nodus, Vinculum, ligatura - Knot, węzeł.
8:
Nodulus - Knoczik.
9:
Nodosus, Quod multos habet nodos - Knotowati, wezłowati.
10:
Nodo, Nodos facio, ligo in nodos - Wezłi czinię.
strona: 702a
1:
Nolo - Niechczę.
2:
Nomen - Imię. [...] nouimen
strona: 702b
1:
Nomino, Appello, nomen impono, nomen indo - Mianuię, Miono daię.
2:
Nominatus, [...] pro celebri - Sławni
3:
Nominatim, Per ſingulorum nomina - Mianowicie.
4:
Nominatio - Mianowanię.
5:
NominatoNominito - Vſtawnie mianuię.
6:
Nomenclator, qui memoriter vnumquemque nominatim vocare, et nomina omnium de memoria ſubiicere poteſt - Ten ktori na pamicękaż dego może mianowac.
7:
Nomenclatio, et Nomenclatura, Pro nuncupatione et nominatione - Mianowanię.
strona: 703a
1:
Nomothetae - Prąw vſta-wci. [...] legiferi
2:
Non - Nie.
3:
Nondum - Ieſzczenicz. [...] Nec dum, neque dum, nihil dum, etiam nunc, non.
4:
NORICVM - Baworską żemia.
5:
Norma - Miara czeſielską. Fabrorum inſtrumentum, quo omnia dirigunt, metiunturque, [...] Regula
6:
Normalis, Ad normam factus - wmiarę vſtawioni.
strona: 703b
1:
Nos - Mij.
2:
Noſter - Naſz.
3:
Noſtras, [...] e noſtra gente, vel patria - Naſziniecz.
4:
Noſco, [...] Gnoſco, [...] Notum, et cognitum habeo, notitiam alicuius habeo - Znąm.
5:
Notus, Cognitus, perſpectus, exploratus - Znaiomi.
6:
Notio, Cognitio, demonſtratio, manifeſtatio - Znaiomoſcz.
7:
Notitia, Cognitio - wiadomoſcz.
8:
Noteo, [...] Noteſco, notus fio - Znaiomimſie ſtaię.
9:
Notifico, Notum facio - Oznaimuię.
10:
Noſcito - Poznawam.
11:
Noſcitabundus - Poznawaiąci.
12:
Notorius, manifeſtus - wiadiomi znaiomi.
13:
Noſocomion, Hoſpitium aegrotantium pauperum, locus in quo recipiuntur et aluntur pauperes aegroti - Szpital.
strona: [704]a
1:
Nota, Cuiuſcunque rei ſignum - Znak.
2:
Notabilis, Qui notari, hoc eſt conſiderari debet et noſci - Znakomi.
3:
Notabiliter - Znaiomie.
4:
Notarius, Scriba publicus, ſeruus publicus, qui acta in iudicio, vel extra iudicium notis, vel literis excipit - Piſſarz.
5:
Noto, [...] animaduertere - Bączę, Znaczę.
6:
Notatus, Scriptus, item celebris - Poznaczoni.
7:
Notatio, Animaduerſio, [...] Nota - Poznaczenię.
8:
Nothus, [...] qui ex vxore non legitima natus eſt - Bękart.
strona: 708b zam. 704b
1:
NOTVS - Wiatr polvdniowi. Ventus Meridionalis
2:
Nouacula, Culter raſorius, culter tonſorius - Brzitwa.
3:
Noualis - Nowinna wikopana, odłog. [...] eſſe terram proſciſſam, quae anno ceſſat.
4:
Nouem - Dziewięc.
5:
Nouenarius - Dziewiecz wſobie zamikaiąci.
6:
Nouendium, Nouem dierum ſpatium - Dżiewiecz dni długi.
7:
Nonagies - Dziewietnaſczie.
8:
Noningenti - Dzewiec ſet. [...] Nongenti
9:
Nouerca, [...] quam pater meus poſt meae matris obitum, nouam vxorem ducit - Macocha.
10:
Nouercalis - Macoſzi. Quod nouercae proprium eſt
strona: 705a
1:
Nouus, [...] recens, et quod nuper factum eſt, vel coeptum - Nowi.
2:
Noue, et Nouiter - Nowo.
3:
Nouiſsimus, Vltimus, poſtremus - Oſtatni.
4:
Nouiſsime, Poſtremo - Oſtatnie.
5:
Nouitas - Nowoscz.
6:
Nouitius, Quod eſt nouum - Nowi, nowąk.
7:
Nouo, Nouum facio, innouo, inuento - Odnawiąm.
8:
Nouatus - Odnowioni.
9:
Nouatio - Odnowienie.
10:
Nouellus - Nowiuchni.
11:
Nouello, [...] nouas vites pangere - Nowoſzczepię.
12:
Nouelletum, Vinea ex nouellis vitibus conſita - Nowimi pniami oſsadzenię.
13:
Nox - Noc.
strona: 705b
1:
Noctu, Pro nocte - W noci.
2:
Nocturnus, Quod eſt noctis - Noczni.
3:
Noctifer, Perpetuum epitheton [...] ſtellae veſpertinae, quam Heſperum ſiue Veſperum appellamus - Noczną gwiązda.
4:
Noctiluca, [...] luna quae noctu lucet - Noczną poſwiata od mieſiaca, miesiacz.
5:
Nocteſcere, [...] obtenebrari - Czmiec.
6:
Noctiuagus, Qui nocte vagatur - W noci biegaiąci.
7:
Noxa, delictum, ſiue culpa - Winna.
8:
Noxia, Culpa - Wiſtępek, złoſc.
9:
Noxius, Quod nocet - Szkodliwi.
strona: 706a
1:
Nubes - Obłoki. [...] vapor humidus, in ſublime elatus e terra per aeſtum: ſiue aër in liquorem coactus
2:
Nubecula, Parua nubes - Obłoczek.
3:
Nubifer, Nubes ferens - Obłocziſti.
4:
Nubifugus, Qui nubes fugat - Obłok zapędzaiąci.
5:
Nubigena, Ex nube genitus - Zobłokow vrodzoni.
6:
Nubilus, Fuſcum, nubibus tectum - Cziemni.
7:
Nubilo, Nubilum fieri, nubibus obſcurari - Zaczmiewąm.
8:
Nubilosus, Quod eſt nubibus plenum - Cziemni.
9:
Nubo, Velo, operio, tego, obnubo - Nakriwam. Nubere [...] Viro tradi - Ide zamąż.
strona: 706b
1:
Nuptus, In matrimonio collocatus - Ozenioni.
2:
Nuptus, Nuptae maritus - Oblubieniec, młodipąn.
3:
Nupta, Quae nupſit - Oblubienica, młoda pani.
4:
Nuptus, Pro ipſo nubendi actu - Za mązwidanie.
5:
Nubilis, Quae eſt apta et matura viro, viripotens - Meza mozną.
6:
Nupturio, Nubere cupio - Leza poządam.
7:
Nuptiae, Matrimonium, coniunctio maris et foeminae omnis vitae conſortium continens - Weſselie, ſwadzba.
8:
Nuptialis, Quod ad nuptias pertinet - Weſselni.
9:
Nudiuſtertius - Przed wczoraiſzkien.
10:
Nudus, Quod eſt ſine tegmine, apertus, intectus - Nagi, gołi.
strona: 707a
1:
Nuditas, Simplicitas - Nagoſcz.
2:
Nudo, Nudum facio, detego, aperio, nudum conſtituo - Odkriwąm.
3:
Nugae - Pliotki, fraſzki. [...] res nullius pretij, aut ſermones leuium rerum ac nullius ponderis
4:
Nugax, et Nugator, Qui meras nugas loquitur, nugigerulus - Pliotka, zwacz.
5:
Nugigerulus, Qui vana nuntiat, qui nugas circunfert - Pliotki roznoſząci.
6:
Nugiuendus, [...] qui aliquid mulieribus venderet - łątkowi kramarz, przekupien.
7:
Nugor, Vana loquor et nugas ago - Prozno a lieda co plotę.
8:
Nugator, Qui meras nugas loquitur - Pliotka.
9:
Nugatorius, Nugalis, leuis, inanis, futilis, nullius momenti et ponderis - Pełni lieda pliotek.
10:
Nugamenta - Kliatki, blazenſtwo.
11:
Nullus - Ząden.
12:
Nullibi, [...] in nullo loco - Nigdżei.
13:
Nulluſdum, [...] nullus in hunc diem, nullus adhuc - Ieſzczeżaden.
14:
Num - Takli ieſt.
strona: 707b
1:
Numella, [...] vinculi genus [...], quo canes ſolent alligari - Sfora.
2:
Numen, [...] nutus, voluntas et poteſtas Dei - Boską mocz albo wolią.
3:
Numerus, [...] collectio vnitatum - Liczba.
strona: 708a
strona: 708b
1:
Numerosus, Quod magno conſtat numero, magnus, multus, innumerus - Wielgiei liczbi.
2:
Numerose, Sonore et per numeros, hoc eſt per menſuras ſiue dimenſiones muſicas - Wtaktwnotę.
3:
Numerale, Quod ad numerum pertinet - Do liczbi przinalezaci.
4:
Numerabilis, Quod numerari poteſt - łatwi do liczenią.
5:
Numero, Supputo, per numeros recenſeo, vel colligo et metior - Liczę.
6:
Numerato - Przez liczbę.
7:
Numus, Moneta, numiſma - Moneta, pieniądze.
strona: 709a
1:
Numulus, Paruus numus - Pieniążek.
2:
Numiſma, vel Nomiſma - Moneta.
3:
Numatus, Qui numis abundat - Pienieżni.
4:
Numatio, Numorum abundantia et affluentia - wpieniądze bogacztwo.
5:
Numarius, Quod ad numos pertinet - Do pieniedzi przinależaci.
6:
Numarius, Qui numis deditus eſt - Pieniądząm poddani.
7:
Numularius - Moneti przemieniacz wekſliąrz. [...] quem nos Campſorem vocamus, qui ſcilicet pecuniae permutationem exercet.
8:
Numularia - Pienieżnik, gęśipolei. [...] lunariam minorem vocat
9:
Nunc, [...] Nuncc nuper, pro Non ita pridem - Terąz.
10:
Nuncius, Nuntius, Qui nuntiat - Poſseł.
11:
Nuncium, Pro re quae nuntiatur - Poſselſtwo.
strona: 709b
1:
Nuntia - Poſſelſtwa.
2:
Nuncio, vel potius Nuntio, Moneo, ſignifico - Oznaimiąm.
3:
Nunciatio, Ipſe denuntiandi actus - Oznaimienie.
4:
Nuncupo, Nomino, appello, voco - Mianuię.
5:
Nundinae - Iarmark, tąrg.
6:
Nundinalis, Quod pertinet ad nundinas - Iarmarkowi, targowi.
7:
Nundinor, Palam vendo, publico mercatu diſtraho - Iawnieprzedaie, kupczę.
8:
Nundinatio, Ipſe nundinandi actus - Kupiecztwo, przedawanie.
9:
Nundinator, Qui nundinas frequentat - Poiermarkoch iezdzaci.
10:
Nundinarius, Quod ad nundinas pertinet, vel quod nundinis deputatum eſt - Do iermarku, przinalezaci.
strona: 710a
1:
Nunquam, Nullo tempore - Nigdi.
2:
Nunquamnon, Semper, omni tempore - Zawdi.
3:
Nunquis, Num aliquis - Ieſtlikto.
4:
Nuper, Non longo ante tempore, ſuperioribus diebus - Niedawno.
5:
Nuperus, Quod recens eſt, quod nuper fuit - Niedawni.
6:
Nurus, Filij vxor - Megoſina żona, ſwiekra.
7:
Nuſquam, In nullo loco - Nigdzei.
8:
Nuſquamnon, vbique, Nonnuſquam, alicubi - Wſzędzie.
9:
Nuto, [...] frequenti capitis inclinatione aliquid ſignifico - Skiwąm.
10:
Nutrio, Educo, alo - Ziwie.
11:
Nutritus, Nutrimentum - Ziwienię.
12:
Nutrico, Nutrio - Wichowuię, odziwiąm.
13:
Nutricor, Nutrico, alo - Ziwię,
14:
Nutricatio, Educatio - Wiziwienie, wichowanię.
15:
Nutritius, Qui nutrit, ſiue qui curam habet infantium, et adultorum, vt viuant - Obziwiacz.
16:
Nutritius - Do ziwnosczi prziległi.
strona: 710b
1:
Nutritor, Qui nutrit - Tenktori wiziwią, karmi.
2:
Nutrix, Quae nutrit - Mamka.
3:
Nutricula - Mameczka.
4:
Nutritia, Merces nutricis - Mamczina ząpłata.
5:
Nutrimentum, Alimentum, [...] quicquid ſubſtantiam noſtram augere poteſt - Obziwienię.
6:
Nux - Orzech.
7:
Nuceus, Quod eſt ex nuce - Orzeczowi.
8:
Nucula, Minuta nux - Orzeſzek.
9:
Nucleus, Quod tenerum in nuce includitur - Iądrko.
10:
Nyctilops - Naſiezrął. [...] Nyctegretum
strona: [711]a
1:
Nympha, [...] ſponſa - Oblubienca, młoda pani.
2:
Nymphaeum, Lauacrum, vel balneum - Kapiel, łażnią.
3:
Nymphaea - Grzibienie, wodna lilia.
strona: [711]b
[...] Heracleonstrona: [711]a
O1:
Ob, [...] propter - Dlia, prze.
strona: [711]b
1:
Obaeratus, AEre alieno obſtrictus, aere alieno oppreſſus - Zadłuzoni.
2:
Obambulo, Deambulo, huc illuc ambulo - przechodzę ſie.
3:
Obambulatio, Deambulatio, inambulatio - Przechaczka.
4:
Obareſco, Circunquaque areſco - Obſichąm.
5:
Obarmo, Armis tego, armo - Zbroią nakriwam.
strona: [712]a
1:
Obaro, Circum aro, vel arando excolo - Wkoło orzę.
2:
Obater, quodammodo ater, et veluti ſubater - Prziczernieiſzim.
3:
Obba, Poculi genus, vel ligneum, vel ex ſpartho - Putnia, czaſza.
4:
Obbibo, Bibo - Pyę.
5:
Obbruteo, Obſtupeo - Zdumiałemſie.
6:
Obbruteſco, Brutum fieri, rationem amittere - Tracę rozum.
7:
Obcaeco, Occaeco, Caeco, videndi ſenſum adimo - Zaſliepiąm.
8:
Obdo, [...] Oppono - Zapierąm.
9:
Obdormio, Dormio - Zaſipiąm.
10:
Obduco, Operio, tego - O kriw ąm.
11:
Obductio, Tectio, inuolutio - Okriczię.
12:
Obdulceſco, Dulceſco, dulcis fio - Słodczeię.
13:
Obdureo, [...] Obdureſco, durior fio - Twardzeię.
14:
Obduro, [...] Durum reddo - Zatwardziwąm.
strona: [712]b
1:
Obedio, Obtempero, pareo, morem gero, moriger ſum - Posłuſzni ieſtem.
2:
Obediens - Posłuſzni.
3:
Obedientia, Obſecundatio - Posłuſzenſtwo.
4:
Obedienter, Obſequenter - Posłuſnie.
5:
Obedo, Conſumo, quaſi circumedo - Obiaduię.
6:
Obesus, [...] pro vberi et craſſo - Miąſzi.
7:
Obeſo, impinguo, ſaturo, ſagino - Okarmuię.
8:
Obesitas, Pinguedo, vel ipſe obeſorum ſtatus, ſiue habitus - Tłuſtoscz, miąſzoscz.
9:
Obelus, Veru ſiue veruculum - Rozen.
10:
Obeliſcus - Kamien wiſsoki czworograniaſti, na wierchu wſzpicę wikowani. [...] ſaxum ingens, in figuram metae cuiuſdam, ſenſim a proceritate in excelſum conſurgens
11:
Obeo, [...] adeo - Wſtępuię.
12:
Obire mortem, [...] adire mortem - Vmierąm.
13:
Obitus - Wchod do ſmierczi.
14:
Obitus, Mors, interitus -
strona: [713]a
Smiercz odchod.1:
Obequito, Circumequito - Obiezdząm.
2:
Oberro, Circumerro - Tułam ſie.
3:
Obeſco, quaſi eſca farcio - Okarmiąm.
4:
Obex, obſtaculum, peſſulum, vel quoduis impedimentum - Zapora.
5:
Obfirmo, Firmum propoſitum et fixum in animo habeo, et quaſi obſtinate in re aliqua perſiſto - Zaſſadząm ſie.
6:
Obfirmatus - Zaſsadzoni, zakamiałi.
7:
Obfirmate, Pertinaciter - Zakamialie.
8:
Obhaereo, Adhaereo - Obwieſząm ſie.
9:
Obiaceo, Circum aut contra iaceo, ſiue obſto - Na drodze lięzę, zaliegłem.
10:
Obiicio, Ante iacio, ante pono, porrigo, offero - Zarzucąm, zakładam.
strona: [713]b
1:
Obiectus, Oppoſitus - Załozoni.
2:
Obiectus, Oppoſitio, obiectio - Przegrodzenię.
3:
Obiectum, [...] quod ſenſu aliquo percipitur - Smisłem obaczenie.
4:
Obiecto, Frequenter obiicio, oppono, imputo, exprobro - Zamiatuię.
5:
Obiter, In tranſitu, extra propoſitum - wprzeiſcziu, zwierchu.
6:
Obinanis, Inanis et vacuus - Czczij, prozni.
7:
Obiratus, Iratus - Gniewani.
8:
Obiurgo, Arguo, reprehendo, incuſo, increpo - Rozsłowi karze, ſtrofuię.
9:
Obiurgatio, Caſtigatio, reprehenſio - Słowi karanie.
10:
Obiurgator, Qui alterum obiurgat - Ten ktori oſtrimisłowi kares.
11:
Obiurgatorius, Quod ad obiurgationem pertinet - Ten ktori do karania przinalezi.
12:
Oblaedo, Laedo - Obrazam.
13:
Oblangueo, Langueo - Osłabiałem.
14:
Oblatro, Circum aut contra latrare - Odſzczekuię.
strona: [714]a
1:
Oblecto, Recreo, delecto, laetifico - Obweſselā.
2:
Oblectatio, Delectatio, recreatio - Obweſselenię.
3:
Oblido, [...] laedo, ſuffoco, neco - Vduſząm.
4:
Obligo, Circunligo, aſtringo, conſtringo - Obwięzuię.
5:
Obligatio - Obwiąska.
6:
Obligurio, Multa auide conſumo, voluptatem et ſuauitatem ex eduliorum immoderato vſu capio, dilapido, profundo, abligurio - Przeiadąm, trawie.
7:
Oblimo, Limo obduco, ſiue limo repleo - Obliepiąm.
8:
Oblinio, Circum linio - Obmazuię.
9:
Oblino, Circum lino - Wkoło maze.
10:
Oblitus, Circunlitus, et circunquaque foedatus - Omazani.
strona: [714]b
1:
Obliquus, Non rectus, indirectus - Krziwi.
2:
Obliquitas - Nakrziwienię.
3:
Oblique - Krziwo.
4:
Obliquo, Curuum facio - Nakrziwiam.
5:
Oblitero, Aboleo, obſcurum facio, deleo, vel in obliuionem duco - Zamazuię, zapamiętiwąm.
6:
Obliteſco, Obliteo, Abſcondor, ſiue deliteſco - Zapadąm, vkriwam ſie.
7:
Obliuiſcor, Memoriam rei alicuius amitto, non recordor, ex memoria depono - Zapamietuię.
8:
Oblitus - Zapamiętani.
9:
Obliuio, [...] memoriae defectus, ſiue imbecillitas - Zapamiętanię.
10:
Obliuiosus, [...] is qui cito obliuiſcitur - Zapamiętliwi.
11:
Obloco, Loco, abloco - Naimuię.
12:
Oblongus, Longus - Przidłuzſzim.
13:
Obloquor, Obturbo, obſtrepo, ſermonem alicuius interpello, contradico - Odmarkacząm, odmawiąm.
14:
Obloquutores, Maledici, detractores - Cziktorzi vwłaczaią, obmowczi.
15:
Obluctor, Contra luctor, aut vehementius contra aliquid nitor - Zaſtawiąm ſie.
strona: 715a
1:
Obludo, Ludo, vel cum aliquo ludo - Zartem oddaię, odegriwan.
2:
Obmolior, Facta mole obſtruo, vel molem obiicio - Przecziwko ſtawiam.
3:
Obmurmuro, Contra murmuro - Odmarkotuię.
4:
Obmureſco, quaſi mutus fio - Oniemiałem, mowem vtracziel.
5:
Obniger, Niger, vel ſubniger, aut [...] admodum niger - Czarnawi.
6:
Obnitor, Contra nitor, obluctor - zaſtawiąm ſie.
7:
Obnixe, Cum conatu, enixe, totis viribus - Zuſiełowanim, Tego.
8:
Obnoxius - winni, podległi. [...] noxia, ſiue noxa circundatus, vel quaſi ob noxiam, ſiue noxam notatus, et poenae addictus.
9:
Obnubilo, [...] quaſi caligine quadam, et nubilo obtenebrare, hoc eſt obſcurum facere, et quaſi nubibus implere - Zaczmiewąm.
10:
Obnubilus - Cziemni. [...] Obnubila loca [...] obſcura, et tenebris obſita
11:
Obnubo, Abſcondo, tego - Okriwąm.
12:
Obnuntio, Mali aliquid nuntio - Zła nowine zwiaſtu ięop-
strona: 715b
wiedam.1:
Obnuntiatio - Opowiedz zwiaſtowanie nieczo złego.
2:
Oboleo, Male oleo, et grauem odorem reddo, moleſtum odorem iniicio - Czuchnę, ſmierdze.
3:
Oborior, Orior, erumpo, adnaſcor, ſubnaſcorve - Powſtawam.
4:
Obrepo, Latenter, et tacite aduenio, ſicut et Surrepo - Pomału y czicho liezę.
5:
Obreptio, Latens et fallax aditio - Cziche wkradnienię.
6:
Obretio, [...] reti aliquem circundo, aut reti implico - wſiec łapam.
7:
Obrigeo, Rigore indureſco, rigidus fio - Odzimna drewnieię.
8:
Obrizum, ſiue obryzum - Złoto przecziſzczone.
9:
Obrodo, Circumrodo - Ogładząm, ogrzizuię.
10:
Obrogo, Quaſi obloquor, atque alterius ſermonem moleſte impedio - Odmawiam, odmarkotuię.
11:
Obrumpo, [...] rumpo - Odłamuię.
strona: 716a
1:
Obruo, Infodio, terra, lapidibus, aliave re operio - Przirzucąm, okriwąm.
2:
Obsaeuio, [...] ſaeuio, ſiue in alium ſaeuio - Srozeſię nad inim.
3:
Obsaturo, [...] ſatietatem et quodammodoquoddammodo faſtidium rei alicuius inducere - Obrzedzam, oſsklivo czinie.
4:
Obſcoeno, [...] obſcoenum, id eſt malum omen affero - Szpetna nowinne przinoſzę.
5:
Obſcoenus, ¶ [...] obſcoenum [...] inauſpicatum - Nieſzczeſni, ¶ Obſcoenus [...] turpe et immundum - Pluſwi, ſprogani.
6:
Obſcoene, Impure - Plugawie.
7:
Obſcoenitas, Impuritas - Plugaſtwo.
8:
Obſcurus, Latens, abſconditus et ſine lumine - Cziemni.
9:
Obſcure - Cziemno, zamotanię. [...] diſſimulanter
10:
Obſcuritas, Opacitas, tenebrae - Cziemnosc.
11:
Obſcuro, Supprimo et obſcurum reddo - Zaczmiewam.
strona: 716b
1:
Obſcuratio - Zaczmienię.
2:
Obſecro, Per ſacra rogo, obteſtor, precor - Przez czoſwietego albo wielkiego proſſe.
3:
Obſecratio - Serdeczna prozba.
4:
Obsecundo, [...] Obſequor, obedio, ad alterius nutum omnia facio - Posłuſzni ieſtem.
5:
Obsepio, Sepibus circundo - Płotem ogradzam.
6:
Obsequor, Alterius voluntati morem gero, inſeruio - Vsłuchiwam, posłuſznieſtem.
7:
Obsequens, Obediens - Posłuſzni.
8:
Obsequenter, Obedienter - Posłuſznie.
9:
Obsequium, Miniſterium, reuerentia quum quis id ſequitur et facit quod alteri placet - Posługa.
10:
Obsequela, Morigeratio - Posłuſſenſtwo.
11:
Obsequiosus, Qui facile obſequitur - Posłuſzni.
12:
Obsequibilis, Qui obſequitur - Posługę cziniąci.
13:
Obsero, Conſero - Poſiewąm.
14:
Obsitus, Inuolutus, tectus, obductus - Nakriti, powleczoni.
15:
Obsero, Occludo, veluti ſera impoſita -
strona: [717]a
Zamikam.1:
Obſeruo, Oculis mentis et corporis ſeruo, ſpeculor, cuſtodio, noto - wibaczam pilnuię.
2:
Obseruans - Wpocziwoſczi maięci.
3:
Obseruatus, Obſeruatio - Przipatrzenie, dozrzenię.
4:
Obseruatio, Animaduerſio, attentio - Pilnowanie, vsługa.
5:
Obseruantia, [...] reuerentia, honos - Pozziwoſczi wirzadzanie.
6:
Obseruabilis, Qui idoneus eſt vt obſeruetur, vel veneretur - Pocziuoſczi godni
7:
Obsido, et obſideo - Obliegłem.
8:
Obsidor, inſidias facio - Strzegę na kogo.
9:
Obseſsi, [...] qui in loco aliquo ab hoſtibus cincti ſunt, vt egredi non poſſint - Obliazeni.
10:
Obsidium, et Obſidio, et Obſeſſio - Oblięzenie.
strona: [717]b
1:
Obseſsor, Qui obſidet - Ten ktori oblieg.
2:
Obsidiae, Inſidiae - Traiemną zdrada zaſączka.
3:
Obsidionalis - Do obliązenią przinalezaci.
4:
Obses, Qui traditur imperio alicuius ea conditione, vt ſi is qui obſidem dedit a fide recedat, recipienti ſit poteſtas in corpus et vitam eius ſaeuiendi qui datus eſt obſes - Dani wa zaſtawe.
5:
Obsigno, Signi impreſſione occludo - Pieczec przikładam, pieczetuię.
6:
Obsignatores - Pieczetarze. [...] teſtes, qui teſtamentum ſignis ſuis obſignabant.
7:
Obsiſto, Contra ſiſto, obſto, repugno - Zaſtawiam ſie.
8:
Obſoleſco, [...] deficio, reiicio, inueteraſco, deſueſco - Starzeieſie, wichodze dlaſtaroſczi zzuiczaiu, zapomnaią mnie.
9:
Obsoletus, In deſuetudinem inductus, inueteratus - Zaſtarzałi, wiſzłi zzwiczaiu.
10:
Obsolete - wotartich a ſtarzałich ſzatach. [...] in ſordibus [...] obſoletius veſtitum
11:
Obſorbeo, Sorbeo - wiſsarkuię.
12:
Obſordeo, Sordidus fio, aut obſoleſco - Smrodzeię.
strona: [718]a
1:
Obſtetrix, Quae parturientium curam habet - Baba przirodzeniu mamka.
2:
Obſtetrico, Parturientem adiuuo, ſiue obſtetricis officium ago - Do porodzenią pomagam.
3:
Obſtino, Offirmo - Przi moim mniemaniu ſtalietrwąm, zaſadzamſie.
4:
Obſtinatus, Offirmatus, aut perſeueratus, vt tenere poſſit - Vpornie ſtoiaci przi ſwim mniemaniu.
5:
Obſtinatio, Firmitas animi, pertinacia ſiue perſeuerantia - Vpor.
6:
Obſtinate, Firmiter - Vpornie.
7:
Obſtipo, Obiicere - Zatikam.
8:
Obſtipus, [...] cui collum riget, et in humerum caput eſt inclinatum - Krziwogłow.
9:
Obſto, Contra ſto, obſum, repugno - Zaſtawiam ſie, przekazam, przecziwko ſtoię.
10:
Obſtaculum, Impedimentum - Przekaza.
11:
Obſtragulum, Operimentum - Deka, nakriczie.
12:
Obſtrepo, Contra aliquem ſtrepitum facio, obloquor, contradico - Przeriwam rzecz zgiełkiem, mową ſie przecziwię.
13:
Obſtrigillo, Obſto, detraho alicui, repugno - Prze kazam, przecziwni ieſtem.
14:
Obſtringo, Deuincio, obligo, circunſtringo, conſtringo, adſtringo - Zawiezuię.
strona: [718]b
1:
Obſtrudo, Occludo, ſeu occulto, abſcondo, abdo - Zakriwam.
2:
Obſtruo, Obſepio, occludo, et quaſi ſtrue quadam obſiſto - Zagradząm, zaprawiam.
3:
Obſtructio, Occultatio - Zagrodzenie, zakriczię.
4:
Obſtupeo, et Obſtupeſco, Stupeo, attonitus fio, ſtupore percellor - Zdumiewam ſie.
5:
Obſtupefacio, Animo conſterno, et ſtupidos ſenſus reddo - Zdumiało czinie.
6:
Obſtupidus - Zdumiałi, zaſtraſzoni.
7:
Obſum, Noceo, quaſi ob, id eſt contra ſum - Szkodze, przekazam.
8:
Obſuo - Obſziwąm. Circunſuere.
9:
Obſurdeſco, Surdus fio, ſenſum audiendi amitto - Głuſzeię.
10:
Obtego, Operio, et tego - Nakeriwam.
11:
Obtempero, Morem gero, pareo - Posłuſzniestem.
12:
Obtemperatio - Posłuſzenſtwo.
13:
Obtendo, Ante aliquid, et contra tendo, oppono - Rozſzerzam, rozkładam.
14:
Obtentus, pro Velo, operimento et praetextu - Zasłona, wimowka.
strona: [719]a
1:
Obtero, Contero, contundo, ſuffoco - Zczierąm.
2:
Obtritus - Ztarczie.
3:
Obteſtor, Precor, oro vehementius, imploro - Zpoprz iſie ze nim proſze, barzo proſze.
4:
Obteſtatio - wielka prozba.
5:
Obtexo, Circuntexo - wkrągnakriwam.
6:
Obticeo, Taceo - wſobię chowam, zamilczam.
7:
Obticentia - Zamilczenie. [...] Reticentiam [...], Interruptionem appellant
8:
Obtineo, Adipiſcor, vinco, quaſi contra teneo - Ottrzimiwam, doſtaię.
9:
Obtingit, Obuenit, euenit - Trafiełoſie.
10:
Obtorpeſco, Torpidus fio, et ſtupore quodam afficior, obſtupeſco, ſenſum mittoamitto - Zdumiewąm ſie od leknienią.
11:
Obtorqueo, Vehementer torqueo - Obcziskąm.
12:
Obtortus - Okręzoni. obwiti.
13:
Obtrecto - Vwłoczliwie mowie, omawiam, vwłaczam. [...] contra alienam ſententiam tractare ſeu maledicere
14:
ObtrectatiObtrectatio, Vituperatio - Zawiſcz, omowa.
strona: [719]b
1:
Obtrectator, Maledicus - Ten ktori sławi drugiego vwłaczą, omowcza.
2:
Obtrudo, Aduerſus alium trudo, obiicio - Za pierąm, zacziskam: item popicham.
3:
Obtrusus, Abditus, reconditus - Skriti.
4:
Obtrunco, Occido, vulneribus conficio, quaſi corpus membris mutilatis truncum reddo - zabyam, item zczinąm.
5:
Obtruncatio - Obczieczie.
6:
Obtueor, Diligenter conſpicio - Piłnie ogleduię.
7:
Obtutus, id eſt aſpectus - wſgliąd, weirzenię.
8:
Obtundo - Dobrze tłukę, rozbyam: item tępo czinie.
9:
Obtusus - Zbiti, ztłuczoni.
10:
Obtusus, pro hebete - Tępi.
11:
Obtuse, Indocte, ſtupide - Tepię, grubie.
12:
Obturbo, Sermonem vel negotia alicuius interpello - Przekazam, przeriwam.
13:
Obturo, Occludo - Zatikam.
14:
Obturamentum, Quo aliquid obturatur - Zatkąnięi.
strona: [720]a
1:
Obuagio, Contra vagio, ſeu vagitu obſtrepo - płacze iako dzieczię.
2:
Obuallo, Circumuallo - Wałem obtaczam, oſzanczuię.
3:
Obuaro, Deprauo, peruerto - Przekazam, pſuię, wiwraczam.
4:
Obuenio, Obtingo - Trafiam ſie, zachodze.
5:
Obuersor, In oculis verſor, adſum - Ieſtem przed oczima.
6:
Obuerto, Contra verto - Obracąm na przecziw.
7:
Obuio, Occurro, obuiam proficiſcor, ſeu obuius fio - Nadroge zachodzę.
8:
Obuius, Quod alicui occurrit, et tanquam in via oppoſitum eſt - Ten ktori nadroge ząſzedł.
9:
Obuiam, [...] contra viam - Przecziwko, nadrogę.
10:
Obumbro, Vmbris vdique obſcuro - Cziemnoczinię, zaczmiewam.
strona: [720]b
1:
Obuncus, Vncus, et incuruus - Hakouati, nakrziwioni.
2:
Obuoluo, Circnuoluo - Obwiiąm.
3:
Occa, Inſtrumentum, quo tracto reptanteque ſuper terram ferreis dentibus, quibus inſtructum eſt, glebae conteruntur - Brona.
4:
Occo, [...] glebas confringere, et ſata operire - Zawłaczam.
5:
Occatio - Włoczba, zawłoka.
6:
Occator, Qui occat, hoc eſt glebas in aruo confringit - Ten ktori zawłacza.
7:
Occatorius, Quod ad occationem pertinet - Zawłocziſti.
8:
Occaleo, Calloſus ſum - Zatwardziwam.
9:
Occano, et Occino, [...] contra cano, cantu obſtrepo - Na odmianeſpiewam, przecziwiacſie ko ſpiewam.
10:
Occasio, [...] opportunitas temporis caſu proueniens - Prziczina, occaſią.
strona: [721]a
1:
Occasiuncula - Prziczinka.
2:
Occedo, Occurro, obuiam eo - Zachodze.
3:
Occido, [...] quocunque modo interficio - Zabyam.
4:
Occisio, Interemptio, interfectio - Zabiczie.
5:
Occidio, Occiſio, caedes, mors - Zabiczie, mord.
6:
Occido, Intereo, pereo, perdor - Ginę, vmieram.
7:
Occidens, [...] plaga, in qua Sol occidit - Zapad słonca.
8:
Occidentalis, Quod vergit ad occidentem - Na zapadzie.
9:
Occasus, Interitus - Skaza, item, zaſcziesłonca.
10:
Occilare, Contundere - Stłucz wizdzaczgebe.
11:
Occipio, [...] Incipio,
strona: [721]b
Concipio, Praecipio - Poczinam.1:
Occiput, ſignificat poſteriorem capitis partem - Teł.
2:
Occludo, Claudo - Zawieram.
3:
Occubo, [...] occumbo - Vmieram, ginę.
4:
Occulco, [...] conculco - Depcze.
5:
Occulo, Abſcondo ſiue abdo - Krye.
6:
Occultus, Abſconſus, abditus - Skriti.
7:
Occulte, Clam et caute - Skriczie, potaiemnie.
8:
Occulto, Abſcondo, abdo - Krye.
9:
Occultatus - Dobrze zakriti.
10:
Occultatio - Zakriczie.
11:
Occultator - Zakriwacz.
12:
Occumbo, Morior, mortem oppeto - Vmieram, ginę.
13:
Occupo, Inuado, arripio, mihi vendico, vi detineo - Oſiadam, opanuie.
strona: [722]a
1:
Occupatus - Zatrudnioni.
2:
Occupatio, Negotium - Spraua, zatrudnienie.
3:
Occurro, Obuius fio, obuiam procedo - Na drogę zachodzę.
4:
Occursus, Ipſe occurrendi actus - Zabiezenię.
5:
Occurſo, Currendo obuiam eo - Zabiegam.
strona: [722]b
1:
Ochra - Zołtawi iako gleita. Genus [...] coloris lutei
2:
Ocimum - Bázykia.
3:
Ocium, ſiue [...] Otium [...] vacatio a labore - Proznowanie.
4:
Ociosus, [...] Vacans, ceſſans, liber a negotio, opere ſolutus - Proznuiaci.
5:
Ociose, Quod eſt cum otio - Zproznowanim.
6:
Ocior, in otio et quiete ſum - Proznuie.
7:
Ocquiniſco - Kłaniam ſie. Inclino
8:
Ocrea, Militaris calceamenti genus [...] ex aere, ad obtegendas tibias accommodatum - Szkernia. item, Nakolanki, uzbroye.
9:
Ocreatus, Qui ocreis calceatus incedit - wkornie obuti.
strona: [723]a
1:
Octo - Oſm.
2:
Octies - Oſm razow.
3:
Octauus - Oſmi.
4:
Octingenti - Oſm ſet.
5:
Octingenarius, Quod ex octingentorum numero conſtat - Oſm ſerh wſobie maiąci.
6:
Octingentesimus - Oſm ſetni. Vltimus ex octingentis
7:
Octoginta - Oſmdzieſiąt.
8:
Octogenus - Po oſmidzieſiąt.
9:
Octogesimus - Oſmdzieſiati.
10:
Octogies - Oſmdzieſiat razow.
11:
Octonus, [...] pro Octo - Po oſmi.
12:
Octoiugis, Octo habens iuga - Oſmi złaczenie.
13:
Octipes, quod octo habet pedes - Oſmionog.
14:
Octuplus - Oſmiorachi.
15:
October, Menſis - Pazdziernik
strona: [723]b
1:
Oculus - Oko.
2:
Ocellus - Oczko.
3:
Ocellatus, Quod ocellos habet - Wpadłich oczi.
4:
Oculeus, Plenus oculis, occulatus - Geſtook.
5:
Oculatus, Qui multos habet oculos, vel qui acute videt - Oſtrich oczu, pelni oczu.
6:
Oculitus, Animitus, in modum oculi - Iako właſtne oko.
7:
Oculo, Illuſtro, vel illumino, quaſi ex caeco oculatum facio - Oſwiecani wzrok daię.
8:
Ocymum - Mieſzanina dlia bidła z ziarna roztiego ſiąną. Farrago [...] diuerſarum herbarum, vel leguminum, ad boum pabulum ſata, qua ciebant aluum bobus
9:
Ocyor - Pretki chutki. [...] Celerior
10:
Ocyus - Pretko wskok. [...] pro Cyto, et perquam prompte.
strona: [724]a
1:
Odeum - Mieſcze wdomu ſpiewakom naznaczone. Locus [...] in aedibus cantui deſtinatus
2:
Odi - Nie nawidze. [...] odio habeo et habui.
3:
Odium, Ira inueterata - Nienawiſcz.
4:
Osus - Ten ktori nienawidzi.
5:
Osor - Nienawidzaci.
6:
Odiosus, Qui odio habetur - wnienawiſczi bedaci vprzikrzoni.
7:
Odiose, Cum odio, ſtomacho, faſtidio - Nienawiſnie.
8:
Odor, [...] infectus aër - Zapach, wonnoſcz.
strona: [724]b
1:
Odorus, Quod ex ſe odorem mittit - Pachniaci wonni, perfumowani.
2:
Odoro, Odoratum facio - Pachniaco czinię, perfumuię.
3:
Odoror, Odorem percipio - Zapachnałem.
4:
Odoratio, Odoris perceptio - wonnoſcz, zapachnienie.
5:
Odorator - Ten ktori ma dobri zapach. Qui odoratus ſenſu plurimum valet
6:
Odoramentum, Paſtillus vel aliud quiduis quod odoris gratia tenemus - Rzecz ktora dlia pachnienia, mami.
7:
Odorarius, Qui odores conficit venditque - Ten ktori czini y przedaie wonne rzeczi.
8:
Odoratus, Odore repletus, odore perfuſus, et qui aliunde odorem accepit - wonni.
9:
Odorifer, Odorem reddens - wonnoſc daiąci.
strona: [725]a
1:
Oeconomus - Szaffarz goſpodarz. [...] diſpenſator et rei familiaris adminiſtrator
2:
Oeconomia, Adminiſtratio, diſpenſatio - Goſpodarſtwo, ſzafarſtwo.
3:
Oecos - Czeladz. Domus ſiue familia
strona: [725]b
1:
Oenophorus - Naliewacz winna. Miniſter, qui vinum in menſa miniſtrat.
2:
Oenopolium - Goſproda wktorei winno przedaia. Taberna vinaria.
3:
Oeſtrum - Bak. Gzik. bidlo ſiekaci.
4:
Oesypum - Peczki wowczei wełnie. [...] pinguedo, et ſordes haerentes in ouium velleribus nondum purgatis.
5:
Offa - Kiſzka mieſna, ſtuka mieſſa. ¶ Offa [...] quodlibet carnis fruſtum - Kęs mieſſa.
6:
Ofella, [...] fruſtulum carnis - Stuczka mieſſa.
7:
Offendo, [...] Incido caſu in aliquem, caſu aliquem inuenio, Incurro in aliquid, ſiue incido, reperio, inuenio - Wpadam, natrafiąm, ottrącząm ſie. ¶ [...] offendere pro laedere - Ottrącenię. ¶ Offendere ponitur pro inuenire, ſed praeter opinionem - Trafiam.
strona: [726]a
1:
Offensus, Laeſus, vel in aliquam rem impactus - Obrazoni, ottrączoni.
2:
Offensa, offenſio, et Offenſus, Lapſus, erratum, incommodum - Ottrączenię, obrazenię.
3:
Offensiuncula, Parua offenſio - Male obrażenie, razik.
4:
Offensator, Qui ſaepe offendit et labitur, ſiue errat - Ten ktori ſie czeſto potika.
5:
Offendiculum, Impedimentum, obſtaculum, obiecta ad impediendum ars - Rzecz naktorei ſie ottracząmi.
6:
Offercio, Impleo - Natikam.
7:
Offertus, hoc eſt plenus - Natkani.
8:
Offero, Exhibeo, vltro do - Podaie.
9:
Oblationes, [...] quae diis offeruntur - Offiari.
10:
Officio, Obſum, impedimento ſum, noceo - Szkodzę.
strona: [726]b
1:
Officium, [...] quod quiſque efficere debet, obſeruata locorum, temporum, et perſonarum ratione - Vrząd.
2:
Officiosus, Qui libenter, vel probe officium ſeu beneficium alicui exhibet, ſiue qui obſequitur libenter et gratificatur cui debet - Ten ktori ſie rad przisługuie, posłuſni.
3:
Officiose - Posłuſznie.
4:
Officialis, Quod ad officium pertinet, vel quod de officio tractat - Vrzedowi.
5:
Officina, Locus in quo artifices opera faciunt - Warſtat.
6:
Offigo, Figo - Przihaftiwam.
7:
Offirmo, Firmum propoſitum in animo habeo, et quaſi obſtinate in re aliqua perſiſto - Przi rzeczi moczno ſtoei, zaſadząm ſie.
strona: [727]a
1:
Offoco, Aquam in fauces ad ſorbendum excipio - Dauie ſie.
2:
Offringo - Przeoruie.
3:
Offucia, Fucus quo mulieres faciei candorem inducunt aut ruborem - Niewieſcie maglowanie.
4:
Offundo, Circumfundo, obiicio, aſpergo - Obliewam.
5:
Offuſco, Obſcuro, denigro, et quaſi fuſcum reddo - Poczerniam.
6:
Oggannio, Occino, inculco, eadem ad faſtidium vſque repeto - Toz zprzikroſcia powtarzam.
7:
Oggraſsari, Incedo - Trzpiatac.
strona: [727]b
1:
Olea, Oliua - Oliwa.
2:
Oleum, [...] et Oliuum pro pingui illo olei liquore - Olei.
3:
Oleaceus, Quod eſt ſimile oleae - Oleiowi.
4:
Oleaginus, Quod ex olea arbore eſt - Zdrzewa oliwowego.
5:
Olearis, Quod ad oleum pertinet - Oliwowi.
6:
Olearius, Qui oleum facit vel vendit - Oleiownik.
7:
Oleaſter, Olea ſylueſtris - Płona oliwa, leſna oliua.
8:
Oleitas, Tempus legendarum oliuarum - Czas ktorego oliwe zbieraie.
9:
Oleosus, Quod eſt plenum oleo - Pełen oleiu.
10:
Oletum, Locus oleis conſitus - Mieſcze pełne oliwi. ¶ Oletum [...] excrementum humanum - Laino człowiecze.
strona: [728]a
1:
Oliuetum, Locus in quo oliuae conſitae ſunt - Mieſcze gdze ſie oliwa rozrodzieła.
2:
Oliuitas, ſiue Oleitas, Tempus legendarum oliuarum - Czas ten ktorego oliwe zbieraią.
3:
Oliuifer, Oliuam ferens - Oliwe rodząci.
4:
Oliuo, Oliuarum vindemiam ago, ſiue oliuas colligo - Oliwe, zbieram.
5:
Oleo, Odorem ſpiro, et emitto - Zapach, wonmnoſcz wipuſzczam.
6:
Olidus, [...] illud quod [...] odorem habet - Pacniąci.
7:
Olfacio, Odoror, odorem percipio - Zapachnałem, ehczuię.
8:
Olfacto - Vſtawnie czuię.
9:
Olfactus, Facultas olfaciendi - Powonienie, wonnoſc.
10:
Olfactorium, Odoramentum - Rowniąnka, kazda rzec ktorei woniami.
strona: [728]b
1:
Olim - Kiedas. Iednego raſi.
2:
Olla, Genus vaſis, [...] Aula - Garniecz.
3:
Ollula, Parua olla aulula - Garnuſzek.
4:
Olor - Labek.
5:
Olorinus, Quod eſt oloris - Labęczi.
6:
Olus - Kapuſta wſzeliaką.
7:
Oluſculum - Kapuſtka.
8:
Olitor, Qui olera colit, hortulanus - Ogrodnik.
9:
Olitorius, Quod ad olera pertinet - Kapuſtni.
strona: [729]a
1:
Olympias, Quinque annorum ſpatium - Czas piec̀ liatwſobie maiąci.
2:
Olyra - Reż, zito. [...] Siligo, [...] Arinca.
3:
Omaſum - Flak tłuſti. [...] pinguius atque craſſius inteſtinum
4:
Omen, Augurium quod fit ore - Wieſzczba oprziſzłim ſzczeſcia albo nieſzczeſcziu.
strona: [729]b
1:
Ominor, Auſpicor, omen capio - Wieſzcze, praktikuię zlic albo dobrze.
2:
Ominator, Qui omen capit, qui ominatur - Wieſzczek.
3:
Omentum, Membrana tenuis et pinguis, qua integuntur ventris inferioris partes - Błanka, ktorą okriwa wne trnoſczi.
4:
Omitto, Rem aliquam penitus dimitto, relinquo, ac praetereo - Opuſzczam, zaniedbiwam.
5:
Omiſsus - Niedbałi. [...] pro negligente, languido, et remiſſo.
6:
Omnis, Vniuerſus, totus - Wſzelki, kazdi.
7:
Omnino, prorſus, plane - Prawiedokęſſa.
8:
Omnifariam, Omnibus modis, ſiue omnis generis - Wſzelyakim ſpoſſobem.
9:
Omnifer, Omnia ferens - Wſziſtkoznoſząci.
10:
Omnigenus, Ex omni genere - Wſzelyaki.
strona: [730]a
1:
Omnimodus, Omnium modorum - Wſzelia kiegoſpoſsobur.
2:
Omnimode - Wſzelyako.
3:
Omniparens, Qui omnia genuit - Wſzelkorod.
4:
Omnipotens, Omnia potens - Wſzechmoczni.
5:
Omniuagus, Per omnia vagans - wſzedibeł.
6:
Omniuorus, Qui nullo diſcrimine quibuſlibet veſcitur - wſzelkoiąd, nie przebieracz iadła.
7:
Omphacium, [...] Succus [...] vuae acerbae, nondumque maturae - Agreſt, ſok kwaskowi z winna nieżra łego.
8:
Omphacinus - Agreſtowi. Quod ex omphace, hoc eſt ex vua acerba conficitur
9:
Onager, Aſinus agreſtis - Dziki oſieł.
strona: [730]b
1:
Oniſcus - Stonog robąk ktori dotknioni zwinie ſie iakobi nieziwi.
2:
Onocrotalus - Bak ptak.
3:
Onus, Pondus, ſarcina - Brzemie, cziezar.
4:
Onerosus, Quod eſt oneri, ſiue quod onerat, et grauat - Czieſzki.
5:
Onero, Onus impono - Obcziazam.
6:
Oneratus, et Onuſtus, Is cui impoſitum eſt onus - Obcziazoni.
7:
Onerarius, Quod oneratur, vel onerari poteſt - Ladowni, czo obcziazonobic moze.
strona: [731]a
1:
Opacus, Vmbroſus, opertus, tectus - Czieniſti, chłodni.
2:
Opaco, Obumbro, cooperio, obſcuro - Okriwam dlia czienia.
3:
Opacitas - Cziennoſcz.
4:
Opera, Actio [...], et labor, et induſtria operantis, ſeu operatio - Robota, praca.
5:
Opus, Finis, fructuſque operae - Skutek, vczinek, praca.
strona: [731]b
1:
Opella, Parua et exigua opera - Mała praca.
2:
Operarius, Qui manu operatur, mercede conductus - Robotnik.
3:
Operarius, Quod labore atque opera fit, ſiue quod ad operarium pertinet - Do roboti przinalezaci.
4:
Operosus, Qui rebus gerendis operam dat, [...] laborioſus - Praczowiti.
5:
Operose, Laborioſe, difficulter - Pracowiczie.
6:
Operositas - Praczowanie.
7:
Operaepretium, Fructuoſum ad rem pertinens, opera et labore dignum - Poziteizni, godnipracze.
8:
Operor, In opere aliquo faciundo laboro, operam do - Praczieię, robię.
strona: [732]a
1:
Operatus - Robiąci.
2:
Operatio - Praczei dokonczenie.
3:
Opuſculum - Robotka, praczezca.
4:
Operio, Tego - Nakriwam.
5:
Opertus, Tectus - Nakriti.
6:
Operimentum, [...] quod aliquid tegit, operculum - Nakriczię.
7:
Opertorium, Operimentum - Przikriwka.
8:
Operculum, Inſtrumentum quo aliquid tegitur operimentum - Pokriwka, wieko.
9:
Operculo, Operculo operio, tego - Nakriwam.
strona: [732]b
1:
Ophthalmia, Vitium oculorum - Czerwonoſcz woczach, y znich czieczenie.
2:
Opicus, Sordidus, immundus, obſcoenus - Plugawi, ſzpetni, mierzieti, merski.
3:
Opifex [...] artificem [...] ſignificat - Robotnik, miſtrz.
4:
Opificium, Operis confectio, ipſum opus - Robota.
5:
Opilio, quaſi ouilio, Paſtor ouium, qui ouium gregem ſeruat et paſcit - Owczarz.
strona: [733]a
1:
Opimus, Diues et pinguis - Tłuſti, bogati, naſzpikowani.
2:
Opime, Abundanter, laute - Hoinie, doſtatnie.
3:
Opimo, Opimum, ſeu pingue facio - Karmie, tłuſto czinie.
4:
Opinio, Exiſtimatio, vel fama de aliquo concepta - Mniemanie, opinią.
5:
Opinor, Puto, ſuſpicor, opinionem habeo - Mniemam.
6:
Opinatio, Opinio, aſſenſio - Domniemiwanię, niepewnoſcz.
7:
Opinator, Qui nihil pro certo confirmat, nihil certi habet, ſed opinionem concepit - Domniemiwacz, niepewcza.
8:
Opinabilis, Quod opinione concipi poteſt -
strona: [733]b
Mniemani.1:
Opiparus, Splendidus, ſumptuoſus, magnifice apparatus, lautus - Hoinie nąrządzoni, doſtatni.
2:
Opipare, Abundanter, copiose, laute, magnifice - Doſtatnie, koſztownie.
3:
Opiſthographus - Papier zobuſtron piſſani.
4:
Opiſthotonicus - Krziwoſzey. [...] qui rigore ceruicis inflexibili laborat
5:
Opiſthophylaces - Pozadu broniąci byaczich ſie. Qui in praeliis pugnantium terga tuentur.
6:
Opitulor, Adiuuo, ſubuenio - Pomagam, bronię.
7:
Oporinus, Autumnalis - Ieſienni.
8:
Oporotheca, Locus vbi fructus autumnales conduntur - Komora wktorei owoce chowaią.
9:
Oportet, Expedit, vtile, aut neceſſe eſt -
strona: [734]a
Trżeba ieſt, muſzi.1:
Oppango, Affigo, coniungo - Spaiam.
2:
Oppedo, Contra pedo, [...] reluctor, reclamo - Przecziwięſie.
3:
Opperior, Expecto, praeſtolor - Oczekiwam.
4:
Oppeto, [...] obeo vel ſubeo: [...] morior - Vmieram.
5:
Oppico, [...] Pico, hoc eſt pice illino - Smoła obliewam.
6:
Oppidum - Miaſto zawrziſte. [...] locus moenibus concluſus
7:
Oppidulum, Paruum oppidum - Miaſteczko.
8:
Oppidatim, Per ſingula oppida - Od miaſta domiaſta, pomiecziech.
9:
Oppidanus, Qui oppidum incolit - Mieſzczanin.
10:
Oppido, Valde, multum - Barzo.
11:
Oppignero, Pignori do, pignori obligo -
strona: [734]b
Zaſtawiam.1:
Oppilo, Occludo - Zamikam, zataraſsuie.
2:
Oppleo, Impleo - Hapełniam.
3:
Oppono, Contra pono ſeu ex aduerſo pono, obiicio, iniicio - Zaſsadząm.
4:
Oppositio, Contrarietas, repugnantia - Przedſtawienie.
5:
Oppositum, Contrarium - Przecziwnoſcz.
6:
Oppositus, Oppoſitio, interpoſitio, obiectio - Zuſtawianie.
7:
Opportunus, [...] quod nobis commode, in tempore, et optato contingit - Wczeſni, na prawi czas.
8:
Opportune, Tampeſtiue, in tempore - Wczas.
9:
Opportunitas, Commoditas, tempus, occaſio - Wczeſnoſcz.
10:
Opprimo, Eneco, perturbo, obruo, et amplius aliquid quam extinguo - Potłomiam przicziskąm.
11:
Oppreſsio - Zcziſnienię. Conſtrictio
12:
Oppreſsiuncula - Małi vczisk.
13:
Oppreſsor, Vindex, extinctor, victor - Pot łomiacz, vcziskacz.
14:
Opprobrium, Infamia, dedecus, quaſi obiectum probrum - Sramota, poſmiech, zelziwoſcz.
15:
Opprobro, Opprobrio do, obiicio -
strona: [735]a
Sramocze, nazelżiwoſcz zarzucam.1:
Opprobratio - Srąmoczenie, zelzenie.
2:
Opprobramentum, Opprobrium - Zelżiwoſcz.
3:
Oppugno, Contra pugno, reſiſto, obſum - Zwalczam, zburzam.
4:
Oppugnatio - Zburzenie.
5:
Oppugnator - Zburzicziel.
6:
Opputo, Puto, vel amputo - Oczinam.
7:
Opes, Omne id quo poſſumus aliquid, [...] diuitiae - Maietnoſczi, bogacztwa.
8:
Opifer, Opem ferens - Pomocznik.
9:
Opulentus, Diues et opibus abundans - Bogati, doſtatni.
10:
Opulentia, Opulentitas, Opes, diuitiae - Bogacztwo
11:
Opulenter, Sumptuose, ſplendide, cum opulentia - Bogacżie, doſtatnie.
12:
Opulento, Dito, ſeu abundantem facio - Bogaczę.
strona: [735]b
1:
Opuleſco, Diteſco - Bogaczenię.
2:
Opsonium, Omne id quod cum pane veſcimur - Pokarm, iadło.
3:
Opsono, et Opſonor - Skuię pokarmi.
4:
Opsonatus, Ipſa opſonatio - Skupowanie pokarmow.
5:
Opsonator, Qui emit opſonia - Zkupien pokarmow.
6:
Opsopoeus - Kucharz. Concinnator opſoniorum, id eſt coquus.
7:
Opticus, Viſibilis, qui perſpici poteſt - Do widzenią przinalezaci.
8:
Opto, Deſidero, cupio - Zadam winſzuię, ziczę.
9:
Optatum, Expectatum - winſzowanie.
10:
Optato, Cum deſiderio - Zwinſzowanim.
11:
Optabilis, Quod eſt expetendum - Pozadliwi.
12:
Optabiliter - Podlie winſzowanią.
13:
Optiuus, Pro adoptiuo - Wibrani.
14:
Optio, Optatio atque eligendi facultas - Przebranię, wibor.
strona: [736]a
1:
Ora, Extremitas cuiuſque rei - Brzeg każdei rżeczi.
2:
Oraculum, Deorum reſponſum - Boskie obiawienie y odprowiedż.
3:
Orata, [...] Aurata - Pſtrąg.
4:
Orbis, circulus - Okrąg. ſwiat.
strona: 741b zam. 736b
1:
Orbiculus - Talierzik, okruzik,
2:
Orbiculatus, Quod in orbem et circulum factum eſt, circularis, rotundus - Okragłi.
3:
Orbiculatim, Per orbes, et circulos quaſi circulatim - Okrągło.
4:
Orbicus, [...] Quod eſt per orbem ductum, ſeu per circulum - Okrziſti.
5:
Orbile, Id [...] quod rotam in ſummo axe continet, vel id potius quod in extremis radiis eſt, et canthis cingitur - Lucznia, item Lion.
6:
Orbita, Rota ſiue currus - Koło.
7:
Orbus, [...] oculis priuatus - Sliepi. ¶ Orbi [...], quicunque aliqua re chara priuati ſunt - Oſierocziałi.
8:
Orbitas, Priuatio liberorum aut parentum - Oſieroczenię.
9:
Orbo, Re chara aliquem priuo - Rzecz mieła odeimuię.
10:
Orbatus - Oſtradani.
11:
Orca [...] vaſis quoddam vinarij genus ſpecie tereti, et vniformi -
strona: [737]a
Dzber, czebr.1:
Orcus, [...] inferorum deus [...], quem et Plutonem et Ditem patrem vocabant - Pluto. luciper piekło.
2:
Ordior, Loqui incipio, orationem inchoo - Poczinam.
strona: [737]b
1:
Orsus, Telae vel alterius operi principium - Poczatek,
2:
Ordo, [...] digeſtio, et in ſuo loco rei cuiuſque collocatio - Porzadek.
3:
Ordinarius, Vſitatus in quo ſeruatur ordo - Porzatkowi.
4:
Ordino, Suo quaeque ordine diſpono, digero, diſtribuo - Rozązrąm.
5:
Ordinatus, In ordinem redactus - Rozrzadzoni.
6:
Ordinate, Diſtincte, ordine - Porżadnie
7:
Ordinatio, Diſpoſitio, conſtitutio - Rozrzadzenie. Porzadek.
8:
Ordinator - Rządzicziel.
9:
Orea, [...] fraenum -
strona: [738]a
Vzda zwedzidłi.1:
Oretenus - Vſti ſamimi.
2:
Orexis, [...] appetitus, ſeu eſuritio - Lacznienię.
3:
Organum, [...] inſtrumentum - Nadobie.
strona: [738]b
1:
Orichalcum - Moſiądz. [...] Aurichalcum
2:
Orificium, Introitus, et veluti oſtium vniuſcuiuſque rei - Otwarczie każdei rzecżi.
3:
Origanum - Czyrwona lebiotka.
4:
Origo, Genus, initium, ſtirps, fons, ortus - Początek.
5:
Originatio, Notatio, etymologia - Poczeczię.
strona: [739]a
1:
Orior, [...] naſcor - Poczinam ſie, Rodzę ſie,
2:
Ortus - Początek, Rod.
3:
Ortus, Genus, natales origo, natiuitas, principium generis - Poczeczie narodzenie.
4:
Oriundus, Qui originem ducit ex aliquo loco, in quo non ipſe ſed parentes, aut maiores eius nati fuerunt - Porodzoni.
5:
Orminum, ſiue potius Horminon [...] quod alio nomine Saluiam agreſtem [...] vocant - Szałwya polna.
6:
Ornithoboſcion, Auiarium, locus ad paſcendas aues - Sądzi, koczie cptaſzi, ktatka.
7:
Ornithon - Gumno ptaſze. [...] auiarium.
8:
Orno, Colo, decoro, honeſto - Idobię, chędozę.
strona: [739]b
1:
OnatusOrnatus, Excultus, decoratus - Ozdobioni.
2:
Ornatus, Cultus quo quis ornatus, veſtitus, apparatus - Ozdobienie.
3:
Ornate, Recte, proprie, eleganter, et diſpoſite - Ozdobnie.
4:
Ornamentum, Ornatus, apparatus, honos, dignitas - Ozdoba.
5:
Ornus - Iawor. item głog.
6:
Oro, Precor, peto, contendo, obſecro - Proſzę.
7:
Orans - Proſząci.
8:
Oratus - Proſzoni.
9:
Oratus, Rogatio, rogatus - Mowa. Rzecz.
strona: [740]a
1:
Oratores, Cauſarum actores - Rzeczniczi, Posłouie. Legati
2:
Oratorius, Quod ad oratorem pertinet - Rzeczniczi, Posłowy.
3:
Oratorie, Oratoris more, ornate et eleganter - Ozdobnie, Iako rzrcznik.
4:
Orphanus - Sierotka. Qui caret patre, praeſidioque paterno.
strona: [740]b
1:
Orthodoxus - Prawdziwi wiznawcza, Prawdowiarca. Homo rectae opinionis, ſiue ſententiae, aut fidei
2:
Orthopnoici - Dichawiczny. Aſthmatici
3:
Ortyx - Prżepiorka. [...] Coturnix
4:
Oryza - Riż.
5:
Os, [...] concauum illud intra quod lingua et dentes concluduntur - Vſta, Gęba.
strona: [741]a
strona: 341b
1:
Oſculum, Paruum os - Vſteczka.
2:
Oſculum [...] pro Baſio - Poczałowanie.
3:
Oſcillum, pro paruo ore - McüleMałe vſteczka.
4:
Oſculor, Oſculum do - Czałuię.
5:
Oſculatio - Czałowanię.
6:
Os - Koſcz.
7:
Oſsiculum - Koſtka.
8:
Oſsiculatim, [...] Minutatim - Pokoſtcze.
9:
Oſseus, Quod ex oſſibus eſt - Koſcziani.
10:
Oſsuaria, [...] locus in quo defunctorum oſſa reponuntur - Koſnicza.
strona: 743b zam. 741b
1:
Oſcito, [...] Os commoueo, et os totum aperio - Ziewam.
2:
Oſcitans, ſignificat otioſum et negligentem - Niedbałi, Gnuſni, Gniedzba.
3:
Oſcitatio, Oſcitandi actus - Ziewanie.
4:
Oſcitanter, Negligenter, ſecure - Gnuſnie.
5:
Oſcedo, Vitium ſaepius oſcitandi - Vſtawne ziewanie.
strona: [742]a
1:
Oſtendo - Vkazuię. [...] demonſtro, [...] monſtro
2:
Oſtentus, Demonſtratus - Vkazani.
3:
Oſtentus, Irriſio - Palczemna ſmie pokazanie.
4:
Oſtento, Saepe oſtendo - Vſtawnie pokaſnię.
5:
Oſtentator, Iactator - Chłubcza.
6:
Oſtentatio, Iactantia, iactatio - Chłubienie, Samego ſiebie pokazwanie.
7:
Oſtentum, [...] portentum, prodigium, monſtrum - Dżiw.
8:
Oſtium, Ianua, fores - Drżwi.
9:
Oſtia, Fluuiorum exitus, per quos in mare exonerantur - Wpąd rzek do morza.
strona: [742]b
1:
Oſtiolum - Brżwiczki. [...] Adeo vt oſtiola olitoria ex his factitari coeperint. [...] Quas ſingulas ſatis eſt habere quoquoverſus pedes ternos, et aditus ſingulis firmis oſtiolis munitos.
2:
Oſtiarius, Oſtij cuſtos, ianitor - Odzwierni.
3:
Oſtiatim, Per ſingula oſtia - Oddomu dodomu.
4:
Oſtreum - Rak morski wſelyaki.
5:
Oſtrearius, Quod ad oſtrea pertinet - Rakowi.
6:
Oſtreatus, Durus, aſper - Twardeiłuski.
7:
Oſtrifer, quod oſtreum producit - Geſtorid purpurzanich ſlimakaw.
8:
Oſtrinus, Quod oſtro eſt tinctum, vel quod oſtri colorem habet - Purpurianowi.
9:
Oſtrum - Szarłat item krewktora wicziskuią zſlimakow purpure zſiebie puſzczaiącich. [...] ſanies illa [...], et liquor, qui ex murice ſeu conchylio eximitur ad pretioſarum lanarum infecturam, vnde pro ipſo colore muriceo ponitur.
strona: [743]a
1:
Ouis, Pecus lanigera, Lanicutem vocat Pacuuius - Owcza
2:
Ouinus, Quod ex oue eſt - Owczi.
3:
Ouile, Locus in quo oues morari ſolent - Ow czarnia.
4:
Ouiaria, Ouium grex - Stado owczę.
5:
Ouiaricus - Owczi.
6:
Ouo, Laetor, et laetitiam vociferando ſeu canendo prae me fero, et oſtento - Wyſkam, Raduię ſie.
7:
Ouans - wiskaiąci od radoſczi skącząci. [...] pro laetabundo
8:
Ouatio, [...] minor triumphus -
strona: [743]b
Triumf po zwicziestwie.1:
Ouum - Iaię.
2:
Ouatus, Quod eſt in ſimilitudinem oui factum - Po dobni iaiu.
3:
Oxalis - Szczaw. Lapathi genus [...]. Vulgo Acetoſam vocant.
4:
Oxylapathum - Kobyti ſzczaw. Prima lapathi ſpecies [...] paluſtribus in locis naſcens
strona: [744]a
P1:
Pabulum, [...] pecudum, et aliorum brutorum cibus herbaceus, foeniceus, paleaceus, vel ſtramentitius - Picá, Paſtwa.
2:
Pabularis, Quod ad pabulum pertinet, ſeu quod pro pabulo datur - Paſtewni.
3:
Pabulor, [...] Lignor, et Aquor - Picuię.
4:
Pabulatio, [...] actus ipſe pabulandi, [...] Aquatio et Lignatio - Picowąnie.
5:
Pabulator, Qui pabulatum vadit - Picownik.
6:
Pabulatorius - Picowni.
strona: 746b zam. 744b
1:
Paciſcor, Pactum facio, conuenio, contraho - Vgadząm ſie, Zakład czinie, Pact czinie.
2:
Pactor - Vgadzacz. [...] foederum interpretes, ſocietatis pactores
3:
Pactum, Pacto decretum - Stanowienie, Vgoda, Vmowa, Zakład.
4:
Pactio, [...] duorum pluriumve in idem conſenſus - Vmowienie, Vſtawienie, Przimierze.
strona: [745]a
1:
Paedagogus - Vczicziel, dozorca młodzei. Cuſtos et inſtitutor pueri, cui cura incumbit puerum inſtituendi, et veſtigia eius ſubſequendi
2:
Paedagogium - Gmach wktorim dziezi y zsługami mieſzkaią. Locus [...] in aedibus in quo pueri, ſeruique commorantur
3:
Paedia, Diſciplina inſtitutioque ad bonas artes, eductio [! = educatio] - Czwiczenie.
4:
Paedor, Situs, ſquallor, illuuies, ſordes, et omnis immunditia, ſeu putor - Smrod, plugaſtwo.
5:
Paedotribes - Miſtrz młode ludzi wſielie czwicząci. vel Paedotriba, Puerorum inſtitutor in corpore exercendo
6:
Paeonia - Piwonia.
strona: [745]b
1:
Paetus - Mroczek. Qui obliquatis oculis in altum reſpicit, vel qui alterum oculum minorem habet.
2:
Pagina, Vtraque pars folij - Karta zobuſtron.
3:
Paginula - Kartka.
4:
Pago, Paciſcor - Zakład czinie.
5:
Pagus, Vicus, vbi multa aedificia ruſtica ſunt coniuncta - Wies.
6:
Pagatim, Per ſingulos pagos - Powſiach.
7:
Paganus, Ruſticus, qui ſcilicet rure natus eſt, et educatus - Wieſniak, chłop, gbur, ſiodłak.
8:
Paganus - Cłopski.
strona: [746]a
1:
Pala - Lopata.
2:
Palaeſtra, Luctatio, concertatio - Moczowanie, ſkoczenie, zapaski. ¶ Paleſtra [...] pro decenti motu, geſtuque totius corporis - Niecz grabnoſcz wſczłowieku.
3:
Palaeſtricus, Palaeſtrita - Ząpaſnik, ſzermierz, ſpoſſobni do kazdei rzeczi.
strona: [746]b
1:
Palaeſtricus, Quod pertinet ad palaeſtram - Szermierski.
2:
Palaeſtrice, More palaeſtritarum - Poſzermiersku, poſtawnie.
3:
Palaeſtrita, Qui in palaeſtra ſe exercet - Wzapaskach ſie czwicząci albo Wſzermierſtwie.
4:
Palam, Manifeſte, aperte, in conſpectu atque oculis omnium - Iawnie, iaſnie.
5:
Palangae - Wałki iakie podkładami dliawalenia. [...] ligna teretia, qualia ſunt quae nauigiis dum ſubducuntur ad littus, aut ad mare trahuntur, ſupponi ſolent.
6:
Palango - Walie. Onus aliquod huiuſmodi fuſtibus tranſueho.
7:
Palatha - Breła zuciſnionich figow.
strona: [747]a
[...] maſſam [...] ſignificat1:
Palatim, [...] Paſſim vagando - Rozſtrzelanie.
2:
Palatio - Palie na ktorich bud ſtawiami. [...] fundamenti genus, quum in ſolo vliginoſo, aut alioqui ſuſtinendo aedificio non ſatis firmo, fiſtuca, vel ſimili aliqua machina palos depangimus
3:
PALATIVM, Domus imperatoria, regia - Pałacz.
4:
Palatum, Oris caelum, quod labiis dentibuſque, quaſi palis, munitum ſit - Podniebienie.
5:
Palea - Plewa.
6:
Palearium, Locus in quo reconditur et aſſeruatur palea - Plewiarnia.
7:
Paleatus, Quod eſt factum ex paleis, vel quod paleas habet admiſtas - Plewiſti.
8:
Palearia, Pelles dependentes ex gutture boum - Wolie vbidliat.
strona: [747]b
1:
Palimpseſtus, Membrana iterum abraſae - Tabliczka zskori do piſſanią.
2:
Palla, Muliebre veſtimentum, [...] quod palam et foris eo vtebantur - Płaſzcz niewieſczi albo gyermaczek.
3:
Pallace, ſeu Pallaca, [...] concubina - Słuzebnica prelatow papieskich.
strona: [748]a
1:
Pallium, Veſtimenti genus extimum quod tunicae ſuperindui ſolet - Zwierchnia ſuknia. płaſzcz.
2:
Palliolum, [...] breuius et vilius pallium - Płaſzczik, metlik.
3:
Palliolatus, Palliolo indutus - W płaſzcz oblieczoni.
4:
Pallor - Bliadoſcz.
5:
Palleo, Pallidus ſum - Bliadim.
6:
Pallidus, Pallore ſuffuſus - Bliadi.
7:
Palma - Dłon. [...] vola manus ¶ Palma [...] arbor illa nobilis quae dactylos profert - Palmowe drżewo.
strona: [748]b
1:
Palmula, Extrema pars remi - Płaskoſcz vwioſla.
2:
Palmetum, Locus palmis conſitus, vel vbi frequentes ſunt palmae - Lyas palmowi.
3:
Palmeus, Quod eſt ex palma arbore - Zpalmi vczimoni.
4:
Palmosus, Quod eſt palmis abundans - Pełni palm.
5:
Palmifer, Ferens palmas - Nioſſaci palmi.
6:
Palmipes, Planos ad palmae ſimilitudinem habens pedes - Szerokich ſzłap.
7:
Palmes, Vitis ſarmentum - La toroſl winna.
8:
Palmo, Materias alligo - Prziwiezuię winne latoroſli.
9:
Palmus, Menſurae genus - Kroczek, piądz.
strona: [749]a
1:
Palmaris, Quod eſt magnitudine vnius palmi - Na piadż ſzeroki.
2:
Palmipedalis, Menſura vnius pedis et palmi - Na ſtopę y na dłon ſzeroki.
3:
Palo, Sepio, fulcio, et quaſi palis munio - Podpieram.
4:
Palor, Paſſim vagor - I tu y owdzie biegam.
5:
Palpebrae, [...] pili extremitatem genarum ambientes - Włoſsi na powiekach.
6:
Palpo, et Palpor, Leniter, blande, et quaſi tentando tango - Po mału ſie dotikam, pogłaskuię.
7:
Palpator, pro adulatore - Pochliebka.
8:
Palpatio, Ipſe palpandi actus - Pochlieſtwo.
9:
Palpito, Leuiter et frequenter moueor, mico - Czerſtwo ſie rucham.
10:
Palpitatio, Leuis et frequens motus cordis, et aliarum partium - Drganie, ruchanie czeſtwe.
11:
Palpum, [...] pro blanditiis - Głaskanie.
strona: [749]b
1:
Palumbes, Sylueſtris columba - Grziwacz.
2:
Palumbinus, Quod ex palumbe eſt - Zdzikiego gołebia.
3:
Palus, [...] lignum acutum quod ſolet in terram defigi ad fulcienda aedificiorum fundamenta, aut castra munienda [...] - Pąl, koł.
4:
Palus, [...] aqua ſtagnans, quae aeſtate plerunque ſiccatur - Kałuza.
5:
Paludosus - Kałuziſti.
6:
Paluſtris, Quod eſt ex palude - Kałuzowi.
7:
Pambasilia - Panowanie przi iednei nąwiſzei głowie. quaſi regnum numeris omnibus dominationis perfectum atque abſolutum: [...] genus illud regni, quum vnus omnium poteſtatem habet communium et publicarum rerum.
8:
Pampinus, [...] in vite tener, frondoſuſque coliculus, fructum fouens - Liſt ktori grona okriwa.
strona: [750]a
1:
Pampino, Pampinos decerpo - Liſt zpniakow winnich otarguię.
2:
Pampinatio - Liſcziąna winnicach przepłonienie.
3:
Pampinator - Liſto płon.
4:
Pampinarium, Palmes, qui [...] e duro exit materiamque in proximum annum promittit: ſiue congeries virentium ramuſculorum - Liſtow rozwiczię.
5:
Pampinarius, Quod eſt Pampini - To czoieſt winnich liſtow.
6:
Pampinosus, Quod pampinis abundat - Pełni liſczią winnego.
7:
Panaces - Złomigniatb.
8:
Panagrum - Włok. Retis genus quod omnia capit
9:
Panaretus - Cznotliwi. [...] omnium virtutum continens
strona: [750]b
1:
Pandiculor, Extendor - Rozcziagam ſie.
2:
Pando, Patefacio, aperio - Otwieram, rozczgicam.
3:
Paſsus, Patens, extenſus - Wicziagnioni.
strona: [751]a
1:
Pando, Incuruo - Zginam ſie.
2:
Pandatio - Nagięczię.
3:
Pandus, Apertus, latus, incuruus - Rozcziagnioni, nagięti.
4:
Pandochium - Gospoda poſpolita. Hoſpitium, diuerſorium, ſtabulum, caupona
5:
Pango, Figo, planto, iungo - Wtikam, złaczam, ſzczepie.
6:
Pactilis, Quod ex pluribus partibus compactum eſt, et coniunctum - Zſziti, ſpoioni.
7:
Panica - Strach nagłi. [...] repentini quidam terrores, et conſternationes
strona: [751]b
1:
Panicum, Genus frugis - Ber.
2:
Panis - Chlieb.
3:
Panifex, Qui panem facit, [...] et Panificus - Piekarż.
4:
Panificium, Ipſa panis confectio, et actus faciendi panem - Chlieba pieczenie.
5:
Panarium, Locus vbi panis ſeruatur, panis repoſitorium - Chlebowinia, ſzafa chlebową.
6:
Panariolum - Szafka, koſzik chlebowi.
7:
Pannus, Quo veſtimur - Sukno.
8:
Panniculus - Sukienko.
9:
Panneus, Quod ex panno eſt - Sukienni.
10:
Pannosus, Qui ſordida veſte, et craſſo panno, vilique opertus eſt - Wotarganei ſiermiedze.
strona: [752]a
1:
Pansae, [...] quibus lati ac panſi ſunt pedes - Szerokonogowie.
2:
Panselenus - Pełnią. Plenilunium, quum ſcilicet Luna pleno orbe fulgens, totam lucet noctem.
3:
Panthera - Lampart.
4:
Pantheron, ſiue Pantherum - Ptaſza ſiecz, pomek, poly, powłok. Retis genus
strona: [752]b
1:
Panurgia - Chitroſcz. Aſtutia, fraus.
2:
Panurgus - Chitrek. Omnium rerum experientiam habens
3:
Panicula - Kiſcz. Significat comam illam in milio panico, arundine [...], in qua ſemen dependet
4:
Papauer, Genus herbae ſomniferae - Mak.
5:
Papauerata toga - Makową ſuknia. [...] ſpiſſa toga
6:
Papilio - Motil. ¶ Papilio [...], tentorium - Namiot.
7:
Papilla, Parua papula, tuberculum - Brodawka u pierſi.
8:
Papillatus, Papilla ornatus, ſeu in papillae ſpeciem factus - Nak ſztałt ciczkowi brodawki vczinioni.
strona: [753]a
1:
Pappare - Papac. [...] minutos et commanducatos cibos comedere
2:
Pappus, [...] pro patre, ſiue pro eo qui puerum alit - Stárek.
3:
Pappi - Wełna zostu wilatuiąca. [...] carduorum flores, et lanuginoſa quaedam ſubſtantia in aciem ſe effundens, vt veluti flocci quidam volare videantur.
4:
Papula, Puſtula, tuberculum quod ieiunae ſaliuae defricatione curatur - Kroſtka czerwona nacziele.
5:
Par - Rowni. [...] pro decenti, aequo, conuenienti
6:
Par, Numerus duorum inter ſe aequalium -
strona: [753]b
Pąra.1:
Pararius, [...] qui inter duos ſtipulantes eſſet - Swiadek vkupna.
2:
Parabola - Podobienſtwo. Similitudo
3:
Paracletus - Patron, obronca, aduocat, zastempea, cieſzicziel. [...] aduocatus, et patronus.
4:
Paraclytus, Infamis, aut male audiens - Oſaławioni, złlei sławi.
5:
Paradigma - Przikład. Exemplum facti vel dicti alicuius
6:
Paradoxa - [...] admirabilia, inaudita et quae ſunt praeter opinionem - Dziwne a niesłichane rzeczi.
7:
Paraenesis - Napomnienię, wiwod. Praeceptio, admonitio, ſiue adhortatio
strona: [754]a
1:
Paralipomenon - Opuſzczenie. Derelictum, omiſſum, praetermiſſum
2:
Paralysis - Paraliz choroba. Reſolutio neruorum, [...] hemiplexia
3:
Paralyticus, Qui hoc morbi genere laborat - Paralizem zarazoni.
4:
Parapherna - Podarek oprocz wiana. [...] ea quae praeter dotem ſponſo dantur
5:
Pararius, Qui ſtipulationibus, contractibus, nominibuſque faciendis interuenit: quem [...] vocamus Proxenetam - Kupu vtwiedzacz.
strona: [754]b
1:
Paraſceue, Praeparatio - Narządzenie prżgotowanie.
2:
Parasitus - Paſs orzit, pochliebcza. Qui aliorum menſas et cibaria ſequitur
3:
Parasita - Paſsorżilką.
4:
Parasitor, Paraſitum ago - Podbyą bebenka dla brżucha.
5:
Parasitaſter, Paraſitorum imitator - Pochlebczou naſliadowca.
strona: [755]a
1:
Parco, Abſtineo, quaſi parum tango, mihi a re aliqua tempero - Szczędze, ſzanuię. ¶ Parco [...] ignoſcere, remittere, condonare, veniam vel impunitatem dare - Prżepuſzczam, prżegliedam.
2:
Parcus, Qui frugi eſt, et ſumptibus parcit - Scżisłi, skąpi.
3:
Parce, Frugaliter, moderate - Skąpie.
4:
Parsimonia, Moderatio ſumptuum, parcitas, frugalitas, parcus rerum vſus - Oſzczadzanię, skramnoſcz.
strona: [755]b
1:
Parens, [...] pater et mater, [...] auus, et proauus - Rodzic, przodek.
2:
Parentela, Conſanguinitas, affinitas - Powin nowacztwo.
3:
Parenticida, Qui patrem aut matrem occidit - Morderz ſwego rodzicza.
4:
Parento, [...] Parentibus iuſta celebro - Na pamiatke vmarłich rodziczow offiari czinie.
5:
Parentalia, Conuiuia quae in parentum aut propinquorum funeribus fieri conſueuerunt - Obyad przipogrzebie rodziczow dani.
6:
Pareo, Videor, appareo - Pokazuię ſie.
7:
Pareo [...] obedire - Posłuſzenem.
strona: [756]a
1:
Paries, [...] qui in vtroque aedium latere domum vnam ab altera dirimit - Scziana.
2:
Parietina, Murus vetus, ac ſemirutus - Stą́rą́ſcziana.
3:
Parietaria, Herba [...] muralis - Noc y dzien.
4:
Parilis, AEqualis - Rowni.
5:
Parilitas, AEqualitas - Rownoſcz.
6:
Pario - Rodzę. [...] foetum emittere, [...] generare
strona: [756]b
1:
Partus, In lucem editus - Narodzoni. ¶ Partus [...] laborioſe comparatus, acquiſitus - Doſtałi.
2:
Partus, Pro ipſo pariendi actu - Rodzenie.
3:
Partor, Qui peperit, et acquiſiuit - Ten ktori doſtał.
4:
Paritura, [...] ipſe pariendi actus - Rodzenię.
5:
Parturio, In pariendo laboro, laboro vt pariam - Pracznie w porodzeniuchczę porodzeniu chczę.
6:
Pariter, Ex aequo, aequabiliter - Rownie.
7:
Parma, Breue ſcutum rotundum - Rodella, puklierz.
strona: [757]a
1:
Parmatus, Parma tectus - Rodella albo pawezą tą́rczą okrity.
2:
Parmula - Rodelka.
3:
Parmularius, Gladiator, qui parmula vtebatur, quique parmulas facit et vendit - Paueznik, tenktori tarczy prożiwą.
4:
Paro, Inſtruo, apparo, praeparo - Narżądząm, gotuię.
5:
Paratus - Prżigotowani.
6:
Paratus, Apparatus - Narządenię, prżigotowanie.
7:
Parate, Prompte, et expedite - Gotowo.
strona: [757]b
1:
Parabilis, Quod in promptu eſt, et cito haberi poteſt - Latwi do doſtanią.
2:
Parochus - Fararz.
3:
Paroecia, Accolarum conuentus, ſacraque vicinia - Liud do iednei fari zchodząci ſie.
4:
Paronychia, Abſceſſus circa radices vnguium, reduuia - Zanokczica.
5:
Paropsis, Vas eſcarium - Miſſa ſzeroka.
strona: 758a
1:
Paroxyſmus, Stimulatio, concitatio, exacerbatio - Ograſzka zimna.
2:
Parricida - Morderż oiczaſwego. [...] parentum interfector
3:
Parricidium, Parentis vel cognati caedes - Mord nad rodzicem.
4:
Pars - Częſcz.
strona: 758b
1:
Particula, Parua pars - Cząſtka, ſtuczka.
2:
Particulatim, Membratim nominatim, per particulas - Po czaſtcze.
3:
Particeps, Qui partem capit - Vczeſtnik.
4:
Participo, Partem tribuo aut capio: ſiue participem facio, aut particeps fio - Ieſtem vcze ſnikien, item, vdzieliam.
5:
Partim, Ex parte, pro parte - Czeſczią.
6:
Partior, et Partio, Diuido, communico, partes facio - Dzielię.
7:
Partitio, Diuiſio, diſtributio - Dzielenię.
8:
Partitor, Diſtributor -
strona: 759a
Widzielnik.1:
Partite, Diuise - Podzielnie.
2:
Partiarius, cum quo aliquid commune habemus, et partimur - Spolni dział zemna maiąci.
3:
Parthenium - Mą́runą́.
4:
Parum, Modicum - Trochę kes.
5:
Parumper, Paruo tempore, quaſi perparum, hoc eſt valde parum - Troſzke kąſzczek.
6:
Paulatim, Senſim, leniter - Po mała.
7:
Pauliſper, Parumper, modico temporis ſpatio - Trochę, na małi czas.
strona: 759b
1:
Paulum - Troſzkę.
2:
Paulo amplius, Paulo magis - Czos wieczey.
3:
Paululum - Troſzeczkę.
4:
Paululus - Maliuchni
5:
Paruus, Exiguus, non magnus - Małi.
6:
Paruitas - Małoſcz.
7:
Paruulus - Ma-liuſienki.
8:
Minor - Mnieiſzi.
9:
Minimus - Nąmnieiſzi.
10:
Minime, Nullo modo - Zadnim ſpoſsobem.
11:
Minimum - Barzo mało, zgoła nicz.
12:
Minus - Mnyei.
strona: 760a
1:
Minuſculus - Maliuchni.
2:
Paſco, Veſcor, comedo - Karmię, paſſę, ięm.
3:
Paſcor, Comedo, edo, veſcor - Karmięſie, paſſęſie.
4:
Paſcor [...] Depaſcor - Zpáſsám.
5:
Paſcito - Vſtawnie paſſę karmię.
6:
Paſtus, Saturatus - Nakarmioni, napaſioni.
7:
Paſtus, Cibus, pabulum - Paſtwa, ką́rmią.
8:
Paſtio, Paſcendi actus - Paſienię, karmienie.
9:
Paſcuus, Quod Paſtui aptum eſt - Dobri do paſienia.
10:
Paſcuum, [...] Paſcua. In quibus pecudes paſcuntur - Paſtwa.
11:
Paſcales, Oues et gallinae [...], quae paſſim paſcuntur - Bidło paſſące. ſie.
12:
Paſtor, Cui paſcendi pecus cura mandata eſt - Paſterż.
13:
Paſtoralis, Quod eſt paſtoris, vel quod ad paſtorem pertinet -
strona: 760b
Paſterz ski, paſtuſzi.1:
Paſtoritius: Paſtoralis - Paſterski.
2:
Paſtorius, Quod ad paſtorem pertinet - Paſtuſzi.
3:
Paſser - Wrobl.
4:
Paſserculus - Wroblik.
5:
Paſsim, Sparſim, veluti per ſingulos paſſus, omni loco - Iłu y ow dze, wſzedzie.
6:
Paſſum, Vini dulcis genus, quod ex vuis paſſis exprimitur - Słotkie winno.
7:
Paſsus, [...] extenſio pedum in progrediendo - Krok.
strona: 761a
1:
Paſtillus, [...] maſſula cuiuſcunque materiae in formam panis parui cocta - Wałeczek aptikarski.
2:
Paſtinaca - Paſternak.
3:
Paſtinum - Motika. [...] Ferramentum bifurcum
4:
Paſtino, [...] agrum fodere - Motikakopam.
5:
Paſtinatio - Okopiwanię.
6:
Paſtinator - Kopacz.
7:
Paſtinatum, Solum foſſione renouatum - Grunt zkopani.
8:
Paſtophorium, Paſtophori domicilium - Kucza paſterską.
strona: 761b
1:
Patella - Miska.
2:
Pateo, Apertus ſum - Othwarti ieſtem.
3:
Patens, Apertus - Othewrziſti.
4:
Patenter - Iawnie, iaſnie.
5:
Patefacio, Aperio, recludo, patentem facio - Obiawiąm.
6:
Patefactio - Obiawienię.
7:
Patefio, Apertus et palam fio, innoteſco - Wyawiam ſie.
8:
Pateſco, Aperior, patens fio - Otwieram ſie.
9:
Patulus, Apertus, latus, diffuſus - Otworziſti.
10:
Patulico, Aperior, patulus fio - Ieſtem otwarti.
11:
Pator, Hiatus, et apertio - Rozſzczepięnie, przepadnienię.
12:
Pater, Parens qui aliquem genuit - Ocziecz.
strona: 762a
1:
Paterfamilias, [...] qui primus eſt, et imperium habet in familiam - Czeladni ocziecz.
2:
Patritii, Senatorum progenies - Potomkowie radnich panow.
3:
Patritus, Quod eſt patris - Oiczowski.
4:
Patrimus, Qui vel quae patrem adhuc viuentem habet - Ktori albo ktora oicza ziwego mą.
5:
Paternus, Quod eſt patris, patrius - Oiczouski.
6:
Patrizo, vel patriſſo, Paternos mores imitor - Oycza naſliaduię.
7:
Patrius, Quod eſt patriae, vel patris, paternus - Oy czowski, oyczizni.
strona: 762b
1:
Patrie, Affectu paterno - Oiczowsku.
2:
Patrimonium, Bona paterna, haereditas a patre relicta - Oyczizna.
3:
Patruus, Frater patris - Stręij.
4:
Patrueles - Dwu braczieidzieczi. Patruorum filij
5:
PatrelisPatruelis - właſtnoſcz dziczi dwuch bracziei.
6:
Patera, Poculi genus latum ac patens - Czaſza. kuſz.
7:
Pathos - Poruſzenie vmisłu. [...] perturbatio, ſiue aegritudo animi
8:
Patibulum, Sera lignea, qua oſtia clauduntur - Záporá. et. Szubienicza.
9:
Patibulatus, [...] patibulo affixus - Obieſzoni.
10:
Patina, Vaſis genus, quo dapes elixae et iurulentae in menſam feruntur - Miſſa.
11:
Patior, Sustineo, tolero, aequo animo fero - Czierpie.
strona: 763a
1:
Patiens - Czierpliwi.
2:
Patienter, Conſtanter, fortiter, moderate - Czierpliwie.
3:
Patientia, [...] honeſtatis aut vtilitatis cauſa rerum arduarum ac difficilium voluntaria ac diuturna perpeſſio - Czierpliwoſcz.
4:
Paſsus, Perpeſſus - Ten ktori vczierpiał.
5:
Paſsio, Animi perturbatio, quam Cicero affectionem vocat - Meka.
6:
Paſsiuus, Quod paſſionem denotat - Czierpliwoſcz znaczaci.
7:
Patibilis, Quod perferri poteſt - łatwi do czierpienia, czierpliwi.
8:
Patria, [...] locus in quo nati ſumus - Oyczizna.
9:
Patro, [...] liberis operam do - Dzieczi czinie.
strona: 763b
Patro [...] perficere - Odprawuie, konczę.1:
Patronus, Qui aliquem in periculo defendit - Patron, obroncza mei ſprawi.
2:
Patrocinor, Tego, defendo, defendendum aliquem tuendumque ſuſcipio - Bronie czyei ſprawi y prziniei ſtoie.
3:
Patrocinium, praeſidium, tutela et defenſio - Obrona.
4:
Pauci - Mało ich niektorzi.
5:
Pauculus - Troche, maliuczko.
6:
Paucitas, inopia, penuria -
strona: 764a
Rzatkoſcz, małoſcz.1:
Pauxillus - Maliuchni.
2:
Pauxillum, Parum admodum - Troſzeczkę.
3:
Pauxillatim, Paululum, ſenſim, pedetentim - Po troſze, po mału.
4:
Pauciloquium, Paucitas ſermonis - Mała a krotka mowa.
5:
Paueo, Timeo - Liekamſie.
6:
Paueſco, Timidus fio, timeo - Poczinam ſie lękacz.
7:
Pauefio, Timidus fio - Zliekłemſie.
8:
Pauito, Valde timeo, valde horreo - Srodze ſie boye.
9:
Pauor, [...] timor - Strach.
10:
Pauidus, Timidus, meticuloſus, qui natura timidior eſt - Liekliwi, boiąci ſie.
11:
Pauide, Timide, meticulose - Boiazliwie.
12:
Pauicula, Inſtrumentum quo coaequatur, et condenſatur area - Kuanka ktora ziemię vbyaią.
13:
Pauimentum, Domus ſtratum ſolum, aut lateribus, aut lapidibus, quod gradiendo calcamus - Tła, pawiment, iaſtrich.
strona: 764b
1:
Pauimento, Pauimentum facio, ſeu pauimentum ſterno - Pokładna pawimenczie czinię, tlę pokladam.
2:
Pauio, Ferio, percutio, tundo - Vbriiā.
3:
Pauo, et Pauus - Paw.
4:
Paua - Pawicza.
5:
Pauoninus, Quod ex pauone eſt - Pawi.
6:
Pauper - Vbogi.
7:
Pauperculus - Vbozuchni.
8:
Paupertas, Penuria, egeſtas, tenuitas - Vboſtwo.
9:
Pauperies, Paupertas - Vboſtwo.
10:
Paupertinus, Pauper - Potrzebni.
strona: 765a
1:
Paupero, Pauperem facio - Vbozę.
2:
Pausa, Requies, intermiſſio, atque otium a re aliqua - Przeſtanie
3:
Pauſo, Quieſco - Odpocziwám, ſtoyę.
4:
Pax - Pokoi.
5:
Pacifer, Pacem ferens - Pokoi przinoſząci.
6:
Pacifico, Controuerſias compono, quaſi pacem facio, reconcilio - Vſpokoiąm.
7:
Pacificatio, Reconciliatio - Vſpokoięnie.
8:
Pacificator, Diſſidij diremptor, et conciliator pacis -
strona: 765b
Pokoi cziniaci.1:
Pacificus, Paci ſtudens - Spokoini.
2:
Paco, [...] mitigo, lenio, placo, tranquillum, lenem, et mitem reddo - Vſpokoiąm, vſmierząm.
3:
Pacatus, Reconciliatus, placatus, exoratus, et tranquillus redditus - Vſmierzoni. Vſpokoioni.
4:
Pacator, Pacis conciliator, qui tumultus et turbas ſedat - Vſmi-erzacz.
5:
Pacate, Tranquille, ſedate, pacifice - Spokoinie.
6:
Paxillus, Palus - Kołek.
7:
Pecco, [...] adulterium committo - Właſnie czudzoloſe, grzęſze.
8:
Peccatum - Grzech.
9:
Pecten, Inſtrumentum textorum, quo ſubtegmen ſtamini immittitur - Płocha. ¶ Pecten [...] qui explicat capillos - Grzebien.
strona: [766]a
1:
Pectino, [...] ſpicas lego, vel ſegetem meto - Zne.
2:
Pectinatus, Quod pectinis inſtar factum eſt - Iako grzebien uczinioni.
3:
Pectinatim, [...] ad pectinis ſimilitudinem factum, et quaſi denticulatim - Zębato.
4:
Pecto, Explico et pando capillum - Czeſzę.
5:
Pexitas - Szownoſcz iakobi belozczoſano.
6:
Pexatus, Veſte pexa indutus - wſuknie wiczoſsaną oblieczoni.
7:
Pectitus, [...] pexus - Zczoſſani.
8:
Pectus, Anterior pars animalis a gula vſque ad ventrem - Pierſi.
9:
Pectoralis, Quod ad pectus pertinet - Pierſiani.
10:
Pectorosus, Qui eſt magni et validi pectoris - Pierzeſti.
11:
Peculium, [...] quicquid alicuius labore et induſtria partum eſt - wlaſtnoſcz moia pracza nabyta.
strona: [766]b
1:
Peculiaris, Quod ad peculium pertinet, vel quod peculio deputatur, ſeu quod peculij proprium eſt - włastni.
2:
Peculiariter, proprie, praecipue - właſtnię.
3:
Peculiosus, Qui peculij multum habet - Maiaczi wielka właſcz.
4:
Peculiatus, [...] peculioſus - Bogati.
5:
Peculator, et Depeculator, Qui huiuſmodi furtum facit - Rodzei ktori poſpolite albo panskie dobra kradnie.
6:
Peculatus, pecuniae publicae, aut fiſci furtum, aut ſacrilegium rerum ſacrarum - Kradziez rzeczi poſpolitei albo dobra panskiego.
strona: [767]a
1:
Pecunia - Pieniadze.
2:
Pecuniarius, Quod ad pecuniam pertinet, vel quod eſt de pecunia - Pieniądzowi.
3:
Pecuniosus, Qui abundat pecunia - Pieniezni.
4:
Pecus, omne animal quod ſub hominis, imperio e pabulo terrae paſcitur - Bydło.
5:
Pecorinus, Quod eſt ex pecore - Zbidła poſzłi.
6:
Pecorosus, Quod pecore abundat - Doſtatni wbydło.
7:
Pecorarius, Qui pecua, ſiue pecora publica redimit - Stroz bydlieczi.
strona: [767]b
1:
Pecuarius, Qui pecora paſcit, pecorarius - Krowiarz.
2:
Pecuarius, Quod ad pecus pertinet - Bidlieczi.
3:
Pecuaria - Stada bydlięczę. [...] pecudum greges.
4:
Pecuaria, [...] ratio parandi, ac paſcendi pecoris vt fructus ex eo percipiatur - Poſtepek wchowaniu bidła.
5:
Pedes - Nogi. [...] quibus vtimur in gradiendo
6:
Pediculus, Paruus pes - Nozka. ¶ [...] pediculus vermis in capite hominis, et in caeteris animalibus - weſz.
7:
Pedicularis, Quod ad pediculos capitis vermes pertinet - wſziwi.
strona: [768]a
1:
Pedicosus, ſiue Pediculoſus, Qui capitis vermibus ſcatet - Pełen wſzi.
2:
Peduſculus, Paruus pes - Nozeczka.
3:
Peda, Veſtigium humanum praecipue pedis - Sliád człowieczi.
4:
Pedalis, Quod eſt pedis: vt Menſura pedalis - Na ſtopeſzeroki.
5:
Pedule, Scabellum, in quod ſub pedibus praeſtat vtilitatem - Podnozek.
6:
Pedaneus, Pedalis - Naſtopie ſzeroki.
7:
Pedatim - Wpięti.
8:
Pedes, Qui pedibus incedit - Pieſzi.
9:
Peditatus, Peditum copiae - Pieſzi zołnierz.
10:
Pedeſter, Qui pedibus iter facit - Pieſzo chodząci.
11:
Pedetentim, [...] ſenſim, vel
strona: [768]b
paulatim - Lehko, noga maczaiącz.1:
Pedica, Laqueus quo pedes illigantur - Sidło.
2:
Pedisequus, Qui dominum ſequitur - Sługa pieſzo zapanem chodząci.
3:
Pedo, Vado, a quo Repedo, quod eſt quaſi pedem refero, redeo - Idę. ¶ Pedare [...], pro viti vel alteri arbuſculae ſuſtentaculum adhibere - Prziwiezonaczlatoraſly.
4:
Pedatus, Suſtentaculo ſiue pedamento firmatus - Do tik prziwiazani.
5:
Pedatio, [...] quum pedamentis vinea fulcitur - Natknienie.
6:
Pedum, Paſtorale baculum, ſeu virga incurua qua pecudum pedes detinentur - Szufla paſterską.
7:
Pedo, Crepitum ventris emitto - Pierdze bzdze.
strona: 769a
1:
Peiero, Falſo et animo fallendi iuro, iuramentum non ſeruo - Fałſziwie prziſiegám.
2:
Pelagus, [...] profundum maris - Głebokoſcz morską.
3:
Pelagicus - Moriks. Quod in mari viuit, ſiue etiam quod eſt ex mari.
4:
Pelargus, [...] ciconia - Boczian.
strona: 769b
1:
Pelicanus - Pellica.
2:
Pellax, Qui per blanditias aliquem decipit - Oſzukanie łagodnie ſłowki.
3:
Pellacia, Fallacia, illecebrae - Obłudnoſcz, oſzukanie.
4:
Pellex, Illa [...] quae cum eo cui vxor ſit, corpus miſcet - Kurwa zżonatim liegacąca.
5:
Pellicatus, Actus quem pellex exercet: ſicut concubinatus quem concubina - Kurewſtwo.
6:
Pelliceo, [...] pro blanditiis imperare, niſi locus corruptus eſt - Lagodnie namawiam.
7:
Pellicio, Blanditiis in fraudem induco, allicio, illicio - Do upatku prziwodze, zwdze.
strona: 770a
1:
Pellicator, Qui blanditiis aliquem in fraudem pellicit - Ten ktori łagodnie do vpatku inſzegprzwodzi, zwodz.
2:
Pellis, [...] cutis - Skora.
3:
Pellicula, Parua pellis - Skorka.
4:
Pelliceus, Quod eſt ex pelle, vt Veſtis pellicea - Kożuch.
5:
Pellitus, Quod pelles habet, vel pellibus tectum eſt - wskore albo wkozuck oblieczoni.
6:
Pelliculo, Pellibus alligatis obturo - Skorą kozuchem zatikam.
7:
Pellio, Qui veſtes pelliceas et alia ex pellibus opera facit - Kurſniercz.
8:
Pello, percutio, ferio - wipicham, wiganiąm, wibyam.
9:
Pulsus, Impulſio, motus, ictus: verberatio - wbyanie.
10:
Pulſo, percutio, verbero - Tego byę, tłuke, kołaczę.
11:
Pulsatus, Verberatus - Ztłuczoni, zbiti.
strona: 770b
1:
Pulsatio, pulſandi actus - Tłuczenie. kołatanie.
2:
Pulsator - Byaci, brząkaiąci.
3:
Pulto - Vſtawnie tłukę kołłacę.
4:
Pelluceo, Transluceo, quaſi per luceo - Przezrocziſtiieſtem.
5:
Pelluuium, et Pelluuia, Vas in quo lauantur pedes - Nadobie wktorimnogi umiwąią.
6:
Pelta -
strona: 771a
Tarczą. Scutum exiguum, lunae ſemplenae imaginem referens1:
Peltatus, Pelta armatus - Huſſarz, ten ktori tarcząza bron mą.
2:
Peluis, Vaſis genus pedibus abluendis praecipue deſtinatum, pelluuium - Miednicza dlia umiwanią nog.
3:
Peminosus, vel potius Paeminoſus, Quod mali eſt odoris - Smrodliwi, ſmierdząci.
4:
Pendeo, In ſublimi ſum, ſuſpenſus ſum - Zawiſłem.
5:
Pendens - Wiſząci.
6:
Pendulus, Quod pendet - Zawiſłi, zwieſzoni.
7:
Pensilis, Quod ſuſpenſum et ſublime eſt - Zawieſiſti.
strona: 771b
1:
Penſum, [...] manipulus lanae, vel lini, aut cannabis - Kádziel. ¶ Abſoluere pensum, Conficere penſum, peragere penſum - Swoi urząd odprawicz.
2:
Pendo, Pondero - Wàze.
3:
Penſo, Saepe pondero, aeſtimo - Pilnie waze.
4:
Pensator, Ponderator, aeſtimator - Wáznik.
5:
Pensito, Saepe vel exacte pondero, exanimo - Vſtuwnie rozwàzàm.
6:
Pensitatio, Solutio - Rozwàzànie.
7:
Pensitator, Ponderator, examinator, penſiculator - Rozwazacz pilni.
strona: 772a
1:
Pensiculo, Penſito - Dobrze rozmiſliam, rozwazam.
2:
Pensitatus, Ponderatus, ſiue examinatus - Rozwazoni, rozmiſlioni.
3:
Pensio, [...] id quod pro re aliqua conducta ſoluitur, id eſt quod datur pro rei alicuius vſu - Czinſz, Zàpłàtà.
4:
Pensiuncula - Mała zàpłàtà.
5:
Pene, Fere, propemodum - Bez mała.
6:
Penes - W moczi inſzego. [...] Apud
7:
Penetro, Peruado, tranſeo, ad interiora accedo, quaſi penitus intro - Prżenikàm, prżepadam.
8:
Penetrabile, Quod facile penetrat - Przechodzaci, przepadaiąci.
9:
Penetrale, ſignificat omnem partem interiorem domus, vel templi - Gmachwdomu zakriti na zadżie.
strona: 772b
1:
Peniculus, et penicillus: ſiue Peniculum, et penicillum - Szmata albo ſzczotka do oczieranią.
2:
Penicula item et penicilla [...] quibus pictores pingunt - Pinzlik.
3:
Peninsula, Terra [...] vndique fere aquis clauſa, et exiguis tantum anguſtiis [...] continenti adnexa - Wiſpa zewſzad woda obwiedziona.
4:
Penis, [...] cauda - Ogon.
5:
Penitus, Quod penem habet - Ogoniaſti.
6:
Penitus, Quod intus eſt, et in abditis partibus ſitus - Wewnątrz na zadzie.
7:
Penitus, Plane, omnino, prorſus, in vniuerſum, in intimis partibus, ad intima vſque penetralia [...] Intus et in cute - Prawie do kęſsa.
8:
Penna - Piorko.
strona: 773a
1:
Pennula - Pioreczko.
2:
Pennatus, Qui pennas habet - Pierziſti.
3:
Penniger, Qui gerit pennas, pennatus - Pierze noſzączi.
4:
Pennipotens - Mozni wliataniu.
5:
Pennipes - Pierzonog.
6:
Pennarium, in quo pennae reponuntur: ſicut calamarium - Szkatułka dlia chowanią pierzą penał.
7:
Pentecoſte - Swiatki. dies quinquageſimus a feſto Paſchae. [...] Latine Quinquageſimas poſſumus appellare.
8:
Pentorobon - Piwonią.
9:
Penula, Veſtis denſa ac vilis, quae nebuloſo ſeu pluuioſo tempore ſupra tunicam aſſumitur loco pallij - Oponczą.
strona: 773b
1:
Penus - Spiza, pokarm kenapoi wdom na Ludion.[...] omne eſculentum poculentumque quo veſcuntur homines
2:
Penarius, Quod ad penum pertinet - Do ſpizarniei przinalezaczi.
3:
Penarius, vel penaria [...] locus [...] vbi penus, id eſt res ad quotidianum victum naceſſariae conduntur - Spizarnią.
4:
Penuria, ſignificatque omnium rerum inopiam [...] ſcilicet deſunt ea quae ad victum ſunt neceſſaria - Niedoſtatek wiadlie y wpicziu.
5:
Peplion, [...] portulaca ſylueſtris - Kurza noga.
6:
Peplus, ſiue Peplum, Sindon ſiue veſtis praetenuis - Rantuch.
7:
Pepo - Melon.
8:
Per - Przez.
strona: 774a
1:
Pera, Sacculus ex aluta e collo ad lumbos pendens - Kalieta, toboła.
2:
Perabsurdus - Niegrzeczni. Valde abſurdum ſignificat.
3:
Peracer, Valde acer et vehemens - Barzo oſtri.
4:
Peracerbus - Kwasni czierpki. Valde acerbus.
5:
Peraceſco, Valde acidus fio, valde aceſco - Barzo kwaſnieię.
6:
Peracuo, Valde acutum reddo - Barzo oſtrzę.
7:
Peracutus, Valde acutum - Barzo zakonczoni.
8:
Peracute - Oſtrze.
9:
Peraequus, VideValde AEquus - Słuſzni, rowni.
10:
Peraeque -
strona: 774b
Iednako.1:
Peraequo, AEquum facere - Rownam.
2:
Perago, Perficio - Wikoniwą́m, wipełnią́m.
3:
Peractio, [...] perfectio, et abſolutio - Wipełnienie.
4:
Peragro, Perluſtro, abeo, diſcurro - Przechodzę.
5:
Peragratio, Profectio - Przeiſczie.
6:
Perambulo, ad finem vſque ambulo, ambulando circumeo - Przechodezę.
7:
Peramo, Ad finem vſque amo, perfecte et valde amo - Barzomiełuię.
8:
Peramans, Valde amans - Barzo miełi.
9:
Peramanter - Mielie, barzo chętliwie.
10:
Peramplus, Valde amplus - Szeroki.
11:
Peramputo, Perfecte incido - Odczinam.
12:
Peranguſtus, Admodum anguſtus - Barzo cziaſni.
13:
Peranguſte, Valde anguſte - Barzo cziaſno.
14:
Peranno, per integrum anni tempus viuo, annum perago - Przez czałi rok zyę.
15:
Perantiquus, Peruetus, valde antiquus - Barzo ſtari.
16:
Perappositus - Prawie vczeſni.
17:
Perarduus, Valde arduus, perdifficilis - Barzo trudni, wiſsoki.
strona: 775a
1:
Perareſco, Valde aridus fio - Barzo ſchnę.
2:
Perargutus, Valde argutus - Barzo ſuptilni, dowczipni.
3:
Peraridus, Prorſus aridus - Prawie ſuchi.
4:
Peraro, Funditus et omnino aro - Przez wſsiżſtko orzę.
5:
Peraſper, Valde aſper - Barzo chrupiaſti, oſtri.
6:
Peraſtutus, Valde aſtutus - Barzo chytri.
7:
Perattentus, Valde attentus - Barzo baczączi.
8:
Perattente, Valde attente - Zpilnim baczenim.
9:
Perbacchor, Perpoto, et luſito conuiuiis frequentandis - Szaleię zye rozpuſtnie.
10:
Perbeatus, Valde beatus - Barzo ſzczeſliwi.
11:
Perbellus, Valde bellus - Prawie piękni.
12:
Perbelle, Valde benebelle - Nadobnie.
13:
Perbene, Valde bene - Prawie dobrże.
14:
Perbenigne, Valde benigne - Prawie łaskawie.
15:
Perbibo, Totum bibo - Wſziſtko wipyąm.
16:
Perblandus, Valde blandus - Barzo łagodni.
17:
Perbonus, Valde bonus - Barzo dobri.
18:
Perbreuis, Valde breuis - Barzokrotki.
19:
Perbreuiter, Valde breuiter - Barzokrotko.
20:
Perca - Okon.
21:
Percalleo, Totus calloſus ſum, [...] obdureſco - Prawiem zatwarział.
strona: 775b
1:
Percandidus, Valde candidus - Barzo białi.
2:
Percantatrix - Spie wáczká.
3:
Percautus, Valde cautus - Barzo oſtrozini.
4:
Percelebro, Diuulgo, valde celebro - Wſzedze wiſłą́wią́m.
5:
Perceler, Valde celer - Barzo prętki.
6:
Per cauſam, Per ſpeciem, Per ſimulatam cauſam - Przez zmiſlienię.
7:
Percello, Euerto, percutio - Wiwracząm.
8:
Perculsus - Zbyti. [...] Percuſſus
9:
Percenſeo, Recenſeo - Pilnie wilicząm.
10:
Percieo, Moueo - Poruſząm.
11:
Percitus, Commotus, incitatus: qui ira, ac furore accenſus eſt - Barzo poruſsoni.
12:
Percingo, Circunquaque cingo, vndique cingo - Zewſząd obtacząm.
13:
Percipio, Intelligo, capio, ſenſu apprehendo, ſentio, cognoſco - Rozumiem.
14:
Perceptio - Zgromadzenię, przyeczię.
15:
Perclamo, Vehementer clamo - Barzo wołam.
16:
Percoarcto, Vehementer conſtringo - Zcziskam.
17:
Percognoſco, Perfecte cognoſco -
strona: 776a
Do koncza poznawam.1:
Percolo, Perfecte colo, obſeruo, amo, ſiue veneror - Mamwiekiei pocziwoſczi czczę.
2:
Percultus, Politus, ornatus - Prawie prziozdobioni.
3:
Percolo, Per colum tranſmitto - Przeczepzam.
4:
Percomis, Valde comis - Barzo wdzieczni.
5:
Percommode, Admodum commode - Prawie wczas.
6:
Perconditus, Valde reconditus et abſtruſus - Barzo skrity.
7:
Percontor, Diligenter inquiro - Pilno ſie wiwiaduię.
8:
Percontatio, Interrogatio, inueſtigatio, inquiſitio - wiwiadowanie.
9:
Percontator, Qui percontatur, inueſtigator - wiwiadacz.
10:
Percontumax, valde Contumax - Ocziąpłi.
11:
Percopiosus, Valde copioſus - Doſtatni.
12:
Percoquo, Perfecte coquo - Prawie, viwarzam.
13:
Percrebreſco, Diuulgor - wſzedziem rozgłoſzoni.
14:
Percrepo, Reſono, perſono, perſtrepo - wſzedzie brzmie.
15:
Percrucio, Valde crucio - Barzo trapie.
16:
Percrudus, Immaturus et valde crudus - Barzo ſerowi.
17:
Percudo, Pertundo - Przebyam.
strona: 776b
1:
Percunctor, [...] diligenter interrogo - Pilnie ſie wiwiaduię.
2:
Percunctatio, Inquiſitio - wiwiadiwanię.
3:
Percupio, Valde cupio - Serdecznie zadam.
4:
Percupidus, Valde cupidus - Barzo zadoſcziwi.
5:
Percuriosus, Valde curioſus - Barzo pilni, dbałi.
6:
Percuro, Perfecte ſano, perfecte curo - Prawie wiliecząm.
7:
Percurro, Currendo peruenio, ſiue currendo perſeuero - Przebiegam.
8:
Percursio - Przebiezenie. Velocitas [...] corporis, celeritas
9:
Percutio, [...] ferio - Byę tłukę.
10:
Percuſsor, Qui percutit vel occidit - Ten ktori bye, zabyak.
11:
Percuſsio - Vderzenie, flink. [...] pro ictu
12:
Percuſsus - Vderzoni.
13:
Perdecorus, Valde decorus - Barzo piekni.
14:
Perdensus, Valde denſus - Barzo geſti.
15:
Perdeſpuo - Oplwałem.
16:
Perdifficilis, Valde difficilis - Barzo trudni.
strona: 777a
1:
Perdifficiliter, vel Perdifficulter - Barzo trudno.
2:
Perdignus, Valde dignus - Barzo godni.
3:
Perdiligens, Valde diligens - Barzo pilni.
4:
Perdiligenter - Barzo pilnie.
5:
Perdiſco, Perfecte diſco - Do konczaſie wyucząm.
6:
Perdiu, Admodum diu - Barzo dawno.
7:
Perdiuturnus, Quod diu vel valde durat - Barzo trwałi.
8:
Perdiues, Valde diues - Barzo bogati.
9:
Perdius, Qui per diem vigilat - Czałi dzien trwaiąci.
10:
Perdix - Kuropatwa.
11:
Perdo, Amitto - Traczę.
12:
Perdo [...] perimere - Każe.
13:
Perditio - Zguba, zkaza.
14:
Perditor - Zkazcza.
15:
Perditus, Amiſſus, deploratus, profligatus - Skazoni, ſtraczoni.
16:
Perdite, Corrupte - Skażenię.
17:
Perdoceo, Perfecte doceo -
strona: 777b
Prauie wyucząm.1:
Perdoctus - Prawie wyuczoni.
2:
Perdoleo, Vehementer doleo - Barzo, zaluie, boleię.
3:
Perdomo, Domo, vel omnino et plane domo - Prawie vskrámiám.
4:
Perdomitus, Plane domitus - Vskromioni.
5:
Perdormiſco, Somnum in certum aliquod tempus continuo - Prawie doſipiąm.
6:
Perduco, Ad finem vſque duco - Do koncza prziwodzę.
7:
Perduellis, [...] quem nos vocamus hoſtem - Nieprzyacziel ktorimi odpowiedział.
strona: 778a
1:
Perduro, Vſque ad finem duro - Trwą́m.
2:
Perdureſco, Valde durus fio - Twardzeię.
3:
Peredo, Totum edo, edendo conſumo - Do keſsaziadą.
4:
Peresus - Prawie ziedzioni.
5:
Peregrinus, Aduena qui procul a patria agit, atque extra ſolum patrium vagatur - Obczi czudzoziemiecz.
6:
Peregrinor, Per aliena loca peragrans proficiſcor - Czudze kraie prżechodzę, pielgrżimuię.
7:
Peregrinatio - Wędrowka.
8:
Peregrinator, Qui ſolet peregrinari, fereque ſemper peregrinatur - Wędrownik, pielgrżim.
9:
Peregrinabundus, Qui ſolitus eſt peregrinari - Rąd wędruiąci.
10:
Peregrinitas, Alieni ſoli habitatio - Zobczimi mieſzkanię.
11:
Peregre, Extra patriam - wczudzim kraiu.
12:
Perelegans, Valde elegans - Barzo piękni.
13:
Pereleganter - Pięknie, nadebnie.
14:
Pereloquens, Valde eloquens - Barzo wimowni.
strona: 778b
1:
Perendie, [...] Poſt cras, Die abhinc tertio, quaſi perempta die - Poiuerze.
2:
Perendinus, [...] dies abhinc tertius - Dzien trzeczi.
3:
Perennis, quaſi per annos omnes durans, Perpetuus - wieczni.
4:
Perenno, Per multos annos, aut certe per multum tempus duro - wiecznie trwam.
5:
Perennitas, AEternitas, multorum annorum tempus - wiecznoſcz, vſtawicz.
6:
Perenniseruus, Qui perpetuo ſeruit vni domino - Sługa vſtawnie viednego pana słuząci.
7:
Pereo, Perdor, conſumor, intereo, occido - Gynę.
8:
Perequito, Circumequito, equitando omnia loca tranſeo - wſzedzie obiezdząm.
9:
Pererro, Errando circumeo, huc vel illuc erro - wſzedzię przechodzę.
10:
Pereruditus, Valde eruditus, perdoctus - Barzo vczoni.
11:
Perexcrucio, Cruciatu eneco - Barzo dręczę.
12:
Perexiguus, Valde exiguus, perexilis - Barzomałi.
13:
Perexilis, Perexiguus, valde exilis - Nasbit błahi Podłi.
14:
Perexpeditus, Valde expeditus -
strona: 779a
Barzo gotowi.1:
Perfabrico, Fabricam abſoluo - Prawie wirabiąm.
2:
Perfacetus, Admodum facetus - Barzo zartowni.
3:
Perfacete, Periucunde - Barzo zartownie.
4:
Perfacilis, Valde facilis - Barzo łatwi.
5:
Perfacile, Valde facile - Barzo łatwie.
6:
Perfamiliaris, Valde familiaris - Barzo towarziski
7:
Perfatuus - Nazbit błazen.
8:
Perfero, Vſque ad finem fero - Naſwoie mieſcze odnoſzę.
9:
Perferuidus, Vehementer feruidus - Barzo gorąci.
10:
Perficio, Abſoluo, compleo, perficio, quod incoeptum eſt ad finem et exitum perduco - Konczę.
11:
Perfectus, Ad exitum perductus, abſolutus, elaboratus - Dokon czoni.
12:
Perfecte, Abſolute - Doskonalie.
13:
Perfectio - Dokonanię, dokonczenie.
14:
Perfector - Dokonczicziel.
15:
Perfido, Valde fido - Barzo ſobie vfaiąci.
16:
Perfidelis, Valde fidelis - Barzo wierni.
17:
Perfidus, Qui fidem violat, ſiue prodit - wiari nie trzimaiąci.
strona: 779b
1:
Perfidia - wiari złamanię.
2:
Perfidiosus, Plenus perfidiae - Pełni zdradi.
3:
Perfidiose - Zdraadliwie.
4:
Perfixus, Transfixus - Przepchnioni.
5:
Perflo, Flando, peragro - Przedimam.
6:
Perflatus, Ipſa perflatio - Przedęczię.
7:
Perflabilis, Quod perflari poteſt - łatwi do przedęczią.
8:
Perfluo, Liquorem tranſmitto - Przecziekám.
9:
Perfodio, Perrumpo, transfigo - Przepycham, przekopiwam.
10:
Performidatus, Multum formidatus - Przeſtraſzoni.
11:
Performo, Formam abſoluo - Forme konczę.
12:
Perforo - Przewiertuię.
13:
Perforatus - Przepchnioni.
14:
Perfortiter, Valde fortiter - Barzo męznie.
15:
Perfremo, Vehementer fremo - Barzo riczę rzan.
16:
Perfrico, Valde frico - Przeczieram.
strona: 780a
1:
Perfrigeo, Valde frigeo - Barzo ziebnę.
2:
Perfrigero, Refrigero - Odżiebiąm.
3:
Perfrigeſco, Valde frigidus fio - Barzo prżeziebiąm.
4:
Perfrigidus, Valde frigidus - Barzo zimni.
5:
Perfringo, Perrumpo, violo - Prżełamuię.
6:
Perfractus, Perruptus - Prżełomioni.
7:
Perfracte, Obſtinate, pertinaciter - Vpornie.
8:
Perfruor, Diu, multum et conſtanter fruor - Dobrze wiziwąm.
9:
Perfugio, Deſciſco, ad aliquem confugio - Dlia obromi vczieką́m.
10:
Perfugium, Aſylum, [...] refugium, locus tutiſſimus quo rebus aduerſis iactati nos recipere contendimus - Obrona, doktoreiſie vczieką́mi.
11:
Perfuga, Qui ad hoſtes perfugit, ſiue defecit - Zbieg.
12:
Perfulcio, Bene fulcio, et roboro - Dobrże podpierąm.
13:
Perfundo, Humore affuſo madefacio, aſpergo - Poliewam namakrżąm.
14:
Perfungor, Munus ſuum ad finem perducere, et ad exitum perferre - Vrząd ſwoi pełnię konczę.
15:
Perfunctio -
strona: 780b
Odprawienię zpilnoſczią.1:
Perfunctorius, Defunctorius, hoc eſt languidus, remiſſus, leuiter et oſcitanter, non toto conatu factus - Przez ręcze vczinioni, leniwo.
2:
Perfunctorie, Tranſitorie, et inaniter, oſcitanter, nec toto conatu - Zwierch, ledaiako przebiezani.
3:
Perfuro, Vehementer inſanio - Barzo ſzaleię.
4:
Pergaudeo, Vehementer gaudeo - Barzo ſie raduię.
5:
Pergigno, Gigno - Rodzę.
6:
Pergo, quaſi perago, vado, vel iter facio - Idę.
7:
Pergracilis, Valde gracilis - Szczupliuch.
8:
Pergraecor, Epulis, et potionibus inſeruio -
strona: 781a
Bieſiaduię kołacyę ſtroię.1:
Pergrandis - Barzo wielki.
2:
Pergraphicus, [...] lepidus, ad vnguem factus, abſolutus et quaſi pictoris manu expolitus - Myſterni, wiprawni.
3:
Pergratus, Admodum gratus - Barzo wdziecżni.
4:
Pergrauis, Valde grauis - Barzo czięſzki.
5:
Pergrauiter, Admodum grauiter - Barzo czięſzko.
6:
Pergula, Locus apertus a multis lateribus aërem excipiens - Salia item podſionek gąnek. ¶ Pergula [...] locus accommodatus exponendis venalibus rebus - Buda do prżedawanią, krammarnia. ¶ Pergula In vineis vero topiarium opus - Gąnek miedziwinnem.
7:
Perhibeo, [...] dico, et affirmo - Prawdziwie mowię.
8:
Perhonorificus, Valde honorificus - Barzo pocżiwi.
9:
Perhonorifice - Barzo pocziwie.
10:
Perhorreo, ſiue Perhorreſco, Horrore permoueor, extimeſco - Srodze ſie lękam.
11:
Perhorridus, Valde horridus - Mierzieti, merski.
12:
Perhoſpitalis, Valde hoſpitalis - Barzo liudski, rad wdom
strona: 781b
Przymuięci.1:
Perhumanus, Admodum humanus - Barzo liudski.
2:
Perhyemo, Totam hyemem tranſigo - Przez zimęmieſzikam. przezomuię.
3:
Periboetos - Zączni, sławni, ſliachetni. Graecis celebrem, famigeratumque ſignificat
4:
Peribolus, [...] ambitus, lorica murorum - Ganek. [...] pro ſepto et corona domus
5:
Pericarpium, [...] inuolucrum ſeminis, quod illud ambitur - Okriczie wſzeliakiego owoczu.
6:
Pericope, Amputatio, circunciſio - Przeczię czię, przegrodek wmowie.
7:
Periculum, Diſcrimen, tempus aduerſum - Niebieſpieczenſtwo.
8:
Periculosus, Quod eſt cum periculo coniunctum - Niebes pieczni.
strona: 782a
1:
Periculoſe - Niebes pieczinie.
2:
Periclitor, Periculum ſubeo, in diſcrimen me coniicio - Niebeſpiecznoſcz podſtępicz, bicz wniebieſpieczenſtwie.
3:
Periclitatio, Experimentum, tentatio - Doſwiaczenię zniebeſpie czenſtwem.
4:
Peridoneus, Valde idoneus - Dobrze ſie godząci.
5:
Periergia - Zbytnią pilnoſcz. Curioſitas, ſedulitas, nimia anxietas
6:
Perilluſtris, Admodum illuſtris - Barzo sławni, oſwieczoni.
7:
Perimbecillus, Valde imbecillus - Barzo słaby.
8:
Perimo, Deleo, interficio, tollo - Zabyąm, wigładząm.
9:
Peremptus, Interfectus - Zabyti.
10:
Peremptorius, quod perimendi vim habet - Smiercz, vpadek przinoſząci.
11:
Perincertus, Valde incertus - Niepewni.
12:
Perincommodus, Valde incommodus - Nieſpoſsobni niewczeſni.
13:
Perincommode, Valde incommode - Niewczeſnię.
14:
Perinconsequens, Valde inconueniens, valde abſurdum - Nie rymowni.
strona: 782b
1:
Perinde, Eodem modo, ſimiliter, aeque - Rownie, takzetez.
2:
Perindulgens, Valde indulgens - Wielie dozwaląiaci, pobłazaiąci.
3:
Perinfamis - Barzo złei sławi. Valde infamis.
4:
Perinfirmus, Valde infirmus - Barzo chori.
5:
Peringeniosus, valde ingenioſus - Barzo dowczipni.
6:
Periniquus, Valde iniquus - Barzo mesłuſzni.
7:
Perinsignis, Valde inſignis - Barzo zaczni, sławni.
8:
Perinteger, Omnino inuiolatus, plane integer - Prawie cznotliwi, niepomazani.
9:
Periocha - Krotki opis, ſumma. [...] argumentum, hoc eſt breuis totius rei alicuius explicatio
strona: 783a
1:
Peripetaſmata, Aulaea ſiue tapetia quae ad parietes extenduntur ornatus gratia - Obyczie, kobierżecz. [...] Attalica
2:
Peripheria, Circunferentia, circunductio - Okrąg.
3:
Peripneumonia - Dichawica dlia zapalenią płucz. [...] inflammatio pulmonis cum febri acuta, et difficultate ſpirandi.
4:
Peripneumaticus, [...] qui hunc morbum patiuntur, peripneumonici - Dychawiczni, pluczamaiąci zaiąt, rzone.
5:
Periſſon - Pſinki, pſyewiſnie. [...] dorycnium
6:
Periſtereos, vel Periſtereon - Zeleznik, werbętą́.
7:
Periſterotrophium, Columbarium, locus in quo columbae aluntur - Gołebieniecz.
strona: 783b
1:
Periſtereon - Gołebieniecz. [...] periſterotrophium, hoc eſt locus vbi columbae educantur
2:
Periſtroma, Peripetaſma, aulaeum, quaſi circumſtratum - Obyczię, ząsłona.
3:
Periſtylium - Gąnek iaki widaſz wklaſztorzęch. Locus [...] columnis clauſus, circunquaque porticum habens
4:
Peritus, [...] Experiens, doctus - Swiadomi, nauczoni, biwałi.
5:
Perite, Scite, docte - Swiado
6:
Peritia, Scientia - Vmieiętnoſcz, wiadomoſcz.
7:
Periucundus, Valde iucundus - Barzo wdzieczni, miełi.
8:
Periucunde, Valde iucunde - Barzo wdziecznie, rozkoſznie.
9:
Periurus, Qui iuſiurandum violat, vel qui iurando ius peruertit - Krzi-woprziſziezcza.
10:
Periurium, [...] iuſiurandum violatum, aut iuramentum falſum - Krziwoprziſięſtwo.
11:
Periuriosus, Qui peierat - Krziwoprzi ſieznik.
12:
Periuro, PieroPeiero - Prziwoprzi ſiegąm.
13:
Periuratio - Krzi wo prziſięſtwo.
14:
Perizoma - Gaczię, ſpodnicze.
strona: 784a
[...] omne quo circuncingimur, pudendorum velamen, [...] Surſibulum, [...] Subligaculum.1:
Perlabor, Lapſu ingredior, incedo, vehor, penetro - Prżepadam, prżeiezdżąm.
2:
Perlaetus, Vehementer laetus - Barzo weſsołi.
3:
Perlatus, Valde latus - Barzo ſzeroki.
4:
Perlecebra, Illecebra - Pobudka do roskoſzi. prziłudzenie.
5:
Perlego, A principio ad finem vſque lego - Od pozątku do koncza prziczitiwąm.
6:
Perlepidus, In primis lepidus - Barzo wdzieczni, miełi.
7:
Perleuis, Valde leuis - Barzo lehkiłmały, błahi.
8:
Perleuiter, Valde leuiter - Barzo lehko, łatwie.
9:
Perlibenter, Admodum libenter - Bapzo rąd.
10:
Perliberalis, Admodum liberalis - Barzo hoini ſzczodri.
11:
Perliberaliter - Szczedrze.
12:
Perlibro, Diligenter, perfecte atque exacte menſuro, et ad libram aequo, ſiue aequale facio - Pilno odważąm odmierżam.
13:
Perlicio, Allicere, inducere - Prziwabiąm, łudzę.
14:
Perlecto - Vſtawnię wąbuę.
15:
Perligo, Conſtringo - Zwięzuię.
16:
Perlinio, Totum oblinire, perungere - Obmazicię.
17:
Perlitus - Dobrże pomazani.
18:
Perlito, Perfecte lito, ſacrificium abſoluo - Boga vſmierząm prżez ofiare, y otrzimuię czom żądął.
strona: 784b
1:
Perlongus, Admodum longus - Barzo długi.
2:
Perlonge - Barzo dąlieko.
3:
Perlonginquus, Valde longinquus - Barzo dalieki.
4:
Perluceo, Tranſlucere, et lucem tranſmittere, [...] pellucere - Przebyą ſwiatłoſczią.
5:
Perlucidus, et Pellucidus - Iaſni, iaſnoſcz na drugą, ſtronę przebyaiąci.
6:
Peluctuosus, Valde luctuoſus - Barzo ſmerni załoſni.
7:
Perludo, Ludo - Zartuię, grąm.
8:
Perluo, Multum lauo - Dobrze omiwąm.
9:
Perlutus - Dobrze omiti.
10:
Perluſtro, Diligenter luſtro, peragrando perſpicio, omnia luſtro - wſziſt, pilnie przegliadąm.
11:
Permacer, Valde macer - Chud.
12:
Permadeo, Totus madeo, vnde permadeſco, totus madidus fio - Przemokąm.
13:
Permagnus, Ingens, valde magnus - Barzo wielki.
14:
Permaneo, Vſque ad finem maneo, perſiſto, perſeuero - Do koncza trwąm.
15:
Permansio -
strona: 785a
Przetrwanię.1:
Permano, Manando penetro, aliquo peruenio - Przepłiwąm, przecziskam ſie.
2:
Permanans - Ten ktori prżepłinął, przebęł.
3:
Permananter - Przecziſnięnie.
4:
Permaneſco - Do wiadomoſczi przichodzę. [...] reſciſcere.
5:
Permatureſco, Prorſus maturus fio - Prawiem dozrął.
6:
Permediocris, Admodum mediocris - Barzo mierni.
7:
Permeo, Tranſeo, penetro, permano, peragro - Przeckiskám ſie, przechodzę.
8:
Permetior, Metior - Przemierząm.
9:
Permensus - Przemierzoni.
10:
Permetuo, Valde metuo - Barzo ſie boię.
11:
Perminutus, Valde exiguus - Barzo małi.
12:
Permirus, Magnopere admirandus - Barzo dziwni.
13:
Permiſceo, Miſcendo confundo - Przemieſziwąm.
14:
Permiſtus - Przemieſzani.
15:
Permiſte, Confuse - Pomieſzanie.
16:
Permiſtio, Confuſio -
strona: 785b
Zmięſzanię.1:
Permitis - Barzo mięki, słotki. Valde mite, et perfecte maturum ſignificat.
2:
Permitto, Sino, concedo, tolero - Dozwaliąm.
3:
Permiſsus - Dozwokoni.
4:
Permiſsus - Dozwolenię. Permiſſa
5:
Permodeſtus, Admodum modeſtus - Barzo czichi, obyczaini.
6:
Permodicus - Barzo małi.
7:
Permoleſtus, Vehementer moleſtus - Barzo przikri.
8:
Permoleſte, Admodum moleſte, admodum aegre - Barzo przikrze, trudno.
9:
Permoueo, Vehementer moueo, commoueo - Poruſząm.
10:
Permotus, Quaſi de mente motus, inſanus, de mentis ſtatu deiectus - Bezrozumni.
11:
Permotio - Poruſzenie.
12:
Permulceo, Lenio, mollio, mitigo, leniter attrecto - Oglaskiwąm, vdobruchąm.
13:
Permultus, Valde multus - Barzo wielię.
14:
Permulto - Barzo wielie.
strona: 786a
1:
Permundus, Valde mundus - Barzo cziſti, chędogi.
2:
Permunio, Valde munio, munimentum abſoluo - Dobrze ogrądam, vmączniąm.
3:
Permunitus, Valde munitus - Dobrze opatrzoni omurowani.
4:
Permuto, Muto, commuto - Odmieniąm.
5:
Permutatio, Commutatio, varietas - Odmiana.
6:
Perna - Szołdra.
7:
Pernauigo, [...] per totum aliquem tractum nauigo - Przepłiwiwąm.
8:
Perneceſsarius, Admodum neceſſarius - Barzo potrzebni.
9:
Pernego, Vehementer, vel omnino nego - Nie przizwaliąm, zprecząm ſie.
10:
Pernicies, Mors, exitium - Szkoda ſmiertelną, wada, vpądek.
11:
Pernicialis, Quod perniciem affert, exitialis, pernicioſus - Szkodliwi, ſmiertelni.
12:
Perniciabilis, Ad necem omnia et interitum trahens - Szkodliwi.
13:
Perniciosus, Pernicialis, exitialis - Szkodę y vpądek przinoſząci.
14:
Perniciose, Damnoſe, exitialiter - Szkodliwie.
15:
Pernicitas, Velocitas - Prętkoſcz, wartkoſcz. obrota.
strona: 786b
1:
Perniger, Valde niger - Prawie czarni.
2:
Pernimium, Nimio, plus ſatis - Barzo więlie.
3:
Pernio, Morbus pedum ex nimio frigore proueniens, et calcaneum infeſtans praecipue - Odzia bienie nog à ziłaſzcze pięti.
4:
Pernix, Laborioſus, qui multum nititur, et diu in re aliqua perſeuerat - Trwałi wprączei. ¶ Pernix [...] pro celeri - Praczowiti. item prętki.
5:
Perniciter, Celeriter - Prętko.
6:
Pernobilis, Admodum nobilis - Barzo ſliachetni.
7:
Pernoſco, Perfecte noſco - Dobrzeznąm.
8:
Pernox, Per totam noctem perdurans - Przeznocz trwaiąci, przeznoczny.
9:
Pernocto, Noctem totam aliquo in loco tranſigo - Przenocziwąm, noczuię.
10:
Pernumero, Numero, recenſeo, enumero - Przelicząm.
11:
Pero, Genus calceamenti ruſtici ex corio crudo - Kurp.
12:
Peronatus, Peronibus calceatus - Wkurpie vbrani.
13:
Perobſcurus, Valde obſcurus - Barzo cziemni.
14:
Perodiosus, Valde odioſus - Barzo przikri.
strona: 787a
1:
Peroleo, Valde oleo - Tęgo czuchnę, pąchnę.
2:
Peropportunus, [...] Valde opportunus - Barzo wczeſni.
3:
Peropportune, Valde opportune - Wprawi czas.
4:
Peropus eſt, Valde opus eſt - Barzo potrzeba.
5:
Peroriga, Qui equos admittit - Ten ktori kliaczę z koniem ſpuſzią.
6:
Perorno, Valde orno - Barzo zdobię.
7:
Perornatus - Barzo ozdobni.
8:
Peroro, Orationem finio, orationem ad exitum duco, abſoluo, finem dicendi facio - Rzeczimowi dokon cząm.
9:
Peroratio, [...] finis et concluſio orationis - Dokonczenię mowi.
10:
Perosus, Exoſus, odio proſequens - Wnienąwi ſczi będaci.
11:
Perpaco, Tranquillum et pacatum reddo - Vſmierząm, vſpokoiąm.
12:
Perparce, Admodum parce - Skąpie.
13:
Perparum, Valde parum - Barzo małi.
strona: 787b
1:
Perparuus, Admodum paruus - Maliuczki.
2:
Perparuulus - Maliuſienki.
3:
Perpauefacio, Pauorem incutio, et valde pauefacio - Przeſtraſząm.
4:
Perpaulum - Barzo mało.
5:
Perpaululum - Troſzeczkę.
6:
Perpauper, Valde pauper - Barzo vbogi.
7:
Perpello, Induco, impello, cogo - Przipedząm, przimuſząm.
8:
Perpendiculum, Inſtrumentum fabrorum, quo plumbo a filo et gnomone pendente, rectitudo, ſeu obliquitas operis perpenditur, id eſt examinatur - Ołow na ſznurze zawieſzoni, wedlie ktorego muliarze buduią, lini ał muliarski.
9:
Perpendo, Probe examino, diligenter conſidero, quaſi valde pendo - Pilno vwazam.
10:
Perpenſus - Pilnie vwazoni.
11:
Perpense, Examinate, ponderate - Zpilnim, vwazenim.
12:
Perperam, Praepoſtere, praue, peruerse, corrupte, vitiose - Prozno, zlie, daremnie, fałſzivie.
13:
Perperus, Indoctus, ſtultus, rudis, inſulſus, [...] procax, temerarius, praeceps, aut etiam leuis et inconſtans - Głupi, nieruzumni wicher.
14:
Perperitudo, Prauitas, ſtultitia - Głupſtwo, złoſcz.
15:
Perpes, Perpetuus - Wieczni.
16:
Perpetim, Perpetuo -
strona: 788a
Wiecznie.1:
Perpetior, Patior ſiue fero - Czerpuięm, trwąm.
2:
Perpeſſus - Ten ktori wiczierpialł.
3:
Perpeſsio, Actus ipſe perpetiendi - Witrwanię, wiczierpienię.
4:
Perpetro, Perficio, et plerunque in malam partem - Dopuſzczam ſie, nieczo zlego.
5:
Perpetuus, Continuus, et minime interruptus - Vſtawni, wieczni.
6:
Perpetuum, Aſſidue, ſemper - Vſtawnie, bez przeſtanku.
7:
Perpetuo, perenno. continuo, ſine intermiſſione - Nie przeſtaiącz.
8:
Perpetualis, Vniuerſalis - Vſtawni, trwałi.
9:
Perpetuitas - Wiecznoſcz, vſtawnoſz.
10:
Perplaceo, Valde placeo - Barzo ſie podobąm.
11:
Perplexus, Inuolutus, implicitus - Pomieſzani, pomotani.
12:
Perplexe, Obſcure, implicite - Pomieſzanie, wikrętnie.
strona: 788b
1:
Perpluo, Tranſmittere pluuiam - Przekapiwam.
2:
Perplus - Barzo wielię.
3:
Perplurimum - Barzo wielie.
4:
Perpolio, Valde polio, abſoluo, ac ſupremam manum addo - Pilnie chedoze, niprawuie, konczę, poleruię.
5:
Perpolitio, Abſoluta exornatio - Wipolerowanie.
6:
Perpopulor, Totum populor et vaſto - Do keſſa puſtoſzę.
7:
Perpoto, Totum tempus in potationibus conſumo - Wpicziu czas trawie.
8:
Perpotatio - Vſtawne piczię, ozraltwo.
9:
Perpruriſco, Admodum prurio - Barzo ſwierzebieię.
10:
Perpulcher, Valde pulcher - Barzo czudni.
11:
Perpurgo, Totum, ac plane purgo - Pilno chędozę.
12:
Perpusillus, Admodum puſillus - Barzo małi.
13:
Perputo, Perfecte puto, declaro, vel potius profero - Przecziſzcząm.
14:
Perquam, [...] maxime - Iowſzem.
15:
Perquiro, Diligenter quaero, vbique et per omnia loca quaero - Pilno przepatruię, przegliádám.
strona: 789a
1:
Perquisitus, Exquiſitus - Przepatrzoni.
2:
Perquisite, Exquiſite, diligenter - Zpilnim przepatrzenim.
3:
Perquisitor, Exquiſitor - Przegliedacz.
4:
Perrarus, Valde rarum - Barzo rzatki.
5:
Perraro, Valde raro - Barzo rzątko.
6:
Perrepo, Rependo tranſeo, vel rependo aliquo peruenio - Wſzędzie prżechodzę, prżeſmikuię ſie.
7:
Perrepto, Tarde, et cum labore perambulo - Zprącząm prżechodzę.
8:
Perridiculus, Valde ridiculus - Barzo ſmieſzni.
9:
Perridicule - Barzo ſmieſznie.
10:
Perrodo, Rodendo penetro - Przekęſzuię.
11:
Perrogo, Ad exitum rogo - Porzątkiem ſie pytem.
12:
Perrumpo, Per medium rumpo, vado, inuado - Prżełamuię, ſrotkiem ſie przebyąm.
13:
Perſaepe, Valde ſaepe - Częſto.
14:
Perſalsus, Valde ſalſus - Barzo słoni, wdzieczni.
15:
Persalſe - Wdzieczme, oſtrze, dwornie.
16:
Persaluto, Frequenter ſaluto, vel ad vnum omnes ſaluto - Rzadem pozdrawiąm.
strona: 789b
1:
Persancte, Valde religioſe - Nie obładnie, naboznie.
2:
Persano, Omnino ſano - Vliecząm.
3:
Persapiens, Valde ſapiens - Barzo mądri.
4:
Persapienter, Admodum ſapienter - Barzo mądrze.
5:
Perſcienter, Admodum ſcienter et induſtrie - Barzo nauczenie.
6:
Perſcindo, Per medium ſcindo - Przeczinam, przerzinam.
7:
Perſcribo, Perfecte, abſolute, et ad finem vſque ſcribo - Opiſſuię.
8:
Perſcriptio, Actus ipſe perſcribendi - Opis.
9:
Perſcriptor, Qui perſcriptiones facit, tabellio ſeu cautor - Piſſąrz.
10:
Perſcrutor, Diligenter inquiro - pilnie ſzukam, wartuie.
11:
Perſeco, Medium ſeco, diſſeco, et per medium aperio - Przerębuię.
12:
Persedeo - Vſtawnie ſiedzę.
13:
Persegnis, Valde ſegne - Leniwi, gnuſni.
14:
Persenex, Valde ſenex, decrepitus - Starzuſienki.
strona: 790a
1:
Perſentio, Sentio admodum, bene ſentio - Dobrzeczuię.
2:
Persentiſco, Percipio, ſentio, intelligo - Zaczuwam.
3:
Perſequor, Ad extremum vſque ſequor - Naſliaduię, ſczigąm.
4:
Persecutio - Przenaſca dowanię.
5:
Perſero, Diſſemino, ſiue diuulgo - Rozſiewąm, roznaſzam.
6:
Perseuero, Perſiſto, permaneo - Trwam.
7:
Perseuerans - Trwałi.
8:
Perseueranter, Conſtanter - Trwalie.
9:
Perseuerantia, Conſtantia - Trwałoſcz, ſtałoſcz.
10:
Perseuerus - Barzo ſrogi.
strona: 790b
1:
Persica - Brzoskwiowe drzewo.
2:
Persideo, [...] permaneo - Trwąm.
3:
Persido, Deorſum feror, deſcendo, penetro - Przenikam.
4:
Persigno, Obſigno, vel ſignum imprimo - Pieczecz przikładam, znaczę.
5:
Persimilis, Admodum ſimilis - Barzo podobni.
6:
Persiſto, Duro, perſeuero - Trwąm.
7:
Persolata - Wielki łopian.
8:
Persolido, Solido - Hartuię, vmarzłoczenię.
9:
Perſoluo, Perfecte, et totum ſoluo, et aere alieno me libero, beneficium plane compenſo - Płacze, odpłaczam.
10:
Perſolus, Solus et merus - Szcigulni, iedinki.
11:
Persona, Perſonam definiunt philoſophi eſſe naturae rationalis indiuiduam ſubſtantiam - Oſſoba, kſztałt, perſona. ¶ Perſona [...] facies conficta - Maſzkara, liarua.
strona: 791a
1:
Personatus, Qui perſonis, hoc eſt laruis indutus eſt - Maſzkarnik, wlcarwę vbrani.
2:
Personalis, Quod ad perſonam pertinet - Do perſoni przinaleząci.
3:
Personata - Lopian.
4:
Persono, Valde ſono, perfecte ſono, perſtrepo - Barzo brżmie.
5:
Persorbeo, Totum ſorbeo - Wiſorbiwam.
6:
Perſpeculor, Diligenter ſpeculor, et omnia intueor - Przeglieduię.
7:
Perſpergo, Aſpergo - Pokrapiąm.
8:
Perſpicio, Ad plenum video, cognoſcove - Poznąwam, przegliadam.
9:
Perſpectus, Cognitus, exploratus - Poznani, doſwiaczoni.
10:
Perſpecte, Diligenter, docte - Pilnie, dbalie.
11:
Perſpecto - Wſzędzie przepatruię.
12:
Perſpicientia - Poznanie, wiadomoſcz.
strona: 791b
1:
Perſpicuus, Pellucidus, tranſlucidus - Przezroczisti, iaſni.
2:
Perſpicuitas, Splendor ac facilitas, euidentia - Iaſnoſcz.
3:
Perſpicue, Euidenter - Iaſnie.
4:
Perſpicax, Conſideratus, acutus - Subtilni, byſtri.
5:
Perſpicacitas, Acumen ingenium - Byſtroſcz oſtroſcz rozumu.
6:
Perſterno, Totum ſterno - Okriwąm.
7:
Perſtimulo, Stimulo, extimulo, valde ſtimulo - Bodę, przebodam.
8:
Perſtino, [...] emo - Kupuię.
9:
Perſto, Permaneo, perſeuero, continuo - Trwam.
10:
Perſtrepo, Valde ſtrepo - Gomon zgiełk czinię.
11:
Perſtringo, Valde ſtringo, claudo - Zacziagam, zawięzuię.
12:
Perſtudiosus, Valde ſtudioſus, valde diligens - Barzo pilni.
13:
Perſuadeo, [...] ſuadendo induco - Namawiąm.
strona: 792a
1:
Perſuasus, Creditus - Namowioni.
2:
Perſuasio, Opinio firma, quum plane nobis fides facta eſt, rem ita eſſe - Namowienie.
3:
Perſuasorius, Quod perſuadet, quodque ad perſuadendum pertinet - Namowni.
4:
Perſuasor, Qui perſuadet - Namowcza.
5:
Perſuaſtrix - Namowaiąca.
6:
Perſuasibilis, Quod poteſt perſuaderi - łatwi do namowienią.
7:
Persubtilis, Valde ſubtilis - Subtilni.
8:
Persulto, Paſſim et crebro ſalto - Poskakuię,
9:
Pertaedeo, Taedio vehementer afficior - Teskneię.
10:
Pertaesus - Teskliwi.
11:
Pertego, Diligenter, et omni ex parte tego - Nakriwam.
12:
Pertendo, Ad finem tendo, valde tendo, extendo - Rozcziagam.
13:
Pertento, [...] ſententiam alicuius callide expiſcor, [...] hominem deguſto -
strona: 792b
Kuſze probuię.1:
Pertenuis, Valde tenue - Czieniachni.
2:
Perterebro, Terebra perforo - Przewiertuię.
3:
Pertergo, Diligenter tergo - Przeczierąm.
4:
Pertero, Terendo comminuo - Zczieram.
5:
Perterreo, Valde terreo - Przeſtraſzam.
6:
Perterritus, Valde territus - Przeſtraſzoni.
7:
Perterrefacio, Perterreo - Barzo ſtraſzę.
8:
Perterricrepus, Quod terrorem crepat, et incutit - Strach cziniąci.
9:
Pertexo, Texendo abſoluo - Dotkiwam.
10:
Pertica, Baculus oblongus - Zertka długą.
11:
Perticalis - Zerdziſti.
12:
Pertimeſco, Extimeſco, valde timeo - Barzo ſie boię.
13:
Pertineo, Pertingo, peruenio - Doſiegąm.
strona: 793a
1:
Pertinax, Obſtinatus - Ocziàpłi, krambrni. Vporni.
2:
Pertinacia, Obſtinatio, peruicacia - Vpor.
3:
Pertinaciter, Obſtinate - Ocziaplie. vpornie.
4:
Pertingo, Extendor, peruenio - Doſiegam, dotiką̀mſie.
5:
Pertolero, Vſaque ad finem tolero, perfero - Znáſzam. wiczierpiąm.
6:
Pertorqueo, Torqueo - Kręcze.
7:
Pertracto, Manibus frequentius tracto, et tango - Wrękach mampiaſtuię, obracząm.
8:
Pertractatio, Frequens reuolutio - Vſtawne piaſtowąnię, obraczanię noſzenie.
9:
Pertraho, Ad deſtinatum finem traho - Prżicziągąm.
10:
Pertranseo, Tranſeo, vel plane tranſeo - Przechodzę.
11:
Pertranslucidus, Quod valde tranſlucet - Przezrcziſti.
12:
Pertribuo, Tribuo, vel do - Daie.
strona: 793b
1:
Pertriſtis, Valde triſtis - Barzo ſmętni.
2:
Pertumultuose, Maximo cum tumultu - Zwielkim żamiéſzanim.
3:
Pertundo - Przebyam, przetrączam.
4:
Pertusus, perforatus - Przebyti, przewiercziani.
5:
Perturbo, Valde turbo, confundo, commoueo - Mieſzam, kalno czinię.
6:
Perturbatus, Perculſus, confuſus - Zamieſzani, zaſmęczoni.
7:
Perturbate, Confuſe, inordinate - Zamieſzanię, bez rzedu.
8:
Perturbator, Qui perturbat - Wartogłow.
9:
Perturbatrix, Quae perturbat - Ta ktora mieſzą rozterk cziny.
10:
Perturbatio, Tumultuatio, confuſio, commotio - Zamięſzanie, rozruch.
11:
Perturpis, Valde turpis - Barzo ſzpetni.
12:
Peruado, Perrumpo, vi aditum et viam facio - Przechodzę.
13:
Peruago, et Peruagor, Per aliquem locum vagor, peragro - Przechodzę, przebiegam.
14:
Peruagatus - Przebiezoni.
strona: 794a
1:
Peruagus, Valde vagus, qui multum vagatur, inconſtans - Tułacz.
2:
Perualidus, Admodum validus - Bąrzo noczni.
3:
Peruarius, Valde varius - Odmienni.
4:
Peruaſto, Prorſus vaſto - Puſtoſzę.
5:
Perueho, Vſque in conſtitutum locum porto - Prżewoże.
6:
Peruello, Vellico, moerore, triſtitia, angore animi affligo et torqueo - Wiwraczam ſkubę.
7:
Peruenio, Ad finem venio - Przichodzę.
8:
Peruenor, Diligenter venor, ſtudiose inueſtigo et inquiro - Lowem ſiebawię.
9:
Peruerto - Wiwracząm.
10:
Peruersus, Prauus, praepoſterus - Złoſliwi, wiwrotni.
11:
Peruerse, Nequiter - Wiwrotinie, Złoſliwię.
12:
Peruersitas, Prauitas, nequitia - Wiwrotnoſcz, Złoſcz.
13:
Perueſtigo, Diligenter veſtigo, quaero, et quaerendo inuenio - Sliaduię. Winaiduię.
14:
Peruetus, Valde vetus - Barzo ſtari.
15:
Peruicax, Durus, contentioſus, nulli cedens, perſeuerans cum quadam vi - Vporni Nieprzebeiti.
strona: 794b
1:
Peruicacia, Durities, obſtinatio - Vpor, zaſadzenie.
2:
Peruideo, Diligenter et perfecte video - Przegliádám.
3:
Peruigeo, Vigeo, valde vigeo - Roſnę, mnozę ſie.
4:
Peruigil, Admodum vigil, alacer, ſemper vigilans - Czuini, oſtrozni.
5:
Peruigilo, Semper vigilo, vel totam noctem vigilo - Vſtawnie czuię, ſttrzege.
6:
Peruigilatio - Straz vſtawną.
7:
Peruigilium, Diuturnae vigiliae - Strzezenie bez przeſtanią.
8:
Peruilis, Admodum vilis - Barzo tani: nikczemni.
9:
Peruinco, Contendo, perficio - Zwiczezam, Odzierząm.
10:
Peruiridis, Valde viridis - Barzo zielioni.
11:
Peruiuo, Vſque ad certum aliquem finem vitam produco - Przezywiąm.
12:
Peruius, Per quod iri poteſt, penetrabilis - Przechodni.
13:
Perungo, Oblino, circunquaque vngo, perlino - Obmazuię.
14:
Perunctio - Pomazanię.
15:
Peruolgo, Peruagari - Przebiegam, rozſławiąm.
16:
Peruolo, Valde cupio - Barzo chezę.
17:
Peruolo, Vſque ad certum aliquem deſtinatumque locum volo, celeriter et velociter perferor - Przeliatuię.
18:
Peruoluo, Verſo, magna vi voluo - wiwracząm, obraczam.
strona: 795a
1:
Peruoluto - Prżewracząm, Vſtawwie wartuię.
2:
Perurbanus, Valde vrbanus - Barzo obiczaini.
3:
Peruro, Comburo, et vrendo conſumo - Prżepaliam.
4:
Peruſtus, Combuſtus - Zpalioni.
5:
Perutilis, Valde vtilis - Barzo vziteczni.
6:
Peruulgo, Diuulgo, in vulgus fero, diſſipo, iacto - Obiawiąm. Obiaſniam.
7:
Peſsulus, [...] inſtrumentum quo oſtium clauditur, ſubditaque mox claue referatur - Ząpora rigiel.
8:
Peſsulatae fores, [...] peſſulis clauſae, munitaeque - Zaparte drzwi.
9:
Peſſum, Retrorſum, deorſum, ad imam partem, ad pedes, vel ſub pedibus - Podnogami nadoł.
10:
Peſsundo, Conculco, pedibus calco - Nogamidepczę. Niſzczę.
11:
Peſtis, Morbus [...] contagioſus, ob aëris plerunque infectione initium capiens - Powiet, rzemorowę.
strona: 795b
1:
Peſtilentia, Peſtis - Mor.
2:
Peſtilens, Quod peſtem affert - Morowi.
3:
Peſtifer, [...] quod peſtem adfert - Smiertelni, powietrze przinoſząci.
4:
Peſtifere - Szkodliwię.
5:
Petaſo - Szołdra.
6:
Petasunculus - Szołderka.
7:
Petasus, Galerus, pilei latioris genus - Czapka ſzeroką.
8:
Petigo, Morbi genus, qui et impetigo dicitur - Kroſti iedna zdrugiei ſie mnozaczę.
9:
Petilus, Tenuis, exilis - Suchi.
10:
Petiolus - Nozka.
strona: 796a
1:
Peto, Oro ſiue obſecro - Proſze. ¶ Peto [...] percutio - Byę.
2:
Petitio, Poſtulatio et actus ipſe petendi - Prozba.
3:
Petitor, Qui petit, et litem intendit - Grawē pocziagaiąci.
4:
Petoritum, Genus vehiculi quo Belgae praecipue vtebantur - Koliaſſa.
5:
Petra - Skała. [...] rupes.
6:
Petrosus, Quod petris abundat - Skaliſti.
strona: 796b
1:
Petulans, Improbus, procax, contumelioſus, impudens - Zuchfałi.
2:
Petulantia, [...] laſciuia, ſiue effraenatio immodica ad quodlibet vitium - Zuchwałoſcz.
3:
Petulanter, Improbe, procaciter, laſciue - Zuchwalie.
4:
Petuleus, Laſciuus - Zuchfałi, buiaiąci.
5:
Pezitae - Bedki. Fungi
strona: 797a
1:
PHAGO - Zartok. Incredibilis edacitatis homo
2:
Phalacrocorax, Aquaticus coruus - wodni kruk.
3:
Palacron - Lyſsi, item, goty. Graeci caluum dicunt.
4:
Phalangae - Wałki item, drązki. [...] quibus baiuli ferendis oneribus vtuntur
strona: 797b
1:
Phalangium - Payąk. Genus aranei
2:
Phalanx - Geſtiſzik, wkwadrat vſzikowani. [...] quadrata acies, et cuneus militaris
3:
Phalerae - Rząd nakoma, ałbo oſdoba zolmierza. Ornamenta equorum
4:
Phaleratus, Phaleris ornatus - Przichedozom, w y ſtrichnioni.
strona: 798a
1:
Phanaticus, Qui diuino numine afflatus eſt - Wſcziekli.
2:
Phanias - Chłnbca. [...] qui tenuis fortunae quum ſit, ſummas tamen diuitias iactat, et ſimulat
3:
Phantasia, Viſum, imago rerum animo inſidentium - Mniemanie, fantaſia.
4:
Phantaſma - Strachi. [...] imaginatio, vel viſio eius quod non eſt
5:
Phanum, Templum - Koſciol, kapłycza.
6:
Pharetra, Sagittarum theca - Saidak.
7:
Pharetratus, [...] qui pharetram fert - Ktori ſai dak noſzi.
8:
Pharmacum - Liekarſtwo. [...] pro [...] medicamento
9:
Pharmacopola, Pharmacorum venditor - Hepte karſz.
strona: 798b
1:
Phaselus - Dubąs. [...] nauigij genus, miſtam habens formam ex oneraria et longa triremi
2:
Phaseolus - Bob.
3:
Phasganion - Polna wika.
strona: 799a
1:
Phasianus - Bazant.
2:
Phasianarius, Qui phaſianos paſcit - Ktori bazanti zywi.
3:
Phaſma, Apparitio, viſum, monſtrum - Oziw.
4:
Phellus - Korka. [..] ſuber
5:
Phiala - Credentz do pyczia. Poculi genus capacius
strona: 799b
1:
Phiditia, Coenationes [...] ſeu conuiuia - Czeſcz przyaczielska.
2:
Philanthropus - Rzepik. Lappae genus
3:
Philanthropia, Humanitas, hominum amor - Ludcz koſc, miełoſcz do ludzi.
4:
Philautia, Sui ipſius amor - Samim wſobie koghanie.
5:
Philargyria, Auri fames, argenti auiditas - Chcziwoſcz złota.
strona: 800a
1:
Philochares - Santa. [...] marrubium
strona: 800b
1:
Philogynia, Amor mulierum - Gamracztwo.
2:
Philologia, Eloquentiae ſtudium - Chęcz dowimowi.
3:
Philologus, Studioſus eloquentiae - Miełoſnik wywowi.
4:
Philosophia, Amor et ſtudium ſapientiae - Chęcz do mądroſci.
5:
Philosophus, Amator ſapientiae - Madroſci mie loſznik.
6:
Philosophicus, Qui ad philoſophum pertinet - Mędrowniczi.
7:
Philosophor, Sapientiae ſtudeo, vel philoſophorum more diſputo, rectam vitae bene inſtituendae rationem, vel rerum naturas perſcrutor - Vcze mądroſci, pokazowanie ſie z mądroſczią.
8:
Philoſtorgia, [...] indulgentia, amorque vehemens parentum in liberos - Mesłowanie dzieczi.
9:
PHILOXENVS, Hoſpitalis - Goſcziurąd.
strona: 801a
1:
Philtrum - Miłoſni trunek. pharmacum amorem concilians
2:
Philyra - Lipa. [...] Latini tiliam vocant
3:
Phlebotomia - Kiw epeſcenie. InciſoIncisio venae quae fit ad ſanguinem minuendum ſedandi feruoris gratia
4:
Phlebotomon - Puſcządlo. Scalpellum quo vena ſecatur.
5:
Phlegma - Flagma. Humor [...] in corpore animalis frigidus et humidus, quem Latine pituitam vocamus.
strona: 801b
1:
Phlyctaenae - Torzedzie moe. Puſtulae maiores, pallidae, liuidae aut nigrae, aut alterius coloris
strona: 802a
strona: 802b
1:
Phoſphorus - Iutrzenka. Stella matutina, quam Latini [...] Luciferum appellant.
2:
Phrenitis - Szelienie, albo od rozumu odiſcie. Morbus laedens mentem, et ad inſaniam furoremque perducens
3:
Phronesis - Madroſc. [...] Prudentiam [...] dicunt
4:
Phrygiones - Szwąc, hafftirs. Qui acu pingunt, vel qui veſtes auro intexunt.
strona: 803a
1:
Phrynos - Kroſtwa zaba. [...] ranae genus
2:
Phthongus - Thon abo thakth. [...] ſonus, et vox inarticulata
3:
Phylaca - Więſienie. Locus cuſtodiae, carcer.
4:
Phylaciſta - Oprawca. Carceris cuſtos, vel lictor, cuius officium eſt nocentes comprehendere, et in carcerem abripere
strona: 803b
1:
Phylarchus - Hethman albo rotmiſtrz konnycz. Ordinis, ſiue dignitatis nomen in equeſtri militia.
2:
Physis, Natura - Przirodzenie.
3:
Physicus, Naturalis, ad rerum naturam et ad phyſicam pertinens - Przirodzoni.
4:
Physicus, Qui phyſicen perdidicit, rerum naturalium inueſtigator - Rzeczi przirodzonich nakiſcza.
5:
Physice, Naturaliter, phyſicorum more - wedlug przicodzenia.
strona: 804a
1:
Pica - Seroka.
2:
Picea - Czyſz.
3:
Picus, Auis [...] exigua aduncis vnguibus - Pziecziol.
4:
Pietas, [...] debitus cultus erga Deum, patriam, et parentes, eoſque qui nobis parentum loco ſunt colendi -
strona: 804b
Pohiſnob.1:
Pius, [...] qui Deum, patriam, et parentes, et eos qui parentum loco ſunt, iuſto cultu proſequitur - Poboſni, dobri.
2:
Pie, Religioſe, ſancte, caſte - Poboſnie.
3:
Piger, Tardus, ſegnis, fugitans laboris - Lieniwi, niebdak, gnaſni.
4:
Pigre - Niebalie.
5:
Pigritia, Ignauia, lentitudo, tarditas - Gnuſnoſez, niebtlatoſc.
6:
Pigror, Moror, cunctor, differo - Liemſtwem przedluzam.
7:
Pigreſco, Piger fio, et lentus - Lwnieie.
8:
Piget, Dolet ſiue moleſtum eſt - Mierzimie.
9:
Pigmentum, Quo vtuntur puellae ad gratiam et venuſtatem ori conciliandamque - Barwuska.
strona: 805a
1:
Pigmentarius, qui facit vel vendit pigmenta - Czo przedawci, albo czini barmusko.
2:
Pigmentatus - Iarbaoſdobiom. Quod eſt pigmentis ornatum.
3:
Pignus, Quod creditori ad ſecuritatem datur - Zaſtawa.
4:
Pignero, Pigneror, Rem pignori do, pignori oppono - Zaſtawuie.
5:
Pignerator, qui pignus accipit - Czoza ſtawe burze.
6:
Pigneratitius, Quod pignori datum eſt - Rzecz zaſtawiona.
7:
Pila, Vas concauum, quo antiqui ſiccata frumenta pinſebant, hoc eſt contundebant - Stepą.
strona: 805b
¶ Pila [...] rotunda illa ſphaerula qua luditur - Piela.1:
Pilula, quaſi parua pila, globulus - Pieleczka.
2:
Pilentum, Vehiculi genus quo matronae vehebantur - Koliebka, albokareta.
3:
Pileus, Tegmen capitis, [...] pileum - Czapka.
4:
Pileolus, et Pileolum, Paruus pileus - Czapecka.
5:
Pileatus, Qui pileo tectus eſt - Czapka nakriti.
6:
Pilum, Telum Romanum - Oſczep albo wloznia.
strona: 806a
¶ Pilum [...] inſtrumentum quo aliquid in mortario teritur - Tluczek.1:
Pilus, [...] capillus - Wloſi dzieskol wiek naczielie.
2:
Pilo, Pilos emitto - Koſzmaczieie poraſtam wloſzam.
3:
Pilosus, Pilis abundans - Koſzmati.
4:
Pincerna, Pocillator, qui vinum conuiuis miſcet, qui eſt a poculis - Podczaſi.
strona: 806b
1:
Pingo, Formam alicuius rei ductis lineis repraeſento - Mabuie.
2:
Pictus - Malowani.
3:
Pictura, Ars pingendi - Malo wanie, maliarſtwo.
4:
Pictor, Qui quid pingit - Maliarſz.
5:
Pinguis - Tluſty.
6:
Pinguiter - Tluſcie.
7:
Pinguedo, et Pinguitudo - Tluſtoſc.
8:
Pinguiarius, Qui pinguia amat - wttuſtoſczi ſie kochzaiaci.
9:
Pingueſco, Pinguis fio - Tluſcieie.
10:
Pinguefacio, Pinguem reddo - Tluſtem czime.
11:
Pinna, [...] penna durior et non pluma - Pipa.
strona: 807a
¶ [...] pinnae murorum, id eſt ſummitates - Koncza toſo, albo wierſch murow. ¶ [...] pinnae, quibus innatant piſces - Skrzelie.1:
Pinnaculum, Faſtigium et ſummitas aedificij in acumen tendentis - Spicza.
2:
Pinnatus, Quod pinnas habet - Pierze grabę y oſtre maiaci.
3:
Pinſo, In pila, ſiue in mortario contundo et contero, vel [...] pilo tundo - Wmoſdzoryu albo wſtepie tluke.
4:
Piſtus, Contuſus - Stluczom, wſtebie.
5:
Piſtor - Piekars.
6:
Piſtoricus, Piſtorius, quod ad pinſendi artem ſiue ad piſtores pertinet - Dopiekarſtwa naliezaci.
7:
Piſtorius, Quod ad piſtorem pertinet - Piekarski.
8:
Piſtrix, Quae vel fruges molit, vel panem conficit - Piekarka.
strona: 807b
1:
Piſtura - Pukarſtwo. Ars pinſendi, hoc eſt frumenta tunicis ſuis exuendi.
2:
Piſtrinum, et Piſtrina, [...] locus in quo farina molebatur - Zarna.
3:
Piſtrinensis, Quod ad piſtrinum pertinet - Zarn nakezaá.
4:
Pinus - So ſzna.
5:
Pineus, Quod eſt natum ex pinu - So ſznini.
6:
Pinetum, Locus pinis conſitus - Meiſcze ſo ſzinnana ſradzone.
7:
Pio, Pie colo - Ocziſcani, albo wuccz iwoſcziniam.
8:
Piaculum, Sacrificium, cultus, omne quo fit expiatio -
strona: 808a
Ofiara.1:
Piabilis, Quod expiari poteſt - Czo moze bicz ziednano albo ocziſcziono.
2:
Pipare - Gdakać.
3:
Piper - Piers.
4:
Piperatus - Pierni, opreprzom.
5:
Pipilo - Swierko cze.
6:
Pipio - Piſcze iako kurcze.
7:
Pipiones, Columbarum pulli - Golabieta.
8:
Pirata, Praedo maritimus - Sboi cza morski.
9:
Piratica, Latrocinatio maritima, praedonum et piratarum quaeſtus - Sbyanie namorzu.
strona: 808b
1:
Piſcis, Animal quod in aquis degit - Ryba,
2:
Piſciculus, Paruus piſcis - Ribeczka, ribko.
3:
Piſcari, [...] piſces venari - Lowicz riby.
4:
Piſcatus, Piſcatio, ſiue actus piſcandi - Ribytwia.
5:
Piſcator, Qui piſcatur - Ribąk.
6:
Piſcatrix - Ribączka.
7:
Piſcarius, Qui piſces vendit - Ktori przedaie ribykłprzckapięn rib.
8:
Piſcosus, Piſculentus, piſcibus abundans - Obfiti
strona: 809a
ro riby.1:
Piſcinae, Lacus et ſtagna [...], in quibus viui piſces coercebantur - Staw, albo ſzadzaiokarib nik.
2:
Piſcinalis, Quod eſt piſcinae, vel quod ad piſcinam pertinet - Ribnika natie ſaczi.
3:
Piſcinarius, Qui piſcinas refertas habet, vel qui piſcibus alendis delectatur - Ktori ma rib doſtatek wſadzawie, albo wſsadzu.
4:
Piſo, [...] purgare, decorticare - Wiłuſkwye.
5:
Piſtillum, Inſtrumentum quo in mortario quippiam tunditur - Tluczek.
strona: 809b
1:
Piſum - Groch.
2:
Pitiſſo, Parum vini paulatim, et quaſi tentandi gratia guſto - Potroſcze koſtuiac piię.
3:
Pituita - Flagma.
4:
Pituitosus, [...] Phlegmaticus - Flagmtiſti.
strona: 810a
1:
Pityocampae - Robak iadowiti ſoſnine wiercząci.
2:
Pix - Smoła.
3:
Pico, [...] pice illino - Smolię.
4:
Picatus, Pice illitus - Smołą obliąni.
5:
Placenta, Panis ſiue libi genus quod citra fermentum in furno coqui conſueuit - Pliaczek.
6:
Placeo, Gratum eſſe, probari - Podobąm.
7:
Placitus, Quod placuit - Podobałi.
8:
Placitum, Decretum - Vpodobanie, vchwała.
strona: 810b
1:
Placidus, Mitis, ſedatus: quod illa quae quieta ſunt, omnibus placent - Czichi, ſpokoini, pokorni.
2:
Placide, Quiete, ſine tumultu - Czicho, Spoikoinie.
3:
Placiditas, Tranquillitas, lenitas - Czichoſcz, pokora.
4:
Placo, Mitem, placidum facio, propitio, ſedo, tranquilliorem reddo - Błagam, vſpokąiam, vſmierząm.
5:
Placatus, Propitius, ſedatus - Vſmierzoni, vſpokoioni, vbagłani.
6:
Placate, placide, aequo animo, patienter, ſedate, leniter, humane - Spokoinie, pokornie.
7:
Placatio, Mitigatio - Vſmierzenie, vſpokoięnię.
8:
Placabilis, Propitiabilis, ſiue quod placatur - łatwi do uſpokoienią, do vſmierzenią.
9:
Placabilitas, Leuitas, clementia - Dobrotliwoſcz łaskawoſcz.
10:
Placamen, Quo quis placatur - Vbłaganię.
11:
Plaerique - wieczą częſcz. [...] plures vel maiori ex parte.
strona: 811a
1:
Plerunque, [...] fere ſemper - Poſpoliczie, czeſtokrocz.
2:
Plaga, Ictus, vulnus - Ráná ſztrich.
3:
Plagae, Retia [...] rariora ad capiendas feras - Siecz miſliwczą.
4:
Plagiarius, Qui hominem, quem ſcit liberum eſſe, emit, venditve, aut pro ſeruo tenet: vel qui ſeruo aut ſeruae perſuadet, vt a domino, dominave fugiat - Ludzi wolnich poimacz y przedawacz, albo przemawiacz czeladzi do uczie czenia.
5:
Plagosus, Plenus plagis - Pełni ranſztrichow zbity.
6:
Plancae - Głatka tablicza, dyl. Tabulae planae
7:
Planci, Qui ſupra modum pedibus plani ſunt - Szerokoſtopowie.
8:
Planetae - Planeti.
9:
Plango, Tundo, verbero - Kołacze.
strona: 811b
1:
Planctus, Lamentatio cum pectoris percuſſione - Lament płacz zbiczim ſie wpierſi.
2:
Plangor, Percuſſus, verberatio - Lamozk kołat. ¶ Plangor [...] pro lamentatione et planctu - Płacz rzewlewi.
3:
Planta, Tota pedis pars inferior - Stopa. ¶ Planta [...] ſurculi [...] - Latoroſl.
4:
Plantaria, Ipſae plantae [...], quae e ſemine ortae cum radicibus et terra propria transferuntur de vno loco in alium - Młodego drżewa prżeſadze nie.
5:
Plantarius, Quod plantari debet, ſeu quod eſt aptum vt plantetur - Do ſzczepienia dobri, ſzczepni.
6:
Plantiger, Plantas gerens - Szczepie rodząci.
7:
Planto, Sero - Szczepie.
8:
Plantatio, Satio - Szczepienie.
9:
Plantago - Bábka, ięziczk.
10:
Planus, AEqualis, in quo nihil eminet - Rowni. ¶ Planus [...] pro aperto, et manifeſto - Iaſni, olworziſti.
strona: 812a
1:
Plane, Certo, omnino - Zapewnę właſnie.
2:
Planiloquus, Qui plane, et aperte dicit quod ſentit, et libere - Wolnomowocza.
3:
Planities, AEqualitas, vel locus planus - Rownina.
4:
Planus - Szibał.
5:
Plaſtes - Zdun, garnczarż.
6:
Plaſtice - Nauka zglini robienią.
7:
Platanus - Iawor.
8:
Plataninus, Quod ex platano eſt - Iaworowi.
strona: 812b
1:
Platea - Vlicza ſzeroka.
2:
Plaudo, Gratulor, laetitiam manibus pedibuſque oſtendo - Raduie ſie rekami kliaskaiącz.
3:
Plausus, Actus ipſe plaudendi - Radoſcz z kliaskanim rąk.
4:
Plausibilis, Fauorabile, iucundum, populare, quod plauſu populi excipi ſolet -
strona: 813a
widzieczniprzyemmi.1:
Plausor - Radoſnik zliaskanimrąd.
2:
Plauſtrum, Currus - woz.
3:
Plebs, vel Plebes, Vulgus, hoc eſt vilior pars populi - Poſpeliſtwo, liud.
4:
Plebecula - Poſpoliti człowiek.
5:
Plebiſcitum, Plebis ſtatutum - Vchwała poſpolitego człowieka.
6:
Plebeius, Quod eſt ex plebe - To czo ieſtczło wiekapoſpolitegob.
strona: 813b
1:
Plebicola, Qui plebem colit - Miełoſnik liudski.
2:
Plecto - Kąrze, byę.
3:
Plectrum - Smiczek.
4:
Plenus, Refertus, abundans - Pełni.
5:
Plene, Perfecte, cumulate, abundanter - Zupełnie.
strona: 814a
1:
Plenitudo - Zapełnoſcz.
2:
Plenilunium, Plena luna - Pełnią.
3:
Plethron, [...] pro iugero - Zágon.
4:
PluritisPleuritis, Laterum dolor - Kłoczie wbokach.
5:
Pleuriticus, Qui ex lateribus laborat - Maiąci kłoczie wbokach.
6:
Plico - Ałduię, zkłádám.
7:
Plicatura - Fałdowanię.
8:
Plicatilis, Quod plicatur, aut plicari poteſt - łatwi do fałdowanią, do złozenią.
9:
Plodo, [...] quatiendo, ſiue collidendo manus, pedeſve, ſonum aliquem facio - Nogami wiczieram.
10:
Ploro, Lacrymor, eiulo, fleo -
strona: 814b
Płaczę ſlipię.1:
Ploratus - Płaczliwoscz.
2:
Ploratus, Fletus, lamentatio - Płacz, ſlipanię.
3:
Plorator, Qui plorat - Płaczek.
4:
Plorabundus, Vehementer plorans - Barzo płacząci.
5:
Ploſtrum, [...] plauſtrum - Wóz.
6:
Pluma, Mollior et minor penna - Mechkwap.
7:
Plumula, Parua pluma - Mchowę pięrzę.
8:
Plumeus, Lectus plumeus - Mchowo poſcziel,
9:
Plumarius, Quod ex pluma - Zemchu uczinioni.
10:
Plumarius, Qui pluma depingit in tabula aut charta - Tkacz kebierczow, kobierzecznik.
11:
Plumatilis, Quod ex plumis factum eſt - Zpierzą uczinioni.
12:
Plumo, Plumam emitto - Pierże puſzcząm.
13:
Plumeſco, Pennatus fio, plumas emitto - Pierzę ſie.
14:
Plumatus, Plumis tectus, pennatus -
strona: 815a
Pierziſti.1:
Plumipes, Qui pedes habet pennatos - Maiączi pierże na nogach.
2:
Plumbum - Ołow.
3:
Plumbosus, Quod plurimum plumbi habet admiſtum - Ołowiſti.
4:
Plumbeus, Quod ex plumbo eſt - Ołowiani.
5:
Plumbarius, Quod ad plumbum pertinet - Ołowowi.
6:
Plumbo, Ferrumino, vel plumbo conglutino - Ołowem nituię.
7:
Plumbatura, Ferruminatio, quaelibet coniunctura plumbo facta - Nitowanie ołowem.
8:
Plumbatae, [...] pilae plumbeae - Ołowiana kulia, item ſztuka ołowiáná.
9:
Pluo - Deſzcz puſzczam,
10:
Pluuia, [...] aqua ex caelo decidens - Deſzcz.
11:
Pluuius, [...] pluuialis - Dżdżowi.
strona: 815b
1:
Pluuialis, Pluuiatilis - Dżdżowy.
2:
Pluuioſus, vt Annus pluuioſus, in quo crebri imbres decidunt - Vſtawnie deſzcz puſzcza, iąci, mokri,
3:
Pneumaticus - Tchnąci, dimaiąci, wiatrowi.
4:
Poculum, [...] vas quo bibitur - Kubek.
strona: 816a
1:
Pocillum, Paruum poculum - Kubeczek.
2:
Pocillator, Pincerna, qui eſt a poculis, qui in conuiuio vinum miſcet - Podczaſzy, naliewacz.
3:
Poculentus, Quicquid potari poteſt - Dobri do pyczią.
4:
Podagra - Podagra, łamanie wnogach.
5:
Podagricus, et podagroſus - Podagrę maiąci.
6:
Poderis, Talaris tunica - Zupan vel dołaman.
7:
Podex, poſterior pars corporis pudenda - Zadnicza, dupa.
8:
Poena, Supplicium - Kazn.
strona: 816b
1:
Poenalis, Quod ad poenam pertinet - Do kazniei przynalezączi.
2:
Poenitet, Quaſi poena tenet - Zal ieſt.
3:
Poenitens, poeniturus, et poenitendus - Załuiąci.
4:
Poenitentia, et poenitudo, Dolor ex re aliqua facta aut praetermiſſa oriens - Pokuta, załoſcz.
5:
Poeta - Poeta, zkładaczwierſzow.
6:
Poema, Opus poetarum, figmentum, fictio - Złozenie wwierſzę.
7:
Poeticus - Do poetow przinalaząci, poetowi. Quod ad poetam pertinet
8:
Poetice, More poetarum - Na kſztałt poetow.
strona: 817a
1:
Poetice, aut poetica, Ars conſcribendorum verſuum - Nauka wierſzow pyſsanią.
2:
Poetria, Mulier poetices perita - Ta ktorą wierſse piſze.
3:
Polenta, Hordeum madefactum, deinde ſiccatum, et toſtum - Kaſza ięcz mionna albo owſiana.
4:
Poli - Dwa punkti mebieskie, iedenna połwczi, a drugina południe, koło ktorich wſziſtko niebo obracząſie.
5:
Polio, Orno, complano - Chędozę, wiczierąm, poleruię.
6:
Politum, [...] cultum, ornatum - Wipolerowani, wichędozoni.
7:
Polite - Chędago, ozdobnie.
8:
Politulus - Vypolerowani.
strona: 817b
1:
Politura, Poliendi actus - Wychędozenie.
2:
Politeia, Reſpublica, ſtatus ciuitatis - Politią, rzad wmieſczie, albo, w R.P.
3:
Politicus, [...] Ciuilis, quod ad ciues pertinet - Myeiski.
4:
Polleo, Poſſum, valeo - Moz noſczmàm, przemogę.
5:
Pollentia, Potentia - Moznoſc.
6:
Pollex, Digitus primus in pede, et manu - Wielki paliecz.
7:
Pollicaris, Quod pollicis latitudinem, ſiue craſſitudinem habet - Szęroki nawielgim palczu.
8:
Polliceor, Promitto, promittor - Obieczuię.
9:
Pollicitatio, Promiſſio - Obietnicza.
10:
Pollicitus - Przirzeczoni, obieczani.
11:
Pollicitum, [...] promiſſio - Obietnicz.
12:
Pollincio, Corpus mortuum curare - Vmarłego chędozę y mazę.
13:
Pollinctura, Ipſa cadauerum vnctio, et curatio - Vmarłego ochędozenię y namazanie.
strona: 818a
1:
Pollinctor, Curator funerum - Vmarłich cział ochędozcza.
2:
Pollis, Flos tritici - Kwiat naziczie, item ſwiatłoſczmąki.
3:
Pollinarius, vt Cribrum pollinarium - Przęk płotniani. item Rżeſzoto.
4:
Pollintor, Curator piſtrinae, qui farinam facit et pollinem - Młinarz, młinowdozorza.
5:
Pollubrum, Vas [...] latum, quod et peluim vocamus - Miednicza.
6:
Polluceo, [...] dedicare, vel vouere, vel [...] libamenta [...] in aram porrigere - Offiarwię, liudziom znamienitim.
7:
Pollucibiliter, Splendide et laute - Koſztownie.
8:
Polluo, Inquino, conſpurco, foedo, contamino - Mazę, ſzpeczę.
9:
Pollutus - Pomazani.
10:
Polulae, vel Polae, [...] pilae ex aluta molli tomento farctae, quibus datatim ludebant in foro - Miącz pieła mięką.
strona: 818b
1:
Polychronius - Długoziw.
2:
Polygonum - Sporyſz aly wroblie ięzyczki, ruthenis et ſileſys podroznik
strona: 819a
1:
Polyiſtor - Pełni rzeczi.
2:
Polymitus - Szachowany pſtry.
3:
Polymyxos - łampa maiącza wielie knotow do zapąlenią.
4:
Polyphagus - Zarłok. [...] multiuorax.
5:
Polyphagia, Edacitas, voracitas - Obzarſtwo.
6:
Polyplusios - Bogaty maiętni. Latine bene nummatus dicitur ſiue vbertim diues
7:
Polypodium - Paprotka.
8:
Polypus - Ryba morska.
9:
Polypus [...] narium morbus - Kanczer nanoſie.
10:
Polyposus, Qui eo morbo laborat - Ten ktori nos na kanczerowani.
strona: 819b
1:
Polytrichon - Matki bozei włoski. aliis vkropek.
2:
Pomeridianus, Quod poſt meridiem fit - łudniowy.
3:
Pomiliones, ſiue Pomilij - Karlik, niedorosłek.
4:
Pomoerium - Miedzęmurzę, podmurzę.
5:
Pompa - Pompa, pokazanię.
strona: 820a
1:
Pompholyx - Bulla na kalieczie.
2:
Pomum, Generale nomen eſt omnium fructuum qui ex arboribus eſui apti proueniunt - Wſzeliakie iabłko, albo owocz do iedzenią.
3:
Pomus, Arbor pomifera - Iabłon.
4:
Pomarium, Locus arboribus pomiferis conſitus - Ogrod naſadzoni owoczam wſzeliakimi.
strona: 820b
1:
Pomarius, Pomorum venditor - Prżekupien iabłek.
2:
Pomifer, Ferens poma - Owocze rodzączi.
3:
Pomosus - Iabłkowy.
4:
Pondo, Libra, hoc eſt pondus duodecim vnciarum - Funt.
5:
Pondus, Rei alicuius grauitas - Wágá.
6:
Ponduſculum - Wázka.
7:
Ponderosus, Quod eſt graue, ſiue grauis ponderis - Czieſzki, wazi.
8:
Pondero, Pendo, libro - Wązę.
9:
Pone, [...] poſt, ſiue retro, aut a tergo - Naząd, pozadu.
10:
Pono, Colloco conſtituo - Kładę, ſtawiam.
strona: 821a
1:
Positor, Conditor - Budownik, poſtawiacz.
2:
Positus, Situs, locatus- Połozoni.
3:
Positus, Poſitio, ſitus - Poſtawienię.
4:
Positura, Situs, ſiue poſitio - Poſtawa ſtanowienię.
5:
Positio, Situs, ſiue [...] ſituatio - Stanowiſko, ſtanowienie.
6:
Pons, [...] omne per quod ſuper aquas tranſimus - Moſt.
7:
Ponticulus, Paruus pons - Moſtek.
8:
Pontones, Naues quibus in traiiciendis amnibus loco pontium vtimur - Prum, przewoz.
9:
Pontifex, Sacer magiſtratus - Papiez, biskup
10:
Pontificatus, Pontificis dignitas - Biſkupſtwo.
strona: 821b
1:
Pontificius, Quod eſt pontificis - Byskupi.
2:
Pontificium, Pro cognitione et autoritate pontificis - Byſkupiſtan.
3:
Pontificalis, Quod ad pontificem pertinet - Byſkupi.
4:
Pontus - Morze. [...] mare
5:
Popanum, Placenta lata, tenuis, rotunda - Pliaczek okragłi.
6:
Popina, Locus vbi publice opſonia, caroque cocta, ac delicate confecta venditatur, comediturque - Obeczną kuchnią. item kuchnią.
7:
Popinones, Helluones, gulones, qui ſe popinis dedunt -
strona: 822a
Zarłokowie.1:
Popinor, Helluor et indulgeo popinis - Vſtawnierzę.
2:
Popinatio, [...] helluatio - Obzarſtwo.
3:
Popinalis, Quod ad popinam ſpectat - Kuchenny.
4:
Poples, Pars oppoſita genu quae curuatur - Czaſzka na kolienie.
5:
Poppyſmata - Mowa do oglaskanią kony. [...] ea vocis blandimenta quae fiunt equis indomitis cum tractatione manuum.
6:
Populus, Vnius ciuitatis multitudinem ſignificat, iuris conſenſu et concordi communione ſociatam - Liud, zgromadzenię mieſzcząn.
7:
Popellus, Plebecula - Poſpoliti liud.
8:
Popularis, Quod eſt populi - Liudski.
9:
Popularitas, Studium et cultus populi, hoc eſt affabilitas, humanitas, blanditiae - łagodną mowa do liudu, towarzis wosliudē.
strona: 822b
1:
Populariter, Affabiliter, humaniter, et cum gratia populi - Liudsko zludska, łaską.
2:
Populatim, Per populos - Przez liud, odliedu do liudu.
3:
Populo, et populor, Depraedari, diripere, ſpoliare - Nyſzczę tępię.
4:
Populatus, Depraedatus - Zplundrowani, wyniſzczoni.
5:
Populatio, Spoliatio - Złupięnię, wylupienię.
6:
Populator - Naieznik, łupiezcza.
7:
Populatrix - Ta ktora łupi niſzczi, plundruię.
8:
Populabundus, Praedabundus, id eſt, qui populatur - Puſtoſzączi, plundruiączi.
9:
Populabilis, Quod populari poteſt - Czo ſpuſtoſzicz wolno.
10:
Populus - Topolia.
11:
Populeus, Quod eſt confectum ex populo arbore, aut quod ad eam arborem pertinet - Topolowi.
12:
Populetum, Locus populis conſitus - Mieſcze pełne topolin.
strona: 823a
1:
Porcus, Sus domeſticus: quemadmodum aper, ferus - Wieprz.
2:
Porca, Sus foemina - Szwinia.
3:
Porculus, et porcellus - Wieprzek.
4:
Porcinus, Quod ex porco eſt - Wieprzowi, ſzwiny.
5:
Porcinarius, Qui carnes porcinas vendit - Szwinie mieſsoprzedawaracy.
6:
Porcarius, Quod ex porca eſt - Szwiny.
7:
Porcarius, Porcorum cuſtos, ſubulcus - Szwiniopąs.
8:
Porculationem, Antiqui porcorum nutricatum vocauerunt - Szwing chowanie.
9:
Porculator, Qui porcos nutrit vt pingueſcant - Tenktori ſzwinie karmi.
10:
Porphyra, [...] purpura - Farba purpurowa.
strona: 823b
1:
Porrigo, Extendo, dilato - wycziagàm, daię.
2:
Porrectus, Extenſus, dilatatus - wicziagniony.
3:
Porrectio, Extenſio - wycziagnienię.
4:
Porrigo - Strupna głowie.
5:
Porro, [...] ſane, certe, profecto - Zaprawde dalei, naoſtatek.
6:
Porrum - Lug.
strona: 824a
1:
Porraceus - Lużowy.
2:
Porta, [...] aditus ciuitatis, alteriuſve loci vallo foſſave muniti - Brąma wrota, drżwi.
3:
Portula, portella, et porticula - Drżwiczki, chwortka.
4:
Portendo, Praedico, oſtendo, vel praemonſtro - Przepowiádam.
5:
Portentum, Oſtentum et prodigium - Dziw.
6:
Portentosus, Monſtroſus, portento ſimilis - Dzywni.
7:
Porthmeus - Przewoznik. [...] portitorem ſignificat, hoc eſt eum qui homines in vlteriorem fluuij ripam, vel transfretum, vel a litore ad nauim traiicit.
8:
Porticus - Gánek podſienię. Locus [...] amplus, et ſpatioſus, tecto incluſus propter repentinos imbres, vmbrae ac deambulationis gratia aedificatus.
9:
Porticula - Gąneczek.
10:
Portio, quaſi partio, Pars - Częſcz,
11:
Portiuncula - Cząſtka.
12:
Portiſculus, Hortator remigum -
strona: 824b
Sziper.1:
Portitor, [...] qui homines in vlteriorem fluuij ripam, vel de litore ad nauim, vel de naui ad litus traiicit - Przewoznik.
2:
Portorium, Naulum, et merces quae datur portitoribus - Ząpłata od przewozu.
3:
Porto, Fero, affero, gero - Nioſsę.
4:
Portatus, Actus ipſe portandi - Nieſienię.
5:
Portulaca - Kurza noga, tłuſte ziele.
6:
Portus, Locus in litore naues ab hyemis tempeſtatumque iniuria vindicans - Port, ſtanowisko, dlia dodzi.
7:
Portuosus, Multos portus habens - Maiaczi geſte ſtanowiska.
8:
Poſca, Potio ex aquae acetique miſtura temperata - Kwaskowi trunek zwodi a ocztu uczinow.
9:
Poſco, Poſtulo, mihi rem debitam peto - Zàdàm.
strona: 825a
1:
Poſsideo, In dominio, ſeu poteſtate mea habeo - Oſiadłem.
2:
Poſseſsus - Poſiadły.
3:
Poſseſsio, [...] actus, ſiue ipſum ius poſſidendi - Właſcz, oſiadłoſcz.
4:
Poſseſsiuncula - Dziedzinka.
5:
Poſseſsor, Qui poſſidet - Ten ktori poſiadł.
6:
Poſſum, [...] potens ſum - Mogę.
7:
Potens -
strona: 825b
Mozny.1:
Potenter - Moznie.
2:
Potentia, Poteſtas ſiue vis - Moznoſcz.
3:
Potentatus, Potentia, principatus - Panſtwo.
4:
Poteſtas - Moznoſcz. [...] imperium
5:
Poſsibilis, [...] quod fieri poteſt - Mozny.
6:
Poſt - Potim. [...] poſtea
7:
Poſtea, Exinde, deinde - Napotim.
strona: 826a
1:
Poſterus, Temporis ordine ſubſequens - Zadny, oſtatny. ¶ [...] poſteri [...], quicunque ex nobis et poſt nos ex aliis naſcentur - Potomkowie.
2:
[...] poſteriora, [...] quae a tergo ſunt, et a facie auerſa - Zadni.
3:
Poſtremus, Vltimus - Oſtatny.
4:
Poſterius, Poſtea, Poſteriore loco, paulo poſt - Na oſtatek.
5:
Poſtremo, Denique, vltimo loco, tandem - Oſtatnie.
6:
Poſteritas, Ipſi poſteri - Potomſtwo.
7:
Poſtfero, Poſtpono, Poſthabeo - Na ząd kładę.
8:
Poſtgeniti, Poſteri - Potomkowie.
9:
Poſthabeo, Poſtpono, poſtfero, vilius pendo - Mniey waże.
10:
Poſthac, Deinceps, in futurum, quaſi poſt hoc tempus - Potim.
strona: 826b
1:
Poſthumus, Qui poſt mortem parentis natus eſt - Ten ktori ſie poſmierczi oyczowskiei mierodzieł.
2:
Poſticum, Oſtium [...] in poſteriore parte aedium - Teł, ząd.
3:
Poſticus, Quod poſt nos eſt - Zadny.
4:
Poſtilena, Incuruum lignum, ſiue craſſius lorum quod ſub iumenti cauda ponitur - Pochwy.
5:
Poſtes, [...] latera oſtiorum - Podwoię.
strona: 827a
1:
Poſtmitto, Poſthabeo, negligo: parui, aut nihili facio - Wzgarozam, zaniczniewazę.
2:
Poſtmodum, Poſtea, quaſi poſt modo - Potym.
3:
Poſtomis, Ferrum [...], quod ad cohibendam equorum tenaciam, naribus vel morſui imponitur - Kawecząn, item kraganiecz.
4:
Poſtpono, Retro pono, poſthabeo, poſtfero - Lekce waze, prżekładam.
5:
Poſtquam - Potim.
6:
Poſtridie, Poſtero, vel ſequenti die - Nazaiutrz.
strona: 827b
1:
Poſtulo, Inſtanter, et meo quodammodo iure aliquid peto - Ząddąm.
2:
Poſtulatio, Querela, et quaſi iuſta interpoſitio querelarum - Ządanie.
3:
Poterium, [...] poculum - Kuflik, vel kufel.
4:
Potior, Occupo, vinco, compos voti fio - Otrzymas coholwtek doſtaię.
strona: 828a
1:
Potis, Potens, vel bonus - Mozney.
2:
Potior, [...] melior - Mozmeiſzy.
3:
Potiſsimus, [...] optimus, aut praecipuus - Naimoznieſzy.
4:
Potius, magis - Raczey.
5:
Poto, Valde bibo - Piię.
6:
Potator, Qui potationibus indulget - Piianicza.
7:
Potus, ebrius, qui abunde potauit - Piiany vel Vpiti.
8:
Potus, Potio - Nąpoy.
9:
Potio, potus - Pyczię.
strona: 828b
1:
Potor, Potator - Pyąk.
2:
Potorius, Quod ad potandum pertinet - Czo do pyczią przinalezy.
3:
Potorium, Vas quod ad potum eſt deputatum - Kufel.
4:
Potulentus, Potus, ſiue ebrius - Opiełi.
5:
Potito, Frequenter poto - Vſtawnie pyę.
6:
Prae, Ante - Przed.
7:
Praeaccipio, Ante accipio - Wprzod biorę.
8:
Praeacuo, Prius acuo, aut anteriorem partem acuo - Zaostrzam.
9:
Praeacute, admodum acute - Zaoſtrzoni.
10:
Praealtus, Valde altus - Barzo wiſſoki głeboki.
11:
Praebeo, Do, exhibeo - Haię.
strona: 829a
1:
Praebitus - Dany.
2:
Praebitor, Dator - Dawcza.
3:
Praebibo, ante bibo - Prżipiląm.
4:
Praecarus, Nimis, ſiue multum carus - Barzodrogi.
5:
Praecaueo, Ante caueo, prouideo - Prżeſtrzegatſie.
6:
Praecautor - Prżeſtrżegacz.
7:
Praecedo, Antecedo - Idę wprżod.
8:
Praeceler, Valde celer - Barzo prętki.
9:
Praecelero - Wprżodſie kwapię.
10:
Praecello, Anteeo, praecedo, et ſupero - Przewyſzam.
11:
Praecellens, Antecedens, excellens - Wiwyſzony, przewiſzony.
strona: 829b
1:
Praecelsus, Valde celſus - Barzowyſſoky.
2:
Praeceps, [...] altus et praeruptus, vnde quis facile in praeceps deturbari poteſt - wiſſokoſcz przikra zktore łatwie moze ſpaſcz. ¶ Praeceps [...] qui nulla ratione, aut modo quid agit, et quaſi rem et tempus praeoccupat - wartogłow.
3:
Praecipito, In praeceps deiicio - Zpycham naſsyę.
4:
Praecipitanter, [...] inconſiderate, temere - wychrowaie, nierozwazenie.
5:
Praecipitatio, et Praecipitantia - Zepchnienie.
6:
Praecipitium, Locus praeruptus, vnde praecipitari facile quis poteſt - Mieſcze przikre do zeiſczią.
7:
Praecerpo, Ante carpo - wprzod obłamuie, vprzedam oberwanim.
8:
Praecertatio, Futurae pugnae quaſi praeludium - Swaru początek.
9:
Praecido, Ante caedo, hoc eſt ante immolo - wprzodbye, obrzazuię, obczinam
10:
Praecisus - Obczieti, obrzezani.
11:
Praecise, [...] ſtricte, compendiose - Krotko.
strona: 830a
1:
Praecisio - Oberznienie.
2:
Praecidaneus - wprżod porąbani.
3:
Praecingo, Cingo - Opaſzuię.
4:
Praecinctus - Opaſzani.
5:
Praecino, Ante cano - w przod ſpiewąm, przeſpiewuię.
6:
Praecentio, Modulatio illa vocum quae ante initium cantus fieri ſolet, quaſi praeludium - Prżiſtęp. taczęczie głownego ſpiewanią.
7:
Praecipio, Ante capio, praeuenio, praeoccupo - Vprzedzam wzieczim. ¶ Praecipio [...] iubere - Pokazuie. nauke daię.
8:
Praeceptus, Ante captus - Naprżed wżiety.
9:
Praeceptum, Mandatum, ſiue iuſſio - Przikazanie.
10:
Praeceptor, Artium magiſter, doctor, inſtitutor - Myſtrz, vczicziel.
11:
Praeceptrix - Myſtrzową.
12:
Praecipuus, Peculiaris, proprius - Oſſobliwi, prżednieiſzi.
strona: 830b
1:
Praecipue, Potiſſime, potiſſimum, maxime - Oſsobliwie.
2:
Praeclamo, Ante clamo - Wprzod wołam.
3:
Praeclarus, Valde clarus - Barſo iaſni zaczni.
4:
Praeclare, Bene, belle - Barzo pieknię.
5:
Praecludo, Claudo, intercludo, praecido - Zawieram, zamikam, zaſtępuię.
6:
Praecogito, Ante et prius cogito - Przemis.
7:
Praecognitus, Ante cognitus: quanuis raro praecognoſco reperiatur - Ten ktori przebaczeł.
8:
Praecolo, Praeparo, ante colo - Przigotiwam, narzadzam.
9:
Praecompositus, Praeparatus - Przigotowani.
10:
Praeconceptus, Ante conceptus - wprzod poczęti.
11:
Praeconsumo, Ante conſumo - wprzot trauie.
12:
Praeconsumptus - wprzod, ſtrawioni.
13:
Praecones, [...] quaſi praecanes, quod ante canant, et annuntient quod eſt faciendum - wywoli wacze.
14:
Praeconium, Ipſa vox, munus parteſque praeconis - wywołi wanię.
15:
Praecontrectare, Ante contrectare - wprzod ſie dotikacz.
strona: 831a
1:
Praecoquo, Ante tempus ſuum vel praemature coquo - wprżod warżę.
2:
Praecordia - wuętrnoſczi.
3:
Praecorrumpo, Antecorrumpo - wprżod kazę pſuię.
4:
Praecorruptus - wprżod skazeni.
5:
Praecox, Quod praeter morem ceterorum vel ante cetera coctum et maturum factum eſt - Rano doſzłi, ozdrzały.
6:
Praecraſsus, Valde craſſus - Barzomiaſzi.
7:
Praecurro, Ante curro, celeriter antecedo - Wprżodbiezę.
8:
Praecursus - Przedbiezenie.
9:
Praecursio - przedeiſczie.
10:
Praecursor - Przedchadzach, przedesłanucz.
11:
Praeda, quaſi parida - Lup.
12:
Praedaceus, Quod ex praeda eſt - Czo złupuieſt.
13:
Praedor, [...] Diripio, vi aufero - łupię, widzierąm.
strona: 831b
1:
Praedator, Praedo, populator, ſpoliator - łupiezcza, widziercza.
2:
Praedatrix - łupiezniczka.
3:
Praedatorius, Quod ad praedatorem pertinet - łupiezczow.
4:
Praedabundus, Populabundus, vel praedas agens - łupieſtwem ſie bawiączi.
5:
Praedo, Qui iter faciens terra marive ſpoliat, quive pacatas regiones incurſionibus infeſtat - łupiezcza, gwałtownik, naieznik.
6:
Praedelaſſo, Ante delaſſo - wprzod morduię.
7:
Praedensus, Valde denſus - Barzo gęſti.
8:
Praedico, Aperte ſeu publice dico, celebro, vulgo, laudo - Przepowiedam, iawnie opowiedam.
9:
Praedicatio, Commemoratio, affirmatio, laudatio - Prżepowiedzenie.
10:
Praedicator, Laudator, is qui aliorum virtutem, fortitudinem, res geſtas praedicat - Wyſławiacz opowie dacz.
11:
Praedicabilis, Quod eſt palam dicendum, et praedicatione dignum, laudabile - Godni wiſłąwienią.
12:
Praedico, Ante, ſiue prius dico - Przedpowiedam.
13:
Praedictio, Praeſenſio, quod praedicitur, ſiue praenuntiatur - Przepowiedzienie.
14:
Praedictus, Ante vel ſupra dictum - Przedtim powiedzani, przepowidzani.
strona: 832a
1:
Praediſco, Ante diſco et prius inquiro - wprzod, ſie vczę.
2:
Praeditus - Ozdobioni.
3:
Praediues, Valde diues - Barzo bogati.
4:
Praediuino, Rem euenturam diuino, praedico, praeſagio - Prziſzła rzecz gadam, wieſzczę.
5:
Praediuinus, Valde diuinus- Barzo ſwieti.
6:
Praedium, [...] tam ruſticis quam vrbanis poſſeſſionibus commune - Folwark.
7:
Praediolum, Paruum praedium - Folwarczek.
8:
Praediatorius, Quod ad praedium pertinet - Folwarkowi.
9:
Praedomo, Ante domo, comprimo, ſedo - wprżod vskramiam.
10:
Praeduco, Ante duco - wprżod wiodę.
11:
Praedulcis, Valde dulcis - Barzo słotki.
12:
Praeduro, Praeter morem duro, ſiue valde durum reddo - Barzo vtwardzam.
13:
Praedurus, Valde durus - Barzo twardi.
14:
Praeeo, Ante eo, antecedo - Idę wprzod.
strona: 832b
1:
Praeiens - wprzod idączi.
2:
Praefacilis, Valde facilis - Barzołatwi.
3:
Praefari, Ante fari, proloqui - Przedmowę czinię.
4:
Praefatio, [...] id quod praeloquimur antequam ad rem veniamus - Przedmowa.
5:
Praefero, Ante fero - wieczei ſobie waze.
6:
Praeferox - Barzo ſrogi.
7:
Praeferratus, Quod in cacumine habet ferrum - Zelazem obyti.
8:
Praeferuidus, Valde feruidus - Barzo gorączi.
9:
Praefeſtino, Ante tempus feſtino - Ranoſię.
10:
Praefeſtine, Celeriter - Barzo pretko.
11:
Praefica, Mulier in funere conducta ad lamentabilem cantum - Niewiaſta do oppłakania vmarłego naietą.
12:
Praeficio, Praepono - Nad miſzimi przekładam.
strona: [833]a
1:
Praefectus, Qui rei alicui praeficitur - Przełozoni, woyty.
2:
Praefectura, Munus, officium, vel dignitas Praefecti - Vrzednicztwo, woytoſtwo.
3:
Praefido, Valde fido - Barzo vfam.
4:
Praefigo, Ante figo - Naprzod wtikàm.
5:
Praefiguro, Praemonſtro, repraeſento - wprzod wyobrazā.
6:
Praefinio, Praeſcribo, determino, vel limites praefigo - Czel kładę.
7:
Praefinito - Vmiernie.
8:
Praefloreo, Ante floreo - wprzodktnę.
9:
Praefloro, Praelibo - wprzod kwiat obłamuie.
10:
Praefluo, Ante fluo, vel praeterfluo - wprzod płinę.
11:
Praefoco, Spiritum obſtructis faucibus intercludo - Zaduſsąm.
12:
Praefodio, Ante fodio - wprzod kopam
13:
Praefoecundus, Valde foecundus - Barzo vziteczni.
14:
Praeformido, Valde formido - Barzoſie boię.
strona: [833]b
1:
Praeformo, Ante, vel prius formo - Wprzod formuie, wirazam.
2:
Praefrigidus, Valde frigidus - Barzo zymni.
3:
Praefringo, Frango, aut partem anteriorem frango - Przełamuię.
4:
Praefractus, Fractus, ſiue ante, vel prius fractus - Drzewiey przełomioni.
5:
Praefracte, Obſtinate - Zuchſulie, vpornie.
6:
Praefulcio, Praemunio, fortifico, ſuſtento - Podpieran.
7:
Praefulgeo, Praeter modum fulgeo - Nadmiare ſie łſnę.
8:
Praefulguro - łiskam ſie.
9:
Praefurnium, Os patens furni, quo ligna in fornacem induntur - Dziurapieczową.
10:
Praegelidus, Multum, aut nimis frigidus - Barzo zymni.
11:
Praegermino, Ante germino - Wſitotkłnę.
12:
Praegeſtio, Valde geſtio - Od wielkiei radoſczi poskakuię, barzozadam.
13:
Praegigno, Ante gigno - Wprzod rodzę.
14:
Praegnans, [...] quae grauida eſt, quaeque iam occupata eſt in generando quod conceperit - Samowotra, czięszką.
15:
Praegnatio - Zywota obcziazenie.
16:
Praegrandis, Valde grandis - Barzo wielki.
17:
Praegrauis, Valde grauis - Barzo czięſzki.
strona: [834]a
1:
Praegrauo, Supra modum grauo, ſiue graue admodum reddo, et moleſtus ſum - Obcziaząm.
2:
Praegredior, Ante eo - wprzodidę.
3:
Praegrediens, Praecedens - wprzod idączi.
4:
Praegreſsio - wprzod iſczię.
5:
Praeguſto, Ante guſto - Credenczuię, wprzodkoſztuię.
6:
Praeguſtator - Credenczarz, kreiczy. Qui cibos principis praeguſtat
7:
Praehendo, Praendo, Capio, apprehendo - Poriwam, imąm.
8:
Praehensus, et praenſus, Captus, apprehenſus - Ięty.
9:
Praehenſo, et Praenſo - Przez pocziagameprſsę.
10:
Praeiaceo, Ante iaceo - wprzod liezę.
11:
Praeiacio, Ante iacio, oppono - wprzodrzuczā.
12:
Praeiudico, Ante tempus iudico, praeiudicium facio - wprzod oſsadzam, ortel wydaię.
13:
Praeiudicatio, Praeiudicium - Ortel przed rozſząthiem.
14:
Praeiudicium, [...] res quae quum ſtatuta fuerit, affert iudicaturis exemplum quod ſequantur in eadem, vel paribus cauſis - Ortel, zdanie ktorego y ziwanię wronich przipatkach.
15:
Praeiuro, Ante alios iuro - wprzodprziſiegam.
strona: [834]b
1:
Praeiuuo, Ante iuuo - wprzod pomagam.
2:
Praelabor, Ante labor, praeterfluo - Przepadam, vpłiwam.
3:
Praelambo, Ante lambo, praeguſto - wprzod lyzę, koſztuię.
4:
Praelego, Ante lego, vt ſolent praeceptores diſcentibus - wprzod czitam.
5:
Praelectio - Przeczitanię.
6:
Praelector - wprzod czytaiązi.
7:
Praelibo, Ante libo, et deguſto - Wprzod koſztuię.
8:
Praelicenter, Nimis licenter - Barzo ſwobodnię.
9:
Praeliganeum vinum - Obrzezowanie na podleiſzego.
10:
Praeligo, Ab anteriori parte ligo - Naprzotku prziwiezuię.
11:
Praelium, conflictus, dimicatio, certamen, pugna - Bytwaworna.
12:
Praelior, Dimico - Byę ſie, woiuię.
13:
Praeliaris - Woienni.
strona: 835a
1:
Praelongus, Valde longus - Przidłuzſzim.
2:
Praelongo, Praelongum facio - Przdłuzam.
3:
Praeloquor, Ante vel prior loquor, praefatione vtor - Przedmowę czinię.
4:
Praeluceo, Ante luceo - wprzod ſwięczę.
5:
Praelucidus, Valde lucidus - Barzo ſwiatły.
6:
Praeludo, Ante ludo, praecino: leue quiddam, ſed maioris rei initium praemitto - Naprzod gràm
7:
Praeludium, [...] Praecentio illa quae ante cantum fauoris conciliandi gratia a citharoedis ſolet praemitti - Riczwereck przed głownim granim, igragzka.
8:
Praelum, [...] trabs illa in torculari qua vua calcata premitur - Praſca.
9:
Praeluſtris, Valde illuſtris - Barzoznaczni.
10:
Praemando, Ante, ſiue prius mando - wprzodrozkazuię.
11:
Prae manibus, in promptu, et ad manum - Przedrękami.
12:
Praematurus, Ante tempus maturus, praecox - wczas oizrzały rani.
13:
Praemature - Barzorano.
14:
Praemedicatus, Pharmacis aut incantatione praemunitus -
strona: 835b
Liekuriſtwi opatrzoni.1:
Praemeditor, Prius meditor, Praecogito - Przemisliam, rozmiſliam.
2:
Praemeditatio, [...] meditatio et cogitatio rei futurae - Przemislienie.
3:
Praemercor, Prius emo - Przed miſzimi kupuię.
4:
Praemetior, Ante metior - Wprzod mierzę.
5:
Praemetuo, Ante metuo - Wprzod ſie boię.
6:
Praemigro, Ante migro - Wprzod wicziagam.
7:
Praemitto, Ante mitto - wprzod poſsełam.
8:
Praemiſsus - wprzod poſłania.
9:
Praemium [...] id quod tanquam loco iuſtae mercedis pro recte factis datur - Zapłata, nagroda.
10:
Praemior - Oddaię, ziskuię, drę. [...] lucrari
11:
Praemoderor, Ante moderor - Prziwodzę, naukędaię.
12:
Praemodum, Extramodum, ſupra modum - Nadmiarę.
13:
Praemoleſtia, Moleſtia ex malo quod imminere putamus anticipata: hoc eſt timor ipſe moleſtiam vel malum futurum antecedens - Przeſzłe ſtaranię.
14:
Paemolior [! = praemolior], Ante molior vel praeparo - Wprzod niecze zaczinam, przemysliam.
15:
Praemollio, Ante mollio - Wprzod rozmiękcząm.
strona: 836a
1:
Praemoneo, Ante moneo - wprzod napominam.
2:
Praemonitus, Ante monitus - Przeſtrzezoni.
3:
Praemonitus, Praedictio - Przeſtrzezenie.
4:
Praemonſtro, Ante monſtro, doceo, oſtendo - wprzod pokazuię.
5:
Praemonſtrator, Qui praemonſtrat, et docet quid faciendum ſit ante periculum - Przeſtrzegacz, pokazatel.
6:
Praemordeo, Morſu dilacero - Przekęſſuię.
7:
Praemorior, Ante morior - wprzod umieram.
8:
Praemunio, Prius munio - wprzod obrone ſtauiąm czinię.
9:
Praemunitio, Praefatio - Obrona, ochrona.
10:
Praenarro, Ante narro - wprzodwiliczam.
11:
Praenato, Ante nato - wprzod płinę.
12:
Praenauigo, Praeternauigo - wprzodſie pławię.
13:
Praenimis, Nimis multum - Nazbyt.
strona: 836b
strona: 837a
1:
Praenoſco, Ante noſco, praediuino - wprżod poznáwám.
2:
Praenotio, anticipatio - wprzod wiedzęnię.
3:
Praenubilus, Valde nubilus, et obſcurus - wprzod cziemni.
4:
Praenuntio, Ante nuntio - wprzod opowiedam oznaimiam.
5:
Praenuntius, Qui ante nuntiat praedicit - wprzod przepowiedacz.
6:
Praeoccido, Ante occido - wprzod vpadam, zabyam, zachodzę.
7:
Praeoccupo, Praeuenio, anticipo, anteuerto - wprzedzam.
strona: 837b
1:
Praeoccupatio, [...] ſchema quoddam, quum id, quod ab aduerſario nobis obiici poſſet, ipſi praeripimus, diluimuſque - Vprze dzenię.
2:
Praeopto, ſiue potius opto - Wprzod zyczę wynſzuię.
3:
Praepandere, Ante aperire - Wprzod otwieram.
4:
Praeparo, Ante paro quae mihi vtilia fore credo - Wprzod gotuię, narzadzam.
5:
Praeparatus, Ante paratus - Wprzod nagotowani, narządzoni.
6:
Praeparatus, Praeparatio - Przigotowanie.
7:
Praeparato - Zprzigotowanim, znar ządzenia.
8:
Praepedio, [...] impedio - Przekazam.
9:
Praepedimentum, Impedimentum - Przekazenię.
10:
Praependeo, Ante pendeo - Wprzod zawieſzam.
11:
Praepes, Velox - Prętki, ochotny.
12:
Praepilatae haſtae, [...] ferreas habent cuſpides, quaſi praeferratae - Kostur.
13:
Praepilatum [...] vbi non eſt ferrum, ſi modo in mucronem acutum ſit - Sprys.
14:
Praepinguis, Valde pinguis - Barzotłus.
15:
Praepolleo, Ante alios, vel plurimum polleo - Inſzich przewiſzam.
strona: 838a
1:
Praepondero, Grauior ſum, plus pondero - wprzodwazę, wieczei wazę.
2:
Praepono, Antepono, vtrum malim optione data praefero - Przekładam.
3:
Praeporto, ante fero ante porto - wprzod nioſſę.
4:
Praepoſſum, Praepolleo, vel praeualeo - więczeimagę.
5:
Praepotens, Valde potens, vel valde diues - Barzomozni.
6:
Praepoſterus, Peruerſus, qui rerum ordinem conturbat aut in quo ordo eſt conturbatus - wspaczny, przewrotni.
7:
Praepoſtere, Peruerſe, et ordine conturbato - Spacznie, przewrotnie, pomieſzanie.
8:
Praeproperus, Valde, ſeu nimis celer - Barzopretky.
9:
Praepropere, Nimium celeriter - Barzo pretko.
10:
Praeputium, Pellis quae glandem [...] tegit - Skorkanameſkim członku.
11:
Praeradio, Praeluceo - wprzodſwieczę. błiskam.
12:
Praerado, Abrado, praecido - Odskrobuię.
13:
Praerancidus, Valde rancidus - Spleſniały y zzełkły.
14:
Praerapidus, Valde rapidus - Barzo prętki.
15:
Praeripio, Ante capio, praeoccupo - wprzod wydzieram.
16:
Praerodo, Rodo, vel corrodo - wprzodgłodzę, ogłodiwam.
17:
Praerogare, ante diem ſoluere -
strona: 838b
Przedczaſsem płaczicz.1:
Praerogatiua, Praeſtantia et eminentia, qua quis aut praefertur, aut praeferri alteri debet - Przodek nadniſsimi.
2:
Praerumpo, Abrumpo, auello, diſiicio - Przełumuię, przeriwam.
3:
Praeruptus, Auulſus, arduus - Przerwani, przikrzewiſsoki.
4:
Praerupte, Abrupte, et in praeceps, et ſine cliuo - Przikrego, wſtąpienią.
5:
Praes, Sponſor, qui ſe pro alio ciuitati aut magiſtratui obſtringit, promittens ſi quid incommodi fiat plene ſatisfacturum - Rekoimią.
6:
Praesagio, Praeſentio, quaſi ante ſagio - Prorokuię, wy bacżąm.
7:
Praeſagitio, Praeſenſio - Przebaczenie.
8:
Praeſagium, Praeſentio, diuinatio - Wieſzczba, prorokowanie.
9:
Praeſagus, Futura inſtantiaque praeſentiens - Prziſzłe rzeczi prorokuiączi wieſzczek.
10:
Praesanaſco - Wprzod ozdrowiam. Ante ſanum fieri.
11:
Praesanatus - Wprzod vzdrowioni.
12:
Praeſcateo, Scateo: et [...] abundo - Prawiem pełen.
13:
Praeſcio, Ante ſcio - Wiem przedtim.
strona: 839a
1:
Praeſciſco, Praeſcio, vel potius praeſentiſco - wprzod poznáwám, obaczam.
2:
Praeſcita - wibączenię prziſzłich rzeczy, prorokowanię.
3:
Praeſcius, Praeſentiens, praeſagus - wieſzczączi oprziſzłich rzeczach.
4:
Praeſcribo, Ante, ſiue prius ſcribo - Przepiſſuię.
5:
Praeſcriptio, Titulus - Hąpis, przepis.
6:
Praeseco, Prius ſeco, praecido - Przerębuię, przekráwám.
7:
Praesegmina, Partes corporis inciſae, vel amputationes rerum ſuperfluarum - Okrawky.
8:
Praesentio, Ante vel prius ſentio - Przebaczam.
9:
Praesensus, Praedictus - Przeirzani przebaczony.
10:
Praesentio, Praedictio, praeſagitio - wymahaczęnię.
11:
Praesepio, Circummunio, vel ſepto includo - Ogradzam.
strona: 839b
1:
Praesepe, et praeſepium, Stabulum - Stainią.
2:
Praesertim, praecipue, hoc eſt ante alia - Zwłaſzcze.
3:
Praeseruio, [...] inſeruio - Słuzę.
4:
Praesideo, Praeſum - Preſi przełozony ieſtem.
5:
Praeses, Qui maximum in prouincia imperium habet poſt principem - Staroſta powiatowi.
6:
Praesidium, [...] milites vnius praefecti imperio parentes, cuſtodiae vel defenſioni arcis, oppidi, vel perſonae praeſidentes - Obrona, połozenie liuda dlia obrony.
7:
Praesidiarius, Quicquid comparatur, vt praeſidio ſit - Ten ktori dlia obroni ieſt.
8:
Praesignifico, Praedico, praemoneo, portendo - Wprzod oznaimidu.
strona: 840a
1:
Praesignis, Praeſtans, vel prae aliis inſignis - Znamienity.
2:
Praesigno, Prius ſigno - Wprzodpoznaczam.
3:
Praesilio, Ante ſalio - Przedskakuię.
4:
Praeſpargo, Ante ſpargo - Wprzod ſieię.
5:
Praeſtega, Locus vbi otij cauſa ſumus ſub tecto tantum, patula reliqua parte, tanquam ſub porticu - Podſionek, lietnie ſiedzęnie.
6:
Praeſterno, Ante ſterno - Wprzodgotuię.
7:
Praeſtes, Praeſes, antiſtes - Panprzełozony.
8:
Praeſtigiator, [...] qui circunſtantibus ita oculorum aciem praeſtringit, vt non aduertant dolum, [...] praeſtrictor - Kugliarz, Szatbierz.
9:
Praeſtigiae, Incantationes, deluſiones - Szalbierſtwo przez wartkoſcz rąk.
10:
Praeſtino, [...] emo - Kupuię.
11:
Praeſtituo, Prius ſtatuo, praeſcribo, praedeſtino - wprzod znaczę.
12:
Praeſto, [...] antecellere, praecellere, excellere - Prrzewyſząm.
strona: 840b
¶ Praeſto [...] re ipſa perficere ſiue perſoluere - Odprawuię, wikoniwam.1:
Praeſtans, Excellens, antecellens - Zaczni.
2:
Praeſtantia, Excellentia - Zacznoſcz.
3:
Praeſtatio, Solutio - Odkład, zapłata.
4:
Praeſtabilis, Excellens - Zaczni.
5:
Praeſto, [...] praeſens, ſiue in promptu, et coram - Przitomny.
6:
Praeſtolor, Maneo vel expecto - Oczekywam.
strona: 841a
1:
Praeſtringo, Ante ſtringo, praeligo, obuincio - Wprzodzadziergam.
2:
Praeſtringo [...] leniter attingere, et paucis percurrere - Zaczmiewąm.
3:
Praeſtruo, Ante ſtruo, prius aedifico - Wprzodbuduię.
4:
Praeſtructus, Ante praeparatus, ſiue [...] ex induſtria factus - Narzodzoni, wigotowani.
5:
Praesudo, Ante ſudo: et [...] ante exerceor - Wprzo ſie poczę.
6:
Praesul - Prełat nąwizſzi, ſuarſowi kiedas słuzączi.
7:
Praesultor, Qui ſaltantium coream ducit, et omnibus praeſilit - Wprzodskaczącz.
8:
Praesulto, Ante ſalto - Wprzodikaczę.
9:
Praesulſus, Valde ſalſus - Przeſoloni.
10:
Praeſum, Praefectus ſum, curam rei alicuius habeo - Ieſtem przełozoni.
11:
Praesens, [...] qui in conſpectu eſt - Przitomni.
strona: 841b
1:
Praesentia - Przitomnoſcz.
2:
Praesento, Offero, et quaſi praeſens exhibeo - Oddaię.
3:
Praesentaneus, Quod praeſentem habet efficaciam - Maiaczi wſobie moczprzitomną.
4:
Praesumo, Prius ſumo - Wprzodbiorę.
5:
Praesumptus - Wprzodwzieti.
6:
Praesumptio, Praeacceptatio, anticipatio - Oſamim ſobie wielkie rozumienię.
7:
Praesuo, Ante ſuo - Wprodzſziwam.
8:
Praetego, Praeuelo, ante tego - Nakriwam.
9:
Praetendo, Ante tendo, oppono - Rozecziagam.
10:
Praetener, Valde tener - Barzo młodi, czienki.
strona: 842a
Praetento, Prius tento - Wprzod koſztuię.1:
Praetentatus, Actus ipſe praetentandi - Drzewiei koztowanię.
2:
Praetenuis, Valde tenuis - Barzo czienki, ſzczupły.
3:
Praetepeo, Ante tepeo - Wprzod ſię grzeię, lietnieię.
4:
Praeter - Oprocz, tilko.
5:
Praeterago, Cogo vlterius ire, praeterire - Wprzod pędze.
6:
Praeterbito, Quaſi praeterito - Wprzodidę.
7:
Praeterduco, Ante duco, vel vltra duco - Mimowiodek.
8:
Praeterea, Inſuper, vel adhaec - Nadto.
9:
Praetereo, Vltra eo, praetergredior - Myąm.
10:
Praeterequito, Equitando praetereo, vel tranſeo - Iadaczmyam.
11:
Praeterferor, Praetereo, vel tranſeo - Mimo ieſtem nieſion.
strona: 842b
1:
Praeterfluo, Fluendo praetereo - Mymopłinę.
2:
Praetergredior, Praetereo, vel tranſeo - Myąm.
3:
Praeterlabor, Vltra labor, praeterfluo, praetereo - Mimopłinę.
4:
Praetermitto, Intactum relinquo, omitto, praetereo - Zaniechiwam.
5:
Praetermiſsio, Omiſſio, praetergreſſio - Zaniechanię.
6:
Praeternauigatio - Mimo płinięnie.
7:
Praetero - Przeczieram.
8:
Praeterrado - Przeskrobuie.
9:
Praeterquam, [...] praeter - Oprocz.
10:
Praeterueho, Naui, curru, vel iumentis aliquem praeter locum aliquem veho - Mimowiozę.
11:
Praeteruectio -
strona: 843a
Mimowiezenię.1:
Praeteruolo, Volando praetereo - Mimo lieczę.
2:
Praetexo, Ante vel circum veſtem, aliudve quippiam attexo - Koło kraiow okładam lamuię.
3:
Praetexo [...] praetendere, ſiue velare, cauſamque aliquam non veram afferre - Zmiſlioną prziczinę daię.
4:
Praetextum, Falſa cauſa, ſimulatio - Zmiſlioną prziczina.
strona: 843b
1:
Praetimeo, Valde timeo - Barzo ſie boię.
2:
Praetingo - Wprzodomacziwam.
3:
Praetor, [...] magiſtratus - Magistrat na vrzedzie poſtanowioni.
strona: 844a
1:
Praetorius, Quod eſt praetoris, ſeu quod ad praetorem pertinet - Vrzedowi.
strona: 844b
1:
Praetorium, Domus in qua Praetor habitat - Dom przełozonego magiſtratu, rątuz.
2:
Praetura, Praetoris diguitasdignitas - Vrzedniczą godnoſcz.
3:
Praetortus, Valde tortus - Barzo skrączoni.
4:
Praetrepido, Valde trepido - Barzo drzę.
5:
Praetrunco, Amputo, praeſcindo - Odczinam.
6:
Praetumidus, Valde tumidus - Barzo nadęti.
7:
Praeualeo, Antecello, et quaſi in maiori pretio ſum, vel melior ſum - Ieſtem moznieiſzi, waznieiſzi. ¶ [...] praeualere [...] potentiorem ſeu robuſtiorem eſſe - Ieſtem mocznieiſzi.
8:
Praeualidus, Praepotens - Barzo moczni.
9:
Praeualide - Barzo mocznie.
10:
Praeuaricor, Quocunque modo a praeſcripto mei officij deflecto - Wytaczam ſie, mego vrzedu nie pilnuię.
11:
Praeuaricator, Simulatus accuſator vel defenſor - Prawa wiwrotnik, wykręczacz, nie ſzczeri prokurator.
strona: 845a
1:
Praeuaricatio, Simulata vel accuſatio vel defenſio - Igraczka zprawem.
2:
Praeueho, Ante veho - Mimo wiozę.
3:
Praeuelo, Ante tego, obtego, operio - Nakriwam.
4:
Praeuelox, Valde velox - Barzo prętki.
5:
Praeuenio, Ante venio, anticipo - Vprzedzam.
6:
Praeuentus - Vprzedzęnie.
7:
Praeuerto, Praetereo, praecedo, anteuerto - Na ząd zoſtawiam, wyprzedząm.
8:
Praeueto - Wprzod zakazuię.
9:
Praeuideo, ante video - Przebaczam.
10:
Praeuisus - Przebaczoni.
11:
Praeuitio, Ante vitio, vel corrumpo - Wprzod kazę.
12:
Praeuincio, Praeligo, ligo - Wprzod wiązę.
13:
Praeuius, Qui praeeundo viam monſtrat - Wprzod idączi.
14:
Praeumbro, Tego, caligine offundo, et inuoluo - Zaczmiewam.
15:
Praeuolo, Ante volo - Przelatuię.
strona: 845b
1:
Praeuro, Ante vro - Wprzod palie.
2:
Prandium, Cibus qui circa meridiem ſumitur - Obiąd.
3:
Prandeo, Prandium ſumo - Obiadwam.
4:
Pransus - Obiadwani.
5:
Pransito - Vſtawnie obiadwuię.
6:
Pransor, [...] qui inuitatus eſt ad prandium - Na obiad wezwani.
7:
Prasinus - Zielony. Color viridis
8:
Pratum, Ager ex quo foenum percipitur - Ląka.
strona: 846a
1:
Pratulum - łaczka.
2:
Pratensis, Quod eſt ex prato - łaczny.
3:
Prauus, Diſtortum, peruerſum - Krziwy, złoſliwi.
4:
Prauus [...] pro malo et vitioſo - Przewrotni.
5:
Prauitas, Obliquitas mala et peruerſa alicuius rei conſtitutio, et compoſitio - Złoſcz, prziwrotneſcz.
6:
Praue - Złoſliwie.
7:
Praxis, [...] Actio - Sprawa, handel.
8:
Preciae Vuae [...] quae ante alias matureſcunt, quaſi praecoquae - Rane winno.
9:
Precor, Oro, peto - Proſzę.
10:
Precator, Qui pro alio intercedit, vel poſtulat, deprecator - Proſzicziel.
strona: 846b
1:
Precatio, Obteſtatio, inuocatio - Prozba, modlitwa.
2:
Precis, [...] Precatio, ſiue obſecratio - Prozba.
3:
Precarius, [...] quod precibus petenti vtendum conceditur tandiu quandiu is qui conceſſit, patitur - Na czas do vziwanią vproſzoni.
4:
Precario - Vproſzonim obyczaiem.
5:
Premo, [...] calco, et innitor alicui rei cum pondere, ſtringo - Cziſnę.
6:
Preſsus - Vcziſniony.
7:
Preſsus, Ipſa preſſio ſeu premendi actus - Vczysk.
8:
Preſsura, Preſſus, hoc eſt actus ipſe premendi - Vcziſnięnię.
9:
Preſſo - Vcziskam.
strona: 847a
1:
Preſse, Subtiliter, breuiter - Krotczę, ſubtilnie.
2:
Preſſorius - Vcziskły.
3:
Prepon, [...] decorum - Prziſtoinoſcz wmowie y wſpiawach.
4:
Presbyter, Senior - Starſzy.
5:
Pretium, Quod datur pro re empta - Zapłuta.
6:
Pretioſus, Quod eſt multi pretij - Drogi.
7:
Pretiose - Drogo.
strona: 847b
1:
Pridem, Paulo ante, vel paruo tempore prius - Nie dawno, przed małim czaſſem.
2:
Primus - Pierſzy.
3:
Primae, [...] primae partes, vel primus in re aliqua locus - Naprzednie ſze mieiſcze, przodek.
4:
Primum, Primo, primo loco - Wprzod.
5:
Primo, Initio, principio, vel ante omnia - Na pierwli.
6:
Primarius, Primus, princeps, ſummus - Przednieiſzi.
strona: 848a
1:
Primates, [...] qui et ſummates ſiue optimates, qui ſunt primi in ciuitate - Przed nieiſzy.
2:
Primatus, Ipſa primatum dignitas, ſiue ordo, principatus - Przednieiſzy vrzad albo godnoſcz.
3:
Primores, [...] ſummi vel extremi - Przednieiſzi, przotkowie.
4:
Primaeuus, In primo aetatis flore conſtitutus, aeuo et aetate primus - Pierſzego wieku.
5:
Primigenius, Primitiuus, quaſi primogenitus - Pierworodny, pierſzy.
6:
Primitiuus, Quod aliunde non habet originem - Przednieiſzi.
7:
Primipara, [...] foemina in quouis animalium genere, quae primo pepererit - Pierwaſtka.
8:
Primiter et Primitus, primo -
strona: 848b
Wprzod.1:
Primitius, Quod in aliqua re primum eſt - Przedny.
2:
Primitiae, Primi fructus ex agro percepti, qui Deo offeruntur - Pierſze vzitki zrolei.
3:
Primogenitus, [...] ante quem nullus eſt genitus - Pierworodni.
4:
Primordia, Quae primo ordimur, hoc eſt initia - Początki.
5:
Princeps, [...] primus - Kſsiązę.
6:
Principalis, Quod primum et praecipuum eſt, aut quod Principis eſt- Przednieiſzy, kſiązęczi.
7:
Principaliter, Praecipue - Krzotkiem, pokſziązęczu.
8:
Principium, Initium cuiuſuis rei - Początek.
strona: [849]a
1:
Principio, Primum - Hapoczątku, hapierwei.
2:
Prior - Prżednieiſzy.
3:
Priſcus, Quod ſuperiori aetate fuit, vetus, antiquus - Stari.
4:
Priſce, Priſcorum more - Poſtaręmu.
5:
Priſtinus, Quod ſuperioribus annis, menſibus, diebus, noſtra memoria fuit - Prżedtim będączi, prżeſzły.
6:
Priuignus, Filius mariti, ex alia coniuge, vel vxoris ex alio marito - Dzieczię, oiczimowe.
strona: [849]b
1:
Prius - wprzod, przedtim.
2:
Prius, Ante, vel citius - Richlei.
3:
Priuſquam, Antequam, Prius quam - Drzewie
4:
Priuus, Priuatus, proprius - Moti właſni.
5:
Priuatus, Proprius, peculiaris, quod eſt vniuſcuiuſque ciuis - Samſwoi. ¶ [...] priuati homines [...], qui nullum gerunt magiſtratum - Sobie wolni.
6:
Priuatim - Oſſobliwię.
7:
Priuo, Adimo, ſpolio - Odeimuię, zbawiam.
8:
Priuatus, ſpoliatus - Zbawioni, obrani.
9:
Priuatio, Spoliatio, ademptio - Obranię, odięczię.
10:
Priuilegium, Lex priuatis facta, ſiue lex ad priuatos homines ſinguloſque pertinens - Prziwilei, wolnoſcz.
11:
Priuilegiarius, Cui aliquod priuilegium conceſſum eſt - Wolnoſcz, maiączi.
12:
Pro, [...] ante - Prze.
strona: [850]a
strona: 388d
1:
Proagogion - Zwodzenie do kureſtwa. [...] productio, vel proſtitutio
2:
Proauus, Aui paterni, vel materni pater - Mego dżiatka albo babki moiei ocziecz.
3:
Proboſcis - Nos elephantowy. Roſtrum elephanti
4:
Probrum, Stuprum, adulterium, flagitium - Zelżiwoſcz, oſramoczęnie.
5:
Probrosus, Ignominioſum - Sramotlywi. item złoſliwi.
strona: [850]b
1:
Probus, Bonus, quaſi prohibusse prohibens - Cznotliwi, dobrotlywi.
2:
Probe, Bene, recte, eleganter - Barzo, dobrzę.
3:
Probitas, Bonitas - Dobrotliwolcz.
4:
Probo, Laudo, commendo, approbo - Pochwaliam. ¶ [...] probare [...] argumentis demonſtrare, alicui perſuadere, et facere vt probetur - Vtwierdząm. ¶ [...] probare [...] periculum facere, tentare - Doznawam.
5:
Probatus, Cognitus, conſpectus - Doznani, doſwiaczoni.
6:
Probator, Qui probat - Doznawacz, probierz.
7:
Probatio - Doznanię, doſwiatczenię.
8:
Probabilis, [...] quod licet fortaſſis non ſit verum, videtur tamen rationibus probari poſſe - Prawdzie podobni.
9:
Probabiliter, Veriſimiliter - Podobnię.
10:
Probabilitas - Ku prawdzie podobienſtwo.
11:
Procedo, Progredior -
strona: [851]a
Poſtępuię.1:
Procedens - Poſtę puięczi.
2:
Proceſsus, Progreſſus - Poſtępek.
3:
Procello, Concutio, euerto - wywraczam.
4:
Procella, Tempeſtas, imber, turbo - Burzkana wodzię.
5:
Procellosus, Procellis plenus - Burzliwi, ſturmuiączy nawodzie.
6:
Procerus, Prolixus, et in longitudinem productus - wyſzoki, długi.
7:
Procere, Longe - wdłuz.
8:
Proceritas, Prolixitas, ſtaturae altitudo - wyſzokoſcz, długoſcz.
9:
Proceres, Capita trabium, hoc eſt mutuli quidam in parietibus extantes - Naiwizſzy ſpranczy, albo ſenatorowie włanſtwię.
strona: [851]b
1:
Prochemasis, ſiue Prochimaſis, Praecedens tempeſtatum - Znakniepogodi.
2:
Procido, Pronus cado, humi me proſterno, vehementer inclinor - Vpádám.
3:
Procidentia, Actus ipſe procidendi - Vpadnięnie.
4:
Prociduus, Qui procidit - Vpadłi.
5:
Procieo - Zadam. [...] peto.
6:
Procingo, Praecingo, inſtruo et apparo - Przirzadzam ſie.
7:
Procinctus, [...] apparatus bellicus, ſiue ipſa praeparatio - Gotowanie ſie dopotrzebi.
8:
Proclamo, Palam et valde clamo, vociferor - wiwołiwam.
9:
Proclamator - wiwołiwacz.
10:
Proclino, Inclino - Skłaniam ſie.
11:
Proclinatus - Vpadłi, lochiloni.
12:
ProclinitioProclinatio - Nachi lenię.
13:
Procliuis, Quod pronum inclinatumque eſt - Pochełi.
strona: 852a
1:
Procliuitas, Naturalis inclinatio in rem aliquam, praeſertim vitioſam - Skłonnoſcz dozłego.
2:
Proco - Niewſtidliwie żadą́m. [....] poſcere, ſeu impudenter petere
3:
Procax, Laſciuus, petulans, improbus, proteruus - Nie wſtidliwi, skłonni dozłego. wſzeteczni.
4:
Procacitas, Petulantia, laſciuia, improbitas, proteruia - Iarnoſcz wſzetecznoſcz.
5:
Procaciter, Proterue, petulanter - Wſzetecznie.
6:
Proci, [...] qui virginis mulieriſve nuptias ambiunt - Freierzę miełoſniczi.
7:
Proconsul - Namieſnik bormiſtrowski.
8:
Proconsulatus, Dignitas Proconſulis - Godnoſcz namiaſtka bormiſtrzowego.
strona: 862b
1:
Procraſtino, Diem de die traho, differo - Dzien odednia odwłaczam.
2:
Procraſtinatio, Dilatio - Odwłoka odednia dodnia.
3:
Procreo, Liberos genero - Rodzę.
4:
Procreator - Rodzicziel.
5:
Procreſco, Creſco, vel augeor - wzraſtam.
6:
Procubo, Procumbo - Vkładam ſie.
7:
Procubitor, Qui noctu cuſtodiae cauſa incubat quum caſtra hoſtium in proximo ſunt - Straz.
8:
Procudo, Prolato, cudendo extenuo, ſeu probe cudo - Rozkuwam.
9:
Procul, Longe, quaſi procul ab oculis - Tralieko.
10:
Proculco, Conculco, protero - Depczę, roztłaczam.
strona: 853a
1:
Procumbo, Proſterno, humi iaceo - Vpadam, vliegam.
2:
Procuro, Adminiſtrationem rerum alienarum gero - Opatruię.
3:
Procurator, Qui abſentis negotia gerit - Opatrziczie, ſprawcza.
4:
Procuratorius, Quod ad procuratorem pertinet - Sprawczi.
5:
Procuratrix - Szafarka.
6:
Procuratio, Adminiſtratio, cura - Szafurſtwo ſtaranię.
7:
Procurro, Velociter procedo - wprżod biezę.
8:
Procurrens - Wprzodbiezaczi.
9:
Procursus, Actus procurrendi - wprżodbięg.
10:
Procursio, Excurſio, vel digreſſio a cauſa - wibieżenię.
11:
Procurſo - wprżod wibiegam.
12:
Procursatio - wprżod wibieganię.
13:
Procuruus, Valde curuus - Barzo krziwi.
strona: 853b
1:
Prodeambulo, Foras deambulo - Przechodzę ſie.
2:
Prodeo, Procedo, vltra eo, ſiue foras eo, quaſi porro eo - Wychodzę.
3:
Prodigium, Monſtrum, portentum, oſtentum - Dzyw, czud.
4:
Prodigiator, Qui ex prodigio futura praenuntiat - wieſzczek czudow widzianiąm.
5:
Prodigiosus, Monſtroſus, portentoſus - Dzywowi podobni.
6:
Prodigiose, Praeter morem, vel naturam - Przecziw przirodzęnie.
7:
Prodigo, Conſumo, profundo, liberalitatis limites dando egredior, vltra modum erogo - Vtraczam.
8:
Prodigus, Profuſus, effuſus, nepos, diſſolutus, perditus - Vtratnik.
9:
Prodige, Profuſe, abundanter - Vtratnie.
10:
Prodigentia, Profuſio - Rozproſzanie, vtraczanie.
strona: 854a
1:
Prodo, Proiicio, deſero, excludo, propello - Wypicham. ¶ Prodo [...] oſtendere, patefacere - wydaię, obiawiam. ¶ Prodo [...] tradere, dare - Zdradzam.
2:
Proditus, Deceptus, circumuentus, deſtitutus - Zdradżoni.
3:
Proditor - Zdrąncza.
4:
Proditio - Zdrada.
5:
Prodromus, [...] praecurſor - Wprzod posłaniecz.
6:
Produco, proferroprofero, protraho, in longum duco - Prżedłużam.
strona: 854b
1:
Productus, Adductus - Prziwiedzioni. Productus [...] promiſſus, longus - Przedłuzoni.
2:
Producte - Zprzedłuzenim.
3:
Productio, Prolongatio - Przedłuzenię.
4:
Profanus, [...] irreligioſum et a religione remotum - Nie bogoboini, poganin, nie poſwięczoni.
5:
Profano, Ex ſacro profanum facio, violo - Zſwietego poſpolite czinię, pomazuię.
6:
Profanatus - Pomazani, zſwiątoſczi obłupioni. [...] hoc eſt ex ſacro profanum factum
7:
Profanatio, Sacrae rei violatio - Swiątoſczi pomazanię.
8:
Profari, Eloqui, dicere, pronuntiare - Wymowicz.
9:
Profatus, Ipſe profandi actus - Wymowienię.
10:
Profecto, Nimirum ſane, certe, reuera - Zaprawdę.
11:
Profero, Palam facio, prodo, pronuntio - Obiawiam wynaſzam.
strona: 855a
1:
Prolatus, Dilatus - Odłożony, odemknioni.
2:
Prolatio, Ipſe actus proferendi - Pokazanie, przinieſzenię napłiacz.
3:
Profeſtus - Powſziedni.
4:
Proficio, Procedo, et promoueo, profectum ſiue progreſſum facio, et [...] lucror - Pomnażamſie.
5:
Profectus, Promotio ſiue progreſſus in re aliqua, ſiue fructus qui ex rei alicuius tractatione prouenit - Pomnożenię, poſtępek wrzeczi.
6:
Proficiſcor, Iter facio, eo, abeo - Iadę.
7:
Profectio, Actus proficiſcendi, iter - Iazda.
8:
Profindo, Proſcindo - łupam.
9:
Profiteor, Aperte ſeu palam polliceor - Iawnię wiznawam, czitam nieczo iawnie.
strona: 855b
1:
Profligo, Deiicio, ſterno, diſſipo, prodigo, depello, deperdo, et ad perniciem deduco - Odganiam, zapędzam, rozproſzam.
2:
Profligatus, Afflictus, perditus - Zapędzoni, odbyti.
3:
Profligator - Przełikácz, vtratnik.
4:
Proflo, Flando reſoluo, liquefacio - Rozdymam.
5:
Proflatus, Actus ipſe proflandi - Rozdęczię.
6:
Profluo, Abundanter effluo, promano, prolabor - Wycziekam.
7:
Profluens, Abundanter effluens - Cziekączi ¶ Profluens [...] pro flumine, ſeu fluento - Cziekaczą rzeka.
8:
Profluenter, Abundanter - Nad miarę, zprzelanim.
9:
Profluentia, Abundantia, copia - Zbytek, doſtatek,
10:
Profluus, Quod profluit - Mimo płynączi.
strona: 856a
1:
Profluuium, Fluxio - Zczięk.
2:
Profore, Profuturum eſſe - Bycz pozytecznim.
3:
Profugio, Procul fugio, aufugio - Vcziekam.
4:
Profugus, Qui a patria, domicilio, iiſve finibus in quibus ante agebat, profugerit - Zbięg.
5:
Profugium, Perfugium, aſylum, portus - Vczieczka.
6:
Profundo, Large, et copiose effundo - Rożłiewam.
7:
Profuſus, Large fuſus - Prżeląm.
8:
Profusus, Supra modum ſumptuoſus - Bezmiari vtraczuiączi.
9:
Profuse, Effuse - Hoinie, niezmiernie.
10:
Profundus, Quod deorſum magnam habet altitudinem - Głeboki.
11:
Profundum, Mare, pelagus - Glebokoſcz.
12:
Progemmo, Progemmas, Gemmas emitto - Pęski wipuſzczam.
13:
Progener, Neptis meae maritus -
strona: 856b
Maz moici czorki dzieczieczia.1:
Progenero, Genero - Rodzę.
2:
Progeneratio, Progenerandi actus - Porodzenię.
3:
Progenies, Genus ſtirps, familia - Narod.
4:
Progermino, Germen produco - wyraſtam.
5:
Progero, Extra gero, effero - wynaſzam.
6:
Progigno, Generationem produco - Rodzę.
7:
Progenitor, Auus - Dziąd, ſtąrek.
8:
Prognariter, Audacter, ſtrenue - Smielię, męznie.
9:
Prognatus, Gnatus - Potomek.
10:
Prognoſticon, Rei futurae ſignum - Znak prziſzłei rzeczy.
11:
Progredior, Vltra procedo - Poſtępuię, pochodze.
strona: 857a
1:
Progreſſio, Proceſſus, progreſſus - Poſtęp.
2:
Prohibeo, Veto, arceo, auerto, impedio - Zakazuię, bronię.
3:
Proiicio, Abiicio, quaſi porro iacio - Zarzucząm, odmia tuię.
4:
Proiectus, Abiectus, derelictus - Odrzuczoni.
5:
Proiecta, in aedificiis [...] quae prouehuntur et extenduntur - Atkierz.
6:
Proiectus - Wimiot, wyrzuczenię.
7:
Proiecto - Vſtawnie mięczę.
8:
Proiectura, [...] prominentia et veluti ſupercilium quoddam parietis arcendis ſtillicidiis inuentum - Podſtaweck poktorim zczieką woda przedaſzek.
9:
Proin. Proinde - Przeto.
10:
Proinde -
strona: 857b
Dlia tego.1:
Prolabor, Leuiter, ſenſimque prouehor - Spádám.
2:
Prolapsus, Collapſus, delapſus - Zamkniony zkielznioni.
3:
Prolapsio, Lapſio ſiue lapſus, aut vacillatio - Vpadek.
4:
Prolato, Amplio, dilato, extendo - Rozſzerzam. Prolato [...] differre, protrahere, ſiue prorogare - Przedłuzam.
5:
Prolatatus - Przedłuzoni.
6:
Prolatatio - Przedłuzienię.
7:
Proles, Soboles, progenies - Potomſtwo płod.
8:
Prolibo, Ante libo - wprzod koſztuię.
9:
Prolicio, Induco, allicio - wábię.
10:
Prolecto, Illectare - Pilnie, wabię.
11:
Prolectibile, Quod alliciendi incitandique vim habet - Zwabni.
12:
Prolixus, Quod longum latumque eſt - Długi y ſzeroki.
strona: 858a
1:
Prolixitas, Longitudo, [...] prolixitudo - Długoſcz.
2:
Prolixe, Liberaliter, large - Długo.
3:
Prologus - Prżedmowa. Proloquium, ſiue praefatio
4:
Prologium, Principium, quaſi proloquium - Poczęczie mowi.
5:
Prolongo, Protraho, profero, prorogo: quaſi longius facio - Prżedłuzam.
6:
Proloquor, Animi ſenſa claris apertiſque verbis effero - Wimawia.
7:
Proloquium, Praefatio, exordium, principium orationis - Prżemowa, pocżatek mowi.
8:
Prolubium, Cupiditas, et voluptas - Pożadliwoſcz.
9:
Proludo, Futurum certamen meditor, et exercendarum virium cauſa confirmandique animi, veluti ſimulacrum quoddam certaminis ineo - Figluię prżed zcieczim, dytwa.
10:
Prolusio, Ipſe proludendi actus, ſimulata ac ficta concertatio - Zartowne iednego zdrugim ſzermowanię.
11:
Proludium, [...] iuſti, legitimique certaminis quoddam veluti exordium - Prżebierek riczwerek prżed granim.
12:
Prolugeo, Tempus lugendi longius produco - Długo załuię.
13:
Proluo, [...] abluo, purgo, humecto - Prżemywam.
14:
Prolutus - Prżemyti.
strona: 858b
1:
Proluuies, Immunditia cuiuſcunque rei ſordidae - Plugaſtwo wſzeliakię.
2:
Promercalia, Mercimonia [...] venditioni expoſita - Kupią, towar.
3:
Promereor, et Promereo, Mereo, beneficium confero, dignus ſum - Zaſługuię.
4:
Promeritum - Zaſługa.
5:
Promico, [...] extendo, vel longe iacio - Prżewłaczam.
6:
Promineo, Exto, emineo, propendeo - Nad inſtem ieſt widomi, wycziagniony.
7:
Prominens, Seſe extendens - Wycziagaiaczi ſie.
8:
Promiſcuus, Miſtum, incertum, confuſum - Zmieſzani, nierożdzilni.
strona: [859]a
1:
Promiſcue, Miſte, confuse, incerte - Nierozdzielnię.
2:
Promitto, Polliceor - Obieczuię.
3:
Promiſſum, Quod promittitur - Obietnicza.
4:
Promiſsio, Promiſſum - Obreczanie.
5:
Promneſtria - Dżiewoſłebiną. Mulier nuptiarum conciliatrix: [...] pronuba
6:
Promo, Profero, in medium affero - Dobywam.
7:
Prompto - Vſtawnię dobywam.
8:
Promptus, [...] qui iam paratus eſt ad agendum, et in quo nulla mora eſt, quaſi iam productus, expeditus, alacer, ardens - Gotowi, wartki do kazdei rzeczi.
9:
Prompte, Alacriter, ſine cunctatione - Ochotnię, bez mieſzkanią.
10:
Promptarius, vel promptuarius, Ex quo aliquid depromitur - Rżecz taka zkto rei niecżego dobywami.
11:
Promptuarium, Locus in quo res ad vſum neceſſariae ita repoſitae ſunt - Mieſcze doktorego chowámy, y zmiego dobiwami iako ieſt ſpichlerz, ſpiżarnia.
12:
Promus, condus, [...] pro cellario - Spizarnik, kluicznik.
strona: [859]b
1:
Promontorium, Mons in mare prominens - Gora hegy, wmorze podana.
2:
Promoueo, Proueho, quaſi vlterius moueo - Pomágámfołdruię.
3:
Promotus, Prouectus - Fołdrowani, ten ktoremu pomozono.
4:
Promulgo, Publico, palam pronuntio, quaſi prouulgo - Obiawiam.
5:
Promulgatus - Obiawioni.
6:
Promulgatio, Diuulgatio - Obiawienię.
7:
Promuſcis, Manus, ſiue proboſcis elephantorum - Alos elefantow.
8:
Pronecto - Zpaiam.
9:
Pronepos, Nepotis filius - Mego dzieczieczea dzieczię, wnuczek.
10:
Proneptis - Wnuczka. Nepotis filia.
11:
Pronuba, [...] quae nuptiis praeeſt celebrandis, ex parte vxoris, ſicut aruſpex [...] ex parte viri - Druchna.
12:
Pronuntio, Clara voce, decentique corporis motu aliquid profero - wimawiam.
strona: [860]a
1:
Pronuntiatus - wimowiony.
2:
Pronuntiatum, Enuntiatio, enuntiatum - wirzeczenię.
3:
Pronuntiatus, Pronuntiatio - wirzeczenię.
4:
Pronuntiatio, Vocis, vultus et geſtus moderatio cum venuſtate - wymownoſcz.
5:
Pronuntiator, Qui pronuntiat - wimowcza.
6:
Pronuper, Valde nuper - Niedawno.
7:
Pronurus, [...] vxor nepotis - Mego wnuczka zona.
8:
Pronus, [...] in anteriorem partem flexus - Pochiły.
9:
Pronitas, Procliuitas - Pochilnoſcz.
10:
Prooemium - Przemowa. [...] initium, exordium, praeludium
11:
Prooemior, Exordior - Przedmo węczinię.
12:
Propago, Vitis vetula et ſupreſſa, vt ex vna plures fiant - Stara maczicza winna sktorei wkopanei młode ſie rodzam. ¶ Propago [...] ſignificat genus, ſtirpem, progeniem -
strona: [860]b
Narod.1:
Propago, Vitem ſupprimo, vt ex vna plures fiant - Macziczę wkopuię, dlia wipupuſzczenią latorosły. ¶ Propago [...] extendo, dilato, protraho, profero, prolato - Roz mnazam.
2:
Propagatio, Productio, dilatatio - Rozmnozenię.
3:
Propagator, Dilatator, amplificator - Mnozicziel.
4:
Propalam, Clare, aperte, in propatulo - Iawnię.
5:
Propalo, [...] aperio, manifeſto et palam facio - Obiawiam.
6:
Propatruus, Frater proaui, [...] patruus magnus - Brat mego przadziada.
7:
Propatulus, Late patens atque apertum, quaſi porro patulum - Szeroko otwarti.
8:
Prope, Iuxta - Blisko.
9:
Propior, propinquior - Blyſzy.
10:
Propius - Blizei.
11:
Proximus, Propinquiſſimus, maxime vicinus - Nabliſzy.
strona: [861]a
1:
Proxime - Blizuichno.
2:
Proximitas, Propinquitas, cognatio - Bliskoſcz.
3:
Proximo, Prope accedo - Prżiblizam.
4:
Propecto, In longum pecto - Wdłuz czeſzę.
5:
Propediem, Breui, vel poſt paucos dies - Barzo richło, czo dzien.
6:
Propello, Longe pello, procul amoueo - Odpedzam.
7:
Propulsus - Odpędzoni.
8:
Propulſo, Arceo, depello, quaſi procul pulſo - Odpędzam.
9:
Propulsatio, Depulſio - Odpędzęnię.
10:
Propulsator - Odpędzacz.
11:
Propemodum, Pene, fere, ferme, quaſi prope modum - Bez mała.
12:
Propendeo, Inclinor, deorſum vergo - Na doł viſsam.
13:
Propendens, Demiſſus, deorſum pendens - Wiſsaiącz.
14:
Propenſus, Vehementer inclinatus, pronus, procliuis - Barzona chilioni.
15:
Propense, Ex animo -
strona: [861]b
Chętliwie.1:
Propensio, Animi inclinatio, procliuitas - Nakłonięnię.
2:
Propero, Feſtino, accelero, celeritate vtor - Kwapię ſie.
3:
Properatio, Feſtinatio - Kwapienię, ſpieſzenię.
4:
Properato, Feſtinanter, praepropere - Prętko.
5:
Properantia, Feſtinatio - Kwapienię.
6:
Properatim, Celeriter - Spieſznię, pretko.
7:
Properanter, [...] feſtinanter - Wkwapienie.
8:
Properiter, Propere - Spieſznię.
9:
Properus, Celer - Prętki.
10:
Propere, Celeriter - Prętko.
11:
Propheta, et Prophetes, Vates, qui futura praenuntiat a ſe primum intellecta - Prorok.
12:
Prophetia - Prorocztwo. [...] inſpiratio, vel reuelatio diuina, rerum euentus immutabili veritate denuntians.
13:
Propino, Praebibo, poculum praeguſto, et deinde alteri trado - Przipiąm.
strona: [862]a
1:
Propinatio, Actus ipſe propinandi ſeu praebibendi - Przipiczię.
2:
Propinquus, Quod prope eſt - Blyski.
3:
Propinquitas, Sanguinis coniunctio, neceſſitudo - Bliskoſcz, powinowacztwo.
4:
Propinque - Blisko.
5:
Propinquo, Propinquus fio, aut prope accedo - Prżiblizamſie.
6:
Propitius, Placidus, fauenſque - łaskawi, miełoſierni.
7:
Propitio, Propitior, Propitium reddo, placo - Błagam, vſmierzam.
8:
Proplaſtice - Nauka zglinyobrazowczi,nienią. Ars faciendi typos ex argilla
9:
Propnigeon, Os furni, praefurnium - Dziura pieczouą, cżeluſczi.
10:
Propola - Prżekupien. Negotiator, qui merces praeemit minoris, vt poſtea pluris vendat
11:
Propolis - Woſzczine zecziegozakła du na miod. In apum operibus [...] tertium cerae fundamentum
12:
Propono, Ad comedendum appono -
strona: [862]b
Prżekładam, prżeſtawiam.1:
Propositio - Podanie, propoſiką. [...] pars orationis ad cuius probationem omnia diriguntur argumenta.
2:
Propositum, [...] quod mente ſtatutum eſt, et intentio hominis - Prżedſie wżięczię.
3:
Proportio, [...] duarum rerum inter ſe comparatio - Dwuch rżecżi ſtoſowanię iednei dodrugiei.
4:
Proprius, [...] quod peculiare eſt vniuſcuiuſque - Właſni.
5:
Proprietas - Właſnoſcz.
6:
Proprie, [...] peculiariter - Właſnie.
7:
Propter - Dlia.
8:
Propterea, [...] ob eam cauſam: ſicut quapropter - Prżeto.
strona: [863]a
1:
Propudium, Rem pudendam ſignificat - wſtyd.
2:
Propudiosus, cuius nos merito pudeat - Die wſtidliwy.
3:
Propugno, Pugnando defendo, protego - Bronię.
4:
Propugnator, Defenſor - Obroncza.
5:
Propugnatio, Defenſio - Obrona.
6:
Propugnaculum, [...] arx vel moles, aut alius locus munitus, propugnandae, hoc eſt defendendae vrbi, vel caſtris idoneus - Zamek, baſzta.
7:
Proquaeſtor, Qui quaeſturam extraordinariam gerit quique in quaeſtoris loco ſubſtituitur - Nąm ieſnikpobor czowi.
8:
Prora, Anterior pars nauis - Pierſzą częſcz łodzi.
9:
Prorepo, Vltra repo, vel ſenſim in lucem prodeo - wyliezam.
10:
Proripio, Subduco, vel ſubtraho - wyriwam ſie.
11:
Prorito, Prouoco - Pobudzam, wywołiwam.
12:
Prorogo, Protraho, differo, produco, extraho - Przedłuząm
13:
Prorogatio - Przedłuzenie.
14:
Prorsus, et prorſum, Omnino - Prawie az do koncza, do ſzczędu.
strona: [863]b
1:
Prorumpo, Rumpo, effringo - Przelamuię. ¶ Prorumpo [...] proruere, hoc eſt, cum impetu progredi - wyłamuię ſie.
2:
Proruo, Ruere facio, proiicio, facio vt aliquid cadat - Vriwam.
3:
Prorutus, Deiectus - Vrwani.
4:
Prosa, [...] oratio ſoluta, quaſi profuſa - Mowa rzecz nie wwieſze ucziniona wolna rzecz.
5:
Prosapia, Generis ſeries ſiue progenies - Narod, linia powinnowacztwa.
6:
Proſcindo, Scindo, ſcindendo aperio - Przerzinam.
7:
Proſciſsio - Przerznienie.
8:
Proſcribo, Libellis propoſitis aliquid venale indico - Przez pyſſanie przedaine bycz oſnaimuię.
9:
Proſcribo [...] relegare, et in exilium mittere - Zziemie wiwołacz.
strona: [864]a
1:
Proſcriptus, Vaenali declaratus - Wywołani do prżedaiu.
2:
Proſcriptio, Publicatio - Wywołanie do przedanią, albo zżiemię.
3:
Proſcriptor - Ten ktori wywołiwa.
4:
Proseco, Seco - Prżerębuię.
5:
Prosedamum - Kſięzeiayka.
6:
Prosemino, Quaſi propago, diſſemino - Rozſziewam.
7:
Prosequor, Sequor, vel a longe ſequor - Naſliaduię.
8:
Proserpo, Prorepo - Wyłaze, grabolę ſie.
strona: [864]b
1:
Proſeuche, vel proſeucha - Modlitwa. Obſecratio, vel oratio quae ad Deum funditur
2:
Prosilio, Cum ſaltu et feſtinatione prodeo - Wyskakuię.
3:
Prosocer, [...] ſocer magnus, [...] vxoris meae auus - Moiei zoni dżiadek.
4:
Prosodia - Notakazdei ſyllabi. [...] accentus
5:
Proſper, Secundus, felix - Szczeſlywi.
6:
Proſpere, Foeliciter, quaſi pro ſpe, ſiue ad votum - Szczeſliwie.
7:
Proſperitas, Foelicitas, et ad votum ſucceſſus - Szczeſczię.
8:
Proſpero, Secundo, proſperum efficio - Szczeſczię.
9:
Proſpergo, Aſpergo -
strona: [865]a
Pokrapiam.1:
Proſpicio, Video e longinquo, procul diſſitum intueor - Zdlieka widzę.
2:
Proſpectus, Ipſe proſpiciendi actus - Wirzenię.
3:
Proſpecto - Wigliadam.
4:
Proſpicientia, Cura, prouidentia - Opatrnoſcz.
5:
Proſpicienter, Prouide, circunſpecte - Opatrnię.
6:
Proſpecte, Conſulte, conſiderate, prouide - Oſtroznię, madrzę.
7:
Proſpicuus, Intentus, ac vigil - Oſtrozni.
8:
Proſpiro, Spiritum longe lateque diffundo - Dech rozpuſzczam.
9:
Proſterno, In terram deiicio, profligo, protero - Poraząm, oziemie vderząm.
10:
Proſtituo, Pudicitiam vaenalem habeo, corpus quaeſtui expono - Kurwam ſie ſtawam.
11:
Proſtibulum, Locus in quo ſcorta proſtituuntur, lupanar, luſtrum - Zamtuz. item kurwa.
12:
Proſto, Pudicitiam vaenalem habeo, corpore quaeſtum facio - Przedaię ſie do kureſtwa.
strona: [865]b
1:
Prosubigo, Suffodio - Wygrzebā.
2:
Proſum, Quaſi pro aliquo ſum, vtilitati ſum - Ieſtem poziteczni.
3:
Protasis - Przełozenie. propoſiką. [...] enuntiatio
4:
Protego, Tego, defendo - Nakriwam, bronię.
5:
Protectus, Tectus, ſiue late tectus - Nakrity, obronioni.
6:
Protectum, Pars [...] domus prominens - Ałkierż, ſąlka.
7:
Protelo, Longe arceo, abigo, propello - Odpędząw.
8:
Protempore, Pro ratione temporis, vt tempus monet - Wedlie czaſſu.
9:
Protendo, Vltra tendo -
strona: [866]a
Wycziągąm.1:
Protentus - Wycziagnioni.
2:
Protenus, Quaſi porro tenus, et longe a finibus - Dalieko ſtąd.
3:
Protermino, Propago, fines promoueo - Graniczę rozſzerząm.
4:
Protero, Pedibus conculco - Nogami ſczieram.
5:
Protritus, Conculcatus - Nogami ſtarty.
6:
Proterreo, A longe terreo, vel terrore incuſſo abigo - Odſtraſzam.
7:
Proteruia, Petulantia, laſciuia - Zuchwalſtwo.
8:
Proteruus, Petulans, procax, improbus - Zuchwały.
9:
Proterue, Petulanter, procaciter, immoderate, et ſuperbe - Zuchwalię.
10:
Proteſtor - Oſwiacząm ſie.
strona: [866]b
1:
Ptothyma - Kurzawa. [...] vaporatio
2:
Prothymia - Dobrotliwoſcz. [...] promptitudo, alacritas, animi propenſio.
3:
Prothyron - Przedſionek. Veſtibulum in priuatis aedibus
4:
Protinus, Statim, ſine mora - Hned, natichmiąſt.
5:
Protocolum - Protocul, krotkie naznaczenie rzeczy doſzerſzego napiſzu. [...] illud quod breuiter et ſuccincte a tabellione notatur
6:
Protogonos, [...] Primogenitus - Pierworodni.
strona: 877a zam. 867a
1:
Protollo, Differo, prolongo - Przedłuząm.
2:
Protono - Wprzod ſpiewam.
3:
Protraho, In lucem, ſeu in conſpectum traho - Przecziagąm.
4:
Protropon - Muſzt ſam przez ſie ſaczaczy ſie, niz grona praſsuią. Muſtum quod ſponte profluit antequam vuae calcentur.
5:
Protrudo, Impello, prouolo, quaſi porro trudo - Wypichąm.
6:
Proturbo, Propello, abigo, arceo - Wyganiam, wypichąm.
7:
Proueho, Vlterius veho, a loco ſuo aliquantulum promoueo - Dalei wiozę.
8:
Prouenio, Prodeo - Wychodzę. ¶ Prouenio [...] gigni, ſiue naſci - Wyraſtam.
strona: [867]b
1:
Prouentus, [...] reditus - Dochodi.
2:
Prouerbium, Accommodatum rebus, temporibuſque adagium, omnium in ore verſans - Przi powieſc.
3:
Prouideo, Ante, vel a longe, et futurum aliquid video, antequam factum - Przegladąm, przepatruię.
4:
Prouiſus - Przeizrani.
5:
Prouisus - Przeirzoni.
6:
Prouisio, Actus ipſe prouidendi - Przezrzenie, opatrzenię.
7:
Prouiſo, Videre, aut ad videndum ire, et procedere - Przegliadam, przepatruię.
8:
Prouisor, Comparator - Dozorcza.
9:
Prouidens, Prudens, qui praeuidet futura, et cauet - Opatrni.
10:
Prouidentia, Prudentia, ſapientia - Opatrnoſcz.
11:
Prouidenter, Prudenter - Opatrnie.
12:
Prouidus, Prudens, diligens, ſolers, qui non modo praeſentia, et quae ante pedes ſunt, ſed etiam futura proſpicit - Opatrni.
13:
Prouide, Caute, circunſpecte, prudenter - Opoatrnie, bacznie.
14:
Prouincia, [...] regio [...] bello acquiſita - Panſtwo mieczem wzięte.
strona: [868]a
strona: [868]b
strona: [869]a
1:
Prouincialis, Quod ad prouincias pertinet - Przinalezaczi do panſtwa opanowanego.
2:
Prouinciatim, Per ſingulas prouincias - Od panſtwo do panſtwa.
3:
Prouiuo, Vitam protraho - Długo ziwie.
4:
Prouoco, [...] foras voco, euoco - Wywoliwam, wyziwam.
5:
Prouocator, Qui alterum ad pugnam, certamenve prouocat - Wyziwacz.
6:
Prouocatio - Wyzwanię.
7:
Prouolo, Auolo, vlterius volo - Wyliatuię.
8:
Prouoluo, Voluendo protrudo - Odwaliąm.
strona: [869]b
strona: 397d
1:
Prout, [...] perinde vt, vel quemadmodum vt - Rownie iako.
2:
Proxeneta - Srzednik miedzi dwie, ma kupuiaczimi albo przedaiączimi. Licitator, mediator, conciliator, ſiue interpres duorum inter ſe ſtipulantium, aut ſpondentium
3:
Prudens, Sagax, prouidus, multarum rerum peritus - Mądri.
4:
Prudentia, [...] rerum expetendarum [...] fugiendarumve ſcientia - Madroſcz.
5:
Prudenter, Sapienter, prouide - Mądrze.
6:
Pruina - Roſſa item ſrzon.
7:
Pruna - Zarziſti wagiel.
8:
Prunus, Arbor quae pruna producit - Slywina.
9:
Prunum - Slywa.
10:
Prurio, quaſi peruror - Swierzbię.
11:
Pruritus, Senſus leuis morſicationis, circa cutem - Swierzb.
12:
Prurigo, Pruritus - Swierzbiączka.
strona: [870]a
1:
Prymnesium - Lina ſzkuczianą. Funis quo nauis ad continentem religatur.
2:
Pſaltria - Spiewaczka. Cantatrix
3:
Pſallo - Spiewam. [...] cano
4:
Pſalma - Spiewanię. Quod pſallitur, Diaplaſma
5:
Pſecas - Kropia. Gutta, ſiue ſtilla
strona: [870]b
1:
Psephopaectae - Kugliarzę, ſzalbierzę. [...] praeſtigiatores appellare poſſumus, ſeu ſaecularios, ſeu calcularios impoſtores
2:
Pſeudos - Kłamliwi. [...] mendacium, ſiue falſum
3:
Pſeudoporticus, Falſa porticus - Chworta zkritą.
4:
Psittacus - Papuga.
5:
Pſora - Strup ſwierzbiączi.
strona: [871]a
1:
Pſychotrophum - Bukwicza czerwona.
2:
Ptisana - Ptiſana, ieczmionna kaſza. Hordeum decorticatum, vel hordei cremor, ſiue pultis genus ex farina hordeacea
3:
Ptochotrophia - Spital. Diuerſoria, ſiue domus in quibus mendici nutriuntur
strona: [871]b
1:
Pubes, [...] lanugo, quae maribus [...] foeminis [...] circa pudenda oriri incipit - Włoſzi na wſtidzie puſzczaiączę ſie. ¶ Pubes [...] Iuuentus - Młodz.
2:
Pubeo, Pubes ſum - Pierſzym nichęm obraſtam.
3:
Pubeſco, Languinem emitto - Włoſy poczinam puſzczacz.
4:
Pubertas, AEtas in pueris, puelliſve qua pudenda prima lanugine obducuntur - Wzroſt wmłodzei, gdi potzina obraſtacz.
5:
Publicus, Quod non eſt priuati alicuius, ſed totius populi, commune, quaſi populicum - Obeczny.
strona: [872]a
1:
Publico, Publicum facio, manifeſto - Obiawiam. ¶ Publico [...] in populi poteſtatem et aerarium redigere, [...] confiſcare - Dobra czyie zabracz na pana.
2:
Publicatio, Bonorum alicuius inpublicum redactio - Dobor confiſcowanię.
3:
Publicanus, Qui vectigalia: et alios populi principumve reditus exigendos, certo conſtituto pretio redimit, hodie Datiarium appellant - Czelnik.
4:
Publice, et Publicitus, [...] vulgo, ſeu palam- Obecznie.
5:
Pudet, [...] Erubeſcere, ſiue pudore affici - Wſtid ieſt.
strona: [872]b
1:
Pudens, Verecundus - Wſtidlywi.
2:
Pudenter, Verecunde - Wſtidliwię.
3:
Pudendus, Quod pudore dignum eſt - Wſtidu godni.
4:
Pudenda, Naturales partes [...], Verenda - Wſtidliwe członky.
5:
Pudibundus, Qui pudore ducitur, pudens, verecundus - Wſtidliwi.
6:
Pudefio, Erubeſco, pudore ſuffundor - Wſtidzę ſie.
7:
Pudicus, Caſtus - Wſtidliwi.
8:
Pudice, Caſte - Wſtidliwie.
9:
Pudicitia, Caſtitas - Wſtidliwoſcz.
10:
Pudor, [...] metus infamiae qui animum reprimit, ne procaciter, aut inordinate, aut turpiter quid peragat - Wſtid, ſrąmmota.
11:
Puer - Chłopiecz.
strona: [873]a
1:
Puerulus - Chłopiątko.
2:
Puerpera, Mulier quae recens peperit - Połoznicza.
3:
Puerperus - Połozniczi prziſługniączi.
4:
Puerperium, Niſus, et dolor parientis - Rodzenię drieczieczia.
5:
Puerilis, Quod eſt pueri, vel quod puerorum proprium eſſe ſolet - Dzieczięczi.
6:
Pueriliter, More puerorum - Podzieczinſku.
7:
Puerilitas, Ineptia, vel inconſiderantia puerilis - Dzieczinſtwo.
8:
Pueritia, AEtas puerilis - Dzieczinnoſcz.
9:
Puellus, Paruus puer, ſiue filiolus - Dzieczię.
10:
Puella - Dziewczinka.
11:
Puellula - Dziewczineczka.
12:
Puellaris - Dzieczinni, dziewczinſki.
13:
Puellariter - Podziewczinsku.
14:
Puellaſcere, Effoeminari - Odmładzacz ſie, niewieſcziecz.
15:
Pugil, Qui pugilata decertat - Szermierz.
16:
Pugilatus, Pugilum certamen - Szermierſtwo.
strona: [873]b
1:
Pugio, Breuioris gladij genus - Puginał, tulich.
2:
Pugiunculus, Paruus pugio - Puginalik.
3:
Pugna, praelium, dimicatio, certamen - Bytwa, walka, woina.
4:
Pugno, Dimico, pugnam committo - walczę, wouię.
5:
Pugnans - walzaczy, wouiaczi.
6:
Pugnatus - woiowanie.
7:
Pugnator - woiownik, walecznik.
8:
Pugnax, Bellicoſus - woiowni, walieczni.
9:
Pugnacitas, pugnandi auiditas et pertinacitas - Checz do walki.
10:
Pugnaciter, Vehementer, pertinaciter, inſtanter - walecznię.
strona: [874]a
1:
Pugnaculum, Propuganculum, hoc eſt locus munitus, ex quo hoſtilis vis arcetur - Baſzta, obrona.
2:
Pugnus, Manus clauſa, et in condylos contracta - Pięſcz.
3:
Pugillares, vel pugillaria, Tabellae cereae, vel ligneae, ſiue alterius materiae, in quibus ſtylo ſcribimus - Kamienne kſciązki, pugillarz.
4:
Pugillatorius, Quod pugno percutitur - Pięſczią byti.
5:
Pulcer, Formoſus, bellus, venuſtus - Piękni, nadobni.
6:
Pulcre, Belle, bene, praeclare - Pięknię, nadohnie.
7:
Pulcritudo, Species, venuſtas, decor, elegantia - Pięknoſcz.
8:
Pulegium - Poley.
9:
Pulex - Pchła.
10:
Pulicosus, Pulicibus plenus - Pełni błech.
11:
Pullus, Quorumlibet animalium foetus -
strona: [874]b
Płod wſzelyaky.1:
Pulluli, Stolones [...] ex radicibus enaſcentes - Młode latorosly.
2:
Pullulo, Foetifico, quaſi pullulos, hoc eſt ſtolones emitto - Wipuſzczam latorosly.
3:
Pullulaſco, Pullulans fio, germen emitto - Poczinam wyraſtacz, pekacz ſie.
4:
Pullaſter, et pullulaſtra, Gallus ſiue gallina adoleſcens - Młode kurczę.
5:
Pullinus, Quod eſt pulli - Młodego kurczęczia.
6:
Pullarius, Qui e paſtu pullorum captat auſpicia - Kuropąs.
7:
Pullatio, [...] foetura pullorum, [...] pullitio - Lęzęnię młodich kurcząt.
8:
Pullus, Fuſcus, in nigrum vergens, cuiuſmodi eſt color terrae - Szarawy.
9:
Pullatus, Pulla veſte indutus, atratus - wzalobę oblieczoni.
10:
Pulligo, Pullus color - Szarzizna.
strona: [875]a
1:
Pulmentum, Ipſa puls, vel aliud cibarium ad modum pultis factum - Brya.
2:
Pulmentaris, Quod pertinet ad pulmentum - Iuſzaſti.
3:
Pulmentarium, [...] puls, vel cibus in modum pultis factus - Rzątko vczinioni pokarm.
4:
Pulmo - Płucza.
5:
Pulmonarius, Pulmonis inflammatione laborans - Dychawiczni.
6:
Pulpa, Pars carnoſa in corpore animalis, quam et muſculum appellant - Liędwicza.
7:
Pulpamentum, [...] carnes delicatiores, aliave lautiora opſonia - Lakotky.
8:
Pulpitum, Locus editior in orcheſtra - Pulpięt.
9:
Puls, Cibi antiquiſſimi genus, ex farina et aqua conſtans - Kaſza, item brya.
10:
Pultarius, Vaſculum culinarium, in quo puls decoquebatur - Garniecz do warzenią kaſzi albo brye.
strona: [875]b
1:
Puluinar, [...] quod capiti dormienti ſubiicimus - Poduſzka.
2:
Puluinus, Puluinar, hoc eſt quo dormientium capita fulciuntur - Wezgłowię, poduſzka.
3:
Puluinatus, [...] eminulum, et protuberans - Nadęti.
4:
Puluinulus - wezgłowie, poduſzka.
5:
Puluillus - Poduſzeczka
6:
Puluis, Terra minuta et arida - Proch.
7:
Puluiſculus - Proſzek.
8:
Puluereus, Quod ex puluere eſt - Procho-
strona: [876]a
wy.1:
Puluerulentus, Puluere plenus - Pełni prochu.
2:
Puluero, Occo, glebas maiores comminuo, et in puluerem reſoluo - Zaprawiam rolią.
3:
Pulueratio, [...] genus culturae [...] quo imminutae glebae vitibus applicantur - Rolei zaprawienię.
4:
Pumex, Lapis cauernoſus, aquis innatans, ad ſcabra laeuiganda laudatiſſimus - Kamien łaz niowi.
5:
Pumicosus, Quod pumicis vel naturam, vel ſimilitudinem habet, hoc eſt rarum et cauernoſum - Dziurkowati.
6:
Pumiceus, [...] quod aridum eſt - Suchi.
7:
Pumico, Pumice polio, laeuigo - Vgładzam.
8:
Pumilio, [...] homo paruae et humilis ſtaturae - Karlik.
9:
Punctus, et Punctum, [...] minima indiuiduaque lineae pars - Punkczik.
strona: [876]b
1:
Punctim, Pungendo - Pcha iącz koliącz.
2:
Pungo, Cuſpide vel aculeo ictum infero - Pcham kolię.
3:
Pungens - Koliacy.
4:
Punctus - Kłoti.
5:
Punctio - Kłoczie.
6:
Punio, Poena afficio, caſtigo - Karze.
7:
Punitor, Qui punit - Karcza.
8:
Pupa, Puella paruula et tenella - Dzieiwecka.
9:
Pupilla, Niger in cornea tunica, atque adeo in medio oculi circulus tunicae -
strona: [877]a
Srzenica.1:
Pupula, Pupilla - Srzenica.
2:
Pupillus, Impubes qui in patris poteſtate eſſe deſiit morte, vel emancipatione - Sierota.
3:
Pupillaris, Quod eſt pupilli - Czo ſie roczie prinariezi.
4:
Puppis, [...] poſterior pars nauis - Tyl vokretu, albo vskuti.
5:
Pupus, Puer paruus, et tenellus - Chlo piatko.
6:
Purgo, Mundo, ſordibus libero, quaſi purum ago - Chedoze.
7:
Purgatio, Ipſe purgandi actus - Chedozenie.
8:
Purgamen, ſeu Purgamentum, Sordes vel immundiciae - Smiecy.
9:
Purgabilis, Quod facile purgatur - La czni do wichedozenia.
strona: [877]b
1:
Purpura, Piſcis ex concharum genere, in faucibus habens liquorem, tingendis lanis maxime experitum - Riba ktori wilg otnoſc ſpoſobna, do farbowania na zakth, ſarlatu.
2:
Purpureus, [...] qui purpurae ſucco tinctus eſt - Sarlatna farbe maiaci.
3:
Purpuro, In purpuram vergo - Daie farbe ſarlatna.
4:
Purpuratus, Purpura ornatus - Wpurpuſre vbrani.
5:
Purpurarius, Quod ad purpuram pertinet - Naliezaci, do purpure.
6:
Purus, Mundus, ſine ſorde - Czisli, ſczeri.
7:
Pure, Caſte, religiose - Sczirze.
8:
Purifico, Mundo, purum facio - Wicziſczam, chedogiem czime.
strona: [878]a
1:
Purificatio, Purgatio - Ocziſzcienie.
2:
Pus, Sanies coacta, et ex maturitate craſſa iam effecta et albida - Otok ropa.
3:
Purulentus, Quod pure, ſiue ſanie plenum eſt - Ropy pelny.
4:
Pusillanimus, Qui eſt puſilli animi - Boiazny.
5:
Pusillus, Paruulus, exiguus - Maluczky.
6:
Pusio, Paruus puer - Dziecziatko.
7:
Puſtula - Kroſta oſpicże wodne.
8:
Puſula, Morbi genus [...] quem et ignem ſacrum appellant - Piekielni ogien.
9:
Pusulosus - Piekielni ogien maiaczi.
strona: [878]b
1:
Puteo, Foeteo, et mali odoris ſum - Szmierdze.
2:
Putidus, Quod eſt mali odoris - Szmrodliwy.
3:
Putide, Inſuauiter, auſtere, rancide - Szmrodliwie.
4:
Puteſco, Putidus, vel mali odoris fio - Poczinam ſzmier dziec.
5:
Putor, Foetor, graueolentia - Szmrod.
6:
Puteus, Qui perpetuas habet aquas ex terrae venis manantes - Zdroy, ſrzodlo, ſtudnia.
7:
Putealis, Quod ex puteo eſt - Studzienni.
8:
Putearius, Qui puteos fodit - Studniarſz.
9:
Puto, Inutilia, et ſuperflua ex arboribus, fructibuſve reſeco, amputo - Odczinam galezie. ¶ Puto [...] cogitare, conſiderare, et animo reuoluere - Mislie, mniemam.
strona: 879a
1:
Putator, [...] qui vites aliaſve arbores, aut frutices ſarmentis, ramiſve inutilibus repurgat - Ogrodnik albo winiarſz ktori drzewa obczina.
2:
Putamen, rerum quarumlibet purgamentum - Skurlupa, lupina, luska.
3:
Putridus, Putris, ſiue putrefactus, hoc eſt corruptus - Zgnieli, vłsbuczaly.
4:
Putredo, Putor, foetor, corruptio orta ab actione caloris externi in humidum - Zgnieloſc.
5:
Putreo, Marceo, et in pus ſoluor - Gnyę, ropie ſzie.
6:
Putreſco, Putridus fio - Gnycz poczinam.
7:
Putrefacio, In putredinem reſoluo, corrumpo, putre aliquid facio - Dopuſczamgnicz.
8:
Putus, Purus, mundus - Cziſti, ſczeri.
strona: 879b
1:
Pylae - Wrota albo cziaſnoſcz miedzi gorami. [...] nos portas dicimus, [...] pro anguſtis montium faucibus
2:
Pyra, Rogus - Stoſs drew.
3:
Pyramis - Budowanie weczterzi granie pochodziſte. Moles maxima, quadrata, ita conſtructa vt e lato in acutum tendat
strona: 880a
1:
Pyramidatus - Konczati wecżter zi granie. Quod in pyramidis formam factum eſt.
2:
Pyrgus - Wieza. [...] turris
strona: 880b
1:
Pyrus - Przewo, graskowe.
strona: [881]a
strona: [881]b
1:
Pyxis - Szloy, kropka, pudelko. [...] vaſculum e buxo
2:
Pyxidatus, Quod pyxidis ſimilitudinem refert - Sloiewi podobni.
strona: [881]a
Q1:
Qua - Ktoredi.
strona: [881]b
1:
Quacunque, Per quamcunque partem, vel per quemcunque locum - Ktore diskolwiek.
2:
Quadra, Inſtrumentum planum, aut modice concauum, ſuper quo cibos diſſecamus - Taliers quadratowi.
strona: [882]a
1:
Quadragenarius, Quod in ſe continet quadraginta - Czterdzieſci maiaci.
2:
Quadrageni - Po, czterdzieſczi.
3:
Quadragesimus, Vnus ex numero quadragenario - Czterdzieſtny.
4:
Quadraginta, Quater decem - Czterdzie, ſczi.
5:
Quadragies, Quater decem - Czterdzie ſczi.
6:
Quadrangulus, Quod habet quatuor angulos - Czteni katy maiaczi.
7:
Quadrantalis - Szerokoſcz czterech palczi.
8:
Quadrarius, Quadratus, aut certe quandrangulus - Wteczeeri rogy czworograniſti.
9:
Quadridens, Quod quatuor habet dentes - Czworo zebiaſti.
10:
Quadriennium, Spatium quatuor annorum - Czaſz czterech liath.
11:
Quadrifariam, Quadripartito, in quatuor partes - Na, czteri czeſczi.
12:
Quadrifidus, Quod in quatuor partes findi poteſt, aut fiſſum eſt - Naczwore roſlupiom.
strona: [882]b
1:
Quadriforis, Quod quatuor fores, ſiue foramina habet - Czworo weſczie.
2:
Quadriga, Currus quatuor equis iunctus - Cug koni poc zwormi.
3:
Quadrigeminus - Czworziſti.
4:
Quadriiugi, ſiue Quadriiuges, Equi quaterni ad vnum iugum alligati - Woſzinki albo czteri komi ſpolnie.
5:
Quadrilibris - Oczterech funciech. Quod eſt ponderis quatuor librarum.
6:
Quadrimus, Quod habet, quatuor annos - Czworolietni.
7:
Quadringenti, Quater centum - Czeteri ſta.
8:
Quadringenties - Czterzi ſta krocz, albo razow.
9:
Quadringentesimus, Vnus, vel poſtremus ex quadringentis - Oſtatni zczterech ſeth.
strona: 883a
1:
Quadripertior, In quatuor partes diuido - Rozdzieliam naczter czeſczi.
2:
Quadriremis, Nauis quae quatuor remorum ordines habet - Skata lodz, wktori czterzerna rzedoma robia.
3:
Quadriuium, [...] locus publicus vbi quatuor viae concurrunt - Roſtanie drog.
4:
Quadrum, Quadratum, quod ſcilicet quatuor aequales lineas, quatuorque angulos rectos habet - Kuadrat.
5:
Quadro, In quadrum redigo - Przirowniwam doczterech czeſezi, ſgadzam.
6:
Quadratus, Quod habet quatuor angulos rectos, et aequales - Czworo graniſti.
7:
Quadrupes, [...] quod quatuor habet pedes - Beſtia oczterhech nogach.
8:
Quadrupedo, Quatuor pedibus gradior - Naczterzech nogach chodze.
9:
Quadruplatores, [...] Delatores, et infimae ſortis accuſatores, [...] quod quartam partem ex damnati bonis conſequerentur -
strona: 883b
Oskarzacz ktori czwarta czcſe wimodnoſsi.1:
Quadruplor, Quadruplaturam exerceo, ſiue delator fio, et damnati quartam partem accipio - Abyeh czwarta czeſcz wſzral oskarzuie.
2:
Quadruplex, [...] quod aut quatuor eſt modorum, aut quatuor ſpecierum, aut ordinum quatuor - Czworziſti.
3:
Quadruplico, In quadruplum augeo - Weczwor naſob, prziczimam, albo przimnazani.
4:
Quaero, Inueſtigo, exquiro - Sukam, ſliedze, pytam.
5:
Quaerens - Sukaiaci. Quaerendus
6:
Quaesitus - Naliezioni.
7:
Quaesitum, Res exquiſita et parta - Nabyczie.
strona: 884a
1:
Quaerito, Inſtanter quaero - Beſz prze ſtanku ſukam pytam.
2:
Quaeſtio, Inueſtigatio, actus quaerendi - Naliezcemepytame, moczenie.
3:
Quaeſtiuncula, Parua interrogatio vel dubitatio - Pitanie maliuczkie.
4:
Quaeſtor, Praepoſitus pecuniae publicae, qui curam aerarij habet - Poborcza.
5:
Quaesitor, Iudex capitali quaeſtioni praefectus, iudex quaeſtionis, praetor rerum capitalium - Szedzia ktori oglavnuh rzeczach norina ſmi rircz skaſuie albo na meky woith.
strona: 884b
1:
Quaeſtorius, Quod ad quaeſtorem pertinet - Czprazinaliezipoborzi.
2:
Quaeſtuarius, Qui quaeſtus gratia artem aliquam exercet - Naziskgomaczi.
3:
Quaeſtura, Quaeſtoris dignitas - Poborſtwo.
4:
Quaeſtus, Lucrum numarium - Zysk.
5:
Quaeſtuosus, [...] lucroſus - Zysk wielky noſaczi.
strona: 885a
1:
Quaeſticulus, Paruum lucrum - Maly zysk.
2:
Quaeſo, [...] rogo - Proſze.
3:
Qualibet, qualubet, [...] per quencunque locum - Ktoredi kolwiek.
4:
Qualis - Iaky.
5:
Qualitas - Iakoſc albo opiſzanie rze czi y iaka ieſt ſtad przeziwaią.
6:
Qualiter, Quemadmodum - Yako, yakiem ſpoſobem.
7:
Qualitercunque, Vtcunque, vel quomodocunque - Yakoskolwiek.
8:
Qualus, Genus [...] vaſis viminei - Koſz.
9:
Quasillus, et Quaſillum, Ciſtula, ſeu vaſculum in quo mulieres reponebant ea quae ad lanificium pertinerent - Koſziczek, do przedzi.
10:
Quam - Nyſz tylko yakom.
strona: 885b
1:
Quamprimum, Valde cito - Skoro, natych miaſt.
2:
Quandiu, Quanto tempore - Yako dawno, kied.
3:
Quando, [...] quo tempore - Kiedy, ktorego czaſzu.
4:
Quandoque, Aliquando, aliquo tempore - Miekiedimegdy.
5:
Quandoquidem, [...] ſiquidem, ſeu quoniam - Gdyſz, pomewaſz.
6:
Quantus - Yako wielki.
strona: 886a
1:
Quantopere, Quam vehementer - Wukze ſrodze.
2:
Quapropter, Propter quod, ſiue quamobrem - Dlia czeg.
3:
Quaqua - Aczkolwnk.
4:
Quaquauersus, ſiue Quaquauerſum, in omnem partem - Gdzieſz kolwiek.
5:
Quartus, Proximum a tertio ſignificat - Czwarti.
6:
Quasi, ita, vt, tanquam - Iako by.
strona: 886b
1:
Quatenus, In quantum, ſiue vſque ad quem finem - Iakodalieczie.
2:
Quater - Czterzi raſi.
3:
Quaterni - Poczterzerz. [...] quatuor
4:
Quatio, Moueo cum violentia, concutio - Tluke, burze.
5:
Quaſsus, Quaſſatus, fractus - Slaczom, sbruzom.
6:
Quaſsus - Sluczeme, sburzeme.
7:
Quatuor, Binarium numerum in ſe bis continens - Czterzi.
8:
Quatuordecim, Quatuor et decem - Czter naſcie.
strona: 887a
1:
Quercus - Dąb.
2:
Quernus, Quod ex quercu eſt - Dębowi.
3:
Quercetum, Locus vbi conſitae ſunt quercus - Dębniąk.
4:
Queror, Lamentor, conqueror - Zaluie, vskarzamſie.
5:
Queritor, Multum ſaepeque queror - Czeſto ſzie vskarzam.
6:
Queſtus, Lamentatio, querela - Skarga.
7:
Querela, Querimonia, queſtus - Zaloba.
strona: 887b
strona: 404b
1:
Qui - Ktori
2:
Quia, [...] quoniam - Yſz wouieni.
3:
Quianam, Quare - Dliaczego.
4:
Quid - Czo.
5:
Quidam - Mektori.
6:
Quidem, Profecto, certe - Zaiſte.
strona: 888a
1:
Quidnam - Czeztam.
2:
Quidni, Certe, vel certum eſt, vel cur non - zaprawdti.
3:
Quicquid - Czoſz kol wul.
4:
Quies, Vacatio a labore, ſiue ceſſatio a quocunque opere - Deł poczinienie pokay.
5:
Quieſco, Quietem ago, ferior a labore - Od pocziwaw.
6:
Quietus, [...] tranquillus, otioſus, placidus - Vſpokoiom ſpokoiry.
7:
Quiete, Tranquille, placide - Spokoinie.
8:
Quilibet, Quiuis, quaſi quencunque ex multis libet deligere - Kaſzdi.
strona: 888b
1:
Quimatus, AEtas quinque annorum - wpiaczi tiath.
2:
Quindecim, [...] ter quinque - Pietnaſcie.
3:
Quindecies, Quindecim vicibus - Pietnaſcurazi.
4:
Quingenti, Quinquies centum - Puczſets.
5:
Quingenties, Quinquies centum -
strona: 889a
Piecz ſeth razi.1:
Quinque - Piecz.
strona: 889b
1:
Quintilis, Menſis anni totius ſeptimus, olim Quintus - Lipiec.
2:
Quintus, Vltimus ex quinque - Piąti.
3:
Quinto, et Quintum, Quinto loco - Piatirąz.
strona: [890]a
1:
Quipote, Qui fieri poteſt - Iakoto może byc̀.
2:
Quippe - Poniewadz, zwłaſzcze.
3:
Quippini, [...] quidni, ſicut cur non - A cżemu nicz.
4:
Quirito, ſeu Quiritor, Lamentor, moeſtaque voce deorum, hominumque auxilium inuoco - Narżekam, opomocz proſzę skwierczę.
5:
Quiritatio, Lamentatio, humanae, diuinaeque opis imploratio - Smętne narzekanię.
6:
Quiritatus, id eſt clamor - Płaczliwenarżękanię.
7:
Quis - Kto, ktorą paką.
strona: [890]b
1:
Quiſnam, Quis - Kto.
2:
Quiſquam, et quiſpiam, Aliquis, nonnullus - Zaden, ani ieden.
3:
Quiſque, Omnis, quilibet - Kazdi.
4:
Quiſquiliae, Purgamenta terrarum et quicquid ex arboribus ſurculorum, foliorumque et florum minutim decidit, veluti quicquid cadit - wſzeliakieni kiczemne zdrzewa okruſzki, albo łamozg.
5:
Quiſquis, Quicunque, omnis qui - Ktokolwiek.
6:
Quiuis, Quilibet, quaſi vnus e multis, quem velis - Kazdi.
7:
Quo - Gdzię.
8:
Quoad, Donec, quandiu, quouſque - Iako długo, iz, az.
strona: [891]a
1:
Quocirca, Quapropter, quamobrem, ideo, vel igitur - Prżeto, dliatego.
2:
Quod - Czo, ktorę.
3:
Quodammodo, Aliquo pacto, aliquo modo - Nieiakim ſpoſzobem.
4:
Quodcunque, Omne quod - Kazdą rżecz, iakikoſwiek.
5:
Quominus, Vt non, ne - Zebi nie.
6:
Quomodo, [...] Vt, quo pacto, qua via, qua ratione - Iako.
7:
Quomodocunque, id eſt qualicunque ratione, vtcunque, qualitercunque, quoquo pacto - Iakokolwiek.
8:
Quonam - Gdzię, dokąd.
9:
Quondam, Olim, aliquo tempore - Kiedas.
10:
Quoniam - Poniewadz.
11:
Quoquam, Aliquo, id eſt in aliquam partem, locumve - Gdziekolwiek.
strona: [891]b
1:
Quoque, Etiam - Tęz.
2:
Quoquouerſus, vel quoquouerſum, [...] Verſus omnes partes, ſiue verſus quemcunque locum - Zewſząd.
3:
Quoquo, Ad quencunque locum - Bądz kedi bądz.
4:
Quorſum, Verſum quem locum, quaſi quo verſum - Gdzie bokąd.
5:
Quot - wielię.
6:
Quotannis, Singulis annis - Nakazdi rok.
7:
Quotennis, Quot annorum - Iako ſtari.
8:
Quotidie, Singulis diebus - Na kazdi dzien.
9:
Quotidianus, vel Cotidianus, Quod quotidie fit - Po wſzedni.
10:
Quoties, ſiue Quotiens, [...] quot vicibus - Iak czeſto.
11:
Quotieſcunque, quotcunque vicibus - Iliekolwiek razow.
12:
Quotquot, quotcunque, quotlibet, Quantum vis multi - Iakokolwiech wielię.
13:
Quotuplex, [...] quot generum, quot ſpecierum, vel quot modorum - Iako rozni, rozdzielny?
strona: [892]a
1:
Quotus - wielie wliczbie. [...] quot.
2:
Quotuſquiſque, Quis? quot? - Iak wielię.
3:
Quouis, Quolibet - Gdziekolwiek.
4:
Quouſque, Quandiu, ad quod vſque tempus - Iak dalieko.
strona: [892]b
1:
Quum, Quando - Ktorego cżaſzu, kiedi.
2:
Quum primum - Iako skoro. [...] Vbi primum, vel quando primum
strona: [892]a
R1:
Rabies, [...] morbus canum, quum veluti furore quodam acti, huc atque illuc rapiuntur - wſzczieczęnię.
2:
Rabiosus, [...] qui rabie laborant - wſcziekłi.
3:
Rabiose, Iracunde, et in modum rabie correpti - wſzczieklię.
4:
Rabiosulus - Kęs wſcziekły.
5:
Rabidus, [...] qui rabie laborat - wſcziekłi.
6:
Rabide, Furiose - wſczieklię.
strona: [892]b
1:
Rabio, Nimia ira, et quaſi rabie agitor - Szaleię, wſcziekam ſie.
2:
Rabula, [...] quem nunc aduocatum, vel patronum cauſarum dicimus - Prokurator.
3:
Racemus, Pars botryonis, ſiue potius ipſe botryon - Grono, winna.
4:
Racemifer, Quod racemos fert - Gronarodząci.
5:
Racemosus, Quod eſt racemis plenus - Pełengron.
6:
Racematus, Quod acinos habet, ſiue baccas, aut etiam grana racemi modo diſpoſita - Maiaczi winne iagodi.
strona: 893a
1:
Racematio, Collectio racemorum, qui a vindemiatoribus ſunt praeteriti - Pozoſtałego winna zbieranię.
2:
Radius, Splendor a ſole emicans - Stromod słoncza, ſtromien.
3:
Radij quoque in rotis dicuntur qui hinc centro, illinc canthis inſeruntur - Spicza wkolie.
4:
Radio, Radios emittere, fulgere - Stromienie wipuſzczam, łſneſię.
5:
Radians - łſnączi ſie.
6:
Radiatus, Quod radios habet, aut emittit - łſnącziſie.
7:
Radiatio, Radiorum eiaculatio, ſplendor - Błask, ſtrumieniow wipuſzczenię.
8:
Radiosus, Quod multos emittit radios - Pelniſtrumieniow.
9:
Radix, Ima pars plantae, qua alimentum attrahit - Korzen.
10:
Radicula, Parua radix - Korżonek.
strona: 893b
1:
Radicitus, A radice, vel vſque ad radicem, vel vna cum radice, funditus - Do gruntu y zkorzenim.
2:
Radico, Radices ago, radices emitto - Korſen puſzcząm.
3:
Radicatus, Quod iam radices egit - wkorzemoni.
4:
Rado, Complano, incido, extirpo, mundo - Golię wiskrobuię.
5:
Rasus - Ogolioni.
6:
Rasito, Saepe rado - Vſtawnie golię.
7:
Rasores, Tonſores - Baluierze.
8:
Rasorius, Quod ad radendum pertinet - Do golienią przinalezaczi.
9:
Rasura, Ipſe radendi actus - Gołota, golienię.
10:
Rasilis, Raſus ſeu politus - wigolioni, wipolerowani.
11:
Radula, Inſtrumentum ferreum, [...] quo doliorum veterum pix liquata [...] educitur - Radenrktorim ſtara ſmołe oskrobuią.
12:
Ramentum, tenuis cuiuſque rei particula - Okruzki, trzaski.
13:
Ramex, genus herniae continens ſub ſe porocelam - Bębel.
strona: 894a
1:
Ramus, Arborum veluti brachium - Gałaż.
2:
Ramuſculus, Paruus ramus - Gałaska.
3:
Ramosus, Quod multos ramos habet - Gałeżiſti.
4:
Ramulosus - Zelewati.
5:
Ramale, Ramus inutilis ex arbore deciſus - Nieużiteczną gałazodczięto.
6:
Rameus, Quod ex ramo eſt - Gałeziowi.
7:
Rana - Zaba.
8:
Ranunculus - Zabka.
9:
Ranceo, Putridus ſum, et rancidus - Zołkne y pleſnieię.
10:
Rancidus, Putridum, et putidum - Spleſniały azzołkły, zgnieły.
11:
Rancide - Plugawie, zgnielie.
12:
Rancidulus - Nadpleſmały, nadgnoioni.
13:
Rancor, Putor quidam, atque odoris grauitas - Brzitki zapach odzagnoienia.
14:
Rapa - Rzepa.
strona: 894b
1:
Rapulum - Rzepką.
2:
Rapacia, Teneriores raporum frondes, et cauliculi - Nacz rzepianą.
3:
Rapina, Locum ſignificat rapis conſitum, aut certe rapa ipſa - Rzepisko.
4:
Rapio, Vi, impetu, et celeritate quippiam aufero - widzieram, poriwam.
5:
Raptus, Res capta - Gwałtowne widarczię porwanię.
6:
Raptura, rapiendi actus - widarczię.
7:
Raptor, Qui rapit - widziercza.
8:
Rapto, Frequenter rapio, traho - Vſtawnie widzieram.
9:
Rapax, auidus, et rapinis ſemper intentus - Gwałtowni widziercza, łakomiecz.
10:
Rapacitas - Odzieranię.
11:
Rapidus, Velox, celer - Pretki u żadzieraiączi.
strona: 895a
1:
Rapide, Cito, velociter - Prętko, poriwczo.
2:
Rapiditas, Velocitas, et ipſe celeritatis impetus - Biſtra prętkoſcz, na wodzię.
3:
Raptim, Per raptum, ſiue celeriter rapiendo - Poriwcząm.
4:
Raptio, Rapina, et Raptus - Widżieranię.
5:
Rapinator, [...] quem hodie raptorem dicimus - Zbuicza.
6:
Rarus, Laxum, ſpongioſum - Rzątki.
7:
Rare, Infrequenter, non dense, non ſpiſse - Rżatko.
8:
Raro, Inſolenter, infrequenter, minus ſaepe - Nieczęſto.
9:
Raritas, [...] laxitas - Rżatkoſcz.
10:
Rarenter, Raro - Rzatko.
11:
Raro, Rarefacio - Rozrżadząm.
12:
Rarefacio, Rarum facio - Rzatko czinię.
13:
Rarefactus - Rżatko, uczinioni.
strona: 895b
1:
Rareſco, Rarum fio, ſiue extenuor - Rzadkim ſie ſtawam, rzedzeię.
2:
Raripilus, Quod habet raros pilos - Rzatkiego włoſsu.
3:
Raſtrum, et Raſtra, Inſtrumentum dentatum glebis confringendis idoneum - Motyka, zębata: item brona: item grabie.
4:
Raſtellum, [...] quo, defecto foeno, prata ſtipulis purgabantur - Grabki.
5:
Ratio - Rozum. ¶ Ratio [...] ſupputatio, calculus - Rachowanię.
6:
Ratiuncula, [...] pro leui et futili ratione - Małi rozumek. ¶ Ratiuncula [...] ſupputatiuncula non magnae pecuniae - Małe rachowanię.
7:
Rationalis, a natura in ſitum eſt vt ratione vti poſſet - Rozumni.
strona: 896a
1:
Rationarium, Liber rationum - Regeſtr.
2:
Rationarius, vt Rationarius apparitor - Rachowniczi.
3:
Ratiocinor, Ratiocinatione quadam deprehendo - Rozwazam ſobie, rozrachowanię, zwirozumienią zawieram.
4:
Ratiocinatores, [...] qui ſubducendae rationis periti ſunt, [...] calculatores - Rachmiſtrzowie.
5:
Ratiocinatio, [...] ſcientia [...], vel opinio - Zamknienie zpewnego rozwazenia, rozrachowanię.
6:
Ratiocinatiuus, Quod ad ratiocinationem pertinet - Prżinależaczedo rozrachowanią.
7:
Ratiocinium, Supputatio, vel calculi ſubductio - Zrachowanię.
8:
Rationabilis, Rationalis, hoc eſt cui rationem natura indidit - Rozumni.
9:
Ratis, ſiue Rates, [...] Connexarum trabium compages - Komiega, flus.
10:
Ratiarius, Qui ratem exercet - Fliſownik, flus prowadzączi.
11:
Raucus, Qui nimio calore vel frigore, aut etiam clamore, vel alia cauſa vocem obtuſam habet, compreſſam et impeditam - Oniemiałi, chrapoczączi.
strona: 896b
1:
Raucisonus - Chrapotliwi.
2:
Raucitas, Vocis obtuſitas - Chrap, ochrapienię.
3:
Rauceo, Raucus ſum - Chrapieię.
4:
Raudus, vel rodus, vel etiam rudus - Nie wirobioni, chrupiaſti.
5:
Rauis, Raucedo, hoc eſt vocis obtuſitas - Ochrapięnię.
6:
Rauidus, Quod ex fuluo colore nonnihil ad nigredinem declinat - Czarnozołtawi.
7:
Reaedifico, Inſtauro, aedificium collapſum reſtituo - Znowu buduię.
strona: 897a
1:
Reatus, Status, et conditio reorum - Cōditia ſtan albo poſtanowienie winnego.
2:
Rebello, Repugno, bellum inſtauro - Sprzeczis wiam ſzie woyne znowią́m.
3:
Rebellator, Qui ſemel victus, et in deditionem receptus, bellum inſtaurat - Przimierzałąmea.
4:
Rebellatrix - Taktora łamie przimierze.
5:
Rebellio, Defectio, ſeu belli inſtauratio - Znowienie woyny.
6:
Rebellis, Qui ſemel victus, et in deditionem receptus, bellum inſtaurat - Posłu ſzenſtwo obiecane łamiaci.
7:
Rebellium, Rebellio - Sprzeciwienie ſzie, wiarynie dzierzenie.
8:
Rebito, [...] reuertor, redeo - wracam ſzie.
9:
Reboo, Remugio - Ryczę.
10:
Recalcitro, Calcitro, hoc eſt calce ferio - Pietą bye.
11:
Recalco, Rurſus calco - Nadeptiwąm.
12:
Recaleo, Caleo - Czieplieie.
13:
Recaleſco, Rurſus caleſco - Znowu zagrzewam.
strona: 897b
1:
Recaluus, Cui non totum caput, ſed ſinciput caluum eſt - Zyſi.
2:
Recaluaſter, [...] qui fronte ſubcalua eſt, non toto capite: quaſi recaluatulus - Ten ktori malyſzinke.
3:
Recandeſco, Denuo candens, ſiue ignitus fio - Rozegam ſzie.
4:
Recano, Cantu reuoco - Znowu ſpiewam, odwoliwam.
5:
Recanto, diuerſa ſuperioribus cano, et quod ante aſſerui retracto - Rozmaiczie inſzem ſpoſobem ſpiewā.
6:
Recedo, quaſi retro cedo, Abeo - Odſtepuie.
7:
Receſsus, Actus recedendi, diſceſſus, abitus - Odeſzcie.
8:
Recello, [...] reducere, retrahere - Odwodze.
9:
Recens, Nouus, nouitius, qui nuper fuit - Nowi.
10:
Recens, Recenter - Szwiezo.
11:
Recenseo, Recognoſco, et ſummam totius multitudinis per numeros colligo - wpos czet licze.
12:
Recensus, recognitus - Odliczoni.
strona: 898a
1:
Recenſus, Luſtratio, ſiue recognitio exercitus, alteriuſve multitudinis - Okazowanie pocztu.
2:
Recensio, Multitudinis cuiuſvis luſtratio, ſive recognitio - Liczba okazanich.
3:
Recensitus - Przeliczoni.
4:
Recentari, Renovari, et denuo recens fieri - Odnowiacſzie.
5:
Recido, Retrorſum, ſive iterum cado - Zas vpadąm.
6:
Recidiuus, Quod poſt caſum reſtitutum, denuo concidit - Odpadaiączi, waliączi ſie.
7:
Recido, Abſcindo, reſeco - Odrzinam, odczinam.
8:
Recisus, Amputatus, praeciſus - Odczięti, oderznioni.
9:
Recisio - Odczięczię.
10:
Recisamentum, Fruſtum exiguum, et veluti ramentum a re quapiam reciſum - Odczinek.
11:
Recingo, Diſcingo, quod cinctum erat ſolvo - Odpaſſuię.
12:
Recino, Iterum vel frequenter cano - Znowu ſpiewam.
strona: 898b
1:
Recipio, Rem ſemel depoſitam traditamve, rurſus aſſumo - Zaſię przeimuię.
2:
Receptus - Przyęti.
3:
Receptum, Pollicitum, ſive promiſſum - Obietnicza.
4:
Receptus, Ipſe actus recipiendi, ſive ſubducendi ſe e pugna - Odſtapienie zbytwi.
5:
Receptor, [...] et Receptator, [...] qui [...] latrones, eorumque ſurrepta recipiunt, occultantque - Przyniacz zbuiczow y ishkradz iezi.
6:
Receptio - Przyęczię.
7:
Receptitius, Exceptitius: hoc eſt, quicquid in venditione aut quavis alienatione excipimus, et nobis reſervamus - Zachowanie ſobie rzeczi meiakiei, ktorą widana biczmiała.
8:
Recepto - Vſtawnie przymuię.
9:
Receptaculum, Quicquid rem aliquam in ſe recipit -
strona: 899a
Prżechowanię.1:
Reciprocus, Quod alicunde profectum, redit eo unde profectum eſt - Prziskakuięczi y odskakuięczi.
2:
Reciprocatio, Ejuſdem viae retrograda repetitio, et aceſſus et receſſus - Wządnawroczęnię.
3:
Reciproco, In contrariam partem reflecto, alternatim attraho et remitto - Wpuſzczam y wipuſzcząm, iako czini tchnączi.
4:
Recito, Clare de ſcripto pronuntio ut alii audiant intelligantque - Głoſzem wiliczam, czitam.
5:
Recitatio, De ſcripto pronuntiatio - Głoſne czytanię.
6:
Recitator, Qui aliquid de ſcripto pronuntiat - Czitelnik.
7:
Reclamo, Clamore adverſor, non acquieſco - Odwołuię.
8:
Reclamatio, Contradictio, et proprie cum clamore - Odwołiwanię.
9:
Reclamito, Cum clamore oppugno - Odwołiwam.
10:
Reclino, [...] componere, vel inclinare ſe ad jacendum vel quieſcendum - wſpieramſie.
11:
Recliuis, Reclinatus, ſiue procumbens - Połoziſti.
12:
Recludo, Quod clauſum erat aperio, retego - Othwieram.
13:
Reclusus, Apertus - Othwarti.
14:
Recogito, Iterum atque iterum cogito - Znowu miſſie.
15:
Recognoſco, Agnoſco, ad memoriam revoco, et rem olim cognitam, denuo cognoſco -
strona: 899b
Znowunopamiecz prziwodzę.1:
Recognitio, [...] Agnitio: hoc eſt, eorum quae alias nobis nota fuerant, iterata ex intervallo cognitio - Znowu poznanię.
2:
Recolo, Denuo colo, iterum ſubigo - Znowu buduię, orzę.
3:
Recolligo, Iterum in unum colligo - Znowu zbieram.
4:
Recomminiſcor, [...] reminiſcor, et in memoriam reduco - Znowuſpominam.
5:
Recompono, Iterum compono, recolligo - Znowu vkładam.
6:
Recompositus, Rurſus compoſitus - Znowu.
7:
Reconcilio, In concordiam reducere, et in gratiam reſtituere eos, qui ob offenſam quampiam fuerant abalienati - Vgadząm mezgodnę.
8:
Reconciliatus - Zaſię vſmierzoni.
9:
Reconciliatio - Zgodzęnię.
10:
Reconciliator, Pacificator, diſſidiorum compoſitor - Zgodzicziel.
11:
Reconcinnare, Inſtaurare, reparare, et iterum expolire - Oprawiąm.
12:
Recondo, Occulto, tego, repono - Zachowuię.
strona: 900a
1:
Reconditus, Occultus, abſtruſus - Zachowani.
2:
Reconduco, Iterum conduco - Znowu narmuię.
3:
Reconflo, Denuo conflo, ſiue liquefacio, [...] regigno, reſtituo, reſuſcito - Znowulieię, znowu naprawiam.
4:
Recoquo, Rurſus coquo - Znowu warżę.
5:
Recoctus, Secundo loco coctus - Znowu odwarzoni.
6:
Recordor, In memoriam, ſiue in mentem reuoco - Znowu wſpominam.
7:
Recordans, In memoriam redigens - Znowu wſpominaiączi.
8:
Recordatio, Reminiſcentia - wſpomnięnię.
9:
Recraſtino, Procraſtino, differo, protelo, prorogo, quaſi in craſtinum reiicio - Do iutra odkładam.
10:
Recrementum, Purgamentum ſiue excrementum rei cuiuſlibet - Plugaſtwo od każdei rżeczi.
11:
Recreo, Reficio, inſtauro, refoueo - Ochładząm, rozweſſeliamſie.
12:
Recreatio, Refectio, et refocillatio - Rozweſſelenię, ochłodzenię.
13:
Recrepo, Crepitum reddo, reſono - Znowu dzwieczę.
strona: 900b
1:
Recreſco, Renaſcor, rurſus creſco - Znowu roſtę.
2:
Recrudeſco, Ad priſtinam cruditatem redeo - Znowu ſerowieię wracząm ſie do pierſzei złoſczi.
3:
Recubo, Rurſus, ſeu iterum cubo, denuo ad quieſcendum me compono - Znowu ſie kładę.
4:
Recubitus, Recumbendi actus, diſcubitus - Poſsadzenieſie.
5:
Recudo, Denuo cudo - Znowu kuię.
6:
Recumbo, Menſae accumbo - Doſtołu ſiadam.
7:
Recupero, Rem amiſſam recipio - Znowu doſtaię.
8:
Recuperatio, Rei amiſſae receptio, vel ipſe recuperandi actus - Straczonei, rzeczi niedzienie, powetowanię.
9:
Recuperatores, [...] iudices qui a praetore in priuatis controuerſiis quacunque de re ageretur, dabantur - Commiſsarz dani od wierzchwoſczi.
10:
Recupio, Valde cupio - Barzo pozadam.
11:
Recuro, Accurate interpolo, magna cura diligentiaque reficio - Pilnie oppatruię.
strona: 901a
1:
Recurro, Iterum vel retrorſum curro - wząd hiezę, wracząmſie.
2:
Recursus, Recurrendi actus - wroczenie.
3:
Recurſo - Vſtawnieſie wracząm.
4:
Recuruus, Valde curuus - Krzywi.
5:
Recuruo, Curuum facio - Nakrzywiąm.
6:
Recuruatus, Quod factum eſt recuruum - Nakrziwioni.
7:
Recuſo, Renuo, reiicio - Odmawiam.
8:
Recusatio, Ipſe recuſandi actus - Odmowienię.
9:
Recutio, Repercutio, ſiue reuerbero - Odbyąm.
10:
Recuſsus, Repercuſſus - Strzęſioni.
11:
Recuſsus, Reuerberatio - Strzęſięnie.
12:
Recutitus, Cui a glande reſecta eſt cutis - Obrzezani potureczku.
13:
Redabſoluo, [...] ſoluo, vel abſoluo - wolnim czinię.
14:
Redambulo, Reuertor - wraczamſie.
15:
Redamo, Amantem viciſſim amo, in amore reſpondeo - Zaſię mięłuię.
16:
Redardeſco, Iterum flammam emitto, recandeſco - Znowugoram.
17:
Redarguo, Accuſo cum reprehenſione - Karżęsłowi.
strona: 901b
1:
Redauſpico, et redauſpicor, [...] incipio, et denuo auſpicium ſumo, et iterum inchoo - Znowu poczinam.
2:
Reddo, [...] acceptum, vel ablatum, reſtituo, rem pro re do - wraczam.
3:
Redditus, Solutus, iterum datus - wroczony.
4:
Redditio, Actus ipſe reddendi - wroczęnię.
5:
Redeo, Reuertor, quaſi retro eo - wracząm ſie.
6:
Reditio, Redeundi actus - wroczenię.
7:
Reditus, Reuerſio, reditio - Nawroczęnię. ¶ Reditus [...] ſignificat prouentum - Dochod.
8:
Redito, Statim vel continuo reuertor - Prętko ſie wraczam.
9:
Redhibeo -
strona: 902a
wracząm toczom kupieł. [...] facere vt rurſus habeat venditor quod habuerat.1:
Redhibitio, Actus ipſe reſtitutionis - wroczęnię.
2:
Redigo, Vi, et induſtria reduco ad aliquid, vel aliquo - Doposłuſzenſtwa prżiwodzę.
3:
Redimio, Orno, corono - Koronuię, zdobięi.
4:
Redimiculum, Ornamentum a mitra muliebri [...] dependens - Rantuch, podwyka.
5:
Redimo, Seruum, captiuumve ab eo qui in poteſtate eum habebat, pretio libero - wykupuię.
6:
Redemptio, Actus ipſe redimendi - wykupięnie.
7:
Redemptor, Qui redimit, et liberat - Odkupicziel.
strona: 902b
1:
Redinteger, Renouatus, inſtauratus, quaſi rurſus integer - Odnowiony.
2:
Redintegro, Inſtauro, ſeu innouo, quaſi in integrum reſtituo - Odnawiam.
3:
Redintegratio, Renouatio - Odnowienię.
4:
Redipiſcor, Rem amiſſam recipio, rurſus acquiro - Doſtaię.
5:
Rediuia, Abſceſſus circa radices vnguium - Zanokczicze.
6:
Rediuiuus, Quod ex vetuſto renouatum eſt - Odnowioni.
7:
Redoleo, Multum oleo, vel odorem alicuius rei refero - Czuchnę ſmierdzę.
8:
Redono, Reddo - Zasie oddawam.
9:
Redordior, Retexo, quod orſum erat ſoluo - łrzeſtaię konczicz czom poczan, y zaſie zwou poczinam.
10:
Redormio, Rurſum dormio - Spię znowu.
11:
Redormitio - Zuowu zaſnięnie.
12:
Reduco, Retroduco, retraho - wząd odwodzę.
strona: 903a
1:
Reductus - Odwiedżioni.
2:
Reductio - Odwiedzienię.
3:
Reductor - Odwodzicziel.
4:
Redux, Qui e periculo in tutum, aut a captiuitate longave peregrinatione in patriam reuertitur - Nawroczoni zniewoli, albo zwoini, albo z niebeſpieczenſtwą́.
5:
Redulcero, Vlceroſum facio - Znowu wrżodowato czinię.
6:
Reduncus, Retrorſum inflexus - Nakrziwioni.
7:
Redundo, Abundo, exundo, effluo - Prżeliewam ſie.
8:
Redundantia, Superfluitas, abundantia - Prżelianię, zbytek.
9:
Redundans, Abundans - Zbytni.
10:
Redundatio, Abundatio - Zbywanię przelianię.
11:
Refello, Quod dictum eſt, arguendo falſum oſtendo, refuto, redarguo - Odpor daię, fałſz pokazuię.
12:
Refercio, Repleo - Napełniam.
13:
Refertus, Plenus - Napełnioni.
14:
Referio, Repercutio - Zaſię odbyam.
strona: 903b
1:
Refero, Reporto, reduco, quaſi retrorſum fero - Odnoſzę oddaię. ¶ Referre acceptum - To czom przyał wpiſsuię.
2:
Refert, Intereſt, ſiue vtile aut commodum eſt, vel alicuius momenti eſt - Zaliezy natim.
3:
Relatus, Redditus - Nawroczom, oddani.
4:
Relatus, Commemoratio - Wiliczanie.
strona: 904a
1:
Relatio, Actus referendi - wipowiedzienię.
2:
Relator - Wylicżacż.
3:
Referueo, Valde ferueo - Barzo wrąm.
4:
Referueſco, Recaleſco, denuo feruidus fio - Znowu wrąm.
5:
Reficio, Inſtauro, renouo, quod corruptum erat in ſtatum priſtinum reſtituo - Czo beło zepſowanego naprawiam. ¶ Reficio [...] recreo, vel delecto - Obweſſeliam.
6:
Refectus - Zaſię naprawioni.
7:
Refectus, Ipſa refectio - Odzywienię, ochłodzenię, poſielienię.
8:
Refectio, Inſtauratio, renouatio - Naprawienię.
9:
Refector - Oprawiacz.
10:
Refigo, Quod fixum erat auello - Odriwam.
11:
Reflagito, Inſtanter repoſco, iterum flagito - Zaſię ządąm.
12:
Reflecto, Retrorſum flecto - wządnachiliam.
13:
Reflexus - Nakłonioni, nachilioni.
14:
Reflo, Spiro ex aduerſo, contra flo - Prżecżim temu dmuchąm, oddmuchuię.
strona: 904b
1:
Reflatus, Flatus aduerſus, ventus contrarius - Przecziwni wlatr.
2:
Refloreo, Rurſus floreo - Znowukne
3:
Refluo, Curſu feror retrogrado - wząd płynę.
4:
Refluus, Quod retrogrado fertur fluxu - wząd płinączi, zcziekaiączi.
5:
Refocillo, Recreo, reficio, refoueo - Ochładząm, ſiełi pomnaząm, poſieliąm.
6:
Refodio, Effodio, fodiendo eruo - wykopuię, wigrzeham.
7:
Reformido, Valde formido - Barzo ſie liekam.
8:
Reformidatio, Metus, timor - wielkielieknam.
9:
Reformo, In aliam, ſeu meliorem formam redigo - Inaczei naprawiam.
10:
Reformator, Inſtaurator - Naprawcza rzeczi zkazonei.
11:
Refoueo, Alimento, vel calore moderato refocillo, reficio, recreo - Zagrzewam.
12:
Refraeno, Fraeno, hoc eſt cohibeo, et coerceo - Zawſcziagam.
13:
Refraenatus - Zawcziągnioni.
14:
Refraenatio, Cohibitio - Zawcziagnięnie.
15:
Refragor, Reſiſto, repugno - Zprzecziwiam ſie.
16:
Refrico, Renouo - Odnawiam.
17:
Refrigeo, vel potius refrigeſco, Frigidus fio - Iadrznoczinię, roziądrzam.
strona: 905a
1:
Refrigero, Frigus induco, rem calidam frigidam facio - Zymno czię, odziabiąm.
2:
Refrigeratus - Odziąbioni, roziądrzoni.
3:
Refrigeratio - Odczerſtwienię.
4:
Refrigerator - Chłod dayaczi, occzerſtwien.
5:
Refrigeratorius, Quod refrigerat - Chłodzączi, Occzerſtwiaiezi.
6:
Refringo, Rumpendo aperio, effringo - Wisłamuię.
7:
Refractus - Wyłomioni.
8:
Refractarius, contumax, pertinax - Ocziąpłi, prżecżiwni.
9:
Refugio, Aufugio, vel fuga me retrorſum recipio - Wząd vcżiekam.
10:
Refuga, Fugitiuus vel fugitiua - Wząd vcziekaiączi, zbięg.
11:
Refugus, quod eſt recliue, ac reiectum - Wząd vcziekąiączi.
12:
Refugium, Perfugium, profugium, aſylum, locus vel perſona ad quam refugimus vt tuti ſimus - Tendoktorego ſie iako do obroni vcziekąmi.
13:
Refulgeo, Valde fulgeo - Bliskam ſie, łſnęſie.
14:
Refundo, Fundendo regero - Zaſię odliewam.
15:
Refusus, Redundans - Prżeliani, wyliani.
strona: 905b
1:
Refuſe, Redundanter - Zbytnie.
2:
Refuto, [...] Futare, arguere, [...] confutare, et [...] redarguere [...], ſiue refellere - Przekoniwam wywodem.
3:
Refutatio, Actus ipſe refutandi - Prżekonanię.
4:
Regaliolus - Krolik.
5:
Regelo, Gelu reſoluo - Odmrazam, mrozprzeriwam.
6:
Regenero, Iterum ſiue rurſum genero - Odradzam.
7:
Regermino, Iterum germino - Znowu ktnę, zielienieię ſie.
8:
Regerminatio - Znowu ktnięnie, zazielienianię.
9:
Regero, Refero, reporto, reiicio, reddo - Oddaię, zrzucząm, wetuię.
10:
Regeſtus - Zaſie zrzuczoni, wydani.
11:
Regigno, Iterum gigno - Znowu rodzę.
strona: 906a
1:
Reglutino, Quod glutinatum erat diſſoluo - Odkleiąm.
2:
Reglutinosus, Valde glutinoſus - Barzo kleiowati.
3:
Rego, Guberno, adminiſtro - Rądzę, kroluię, panuię.
4:
Rectus, Quod nullam in partem flectitur - Proſti.
5:
Recta, Per rectam viam - Naproſt, proſczie.
6:
Recte, Bene - Dobrze.
strona: 906b
1:
Rectio, Adminiſtratio, gubernatio - Rządzenie, krolowanie.
2:
Rector, Gubernator, adminiſtrator - Rządzicziel, ſprawcza.
3:
Rectrix, Gubernatrix - Ta ktora rządzi, kroliuię.
4:
Regimen, Ipſa rectio - Rządzenie, krolowanie.
5:
Regula, Norma quae lineae reguntur, id eſt diriguntur - Liniał, proſtą miara.
6:
Regularis, Quod ſecundum regulam eſt, vel quod in regulam trahi poteſt - Wedlie miari uczinioni.
7:
Rex, Princeps qui ex legum praeſcripto ſuis imperat - Krol.
8:
Regina, Regis vxor - Kroliowa.
9:
Regulus - Krolik małei ziemie.
10:
Regius, Quod eſt regis -
strona: 907a
Kroliewski.1:
Regia, Domicilium et aula regis - Pałacz kroliewski.
2:
Regie, Regio more et imperioſe, ſaeuere, crudeliter - Kroliewsku, ſrodzę.
3:
Regificus, Regalis - Kroliewski.
4:
Regifice, Splendide, ſumptuose et regio apparatu - Kroliewskim ſtrichem.
5:
Regalis, quod ad claritudinem, eminentiam, et excellentiam pertinet, dignum rege - Kroliewsku.
6:
Regaliter, Saeuere, crudeliter, et regum more - Po pansku tak iako krol.
7:
Regio - Krayna.
8:
Regionatim, Per ſingulas regiones - Po krainach.
9:
Regnum, [...] regio ipſa ſubiecta, quae a rege poſſidetur - Krolieſtwo.
10:
Regno, Regnum poſſideo, et adminiſtro - Kroliuię, rządzę.
11:
Regnator, Qui regnat - Kroluiączi.
strona: 907b
1:
Regnatrix - Kroluiacza.
2:
Regredior, Retrogredior, reuertor - wracząm ſie.
3:
Regreſsus, Regrediendi actus - Nawrot.
4:
Reguſto, Iterum guſto - Znowu koſtuię.
5:
Reiicio, Retrorſum iacio, in tergum abiicio - Odrzuczam. ¶ Reiicio [...] differre ſiue protrahere - Odkladam.
6:
Reiectio, et reiectus, Vomitus - Zrzuczenię.
7:
Reiectanea, ſiue reiecta - Zwroczone plugaſtwo.
8:
Reiiculus, Quod nullo eſt in pretio, quod ob vitium aliquod ab omnibus ſpernitur et reiicitur - Na opas wignani.
9:
Reitero, Repeto - Powtarzam.
10:
Relabor, Recido, redeo, remeo - Odpadam.
strona: 908a
1:
Relangueo, ſiue Relangueſco, Denuo langueo, vel in languorem recido - Zaſie słabieię, mdleię.
2:
Relaxus, Laxus, rarus, ſolutus - Popuſzczoni.
3:
Relaxo, quod tenſum erat, laxum facio, vel ſoluo - Popuſzczam, rozwięzuię.
4:
Relaxatio, Recreatio, ſolutio - Popuſzczenię.
5:
Relego, Ablego, amando, ſeparo, remoueo - Precz oddaliam, odkazuię zzięmie.
6:
Relegati, [...] in exilium miſſi - Zziemie odkazani, wiwołani.
7:
Relego, Rurſus lego - Znowu przeziliwam.
8:
Relenteſco, [...] ad lentorem priſtinum redire - Zaſię miękczeie.
9:
Releuo, Alleuo - Zaſie vizam.
10:
Religio, Pietas in Deum - Nabozenſtwo, skłounoſcz do chwałi bozei.
strona: 908b
1:
Religiosus, Metuens deorum, pius, integer - Nabozni, bogoboini.
2:
Religiose, Integre, pie, et cum deorum metu - Bogoboinie, naboznie.
3:
Religo, Ligo, vincio - Zwięzuię, prziwięzuię.
4:
Religatus - Prziwiązani.
5:
Religatio, Religandi actus - Prziwiązanie.
6:
Relino, Quod oblitum, obturatumque erat, aperio - Odliepiam.
7:
Relinquo, Linquo, deſero, omitto - Zoſtawiam opuſzczam.
strona: 909a
1:
Relictus - Opuſzczoni.
2:
Relictio, Defectio, deſtitutio - Opuſzczęnie.
3:
Reliquiae, Quae quaecunque ex relicta ſunt - Pozoſtawki.
4:
Reliquus, Reſiduum, quodve ex re quapiam ſupereſt - Pozoſtałi, pozoſtawioni.
5:
Reliquum, Pars debiti, quae initis ſubductiſque rationibus accepti et expenſi ſupereſt - Oſtatek.
6:
Reliquor, Reliqua traho, hoc eſt, poſt initas ſubductaſque rationes reliqua debeo - Pozoſtaię dłuzen.
7:
Reliquator, Qui integrum non ſoluit, aliquidque adhuc reliqui debet - Pozoſtałi wdługu.
8:
Reloco, Rurſum locare - Znowu naimuię.
9:
Reluceo, Reſplendeo, lucem diffundo - Znowu ſie łſnę.
10:
Reluctor, Repugno, obnitor, ſiue renitor - Przecziwię ſie.
11:
Reluo, lotionis iterationem importans - Odmywam.
12:
Remacreſco - Zaſię ſchnę, więunę. Poſtea caluitio quoque deformis ventris obeſitare
13:
Remaledico, Maledictum regero - Zaſię złorzeczę.
14:
Remandere, Ruminata rurſus mandere - Znowu zwę.
strona: 909b
1:
Remaneo, Perſiſto, perſeuero, ſuperſum, relinquor - Pozoſtaię.
2:
Remansio - Pozoſtanię.
3:
Remano, Reſtillo, refluo - Znowu zpłiwam.
4:
Remedium, Medicina - Liekarſtwo.
5:
Remendo, Corrigo [...] vel mendum denuo tollo - Znowu popraniam.
6:
Remeo, Retro ineo, redeo - Nawracz ąm ſie.
7:
Remeatus, Redeundi poteſtas - Nawroczenię.
8:
Remetior, Iterum metior, ad menſuram reddo - Odmierząm.
9:
Remigero, [...] remigro, reuertor - wząd przichodze.
10:
Remigro, Reuertor in domicilium vnde emigraui - Zaſię ſie wraczam.
11:
Reminiſcor, Recordor: quod fit quum ea quae mens renuit, repetuntur [...], quaſi iterum rem in mentem reuoco - Spominum ſobie.
12:
Reminiſcentia, Reuocatio rei alicuius in mentem - Wſpomnięnię.
13:
Remiſceo - Znowu mieſzam. Iterum miſceo
14:
Remitto, Eo vnde aliquid venerat rurſum mitto - Na pierſze mieiſze odſełam.
15:
Remitto [...] recreo, et reficio - Prżepuſzcząm doz waliam.
strona: 910a
1:
Remiſsus, Languidus, lenis, negligens - Gnuſni, niepotęzni.
2:
Remiſsa, [...] venia errati - Przepuſzzęnie.
3:
Remiſsio, Recreatio - Przeſtanek, odpoczinek.¶ Remiſsio [...] venia ſeu gratia delicti vele poenae - Przepuſzzenię.
4:
Remiſse, Leniter, placide - Pokornie, vnizenie, powolnie.
5:
Remo, [...] repeto - Obchodzę.
6:
Remolior, Multa vi loco moueo - Gwałtem odwaliąm.
7:
Remollio, [...] mollio - Odmiękczam.
8:
Remollitus - Odmiękczoni.
9:
Remolleſco, Mollis fio - Miekczeie.
10:
Remorbeſco, In morbum recido - Znowu do chorobi wpadam.
11:
Remordeo, Viciſſim mordeo eum a quo fuerim morſus - Znowu obkeſſuię.
strona: 910b
1:
Remoror, Retardo, retineo - Zwacziagan, zabawiam.
2:
Remora, Retardatio - Zawcziaganie, zatrzimanie, przekaza.
3:
Remoueo, Amoueo, aufero, abdo - Oddaliam.
4:
Remotus, Amotus - Oddalioni.
5:
Remotio, Amotio, tranſlatio - Oddrlienie.
6:
Remugio, Mugitum reddo, contra mugio - Odkrikuię.
7:
Remulceo, Paulatim et quiete attraho - Znowu błagam.
8:
Remulco trahere nauem, [...] e ſcapha maiorem nauem remigando trahere - wieczą łodz do małei prziwiazawſzi poiezdzaiącz wſwodzę.
9:
Remulco, [...] remigando e ſcapha grandiorem nauim trahere - Dłupaskiem poiesdzaiącz łodz cziagnę.
10:
Remunero, et Remuneror, Retribuo, compenſo, beneficium reddo, et mutuam gratiam refero, hoc eſt munere aliquo munus aliud compenſo - Oddaię.
11:
Remuneratio - Oddarowanię.
strona: 911a
1:
Remurmuro, Contra murmuro - Odmarkotiwam.
2:
Remus, [...] inſtrumentum quo naues aguntur - Wiosło, rudel, poiazda.
3:
Remigo, Remis nauigo, quaſi remis ago - Skruię, poiezdżam.
4:
Remigatio - Poiezdzanie na wodzie. Inhibitio autem remigum motum habet, et vehementiorem quidem remigationis nauem conuertentis ad puppim.
5:
Remex, Qui remos agit - Styrnik.
6:
Remigium, Ipſa remorum agitatio - Poiezdzanie rudliamina wodzie.
7:
Remuto - Przemieniam.
8:
Renarro, Narro vel narrando repeto - Znowu wiliczam.
9:
Renaſcor, Iterum naſcor - Znowu ſie odradzam.
10:
Renauigo, Nauigando reuertor, retrorſum nauigo - Wząd płinę.
11:
Renes - Nęrki.
12:
Renideo, Reluceo, ſplendorem reddo - Błiskam ſie.
13:
Renitor - Przecziwię ſie. Contra vel aduerſum niti.
14:
Renixus - Prżecżiwnoſcz.
15:
Reno, Iterum no, vel natando redeo -
strona: 911b
Wząd płinę.1:
Renodo, In nodum conſtringo - Węzłem zawięzuię.
2:
Renumero, Reddo - Odlicząm.
3:
Renouo, Inſtauro, interpolo, redintegro, refrico - Odnawiam.
4:
Renouatio, Inſtauratio, interpolatio, ad priſtinum nouumque ſtatum reductio - Odnowienię.
5:
Renouello, Rurſus nouellum facio - Nowinni ſadzę.
6:
Renuncio - Oznaimiam, opowiedamczom ſprawieł.
7:
Renunciatio, Nuntij, vel legati, alterius cuiuſpiam relatio - Oznaimienie, opowiedzenię.
8:
Renuntius, Qui aliquid iterum nuntiat - Oznaimiacz.
9:
Renuo, [...] motu capitis, aliove ſigno renuere et recuſare - Kiwanim głowi odmawiąm.
10:
Renutus, Capitis ſignum quo repulſam, vel negationem ſignificamus - Trżeſienim głowi odmowięnie.
11:
Reor, Exiſtimo, opinor - Mniemam, rozumiem.
12:
Ratus, Firmus, fixus, conſtans, immobilis - Moczni, tęgi, ſtałi.
strona: 912a
1:
Repagulum, Obex, ſiue vectis, qui oſtio aduerſus vim opponitur - Zapora, powerek.
2:
Repandus, Recuruus, reflexus, latus - Bu gorze nakrziwioni.
3:
Repango, Pango ſiue planto - wſzczepiąm.
4:
Reparco, Parco - Szanuię.
5:
Reparo, Reſtauro et in piſtinumpristinum ſtatum redigo - Znowu gotuię, odnawiam.
6:
Reparator, Inſtaurator - Naprawcza.
7:
Reparatio, Inſtauratio, reuouatiorenovatio - Odnowięnie.
8:
Reparabilis, Quod reparari poteſt ſiue reſarciri - łatwi dona prawienią, naprawni.
9:
Reparamen, Reparatio - Naprawa.
10:
Repaſtino, Refodio, fodio - Znowumotika kopąm.
11:
Repaſtinatio - Nowe okopanię.
12:
Repecto, Rurſum pecto - Znowu czeſſę.
13:
Repedo, Pedem retraho, redeo - wzad vſtępuię.
14:
Repello, Arceo, reiicio - wząd odpędzam, odpycham, odganiam.
15:
Repulsus, Actus repellendi - Odepchnięnie, odegnanie.
16:
Repulſo - Vſtawnie odganiam.
17:
Repulsa, Reiectio ab hoonorehonore ſeu magiſtratu - Nie przipuſzczęnie
strona: 912b
do vrzedu.1:
Rependo, Retribuo, recompenſo, refero, reddo - Oddaię.
2:
Repensus - Oddani.
3:
Repens, Subitus et Repentinus - Prętki, richły.
4:
Repente, Subito, ſtatim - Prętko, richły.
5:
Repentinus, Subitus, repens, improuiſus - Richłi, prętki, nieſpodziałi.
6:
Repenſo, Repondero, retribuo, compenſo - Zaſię oddaię.
7:
Repercutio, Percutientem viciſſim ferio - Odbyam.
8:
Repercuſsio, et Repercuſſus, Actus ipſe repercutiendi - Odbyczię, ottrączenię.
9:
Reperio, Deprehendo, inuenio, compertum habeo - Naiduię.
10:
Repertitius, Quod repertum eſt - Naliezioni.
11:
Repertorium, Index ſeu commentarius particulatim rerum recenſitarum deſcriptionem continens - Regiſtr.
12:
Repertor - Naliezcza. Qui reperit.
13:
Repeto, Iterum peto, et id quod meum eſt exigo, repoſco - Zaſię ządam.
strona: 913a
¶ Repeto [...] redire - wraczam ſie.1:
Repetitus, Quod repetitur, et quod iterum reditur - Pozadam, powtorzoni.
2:
Repetitor, Qui repetit - Znowuzadacz.
3:
Repetitio, Rei meae, vel a me profectae exactio - Powtorzenię, znowuzadanię.
strona: 913b
1:
Repignero, Pignus recipio ſoluto pretio, pignus luo, pecuniam ob quam pignus datum erat ſoluo - Zaſtawę wikupuię.
2:
Repleo, Impleo - Napełniąm.
3:
Repletus - Napełnioni.
4:
Replico, Quod plicatum erat explico, et plicas reſoluo - Rozwyam, odfałduię.
strona: 914a
1:
Replicatio, Conuerſio - Obroczęnię.
2:
Replumbo, Quod plumbo ferruminatum erat diſſoluo et reuello: vel a plumbo ſeparo - Zołowu odłupuię, ołow rozpuſzczam.
3:
Repo - Liazę, czołgam ſie.
4:
Repens - Lazączi.
5:
Reptitius, Quod clanculum irrepit - Czicho, liezączi.
6:
Repto, Saepe, ſeu continue repo - Vſtawnie łazę.
7:
Reptatus, Ipſe reptandi actus - łazęnie.
8:
Reptile, Quicquid repit, hoc eſt ſine pedibus progreditur, aut quod pedes habet adeo exiguos, vt eis carere videatur - Wſzelkie zwierzełazącze.
9:
Repolio, Rurſus polio, interpolio, repurgo - Znovu polieruię.
10:
Repono, Rurſus pono - Odkładam, wracząm. ¶ Repono [...] reddo, vel reſtituo - Oddaię.
strona: 914b
1:
Repositus, Iterum poſitus - Zaſię odłozoni.
2:
Repositorium, Vas in quo reliquiae ciborum, et menſae inſtrumenta reconduntur - Sząwka, ſpidwaſek.
3:
Reporto, Refero, reueho - Odnoſze.
4:
Repoſco, Repeto, hoc eſt peto ab aliquo quod mihi debet, vel quod a me accepit - Znowu, ządam.
5:
Repotia, [...] quum poſtridie nuptiarum apud nouum maritum coenatur: quod quaſi reficiatur potatio - Kołatią ktorą czini zęnnypoweſzeliu.
6:
Repraesento, Praeſentem ſiſto - Przed oczi ſtawiam.
7:
Repraesentatio - Poſtawięnię.
8:
Reprehendo, Retraho, quaſi retro prehendo - Nawraczam, wząd cziągne.
9:
Reprehendo [...] arguo, increpo - Karze.
10:
Reprehensio - Strofowanię.
11:
Reprehensor, Caſtigator, obiurgator, qui reprehendit, redarguitve - Poprawcza, ten ktori rad inſze karzę.
12:
Reprehenſo - Vſtawnię karzę.
strona: 915a
1:
Reprimo, Contineo, cohibeo, reſtringo, comprimo - Powcziagam, zadzierząm.
2:
Repreſsus, Profligatus, repulſus - Zawcziagnioni.
3:
Repreſsor, qui reprimit, compreſſor - Powczięgacz.
4:
Reprobo, Improbo, reiicio, abiicio, contemno - Ganię, niemam zadobrę.
5:
Reprobus, Non probus, inutilis - Złosliwi.
6:
Repromitto, [...] ei qui mihi ſtipulanti antea aliquid promiſit, nunc iam viciſſim a me ſtipulanti promitto - Znowu obieczuię.
7:
Repromiſsio, Ipſe repromittendi actus - Znowu obieczanię.
8:
Repubeſco, Rurſum pubeſco, ad pubertatem redeo - Odmładzam ſie.
9:
Repudium, [...] recuſatio ea qua vir vxorem a ſe reiicit ob rem aliquam pudendam - Rozłaczenie ſtadłamałzen skiego.
10:
Repudio, Matrimonium dirimo, et vxori nuntium remitto - łaczę ſie zżonam. ¶ Repudio [...] non accipio, recuſo, reſpuo, aſpernor - Gardzę.
11:
Repudiatio - Odepchnięnię, rozłączenie.
12:
Repueraſco, In puerilem aetatem reuertor - wraczam ſie do dzieczinſtwa.
13:
Repugno, Reſiſto, contradico, obſiſto, refragor - Odnawiam, ſprzecziwiam ſie.
14:
Repugnantia, Diſſenſio -
strona: 915b
Przecziwnamowa.1:
Repugnax, Contumax, qui obſiſtit et reluctatur - Przecziwiączi ſie.
2:
Repugnanter - Zprzecziwienim ſie.
3:
Repullulo, Iterum pullulo - Znowu pęki puſzząm.
4:
Repullulaſco, Rurſus pullulaſco, et nouos pullos [...] emitto - Nowę paczki wipuſzcząm.
5:
Repumicatio, [...] quando gemmae hirſutae propter frigus expoliuntur ipſo vere - Ochędozenie pączkow.
6:
Repungo - Zaſię odpycham.
7:
Repurgo, [...] Purgo, vel diligenter mundo - Ochędozam.
8:
Reputo, Mente reuoluo, animo expendo - Pilnie vwazam.
9:
Reputatio, Actus reputandi, et conſideratio - Pilne vwazanię.
10:
Requies, Ceſſatio a labore, quies, vacatio, otium - Odpoczinek.
11:
Requieſco, Ceſſo a labore, quietem ago - Odpocziwam. ¶ Requieſco [...] ſiſtere, et quietum reddere - Vſpokoiam.
12:
Requiro, Multum et diligenter quaero - Pilnieſzukam, badam ſie.
13:
Res - Rzeczi ſprawaktorą ſie bawi. mi.
strona: 916a
1:
Recula - Rzeczka, maiętnoſtka.
2:
Resaluto, Salutantem ſaluto - Zaſię pozdrawiam.
3:
Resarcio, Quod diſſutum, aut ſciſſum erat denuo ſarcio - Oprawiam.
4:
Resarrio, Rurſus ſarrio - Znowu włoczę.
5:
Reſcindo, Caedo, tollo, aufero, deſtruo, reuello - Odczinam, zrzuczam.
6:
Reſciſsus - Oderznioni, odczię.
7:
Reſciſco, ſiue Reſcio, [...] factum aliquod occultius, aut inopinatum, inſperatumque cognoſco -
strona: 916b
Dowiaduię ſie.1:
Reſcribo, Scripto reſpondeo - Odpiſſuię.
2:
Reſcriptum, Epiſtola qua [...] reſponderunt - Odpowiedz przezpiſſanię.
3:
Reseco, Amputo, abſcindo - Odczinam.
4:
Resectus, Abraſus - Odczięti.
5:
Resectio, Amputatio, actus reſecandi - Odczieczię.
6:
Resegmen, Quod a re quapiam reſecatur - Vczinek.
7:
Resex - Odczinek, roczni ktori potim ſadzą dlia rodzenią. Sarmentum annotinum quod putatur vt fructum ferat.
8:
Reſecro, Iterum obſecro, itero obſecrationem - Znowu proſzę.
9:
Resero, Aperio - Odmikam, othwieram.
10:
Resero, Rurſus ſemino, ſeu rurſus planto - Zaſie ſieię.
11:
Reseruo, In aliud tempus, vel in futurum ſeruo, retineo - Napotim chowam.
12:
Resideo, Quieſco, ſedeo, firmiter ſto - Odpocziwam, vſtawam.
13:
Reses, Segnis, otioſus, diſſolutus -
strona: 917a
Leniwiecz, gnoiek.1:
Residuus, Reliquus - Zoſtawek.
2:
Resido, [...] reſideo - Odpocziwam.
3:
Resigno, Quod ſignatum erat aperio, patefacio - Pieczecz odłamuię, odpieczetuię.
4:
Resilio, Saltu retrocedo, ſubito pedem refero - Odskakuię.
5:
Resulto, Repercutior, ſiue reflector - Odskakuię, odpadam.
6:
Resimus, Simus, hoc eſt qui nares habet depreſſas, extremitate ſurſum reflexa - Noſmaiaczi kugorze nakrziwioni iako koczkodam.
7:
Resina, Humor tenax ex arboribus defluens, in iiſdemque reſidens - Zywicza, kleina drzewie.
8:
Resinaceus, Quod reſinam refert - Zywiczowi.
9:
Resinatus, Quod eſt reſina illitum - Zywiczą poliąni.
10:
Resinosus, Quod reſina abundat - Pełni ziwicze.
11:
Resipio, Saporem rei alicuius aufero - Smack inſzi daię. ¶ Resipere item dicitur is, qui ad mentis ſanitatem rediit, quive ex prodigo et ex inutili factus eſt
strona: 917b
frugi - Mędrzimſie ſtaię.1:
Resipiſco, Ad mentis ſanitatem redeo - Kaię ſie poprawuie ſie.
2:
Resiſto, Gradum ſiſto, reſtito [! = resisto] - Zaſtawiamſie. ¶ Resiſto [...] aduerſari, ſeu repugnare - Przeczi wieſie.
3:
Resoluo, Diſſoluo quod ligatum erat - Zaſię rozwięzuię.
4:
Resolutus, Diſſolutus - Rozwiązani.
5:
Resono, Sonum refero, quaſi iterum aut contra ſono - Zſię brzmię.
6:
Resonans - Zaſię brzmiączi.
7:
Resonus - Głoſno brzmiączi.
8:
Resorbeo, [...] iterum ſorbere quod quis euomuit - Zasię chłiſtam.
9:
Reſpergo, Perfundo, aſpergo - Pokrapiam.
10:
Reſpersus, Perfuſus, conſperſus - Pokropioni.
11:
Reſperſus, Ipſe reſpergendi actus - Zkropienię.
12:
Reſpicio, Retro aſpicio, oculos reflecto - wząd patrzę, oglądąm ſie.
13:
Reſpectus, [...] ipſam reſpectionem ſignificat - Obeirzenię.
14:
Reſpecto, [...] oculos deorſum flecto, vel oculis reflexis quempiam aſpicio - Pogliadam.
strona: 918a
1:
Reſpiro, Anhelitum recipio, ſpiritum duco, animam attraho et emitto - Oddicham.
2:
Reſpiratio, Anhelitus receptio, attractio, et emiſſio anhelitus - Oddech, odetchnienię.
3:
Reſpiramen, Pro halitu, ſeu meatu ſpiritus - Oddech.
4:
Reſplendeo, Splendeo, reluceo - łſnę ſie.
5:
Reſpondeo, Poſteriore loco dico - Odpowiedam.
6:
Reſponſo - Vſtawnie odpowiedam.
7:
Reſponſum, Ipſa reſponſio - Odpowiędz.
8:
Reſponsus, Conuenientia, conſenſuſque - Spolną zgoda, zgadzanię ſie.
9:
Reſponsio, Ipſe reſpondendi actus - Odpowiedz.
10:
Reſponsor, Fideiuſſor, qui pro aliquo ſpondet - Rękoimią.
11:
Reſpublica, Libera ciuitas, ſtatus liberae ciuitatis - Rzecz popolitą, obecz.
12:
Reſpuo, Repudio, et contemptim veluti cum ſputo reiicio - Odpluwąm, gardzę.
strona: 918b
1:
Reſpuens - Gardzaczi.
2:
Reſtagno, Extra redundo, aquam non contineo, exundo, abundo, effluo - Zbrzegu wiliewam.
3:
Reſtagnatio, Inundatio - Zbrzegu wilianię.
4:
Reſtauro, Inſtauro, reſtituo, redintegro, renouo - Odnawiam.
5:
Reſtibilis, Quod quotannis reſtituitur, et quodammodo renouatur - Odnowioni czo rok.
6:
Reſtinguo, Extinguo, reprimo, ſedo - Gaſzę.
7:
Reſtinctus - Zagaſſoni.
8:
Reſtinctio - Zagaſzęnię.
9:
Reſtipulor, [...] ab eo cui quid ante a nobis ſtipulanti promiſimus, viciſſim aliquid ſtipulari - Znowu przirzekam.
10:
Reſtipulatio - Przecziw temu przirzeczenię.
11:
Reſtis, Funis - Powroz, ſtriczek.
12:
Reſtiarius, Qui reſtes et funes torquet - Powroznik.
13:
Reſticula - Powrozek.
14:
Reſtituo, Reddo -
strona: 919a
wracząm.1:
Reſtitutio, Repoſitio - wroczenię.
2:
Reſtitutor, Qui reſtituit - Tenktorizas wraczą.
3:
Reſto, Superſum, reliquus ſum - Zoſtaię.
4:
Reſtito, [...] ſubſiſto, et moram traho - Pozoſtawam.
5:
Reſtringo, Religo, reuincio - Zwięzuię.
6:
Reſtrictus, ſignificatque parcum, tenacem - Skąpi krotko vwiazam.
7:
Reſtricte, Parce, tenaciter - Krotko, słąpię.
8:
Resumo - Znowu biorę.
9:
Resuo, Iterum ſuo: vel quod diſſutum erat, reſtituo - Znowu zſziwam.
10:
Resupino, Supinum aliquem colloco - Nawznak kłade.
11:
Resupinus, Supinus, hoc eſt, ita procumbens vt pars corporis anterior ſurſum, poſterior deorſum ſpectet - Na wznak połozoni.
strona: 919b
1:
Resurgo, Iterum ſurgo, iterum me erigo - Zaſię, wſtaię.
2:
Resuſcito, Ad vitam reuoco: quodque ſopitum vel extinctum erat vigori ſuo reſtituo - Zaſię budzę.
3:
Retae - Kłodzina wrzekach. [...] arbores, quae ex ripis fluminum eminent
4:
Retardo, Remoror vel detineo, vel moram offero - Zawcziagam, zabawiam dłuze.
5:
Retardatus, Retentus, detentus - Zawcziągnioni, zatrzimani.
6:
Retardatio, Detentio - Zawcziagnienie.
7:
Retaxo, Viciſſim taxo et reprehendo - Zaſię ſtrofuię.
8:
Rete - Sięcz.
9:
Reticulum - Siątka. ¶ Reticulum [...] pro tegmine muliebris capitis, quod capillos continet - Czepiecz.
10:
Reticulatus, Quod eſt factum in modum retis - Vdziani iako ſięcz.
11:
Retego, Quod tectum erat denudo, aperio - Odkriwam.
12:
Retectus, Detectus, apertus - Odkriti.
13:
Retendo, Quod tenſum eſt laxo, remitto - Czobełonapięto ſpuſzcząm.
strona: 920a
1:
Retero, Rurſus tero, purgo, excerno - Chędozę, przeczieram.
2:
Retexo, Quod textum erat diſſoluo - Czobeło tkanego rozriwam.
3:
Reticeo, Subticeo, vel ſupprimo - Przemilczam.
4:
Reticentia, Quum id non dicitur quod dici debuit - Przemilczenię.
5:
Retineo, Remoror, detineo, retardo - Zatrzimiwam, zadzierząm.
6:
Retinens - Zatrzimaiaczi. [...] grauiter homo, et mei obſeruantiſſimus
7:
Retentus, Detentus, remoratus, retardatus - Zatrzimani.
8:
Retentio, Ipſe retinendi actus - Zatrzimanię.
9:
Retinacula, Quibus aliquid retinetur ſiue retardatur - Rzecz ktorą nieczo prziwięzuiemi, iako łikawicz, powroz, lieczarz.
10:
Retento, Saepe retineo - Vſtawnie zatrzimuię.
11:
Retingo - Znowa maczam.
12:
Retondeo, Iterato tondeo - Znowu golię.
13:
Retono, Contra tono, reſono - Zwięczę
strona: 920b
1:
Retorqueo, Ictu, vel tactu reciproco - wząd byę, odbyąm.
2:
Retortus - wkoło obroczoni.
3:
Retorreo, Aduro, arefacio - Znowu prziſuſzam.
4:
Retorreſcere, Retorridum fieri - Prziſuſzicz.
5:
Retorridus, Solis caloris exuſtus - wiſuſzoni.
6:
Retorride - Sucho, wiſchlię.
7:
Retracto, Denuo ſiue diligentius tracto, in manus reſumo, recognoſco - Znowurzecz zac zinam, odnawiam.
8:
Retractatus, Denuo tractatus - Znowu zaczęti.
9:
Retractatio, Detrectatio, recuſatio, tergiuerſatio, ſubterfugium - Odmiana wimowka, wierczęnię ſie.
10:
Retraho, Retro, ſiue in contrariam partem traho - wząd cziągne.
11:
Retractus - Odcziagnioni.
12:
Retribuo, Recompenſo, remunero - Odduię.
13:
Retrimentum, Cuiuſlibet rei excrementum - Smieczi, niecziſtoſcz.
14:
Retro, Pone, a tergo - wzą́d.
15:
Retroago, Repello, retrorſum ago - wządpędze.
16:
Retrocedo, Regredior, retrorſum eo, retroeo - Vſtępuię.
strona: 921a
1:
Retroeo, Retrorſum eo - Wząd idę.
2:
Retrofero - Wzą̀dnioſę.
3:
Retrogradior, Retrorſum gradior - Wząd idę.
4:
Retrogradus, Quod retrorſum graditur - Wſpak chodząci.
5:
Retrorsus, vel Retrorſum, Retro verſum - Wſpak.
6:
Retrorsus, Quod a tergo - Zadni.
7:
Retrudo, Repello, quaſi retrorſum trudo - Wząd cziſnę.
8:
Retundo, Repercutio, cuſpidem vel aciem alicuius rei vſu nimio, vel alio caſu perſtringo, atque hebeto - Tępo czinię, ztepiąm.
9:
Retusus - Stępioni. Quod euenit in irruſo et craſſo ferramento.
10:
Reualeſco, Ad ſanitatem redeo, [...] conualeſco - Ozdrawiam.
11:
Reuaneſco, Iterum euaneſco - Znikam.
12:
Reueho, [...] refero, reduco - Odwozę.
13:
Reuello, Abſtraho, auello, aufero, refigo - Odriwam.
14:
Reuulsus, Auulſus, abſtractus - Oderwani.
15:
Reuulsio, Auulſio, abſtractio - Oderwanię.
16:
Reuelo, Detego, aperio - Odkriwam.
17:
Reuenio, Redeo, reuertor - Wracząm ſie.
strona: 921b
1:
Re vera, vel Reuera,[...], Re ipſa certe, et [...] In rei veritate - Zaprawdę.
2:
Reuereor, AEtate, ſapientia, vel dignitate antecedenti honorem defero, eiuſque reſpectum in re quapiam agenda, aut non agenda habeo - Wpocziczi mam kogo, wſtidzę ſie powaznieiſzego.
3:
Reuerens, Qui alteri defert honorem - Czcząci powaznieiſzego.
4:
Reuerendus, Dignus reuerentia - Godni czczi.
5:
Reuerentia, [...] ingenuus quidam pudor, cum obſeruantia quadam coniunctus - Pocziwoſczi wirządzanię, wſtidliwoſcz.
6:
Reuerenter, Cum reuerentia ſiue honorifice - Zpocziwoſczią, zewſtidem, vcziwie.
7:
Reuertor, et Reuerto, redeo, quaſi retro verto - Wracząm ſie.
8:
Reuersio, Ipſe reuertendi actus, reditio, reditus - Nawroczęnię.
9:
Reuileſco - Podłim ſie ſtaię, do wzgardi przichodzę. Vile fieri.
10:
Reuincio, Religo, retro vincio, vel vehementer et arcte ligo - Zwięzuię.
11:
Reuinco, Conuinco, confuto - Przekoniwam, zwicziezam.
12:
Reuireſco, Ad priſtinam viriditatem reuertor - Zielenieię.
13:
Reuiſo, Redeo vt videam - Wracząm ſie do widzenią.
14:
Reuisito - Nawiedząm.
15:
Reuiuiſco, Ad vitam redeo, reuireſco - Znowu oziwiąm.
strona: 922a
1:
Reuoco, Retrorſum voco, redire iubeo - Wząd wołąm, wracząm naząd.
2:
Reuocatio, Reuocandi actus - wząd zawołanię.
3:
Reuocabilis, Quod poteſt reuocari - łatwi do wroczenią, zwołanią.
4:
Reuolo, Retro volo - Wzad lieczę.
5:
Reuoluo, Iterum ſiue retrorſum voluo - Wząd walie.
6:
Reuolutus, Redactus - Zwalieni, przinięſioni.
7:
Reuomo, Iterum reiicio, euomo - Zrzucząm krzſzuſzącz ſie.
8:
Reus, [...] quicunque in litem adducitur - Oskarzoni.
strona: 922b
1:
Rhagades, et Rhagadia - Kwiekanię ſie wzatku, albo nog. [...] ſciſſurae quae in ſede et pedibus proueniunt.
2:
Rhaphanus - Chrząn. [...] quem Romani Ridicen vocant
strona: 923a
1:
Rheda, Genus leuiculi currus, in quo geſtabantur nobiliores - Kotczi.
2:
Rhedarius, [...] auriga, rectorque ipſius rhedae - Woznicza kotczi.
3:
Rhenones, Veſtes pelliceae ex ouium [...] pellibus confectae - Barrani kozuch.
4:
Rhetor - Nauczicziel wimownoſczi. Qui artem oratoriam docet
5:
Rhetorica, ſiue Rhetorice, Dicendi ars - Nauka wimownoſczi, rhetorika.
6:
Rhetorica - Kſiegi wimownoſczi vczączę. Libri de rhetorica conſcripti, ſiue ipſae praeceptiones rhetoricae.
strona: 923b
1:
Rheuma - Sapka, flus od głowi vpadłi. Fluxio humoris a cerebro in partem aliquam decumbens
2:
Rheumaticus - Fluſom poliegłi. Qui rheumate, ſiue fluxione laborat.
3:
Rheumatiſmus - Sapka. Fluxio humoris a cerebro manans
4:
Rhinoceros - Iednorozecz, zwierze wegipczie. Animal quadrupes, habens in nare vnum cornu.
5:
Rhododendros, ſiue Rhododendron - Koſzczeleczki.
strona: 924a
1:
Rhombus - Czworograniaſtą figura. [...] ſignificans figuram tetrapleuron
2:
Rhomphaea - Miecz długi. Framea ſeu teli longioris genus.
3:
Rhonchus - Chrapanię weſnie. Sonus quem edunt ſtertentes
4:
Rhonchiſſo, Sterto - Chrąpię.
strona: 924b
1:
Rhythmus, [...] numerus, harmonia - Wierſz, rim.
2:
Rica, Veli genus - Podwika, rantuch niewiaſt rzimskich.
3:
Ricinus, et ricinum - Kopieniąk.
4:
Rideo - Smieię ſie.
5:
Ridens - Smieiączi.
6:
Ridendus, Deridendus - Wiſmianią godzen.
7:
Ridibundus - Smiech ſtroiączi.
8:
Ridiculum, Dictum, factumve riſum excitans - Smieſzną rzecz.
9:
Ridiculus, Qui aliis riſui eſt - Smieſzni.
10:
Ridicule - Smieſznię.
11:
Ridicularius, Ridiculum - Nieczo ſmieſznego.
12:
Risio - Smięch.
13:
Risor, Irriſor - Haſmiewcza.
strona: 925a
1:
Risus, Ridendi actus - Smięch.
2:
Ridica, Pedamentum vinearum - Podpora winnich maczicz, ſzczepioni koł.
3:
Rigo, Madefacio, humorem aſpergo, adaquo, irrigo - Odwilząm, wodą napuſzcząm, obiądrzniąm.
4:
Rigatio, Irrigatio - Wodą naiądrznienię.
5:
Riguus, Irriguus, hoc eſt aquae affluxu humectus, ſeu quod rigari facile poteſt - Wodą naiadrzmoni.
6:
Rigor, Frigus - Zymno zdrewnięnię. ¶ Rigor [...] pro duritie - Twardoſcz.
7:
Rigidus, Frigidus, durus prae frigore - Vmarzłi odzimna. ¶ Rigidus [...] pro aſpero, ſeuero, et crudeli - Srogi.
8:
Rigeo, Frigeo, vel durus et inflexibilis ſum prae frigore - Wmarzłem iako koſcz.
9:
Rigeſco, Frigeſco [...] indurari, vel erectum, ſeu contractum eſſe - Vmarząm.
10:
Rima, [...] fiſſura [...] in tabulis male iunctis, aut aeſtu fiſſis - Skał, rozłupienię, rozpadlina.
strona: 925b
1:
Rimosus, Quod eſt rimis plenum - Pełni rozpadlin skałb.
2:
Rimor, Diligenter quaero, ſcrutor, quaſi rimulas quaſque perquiro - Pilno ſzukam.
3:
Ringo, Ringor, Os torqueo - Gębą krziwie mąrſzczę ſie.
4:
Rictus, [...] hiatum ſignificat - Otwarczię gębi.
5:
Ripa, Crepido, ſiue labrum amnis, hoc eſt terrae extrema ora - Brzeg, krąi.
6:
Ripula - Brzezek.
7:
Riparius, Quod in ripis habitat - Na brzegu wodnim mieſzka i ączi.
8:
Ritus, mos et approbata conſuetudo, quam omnes ratam habent - Obchod zwicząi przi ofierzech.
9:
Rite, Recte et bene - Wedlie porzątku.
10:
Riuales, Qui eiuſdem mulieris amore tenentur - Freierze miełoſniczi zaizrzączi ſobie, gramrątowie.
strona: 926a
1:
Riualitas, AEmulatio illa inter eos qui eandem amant - Zairzenie wmiełoſczi.
2:
Riuus, Aqua fluens, a fonte vel flumine ducta - Struga, ſtok.
3:
Riuulus, Paruus riuus - Struzeczka.
4:
Riualis, Quod ex riuo eſt, ſiue quod in riuo naſcitur - Struziſti.
5:
Rixa, Lis, contentio, pugna - Swąr, zwada.
6:
Rixosus, Contentioſus, litigioſus - Zwadliwi.
7:
Rixor, Iurgor, contendo, litigo - Swarzę ſie.
8:
Robigo, ſiue Rubigo, Segetum morbus - Rdząna ziczie albopleſn.
9:
Robur, ſiue Robor, [...] ſpecies [...] arboris glandiferae duriſſimae - Dąb. ¶ Robur [...] pro corporis firmitate - Mocz.
10:
Roboreus, Quod eſt ex materia roboris - Dębowi.
strona: 926b
1:
Robuſtus, Quod eſt multi roboris - Moczni.
2:
Roboro, Fortifico, firmo, robur addo - Vmoczniam.
3:
Rodo - Grizę.
4:
Rosio - Grizienię.
5:
Rogo, Poſco, peto, contendo, oro, precor - Proſzę.
6:
Rogans - Proſząci.
7:
Rogatus - Proſzoni, pytani.
8:
Rogatio, Rogandi actus - Prozba, pitanię.
strona: 927a
1:
Rogatiuncula - Mała prozba.
2:
Rogator, Qui rogat - Ten ktori proſi pyta ſie.
3:
Rogito - Pilno pytam, proſzę. [...] iterum atque iterum interrogo
4:
Rogus, Strues lignorum ad cremanda cadauera - Stos drew, na ktorim vmarłe paliono.
5:
ROMA - Rzim.
strona: 927b
1:
Ros, Humor qui ſereno tempore de caelo fluit, ſerena nocte, neque gelu, neque ardoribus, neque ventis exiſtentibus - Roſſa.
2:
Rorifer - Roſze ſpuſzczaięczi.
3:
Rorulentus, Quod eſt plenum rore - Roſziſti.
4:
Roſcidus, Quod eſt rore perfuſum - Vpruſzoni, vroſzoni.
strona: [928]a
1:
Rorat - Roſſe ſpuſzczą, daię.
2:
Rorans - Roſiſti.
3:
Roratus - Vroſzoni.
4:
Roratio, Morbus [...] vitium, quum illae defloreſcentes rore laeduntur: priuſque corrumpuntur - Roſſa obrazoni kwiat na winnie.
5:
Roreſco, Roſcidus fio, rore aſpergor - Vmokrzonim roſſą.
6:
Rosa, Flos e ſpina naſcens - Rozą.
7:
Roseus, Qui roſae colorem imitatur - Czerwoni iako rozą, rumiēni.
8:
Rosaceus, Quod ex roſa factum eſt - Rozani.
9:
Rosarium, Roſetum - Mieiſcze rozą naſadzonę.
10:
Rosetum, ſignificat Locum roſis conſitum - Ogrod rozypełni.
strona: [928]b
1:
Roſmarinus, ſiue [...] Roſmarinum - Roſmarin.
2:
Roſmaris, Frutex odoriferus, qui et roſmarinus dicitur - Roſmarin.
3:
Roſtrum, Quo aues cibus capiunt - Noſptaſzi.
4:
Roſtratus, Roſtro armatus - Noſati.
5:
Roſtro, Roſtrum impingo, roſtro penetro - Noſen przebyąm.
6:
Roſtellum, Paruum roſtrum - Noſſek.
7:
Rota, Cuius conuerſione currus procedit - Koło.
strona: 929a
1:
Rotula - Kołko.
2:
Roto, Verto, in modum rotae verſo, circumago - Obraczam wkoło.
3:
Rotundus, Globoſum, hoc eſt quod globi ſiue ſphaerae figuram habet - Okrągłi.
4:
Rotunditas - Okrągloſcz.
5:
Rotunde, Apte, eleganter - Okraglie.
6:
Rotundo, Rotundum facio - Okraząm.
7:
Rotundatio - Okrazenię.
8:
Rubeta, Ranae genus venenoſum - Zaba kroſtawia.
9:
Rubeus, et Rufus - Czerwonawi.
strona: 929b
1:
Rubeo, Rubens ſum - Czerwienięſie.
2:
Rubens, Rubrum - Czerwieniączi ſie.
3:
Rubeſco, Rubens fio - Czerwienię ſie.
4:
Rubefacio, Rubro colore tingo - Czerwienię.
5:
Rubefactus - Czerwono far bowani.
6:
Ruber, Rubeus - Czerwoni.
7:
Rubor, Ipſe color rubeus, [...] rubedo - Czerwonnoſcz.
8:
Rubicundus, Rubore plenus, ſiue abunde rubens - Czerwoni.
9:
Rubicundulus, Subrubens - Czerwonawi.
10:
Rubidus, Rufus cum aliqua nigredine - Cziſawi riſzawi.
11:
Rubellus, Subrubrum - Prziczerwienſzim.
12:
Rubia - Marzana wętſza.
13:
Rubigo -
strona: 930a
Rdza. Vitium metalli ¶ Rubigo [...] vel robigo - Pleſn na ziczie.1:
Rubiginosus - Zerdzałi.
2:
Rubiginor, rubiginem contraho - Rdzeie.
3:
Rubrica, Terra rubri coloris, qua fabri materiarij lineas ducunt - Rubrica.
4:
Rubricatus, Quod eſt rubrica intinctum - Farba ktorą ſie magluią białegłowi.
5:
Rubriceta, Color [...] quo mulieres genis ruborem inducunt - Vczerwienioni, vrumienioni.
6:
Rubricosus, Rubrica abundans, vel rubricae ſimilis - Pełni rubryki.
7:
RVBRVM mare - Czerwonę morze.
8:
Rubus - Yezyny.
9:
Rubetum, Locus in quo rubi copiose proueniunt - Mieſcze pełne yezyn.
10:
Ructus, [...] cibi et potus in ſtomacho male concocti ventoſa per os efflatio - Rziganię.
11:
Ructo, [...] ructus emitto - Rzigam.
12:
Ructatus, [...] eructatus, vel ructando eiectus - Wirzignioni.
strona: 930b
1:
Rudis, Virga rudis et impolita, ſiue ea lignea ſit, ſiue ferrea - Niewiprawioną rozga bądz zelazna albo drzewiana.
2:
Rudicula, Parua virga impolita, ad multa vtilis, potiſſimum autem ad mouenda et agitanda ea quae ſuper ignem decoquuntur - Prżigrżebacz zelazni.
3:
Rudis, Impolitus - Grubi, niewipolerowani.
4:
Ruditas, Diſciplinarum, rerumque imperitia - Gruboſcz.
5:
Rudimentum, Primum artis cuiuſuis tyrocinium, ſeu prima diſciplina qua rudes imbuuntur - Pierſzę początki nauki wſzelyakui.
6:
Rudo - Riczę iako oſieł.
7:
Rudens - Ricząci.
8:
Rudens, Funem nauticum maiorem ſignificans, a malo ad puppim religatum - Lyna miazſza iakiei na wielkich łodziach poziwaią.
strona: 931a
1:
Rudus, Lapidum fruſta, et ruinarum materies - Głazę, łamozg.
2:
Rudero, [...] rudus induco - Kamieniera zwapiem zmieſzanim poliewąm.
3:
Ruderarium cribrum, [...] cribri genus maius, ex membranis, minutis foraminibus pertuſa, quo rudera, hoc eſt, lapilli, conſimileſque ſordes e frumento expurgantur - Przetak, rzeſzoto.
4:
Rudetum, Locus plenus rudere - Mieſcze piełne łamozga wſliakiego.
5:
Rufus, Color non plane ruber, ſed ad flauum nonnihil declinans - Ryſſawi.
6:
Rufulus - Troche ryſſawi.
7:
Rufeo, Rufus ſum - Ryſſawieie.
8:
Rufo, Rufum facio - Ryſſawo farbuię.
9:
Ruga, Contractio cutis in plicas et quoſdam quaſi ſulcos - Zmarſzczęnię.
strona: 931b
1:
Rugosus, Rugis plenum - Pełni marsk.
2:
Rugo, Rugas contraho - Marſzczę.
3:
Rugio - Ryczę iako lew.
4:
Ruidus - Tłuk.
5:
Rulla, Inſtrumentum ferreum ſtimulo ruſticorum additum ad vomerem detergendum - Othka, kozica.
6:
Ruma, [...] mamma - Cyczek.
7:
Rumen, [...] in animalibus [...] ventriculus - Zołądek bidlieczi.
8:
Rumino, et Ruminor, Remando, et cibum a rumine ad os reuoco - Znowu zwę.
9:
Ruminatio - Rozzuwanię. ¶ Ruminatio [...] rei cuius piam [! = cuiuspiam] in memoriam reuocatio - Rozmiſlianię.
10:
Rumex -
strona: 932a
Koby li ſzczaw.1:
Rumigare, [...] ruminare, [...] remandere, et commanducare - Pozawam.
2:
Rumis, Ruma, id eſt mamma - Cycek, wimiono.
3:
Rumo, [...] lacto, quaſi rumam in os inſero - Daię ſac.
4:
Rumor, Fama, et ſermones populi - Wieſcz rozgłoſzenię.
5:
Rumuſculus, Paruus rumor - Mała wieſcz.
6:
Rumifero, Rumorem fero, hoc eſt famam ſpargo - Rozwieſzcząm, rozsławiam.
7:
Rumpo, Frango, reuello, ſcindo - Przeriwam, rozriwam.
8:
Ruptio - Przetargnienię.
9:
Ruptor - Rozriwacz.
10:
Ruptus, Fractus - Rozerwani.
11:
Rumpi, [...] traduces [...], Brachia [...] vitium - Krzewienie ſie winna.
strona: 932b
1:
Rumpotinum - Wiroſlina zwinnego ſztoki.
2:
Runa, Teli genus latiorem habens cuſpidem - Oſzczep ſzeroki na zwierz.
3:
Runcina - Pieła wielką.
4:
Runco, Herbas inutiles, fruticeſve noxios euello, ſiue extirpo - Zkorzenim wiriwam.
5:
Runcatio - Pliewidło.
6:
Runcator - Pliewacz.
7:
Ruo, Cado, concido - Waleſie vpadam.
8:
Ruina, Caſus, excidiumque - Obalienię, oburzenię.
9:
Ruina [...] pro quauis pernicie, ſeu calamitate - Szkoda.
10:
Ruinosus, Caducus, ſeu ruinam minans -
strona: 933a
Obalyſti łatwi do obalienią.1:
Rupes, Petra, ſiue mons praeruptus - Skała.
2:
Rupices - Oſtre skali. Petrones ruſtici
3:
Rupicapra, Capra ſylueſtris, quaſi rupium capra - Koza dżyką wgorach howana.
4:
Rursus, et Rurſum, Iterum, denuo - Zaſie.
5:
Rus, Praedium ruſticum - Folwark.
6:
Ruſculum - Wioſeczka.
7:
Ruralis, Quod ad rus pertinet - Folwarkowi.
8:
Ruratio, res ruſticae - Zabawka na wſy.
9:
Rureſtris, Quod eſt ruris, vel eorum proprium qui ruri degunt - Chłopski.
10:
Ruricola, Qui rus colit - Chłop, gbur, ſiodłak, oracz.
11:
Rurigena, Qui ruri natus eſt - Wieſniąk.
12:
Ruro, Ruſticor, ruri ago - Roliąſie bawie, na foluarku mieſzkam.
13:
Ruſticus, Quod ruris vel ruſtici eſt, vel ruri degit - Chłopi.
14:
Ruſticior - Barzei chłopski.
15:
Ruſticus, Agricola ſiue ruri habitans - Chłop, oracz.
16:
Ruſtice, [...] barbare. [...], ſiue imperite - Po chłopsku,
strona: 933b
grubie.1:
Ruſticitas, Morum inciuilitas - Chłopski obyczą̀i, gruboſcz.
2:
Ruſticulus, Subruſticus, id eſt qui moribus nonnihil ruſticis eſt praeditus - Prżigrubſzemu, nieobyczaini.
3:
Ruſticanus, Ruſticus - Chłopski.
4:
Ruſticarius, Quod ad rus, aut ruſticum pertinet - Chłopi.
5:
Ruſticor, Ruri dego - Bawie ſie kołoroli, na wſzy mieſzkam.
6:
Ruſticatio, Actus ipſe ruſticandi - Mieſzkanie we wſy.
7:
Ruſticatim, [...] ruſtice - Po chłopsku.
8:
Ruſcum - Miotła, miert polni.
9:
Ruſpor, [...] ſcrutari, ſeu diligenter inquirere - Pylno przepatrżam.
10:
Ruſsus, et Ruſſeus, Nomina ſunt coloris, ad rufum inclinantis, dilutius tamen rubentis - Rumienni.
11:
Ruta, [...] caeſa [...] quae venditor poſſeſſionis, ſui vſus gratia conciderat, eruendaque contraxerat - Głaz wſzelyaki do budowania, iako kamienpiaſek, wapno.
12:
Ruta - Ruta.
13:
Rutatus, Quod ruta conditum eſt - Zruta zmieſzani.
strona: 934a
1:
Rutabulum, [...] inſtrumentum quo ruſtici vtuntur in protuendo igne - Grzebło.
2:
Rutilo, Rutilum facio - Rozzegam, rozgaliam.
strona: 934b
1:
Rutileſco, Rutilus fio - Starzę ſie.
2:
Rutilus, Color [...] a flauo rubeſcens cum quadam ſplendoris exuberantia - Zarziſti, blieſcząci, rozpalioni.
3:
Rutrum, Quo quid eruitur - Ridl, lopata.
4:
Rutubam, veteres turbatonem appellabant - Rozruch, gomon.
strona: 934a
S1:
Sabbathum - Sobota dzien ſiodmi odpoczinienią u zydow.
strona: 934b
1:
Sabbatharii, [...] Iudaei - Zydowie, ſobothoſwiętowi.
2:
Sabina - Seneſſo wedrzewo.
strona: 935a
1:
Sabucus, [...] ſiue Sambucus - Bez.
2:
Sabulum, et Sabulo, Arena, craſſior, ponderoſiorque - Piaſsek miązſzy, głaz.
3:
Sabulosus, Plenum ſabulo - Piaſzcziſti.
4:
Sabuletum, [...] locus in quo ſabulum abundat - Piąskowatoscz.
5:
Saburra, [...] ſabulum vilius, et craſſius, quo naues onerari ſolent - Głaz, albo piaſsek miazſzi ktorim okreti ładuią abi głeby ſzłe.
6:
Saburrare, [...] ſaburra onerare, et ſe ſtabilire aduerſus vim ventorum - Pyaskiem naładowac.
7:
Saburratus - Miazſzim piąskiem naładowani. Saburra oneratus
8:
Sacal, [...] electrum - Kontryfał.
9:
Saccharum - Czukier. [...] mel arundinibus collectum, gummi modo candidum, ac fragile.
10:
Sacciperium, Maior crumena, et minoris marſupij receptaculum - Waczek miſli wski.
11:
Saccus - Miech, wor. ¶¶ Et a Sacco Poloni appellant Zak, hoc eſt ſcholaſticus
12:
Sacculus, et Saccellus, Exiguus ſaccus, marſupium - Woreczek.
13:
Saccarius, [...] baiulus, vel gerulus, qui ſaccis geſtandis victum quaeritat - Miechonos.
14:
Saccularij - Oſzuſt
strona: 935b
ſzibała. [...] pro fraudulentis impoſtoribus, qui vetitas artes exercent, et in ſacculos partem ſubducunt, partem ſubtrahunt1:
Sacer, Conſecratus, religioſus - Poſwięczoni. ¶ Sacer [...] pro execrando, ſceleſto - Przekłeti.
2:
Sacrum, Sacrificium - Swiątoſc, offiara, mſzą. ¶ Sacrum [...] templum - Mieſcze poſwię czone, koſczioł.
3:
Sacellum, ſignificat locum paruum Deo ſacratum cum ara - Koplicża, koscziołek.
4:
Sacro, Deo dedico, et ſacrum facio, conſecro - Poſwiecząm, oddaię na bozą słuzbę.
5:
Sacratio, ſacrandi ritus - Poſwiączanię.
6:
Sacratus - Poſwięczoni, offiarowani. Exorat pacem diuum
strona: 936a
1:
Sacrarium, Locus in quo ſacra reponuntur - Zakryſtyą, kruchta.
2:
Sacres porci, [...] qui puri eſſent ad ſacrificium, vt immolarentur - Oſsesek.
3:
Sacramentum, Pecunia [...] a duobus contendentibus in iure depoſita - Zakład.
4:
Sacramentum [...] quicquid iureiurando interpoſito geritur - Obwarowanie prziſiegam.
5:
Sacrosanctum, [...] quod iureiurando interpoſito erat inſtitutum - Prżenąſwiętſzę.
6:
Sacrifico, Sacrum facio - Offiaruię.
7:
Sacrificatio - Offiarowanie.
8:
Sacrificalis - Do offia prżinależaczi.
9:
Sacrificus, Qui ſacra facit - Offiare czimąci.
10:
Sacrificus, Quod aad ſacra attinet - Do offiari maleząci.
11:
Sacrificulus, Sacerdos - Offiarcza, mſząrż.
strona: 936b
1:
Sacrificium, Sacrum, ſeu res diuina - Offiara.
2:
Sacricola, Miniſter ſacrorum, vel ipſe ſacrificus, quaſi ſacra colens - Pop offiari cziniączi.
3:
Sacrifer, Sacra ferens - Offiari noſzączi.
4:
Sacrilegus, Qui rem ſacratu [! = sacratam], aut rem profanam de loco ſacro legit, id eſt furatur - Swię tokrąicza.
5:
Sacrilegium, ipſum ſacrarum rerum furtum - Swięto krądzſtwo.
6:
Sacerdos, Qui Deo dicatus eſt ad ſacrificia facienda, a ſacris dicitur- Kſiądz.
7:
Sacerdotiſsa - Mniſzka.
strona: 937a
1:
Sacerdotalis, Quod ad ſacerdotem pertinet - Kſięzy, popowski.
2:
Sacerdotium, Officium et dignitas ſacerdotis - Kſięſtwo.
3:
Sacoma - Kamien ktorim wazą. [...] aequipondium
4:
Sacrima, [...] appellabant muſtum - Brzeczka.
5:
Saepe, frequenter - Częſto, wſtawnię.
6:
Saeuus, Durus, horridus, crudelis - Srogi, okratni.
7:
Saeuiter, Crudeliter - Okrutnię.
8:
Saeuitia, et Saeuitudo, Crudelitas - Srogoscz, okruczienſtwo.
9:
Saeuio, Crudeliter in aliquem ago - Srozęſie.
strona: 937b
1:
Saga, Anus ſuperſtitioſa, vel mulier incantatrix, venefica, quae malis vetitiſque artibus cuiquam boni aliquid vel mali conciliat - Czarownicza.
2:
Sagana, Vas in quo aliquid teritur - Donicza.
3:
Sagax, Perſpicax, odorus - Byſtrego rozumu wietrni do ſliedzenią.
4:
Sagacitas, Acuta illa ſentiendi vis in canibus, et odoratu aliquid prehendendi - wietrznóſcz. ¶ Sagacitas [...] pro aſtutia, ſeu calliditate - Oztroznoſc.
5:
Sagaciter, Aſtute, prudenter, callide - Oſtroznię, rozumnię.
6:
Sagena - włok, niewod. Genus retis piſcarorij, [...] verriculum
7:
Sagina, Cibus lautus - Pokarm ktorim karmimi, tłuka. ¶ Sagina dicendi - wimownoſc.
8:
Saginarium, Locus vbi ſaginantur altilia - Kocziecz.
9:
Sagino, Pinguefacio - Tuczę.
10:
Saginatus - Vtuczoni.
11:
Saginatio - Tuczęnie.
12:
Sagio, [...] qui odoris ductu ferarum veſtigia perueſtigant - Cznię, zawietrzam.
13:
Sagitta, Genus teli quod arcu emittitur - Strzała.
strona: 938a
1:
Sagittarius, Quod ad ſagittas pertinet, ſiue idoneum vt ex eo fiant ſagittae - Do ſtrżał dobri.
2:
Sagittarius, Qui ſagittas ex arcu emittit - Strżelec złuku.
3:
Sagittifer, Qui fert ſagittas - Strżały noſzaci.
4:
Sagittipotens, Pro ſigno caeleſti, quem et Sagittarium dicimus - Strzeliec.
5:
Sagma, [...] ſcuti thecam ſignificat - Pokrowiecz natarcża. Sagma [...] pro iumenti ſella, ſiue ſtrato - woiłok, podkład.
6:
Sagmina - Koſzyczko ſamiec, zeleżnik.
7:
Sagum - Saiąn. Genus [...] veſtis breuioris, quo tempore belli omnes Romani vtebantur
8:
Sagulum, [...] veſtis genus, quod armis ſuperindui ſolet - Szata ktorą nazbroię obłoczimeza.
9:
Sagatia, Exercitium vendendi ſaga - Taktora przedawa ſacąmki.
10:
Sagarius, Qui ex ſagorum negotiatione quaeſtum facit - Przekupien ſaianikow.
11:
Sagatus, Qui ſago indutus eſt - Wſaiąn obliecżoni.
12:
Sal - Sol.
strona: 938b
1:
Salarius, Qui ſal, vel ſalſamenta vendit - Praſoł, przekupien rzeczi naſsolonics.
2:
Salarius, Quod ad ſal pertinet - Solnyczi.
3:
Salarium, [...] ſtipendium, vel merces quam quis pro opera perſoluit - Zapłata za prącze.
4:
Salsus, Quod ſalis ſaporem habet, ſiue quod ſale conditum eſt - Przeſoloni, słoni.
5:
Salse, Facete, et vrbane, et cum quadam mordacitate - Oſtrze a nieobrazliwię.
6:
Salsamentum, Quod eſt ex ſale compoſitum, ſiue quod eſt ſale conditum ad diuturnam vſum ciborum - Rzecz kazda naſſoloną badz riba, albo mięſſo.
7:
Salsamentarius, Qui ſalſamenta vel facit, vel vendit, qui et ſalarius - Naſcolonich rzeczi przekupien.
8:
Salsamentarius, Quod ad ſalſamenta pertinet - Do naſſolenią przinaleząci.
9:
Salsura, Salſamentum - Naſsolenię.
10:
Salsedo - Słouoſe.
11:
Salina, Locus in quo ſal aut effoditur, aut ex aqua marina paratur - Hutawktorei ſol warzą, gruba zktore, ſol wicziągaią.
12:
Salinum, Vaſculum in quo ſal reponitur - Solniczka.
13:
Salillum, Paruum ſalinum - Salczerka.
14:
Salio, Sale condio - Naſaliam.
strona: 939a
1:
Sallo, Salio, ſale condio - Solię.
2:
Salitor, Qui ſalis tributum colligit - Czelnik nadzolia.
3:
Salitura, Actus ſaliendi, hoc eſt ſale condiendi - Naſzalanię.
4:
Salsilago, Salſugo - Roſzoł.
5:
Salsitudo, Humor ſaporem ſalis referens - Oſſolenię.
6:
Salsugo, Quiuis humor ſalſus, [...] aqua ſalſa - Słona woda.
7:
Salaconia - Chłuba, chełpliwoſc. Vox Graeca eſt iactantiam ſignificans cum vanitate, et ſuperbia coniunctam.
8:
Salacones, [...] homines iactabundi - Chłupcowie.
9:
Salamandra - Salamandra podobny robak iaſzczurce.
10:
Salapusius - Niedorosłek, karlik. Puſius etiam, ſiue puſio, [...] puer.
11:
Salax, Propenſus in venerem, multa libidine pruriens - Iurni, miełoſni gamrat.
12:
Salacitas, [...] laſciuia et propenſio in venerem -
strona: 939b
Skłonnoſcz do miełoſczi, gamrathliwosc.1:
Salebrae, [...] loca inaequalia, et aſpera, et praerupta - Mieiſcza chrupowate, oſtre a przepadłę, przepadliską.
2:
Salebrosus, Quod multas habet ſalebras - Niero wni pełni oſtrego kamienia, przepadłi.
3:
Salgama, [...] quaecunque conditanea ad victum noſtrum vaſis ſeruabantur - wſzeliakie konfekti, albo naſſolone rzęczi.
4:
Salgamarius, Qui ſalgama vendit - Ten czo konfeckti ſprawuię.
5:
Saliaris, Quod ad Salios pertinet - Gosczy zwodowie.
strona: 940a
1:
Salio, Salto - Skacżę.
2:
Salientes, [...] fiſtularum capita, atque etiam ipſae tubulorum, fiſtularumque ſcaturigines, quae et ſiphunculi dicuntur, et ſipunculi - Ruri wodnę, item ſykawka. item kurek.
3:
Salto, Tripudio - Tanczuię, wiskakuię.
4:
Saltatio, illa hominum iactatio, quam vulgus tripudium vocat - Tąniec.
5:
Saltator, Tripudiator, qui ſaltat - Skoczek, taniecznik.
6:
Saltatrix - Taniecżnicza.
7:
Saltatricula - Skocżka.
8:
Saltatorius, Quod ad ſaltationem pertinet - Mieiſcze gdzetanczowacz vczą.
9:
Saltatus, Saltatio - Tanczowanię.
10:
Saltus, Ipſe ſaliendi actus - Skok.
11:
Saltim, [...] ſiue ſaltuatim, Saltus - Skacżacz.
12:
Saliunca - Spikanarda.
strona: 940b
1:
Saliuum, et Saliua, Sputum - Slyna.
2:
Saliuosus, Quod ſaliuae ſimilitudinem habeathabet - Slynie podobni.
3:
Saliuo, Saliuam facio - Slinę toczę, ſlinięſie.
4:
Saliuarius, Quod ad ſaliuam pertinet - Slyniani.
5:
Salix - wierzba.
6:
Salignus, Quod ex ſalice confectum eſt - wierzbowi.
7:
Salicetum, et ſalictum, Locus ſalicibus conſitus - wierzbina.
8:
Salmo - łoſos.
9:
Salnitrum - Salpetra.
strona: 941a
1:
Saltem - Tylko.
2:
Saltus, Locus incultus propter ſyluas, aut id genus, vbi pecus paſci poſſit - Chros lyna gdże bydło paſſaią, paſieka.
3:
Saltuarius, Syluarum, ſeu ſaltus cuſtos - Gaiownik, lieſni.
4:
Saltuosus, Id in quo multi ſunt ſaltus - Pełni kaſſu.
5:
Saluia - Szałwyą.
6:
Saluiatum - Liekarſtwo z ſzałwy.
7:
Saluio, Saluiato medeor, vel ſaluiatum deglutiendum praebeo - Liekarſtwo zſzałwydaię.
8:
Salum, Mare - Morżę.
9:
Salus, Incolumitas -
strona: 941b
Zdrowię, ſzczeſczię.1:
Saluber, Quod praebet ſanitatem - Zdrowi.
2:
Salubritas, Sanitas - Zdrowię.
3:
Salubriter - Zezdrowin.
4:
Salutaris, Salubre, hoc eſt ſanitatem praebens - Zdrowię zachowuiąci, zdrowi.
5:
Salutariter, Salutis ergo, ſiue diſcrimine ſalutis, tuendae ſalutis gratia - Zezdrowim.
6:
Saluto, Salutem dico, inuiſo - Pozdrawiam.
7:
Salutator, Qui ſalutat - Pozdrawiacz.
8:
Salutatio, Salutandi actus - Pozdrawianie.
9:
Salutatorius - Pozdrowenią prziliegły.
10:
Salutifer, Salutarius - Zdrowie daiączi, zdrowy.
strona: 942a
1:
Salutiger, [...] non qui ſuo nomine alicui dicit ſalutem, ſed qui nuntiat, tanquam interpres et adminiſter eius a quo mittitur - Pozdrawiacz.
2:
Salutigerulus - Pozdrowienie odnoſząci.
3:
Salue, [...] valens quod ſaluus ſis - Bądz pozdrowioni.
4:
Saluus, Sanus, incolumis - Zdrowi.
5:
Saluo, Saluum facio, ſeruo - Przi zdrowiu zachowuię.
6:
Saluator - Zbawicziel.
7:
Sambucus - Bez.
8:
Sambuceus - Bzowi. Quod ex ſambuco eſt.
9:
Samera, Semen [...] vlmi - Siemię ieſionowę.
strona: 942b
1:
Sampſa, ſiue Sanſa - Koſtka oliwowa.
2:
Sampsuchum, ſiue Sampſychum - Muieran.
3:
Sampsuchinus - Maieronowi. [...] amaracinus
strona: 943a
1:
Sancio, Statuo, ſtabilio, ratum facio, firmo - Poſtanawiani tak abi ſtaliezandi trfało.
2:
Sanctus, [...] ſancitum - Poſtanowioni y potwierdżoni.
3:
Sanctus [...] ſanctione quadam confirmatum, ita vt violari non liceat - Swięti.
4:
Sancte, Religioſe - Swięcie.
5:
Sanctor, Sancitor: vt Sanctor legis, [...] legiſlator - Vſtawcza.
6:
Sanctio, Confirmatio - Vſtawa, vtwierdzenię.
7:
Sanctitas, Pietas, reuerentia, ſanctimonia - Swiątoſcz, poboznoſc.
8:
Sanctuarium, Abditiſſimus templi locus, ſacrarium - Mieiſcze ſwiętę, gdzię ſam tilko kapłan wchodzeł.
strona: 943b
1:
Sandalium - Patenki.
2:
Sandapila - Mari. Genus feretri, quo tenuiorum cadauera efferebantur.
3:
Sandyx - Minium.
4:
Sane, Profecto, certe - Iowſzem.
5:
Sanguis, [...] ſanguen - Krew. ¶ Sanguis [...] pro progenie - Narod.
strona: 944a
1:
Sanguinolentus, Plenus ſanguine, et ſanguine conſperſus - Krwawi.
2:
Sanguinarius, Saeuus et crudelis - Okrutnik, krwieprżeliewcza.
3:
Sanguineus, Is cui plurimum ineſt boni ſanguinis - Krwie pełni.
4:
Sanguino, [...] ſanguine manare - Krew puſzczam.
5:
Sanguisuga, [...] hirudo - Pyawka.
6:
Sanies, Sanguis corruptus, necdum ad puris albedinem craſſitudinemque coctus - Drzen, krow zropą.
7:
Saniosus, Sanie, et impuro ſanguine conſperſus - Pokrwawioni, poſoczoni.
8:
Sanna, Irriſio, quae [...] ac occipitio diſtorto ore, et labris contractis fit, anteriorum dentium oſtentatione - Oſzczerżanię.
9:
Sannio, Qui ſoluto riſu, et contortis corporis totius partibus quempiam irridet, moreſque aliorum tam inepto geſtu exprimit, vt quum alius irrideat, ipſe omnibus ſit ridiculus - Oſzczercza.
strona: 944b
1:
Sanus, Integer, incorruptus, bene habens, proſpera vtens valetudine, cuiuſque partes omnes probe ſuas obeunt functiones - Zdrowi.
2:
Sanitas, Bona valetudo, hoc eſt ſtatus corporis actiones omnes ſuas probe obeuntis - Zdrowię.
3:
Sano, Sanum facio, redintegro, et incolumitati reſtituo - Vzdrawiam.
4:
Sanatio, Valetudinis reſtitutio - Vzdrowięnię.
5:
Sanabilis, Qui ſanari poteſt - łatwi do vzdrowienią.
6:
Saneſco, Sanus fio - Poczinam ozdrawiaci.
7:
Sapa, Vinum ex muſto ad tertias decocto confectum - winno przewarzonę.
strona: 945a
1:
Sapinus, Pars [...] abietis inferior, quae enodis eſt - Pien iodłowi.
2:
Sapineus, Quod ex ſapino eſt - Ziodłiuczinioni.
3:
Sapio - Smakuię, koſztuię. ¶ Sapio [...] ſapientem eſſe, ſeu recta mente praeditum eſſe - Ieſtem mądri.
4:
Sapiens, Qui ſapit - Rozamni, mądri.
5:
Sapientia, [...] rerum diuinarum, atque humanarum ſcientia, cognitioque, quae cuiuſque rei cauſa ſit - Mądrosc̀, rozum.
6:
Sapienter - Mądrże, rozumnie.
7:
Sapor, [...] qualitas illa quam guſtu dignoſcimus - Smak, koſzłowanię.
8:
Sapidus, Quod gratum ſaporem habet - Smaczni.
9:
Sapo - Mydło.
10:
Sapphirus - Safierkamien.
strona: 945b
1:
Sapphirinus - Safieroui.
2:
Sarcaſmos, [...] iocus cum amaritudine, vel hoſtilis inſultatio - Podrzeznianię.
3:
Sarcio, Veſtes conſuo - Iſziwam, oprawiąm.
4:
Sartus - Zſzity.
5:
Sartor, Qui veſtes facit, aut reſarcit - Krawiec.
6:
Sarcina, [...] vtenſilium [...] quem quis in itinere faciendo comportare poſſit - Brzemię, tłomok.
7:
Sarcinula - Tłomoczek, brzemiaczko.
8:
Sarcino, Sarcinas conficio - Tłomoki czinię. ¶ [...] ſarcinare [...] ſuere - Oprawiąm.
9:
Sarcinatus - Tłomoki obcziazoni. Sarcinis onuſtus.
10:
Sarcinarius, Quod ad ſarcinas pertinet - Do tłomokow przinaleząci.
strona: 946a
1:
Sarcinator, Qui ſuit, et veſtes reficit - Ten ktori ſzati opprawią, opprawiacz, partacz.
2:
Sarcinatrix, Mulier quae veſtes ſuit, et reficit - Taktora opprawią.
3:
Sarculum, Genus raſtri, hoc eſt, cratis illa dentata qua ſegetes herbis purgantur - Grabie, włoka.
4:
Sarculo, Sarculo abſcindo - Okrzeſuię.
5:
Sarculatio, Sarritio - Okrżeſowanię.
strona: 946b
1:
Sariſſa - Kopyą, drzewcze, ſzpiſ. Haſta praelonga qua Macedones in bello vtebantur.
2:
Sarmenta, Virgulae ſuperuacuae [...] a vite abſciſſae - Obczinki wſzeliakie okrzos.
3:
Sarmentitius, Quod eſt materia ſarmentorum - Chroscziany.
4:
Sarmentosus, Quod plurimum habet ſarmenti -
strona: 947a
Pełni chroſtu, okrzeſſu.1:
Sarpa, Vinea putata, id eſt pura facta - Wynnicza wiprawioną.
2:
Sarracum, Plauſtrum, ſiue vehiculi genus, quo ligna et lapides vehi conſueuerunt - woz do wożenią drżewa, kamienią.
3:
Sarrio, Sarculis fodio, purgo - Ograbuię.
4:
Sarritor, Qui ſarrit - Tenktori grabi.
5:
Sarritura, Purgatura, ſiue ipſum ſarriendi actus - wygrabiwanię.
6:
Sartor, Sarritor, id eſt purgator - Zawdaczaiączi, vgrabuiąci.
7:
Sartago, Patella in qua caro frigitur - Brotfanna do ſmażenią, rinka.
8:
Sat - Dozec.
strona: 947b
1:
Satago, [...] anxium eſſe, et diſtorqueri diffilcultate alicuius rei conficiendae - Vſiełuię, zwielkim ſtaranim.
2:
Satanas - Szatan, czart. [...] diabolus
3:
Satelles, Stipator, miles mercede conductus qui ſemper eſt a latere - Drabant.
4:
Satellitium - Drabanczi. [...] ſatellites
5:
Satio, SaturnoSaturo, expleo - Naſiczam.
6:
Satiatus, Expletus, ſaturatus - Naziczoni.
7:
Satietas, Saturitas - Naſiczęnię.
8:
Satiabilis, Qui ſatiari poteſt facile - Latwi do naſiczenią.
9:
Satis, [...] quantum opus eſt - Doſicz.
strona: 948a
1:
Satisaccipere, [...] accepto fideiuſſore ſibi cauere - Rekoimiemſie oppatrzicz, wziacz cautią.
2:
Satisacceptio, [...] ſtipulatio - Zaręczęnie, zaſtawięnię.
3:
Satiſdo, [...] dato fideiuſſore creditorem ſecurum reddo - Zapiſſuię ſie, zarecżąm.
4:
Satisdatio - Zaręczenie, zapiſſunaſię danię.
5:
Satisfacio, Exoluo, perſoluo - Płacze, doſicz czinię.
6:
Satisfactio, Purgatio, et excuſatio - Wyprawa wimowka.
7:
Satiſpraeſtare, Satiſdare, hoc eſt pro re quae petitur, fideiuſſorem dare - Zareczic.
8:
Satius - Lepiei.
9:
Satrapa, vel Satrapes - Staroſta mektoregopowiatus. [...] ſignificans praefectum prouinciae.
10:
Satrapia - Panſtwo, ſtaroſtwo. [...] praefectura [...], hoc eſt regio quae ab vno adminiſtratur praefecto.
11:
Satur, Quod eſt cibo plenum - Naſiczoni, nakarmioni.
12:
Saturitas, Cibi, potuſque plenitudo, ſatietas - Naſiczęnię.
strona: 948b
1:
Saturo, Saturum reddo, ſatio, cibo, potuque expleo - Okarmiam, haſiczam.
2:
Satureia, [...] cunila, et origanum Heracleoticum - Cąmbr.
3:
Saturnalia - Mieſſopuſti.
4:
Satyra - Pyſſanie wſzeteczne y vſzczipliwę.
strona: 949a
1:
Satyra auis, vel [...] Satyria, [...] pro coruo - Kruk wodni.
2:
SATYRI - Satyrowie.
3:
Satyricum ſignum, id eſt Priapi effigies, quae in hortis conſtitui ſolet - Straſzidłona ogrodziech.
4:
Satyria, Cibus ex variis compoſitus herbis - Pokarm zzioł vczinioni.
5:
Satyrion, [...] Vulgus Teſticulum ſacerdotis appellat - Kſyęze iayka, lyſye iayka. ¶ Satyrion - Koziełki.
6:
Satyrion [...] Officinae Palmam Chriſti appellant - Rączki dłon kryſtowa.
7:
Saucio, Vulnero - Raniam, vproſſocząm.
8:
Sauciatus, Vulneratus - Ranioni, okrwawioni.
9:
Sauciatio, Vulneratio - Ranięnie.
10:
Saucius, Vulneratus - Ranioni.
11:
Saura, Lacerta quae in maceriis, et in ſepibus deliteſcit - Iaſzczurka miedzi płoti mieſzkaiaca.
strona: 949b
1:
Saxum, Maius, aſperius, duriuſque quam lapis: licet quandoque ſaxum pro lapide ponatur - Opoką, skała.
2:
Saxulum - Opoczka skałka.
3:
Saxetum, Locus ſaxoſus, et petricoſus - Opocziſte mieiſcze.
4:
Saxeus, Quod e ſaxo eſt - Kamienni, opokowi.
5:
Saxosus, Saxorum copiam habens - Kamieniſti, skaliſti.
6:
Saxatilis, Quod ſaxa incolit - wopokach mieſzkaiąci.
7:
Saxificus, vt Os ſaxificum: id eſt vultus aſpicientes in ſaxa vertens - wopokę obroczoni.
8:
Saxifragum, vel Saxifraga, vel Saxifragia - Panny maryey włoski.
9:
Scaber, Scabroſus - Chrupiaſti, skrobowati.
10:
Scabrosus, Plenus ſcabritia - Chrupowati.
11:
Scabritia, et Scabrities, Aſperitas - Chrupoſcz.
12:
Scabies, Aſperitas cutis cum pruritu - Kroſti, ſwierzb.
strona: 950a
1:
Scabiosus, Qui ſcabie laborat - Kroſtawi.
2:
Scabo, Frico, ſcalpo - Drapię, trę.
3:
Scaeua, Qui ſiniſtra manu vtitur pro dextra, et dextra pro ſiniſtra - Mancziſti.
4:
Scala - Drabina.
5:
Scalmus - Kołek naktorim rudel albo poiazda chodzi. Lignum teres, cui nautae remos loro quodam alligant
6:
Scalpo, Scabo, frico - Drapię, skrobię.
7:
Scalpere, [...] gallinae, caeteraeque id genus aues - Grżeſc.
8:
Scalptor, Qui ſcalpit, [...] ſculptor, et inciſor - Rzezacż kamienia.
9:
Scalptura, Scalpendi actio - Rżezanię.
10:
Scalpturatus - wirzezani.
11:
Scalpturio, [...] prurio, vel ob pruritum ſcalpendi deſiderio teneo -
strona: 950b
Drapacſie chczę, ſwierzbieię.1:
Scalper, Scalprum, hoc eſt chirurgicum inſtrumentum, quo caro putrefacta, aut os vitioſum exciditur - Rzezak abo noz barwierski.
2:
Scalprum, Ferramentum quo quid inciditur - Dłotko rzemieſnicze.
3:
Scalpellum, Inſtrumentum Chirurgorum quo venam aperiunt - Puſzczadło.
4:
Scamnum, [...] quod lecto veluti gradus apponitur, vt per id lectum facilius aſcendatur - ława.
5:
Scabellum, Scamnum exiguum, quod ſedentium pedibus ſubiicitur - Podnocek.
6:
Scandalum - Obrazenię, ottrącenię. [...] offendiculum, vel ruinam, vel impactionem poſſumus dicere.
7:
Scandalizo - Pogorſzam. [...] Alicui ſcandalum praebeo, aliquem offendo.
strona: 951a
1:
Scando, Aſcendo - wſtępuię.
2:
Scansilis, Per quod facile aſcenditur - łatwi do wſtepięnią.
3:
Scandulaca - Barwinek.
4:
Scandulae - Gunty ſzindzioły. Aſſerculi e ligno in tenues laminas ſciſſi quibus ante inuentas tegulas aedes tegebantur.
5:
Scandularius, Qui aedes ſcandulis tegit - Pobyacz dachow, guntownik.
6:
Scapha, Nauicula parua, quae maiorem alligata ſequitur - Bączik.
7:
Scaphium - Vrinał albo naczinię iakię, douczinieni ą potrżebi. Vaſis genus, quo excrementa tam liquida quam ſicca excipiuntur
8:
Scaphium [...] ferramenti genus, quo athletae exercendarum virium gratia terram effodiebant - Motyka.
9:
SCAPTENSVLA, Locus in Macedonia, vbi argentum fodi ſolebat - Gora gdzie kopią ſtrzebro.
10:
Scapulae, [...] oſſa duo in poſteriore corporis parte - Pliecza.
11:
Scapularis - Okołatanich plieczi.
12:
Scapus, [...] ipſum columnae corpus quod eſt inter baſim et epiſtylium - Kſztalt
13:
słupa od zpotku ażdowierzchu.
strona: 951b
¶ Scapus [...] caulis ſimplex in ſtyli modum ſurrectus - Głab.1:
Scarabeus - Kruwka wkobiliencach grzebąca.
2:
Scarifico, Scalpello aperio, leuiter vulnero quo aliquid facilius exeat - Zaczinam puſzczadłem, naſiekuię.
3:
Scarificatio - Naſieczenię małę, paſzczanie baniek. [...] leuis vulneratio
4:
Scateo, Emano, erumpo, ebullio - wiſſacząm ſie, cziekę.
5:
Scatebra, Scaturigo, origo aquae ex terra prouenientis - Zrzodło.
6:
Scaturigo, Scatebra - Sitok.
7:
Scaturiginosus, Abundans ſcaturiginibus - Pełni zrzodł.
8:
Scaturio, [...] Scateo - Sączę ſie, wipuſzczam zſiebie.
strona: 952a
1:
Scauri - Koſtki wielkie maiąci, koſzliawi. [...] qui talos pedum tumentes, ac porrectos habent
2:
Scelus, Graue aliquod peccatum, ſeu atrox facinus - Wyſtępek nieczno tłiwi, wielka złosc̀.
3:
Sceleſtus, Sceleratus, impius, flagitioſus - łotr niecznota.
4:
Sceleſte, Scelerate, flagitiose, impie - łotrowskię, niecznotliwię.
5:
Scelerosus, Sceleratus - łotrżik.
6:
Scelero, Polluo, coinquino - Pomazuię niecznotą.
7:
Sceleratus, Sceleſtus, nefarius, perditus, impius, profligatus - Niecznotliwi, gałeznik.
strona: 952b
1:
Scena - Lietuik, budaz gałezią, chłodnik. [...] tabernaculum ex frondibus inumbrationis cauſa compoſitum
2:
Scenicus - Do zasłoni przinalezączi. Quod ad ſcenam pertinet
3:
Scenoma - Buda. Tabernaculum, tentorium, ſiue habitaculum
4:
Sceptrum - Kroliewsky ſceptri. Baculus regni inſigne, quo Reges maieſtatis gratia vtebantur.
5:
Sceptrifer -
strona: 953a
Sceptr kroliewski noſząci.1:
Scheda - Czeduła: item tablicza do napiſſauia y zas zmazanią. Tabella ſiue pagella philyracea
2:
Schedula - Czedułka.
3:
Schedicus - Nieſpodziałi prętki, odre ku vczinioni. Extemporatius, ſubitatius, tumultuarius, inelaboratus
4:
Schema, [...] figura, habitus, modus, ornatus - Kſztałt, obraz.
5:
Schidia - Trząski, okrawki. [...] aſſulae ſiue fragmenta
6:
Schiſma - Odſzczepięnię, odlączenie. [...] ſciſſura
7:
Schiſton lac, in quo pars caſeoſa cocturae genere a ſero eſt ſeparata - Mlieko z ſiadłe dlia czinienią ſerow.
8:
Schoenos - Powroz ſytowi, powrzosło. [...] funis et iuncus.
9:
Schoenobates -
strona: 953b
Kugliarz po powrozichodząci. Qui per funes ludendo graditur1:
Schoenobatica - Kuglierſtwo chodzenią po powrozię. Ars ipſa ſiue exercitium funambulorum.
2:
Schoenoplocos - Powroznik. Qui funes torquet, quem Latini reſtionem appellant.
3:
Schola, Ludus literarius - Szkoła, dom dliaczwiczenią.
4:
Scholaris, Quod ad ſcholam pertinet - Szkolni.
5:
Scholaſticus, Quod ad ſcholam pertinet - Szkolni.
6:
Scholium, Interpretatio breuior, breue ſcriptum - Krotki wikład, glozowanie.
7:
Sciagraphia - Pierſzę połozenie czinieniu. Prima illa et rudis picturae delineatio quae et ichnographia dicitur
8:
Sciathericum, Horologium quo horas ex vmbra Solis colligimus - Zegar sloneczni.
9:
Sciatheras, ſiue Sciotheron - Inſtrument gwiazdarski ktori zczienia godzini y wiatr pokaſuię.
10:
Scilicet, Videlicet, nempe, nimirum, certe, profecto - Toczięz, zaprawdę.
strona: 954a
1:
Scilla - Zamorskei cebula.
2:
Scilliticus - Zamorskiei cebulie vczinioni. Quod ex ſcilla factum eſt.
3:
Scimpodion - Małe łożko do przeſpania ſie wednie. Grabatum, ſiue humilior lectulus, diurnae quieti accommodatus.
4:
Scindo, Findo, frango, diuido - Rzezę łupam.
5:
Sciſsus - Rozerznioni, rozpadłi.
6:
Sciſsus, [...] ipſa ſciſſura - Rozpadlina, rozłupienie.
7:
Sciſsilis, Quod ſcindi poteſt, vel quod ſciſſum eſt - Lupiſti.
8:
Sciſsio - Rzezanię.
9:
Sciſſura, Ipſa ſciſſio - Rozpadlina, roz-
10:
łupięnię.
11:
Scintilla, Igniculus - Iskierka.
12:
Sintillula [! = scintillula] - Iskiereczka.
13:
Scintillo, Splendeo, mico, et veluti ſcintillas quaſdam emitto - Skrzę ſie, błiskam ſie.
14:
Scintillatio, Actus ſcintillandi - Błiskanię, skrzenię.
15:
Scio - Wiem.
strona: 954b
1:
Sciens, non ignorans, non neſcius - Wiedząci.
2:
Scienter, Prudenter, et data opera - Wiedząc.
3:
Scientia, Certa rei alicuius per cauſam cognitio - Vmieięt noſcz, nauka.
4:
Scitus, Venuſtus, elegans, argutus, ornatus - Sliczni, nadobni.
5:
Scitus [...] pro formoſo - Piękni.
6:
Scite, Docte, pulcre, bene - Vmieiętnię.
7:
Scitulus - Nie zadni.
8:
Sciſco, Intelligo, vel operam do vt ſciam - Dowiaduię, doſwiacząm ſie.
9:
Scitor, Interrogo, ſeu inueſtigo quae occulta magis, ac ſecretiora ſunt - Pilno ſie wiwiaduię.
10:
Sciſcitor, Scitor, ſiue inquiro - Wipituię ſie.
11:
Scitamenta, [...] edulia - Pokarm przgrawni.
12:
Scitum, Decretum, ſiue iuſſum - Decret vznanie.
strona: 955a
1:
Sciolus, Semidoctus, literis leuiter tinctus - Mędrek.
2:
Scipio, [...] baculus ille, cui ſenes innitentes, gradum ſtabiliunt - Liaska do podpieranią.
strona: 955b
1:
Scirpi, Iunci fragiles paluſtreſque - Rogoz, ſytowię.
2:
Scirpeus, Quod ex ſcirpis confectum eſt - Sytowi, rogozani.
3:
Scirpea, Cratis ex ſcirpis contexta, quae plauſtro imponitur, vt commodius ſtercora in agros vehantur - Koſz pleczioni do wiwozenia gnoiu.
4:
Scirpiculae, Falces quibus in ſcirpandis, hoc eſt in praecidendis vineis vtimur - Siekacz albo nozwinniczi.
5:
Scirpiculum, Caniſtrum: vel quod de ſcirpis, ſeu lento vimine confectum eſt - Sytowi koſzik.
6:
Sciurus - Wiewiorka.
7:
Scloppus, Sonus [...] qui ex inflatione buccarum erumpit - Mliask.
8:
Scobs, [...] vel [...] ſcops [...], quod ab aliqua materia minutiſſimum decidit, dum vel per ſeram ſecatur, vel terebram perforatur, vel lima politur - Proch od piełi.
9:
Scobina - Piełka.
10:
Scolopendra - Stonog robąk, gasłanka,
11:
Scolymos - Artiſząk. [...] Strobilum vocant
strona: 956a
1:
Scomma, [...] cauillum - Sztich nie kr wawi dotknięnię.
2:
Scopae, Inſtrumentum quo pauimenta euerruntur - Miotła.
3:
Scopula - Miotełka.
4:
Scoparii, [...] ſerui quorum miniſterium eſt vt ſcopis deuerrant pauimenta ſordentia - Sługadom chędoząci.
5:
Scopes - Puhacz.
6:
Scopus, Meta ad quam ſagittae diriguntur - Częl.
7:
Scopulus, [...] ſaxum eminens - Skała.
8:
Scopulosus, Scopulis plenus - Skaliſti.
9:
Scordium - Gęſi poley.
10:
Scoria - Szum, zuzel. Spurcitia ſiue ſordes quae ex metallo inter coquiendum veluti ſpuma quaedam expurgatur.
strona: 956b
1:
Scorodon - Cſoknek.
2:
Scorpius, et Scorpio - Skorpion niedzwiądek.
3:
Scortum, Meretrix - Kurua, nierzadnicza.
4:
Scortillum - Kurewka.
5:
Scorteus, Coriaceus, pelliceus - Skorzani.
6:
Scortor, Meretricor - Kurreſtwo płodzę.
7:
Scortator, Meretricum ſectator - Kurewnik.
8:
Scotoma - Zawrot głowi. Vertigo capitis
9:
Screo, Cum conatu quodam de pectore ſputum eiicio - Charkam.
10:
Screator, Qui ſcreat - wipluwacz charkot.
11:
Screabile, Quod ſcreari poteſt - Czo wiplwano bycz moze.
12:
Screatus, Ipſa ſcreatio - Charkanię.
13:
Scriblita, Genus cibi appellatum, quod in circuitu ad reſtis modum torqueretur - Obarzanek, prączel, ſileſys, bugiel.
14:
Scribo, Conſcribo, opus aliquod compono -
strona: 957a
Pyſze.1:
Scriptum, Scriptura, hoc eſt idipſum quod literis mandatum eſt - Pyſsanię.
2:
Scriptus, Scriptum, ſiue ſcriptura - Pyſmo.
3:
Scriptito - Vſtawnię piſzę.
4:
Scriptio, Actus quidpiam literis mandandi, ſiue idipſum opus quod conſcribitur - Pyſſanię.
5:
Scriptilis - Do piſsanią dobri.
6:
Scriba, Rerum publice geſtarum iuſſu magiſtratus ſcriptor - Pyſsarz.
7:
Scriptor, Operis alicuius autor, qui quippiam literis mandat - Kſiąg widawcza.
8:
Scriptorius, Quod aptum eſt vt ex eo ſcribatur, ſeu quod ad ſcriptorem pertinet - Spoſsobni do pyſsanią.
9:
Scriptura, Scriptio, ſtylus, vel ipſe actus aliquid literis mandandi - Pyſmo.
10:
Scrinium, [...] arca [...] qua ſeruantur pretioſa ac ſecreta - Skrzinia.
11:
Scrobs - Gruba, doł.
strona: 957b
1:
Scrobiculus - Dołe czeti.
2:
Scrofa, Sus foemina, quae foetus cauſa alitur - Swinia.
3:
Scrofipaſcus, Qui paſcit ſcrofas - Swiniopas.
4:
Scrofulae, [...] indurati adenes - Sadzelnaſzy, gruczołi.
5:
Scrotum, Rugoſus ille teſticulorum ſacculus, quem nonnulli etiam ſcortum appellant - Moſzenki.
6:
Scrupedus, Qui aegre incedit, ab eo quod qui per ſcrupos et lapillos incedunt - Tenktori nachramuiąc chodzi.
7:
Scrupus, Calculus, ſeu lapillus exiguus, pedes ambulantium offendens - Kamik wbocziec zi ſai.
8:
Scrupeus, Quod eſt lapilloſum - Kamieniſti.
9:
Scrupulus, [...] lapillus breuis, et aſper, qui in calceo latens, [...] nos laedit, preſſuſque dolorem creat - Kamik wboczię cziſnąci. Scrupulus [...] pro ſolicitudine et difficultate - Fraſsunek, bolieſcz. ¶Scrupulus [...] vel ſcrupulum, genus [...] exigui ponderis pendentis tertiam partem drachmae, hoc eſt obolos duos - Trzecczia częſcod kwintlie.
10:
Scrupoſus - Chrupowati.
11:
Scrupuloſus, Quod ſcrupulis abundat - Kamieniſti. ¶ Scrupuloſus [...] pro anxio, triſti, et ſolicito - Fraſsowliwi.
12:
Scrupulose, Anxie, difficulter, religiose - Ztrudnoſczią.
13:
Scrupulosiſsime, Admodum exquiſite atque anxie - Barzo pilnie.
strona: 958a
1:
Scrupulositas, Anxietas, difficultas - Trudne ſzperanię.
2:
Scrupulatim, Per ſcrupula - Po kąsku.
3:
Scruta - Wiotche u witartęrzęczi. Attritae vſu veſtes, dimidiatae ſtrigiles
4:
Scrutaria, Scrutorum venditio - Taktora ſtare rzeczi przedaie.
5:
Scrutor, Inquiro, inueſtigo - Pilnie wartuię ſzukam.
6:
Scrutator, Inueſtigator - Szperzączi.
7:
Scrutinium, Inueſtigatio, inquiſitio - Wiwiadowanię, wimaciwanię.
8:
Sculpo, Caedendo imaginem aliquam efficio, imaginem in materiam aliquam incido - Ryę, wirzezuię.
9:
Sculptor, Qui ſculpit - Szniczerz.
10:
Sculptura, Quae auro, argento, aere, ferro, ligno, ebore, marmore, vitro, gemma, opera noſtra efficit - Szniczerſtwo.
11:
Sculptile, Quod ſculptum eſt - wiobrażenie.
12:
Sculponeae, Calcei ex lana confecti - Kapczie pilſniane.
13:
Sculponeae Hinc Sculponeatus, [...] ſculponeis indutus - Wpilſn obuti.
14:
Scurra, Turpiter facetus, in iocando inuerecundus, et qui riſum audientibus turpibus dictis commouet - Wſzetecznik ſziderz.
15:
Scurrilitas, Turpis, et procax dicacitas, neque temporis, neque loci, neque perſonarum reſpectum habens - Wſzeteczenſtwo.
strona: 958b
1:
Scurrilis, Qui mouet riſum cum turpitudine - Chłop mewiparzonei gębi plugawi wmowie.
2:
Scurriliter, Procaciter - Sziderskie.
3:
Scurror, Scurram ago - Wſzetecznie zartuię.
4:
Scutica, Genus verberis e loris facti - Bycz.
5:
Scutum, Armorum genus, quo pugnantes tegunt - Tarcz.
6:
Scutulum, Paruum ſcutum - Tarczinka.
7:
Scutarius, Qui ſcuta facit - Ten ktori tarczi robi.
8:
Scutarius, Quod ad ſcuta pertinet - Tenktori do tarczi przinalezi, pawezniczi.
9:
Scutatus, Scuto armatus - Ten ktori ſie tar-
10:
czą broni, paweznik.
11:
Scutula, Forma rotunda, [...] ſcutulata figura - Miska.
12:
Scutella, Vaſis genus rotundi, concaui - Prżiſtawka, miſseczka.
13:
Scutigerulus, [...] pro armigero, qui ſcutum domini gerit, [...] ſcutifer - Chłopiecz tarczą noſzaci.
strona: 959a
1:
Scymnus - Młodi lwik, lwię. Significat leonis catulum
2:
Scyphus - Kubek. Vaſis potorij genus
3:
Scytha, vel Scythes, Qui ex Scythia eſt - Tatarzin.
strona: 959b
1:
Sebum, Seuum - Loy.
2:
Sebare, Seuo obducere - Loiem ocziegacz.
3:
Secale - Sieczka. Frugis genus, tantum ad arcendam famem tenuiorum vtile, foecunda, ſed gracili ſtipula.
4:
Secedo, Seorſum ab hominum frequentia recedo - Vſtępuię.
5:
Seceſsio, Seceſſus, diſceſſus ſiue receſſus in locum ſecretiorem - Vſtęp.
6:
Seceſsus, Diſceſſus in locum ſolitarium, minuſve frequentem - Odłaczęnie ſie od liudzi, vſtapienięnię.
7:
Secerno, Diuido, ſeparo, diſcerno, ſegrego - Odłuczam, przegradzam.
8:
Secretus, Seiunctus, ſeparatus - Odłaczoni.
strona: 960a
1:
Secretum, Pro ſeceſſu - Odłączenie. ¶ [...] ſecretum [...] pro re arcana quam nulli temere communicamus, ſed apud nos tacitam ſeruamus - Taiemaicza.
2:
Secretio, Separatio, diuiſio - Odłaczenię, oddalenię.
3:
Seceſpita, [...] Culter [...] ferreus, oblongus, manubrio eburneo, rotundo, ſolido, iuncto ad capulum argento, auroque fixo clauis aeneis, aere Cyprio - Noz kreiczego.
4:
Secius, [...] minus, vel tardius - Tim mniei.
5:
Secludo, Seorſum claudo, ſeiungo, diſiungo - Odłaczam, oddaliam.
6:
Seclusa ſacra, [...] ſeparata, ac ſeorſum clauſa a nobis propter ſanctitatem aliquam - Swiątoſczi whamknieniu zchowane.
7:
Seclusorium, In quo aliquid ſeorſum concluditur - Zamknięnie.
8:
Seco, Praecido, amputo, item diuido, diſtribuo - Rąbie, rozrżinąm.
9:
Sectus - Rozczieti.
10:
Secamentum, Lignum ſectile, aut quippiam ex ligno ſectili confectum - Vcynek, vrzinek.
11:
Sectio, Actus ipſe ſecandi - Zaczięczię, zarznienię. ¶ Sectio [...] pro bonis damnatorum et praedia hoſtium, quae ſub haſta venditur, pro ea denique quae poſtea appellata eſt confiſcatio - Przepadłego dobra confiſzkowanię.
12:
Sector, [...] qui aliquid incidit, aut diuidit - Obrzinacz, przeczinacz, przekrawacz.
¶ Sectores [...] qui ſpem ſui lucri ſecuti, bona damnatorum emebant in auctionibus, ac poſtea pro compendio venditabant -
strona: 960b
Skupien przepadtich dobr.1:
Sectura, Ipſa ſectio, ſiue ſecandi actio - Zaczieczię ſznit.
2:
Sectile, Quod ſectum eſt, ſiue ſecari ſolet, aut ſectu facile eſt - łatwi do przerżnienią, do prżecżieczią.
3:
Sectiuus, Quod ſectum eſt, aut ſecari ſolet - Prżerznioni, prżeczieti.
4:
Segmen, Segmentum, quod a re aliqua reſecatur - Vczinek, vrzinek, okrawka.
5:
Segmenta, [...] ſegmina, et ramenta quae a re quapiam reſecantur - Vczinki, okrawki, ſtruczini.
6:
Segmentatus, Segmentis ornatus, ſiue ex ſegmentis et fruſtis factus - Sztuk werkowani, zſztwn cżek złożoni.
7:
Secors, et ſocors, Ignauus, ſegnis, tardus, vel negligens in conſulendo, meditando, proſpiciendove quid opus ſit facto, quaſi ſine corde - Gnaſni, item Boiazliwi, nieſmiałi.
8:
Secordia, et ſocordia, ignauia, inertia, ſegnities - Gnuſnoſcz, item głupſtwo.
9:
Secorditer, ſiue Socorditer, Ignauiter, negligenter - Gnuſnię, leniwię,
10:
Secubo, Seorſum, ſiue ſolus cubo - Oſſob nolieżę.
11:
Secubitus, ipſe ſecubandi actus - Oſſobnę lezenię.
12:
Secula, Falx - Koſſa.
strona: 961a
1:
Seculum - Wiek, to ieſt czas ſtoletni. [...] ſpatium centum annorum.
2:
Secularis, Quod centeſimo quoque anno inſtauratur - Rzecz ktorą odnayiaga czo ſtoliats.
3:
Secum - Sam zſobą.
4:
Secundus, Qui immediate ſequitur primum - Wtori, drugi. ¶ Secundus [...] pro proſpero - Szczeſliwi.
5:
Secundum, [...] ex - Według.
6:
Secundo, Secundo loco, ſecunda vice, iterum, rurſus - Wtorim razem.
7:
Secundae, Membrana illa qua partus obuolutus ex vtero prodit - Błanka wktorei ſie rodzimę, czepek.
8:
Secundani, [...] ſecundae legionis milites, ſicut Primani, primae legionis - Poſliedni zołnierze.
strona: 961b
1:
Secundarius, Quaſi ſecundi ordinis - Wtori. item, Chlieb poſliedni.
2:
Secundo, Proſpero, proſperum reddo - Szczęſliwo czinię.
3:
Securis, Inſtrumentum ad ſecanda ligna - Siekiera.
4:
Securicula, Exigua ſecuris - Siekierka.
5:
Securifer, Qui fert ſecurim - Sie kiernik.
6:
Securiger, Securifer - Siekieronos.
7:
Securus, Tranquillus, cura et anxietate vacans: quaſi ſine cura - Bespieczni, ſpokoini, bez fraſſunku.
8:
Securitas, Tranquillitas curae, anxietatis et periculi expers - Beſpiecznoſcz.
9:
Secus, [...] iuxta - Podlie.
10:
Sed - Alie.
strona: 962a
1:
Sed enim - Alie y tez.
2:
Sedeo - Siedzę.
3:
Sedens, [...] pro ſeſſili - Siedząci.
4:
Sedes, Sella in qua ſedemus - Siedzęnie, ſtołek. ¶ Sedes [...] pro habitatione, vel domicilio - Mieſzkanie.
5:
Sedicula, Parua ſedes - Stołeczek.
6:
Sedile, Sedes, ſubſellium, ſcamnum ad ſedendum aptum - Stołek, ławka.
7:
Sedentarius, Quod ſedendo fit - Pracza ktorą bywa ſiedzacz.
8:
Sedentarius, Qui ſedendo opus facit - Ten ktori ſiedzacz praczuię.
9:
Seſsio, Actus ſedendi - Siedzenie.
10:
Seſsito - Vſtawnię ſiedzę.
11:
Seſsibulum, Super quod ſedemus, et quieſcimus - Siedzęnie.
12:
Seſsilis, Quod ſedet, vel ſedere videtur - Siedząci.
strona: 962b
1:
Seſsor - Ten ktori ſiedzi.
2:
Seditio - Rozruch.
3:
Seditiosus, Procliuis ad ſeditionem - Rozruch cziniąci.
4:
Seditiosior - Rozruch harzei cziniąci.
5:
Seditiose, Per ſeditionem, aut more ſeditioſorum - Zrozruchem.
6:
Sedo, Mitigo, placo, lenio, remoueo, fraeno, extinguo - Vſpokaiam, vbłagiwam.
7:
Sedatus, Tranquillus, quietus, minime praeceps - Spokoini.
8:
Sedate, Placide, quiete, tranquille, et citra commotionem - Spokoinie.
9:
Sedatio, Moderatio, placatio - Spokoinoſcz.
10:
Seduco, Seorſum duco, ab aliis duco et ſeiungo - Odwodzę. ¶ Seduco [...] decipio, et in fraudem induco - Pwodzę.
11:
Seductio, Abductio, ſeiunctio - Odwiedzienię.
12:
Sedulus, Diligens, officioſus, intentus - Pylni, dbałi.
strona: 963a
1:
Sedulitas, Pro inſtanti et fideli officio, ac diligentia - Pilnoſcz, dbałoſcz.
2:
Sedulo, Inſtanter, diligenter, et ſimpliciter, quaſi ſine dolo - Pilnie, dbalie.
3:
Sedum, [...] ſemperuiuum - Roiownik, Roſchodnik.
4:
Seges, [...] fruges eorum ſeminum ex quibus conficitur panis, nondum demeſſa - Naſienie, zyto.
5:
Segnis, Tardus, ignauus, quaſi ſine igne - Gnuſni, leniwi.
6:
Segnipes, Qui tarde incedit - Leniwiecz, gnuſnik.
7:
Segnities, ſiue Segnitia, Tarditas, negligentia - Leniſtwo.
8:
Segniter, Negligenter, ignaue, tarde - Leniwie, gnuſnię.
9:
Segrego, Ab aliorum numero, vel ſocietate, vel grege ſeparo - Odłaczam.
strona: 963b
1:
Segrex - Odłuczoni.
2:
Seiugi, et Seiuges - Poſſoſne konię. [...] equi ſeni ad vnum currum adhibiti.
3:
Seiugo, Seiungo - Odłaczam.
4:
Seiungo, Iunctos ſeparo, diſiungo - Rozłaczam.
5:
Selibra, Dimidia libra - Połfuntu.
6:
Seligo, Seorſum colligo, ſecerno - Wybieram.
7:
Selectio, Actus ſeligendi - Wybranię.
8:
Selectus, Secretus, ſeiunctus - Wybrani.
9:
Selinum - Piotruſzka. [...] Latini apium nominant.
10:
Sella, Sedes - Stołłek, ławka.
strona: 964a
1:
Sellula - Stołeczek.
2:
Sellaria, [...] loca, in quibus ſedes diſponi ſolebant - Mieſcze gdzie ławki rozſtawiaią.
3:
Sellularii, Opifices, qui ſedendo opus faciunt - Rzemieſnici robiąci ſie dzac.
4:
Semel, Vnica vice - Raz.
5:
Semen - Siemię, naſienię.
6:
Seminium, Semen, vel planta, aliudve quiduis, quod de ſe aliquid poteſt producere - Wſadzenie na naſienię.
7:
Seminarium, [...] locus ex quo transferuntur plantae in aliam terram - Mieſcze dlia płodzenią, zktorego nidzei zaſie przeſadzaią.
8:
Seminarius, Quod ad ſeminandum pertinet - Do naſienia przinaleząci.
9:
Sementis, Satio, ſeminatio - Naſienię.
strona: 964b
1:
Seminalis, Quod ad ſementem faciendam pertinet - Siemie płodząci.
2:
Sementicus, Quod ſeminari poteſt - Naſienni.
3:
Sementinus - Trwaiaci do nowego.
4:
Semento, Semen produco - Naſienie płodze.
5:
Semino, Sero, ſemen ſpargo - Sieię.
6:
Seminatio, Satio - Sianię.
7:
Seminator, Qui ſerit, ſeminatve - Roſiewcza.
8:
Semeſtris, Quod eſt ſex menſium - Szeſcz mieſięczni.
9:
Semigro, Ad ſeorſum habitandum me confero - Na inſzę mieiſzcze prowadzę ſie.
10:
Semis, Cuiuſcunque rei dimidium - Połowicza od kazdei rzeczi.
11:
Semesus, Semicomeſtum - Wpołi ziedzioni.
strona: 965a
1:
Semianimis, vel Semianimus, Semiuiuus, ſiue ſemimortuus - Wpołi vmarłi.
2:
Semiapertus, Dimidiata ſui parte apertum - Wpołi othwarti.
3:
Semiaſsus - Wpołi vpieczoni.
4:
Semibarbarus - Wbołi grubi.
5:
Semibos, Epithetum eſt Minotauri, quem Poëtae fingunt, dimidia ſui parte bouem fuiſſe - Poł wołu.
6:
Semicaper, Faunorum et Satyrorum epitheton eſt, qui inferiore ſui parte capris ſimiles pinguntur - Poł kozła.
7:
Semicirculus, Medius circulus - Poł cirklia.
8:
Semicircularis, Mediam circuli formam habens - Poł cirkliowi.
9:
Semicinctium, Succinctorium, quod medium hominem cingat et veſtiat - Szorcz, inderak, item, Cziaſnocka.
10:
Semicoctus, Semicrudus, dimidia ex parte coctus - Wpołi vwarzoni.
11:
Semicrematus - Wpołi zpalioni.
12:
Semicrudus - Wpołi ſyrowi.
13:
Semideus - Poł boga.
14:
Semidoctus, Mediocris eruditionis - Wpołi vczoni.
15:
Semiermis - Wpołi zbroini.
16:
Semifactus - Na połi vczinioni.
17:
Semifer, vel ſemiferus, Ex dimidia parte ferus - Wpołi dziki.
18:
Semiformis, Mediam habens formam, media ex parte formatus - Do połowicze kſztałtowni.
19:
Semifultus - Do połowicze podparti.
20:
Semigermanus - Połniemcza.
21:
Semigraecus - Połgreka.
22:
Semigrauis - Wpołi czieſzki.
strona: 965b
1:
Semihomo - Poł człowieka.
2:
Semihora, Horae vnius ſpatium dimidium - Poł godzini.
3:
Semiiugerum - Poł lanek.
4:
Semilacer - Wpołi zdarti.
5:
Semiliber - Wpołi wolni.
6:
Semilixa - Połſzergi.
7:
Semimadidus - Wpołi mokri.
8:
Semimarinus - Wpołi morski.
9:
Semimas, Caſtratus, euiratus - Poł chłopa, omniſzoni, wirznioni.
10:
Semimitrae - Poł czepcza.
11:
Semimortuus - Wpołi martwi.
12:
Semineces, Semimortui: [...] qui graui vulnere accepto, morti ſunt vicini - Wpołi vmarłi, zabyti.
13:
Seminudus - Wpołi nagi.
14:
Semiobolus, Oboli dimidium - Poł pieniązka.
15:
Semipaganus - Poł ſiodłaka kmieczia.
16:
Semipes, Menſura dimidiati pedis, hoc eſt digitorum octo - Na poł ſtopi.
17:
Semipedalis, Quod dimidij pedis longitudinem habet - Długi na poł ſtopi.
18:
Semiperfectus - Wpołi doskonałi.
19:
Semiplagium, Paruum rete - Siatka.
20:
Semiplenus - Wpołi pełni.
21:
Semiputatus - Wpołi oberznioni.
strona: 966a
1:
Semirasus - Wpołi oſtrzizoni.
2:
Semireductus - Wpołi odwiedzioni.
3:
Semirefactus - Wpołi vczinioni.
4:
Semirutus, Quaſi ſemidirutus - Wpołi rozerwani
5:
Semisenex, vel Semiſeneus - Na połi ſtarzałi.
6:
Semisepultus - Wpołi zagrzebioni.
7:
Semisomnis, Vixdum experrectus, ſomno plenus - Na połi ſpiaczi.
8:
Semisopitus, Semiſomnis - Na połi vſpioni.
9:
Semiſpathium - Kord theſſak. Breuior enſis, quaſi dimidiata ſpatha.
10:
Semiſupinus - Wpołi nawznak liezaczi.
11:
Semitritus - Wpołi roztarti.
12:
Semiuietus, Mollis, flaccidus - Wpołi wiotchi.
13:
Semiuir, Mollis, effoeminatus, ſpado, eunuchus - Poł człowieka, omniſzoni.
14:
Semiuiuus, Semimortuus - Na połi zywi.
15:
Semiuncia, aut potius Semuncia, Dimidia vncia - Poł vncy.
16:
Semuncialis, Quod menſuram, pondus, vel valorem ſemunciae exaequat - Poł vnczyowi.
strona: 966b
1:
Semiuſtus, Dimidia pars vſtus, ſemiuſtulatus - Na połi zpalioni.
2:
Semiſsis, [...] dimidia pars aſſis, hoc eſt vnciae ſex - Poł łotowi, vncy wſobie ſzeſzc maiaci. ¶ Semiſsis homo, id eſt nullius pretij, et vix ſemiſſe aeſtimandus - Nikczemnik.
3:
Semita, Via arcta, et anguſtior - Steczka, chodnik.
4:
Semitarius, Qui ſemitas percurrit - Wſzedibeł, biegacz.
5:
Semito, [...] Limito - Czinię, ſteczkę.
6:
Semodius, Quaſi ſemis modius - Połkorcowi.
7:
Semoueo, Seorſum moueo, ſeiungo, diſiungo - Odmykam.
8:
Semote - Naſtronie.
9:
Semper - Zawzdi, vſtawnię.
10:
Sempiternus, Quaſi ſemper aeternum, perpetuum, et ſemper durans - Wieczni.
11:
Semperuiuum, Buphthalmon [...] animalis oculum [...] Hypogeſon - Panny maryey ziele. et, wołowe oko.
12:
Semperuiuum, [...] Erithales, [...] quaſi amor floreſcens, [...] Trichales, [...] Chryſothales [...]. Latini [...] Sedum appellant - Roz chodnik.
13:
Senaculum, Vbi Senatores conſultandi gratia conſiſtebant -
strona: 967a
Sanatorska izba. item, ratuz.1:
Senatores, [...] Patres vocant, alios Patres conſcriptos - Radni panowie, ſenatorowie.
2:
Senatorius, Quod eſt Senatoris - Radni, ſenatorski.
3:
Senatus - Senat, rada. [...] ſignificat [...] ipſos Senatores
4:
Senatuſconsultum, Senatus ſententia, ſenatus autoritas iam perſcripta - Vznanie wſziſtkich raiczow.
strona: 967b
1:
Senecio - Przymiotowe ziele.
2:
Senex - Starzecz.
3:
Senectus, et Senecta, AEtas ſenilis - Staroſcz.
4:
Senectus, Senilis - Starzenię ſie.
5:
Senium, Senectus - Staroſcz.
6:
Seneo, et Seneſco, Senex fio - Starzeię ſie.
7:
Senilis, Quod ad ſenem pertinet - Do ſtarego przinalezaci, dziadowski.
8:
Seniliter - Wedługſtarich.
9:
Senio, Latus tali ſex puncta continens -
strona: 968a
Koſtka ô ſzſczci okach.1:
Senticetum - Cziernina.
2:
Sentina, Pars nauis inferior, in quam omnes confluunt ſordes - Zyza wokreczie gdzie pliugawa wode ſcziagaią.
3:
Sentio, Senſu percipio - Czuię. ¶ Sentio [...] intelligere - Rozumiem.
4:
Sensus, Facultas animae, qua obiecta ſenſilia apprehenduntur - Zmysł.
5:
Sensiculus - Zmisłek.
strona: 968b
1:
Senſim, Paulatim ſeu pedetentim - Liehko, pomału.
2:
Sensibilis, [...] quod ſentiri poteſt, quod ſub ſenſum aliquem cadit - łatwi do obaczenią doczuczią.
3:
Sensifer, Senſum ferens - Zmisł daiąci.
4:
Sensificus, Quod ſenſus cauſam praeſtat - Zmisł cziniąci.
5:
Senſualia, ſenſilia - Smiſlianie.
6:
Sententia, Iudicium, animi conceptio, mens, animus - Zmiſlenię, wierſzik, po wieſcz.
7:
Sententiosus, Quod ſententiis abundat, et dictis quibuſdam breuiter collectis - Pełen pieknich ſentency.
8:
Sententiose - Zpieknimi powieſcziami.
9:
Sententiola - Piekna powieſtka.
10:
Sentis, Spina - Cziernię.
11:
Senticosus, Spinoſus et aſper - Czierniſti.
12:
Senticetum, Locus in quo ſentes abundant - Cziernina.
13:
Sentus, Horridus, piloſus, ſitu et ſquallore obſitus - Plugawiecz, ſmarkacz.
14:
Seorſum, Separatim - Oſſobnie.
15:
Seorsus, Separatus - Rozſadzoni.
16:
Separo, Diuido, diſtraho - Rozłaczam, rozſadząm.
strona: 969a
1:
Separatus, Seiunctus, diſiunctus - Odłaczoni.
2:
Separabilis, Quod ſeparari poteſt - łatwi do rozłaczenią.
3:
Separatim, Diuiſim, ſeorſum - Oſſobno.
4:
Sepelio, Humo, terra obruo, in ſepulcrum infero, tumulo mando - Pogrzebam.
5:
Sepultus, Humatus, in ſepulcrum illatus - Pogrzebioni.
6:
Sepultura - Pogrzęb.
7:
Sepulcrum, Locus in quo corpus, oſſave hominis ſepulta ſunt - Grob.
strona: 969b
1:
Sepulcralis, Quod ad ſepulcrum pertinet - Pogrzebowi.
2:
Sepulcretum, Locus vbi ſepulcrorum eſt frequentia - Cmentarz, kierchow.
3:
Sepelibilis, Quod ſepeliri debet, aut poteſt - Latwidopogrzebienią.
4:
Sepes, Quae obiecta introitum prohibet in agrum aut hortum - Płot.
5:
Sepio, Cirunuallo, circundo - Ogradzam.
6:
Septus, Circundatus, munitus - Oggrodzoni.
7:
Septa, [...] omnia loca munita, et quodam ſepimento vallata - Wſzeliakię oggrodzęnie.
8:
Septuose, Obſcure - Cziemno.
9:
Sepimentum, [...] quo aliquid ſepitur - Płot, opparkanienie.
10:
Sepono, Seorſum pono, ſeparo, ſeiungo, diſiungo - Odkładam.
strona: 970a
1:
Sepositio - Odłożenię.
2:
Sepositus, Remotus, diſiunctus - Odłozoni.
3:
Seps, Paruus ſerpens - Padaliec.
4:
Septem - Siedm.
5:
September, Menſis ſeptimus a Martio - Wrzeſien.
6:
Septemfluus, Quod ſeptem alueis, riuis aut fontibus fluit - wſiedmioro cziekąci.
7:
Septemgeminus, Quod ſeptem habet partes, ſiue membra - Siedm częſczi maiąci.
8:
Septempedalis, Quod ſeptem pedes eſt longum - Naſiedmi ſtopachdługi.
9:
Septemplex, Quod in ſeptem partes diuiſum eſt - Siedmioraki.
10:
Septenarius, vt Septenarius numerus, qui conſtat ſeptem rebus - Liczba ſiedm wſobie maiącą.
11:
Septemdecim - Siedminaſczie.
12:
Septenus, Septem - Siodmi.
13:
Septennis, Septem annorum - Siedmrocziſti.
14:
Septentriones, [...] ſeptem ſtellae, ex quibus quaſi iuncti Triones figurantur - Woz naniebię.
15:
Septentrionalis - Połnoczni.
16:
Septies, Septem vicibus - Siedm razow.
17:
Septifariam, Septem modis - Siedmiorako.
18:
Septimus, Vltimus, ſiue vnus ex ſeptem - Siodni.
19:
Septimum, Septimo - Siodmim razem.
strona: 970b
1:
Septingenarius, Quod ſeptingentorum numerum complectitur - Siedm ſeth wſobie maiaci.
2:
Septingenti - Siedm ſeth.
3:
Septingentesimus, Vltimus, ſiue vnus ex ſeptingentis - Siedmſethni.
4:
Septicollis - Mieſcze oſiedmi gorach.
5:
Septuaginta, Decies ſeptem - Siedmdzieſiąt.
6:
Septuagenus, [...] ſeptuaginta - Siedmdzieſi ąti.
7:
Septunx, Menſura, vel pondus ſeptem vnciarum - Siedm vncei.
8:
Septuncialis, Quod eſt vnciarum ſeu partium ſeptem - Siedm łotowi.
9:
Sequeſter, et Sequeſtris, Apud quem plures rem aliquam, de qua controuerſia eſt, depoſuerunt - Roziemcza rzeczi ſpornei, na ktorego rozſątku obie ſtronie przeſtawaią, poruwnywacz.
strona: [971]a
1:
Sequor - Nasliaduię.
2:
Sequutor, Qui praeeuntem ſequitur - Tenktori mnie nasliaduię.
3:
Sector, Multum et continue ſequor - Pilnię nasliaduię.
4:
Sectator, Qui aſſidue aliquem aſſectatur - Pilni nasliadow nik.
5:
Secta - Secta, rozmaitoſcz opiny.
6:
Sectarius, Qui gregem ouium praecedens, ducem ſe illis praebet - Baran.
7:
Sequax, Facilis, ſiue aptus ad ſequendum quocunque trahatur - Rad nasliaduięczi.
8:
Sequela - Przidatek. [...] pro acceſſione et appendice.
9:
Sera, Inſtrumentum [...], quo clauduntur oſtia - Zamek, kłotka.
strona: [971]b
1:
Serenus, Tranquillum, ſine nubibus, ſine imbre - Iaſni.
2:
Serenitas, Puritas et tranquillitas aëris - Iaſnoſcz.
3:
Sereno, Clarifico, tranquillo - Obiaſniam.
4:
Sereſco, Siccus fio, quaſi ſereneſco, et ſerenus fio - wiſuſząm.
5:
Seria, Vas vinarium, fictile, oblongum - Bareła.
strona: 972a
1:
Seriola, Doliolum fictile, in quo vinum ſolet aſſeruari - Dzban.
2:
Sericum - Iedwab.
3:
Sericus, Quod ex ſerico confectum eſt - Iedwabni.
4:
Sericarius, Qui veſtes ſericas texit - Tkacz ie dwabni.
5:
Sericatus, Qui eſt indutus ſerico - wſedwabne ſzati obleczoni.
6:
Series, Ordo, et quaſi quaedam rerum continuata progreſſio - Rząd.
7:
Seriphium abſynthium, Abſynthij genus, quod alio nomine marinum appellant - Pſia rzezucha.
8:
Seris - Podroznik. [...] alio nomine Intubum vocamus.
9:
Serius, Graue et minime iocoſum - Zuwazenim, niezzartem.
10:
Seria, Res graues, ſeuerae, et minime iocoſae - Rzeczi waznę, ſtatecznę.
11:
Serio, Sine ioco: quod vulgus barbarorum dicit - Bez zartu, ſtatecznię.
strona: 972b
1:
Sermo, Locutio, verba, colloquium, mentio - Mowa.
2:
Sermunculus - Rzeczka.
3:
Sermocinor, Sermonem facio, loquor - Rozmawiam, na odmiane mowię.
4:
Sermocinatio, colloquium - wodmiani mowa.
5:
Sero, Claudo - Zamikam.
6:
Sero, Semino - Sieię. ¶ Sero, [...] Planto - Sczepię.
7:
Satus, Seminatus - Siąni.
8:
Satus, Ipſe ſerendi actum ſiue plantationem denotat - Sianię, ſzczepięnię.
9:
Sator, Qui ſerit, aut plantat - Ten ktori ſzieie albo ſzczepi.
10:
Satorius, Quod ſatorem pertinet - Rozſiewaczow.
11:
Satio, Satus, ſeminatio - Sianię.
strona: [973]a
1:
Satiuus, Quod ſeminatur, vel quod idoneum eſt, vt ſeminetur - Do ſianią dobri.
2:
Serpo, Repo, ventre ingredior, more ſerpentis incedo - Liezę, czołgam ſie.
3:
Serpens, Quod longius, ac latius ſerpit, et diuagatur - Rozcziagaięci ſie.
4:
Serpens [...] ſignificat anguem, et omne quicquid ſerpit - Wąz, gad.
5:
Serpentiger - weze noſząci.
6:
Serpentigena, Ex ſerpentibus natus - Zwęzow vrodzoni.
7:
Serpyllum - Maczierzą duſzka.
8:
Serra, Inſtrumentum dentatum, quo ligna et lapides ſecantur - Pieła.
9:
Serrula, Parua ſerra - Piełka.
10:
Serro, Serra per medium ſeco - Piełuię.
11:
Serratus, Quod ſerrae in modum eſt denticulatum - Zębati iako pieła.
12:
Serratula - Bukwica czyrwona.
strona: [973]b
1:
Sertula campana - Otylia, nozdrzek zołti: item, konikowy kwiat.
2:
Sertus, Conſertus, vel compoſitus - Zwwiti.
3:
Sertum, Serta, corollae ex herbarum frondibus, floribuſque conſertae: hoc eſt, connexae - wieniecz.
4:
Seruia, Sertum quod ex floribus fiebat - wieniecz zkwieczią.
5:
Seruo, Libero, incolumenincolumem praeſto, cuſtodio, tueor - Chowąm.
6:
Seruans - Zachowiwatel.
7:
Seruatus - Zachowani.
8:
Seruator, Qui ſeruat et liberat, conſeruator, liberator - Zbawicziel, zachowatel.
strona: 974a
1:
Seruatrix - Zachowatelka.
2:
Seruabilis, Quod ſeruari poteſt - łatwi do zachowanią.
3:
Seruus, [...] is [...], qui ſui iuris non eſt, ſed alieni dominio ſubiicitur - Sługa, niewolnik.
4:
Seruulus - Słuzka.
5:
Seruus, Seruitute obſtrictus, mancipatus, deditus - Słuzbie podliegłi.
6:
Serua, Ancilla, quae ſeruitutem ſeruit - Słuzebnicza.
7:
Seruula, Ancillula - Słuzebniczka.
8:
Seruilis, Quod ſeruorum eſt, vel quod ad ſeruos pertinet, deſpectus, contemptus, abiectus - Słuzebniczi.
9:
Seruiliter, Seruorum more - Słuzebniczo.
10:
Seruitus, Ipſa ſeruiendi neceſſitas, aut ſeruorum conditio - Słuzba, podliegłoſcz inſzemu.
11:
Seruitium, Seruitus - Słuzba.
12:
Seruio, In ſeruitute ſum, in alicuius manu et dominio ſum, domino, miniſterium exhibeo - Słuzę.
strona: 974b
1:
Serum, Pars lactis aquea a caſeoſa parte ſeparata - Serwatka.
2:
Serus, Tardus - Pozni, nierichłi.
3:
Sero, Tarde - Pozno.
4:
Serotinus, Veſpertinus - wieczorni.
5:
Serum, ſignificat externam partem diei - Czas wieczorni.
6:
Seſcunx, et Seſcuncia, Vnciam ſignificat, et vnciae dimidium - Połtora łota.
7:
Seſcuncialis, Quod pondus aut menſuram habet ſeſcunciae - wazni na połtora łota.
8:
Seselis, ſiue Seſeli - Smłod czarny.
9:
Seſqui, Tantundem, et eius dimidium - Poł drugiego, połtora.
strona: 975a
1:
Seſquialtera, Quae quantitatem aliquam in ſe continet, et eius dimidium - Pultrzecziego.
2:
Seſquihora, Vna hora cum dimidia - Połtorei godzini.
3:
Seſquiiugerum - Połtora zagonu.
4:
Seſquilibra, Vna libra cum dimidia alterius - Połtora funta.
5:
Seſquimensis, Vnus menſis cum dimidia parte alterius - Połtora mieſiąca.
6:
Seſquimodius, Qui continet vnum modium cum dimidia parte alterius - Połtora korcza.
7:
Seſquiobolus, Obolus cum dimidio - Połtora piemądza.
8:
Seſquiopera, Opera diei vnius et dimidiati - Praca połdrugie godmiaci.
9:
Seſquipes, Menſura vnius pedis et ſemiſſis - Połtorei ſtopi.
10:
Seſquipedalis - Szeroki na połtorei ſtopi.
11:
Seſtans, ſiue Sextans, ſexta pars aſſis, hoc eſt, vnciae duae - Dwie vncie, ſzoſta częſcz łotu.
strona: 975b
1:
Setae, [...] pili craſſiores, rigidique atque erecti - Szczecziny.
2:
Setiger, Quod ſetas gerit - Szczecziſti.
3:
Setosus, Quod eſt ſetis plenum - Pełen ſzczeczi.
4:
Seu - Albo.
5:
Seuerus, Grauis, tetricus, triſtis, aſper - Srogi, oſtri, ſtraſzni.
6:
Seuere, Grauiter, aſpere - Oſtrze, ſrodze.
7:
Seueritas, Grauitas et conſtantia in iudicando, et imperando - zrogoſcz, oſtroſcz.
8:
Seuoco, Seorſum, ſeu in alteram partem voco, ſeduco, ſeiungo - Na ſtrone odwołiwam, odw odzę.
9:
Seuum, [...] et ſebum, et ſepum -
strona: 976a
łoy.1:
Seuosus, Quod inſtar ſeui vnctuoſum eſt - łoiowati.
2:
Seuo, Sepo, [...] candelas ex ſeuo facio - łoiowę ſwiecze czinię.
3:
Sex - Szeſcz.
4:
Sexagenus - Szeſcz dzieſiati.
5:
Sexagies - Szeſcz dzieſiat razow.
6:
Sexaginta, Decies ſex - zzeſczdzieſiąt.
7:
Sexangulus, Quod habet ſex angulos - Szeſczorozni.
8:
Sexcenus, Sexcentenus - Szeſczſetni.
9:
Sexcenti - Szeſcz ſeth.
10:
Sexcentesimus, Vltimus, ſiue vnus ex ſexcentis - Szeſcz ſeth maiaci.
11:
Sexcenties, Sexcentis vicibus - Szeſcz ſeth razow.
12:
Sexdecies, Sedecim vicibus - Szeſnaſcziekrocz.
13:
Sexies, Sex vicibus - Szeſcz krocz.
14:
Sextus, Vltimus, ſiue vnus ex ſex - Szoſti.
15:
Sextilis, Menſis [...] Auguſtus - Sierpien.
16:
Seni - Szeſz.
17:
Senarius, Quod conſtat ſex rebus - Szeſczioraki, poſzoſni.
strona: 976b
1:
Sexus, Maris et foeminae diſcrimen - Rodzai rozni miedziſam czema ſamiczą.
2:
Si - Ieſtli.
3:
Sialochi - wipluwaczę vſtawni. [...] qui inter loquendum vna cum verbis ſaliuam expuunt
4:
Sibilus, Sonus exilis qui fit ore, compreſſis dentibus et parum diductis labris - Kſzikanię.
5:
Sibilus - Kſzikanie, gwizdanię.
6:
Sibilo, Sibilum edo - Gwizdam kſzikam.
7:
Sibylla - Sibylla prorokini. Virgo fatidica
8:
Sibyllinus, Quod eſt Sibyllae, vel quod a Sibylla factum eſt - Sibyllinin prorokini.
9:
Sic, Ita, hoc, vel eo modo -
strona: 977a
Tak.1:
Siccine, [...] an ſic - Atakze.
2:
Sica, Genus gladij breuioris, quaſi ſeca - Pumał, tulich, teſak.
3:
Sicula - Pumalik.
4:
Sicarius, Qui ſica, id eſt gladio hominem interfecit: vel ſicam maleficij alicuius gratia gerit - Morderz, zabyak.
5:
Siccus, Aridus, ſine humore - Succhi. wiſchłi.
6:
Sicce - Sacho, wiſchlię.
7:
Siccificus - Wiſsuſzaiaci.
8:
Siccitas, et Siccitudo, Ariditas - Zachoſcz, wyſuſzenię.
9:
Sicco, Quod humidum erat ſiccum reddo - Wyſuſzam.
10:
Sicceſco, Siccus fio - Wyſicham.
strona: 977b
1:
Siccaneus, Quod eſt naturaliter ſiccum, vel quod nullo humore irriguum, vel aſperſum eſt - Suchi, wiſchłi ſprzirodzenia.
2:
Sicera - Wſzeliaki napoi vczinioni, iakim ſie upic moze. Omnis potio [...], quae inebriare poteſt
3:
Sicileo, vel Sicilio - Znowu po koſnikach ſieke czo pozoſtało.
4:
Sicilimentum - Potraw.
5:
Siciliſſo, Loquor lingua Siculorum - Mowie iako Sicileiczik.
strona: 978a
1:
Sicubi, Si alicubi - Ieſtli gdzie.
2:
Sicunde, Si ex aliquo loco, ſi alicunde - Ieſtli skąd.
3:
Sicut, et Sicuti - Rownie, iako.
4:
Sido, Deorſum feror, ſubſido, ad ſedendum me demitto, conſido, reſido - Vſiadam.
5:
Sedimentum, Quod in re aliqua ſubdidit - Vſadzenie, vſtanie.
strona: 978b
1:
Sidus - Gwiazdy. [...] plurium ſtellarum conuentus
2:
Sideralis, Quod ad ſidus pertinet - Gwiazdziſti.
3:
Sidereus, Stellatus - Gwiazdowi.
4:
Siderari, [...] ſidere peſtifero afflari - Schnac dlia nieiakiego złego powietrzą obwianią.
5:
Sideratio, [...] plantarum morbus [...], quum nimio aeſtu humore abſumpto, vel totae, vel aliqua ſui parte inareſcunt - Vrodzaiow zarazenie.
6:
Signum, [...] parua quaedam nota, indicans totius rei qualitatem, [...] indicium, nota - Znach.
strona: 979a
1:
Sigillum, Paruum ſignum, parua ſtatua - Pieczecz, pznaczenię.
2:
Sigillatus, Obſignatus - Zapieczętowani.
3:
Sigillo, Signum imprimo, ſigillum alicui rei appono - Pieczętuię.
4:
Signaculum, Signum impreſſum - Znak, cecha.
5:
Sigillaris - Pieczętowi.
6:
Signifer, Qui ſigna fert, hoc eſt vexillifer - Fenrich, chorązi.
7:
Signifex, Qui facit ſigna, hoc eſt ſtatuas - Szniczarz.
8:
Signo, Signo imprimo - Znaczę. ¶ Signo [...] oſtendere, indicare ſigno - Pokazuię.
9:
Signatus, [...] inſignitus, hoc eſt quod ſignum habet impreſſum - Naznaczoni.
10:
Signatores, [...] qui aut teſtamentis aut cauſis ſeſe ſubſignabant - Pieczetarzę.
strona: 979b
1:
Signatorius, Quod ſignat ſeu quo ad ſignandum vtimur - Pieczęcz.
2:
Significo, Indico, notum facio, demonſtro, oſtendo - Oznaimiam.
3:
Significans, Apertus et euidens - Znaczni.
4:
Significanter - Znacznie.
5:
Significatio, Indicatio, indicium - Znaczenię.
6:
Significantia, Significatio - Znaczenię.
7:
Significus - Ten ktori cziniznaki.
8:
Sile, [...] alio nomine ſeſelim [...] vocant - Smłod czarny.
9:
Sileo, Taceo, conticeo - Milczę.
10:
Silens - Milcząci.
strona: 980a
1:
Silentium, Taciturnitas - Milczenię czichoſcz.
2:
Silentiarii - Secretarz.
3:
Sileſco, Tacitus, ſiue quietus fio - Zamilczam.
4:
Siler - Smłod.
5:
Silex, Lapis durus, ex quo ignis excuti ſolet - Krzemiē.
6:
Siliceus, Quod eſt ex ſilice - Krzenieniſti.
7:
Silicia, ſiue Silicula - Boza trawka.
8:
Siligo, Frumenti ſpecies - Zbozę, zyto.
9:
Siligineus, Quod ex ſiligine - Rzani.
10:
Siliginarius, Siliginis venditor vel diſtributor - Przekupien zyta.
11:
Siliqua, Folliculus, ſeu integumentum, cui grana leguminum includuntur -
strona: 980b
Ottrebi, łuska zzyta.1:
Siliquor, Siliquas facio, hoc eſt, ſiliquis tegor - łuskami obraſtam.
2:
Silo, Qui prominentia habet ſupercilia - ten ktori koſmate brwimą, albo nos ku gorze nakrziwioni.
3:
Silus - Krziwonos. Naſum habens ſurſum verſus aduncum.
4:
Simiae, et Simij, Hominum figuris proxima animalia, quae cauda carent - Koczkodam, małpa.
5:
Simiolus, Qui vtcunque alterum imitatur - Koczkodanik.
6:
Simila, Medulla farinae triticeae, hoc eſt, ea pars, quae media eſt inter pollinem, et ſecundarium potiſſimam nutriendi vim habens -
strona: 981a
Swiatła mą́ką́.1:
Similago, Simila - Zemła tararczuch.
2:
Similagineus - Zſwiatłei maki vczinioni.
3:
Similis, AEqualis, par - Podobni.
4:
Similiter, AEqualiter, pariter - Podobnie, rownię.
5:
Similitudo, AEqualitas - Podobienſtwo.
6:
Similo, Refero, repraeſento - Podobni ieſtem.
7:
Simitu, [...] ſimul - Społem.
8:
Simones - Płaskonoſi. [...] ſimi, hoc eſt, qui nares habent preſſas.
strona: 981b
1:
Simplex, [...] quod nullo modo compoſitum eſt - Nie podſziti, niezłozoni. ¶ Simplex [...] pro vero, et ſincero - Szczeri, nie obłudni.
2:
Simpliciſsimus - Szczeri, proſtak.
3:
Simplicitas - Szczeroſcz.
4:
Simpliciter, Pure, aperte - Po proſtu, oth worziſczię.
5:
Simpliciſsime - Sczerze.
6:
Simplus, Vnicum, et minime multiplex - Iednaki.
7:
Simpulum, Calix fictilis, quo vinum in ſacrificiis libabatur - Dzbanek gliniani.
strona: 982a
1:
Simul, Vna, pariter - weſpoł.
2:
Simulac, et Simulatque, Quamprimum vel ſtatim, quum ſiue poſtquam - wneskoro, zaraz iako.
3:
Simulacrum, Imago ad ſimilitudinem rei alicuius efficta - wiobrazenię.
4:
Simulo, Prae me fero quod non eſt, et fictam rei alicuius ſimilitudinem refero et pro vero falſum oſtendo - Zmiſliam, poſtawiam ſie, pokriwam.
5:
Simulatio, Flectio et ſimulata fictaque alicuius rei repraeſentatio - Zmiſliona poſtawa.
6:
Simulator, Qui ſimulat - Zmiſliacz, pokriwcza.
7:
Simulate, Ficte - Nie othworziſczię, pokriczię.
8:
Simulamen, vel Similamen, Repraeſentatio, ſimulatio - Pokrita poſtawa.
9:
Simultas, Inimicitia - Taiemną nieprzyazn.
10:
Simus - Płaskonos. Qui preſſis eſt naribus
11:
Sin,
strona: 982b
Si vero - Ieſtli.1:
Sinapi - Gorczicza. vel Sinapis
2:
Sinciput, Pars anterior capitis, aures temporaque complectens - Tyłgłowi.
3:
Sindon - Czięniuskie przeſczieradło. Amictus ex lino
4:
Sine, [...] abſque - Bez.
5:
Singuli, [...] Vnuſquiſque per ſe, hoc eſt ſeparatim ab aliis - Kazdi zoſobna.
6:
Singularis, Vnicus, peculiaris - Oſſobliwi, ſamiuſtek.
7:
Singulariter, Vnice, excellenter, magnopere, mirum in modum - Oſſobliwie.
8:
Singulatim, Minutatim, ſeorſim, ſeparatim, per ſingulos - Oſſobno.
9:
Singultus - Szckanię.
strona: 983a
1:
Singultio, hoc eſt, ſingultus emitto - Szczkam.
2:
Singulto, Quod eſt frequenter ſingultio - Vſtawnie ſzczkam.
3:
Singultim - Prżeririwcżą ſzczkaiącz. [...] verbis interruptis.
4:
Siniſtra, Manus laeua - Liewaręka.
5:
Siniſter, Quod ad ſiniſtram eſt - Poluwei ſtronię.
6:
Siniſtre, Male - Nie dobrze, nie zwdziekiem.
7:
Siniſtrorſum, Ad, ſiue verſus ſiniſtram partem - Naliewą ſtronę.
8:
Siniſteritas, Peruerſitas, improbitas - Złoſcz przewrot noſcz.
9:
Sino, Permitto - Dozwaliam.
strona: 983b
1:
Sinus, Curuitas illa quae eſt intra pectoris, brachiorumque complexum - Zantadua, łono. ¶ Sinus [...] littora curua, duobus quaſi brachiis longius in mare procurrentibus incluſa - Wyrwa wbrzegu morskim, buchta.
2:
Sinuo, Curuo, in ſinus flecto - Kręcze y tamyſam, fałduię.
3:
Sinuoſus, Quod habet multos ſinus, flexuoſus - Fałdziſti, pokreczoni.
4:
Sinuose - Krecziſto, węzikowato.
5:
Siparium, Veli genus, quo vtebantur mimi, ſcenicique artifices ad ſcenam velandam - Zasłona, kołtrina.
strona: 984a
1:
Siphones - Ruri wodnę. Canales, tubi, ſiue fiſtulae in fontibus, quibus aqua vel alius liquor emittitur
2:
Siphunculus, Exigua fiſtula ex aere, vel marmore, aliave materia, ex qua aqua exilit e fonte - Rurka, kurek.
3:
Sipo, [...] ſpargere - Sypam.
4:
Siquando, Si aliquando, vel ſi aliquo tempore - Ieſtlikiedi.
5:
Siquidem, [...] nam, ſeu quoniam - Poniewaz, gdziz.
6:
Siquis, Quod ſi aliquis - Ieſtlikto.
strona: 984b
1:
SIRIVS, Stella [...] in ore Canis, [...] Canicula - Pſia gwiazda.
2:
Sirpea vehes, quae virgis [...] colligando implicatur, in qua ſtercus aliudve quid vehitur - Woz zkoſzw do wiwozenia gnoiu narzadzoni.
3:
Sirpo, [...] colligando implicare - Oppliatuię.
4:
Sirrhus, Cuniculus ſiue foſſa ſubterranea - Loch.
5:
Sirus, Sirrhus, Spelunca ſubterranea, condendo ſeruandoque frumento accommodata - Podziemne wdoliech zyta chowanię.
6:
Siſer - Kucmorka.
7:
Siſto, Stare facio, coërceo, reprimo, ſeu retineo - Zaſtanowiam.
strona: 985a
1:
Stator, Apparitor, viator, qui magiſtratui praeſto eſt - Mieiski sługa, item, wożni.
2:
Siſtrum, Crepitaculum aeneum - Rżegotki, klekotki vnas.
3:
Siſymbrium - Lebiotka.
4:
Sitanion, Frumenti genus - Ią́re zyto.
5:
Sitarchia, Annonae vel commeatus praefectura - Ten ktori żiwnoſcz obmiſlia wpanſtwie.
strona: 985b
1:
Sitis, [...] appetitus bibendi - Pragnienie.
2:
Sitio, Appeto bibere, ſiti laboro - Pragnę.
3:
Sitiens, [...] pro cupido, auido - Pragnąci.
4:
Sitienter, Ardenter - Pragnac.
5:
Siticulosus, Sitim afferens - Pragnienie cziniąci.
6:
Sitocomia, Dignitas eorum qui frumentum et annonam curabant - Vrząd tego ktori ziwnoſc obmiſlią.
7:
Situla, Vas [...] ad hauriendam aquam accommodum - wiadro, węborek.
8:
Sitella - węboreczek. [...] ſitula ſiue vrna
9:
Situs, Poſitus - Połozenię.
10:
Situs, Lanugo ex humore creata - Pleſn. ¶ Situs [...] qualitas, et poſitio loci - Połozenię.
11:
Siue -
strona: 986a
Ieſtl, albo, bądz, chocziaſz.1:
Smaragdus - Szmaragd. Gemma viridis et tranſlucida
2:
Smegma - Mydło. Sapo, aliudve quid abſtergendi habens facultatem
3:
Smegmaticus - Rżecż wſzeliaką dlia wichędożenią.
4:
Smilax - Iedlina. [...] taxum appellant. ¶ Smilax hortenſis - wie logroch, włoski bob.
strona: 986b
1:
Smyrnium - Lubſzczek.
2:
Soboles, Proles - Rozpłodzenię.
3:
Soboleſco, Subnaſcor, ſuccreſco - Rozradzam ſie.
4:
Sobrini, Duarum pluriumve ſororum filij, quaſi ſororini - Czioteczni bracią.
5:
Sobrius, Non ebrius, ſanae mentis - Trzezwi.
6:
Sobrie, Temperanter - Trzezwie.
7:
Soccus, Genus calceamenti, humilius cothurno, quod non tantum comoedorum erat [...] ſed etiam mulierum - Szkarpetka, kapcia.
8:
Soccatus, Socculos gerens - wkapczie obuti.
9:
Socer, Vxoris meae pater - Oczieczoni moiei.
10:
Socius, Qui pari conſilio, ſpe, et periculo rem aliquam cum altero aggreditur - Towarziſz.
strona: 987a
1:
Socius, Commune, quod eſt ſociorum - Towarziski.
2:
Socialis, Quod eſt ſociorum - Towarziski.
3:
Socialiter - Towarziskie.
4:
Sociabilis, Quod facile coniungitur alteri - Skłonni do towarziſtwa.
5:
Socialitas, pro ſocietate ſeu ſodalitio - Towarżiſtwo.
6:
Societas, Communitas, communio fortunae, et periculi participatio, quae fit quum ſocium ad aliquod negotium gerendum nobis adiungimus - Towarziſtwo.
7:
Socio, Iungo: quaſi ſocium ſocio appono, conſocio, coniungo - Stowarżiſzam.
8:
Sociatus - Stowarżiſzoni.
strona: 987b
1:
Socrus, Vxoris mater, aut mariti - Swiekra, moiei zoni maka.
2:
Sodalis, Rerum laetiorum, laeuiorumque cum altero particeps - Towarziſzwpodłich, rzeczach.
3:
Sodalitas, Collegium, ſeu familiaritas, et conuictus multorum - Towarziſtwo, wierną burſa.
4:
Sol, Planetarum omnium medius et temporum diſpenſator - Słoncę.
strona: 988a
1:
Solifer - Słonce przinoſząci.
2:
Soligena - Narodżoni zsłonca.
3:
Solaris, Quod eſt Solis - Słonecżni.
4:
Solarium, Inſtrumentum in quo horae ad ſolem conſpiciuntur, veruto vmbram faciente, vel pinnula - Zegar słoneczni.
5:
Solati, [...] qui ſole correpti ſunt - Od słonca zemdlioni.
6:
Solſtitium, Solis ſtatio, quum ſol vltra non progreditur, ſed retrocedere incipit - Przeſtapienie słonca na inſzikrąg.
7:
Solſtitialis, ad ſolſtitium pertinens - Przinależaci do obroczenią ſie słonca.
strona: 988b
1:
Solanum - Pſinki, pſye wisnie. Solanum [...] halicacabon cognominant - Moſzenki, Simon de Louicz vocat herbario, michonki.
2:
Solea, Calceamenti genus, quo ſolae obteguntur plantae, caeteris pedis partibus nudis relictis - Flanderki, ſotuliari. ¶ Solea In equis quoque et mulis [...] ferramenta illa quae pedibus illorum ſubiiciuntur - Podkowa.
3:
Solearii, Solearum ſutores - Ten ktori pantoflie robi.
4:
Soleatus, Qui ſoleis indutus eſt - Ten ktori wtrzewikach wirzezanich chodzi.
5:
Solennis, Quod quotannis fieri ſolet - Vroczny.
6:
Solenne, et ſolennia, Feſta quae ſingulis annis certo tempore fiunt - Vroczne ſwięta.
7:
Solennitas, Caeremonia cum quadam maieſtate - Dzen zwielkimi obchodi.
8:
Solenniter - Zwielkim obrzedem przigotowanim.
9:
Soleo, Conſueui, pro more habeo - Zwikłem.
strona: 989a
1:
Solens, Aſſuetus - Zwikłi.
2:
Solitus, Conſuetus - Zwikłi.
3:
Solito - Nadzwiczai.
4:
Solito, Frequenter ſoleo - Wſtawniem zwikł,
5:
Solers, Induſtrius, ingenioſus, acutus, dexter - Dowczipni, ſprawni, mądri, biegłi.
6:
Solertia, Ingenij acumen, et dexteritas ad rem aliquam agendam, induſtria, malicia - Biſtroſcz rozumu, dowczip.
7:
Solerter, Ingeniose, perſpicaciter, ſubtiliter - Dowczipnie, rozumnie.
8:
Solicitudo, Cura, anxietas, et mentis inquietudo - Staranię, fraſzunek.
9:
Solicitus, Inquietus, anxius, et curis affectus - Fraſzowliwi.
10:
Solicite, Anxie, cum cura et ſolicitudine - Fraſzowliwie.
11:
Solicitior, Magis ſolicitus - Fraſzowliwſzi.
12:
Solicito, Inquieto, curam iniicio, ſeu contriſto - Fraſzunek zadaie, zaſmęczam.
strona: 989b
1:
Solicitatio, Contriſtatio - Staranie, fraſſunek.
2:
Solicitator, Tentator, incitator, impulſor - Ten ktori poruſza, pobiedza, przemawia.
3:
Solidus, [...] quod habet tres dimenſiones, longitudinis, latitudinis, et profunditatis - Rzecz kazda wſobie maiaca, dłuz, ſzerza y miaſzoſcz, zupełni, doskonałi czałi.
4:
Solide, Integre, omnibus modis - Zupełnie, doskonalie.
5:
Soliditas, Firmitas, ſtabilitas - Czałoſcz, mocz, vgruntowanie.
6:
Solidipes, Quod ſolidos habet pedes, non bifurcatos - wnogi tęgi.
7:
Solido, Solidum et firmum reddo, ſtabilio, fulcio - Vtwierdzam, vinaczniam.
8:
Solideſco, Conſolidor, conglutinor, coëo, ſolidus fio - Mocznim ſie ſtaię, vtwierdzam ſie.
9:
Soliferreum, Genus teli [...] quaſi totum ferreum - Bron zſzczerego zelaza.
strona: 990a
1:
Solium, Sellia regia, in qua Reges ius dicentes ſedebant - Stoliecz kroliewski.
2:
Solor, Conſolationem do, vel conſolationem accipio, conſolor - Czieſzę.
3:
Solatium, Conſolatio, miſeriae mitigatio - Pocziecha.
strona: 990b
1:
Solatiolum - Mała pocziecha.
2:
Solamen, Solatium - Pocziecha.
3:
Solum, [...] omne quod quid ſuſtinet, et rei cuipiam velut fundamentum ſubiicitur - Grunt, dno.
4:
Solarium, Vectigal quod pro ſolo penditur - Czło.
5:
Soluo, Diſſoluo quod erat ligatum - Rozwięzuię. ¶ Soluo [...] debitum reddere - Płacę.
strona: [991]a
1:
Solutus, Securus, liber, cura et ſolicitudine vacuus - Rozwiazani, wolni.
2:
Solute, Sine cura aut ſolicitudine - Swowolnie.
3:
Solutio, Diſſolutio eius quod compactum fuit - Rozwicizanie.
4:
Solutilis, Quod ita compactum eſt, vt quoties opus ſit, ſolui poſſit - łatwi do rozwiazanią.
5:
Solus, Incomitatus, vnicus - Są́m.
6:
Solum, Tantum, tantummodo - Tilko, iedno.
7:
Solitarius, solus agens, ſoliuagus, frequentiam vitans - Puſtelnik, ſammieſzkaiąci.
8:
Solitudo, Plaga inhabitata, locus deſertus - Puſtinią.
9:
Soliuagus, Qui ſolus vagatur - Sam iedini ſie prżechodżaci.
10:
Solo, Locum aliquem deſertum et ſolum reddo, depopulor, vaſto, deſolo - Puſtoſzę.
11:
Somatophylaces - Gwarda. Cuſtodes corporis, [...] Latrones
12:
Somnus, Sopor, quies - Sen.
strona: [991]b
1:
Somnium, Inſomnium, hoc eſt, quod videre nobis videmur dormientes - Sen ktori ſie wnoci ſni.
2:
Somnio, Per quietem aliquid quaſi vigilans video - Snimſie.
3:
Somnioſus, Qui crebris ſomniis vexatur - Vſtawne ſne maiący.
4:
Somnifer, Qui affert ſomnum - Sen przinoſząci.
5:
Somnificus, Qui ſomnum inducit - Sencziniąci.
6:
Somniculosus, [...] qui ſomno plenus eſt, et ignauiae - Oſpałi, gnuſni.
7:
Somniculose, Negligenter - Gnuſnie, oſpalie.
8:
Somnolentus, Somniculoſus, [...] tardus, ignauus - Spania zadoſcziwi, lien.
9:
Sonchos - Mliecz.
10:
Sons, Nocens, noxius, criminis alicuius conuictus - winni.
11:
Sonticus, Grauis, noxius, vehemens - Barzo ſzkodliwi.
strona: [992]a
1:
Sonus, Quicquid auribus percipitur - Dżwięk.
2:
Sonor, Vehementior ſonus - Głoſni dzwięk.
3:
Sonorus, Clarus, valde ſonans - Głoſno brżmiąci.
4:
Sonore - Głoſnie.
5:
Sono - Brżmię. [...], ſonum edo.
6:
Sonans - Brżmiąci.
7:
Sonantior - Głoſnieiſzi.
8:
Sonabilis, Sonorum - Głoſni.
9:
Sonitus, Crepitus vel ſonus - Dżwięk.
10:
Sonipes, Significat celerem equum - Kon wartki.
11:
Sophia - Mądroſcz. [...] ſapientia
12:
Sophus - Mędrżecz. [...] ſapiens.
13:
Sophiſta, ſiue ſophiſtes - wikretacz, ſophiſta.
strona: [992]b
1:
Sophiſma, Graecis fraudem ſignificat, deceptionem, ſiue cautelam, vnde pro fallaci argumenti genere accipitur, ita ingenioſe excogitato, vt quum mendoſiſſimum ſit - wikręt.
2:
Sophrosyne - Cziſtoſcz, wſtrzemiezliwoſcz. Temperantia, modeſtia, caſtitas.
3:
Sopor, Somnus - Zaſnienie.
4:
Soporifer, Quod ſoporem inducit, ſomnifer - Vſpyacąci.
5:
Soporo, Soporem induco, ſtupefacio - Vſpiewam.
6:
Soporatus, Sopore obrutus - Vſpioni.
7:
Soporus, Somnum inducens - Sen cziniączi.
8:
Sopio, Soporo, ſoporem induco - Vſpięwam.
strona: 993a
1:
Sorbeo, Liquidum aliquid deglutio - Chłistam, ſarkam.
2:
Sorbitio, [...,] potio ad ſorbendum apta - Poliewka.
3:
Sorbitiuncula, [...] pro potiuncula, vel cibo liquido, qui facile ſorbetur - Polieweczka.
4:
Sorbillo, Minutim et paulatim ſorbeo - Po mału chłiſtam, poſarkiwam.
5:
Sorbillum, Poliuncula ſorbitioni apta - Poliewecżkam.
6:
Sorbilis, Quod facile ſorbetur - łatwi dochłiſtam.
7:
Sordes, immunditia - Niecziſtoſc, plugaſtwo, ſmrod.
8:
Sordidus, Quo eſt ſordibus infectum -
strona: 993b
Plugawi, niecziſti.1:
Sordide, Auare, tenaciter, nimis parce - Plugawie, lakomu.
2:
Sordidulus - Prziplugawſzim.
3:
Sordeo - Smierdzę.
4:
Sordeſco, Sordidus fio - Poczinam ſmierdziecz, czuchnieię.
5:
Sordidatus, Pannoſus, ſordidus veſtibus indutus - Plugawie oblieczoni.
6:
Sorex - wodną myſz.
7:
Soriculata, veſtis, Quae variis conſerta coloribus erat - Pſtrą ſuknia.
8:
Soror - Sioſtra.
9:
Sororicida, Qui ſororem occidit - Głownikſwei ſioſtri.
10:
Sororius - Sieſtrzani.
strona: [994]a
1:
Sors, [...] pro fortuito alicuius rei euentu, fortuna, caſus - Szczeſczie, przipadek, los. ¶ [...] ſors, ſumma, ſiue caput, prima pecunia, quae confertur in ſocietatem, vt inde lucrum fiat - Piemadze nazisk dane.
2:
Sorticula - Małeſzcżeſczię.
3:
Sortior, Sortes duco - Puſzczam, mieczię lioſzi.
4:
Sortitio, Ipſe ſortiendi actus - Lioſzowanię.
5:
Sortilegus, Qui per ſortes futura praenuntiat, et qui per ſortem aliquid eligit - wieſzczek zlioſzowanią,
6:
Sortilegium, Sortitio - Prziſzłich rżecżi prorokowanię złioſzowanią.
7:
Sorti - Przez puſzczenie lioſzu. [...] id eſt, ex ſorte, vel in ſortem.
8:
Sortito, Ex ſorte vel per ſortem - Prżezlios, loſem.
strona: [994]b
1:
Soſpes, Saluus, incolumis - Zdrowi, nie obrazoni, czerſtwi.
2:
Soſpita, Seruatrix - Zdrowie przinoſzaca wpotrzebie.
3:
Soſpitalis, Salutifer, ſalutaris - Zdrowię daiąci.
4:
Soſpito, Incolumem ſeruo, ſoſpitem facio - Vzdrowiam.
5:
Soter, [...] Seruator, qui ſalutem dat - Zbawicziel.
6:
Soteria, [...] munera, quae pro conualeſcentia diis vouentur - Offiara zazdrowię.
strona: 995a
1:
Spadix - Ciſawy.
2:
Spado - wirżezani, wałach. [...] is [...] cui teſtes euulſi ſunt
3:
Sparganion - wilcze bobki.
4:
Spargo, Huc illuc proiicio, diſſemino, late diffundo - Rozſiewam, rozrzuczam.
5:
Sparsus, Longe lateque diffuſus - Rozrżuczoni.
6:
Sparſim, Multis, variiſque in locis, hic et illic - Itu y owdżie.
7:
Spartum, ſiue Spartium - Zarnowiec, aliis ptą́ſza ruta.
8:
Spartarium, Locus ſparto abundans - Mieſcze piełne zarnowcza.
9:
Sparteus, E ſparto compactum et compoſitum - Zarnowczowi.
strona: 995b
1:
Sparus, Telum ruſticum, in modum pedis recuruum - Vczinek zaczioſſani alys Skał.
2:
Spaſmus, ſiue ſpaſma - Kurcz.
3:
Spaſticus - Kurczem połamani. [...] cui in aliquid intus conuulſum eſt.
4:
Spatha - Miecz, ſzeroki. Gladij genus
5:
Spathalion - Gałaska na ktorei owocze wiſzą. [...] ſignificans ramulum palmae cum dactylis inde pendentibus.
6:
Spathula - Szabelka, item ſzpatuła.
7:
Spatium, Capedo, interuallum - Mieſcze prozne, czczę.
8:
Spatior, Deambulo - Przechad ząmſie.
9:
Spatians - Przechodząiaci ſie.
10:
Spatiosus, Amplus, capax, vaſtus, magni ſpatij - Barzo ſzeroki.
11:
Spatiose, Late, diffuse - Szeroczę.
12:
Species, Forma, effigies, facies, vel imago - Kſztałt, ſpoſob, wyobrazenie.
strona: 996a
1:
Specialis, Particulare, proprium, et veluti peculiare - Oſsobliwi właſtni.
2:
Speciatim, Particuliariter - Oſſobliwię, zoſzobna.
3:
Speciosus, Pulcher, formoſus, elegans - Piękni, ozdobny.
4:
Speciose, Pulchre, ornate - Pięknie.
5:
Specimen, [...] in quauis merce [...] exiguum quiddam, quod a venditore ſpectandum profertur, vt ex eo emptor rem totam aeſtimet - Pokązanie probi.
6:
Specio, [...] video - widzę.
7:
Specito - Pilno patrżę.
8:
Specto, Multum et fixe intueor - Vſtawnie ſie przipatruię.
strona: 996b
1:
Spectatus, Probatus, cognitus, cuius ſcilicet perſpecta iam virtus eſt - Doznani.
2:
Spectate, Feliciter egregie - Ozdobnie.
3:
Spectatio, Ipſe ſpectandi actus - Przipatrowanie.
4:
Spectatores, Qui ad ludos ſpectandi cauſa conueniunt - Dozorci, przigledaczę.
5:
Spectatrix - Dogliędaczka.
6:
Spectatiuus, Speculatiuus ſiue contemplatiuus - Rozwazaiąci.
7:
Spectabilis, Spectatu dignus, clarus, illuſtris - Zaczni, sławni.
8:
Spectaculum, Ludi gladiatorij, id quod ſpectandum exhibetur - Comedią, gra.
9:
Spectamen, Specimen - Pokazanię.
10:
Specium, Inſtrumentum teres et paruum, quo medici ad tentandum vulnerum ac fiſtularum viam et profunditatem vtuntur - Inſtrument balwierſliy ktorim głebokoſczi rani doſwiatczaią.
11:
Spectrum, Simulacrum, ſeu imago oculis ſeſe offerens, viſio, viſum- Strach, dziw.
12:
Specula, Locus editus, et eminens, vnde aliquid eminus videri et proſpici poteſt - wieza dlia ſtrazei.
13:
Speculor, Exploro, contemplor, quaſi a ſpecula proſpecto -
strona: 997a
Szpieguię, wipatruię.1:
Speculatores, Exploratores, qui e ſpecula ſpeculantur, vel qui in bello ante exercitum explorandi gratia mitti ſolent - Spiegierzę, ſtraż.
2:
Speculatrix - Spiegierka.
3:
Speculatorius, Quod ſpeculationi eſt accommodatum - Szpiegierski.
4:
Speculatus, ipſe ſpeculandi actus - Szpiegowanię.
5:
Speculum, inſtrumentum ex vitro, chalybe, ſtanno argentove intuentium imaginem repraeſentans - Zwiercziudło.
6:
Specillum, Inſtrumentum quo vtuntur chirurgi ad ſcrutationem vulnerum et fiſtularum - Inſtrument do doſwiat czeniągłebo koscziran.
7:
Quidam etiam ſpecilla appellant vitreos illos orbiculos, quos quo clarius cernamus, oculis admouemus, quo facilius spectemus aliquid - Brille, oculari.
8:
Speculare, ſiue ſpecular, ſiue ſpecularium, Feneſtrae genus - Okno.
9:
Specularius, Specularium artifex - Zwierczielnik.
10:
Specus, Spelunca, antrum - Iama, iaskinią.
11:
Spelaeum - Iaskinia. [...] ſpelunca.
12:
Spelunca, Antrum, ſpecus ſubterraneus, vel montis cauitas - Iama.
strona: 997b
1:
Sperno, Faſtidio, deſpicio, contemno, vilipendo - wzgardzam.
2:
Spernax, Contemptor - wzgardzaiąci.
3:
Spes, Opinio futuri boni - Nadzieia.
4:
Specula - Nadzieinka.
5:
Spero, Spem habeo, expecto - Nadziewam ſie.
6:
Speratus - Spodziewani.
7:
Sperabilis, Quod ſperari poteſt - Spodziałi.
8:
Spetile - Poliędwiczka. Pars carnoſa infra vmbilicum ſuis exos.
9:
Speuſtici panes - wichopien, podpłomik.
10:
Sphaera, [...] globus - Kulia okragła.
11:
Sphaeralis - Okragłi.
strona: 998a
1:
Sphaeriſterium - Mieiſcze gdzie piełe graią. Locus [...] pilae ludo praecipue deſtinatus
2:
Sphaeromachia - wkulie albo wpiłe granię. Pilae luſoriae certamen
3:
Sphenida - Pieła wielka.
4:
Spica, [...] totum illud quo granum continetur - Kłos.
5:
Spiceus, Quod ex ſpicis eſt - Kłoſiani.
6:
Spicifer, Quod fert ſpicas - Kłoſi noſząci.
strona: 998b
1:
Spicilegium, Collectio ſpicarum - Zbieranię kłoſſow.
2:
Spico, Spicas emitto - Kłos puſzczam.
3:
Spicatus, Quod habet ſpicas - Kłoſiſti.
4:
Spicio, [...] Aſpicere, ſeu intueri - Patrzę.
5:
Spiculum, Lancea breuis, ſeu [...] telum miſſile, cuius ferrum eſt triangulum - Oſzcze we trzi granie konczati.
6:
Spiculo, Cuſpidem acuo - Zaoſtrzam.
7:
Spiculatores, [...] ſatellites principum - Drabanczi zoſzczepami.
8:
Spina, [...] aculeus ſentis, vel rubi, quo pungitur - Cziern, oſcz, chrzibiet.
9:
Spineus, Quod ex ſpinis factum eſt - Czierniſti.
10:
Spinosus, Spinis abundans - Pełni czierniei.
11:
Spinetum, Locus ſpinis abundans - Czierniſte mieiſcze.
12:
Spinifer - Cziernie noſząci.
13:
Spinter, Armillae genus [...], quo mulieres vtebantur in ſummo brachio ſiniſtro - Manelle na camiona wcziagnionę.
strona: 999a
1:
Spinus, Agreſtium prunorum arbor - Tarnki.
2:
Spirae - Sznurna czapce, warkocz kołogłowi obwiti. [...] in matronarum ornamentis [...] circuli caput aliquoties ambientes. ¶ In ſerpentibus quoque ſpirae dicuntur, quum im orbem contracti quoſdam quaſi circulos imitantur - Zwiczięwezowe.
3:
Spiro, Spiritum duco, animam emitto et attraho - Tchnę.
4:
Spiritus, Halitus, et anima - Oddech, duch.
5:
Spiritualis, et ſpiritalis, Quod halitum emittit - Oddechowi.
6:
Spirabilis, Vitalis, quo ſpiramus et viuimus - Tchnąci.
7:
Spiramen, Per quod exit ſpiritus - Oddech.
8:
Spiramentum, [...] per quod exit ſpiritus - Odetchnienie.
9:
Spiraculum, Per quod odor, aërve expiratur, aut exhalat - Oddech.
strona: 999b
1:
Spiſsus, Denſus - Miaſzy.
2:
Spiſse, Denſe, ſiue ad multam ſpiſſitudinem - Miaſzo.
3:
Spiſſo, Spiſſum facio, denſo, condenſo - Miaſzo czinię.
4:
Spiſseſco, Spiſſum fieri - Miąſzeię.
5:
Spiſsitas, Spiſſitudo, denſitas - Miaſzoſcz.
6:
Spiſsitudo - Miąſzoſcz.
7:
Splen - Sliedzona.
8:
Spleneticus - Naslie dzionę. Id eſt, lienoſus
9:
Splenium - Plaſtr. Emplaſtri genus oblongum
10:
Spleniatus, Splenio obuolutus - Obwinioni plaſtri.
11:
Splendeo, Luceo - łſnę ſie.
12:
Splendeſco, Splendidus fio, nitorem acquiro - Poczinam ſiełſnacz.
13:
Splendor, Lux, nitor, claritas - Swiatłoſcz, iaſnoſcz.
14:
Splendidus, Clarus, lucidus, nitidus, magnificus, lautus -
strona: [1000]a
Iaſni, swiatłi.1:
Splendide, Laute, magnifice - Swietno, ozdobnie.
2:
Splendidiſsime - Barzo ozdobnie.
3:
Spolium, Quicquid hoſtibus detrahitur - łup.
4:
Spolio, Exuo, nudo, orbo, priuo, ſpolia detraho - Obieram, obłupiam.
5:
Spoliatio, Spoliorum detractio, depopulatio - Obłupienię, obranię.
6:
Spoliator, Qui alterum ſpoliat - łupieżca.
7:
Spoliarium, [...] locus ante balneum, in quo loturi ſeſe ſpoliabant, hoc eſt, exuebant - Mieſcze do zwłoczenią prżed łażnią, item, mieſcze gdże zbuici obieraią.
8:
Spoliatrix - łupieznicżka.
9:
Sponda, Latus lecti - łoznica, lozko.
10:
Spondeo, Promitto, polliceor - Sliubuię, obiecuię.
11:
Sponſus, Promiſſus - Obiecani.
12:
Sponsus, Cui ſpondetur puella, vel cui deſponſa eſt - Obliubieniecz zenich.
13:
Sponſa, Puella quae ſpondetur - Oblubienica.
strona: [1000]b
1:
Sponsus, ſponſio - Obieczanię, przirzeczenie.
2:
Sponſor, Fideiuſſor, qui pro altero ſpondet - Rękoimie.
3:
Sponsio, Promiſſio - Obietnicą debrowolną.
4:
Sponsalis, Quod ad ſponſionem pertinet - Dzien zrekowania małzenski.
5:
Sponsalia, Mutua repromiſſio futurarum nuptiarum - Zrękowanie.
6:
Sponſo, Vxorem ſtipulor et peto, et ſponſalia contraho - Zrękowini czinie do ozenienia.
7:
Spondylus, ſiue Sphondylus - Paczierz wchrzipcie. Nodus, ſeu vertebra ſpinae
8:
Spongia - Gębka.
strona: 1001a
1:
Spongiosus, Quod ſimilitudinem ſpongiae habet - Dziurko watiamięki iako gębka.
2:
Sponte, [...] vltro, hoc eſt, propria voluntate - Dobrowolnie.
3:
Spontalis, Spontaneus, vltroneus - Dobrowolni.
4:
Sporta, [...] vaſis genus ex vimine, iuncis, aut ſparto, aut ſimili leuiori materia - Koſz.
5:
Sportula - Koſzik.
6:
Spuma, Rara quaedam faex per ebullitionem aut vehementem agitationem rebus liquidis ſupernatat - Piana.
7:
Spumeus, Spuma abundans - Pieniſti.
8:
Spumatus, Spuma aſperſus - Vpienioni.
9:
Spumifer, Spumoſus - Piani pełni.
10:
Spumo, Spumam emitto - Pienię ſie.
11:
Spumans - Pieniąci ſie.
12:
Spumatus -
strona: 1001b
Piana.1:
Spumeſco, Spumoſus fio - Pienię ſie.
2:
Spuo, Saliuam eiicio - Pluię.
3:
Sputo - Vſtawnie pluię.
4:
Sputator, Quo frequenter ſpuit - Vſtawnie pluiąci.
5:
Sputum, Saliua - Slyna.
6:
Spurcus, Impurus, obſcoenus, lutulentus - Szpętni, plugawi.
7:
Spurce - Szpetnię, plugawie.
8:
Spurcitia, et ſpurcities, Immunditia - Plugaſtwo.
9:
Spurco, Foedo, vitio, contamino, maculo - Plugawię, ſzpecę.
10:
Spurcificus, Quo ſpurca et foeda facit - Plugawiec.
strona: 457c
1:
Spurius, incerto patre natus - Bękart.
2:
Squaleo - Brzitkim od plugaſtwa.
strona: 1002a
1:
Squalidus, Sordidus, incultus - Pliugawi, ſmrodlywi.
2:
Squalide, Horride, inculte - Plugawie ſzpetnie
3:
Squalor, Inquinatio, ſordes, immunditia - Pliugaſtwo, niecziſtoſcz.
4:
Squamae, Quibus corium piſcis aus ſerpentis tegitur - łuska na ribie albo na węzu.
5:
Squameus, Plenum ſquamis - łusk pełni.
6:
Squamiger, Quod habet ſquamas - łuſzcziſti.
7:
Squamatim, Ad ſimilitudinem ſquamarum - Tak iako łuski.
8:
Squatina - Riba chrapowatei skori.
9:
Squilla, [...] ſcilla - Zą́morska cebulia.
10:
Stabulum, locus [...] in quem longo itinere feſſi ſuccedere ſolent, [...] diuerſorium, et hoſpitium - Stainią.
11:
Stabulo, In ſtabulum recipio, in ſtabulo guberno -
strona: 1002b
Doſtainiei ſtawiā.1:
Stabulatio, Manſio in ſtabulo - Stanie wſtaini.
2:
Stabularius, Caupo viatores pretio recipiens - Goſpodarz. goſczie przymuiąci: item, maſztalierz.
3:
Stachys - Szałwya leſna.
4:
Stadium, Curriculum, locus in quo curſu, et luctatione exercemur - Mieſcze do czwiczenią wbieganiu. Item, dłuz na CXXV. ſzritow.
5:
Stagnum - Iezioro.
6:
Stagno, Stagnum facio - Iezioro czinię.
7:
Stamen, [...] filum quod e colu ducitur - Nicz wſzelyaka vprzedziona.
strona: 1003a
1:
Stamineus - Strumieniſti.
2:
Stannum - Czyna.
3:
Stanneus, Factum ex ſtanno - Cyniani.
4:
Statera, Inſtrumentum quo res ſine lancibus ponderantur - Waga ktorą niemą miſsek.
5:
Stathmus - Stanowisko, ſtainią. [...] ſtabulum, diuerſorium, vel ſtationem ſignificans.
6:
Staticulum, genus vehiculi, ſeu geſtatorij, ſicut eſſedum et petoritum - Lektika koliebka.
7:
Statim, Conſtanter perſeueranter, continue, quaſi inſiſtendo, et vno ſtatu - Hned, zaraz.
strona: 1003b
1:
Statuo, Pono, colloco, erigo - Stawiam.
2:
Statutus, Conſtitutus - Stanowioni.
3:
Statua, Simulacrum ex aere, aliove metallo - Słup: item grob zkamienia albo zdrewna wirzezani.
4:
Statuaria, Ars ſtatuas ex aere, aliove metallo conficiendi - Nauka wirzinanią obrazow.
5:
Statuarius, [...] qui ex aere aliove metallo fuſoria arte ſigna conficit - Szniczarz obrazow.
6:
Statuarius, Quod ad ſtatuarum conficiendarum rationem pertinet - Do rzezanią obrazow przinaleząci.
7:
Statura, Corporis magnitudo - Cziała wielkoſcz, ſtanowienie.
8:
Statumen, Pedamentum, ridica, vel palus, quo vitis fulcitur - Tyka, podpora.
9:
Statumino, Fulcio, firmo, et quaſi ſtatuminibus quibuſdam ſuſtineo - Podieram.
strona: 1004a
1:
Stega - Buda albo komora na łodzi. Locus in naui contectus
2:
Stella - Gwiazda.
3:
Stellatus, Stellis plenus - Gwiazdziſti.
4:
Stellifer, Quod ſtellas fert - Gwiazdi rodzaci.
5:
Stello, Luceo, et quaſi ſtellas imitor - Swicę iako gwiazda.
6:
Stemma, [...] corona - wieniecz korona.
strona: 1004b
1:
Stephanus - Korona. [...] corona
2:
Stephanoplocus, Coronarius, coronarum confector - Ten ktori wience czinie.
3:
Stephanopolis, Corollarum venditrix - Ta ktora wience przedaię.
4:
Stercus - Gownognoi.
5:
Stercoreus, Ex ſtercore factus - Gnoiowati.
6:
Stercoro, Fimum agris foecunditatis gratia adhibeo - Gnoiem pokładam.
7:
Stercoratus, Stercore infectum vel foecundatum - Nagnoioni.
8:
Stercoratio, Ipſe ſtercorandi actus - Gnoienie.
9:
Stercorarius, Quod ad ſtercora pertinet - Gnoiowi.
10:
Stercorosus, Plenus ſtercore - Pełen gnoiu.
11:
Sterquilinium, Locus ſtercoribus plenus, ſeu ſtercoris receptaculum - Gnoiwnica.
12:
Sterilis, Infoecundus et fructum non ferens - Niepłodni, iałowi.
13:
Sterilitas, Infertilitas, infoecunditas - Iałowizna.
strona: 1005a
1:
Sterileſco, Sterilis fio - Iałowim ſie ſtaie.
2:
Sterno, Humi deiicio, et quaſi in terram extendo, proſterno, affligo - Oziemię vderzam.
3:
Stratus, Proſtratus, humi extenſus - O ziemię vderzoni.
4:
Strator, Qui equum domini ſella inſternit, ipſumque in equum ſuſtollit - Ten ktori konia ſiodła, maſztalierz.
5:
Sternax, [...] qui ſeſſorem excutit, ac in terram deiicit - Kon ktori zrzuczą.
6:
Sternuo, Flatum e pectore exurgentem cum capitis concuſſione emitto - Kicham.
7:
Sternuto - Vſtawnie kicham.
8:
Sternutatio, Ipſe ſternutandi actus - Kichanię.
9:
Sterto, Dormio, ſiue dormiendo rhonchos emitto - Spiac chrapie.
strona: 1005b
1:
Stibadium - Siedzenie albo loze zlatoroſli rozmaitich vczinione. [...] ſedile, ſiue lectulus, ex herba ſiue frondibus fultus
2:
Stibium - Alabaſter: item, gleita.
3:
Stigma - Znak wipaloni piątno. Nota ſiue ſignum quod inuritur
4:
Stigmatici - Gychowani piatna wipalone noſząci. [...] famoſi et nocentes, quibus ſtigma, hoc eſt, nota aliqua ita inuſta eſt, vt ſemper appareat.
5:
Stilla, [...] gutta -
strona: 1006a
Kropia.1:
Stillicidium, Locus in quem e tecto guttae decidunt: quaſi ſtillarum cadium - Mieſczegdziekapie.
2:
Stillo, Guttatim fluo, per ſtillas cado - Kapię.
3:
Stillans - Kapiąci.
4:
Stillatus - Pokapani.
5:
Stimulus, [...] fuſtis acutae cuſpidis, quo ruſtici boues ſuppungunt - Palczat wkoncu maiąci oſtre zelazo, ktorim wołow popychaią.
6:
Stimulo, Pungo, commoueo, ago, concito, incito, extimulo, incendo, impello - Pobiędzam, popycham.
7:
Stimulatio, Ipſe ſtimulandi actus, concitatio, incitatio - Popychanię.
8:
Stimulator, Concitator, excitator - Popichacz.
9:
Stimulatrix - Popychaiący.
10:
Stimuleus - Rzeczkto rą kolenim odprawiami.
11:
Stimulatus - Poruſzoni, prżimuſzoni.
12:
Stingo, ſiue Stinguo, [...] extinguo, reſtinguo, deleo - Gaſzę.
strona: 1006b
1:
Stipendium, AEs militare, ſeu praemium quod militibus datur - Zold.
2:
Stipendialis, ſtipendiarius - Zołdowni.
3:
Stipendiarium, Certum vectigal - Czło na zołd.
4:
Stipendiarius, Tributarius, qui ſoluendo ſtipendio obnoxius eſt - Zołdownik.
5:
Stipendior, Stipendia facio, vel mereo - Za zold słluzę.
6:
Stipes, Truncus, aut validus fuſtis humi defixus - Pien, słup.
7:
Stipo, Rimas obturo, condenſo, in vnum cogo, claudendo coarcto - Zatikam. ¶ Stipati item dicuntur principes, qui cuſtodiae cauſa ſatellitio cinguntur - Obſtępuię.
8:
Stipatus - Obſtapioni.
9:
Stipatio, Ipſe ſtipandi actus - Obſtapienie.
10:
Stipatores, [...] ſatellites, quos principes corporis cuſtodiae cauſa ſibi adhibent - Drabanczi, ſtroze kroliewskiego cziała.
strona: 1007a
1:
Stips, et ſtipis, Pecuniae genus quod per capita colligi ſolet - Dan pieniezna, ktorą od kazdei oſſobi dauaia.
2:
Stipula - Zdzbło. [...] calamus frumenti
3:
Stipulor [...] ſolenni conceptione verborum poſtulare ſibi aliquid promitti ſolenni formula promittendi - Przez pytanię obietnicze zadam.
4:
Stipulatores, [...] qui per interrogationem obligant promiſſorem- Czi ktorzi przez pytanie obietniczę vpeuniaią.
5:
Stipulatio, [...] verborum conceptio, quibus is qui interrogatur daturum facturumve ſe id quod interrogatus eſt, reſpondet - Obietnicza na pewne pytanyę.
6:
Stipulatiuncula - Mała obietnica.
7:
Stiria, [...] aqua frigore concreta pendens, guttatimque ſtillans - Sopel zmarzłi.
8:
Stirps, Origo, progenies, ſoboles - Pokolenię. Stirps [...] ſignificat imam arboris partem, quam et truncum appellamus - Pien kazdego drzewa.
9:
Stirpeſco, In ſtirpem conuertor -
strona: 1007b
Zaſicham.1:
Stirpitus, Funditus, radicitus - Zgruntu, zkorzenia.
2:
Stiua, Aratri manica - Rekoieſcz u pługa.
3:
Sto, Erectus ſum, conſiſto - Stoię.
4:
Status, Firmus, fixus, immobilis, certus - Stałi, pewni.
5:
Status, Conditio, habitus - Stan.
strona: 1008a
1:
Statio, Locus in littore ſinuoſus, in quo naues ad tempus poſſunt conſiſtere, minus tamen tuto quam in portu - Stanowisko dlia łodzi.
2:
Stationalis - Do ſtrazei enzinalezaci.
3:
Stationarii milites, [...] quibus cuſtodiae, aut praeſidij gratia ſtatio aſſignata eſt - Straz na woinie.
4:
Statiua, Caſtra, ſiue munitiones militares - Połozenie ſie zołnierskie, oboz.
5:
Statiuus, Stationalis - Poſtawioni naſtazy.
6:
Statarius, Fixus firmus, immobilis - Stałi.
7:
Stabilis, Firmus, et fixus - Stałi.
8:
Stabilio, Stabilem facio, firmo - Potwierdzam, poſtanawiam.
9:
Stabilimen, et Stabilimentum, Firmamentum, ſiue corroboratio - Vmocżnienie, poſielenie.
strona: 1008b
1:
Stabilitas, firmitas - Stałoſcz.
2:
Stoechas - Sztaechas.
3:
Stola, [...] quodlibet veſtis genus - Wſzelyaka długą à pocziwą ſzata.
4:
Stolatus, Stola ornatus - Wdługą ſzatę oblieczoni.
5:
Stolidus, Excors, ſtupidus, ſtultus - Bałamunt, błazen.
6:
Stolide, Stulte - Głupie, po błazensku.
7:
Stolo, Inutilis, et quaſi ſtolida fruticatio ex arborum radicibus - Nie uziteczna a ſzkodliw ą latoroſl, wiroſlina.
8:
Stomachus - Zoładek, brzuch.
strona: 1009a
¶ Stomachus [...] pro indignatione, ſiue iracundia - Rozgniewanie.1:
Stomachor, Indignari ac turbari - Gniewam ſie.
2:
Stomachans - Gniewaiaci ſie.
3:
Stomachicus - Zoładek złi maiąci.
4:
Stomachosus, Iracundus, qui facile indignatu, ac cuncta faſtidit - Gniewlywi.
5:
Stomaticus - Vſtakroſtawe maiąci. Oris vitio laborans, cui os eſt exulceratum.
6:
Storea - Mata, rogozą. Teges vilior, ex iuncis, aut ſtramentis, quae humi ſternitur.
7:
Strabo - Rozoki. Qui oculos habet diſtortos.
8:
Strages, Clades, occiſio - Porązka.
9:
Stragulum, vel ſtragula, Genus veſtis - Kołdra.
strona: 1009b
1:
Stramen, ſiue ſtramentum, Culmi frumentacei - Słoma.
2:
Stramentitius, Quod ex ſtramento fit - Słomiani.
3:
Stramineus, Quod eſt ex ſtramine - Słomiani.
4:
Strangulo, Stringendo gulam neco, ſuffoco - Dawie, duſzę.
5:
Strangulatus - Vdawioni.
6:
Strategus, Dux exercitus - Hetman nadwoiskiem.
7:
Stratagemata - Prętki domisł wbitwie, do zwalczenią nieprzyaczielia. [...] Conſilium [...] imperatorium
8:
Strategia - Hetmanſtwo nad woiskiem. Praefectura, militatio, praetura, imperium rei militaris, et gubernatio.
9:
Stratiotes, Millefolium - Krwawnik.
10:
Stratioticus - Walieczni. Militaris.
strona: 1010a
1:
Strena, Munus quod datur die feſto, ominis boni gratia - Podarek na nowe lato, kolięda.
2:
Strenuus, Fortis, celer, vigilans, et ad res gerendas promptus - Ochotni, moczni.
3:
Strenuitas, Fortitudo, alacritas - Ochota, męzski.
4:
Strenue, Fortiter, diligenter - Ochotnię, męznię.
5:
Strepo, Pedibus, aut alio quocunque modo ſtrepitum facio, ſuſurro, murmuro - Trzask kollat czinie.
6:
Strepito, Frequentem exilemque ſtrepitum edo - Barzo kollace, burzę, chroboczę.
7:
Strepitus, Lenior ſonitus, murmur, ſuſurrus - Chrobot, markot.
8:
Striae, et Striaturae, [...] canaliculi, et ſulci [...] in columnarum ſcapis - Kanałi na słupach wdłuz wydłubane.
9:
Striatus - Kazda rzecz maiaca poſobie kanaliki.
10:
Strio, Strias facere - Kanałi wdłuz cziniena słupie.
11:
Strideo, Stridorem aut ſtrepitum edo - Zgrzitam, skwierczę.
12:
Stridor, Strepitus, ingratus ſonus - Skwierk, skrzip.
strona: 1010b
1:
Striga, Ordo rerum inter ſe continuate collocatarum - Rzecz kazda wrzedzie vłozona, tak zebi ią y zwięzac mogł.
2:
Strigilis, Inſtrumentum [...] e ferro dentatum, quo equos, et id genus iumenta expolire ſolent equiſones - Grzebło, ſzropa.
3:
Strigilecula, Inſtrumentum quo ſudores, ſordeſque a corpore in balneis abraduntur - Sczierka, iaką brud włazni zczieraią.
4:
Strigillo - Cudzę.
5:
Strigmentum, Sordes quae ex corporibus raduntur- Brud zciała.
6:
Strigoſus, Quod eſt exhauſtum et macilentum - Wyſchłi, wichudłi.
7:
Stringo, Arcto, conſtringo - Zcziskam.
strona: 1011a
1:
Strictus, [...] euaginatus - Dobyti, wicziagnioni.
2:
Stricte, Arcte, conſtricte - Cziaſno, ſcziſlie.
3:
Strictim, Compreſſe, breuiter - Krocczę.
4:
Strictiuus, Quod ſtringitur - Oſmeknioni. ręką oberwani.
5:
Stricturae, [...] ſcintillae quae de ferro candenti micant - Skri, iakie od kuiaczich skaczą.
6:
Strix - Rodzai iakis ſowie podob ni.
7:
Strobilus - Sziſzka.
8:
Stroma - Kołdra, dęka, obyczię. [...] quoduis ſtraguli genus
9:
Stropha - Sziderſtwo ſuptelne, aprętkie. Subtilitas, impoſtura, ludificatio
strona: 1011b
1:
Strophium - Mętlik albo napierſien iaki na pierſiach białe głowe noſzą. Faſcia pectoralis
2:
Strophiarius, Qui ſtrophia facit - Ten ktori napierſemie robi.
3:
Strophos - Zarczie wbrzuchu. Dolor inteſtinorum, [...] tormen
4:
Struma, Tumor, ceruicem praecipue infeſtans - Gardziel, puchlina na garlie, item Sadzel.
5:
Strumosus - Gardziel maiąci.
6:
Struo, Extruo, aedifico, ordino, ordine colloco, et bene coniungo - Buduię, wiſtawiam.
7:
Structor, Architectus, faber qui aliquid ſtruit - Budownik. ¶ Structores etiam dicuntur qui inſtruendae menſae, ciborumque apponendorum curam habent - Nakriwaczę ſtołu. ¶ Structores Item ij qui decoro manuum geſtu cibos diſcerpunt - Kreiczi ſtołowi.
8:
Structura, AEdificium, ſiue compoſitio et ordinatio -
strona: 1012a
Bud.1:
Structilis, Quod ſtructum eſt - Budowanię.
2:
Strues, [...] lignorum congeries - Stos drew.
3:
Struthium - Lilia, albo gwozdziki polne.
4:
Struthiocamelus - Strus.
5:
Struthos - Wrobl. [...] nos paſſerem vocamus.
6:
Studium, Diligentia, amor, et alacritas ad aliquam rem - Pilnoſcz y miełoſcz do vczinienią meiakiei rzeczi.
7:
Studiosus, Diligens, aſſiduus, perſeuerans - Pilni, dbałi.
8:
Studiose, Diligenter - Pilnie, dbalie.
9:
Studeo, Studium adhibeo, operam do, laborem impendo -
strona: 1012b
Pilnoſczi przidawam, vſiełuie, vczęſie.1:
Stultus, Imprudens, improuidus, incautus, ineptus - Błazen, głupi.
2:
Stultitia, Imprudentia - Głupſtwo, nierozum.
3:
Stulte, Imprudenter - Głupię.
4:
Stultiloquium, Imprudens ſermo - Głupią mowa.
5:
Stupa, vel Stypa - Knot, czwałki odkądziele.
6:
Stupeus, Quod eſt factum ex ſtupa - Zmiaſzei przędze vczinioni.
7:
Stuparius - Kyanka ktorą konopie wibiiaią.
8:
Stupeo, Stupidus ſum, ſenſu quodammodo careo - Zdumiewam ſie.
9:
Stupefacio, Stupentem reddo - Zdumiałim czinię.
10:
Stupefio - Zdumiewamſie.
11:
Stupidus, [...] pro ſtupefacto, [...] pro ſtulto -
strona: 1013a
Głupi, tępi, zdumiałi.1:
Stupiditas, Stupor - Zdumienie, głupſtwo.
2:
Stupor, Stupiditas - Zdumiałoſcz, odſtapienie od rozumu.
3:
Stuprum, Omnis ſcortatio et illicitus concubitus - wſzelyakie kurestwo.
4:
Stupro, Vitio, ſtuprum infero - Gwąlczę biała głowe.
5:
Stuprator - Gwałtownik białich głow.
6:
Stuprosus - Pełni kurewſtwa.
7:
Sturnus - Drozd.
8:
Stylobates - Pien na ktorim słupſtawiaią. [...] baſis ſuppoſita columnae
9:
Stylus - Słup. [...] columnam ſignificans ¶ Stylus [...] pro graphio quo ]...] ſcribebantur - Grafka do pyſſanią. ¶ Stylus [...] ſtructura orationis, ac modus dicendi - Spoſobmowienią albo pyſſanią.
strona: 1013b
1:
Stypticus - Zatykaiąci. Aſtringens, hoc eſt denſandi ſeu aſtringendi vim habens
2:
Suadeo, Autor ſum, perſuadeo, hortor - Radzę, napominam.
3:
Suadela, [...] ſuaſio - Radzenię.
4:
Suasor, Qui ſuadet, autor - Raiaza.
5:
Suasio, Actus ipſe ſuadendi, adhortatio - Radzęnie.
6:
Suasorius, Quod ad ſuadendum pertinet - Do radzenią przinaleząci.
strona: 1014a
1:
Suaſus color, Pullus et impluuiatus - Cziemna farba.
2:
Suauis, Dulcis, iucundus, guſtui ſiue odoratui gratus - Słodki, miełi.
3:
Suauitas, Dulcedo, iucunditas - Słodkoſcz, wdziecznoſcz.
4:
Suauiter, Iucunde - Słodce, wdziecznie.
5:
Suauiloquens, Qui ſuauiter loquitur - Wdziecznie mowiaci.
6:
Suauiloquentia, Orationis ſuauitas - Wdziecznoſcz wmowie.
7:
Suauium, [...] et ſauium [...], Oſculum, ſiue baſium voluptatis, vel gaudij cauſa datum - Po czałowanię.
8:
Suauiolum - Małe czałowanie.
9:
Suauitatio - Poczałowanie.
10:
Suauior, Suauium do, cum voluptate, aut prae gaudio oſculor - Czałuie.
11:
Sub, [...] ſubter - Pod.
strona: 1014b
¶ Sub dio, id eſt ſub ipſo caelo, et ſine tecto - Podniebem. ¶ Sub manu, extempore, ſtatim, ſine mora - Nie odkładnie.1:
Subabsurdus, Aliquantulum abſurdus - Nie prawie grzeczni.
2:
Subabsurde - Nie grzeczi.
3:
Subacidus, Aliquantulum acidus - Przikwaskowi.
4:
Subacidulus - Kwaſniuſienki.
5:
Subaccuſo, Pro nonnihil et leuiter accuſo - Oskarzam.
6:
Subaeratum aurum, Quod foris quidem aurum oſtendit, intus autem aes occultat - Pozłoczoni na moſiądzu.
7:
Subagito, Subtus fodiendo aro - Odespodz orzę.
8:
Subagreſtis, Aliquantulum agreſtis - Kęs grubi, nie obiczaini, bardas.
9:
Subalbico, Subalbidus ſum - Bieleię ſie.
10:
Subalbidus, Aliquantulum albidus - Białawi.
11:
Subalaris Quod ſub alis eſt - Podskrzidliani.
12:
Subamarus, In amaritudinem nonnihil declinans, paulum amarus - Przigorſzczeiſzim.
13:
Subaqueus, Quod ſub aqua latet - Podwodni.
14:
Subaquilus, Subfuſus -
strona: [1015]a
Czarnawi.1:
Subargutus, Aliquantulum argutus - Subtilni.
2:
Subaro, Subtus arando terram moueo - Odeſpodz orzę.
3:
Subaratio - Odspodnie oranię.
4:
Subarroganter - Kęs hardzię, nadęczie.
5:
Subauſculto, Leuiter et quaſi praetereundo auſculto - Zasłichiwam.
6:
Subbibo, Aliquanto liberalius bibo, et ſubinebrior - Podpyam ſobie.
7:
Subblandior, Paululum et leuiter blandior - Przipochlebiam.
8:
Subcaerulus, In caeruleum colorem declinans - Modrawi.
9:
Subcandidus, Ad colorem candidum nonnihil accedens - Białawi.
10:
Subcenturio, Qui Centurionis vices gerit - Porucznik nadſtem zolmierzow.
11:
Subcerniculum, Farinarium cribrum - Syto, rzeſzow.
12:
Subcineritius panis, qui ſub cinere coquitur - Chlieb w popielie pieczoni.
13:
Subcingulum, Baltheus - Pas ſzeroki do pod paſſowanią.
14:
Subcontumelioſus, Aliquantulum contumelioſus - Rad ſromoczaci.
15:
Subcriſpus, Qui crines habet aliquantulum criſpos - Przikędziezawſzim.
16:
Subcrudus, Quod non omnino coctum eſt - Prziserowſzim.
17:
Subcruentus, Aliquantulum cruentus - Kęs skrwawioni.
18:
Subcurator, Qui curatoris locum tenet, adiutor curatori, minori tamen poteſtate datus - Podſzafarzy.
strona: [1015]b
1:
Subcuſtos, Qui pro alio cuſtode ſubſtitutus eſt - Podſtrazy.
2:
Subdebilitatus, Aliquantulum debilitatus - Kęs przisłabſzim.
3:
Subdialis, Quod ſub dio eſt, hoc eſt ſub ipſo aëre, et ſine tecto - Pod gołim niebemkędoci.
4:
Subdifficilis, Aliquantulum difficilis - Przitrudnieiſzim.
5:
Subdititius, Suppoſititius - Podemknioni, podłozoni.
6:
Subditiuus, Qui ſubditus eſt, et in alterius locum poſitus - Nawieiſcze inſzego dani.
7:
Subdiu, Die, ſiue interdiu - Zadnia.
8:
Subdo, Suppono, ſubiicio - Podkładam.
9:
Subditus, Suppoſitus, ſubiectus - Pod łozoni.
10:
Subdoceo, Vicem praeceptoris occupo, vel horis ſucceſſiuis doceo - Naniſzego mieſczu vczę.
11:
Subdolus, Fraudeulentus, aſtutus, doloſus - Zdradliwi, chytri.
12:
Subdole, Caute, et fraudulenter - Zdradliwie chitrzę.
13:
Subdubito, Nonnihil addubito- Nieczo wątpie.
14:
Subduco, Subtraho - Wimykam.
strona: [1016]a
¶ Subducere rationem vel calculum [...] computare, ſiue calculare - Rachuię. ¶ Subducere [...] furtim ſubtrahere - Kradnę.1:
Subductarius, [...] vt Funis ſubductarius, quo aliquid leuatur - Lyna do wcziagania.
2:
Subductio, Ratio, et quod vulgus Computum vocat - Odrachowanię.
3:
Subdulcis, nonnihil habet dulcedinis - Przisłodſzim.
4:
Subedo - Podiadam, podlizuię.
5:
Subeo, Ingredior, ſubtus eo - Podchodzę.
6:
Subitus, Repentinus - Prętki.
7:
Subito, Repente, confeſtim, extempore - Prętko.
8:
Subitaneus, Subitus - Prętki.
9:
Subitarius, Repentinus: [...] pro extemporali - Nie ſpodziałi, prętki.
10:
Suber - Korek.
strona: [1016]b
1:
Subereus - Korkowi.
2:
Suberro, Sub re aliqua erro - Odespodz bładzę.
3:
Subferuefio - Podwieram.
4:
Subferuefactus, Paulum feruefactus - Podewrzałi.
5:
Subfrigidus, Nonnihil frigidus - Przizimnieiſzim.
6:
Subfrigide - Przizimniei.
7:
Subgrandis, Grandiuſculus, hoc eſt aliquantulum grandis - Prziwietſzim.
8:
Subgrauis, Aliquantulum grauis - Prziczięſzim.
9:
Subgrunda, ſiue Suggrunda, Pars tecti prominens, qua ſtillicidia a parietibus arcentur - Nakriczie przezktore deſcz zbudowanią zczięką.
10:
Subhaſtare, [...] ſub haſtam mittere, hoc eſt per auctionem vendere - Przedacz natendecą.
11:
Subhorridus, Aliquantulum horridus - Prziſproſnieſzim, prziſpetnieiſzim.
12:
Subiaceo, Sub re aliqua iaceo - Pod nieczim liezę.
13:
Subiacto, In altum iacto - Kugorze podrzuczam.
14:
Subigo, Cogo, impello - Przimuſzam. ¶ Subigo [...] ſubiicere, domare - Pod ſię podbyam.
15:
Subactus, Cultus, bene aratus - Poorani, wigotowani. ¶ Subactus [...] victus et domitus - Podbyti.
strona: [1017]a
1:
Subactio, Cultura, exercitatio - Podbyczię.
2:
Subiicio, Suppono - Podbyam.
3:
Subiectus, Subditus, et alterius imperio parens - Pobdyti, poddani.
4:
Subiectio, [...] repraeſentatio, viua alicuius rei deſcriptio - Przed oczi poſtawięnie.
5:
Subiectus - Podłozenię.
6:
Subiector, Qui falſa pro veris ſubiicit, falſarius - Taiemni poddrzuczacz, oſzuſt.
7:
Subiecto, In altum eiaculor - Ku gorze rzuczam.
8:
Subimpudens, Nonnulli impudens - Niewſtidliwi.
9:
Subinanis, Nonnihil vacui habens, aut inanitatis - Prziproznieſzim.
10:
Subinde, Deinde, ſtatim poſt - Podczas.
11:
Subinsulsus, Aliquantulum inſulſus -
strona: [1017]b
Przigrubſzim.1:
Subinuideo, Aliquantulum inuideo - Zaizrzę poniekąd.
2:
Subinuisus, Aliquantulum inuiſus - Kęs wniemawiſczi.
3:
Subinuito, Aliquantulum inuito, et prouoco - Poniekąd pobudzam.
4:
Subiraſcor, Nonnihil iraſcor - Nadgnie wałem ſie.
5:
Subiugis, Subiugalis - Podiarzmowi.
6:
Subiugo, Debello, et imperio meo ſubiicio, quaſi ſub iugo pono - Poddanim ſobie czinię.
7:
Subiungo, Subdo, ſubiicio - Przidaię, przicziniam.
8:
Sublabor - Vpadam.
9:
Sublabro - Wgębę biore. Cibum intra labra mitto
10:
Sublateo, Sub re aliqua lateo - Wskriczi lezę.
11:
Sublego, Subſtituo - Stanowiam.
12:
Sublego, Furto aliquid ſurripio - Czi cho vmikam, krainę.
13:
Subleſtus, Infirmus, leuis friuolus, debilis - Słaby.
14:
Subleuo, Surſum leuo - Podwoſzę.
strona: [1018]a
1:
Sublica, Palus, pertica quae in aqua defigebatur ad pontis alicuius conſtructionem - Pal wbiti do budowania moſtą, podmoſtni pal.
2:
Sublicius, Pons - Moſt drewniani.
3:
Subligo, Subtus ligo - Podwięzuię.
4:
Subligar, Subligaculum, hoc eſt illud quo partes pudendae teguntur - Spodnica.
5:
Subligaculum, Amiculi genus, quo femora et partes pudendae teguntur - Gaczie.
6:
Sublimis, In altum eleuatus - Wyſsoki.
7:
Sublimitas, Altitudo, eleuatio a terra - Wiſſokoſcz.
8:
Sublimiter, Alte - Wiſſoce.
9:
Sublimo, Exalto, in altum ſubleuo - Wiwiſzam.
10:
Sublino, Leuiter perungo - Odeſpotku namazuię.
11:
Subliuidus, Aliquantulum liuidus - Synawi.
12:
Sublucanus, Antelucanus, hoc eſt quod lucem antecedit - Poranni.
13:
Subluceo, Aliquantulum luceo - Zablieſzczam ſie.
strona: [1018]b
1:
Subluco, Ramos arborum ſupputo, et veluti luci tranſitum aperio - Przerzedzam gałezią.
2:
Subluo, Lauo, purgo - Podmiwam.
3:
Subluridus, Subpallidus - Prziblednieiſzim.
4:
Subluſtris, Subilluſtris, hoc eſt obſcurus quidem, ſed tamen lumine nonnullo illuſtratus - Prziſwietnieiſzim.
5:
Subluuies, Sordes et immunditiae, quae et illuuiem et proluuiem vocamus - Pomyę.
6:
Submergo, Sub aquas mergo, immergo, demergo - Ponorzam, vtopiam.
7:
Submerum, Fere merum - Przicziſtſzim.
8:
Subminia, Veſtis genus a ſubrubro colore [...] nomen habens - Suknia prziczerwienieiſzim.
9:
Subminiſtro, Porrigo, ſuppedito - Poduię.
10:
Subminiſtrator, Suppeditator, largitor - Podawca.
11:
Submitto, ſiue Summitto, Subdo, ſubiicio, vel ſubiugo - Poddaię.
12:
Submiſsus -
strona: [1019]a
Podaię, ſpuſzczam.1:
Submiſse, Humiliter, demiſſe - Pokornie poddanie.
2:
Submiſsio, Remiſſio - Vmmeſzenie, vięczie.
3:
Submoleſtus, Nonnihil moleſtus - Prziczieſzy, przikri.
4:
Submoleſte - Przicziezſzy.
5:
Submoneo, Leuiter vel paucis moneo - Napominam.
6:
Submorosus, Nonnihil moroſus - Kwaſno patrząci, obrazliwi.
7:
Submoueo, Arceo, depello, remoueo, abire facio - Odmikam, odpędzą̀m.
8:
Subnaſcor, Succreſco - Podruſtam.
9:
Subnecto, Subligo, appendo - Podwięzuię.
10:
Subnego, Fere, vel quodam modo nego - Odmawiam.
11:
Subniger, Nonnihil habens nigredinis - Przicziernieiſzim.
12:
Subnitor, Suffulcior, ſuſtineor - Podpieram.
13:
Subnoto, Subſcribo - Podpiſſuię.
14:
Subnubilus, Suboſcurus - Przicziemnieiſzim.
strona: [1019]b
1:
Subo - Krzakanie kiernozowe do mieloſczi.
2:
Subobſcoenus, Non omnino vacans obſcoenitate - Prziplugawſzim.
3:
Suboſcurus [! = Subobſcurus], Nonnihil obſcurum, [...] ſubdifficilis - Przickziemnieiſzim.
4:
Subodiosus, Aliquantum odioſus - Prziprzikrzeiſzim.
5:
Suboffendo, Aliquantulum offendo - Trochę obrazam.
6:
Suboleo, Leuiter oleo, odoratu leuiter percipio - Kęs prziczuchiwam.
7:
Suborior, Subnaſcor, et exurgo - Poczinam ſie.
8:
Suborno, Orno, honoro, ſiue laudo - Poniekąd zdobię. ¶ Suborno [...] clam ſubmittere - Po czi chu narzadzam, naprawiam.
9:
Subpallidus, Ad pallorem accedens, vel aliquantulum pallidus - Prziblednieiſzim.
10:
Subpinguis, Nonnihil pinguis - Przitłuſczeiſzim.
11:
Subrancidus, Aliquantulus rancidus - Przizzełleiſzim, przizgnielſzim.
12:
Subraucus, Aliquantulus raucus - Przichraplwſzim.
13:
Subremigo, Sub velo remigo, curſum nauis quae vento fertur, remis adiuuo - Rudliem poiezdzam.
14:
Subrepo, Latenter ſubtus repo - Czicho podchodzę wmikam ſie.
strona: [1020]a
1:
Subrideo, Leuiter arrideo - Vſmiecham ſie.
2:
Subridicule - Czos ſmieſznie.
3:
Subrigo, ſiue Surrigo, Erigo, in altum eleuo - Wznaſzam, dzwigam.
4:
Subrectus, ſiue Surrectus - Podnieſioni, podzwignioni.
5:
Subriguus, Aliqua ex parte irriguus, ſubaquoſus - Trochę namokrzoni.
6:
Subripio, Furor, clam aufero - Taiemnię biore, vkradam.
7:
Subreptio, Ipſe ſurripiendi actus - Taiemne odięczie.
8:
Subreptitius - Czi cho wliazłi. [...] furtim ſublatus.
9:
Subrogo, Subſtituo - Na ſwim mieiſzu zaſadzam.
10:
Subrubeo, Nonnihil rubeo - Czerwienieię ſie.
11:
Subrubicundus, Rubicundus, ſiue aliquantulum rubicundus - Czerwonawi.
12:
Subrufus, Aliquantulum rufus - Prziriſzawſzim.
13:
Subrumi, [...] agni, qui adhuc ſunt ſub mamma, quae ruma [...] dicebatur - Saiące iagnięta.
14:
Subrumari, et Subrumare, id eſt Mammae ſubmittere - Przipuſczicz do ſanią.
15:
Subruo, Suffodio, vel ſuffoſosuffosso fundamento diruo -
strona: [1020]b
Podkopuię wywracam.1:
Subruſticus - Przigrubſzim.
2:
Subrutilus, In rutilum vergens colorem - Przi zarziſzczim.
3:
Subsalsus, Quod ſalis ſaporem nonnihil refert - Przeſolioni, przi ſłoriſzim.
4:
Subsanno, Irrideo - Poſmiewam ſie.
5:
Subſcribo, Subnoto, ſubſigno, [...] nomen in literis ſuppono - Podpiſſuię.
6:
Subſcriptio, Subſignatio - Podpiſſanię.
7:
Subſcus - Zawiaſſa rzemionna albo zelazna. Tabella exigua [...] qua tabulae duae inter ſe configuntur
8:
Subseco, Ab ima parte reſeco, ſuccido, abſcindo - Zpotku odzinam.
9:
Subsecundarius, Succiſiuus, et quod quaſi ſecundo tempore aduenit - Naſtepny.
10:
Subsequor, Statim ſequor, conſequor - Wpięti naſladuię.
11:
Subsero, Subtus ſemino, vel planto - Na toz ſieię.
12:
Subseruio, Diligenter ſeruio, obtempero - Posługuię.
strona: 1021a
1:
Subsideo, Subſiſto, ſedeo, conſiſto, commoror - Vſiadam.
2:
Subsellia, Sedes et pulpita, vel [...] ſcamna humiliora - ławki.
3:
Subseſsae, [...] inſidiae, quibus in itinere exercitus imparatus, ac nihil tale ſuſpicans opprimi ſolet - Taiemna zaſaczka.
4:
Subseſsor - Ten ktori zaſadza ſie do witargnienia nie ſpodzialego. Qui deliteſcens inſidiatur, et inſidiis circunuentum interimit.
5:
Subsidium, Auxilium cum in vſum comparatum, vt laborantibus opem ferat - Pomocz.
6:
Subsidiarius, Quod in ſubſidium paratur - Ku poſiełkowi dani.
7:
Subsidior, Subſidio ſum - Ieſtem na pomoczi.
8:
Subsido, Ad ſedendum deſcendo, peſſum eo - Vſtawam ſie.
9:
Subsigno, Subſcribo, ſubnoto - Podpiſſuię.
10:
Subsilio, Surſum ſalio - Wiskakuię.
strona: 1021b
1:
Subsulto - Vſtawnie kugorze skaczę.
2:
Subſultim - Skaczacz ku gorzę.
3:
Subsimus, Aliquantulum ſimus - Ponieład noſſa płaskiego.
4:
Subsiſto, Contra ſiſto, conſiſto, pedem figo - Zaſtawiam ſie.
5:
Subsolanus, Ventus ſpirans ab ortu aequinoctiali - Wiatr od wſchodu słonca wieiąci.
6:
Subsortior, [...] ſorte in alterius locum ſubſtituo - Przez los inſza radewi bieram.
7:
Subsortitio, Electio quae fit ſubſortiendo, cum ſorte in alterius locum aliquis ſubſtituitur - Przez los wibranię.
8:
Subſterno, Subtus ſterno, ſubiicio - Podſcziełam.
9:
Subſtratus, Ipſe ſubſternendi actus - Podeſłunię.
10:
Subſtramen, quod animalibus ſubſternitur - Podesłanie.
11:
Subſtillum - Dzdza kropienie. Tempus illud [...] quod ante pluuiam, vel poſt pluuiam, non ſiccum, ſed humidum
12:
Subſtituo, In locum alterius ſurrogo, ſufficio - Na drugiego mieiſczu ſtanowiam.
13:
Subſtitutio, Surrogatio, ſuffectio - Zaſadzenie na mieiſcze.
14:
Subſto, ſuſtineo, et conſtans ſum, non vacillo, aut labaſco - Tęgo ſtoię.
15:
Subſtantia, [...] quae per ſe ſubſtat, et fundamentum praebet accidentibus, quae
strona: 1022a
ſine illa ſubſiſtere non poſſunt - Podskac.1:
Subſtantiuus, Subſtantialis, hoc eſt quod per ſe ſtare poteſt - Przez ſie ſtałi.
2:
Subſtringo, Contraho, coarcto, complico - Scziagam, zwięzuię.
3:
Subſtrictus - Zwiazani. [...] arctus, et contractus
4:
Subſtruo, Fundamentum iacio, ab imo extruo, a fundamentis erigo - Grunt wiwodzę, zakładam.
5:
Subſtructio, Actus ipſe ſubſtruendi - Podſadzenie, podbudowanię.
6:
Subſum, Sub re aliqua ſitus ſum, ſub re aliqua lateo - Podliegłem.
7:
Subsuo, Ad imam rei cuiuſpiam partem aliquid aſſuo - Odeſpodznadſzywam.
8:
Subtegmen, Filum quod ſtamine texitur, vel quod ſtamini intexitur - Wątek.
9:
Subtegulaneus, Quod eſt aliqua ex parte ex tegulis confectum - Dno czegłą połozone.
10:
Subtendo, Subtus extendo, tendendo ſubiicio - Odeſpotku podcziągam.
11:
Subtentare, Tentare - Pokuſzam.
12:
Subtenuis, Aliquantulum tenue - Prziczienſzim.
13:
Subter - Pod.
14:
Subterduco, [...] Subterfugio, clam me educo, elabor - Czicho vchodzę.
strona: 1022b
1:
Subterfluo - Odespodz płinę, cziekę.
2:
Subterfugio, Clam aufugio, ſubterduco - Czicho vchodzę, vcziekam.
3:
Subterlabor, Elabor, et effugio - Vcziekam.
4:
Subterlino, Imam rei alicuius partem perlino - Odeſpodz namazuię.
5:
Subtermeo, Subtus tranſeo - Odeſpodz idę.
6:
Subtero, Comminuo, attero - Zczieram, odeſpodz prziczieram.
7:
Subtritus, Attritus - Deſpodz otarti.
8:
Subterraneus, Quod eſt ſub terra - Podziemni.
9:
Subtexo, [...] Subiungo - Na koncu przidłuzam.
10:
Subtilis, Quod eſt tenuium partium - Subtilni, chę dogi.
11:
Subtilitas, Tenuitas, gracilitas, acumen - Subtilnoſnocz, winalazek ſubtilni.
12:
Subtiliter - Subtilnie. Acute, acriter, tenuiter.
13:
Subtimeo, Aliquantum timeo, ſubuereor, ſubformido - Obawiam ſie.
14:
Subtraho, De medio aufero - Odcziagam, vimuię.
15:
Subtriſtis, Aliquantulum triſtis - Prziſmutnieiſzim.
16:
Subtundo, Tundo - Ztłukam, zbyam.
17:
Subturpe, Quod turpitudinis nonnihil habet coniunctum - Prziſzpetnieiſzim.
18:
Subturpiculus, Minus quam ſubturpis -
strona: 1023a
Trochę ſzpetni.1:
Subtus, Sub - Pod.
2:
Subucula, Intima veſtis quae fere ex lino fit - Wełniana koſzula, ſerdak.
3:
Subuculatus, Subacula indutus - Obleczoni wkoſzule wełniana.
4:
Subueho, Aduerſo flumine adueho, vehiculis, nauibuſve affero - Przecziw wodzie wiozę.
5:
Subuectare - Vſtawnie kwodzię wozę.
6:
Subuectio, Subuehendi actus - Wiezienie.
7:
Subuenio, Subſidio venio, ſuppetias fero, auxilior, ſuccurro, opem fero - Na pomocz przichodzę, pomagam.
8:
Subuentare - Vſtawnie ieſtem na pomoci.
9:
Subuereor, Aliquantulum vereor, nonnihil timeo - Obawam ſie.
10:
Subuerto, Deſtruo, ſiue demolior, tollo, deleo - Wiwracam.
11:
Subuerſo - Czeſto wiwraczam.
12:
Subuexus, [...] Conuexus - Skleniſti.
13:
Subuiridis, Aliquantum viride - Przizielieiſzim.
14:
Subula, Inſtrumentum ſutorum, quo illi calceos ſuentes corium perforant - Szidłoſzwieczkie.
15:
Subulcus, Cui porcorum nutriendorum cura commiſſa eſt - Swinski paſtucha.
strona: 1023b
1:
Subuolo, Surſum volo - Podliatuię.
2:
Subuoluo, Surſum voluo - Zwierchu walię.
3:
Suburbia, [...] frequentes extra vrbem domus, inſtar vici vrbani, quaſi ſub vrbe - Przedmieſczię.
4:
Suburbanum, Praedium vrbi vicinum - Folwark przedmiaſtrowi.
5:
Suburbanus, Quod vrbi eſt vicinum - Przedmieſcziani.
6:
Suburbanitas, Vrbis vicinitas - Przedmieſne mieſzkanię.
7:
Suburo, Leuiter aduro - Przipaliam.
8:
Subuulturius - Poniekad twarzi kſobie kradnacei. [...] quod vulturis ritu raperet aſpicientes.
9:
Succedo, Subeo, ingredior - Podchodzę.
10:
Succeſsus, Proſpere ſuccedens, proſpere factus - Szczeſcie, przipadekzłi albo dobri.
11:
Succeſsor, Qui alteri ſuccedit - Moi namieſnik.
strona: 1024a
1:
Succeſsio, Ipſe ſuccedendi actus - Naſtemp.
2:
Succedaneus, Quod alteri ſuccedit, ſeu quod pro alio ſubiicitur, ſecundarius - Namieſnik.
3:
Succendo, Ignem ſubiicio, accendo, incendo - Odeſpodk podpaliam.
4:
Succenſus - Zapalioni, zazgnioni.
5:
Succenſeo, In re graui et iuſta ex cauſa iraſcor - Słuſznie ſie gniewam.
6:
Succenturio, Explendae centuriae gratia ſubſtituo, vel centuriae ſubſtituo - Huffumieiſſoni inſzim zołnierzem wipełniam.
7:
Succerda, Stercus ſuillum - Swiny gnoi.
8:
Succerno, Separo, ſecerno - Odłaczam.
9:
Succido, Subſeco, abſcindo - Odeſpodz odcynam.
10:
Succidia, Tergum, ſiue maſſa carnis porcinae ſalita, et in neceſſarium vſum ſeruata - Połec mieſſa.
11:
Succisiuus, vel ſubceſiuum, [...] omne quod tanquam ſuperuacaneum ſucciditur, et rebus detrahitur - Czas pilnieiſzim ſprawon odięti a do mnieiſzich obroconi.
strona: 1024b
1:
Succido, Sub onere, vel prae laſſitudine ſuccumbo - Pod cziezaren vpadam.
2:
Succidiuus, Pronus ad cadendum, ſiue ferme cadens - Do vpadnienia skłonni.
3:
Succingo, Veſtis lacinias cingulo coërceo - Podpaſſuię ſie.
4:
Succinctus - Podpaſſani.
5:
Succino, Canendo ſubſequor, poſteriore loco cano - Zainſzim ſpiewam.
6:
Succinum, Electrum - Burſtin.
7:
Succinus, [...] quod ex ſuccino conſtat - Burſztinowi
8:
Succlamo, Acclamo, alterius orationem clamore excipio - Na mowiącego wołam.
9:
Succlamatio, Acclamatio - Przidrugim wołam.
10:
Succollo, Collum ſuppono, ceruicibus ſubiectis porto - Na ſzy noſzę.
11:
Succreſco, Subnaſcor, in ſubſidium vel locum alterius creſco, vel ſub re aliqua altiore creſco - Wzraſtam.
strona: 1025a
1:
Succubo, Viro me ſubiicio, ſuccumbo - Odeſpodz liezę.
2:
Succuba, Adultera, quae ſe alieno marito ſubiicit - Czudzołozn ica, kurwa.
3:
Succumbo, Vincor, defatigor, oneri impar ſum - Pod cziezarem vpadam.
4:
Succurro, Subuenio, ſubſidio ſum, auxilium praeſto, ſuppetias fero - wpotrzebie vſpomagam.
5:
Succus, Humor tam in animalium quam in plantarum corporibus - Sok.
6:
Succosus, Plenus ſucco, quod et ſucculentum dicimus - Pełen ſoku.
7:
Succidus - Pełen wilgotnoſczi.
8:
Succutio, Paululum quatio - Strzaſam.
9:
Succuſſo, [...] de equis qui duriore gradu incedentes, ſeſſorem concutiunt: quod genus equorum et ſuccuſſores, et ſuccuſſarios, et ſecuſſatores appellamus - Strzaiaci.
10:
Succuſsus - Strzęſienie.
strona: 1025b
1:
Sudes, Pertica ſiue genus teli ruſtici, hoc eſt paxillus igni torridus - Ky opaloni.
2:
Sudo - Poczę ſie.
3:
Sudatus - Spoczoni.
4:
Sudatio - Spoczenię.
5:
Sudator, Qui ſudat - Ten ktori ſie poczi.
6:
Sudatrix - Ta ktora ſie poczi.
7:
Sudabundus - Poczaci ſie.
8:
Sudor, Excrementum aqueum per cutem exudans - Pot.
9:
Sudatorius - Do poczęnią przinalezaci.
10:
Sudatorium, Locus ad ſudandum extructus, vaporarium - łaznia, mieiſczo do pocenią.
11:
Sudarium, Linteum quo ſutor faciei detergitur et nares purgantur - Chuſtka do oczieranią potu.
12:
Sudum, [...] pars ſerena inter nubes - Niebo weſſolę.
13:
Sueo, Soleo: vnde ſueſco - Zwikłem.
14:
Sueſco, Conſuetudinem capio -
strona: 1026a
Przizwiczaiam ſie.1:
Suetus - Przizwiczaioni.
2:
Suffarcinatus, Sarcina quapiam oneratus - Obcziezoni.
3:
Suffarraneus - Za obozem ziwnoſcz wozaci, alie partoliną. [...] qui far in caſtra conuehit
4:
Suffero, Suſtineo, patior, tolero - Wiczierpiwam.
5:
Suffertus - Nathkani, pełnonabyti.
6:
Sufferueo, Aliquantulum ferueo - Trochę wram.
7:
Sufferuefacio, Subferuidum reddo - Wzewarzam.
8:
Sufferuefio, Aliquantulum feruidus fio - Poczinam wrzec.
9:
Sufficio, Satis ſum, par ſum - Doſtatczam.
10:
Sufficienter, Satis abundanter - Doſtatnie.
11:
Suffigo, Affigo, in ſublimi figo - Przibyam.
12:
Suffio, Suffumigo -
strona: 1026b
Kadzę.1:
Suffitus, Suffumigatus - Okadzoni.
2:
Suffitus, Suffumigatio - Okadzenię.
3:
Suffitor - Ten ktori kadzi.
4:
Suffimentum, Suffitus, et Suffitio - Wſzelka rzecz do kadzenią dobra.
5:
Sufflauus - Trochę zoltawi. Aliquantulum flauus, non plane flauus.
6:
Sufflo, Inflo, flatu excito - Poddimam.
7:
Sufflatio, Inflatio - Poddeczię.
8:
Sufflamen, Machinae genus [...], quo in deſcenſu, vel procurſu nimio rota retineri - Hamulecz.
9:
Sufflamino, Sufflamine comprimo, et retineo - Kolą w biegu hamuię.
10:
Suffoco, Spiritum praecludo, fauces conſtringo - Duſzę, dawie.
11:
Suffocatio, Suffocandi actus - Zaduſzenię.
12:
Suffodio, Subtus effodio - Podkopuię.
13:
Suffoſsio - Podkopanię.
14:
Suffraenatio, Colligatio, et arcta ſtructura, quae lapides veluti fraeno retinet - Klamrami zboienie.
15:
Suffrago, Flexura [...] in poſterioribus quadrupedum cruribus, retrorſum incuruata, quae in prioribus contrario modo inflexa genu dicitur - Przeguba u nog zadnich u koni albotez u zwierzat inſzich.
strona: 1027a
1:
Suffraginosi equi, Quorum ſuffragines morbo vitiatae ſunt - Kon chramiaci na naginkach nog zadnich.
2:
Suffragor, Suffragium fero - Moie rozumienie daię votuię.
3:
Suffragatio, Ipſe ſuffragandi actus, fauor, auxilium - Przizwolenię.
4:
Suffragator, Qui in creandis magiſtratibus ſuffragium fert - Ten ktori przizwalia mowa
5:
wiwodną napotwierdzeniu rzeczi pozadanei.
6:
Suffragium, Iudicium, voluntas, conſenſus - Przizwolenie.
strona: 1027b
1:
Suffrico, Leuiter frico - Drapie.
2:
Suffringo, Frango - Podłamuię.
3:
Suffrio, Infrio, hoc eſt, friatum ſiue comminutum inſpergo - Poſypuię.
4:
Suffugio, Confugio, ſub rem aliquam fugio - Vcziekam pod, przikricię.
5:
Suffugium, Quo quis ſuffugit, ſecuritatis cauſa ſeſe recipit - Mieſczedouczieczenia beſpiecznę.
6:
Suffuleio, Suſtento - Podpieram.
7:
Suffumigo, Suffio, vel ſubtus fumum excito - Odeſpodz kadzę.
8:
Suffundo, Affundo, inſpergo, infundo - Poliewam.
9:
Suffusio - Bielmem oczow zaiſcię.
10:
Suffundo, Pro fundamento ſubiicio - Pod grunt kłodę.
11:
Suffuror, Clam furor, clam aufero - Czicho kradnę.
12:
Suggero, Subminiſtro, ſuppedito - Pomocz daię, potrzebami oppatruię.
13:
Suggeſtus, vel ſuggeſtum, Locus editior, vnde oratio ad populum ſolet haberi - Kazatelnica, katedra
14:
Suggredior, Latenter gradior, ſubeo, et clam propius accedo - Czicho podchodzę.
strona: 1028a
1:
Sugillo, Liuido colore inquino - Syno czinię.
2:
Sugillo [...] detrahere, reprehendere, vilipendere, contumelia afficere ſiue exiſtimationem alicuius laedere - Vwłaczam komu, lze drugiego.
3:
Sugillatio, Liuida cutis deambulatio - Sino czinię.
4:
Sugo, Succum labris elicio, exugo - Sąm.
5:
Suctus, Ipſe ſugendi actus - Sanię.
6:
Sulcus, Foſſa illa oblonga quae inter arandum fit vomere - Brozda.
7:
Sulculus - Brozdeczka.
8:
Sulco, Sulcos facio, terram proſcindo, proſcindo - Brozdi czinie.
strona: 1028b
1:
Sulcator - Ten ktori brozdi czini.
2:
Sulcatim, Per ſulcos - wbrozdi.
3:
Sulphur, ſiue Sulfur - Siarka.
4:
Sulphureus, Quod ex ſulphure eſt, ſiue ſulphuris naturam refert - Siarczani.
5:
Sulphuraria, Locus vbi ſulphur coquitur aut effoditur - Huta gdzieſiarkę czinią.
6:
Sulphuratus, Quod ſulphur habet admiſtum - Siarcziſti.
7:
Sulphuratio - Siarczerne.
8:
Sum - Ieſtem.
strona: 1029a
1:
Sumen, Venter ſuillus - Brzuch ſwni y ſciczkami.
2:
Summa, Caput ſententiae alicuius, aut rerum de quibus verba fiunt, aut etiam quae numerantur - Summa krotkie ogarnienie rzeczi.
3:
Summatim, Per ſingulas ſummas in ſumma, et breuiter, et omnibus quaſi ſimul comprehenſis - wſummie.
4:
Summarium, Breuiarium - Summariaſz krotkie ogranienie.
5:
Summitto, Suborno, clanculum et furtim immitto - Taiemnie wpuſzczam.
strona: 1029b
1:
Summiſsus, ſiue ſubmiſſus, Incuruatus, ſiue inclinatus - Nachilioni, na doł ſpuſzczoni.
2:
Summiſſe, ſiue Submiſſe, Demiſſe, abiecte, humiliter - Pokornię.
3:
Summus, Altiſſimus, extremus, maximus - Naiwizſty, naprzednieiſzy.
4:
Summe, Maxime, excellenter - Naiwięci, nabarzei.
5:
Summopere, Maxime, vehementiſſime - Nabarzei.
6:
Summitas, Vertex, ſiue faſtigium - Wierzch.
7:
Summates, Principes in ciuitate, qui et Optimates, et Primates appellantur - Przednieiſzi ſenat.
8:
Summatus, Imperium et rerum ſumma - Stąn przednieiſzi.
9:
Summatim, Per ſummam - Zwierzchu.
10:
Summuto, Aliud pro alio muto, commuto, permuto - Odmieniam.
strona: [1030]a
1:
Sumptus, Acceptus, vel electus - Wzięti, wybrani.
2:
Sumptus, Impenſa - Nakład.
3:
Sumptuarius, Quod ad ſumptum pertinet - Nakładowi.
4:
Sumptuosus, Quod immoderatum ſumptum facit - Nakładi wielkie cziniąci, zbytni.
5:
Sumptuose - Nakładnię.
6:
Sumptifacio, Facio ſumptum - Wielki nakład czinie.
7:
Sumptito - Vſtawnię biorę.
8:
Sumptio, Aſſumptio - Branie.
9:
Suo, Sarcio, concinno, compingo - Zſziwam.
10:
Sutores, Qui calceos ſuunt - Szewci.
11:
Sutorius, Quod ad ſutorem pertinet - Szewieczki.
12:
Sutura, Commiſſura partium conſutarum - Szew.
13:
Sutilis, Quod conſutum eſt - Zſziti.
14:
Sutrina, Officina ſutoris - Warſtat ſzewieczki.
15:
Supellex, [...] Supellectilis, [...] ſupellectile, [...] Supellectilia, [...], domeſticum inſtrumentum [...]: res mobiles -
strona: [1030]b
Nadobię wſzelyakię.1:
Super - Nagorze.
2:
Superabundo, Redundo, ſuperfluo - Nazbitmam.
3:
Superaddo, Vltra addo - Przidaię.
4:
Superalligare, Superne alligare - Prziwięzuię.
5:
Superbibo, Poſt cibum, potumve iam aſſumptum bibo - Popyam.
6:
Superbio, Faſtu quodam extollor, arrogans et inſolens ſum - Piſznię ſie.
7:
Superbus, Elatus, arrogans - Pyſzni.
8:
Superbia, Elatio mentis, arrogantia, inſolentia - Pycha.
9:
Superbe, Elate, faſtuoſe -
strona: 1031a
Piſznie.1:
Superbificus - Pyſznim cziniąci.
2:
Superbiloquentia, Elatus atque arrogans ſermo - Pyſna mowa.
3:
Supercalco, Conculco, pedibus tero - Dępce.
4:
Supercernere, [...] terram cribro purgatam iniicere - Zya ziemią posſipuię.
5:
Superincido, Super rem aliquam cado - Na wirchpadam.
6:
Supercilium, Pars extrema frontis, quae ſuper oculos prominens - Brwi.
7:
Superclaudo - Zwierchu prziwierąm.
8:
Supercontego - Zwierchu nakriwam.
9:
Supercorruo - Vpadam nako inſzego.
10:
Supercreſco, Innaſcor - Poraſtam.
11:
Supercubo, Superiaceo, ſuperdormio - Na wierchu liezę.
12:
Supercurro - Mimobiezę.
13:
Superdico, Subiungo dictis, dico aliquid praeter id quod dictum eſt - Nad to wiecei powiadam.
14:
Superdo, Superimpono - Pokładam.
15:
Superduco, Praeter iam adducta alia adduco - wieczei prziwozę.
strona: 1031b
1:
Superedo, Poſt cibum iam aſſumptum edo - Iem nato.
2:
Superemineo, Supra alios emineo - Nad inſzę wiraſtam.
3:
Superexcurro - Nad to wibiegam.
4:
Superfero, Supra aliquid fero - Podnoſſę.
5:
Superlatus - wzgore podnieſioni.
6:
Superlatio, Exceſſus, oratio fidem ſuperans - Mowa winieſion ą.
7:
Superficies, Superior pars cuiuſque rei, et facies quae exterius oculis cernitur - wierzchna kazdei rzeczi.
8:
Superficiarius, Qui in alieno ſolo ſuperficiem habet, ita vt certam penſionem praeſtet - Ten ktoti czinſz zgruntu ſwego daię.
9:
Superfit, [...] ſupereſt - Zbeło.
10:
Superfloreſco, Post alium floreſco - Znowu ktnę.
11:
Superfluo, Abundo - Mam naz bit.
12:
Superfluus, Redundans, abundans - Zbitni.
13:
Superfluitas, Abundantia - Zbitek.
14:
Superfoeto, Superiori foetationi alteram addo - Młode mnoze iedno podrugim.
15:
Superforaneum, pro ſuperuacaneo - Zbytni.
16:
Superfulgeo, Deſuper affulgeo - Swierchu ſie łſnę.
17:
Superfundo, Super infundo, infuſo aliquid addo - Zwierchu poliewam.
strona: [1032]a
1:
Superliminare, Limen oſtij ſuperius, hoc eſt, lignum ſiue lapis, qui poſtibus ſuperincumbens, iugi formam efficit - Pokład nade drzwiami.
strona: [1032]b
1:
Superlino - Namazuię.
2:
Supermando, Poſt rem aliquam manſam aliam mando, Superedo - Nad to nozuwam.
3:
Supermeo, Superfluo, ſiue ſuperlabor - Powierchu cziekę.
4:
Supermico, Antecello - Błiskam ſie nad inſzimi.
5:
Supernato, In aquae alteriuſve liquoris ſuperficie fluito - Po wierchu płiwam.
6:
Supernus, Superus - Wierchni.
7:
Supernas, Quod ex loco ſuperiore ortum traxit - Zwierchni.
8:
Superne, Deſuper - Zwierchnie.
9:
Supero, Tranſcendo, ſubeo - Zwiczieząm.
10:
Superabilis, Quod facile ſuperari poteſt - łatwi do zwiczięzenią.
11:
Superatus, Victus - Zwicziezoni.
12:
Superamentum, Quod ſuperat et ſuperfluum eſt - Pozoſtawek.
13:
Superobruo, Re aliqua iniecta operio - Nakrywam, narzuczam.
14:
Superpendeo, Supra pendeo - Zwierchu wiſsam.
15:
Superpingo, Operi iam picto addo - Przimalie wiwam.
16:
Superpono, Super aliquid colloco - Na wierch kładę.
17:
Superrado, Superficiem rei alicuius rado, vel leuiter incido -
strona: [1033]a
Zwierchu skrobię.1:
Superſcando, Surſum aſcendo - Prżeſtepuię, przełażę.
2:
Superpondium, Auctarium ponderis, quod legitimae ſarcinae adiicitur - Nad wagę przidriek
3:
Superſcribo, Supra ſcribo - Napiſczinię.
4:
Supersedeo, Rem inſtitutam omitto - Opuſzczam, zaniechiwam.
5:
Supersilio, Supe re aliqua ſalio, inſilio - Naskakuię.
6:
Superſpargo, Inſpergo, aſpergo - Pokrapiam.
7:
Superſtagno, Reſtagno, redundo - Zbrżegow wiliewam.
8:
Superſterno, Super extendo - Powierchu nakriwam.
9:
Superſto, Supra aliquid ſto - Na wierchu ſtoię.
10:
Superſtito, Superſtes et incolumis ſum - Ieſzczem ieſt przi zdrowiu.
11:
Superſtes, Quiſquis iam fato functis ſuperuiuit: quaſi mortuis ſuis ſuperſtans - Przi zdrowiu, zywi.
12:
Superſtitio, Falſus Dei cultus, error inſanus - Fałſziwa boiazn boza, nieſwięte nabozenſtwo.
13:
Superſtitiosi, Anili ſuperſtitione imbuti, quique Deum timent in rebus etiam non timendis - Boiąci ſie bogoiw czin niepotrzeba.
strona: [1033]b
1:
Superſtitiose, Nimia cum religione, aniliter - Zbitnie nabaznie.
2:
Superſtruo, Superaedifico - Na nieczim baduię.
3:
Superſum, Affluo, abundo - Zbytni ieſtem.
4:
Superuacuus, Superfluus, non neceſſarius - Nie potrzebni, zbytni.
5:
Superuacuo - Zbytnie, niepotrzebnie.
6:
Superuado, Tranſcendo - Przechodzę, przeſtępuię.
7:
Superuagor, Praeter iuſtum et aequum vagor, ſuperfluo - Nazbit ſie tułam.
8:
Superueho, Super aliquid veho - Przewozę.
9:
Superuenio, Ex inopinato venio, de improuiſo in aliquid incido - Nieſpodzialie nadcho dzę.
10:
Superuentus, Ipſe ſuperueniendi actus - Prziſczię, nadchod.
11:
Superueſtio, Veſte ſuperintego - Prziodziewam.
12:
Superungo - Pomazuię.
13:
Superuolo, Supra aliquid volatu feror - Naliatuię.
14:
Superuolito - Vſtawnię nadliatuię.
strona: 1034a
1:
Superuoluo, Supra voluo - Prziwiduam.
2:
Superus - Wyſzoki.
3:
Superi, [...] Caeleſtes, ſiue viui - Niebieſzczi.
4:
Supinus, Qui dorſo incumbit, ita vt faciem, ventremque habeat caelum verſus ſpectantem - Nawznak lieząci. ¶ Supinus [...] pro molli, delicato, otioſo, et negligenti - Lien, niedbaliecz.
5:
Supino, Supinum colloco - Na wznak kładę.
6:
Supinor, Supinus fio - Wznak lieżę.
7:
Supinatus - Nawznak lieząci.
8:
Suppar, Propemodum aequalis - Rowni.
9:
Supparasitor, Subſeruio, obſequor tanquam paraſitus - Pochliebuię.
10:
Supparus, vel Supparum, Genus togae leuis et anguſtae - Cżuha.
strona: 1034b
¶ Supparus [...] et ſubucula et camiſia - Gzło. ¶ [...] ſupparum nauium inſigne - wierzchni zaglik.1:
Suppedito, Suggero, miniſtro - Daię potrzebi.
2:
Suppeditatio, Subminiſtratio - Dodanie potrzeb.
3:
Suppeto, Latenter, ſeu per fraudem peto - Zdradliwie pozadam.
4:
Suppetit [...] in promptu eſt, adeſt, ſufficit, ſatis eſt - Doſiczieſt, daſtaię.
5:
Suppetiae, Subſidium, auxilium - Pomocz.
6:
Suppetior, Auxilior, ſucurro - Pomagam.
7:
Suppilo, Suffuror, clam et paulatim ſurripio - Czichokradnę.
8:
Supplanto, Pede ſuppoſito in terram deiicio - Nogę do vpadnienia podſtawiam.
9:
Suppleo, In deficientis locum aliquid ſubſtituo - Napełniam.
10:
Supplementum, Quod ad ſupplendum rei alicuius numerum ſubmittitur - Napełnienie.
11:
Supplico, Humiliter et demiſſe precor, ſupplex ſum - Pokornieproſzę.
strona: [1035]a
1:
Supplicatio, Ipſe ſupplicandi actus - Prożba, Vkorżenie ſie.
2:
Supplex, Qui alteri abiecte, demiſſe, et humiliter ſupplicat, ad pedes ſeſe eius proſternens: aut genua flectens - Vkorżaiąci ſie.
3:
Suppliciter, Humiliter, demiſse, abiecte - Zukorzenim, zprożbam.
4:
Supplicium, Supplicatio - Pokorną prozba.
5:
Supplicium [...] poena - Każn.
6:
Supplodo, Pedibus terrae illiſis ſonitum facio - Nogami kołaczę.
7:
Supplosio, Ipſe actus ſupplodendi - Nogami kołatanie.
8:
Suppoenitere, [...] aliquantulum, vel propemodum poenitere - Częſczią załowacz.
9:
Suppono, Subtus pono, ſubiicio - Podkładam.
10:
Suppositus, et Suppoſtus, Id eſt, ſub alio, vel pro alio fraudulenter poſitus, ſubornatus - Podrzuczoni.
11:
Suppositio, Supponendi actus - Podkład.
12:
Supposititius, Quod ſuppoſitum eſt, et alterius loco pro vero et natiuo poſitum -
strona: [1035]b
Podłozoni, podrzuczoni.1:
Supporto, Subueho, ſuggero - Odwozę.
2:
Supprimo, Reprimo, cohibeo, compeſco - Pograzam, kryę.
3:
Suppreſsus, Depreſſus - Pograzoni, skriti.
4:
Suppreſsio, Ipſe actus ſupprimendi - Pograzenię.
5:
Suppromo, Promo - widaię.
6:
Suppromus, Cui vinum promendi cura incumbit - Klucz nek, ſzaffarz.
7:
Suppudet, Aliquantulum pudet - wſtid ieſt.
8:
Suppuro, In pus conuerto - wropę ſie obracząm.
9:
Suppuratio, Generatio puris - Ropi mnozenię.
10:
Suppuratus, Quod ſuppurauit - Zpuchłi.
11:
Suppuratorius, Quod ad ſuppurationem pertinet, vel quod ſuppurare facit - Doſpuchnienią dobri.
12:
Supputo, Sarmenta, vel ramos inutiles ſubſeco - Obczinam.
13:
Supra - Nagorze.
14:
Superior, [...] Altior, excellentior, maior, potior, ſublimior - wizſzy.
strona: 1036a
1:
Supremus, Extremus, vltimus - Naiwizſzi, Oſtatni.
2:
Supremo, Nouiſſime - Oſtatnie.
3:
Sura, Poſterior pars cruris carnoſa - łyſt.
4:
Surculus, Quod in ramis ſimplex oritur, et frondes gerit - Latoroſl do ſzczepienią.
5:
Surculosus, Quod ſurculis abundat - Pełni latoroſli.
6:
Surculose - Iako latoroſl.
7:
Surculo, Surculos ramis adimere, vt altius creſcant, et vberius a terra nutrimentum accipiant - Latoroſli obczinam.
8:
Surculaceus, Quod eſt ſimile ſurculo - Podobien latoroſli.
9:
Surcularis, vt Terra ſurcularis, quae ſurculos generat - Rodząci latoroſli.
10:
Surdus, Senſu auditus omnino ſpoliatus - Głuch.
strona: 1036b
1:
Surdaſter, [...] non plane ſurdus, ſed [...] ſurdulus - wpołi głuchi.
2:
Surditas - Głuchoſcz.
3:
Surgo, Exigo me - wſtaię.
4:
Surrigo, Surſum erigo, extollo - Podnoſzę.
5:
Surripio, Latenter rapio, ſeu furor - Czicho vkradam.
6:
Surreptitius, furtiuus, ſiue clancularius - Vkradnioni.
7:
Surſum, In ſuperiorem partem, in altum - wzgorę.
8:
Sus, [...] Porcum ſignificat, vel porcam - Swinia.
9:
Sucula - Swinka.
10:
Suinus, Quod ex ſue eſt - Swinski.
11:
Suillus - Swini.
12:
Suile, Septum in quo nutriuntur porci - Swini chliew.
13:
Suatim, Ad ſimilitudinem ſuis - Poſwinsku.
strona: 1037a
1:
Suſcipio, Recipio, ſubeo - Naſię przymuię.
2:
Suſceptus, Coeptus, inchoatus - Zaczęti.
3:
Suſceptum - Prżedſię wziecie.
4:
Suſceptio, Ipſe ſuſcipiendi actus, receptio - Prżyęczię.
5:
Suſcito, Excito - wzbudzam.
6:
Suſcitabulum, Incitamentum - wzbudzenię.
7:
Suſpendeo, [...] Supra pendeo - Wyſzam.
8:
Suſpendo, Appendo, alligo - Zawieſzam.
9:
Suſpensus, Pendens, ſublatus -
strona: 1037b
Zawieſzoni. ¶ Suſpenſus [...] pro incerto, ac dubio - Niepewni, watpliwi.1:
Suſpensio, Incertitudo - Niepewnoſcz.
2:
Suſpendium, pro ſuſpenſione - Obieſzenię.
3:
Suſpendiosus, Qui ſuſpenſus eſt, cui vita laqueo eſt adempta - Obieſzoni, obieſz.
4:
Suſpicio, Surſum aſpicio - wzgorę patrzę. ¶ Suſpicio [...] admirari, et venerari - Miecwądzę. ¶ Suſpicio [...] Suſpectum habere - Miec wpodeirzeniu.
5:
Suſpectus, In ſuſpectionem adductus - Podeizrzoni.
6:
Suſpectus, Actus ſuſpiciendi, id eſt, ſurſum aſpiciendi - wzgliąd.
7:
Suſpectio, Suſpicio - Podeizrzenię.
8:
Suſpecto, Surſum ſpecto - Kugorze patrzę. ¶ Suſpecto [...] ſuſpectum habeo - Mam wpodeirzeniu.
9:
Suſpicor, Suſpicionem habeo, in ſuſpicione ſum - Spodziewam ſie, mam wmniemaniu.
10:
Suſpicio, Ipſe ſuſpicandi actus - Mniemanie, podeizrzenie.
11:
Suſpiciosus, Qui pronus eſt ad ſuſpicionem, quique ſuſpicatur -
strona: 1038a
Lieda skąd podeizrżenie maiąci.1:
Suſpicioſe - Podeizrżenie.
2:
Suſpicax, Suſpicioſus - Podizrżenie wſobie zawdi maiąci.
3:
Suſpiro, Spiritum ab imo pectore traho - Wzdicham.
4:
Suſpiratus, Actus ipſe ſuſpirandi - wzdichanie.
5:
Suſpirium, Ipſa ſuſpiratio, hoc eſt, ab imo pectore ſpiratio - weſtchnienie.
6:
Suſpiriosi, Qui ſpirandi difficultatem patiuntur: vel quibus vitioſa eſt reſpiratio - Trudno wzdi chaiąci.
7:
Suſtineo, Fulcio, labentem excipio, alioqui ruiturum retineo - Znoſzę, mam noſobie, zatrżimiwam. ¶ Suſtinere [...] pro pati, tolerare - wiczierpywam.
8:
Suſtento, Fulcio, et alioqui ruiturum retineo - Podpieram, zadzierziwam. ¶ Suſtento [...] tolero, ſeu patienter fero - Czierpliwie znoſzę.
strona: 1038b
¶ Suſtento [...] alere, ſeu reficere, et egeſtatem alicuius ſubleuare - Odziwic wichowac.1:
Suſtentatio, Expectatio, ſiue dilatio - Odkład.
2:
Suſtollo, Attollo, ſiue ſurſum ſubleuo - wznoſzę, dzwigam.
3:
Sublatio, Ablatio, ſiue deſtructio - Podnieſienię, odieczię.
4:
Suſurrus, Paruum, et ſummiſſum murmur - Szczerk, ſzum.
5:
Suſurrus - Szczerczenie, ſzumienie.
6:
Suſurro, Murmuro, ſummiſſa voce loquor, lenem et ſummiſſum ſtrepitum edo - Mruczę, ſzczerczę.
7:
Suſurratio - Mruczenie.
8:
Suſurro, Detractor, maledicus: qui non aperte loquitur, qui voce demiſſa auribus hominum obſtrepit - Zauſznik, pochliebca.
9:
Sutela, Doloſa aſtutia [...] ſiue techna callide conſuta - Chytroſcz, włoska ſztuczka, obłądnoſcz.
10:
Suterna, Ipſa ſutura, ſiue opus ſutorium - Szewiecztwo.
11:
Suus - Swoy.
strona: 1039a
1:
Sycomorus - Fykowe drżewo w AEgypczie, item, Fikomorowe drżewo.
2:
Sycophanta, Calumniator, delator - Oblygacz, kłamſtwem ſie karmiac, prżewrotnik, zarłok fygow.
3:
Sycophantia, Mendacium, calumnia, fallacia - Kłamſtwo, zdrada.
4:
Sycophantor, Sycophantias ſtruere - łgarſtwem ſie bawie, metluię.
5:
Sycophantiose, [...] dolose, ſiue per calumniam -
strona: 1039b
Zdradliwie, kłamliwie.1:
Syllaba - Syllaba, złozenie liter. [...] comprehenſio literarum, vel vnius vocalis enuntiatio
2:
Syllabatim, Per ſyllabas - Syllabe ze ſyllabam.
3:
Sylua - Lias.
4:
Syluula -
strona: 1040a
Liaſzek.1:
Sylueſter, Syluoſus - Lieſni.
2:
Syluaticus, Quod eſt ſyluae, ſeu quod ad ſyluam pertinet - Lyaſzowi.
3:
Syluicola, Qui ſyluam incolit - Leſniak.
4:
Syluicultrix, Syluae habitatrix - wleſie mieſzkaią́ci.
5:
Syluifragus - łamilias.
6:
Syluiger, Syluoſus - Liaſzupełni.
7:
Syluosus, Sylua obſitus, arborum denſitate ſyluae imaginem referens - Gęſtego liaſzu.
8:
Sylueſco, In nimiam ramorum, ſarmentorumve vbertatem luxuriare - wlias ſie obracam, lieſnieię.
9:
Symbolum, Nota, ſignum, collatio - Zanie naczech ſpolni, ſpolni groſz dobieſiadi. Symbolum [...] pro eo quod in coenam comparandam plures conferunt - Hasło, wyznanię.
strona: 1040b
1:
Symmetria, Apta membranorum partiumve omnium proportio quae quibus adeſt ſymmetra - Dobrikſztałt.
2:
Sympathia, condolentia, compaſſio - Spolnązałoſcz.
3:
Symphonia - Zgodni dzuiek. Conſonantia et muſicus concentus
4:
Symphoniaci pueri, Serui muſicam tenentes - Spiewaci.
5:
Symphreatides, Qui iiſdem vtuntur puteis - Ziednei ſtudnie czerpaiąci.
6:
Symphyton petraeon - Koſtywal. ¶ Symphyton [...] conſolida maior - Ziwokoſt.
7:
Symposium, Compotatio, conuiuium - Bie ſiada złozoną.
8:
Symposiaſtes - Spolnie czechuięci. Conuiuator [...] compotores, ſympotae
strona: [1041]a
1:
Symmyſta - Rzeczi taiemnich ſpolnie wiadomi. Secretarius ſeu ſecretorum conſcius
2:
Synanche - Spuchnienie wgarlie, item, duſzenie wgarlie. Angina, morbus in faucibus
3:
Syncerus, Integer, illaeſus, non mutilatus - Szczeri, othworżiſti.
4:
Syncere, Pure et integre - Szcżerzę.
5:
Synceritas, Puritas, integritas - Szcżeroſcż.
6:
Synchronos, Contemporaneus - Iednego wieku.
7:
Synchysis, Confuſio, turbatio ordinis - Mieſzanina.
8:
Syndicus, Patronus, qui cum alio cauſam aliquam tuendam accepit, quive ſecundis actionibus cauſam defendit - Spolni rayca wmieſczie.
strona: [1041]b
1:
Synedrus, [...] conſeſſor et conſiliarius - Radni pan.
2:
Synephebi, [...] adoleſcentes ſimul pubeſcentes - Młodziena iednich liath.
3:
Syngrapha, Syngraphus, et Syngraphum - Cerograph.
4:
Synodia, Congreſſus, colloquium - Zchączka.
5:
Synodus - Ziazd.
strona: 1042a
strona: 1042b
1:
Syrinx - Surma.
2:
SYRTES - Hąki piaſcowe wmorzu libyskim.
3:
Syrus, Foſſa ſeu cuniculus ſubterraneus, in quo frumentum conditur, et diutiſſime conſeruatur - Gruba dlia chowanią, zyta.
strona: 1043a
T1:
Tabanus - Gzik, bąk ſiekęci bydło.
2:
Taberna, Quoduis aedificium habitationi aptum - Przybi tekdo mieſzkanią, kramnica. ¶ Taberna diuerſoria - Goſpoda, poſpolita, karcżma.
3:
Tabernarius - Kramarski.
4:
Tabernarius, Inſtitor, qui in taberna merces ſuas venales habet - Kramarz.
5:
Tabernaculum, Subitarium quoddam tectum frondibus, aut ſtragulis opertum - Prżybitek, nąmiot.
6:
Tabes, Colliquatio ex morbi diuturnitate, ſeu nimia corporis extenuatio ex cura, animive aegritudine procedens - Suchoty.
7:
Tabidus, Tabi obnoxius, [...] qui morbo, vel animi aegritudine extabeſcit, et colliquatur -
strona: 1043b
Schnąci.1:
Tabificus, Quod tabem inducit - Suchoti przinoſząci.
2:
Tabeo, Colliquefio, tabe conſumor - Schnę, niſzczeię.
3:
Tabeſco, Tabe conſumor, animi vel corporis morbo conficior - wyſicham.
4:
Tablinum, Locus in quo tabulae et inſtrumenta publica, monumentaque rerum geſtarum aſſeruabantur, tabularium - Mieiſcze gdzie zapiſſi y lyſti poſpolſtwa chowaią, cancellarią.
5:
Tabula, Aſſer in vſum aliquem concinnatus - Tablica.
6:
Tabella - Tabliczka.
strona: 1044a
1:
Tabellarius, qui tabellas, id eſt, literas perfert - Poſzeł.
2:
Tabellarius, Quod pertinet ad tabellam - Posłowi.
3:
Tabularis - Tabliczni.
4:
Tabularium, [...] Locus [...] in quo tabulae, hoc eſt, inſtrumenta et literae, et acta publica reponuntur - Grodgdżie zapiſzi chowaią.
5:
Tabularius, Qui fide publica ea quae geſta ſunt in tabulis refert, et inſtrumenta publica conficit - Pyſzarż groczky.
6:
Tabulo, Tabulis aliquid conſtruo - Delami pokładam.
7:
Tabulatio, Tabularum compoſitio, ſtructio - Otaflowanię.
8:
Tabulata, [...] planae in aedibus ſuperficies, tabulis vel etiam lapidibus conſtratae [...] Solaria - Piętr.
9:
Taceo, Nihil loquor, conticeo, tacitus ſum - Milczę.
10:
Tacitus, qui tacet - Milcżąci.
strona: 1044b
1:
Tacite, Secrete, clam, obſcure - Milczącz, czicho.
2:
Taciturnus, Qui paucorum eſt verborum, et minime garrulat - Mylcząci.
3:
Taciturnitas, Silentium - Mylczenię.
4:
Taedet, Taedium, hoc eſt, ſatietas et faſtidium capit - Przikro ieſt, mierzy.
5:
Taedium, Faſtidium, ſatietas - Przikroſcz, omierznienię.
6:
Taedulus, Faſtidioſus, qui omnibus taedio eſt - Kazdemu przikri.
7:
Taeniae - Strzępek, item, bindą ze ſtrzępkiem. Vittarum extremitates, vt quae ab infulis pendent.
strona: 1045a
1:
Talea - Młodi ſzcżep do ſadzenią.
2:
Taleola, parua talea - Małi ſzczepek.
3:
Talentum - Talent, wſobie maiąci koło 1040. złotich.
strona: 1045b
1:
Talio, AEqualis retributio - Rowne odwetowanię.
2:
Talis, Eiuſmodi, eius generis - Taki.
3:
Taliter, Tali modo - Takim ſpoſobem.
4:
Talitrum, Percuſſio frontis, quae vngue digiti fieri ſolet - Szczudłek.
5:
Talpa - Kret.
6:
Talus, Os in articulo pedis animalium biſulcorum - Koth.
7:
Talaris, Quod ad talos pertinet - Az do koſtek długi.
8:
Talarius, Quod pertinet ad talos - Do koſtek przinaleząci.
9:
Tam, et Quam - Takiako.
strona: 1046a
1:
Tamarix - Tamariſzek.
2:
Tamen, Attamen, veruntamen, nihilominus - Szakże.
3:
Tametsi, Quanquam vel etſi - Acżkolwieti.
4:
Tandem, Poſtremo, denique, ad extremum - Na oſtatek.
5:
Tandiu, Tanto tempore - Tak długo.
6:
Tango, [...] deprehendo - Dotikam ſie.
strona: 1046b
1:
Tactus - Dotknioni.
2:
Tactus, Ipſe tangendi actus - Dotknienię.
3:
Tanquam - Iakobi.
4:
Tantus, [...] tam multus, vel tam magnus - Tak wielki.
5:
Tantiſper, Tandiu - Tak długo.
6:
Tanto - Tak wielie.
7:
Tantopere, Vſqueadeo, tam vehementer - Tak barzo.
8:
Tantum, Solum, quod et tantummodo -
strona: [1047]a
Tilko.1:
Tantumnon, id eſt, ferme: rei non plantae peractae - Tilkonie.
2:
Tantulus, [...] tam paruus - Takmały.
3:
Tantillus - Tak barzomałi.
4:
Tantulum, et Tantillum - Troſzeczke.
5:
Tapetum, vel Tapetium, vel Tapes, Aulaeum, peripetaſma, hoc eſt, veſtis ſtragula variis coloribus intexta, qua aularum parietes, menſae, lecti, nonnunquam etiam equi inſternuntur - Kobierżecz, oyczię.
strona: [1047]b
1:
Taratantara, Vox tubae - Dzwiek od trąbi.
2:
Tardus, Ignauus, piger - Leniwi, gnuſni.
3:
Tardiuſculus, Subtardus - Kęs gnuſni.
4:
Tarde, Lente, pigre, cunctanter - Leniwie, gnuſnie.
5:
Tarditas, Cunctatio, mora, pigritia - Gnuſnoſcz, leniſtwo.
6:
Tardigradus, Qui tarde graditur - włoka, łazęka.
7:
Tardiloquus, Qui tarde loquitur - Gnuſnie mowiąci.
8:
Tardo, Retardo, remoror, moram iniicio, tarditatem affero, reprimo - Przedłuzam, zawcziagam.
9:
Tardo [...] moram trahere - Przewłoczic.
10:
Tardans - Mieſzkaiąci, przewłoczaci.
11:
Tardatus, Retardatus -
strona: 1048a
Zawcziagnioni.1:
Tardeſco, Tardus fio - Leniwieie, prżedłużam.
strona: 1048b
1:
Tartarinum, [...] horrendum atque terribile - Piekielni.
2:
TARTARVS, [...] Tartara - Piekło.
3:
Taſconium, [...] terra alba, ſimilis argillae - Białaglina.
strona: 1049a
1:
Taurus - Beik. Mas in genere bubulo, et vaccarum admiſſarius.
2:
Taura - Iałowica. Vacca ſterilis
3:
Taurinus - Beikowy. Quod eſt ex tauro
strona: 1049b
1:
Taurea - Bycz zbikowei zełi. Scutica [...] ex taurino corio facta
2:
Taurifer, Quod magnum taurorum habet prouentum - Bikorod.
3:
Tauriformis, Formam tauri habens - Beikowi podobni.
4:
Tax, Vox [...] fictitia - Puk puk.
5:
Taxo, Reprehendo, mordeo, noto, inceſſo - Złimi słowi łaię. ¶ Taxo [...] pretio aeſtimare - Szaczuię.
6:
Taxatio, AEſtimatio - Szaczowanie.
7:
Taxus - Czis.
strona: 1050a
1:
Techna - Zdrada, obludną chitroſc. [...] Latine artem ſeu artificium, [...] pro dolo, aſtutia, impoſtura, fraude, ſiue offucia.
2:
Teda, Arbor [...] ex earum genere quae reſinam ferunt, abundiantior ſucco - Soſna ſwieca liana, łucziwo.
3:
Teda [...] Cererem deam taediferam [...] quod taedas dicitur inflamaſſe - Faklia ſwiecąci.
4:
Tego, Operio, obduco, obnudo, obtendo, contego, velo - Nakriwam. ¶ Tego [...] defendere, conſeruare - Bronię.
5:
Tectus, Opertus - Nakriti.
6:
Tecte, Latenter, occulte - Nakriczie.
7:
Tectum, Summa pars domus, qua caeterae teguntur - Dach, nakriczię.
strona: 1050b
1:
Tectorium, Calx, ſiue cruſta inducta parieti aut muro, qua tanquam pauimento lapides teguntur - Tinkowanie pobielenię.
2:
Tectorius - Otinkowani, obieloni.
3:
Tector, Qui opus tectorium parieti inducit - Pobielacz, tinkarz.
4:
Tegmen, [...] et Tegimen, et tegmentum, Quod aliquid tegit - Nakriczię.
5:
Tegillum, Paruum tegmen - Daſzek.
6:
Tegula, Qua tecta ſternuntur ad pluuias et alia arcenda [...] quod domos tegat - Dachowka, alys ſzindzioł.
7:
Teges, Straguli genus - Rogoz.
8:
Tegeticula, Parua teges - Rogozinka.
9:
Tela, Quod texendo conficitur - Płutno.
10:
Telamones - Wſzelyakie kſztałty wsłupiech podſadzonich dlia ozdobi
11:
wirite. [...] hominum ſimulacra
strona: 1051a
1:
Teliformis, herba eſt paluſtris - Boza trawka.
2:
Telo - Zorawktorimzſtadniei wodę wycziagaią. A ruſticis [...] inſtrumentum longum ex ligno, quo vtuntur ad aquam e puteis hauriendam.
3:
Telonium - Mieiſcze gdzie czło oddawaią. Menſa publicanorum vbi vectigal exigitur
4:
Telos - Koniecz. [...] finis
strona: 1051b
strona: 480c
1:
Telum, [...] omne quod manu iaci poteſt - wſzelyakąſtrała ręcznią.
2:
Telifer - Ten ktori ſtrzałi noſi.
3:
Temerarius, [...] qui facile et nullo conſilio adhibito, et nulla cauſa facit aliquid - Ten ktori zſtrzaskiem nie rozwazaia rzecz nie iako poczina, wycher.
4:
Temeritas, et Temeritudo, Imprudentia, caſus, fortuna - Nie vważon przeſie wzieci.
5:
Temere, Inconſiderate, ſtulte, inconſulte - Nieroz wazenie, wyrowacie.
6:
Temero, Scelero, corrumpo, contamino - Plugawie, ſzpeczę.
7:
Temeratus - Pomazani.
8:
Temerator - Fałſzarz. Pro falſario
9:
Temetum, Vinum - Vino.
10:
Temulentus, Vinolentus, ebrius - Opiełi.
11:
Temulentia, Ebrietas -
strona: 1052a
Ozralſtwo.1:
Temulenter - Ozralie, opielie.
2:
Temno, Sperno - Wzgardzam.
3:
Temo, Lignum in curru, inter equos intermedium, continens iugum in curru vel plauſtro - Dyſzelu woza.
4:
Tempero, Rem ſuo ordine ac menſura adminiſtro, moderor, temperationem facio, miſceo - Vſmierzam, rozrządā.
5:
Temperans, Moderatus, continens, in omni libidine temperatus - Powcziagliwi, skramni.
6:
Temperanter, Temperate, moderate - Skramnie, miernie.
7:
Temperantia, Modeſtia, moderatio, frugalitas - Skramnoſcz.
8:
Temperatus, Moderatus, mediocris, modeſtus - Skramni, powcziagliwi.
9:
Temperate, Moderate, mediocriter, et quodam cum temperamento - Powcziagliwie, skromnie.
10:
Temperatio, Temperamentum, modeſtia, moderatio -
strona: 1052b
Skramnoſcz.1:
Temperator, Moderator, gubernator - Vskrámiácz.
2:
Temperamentum, Moderatio, modus, mediocritas, ratio - Miernoſcz, vskromnienię.
3:
Temperatura, Temperamentum, id eſt, proportio partium ſimplicium, quae conſtituunt corpus miſtum - Temperament, pomiernoſcz.
4:
Temperies, Temperamentum, ſeu ſtatus caeli - Zdrowe powietrze.
5:
Templum - Koſczioł.
6:
Tempus, [...] interuallum mundi, et motus, diuiſum in partes aliquot - Czas.
strona: 1053a
¶ Tempus [...] pars capitis - Skron.1:
Tempori, Tempeſtiue, vel ſuo tempore - Wczeſnie.
2:
Temporarius, Quod non eſt perpetuum, ſed ad tempus durans - Doczeſni.
3:
Temporarie, Ad tempus - Do czaſu.
4:
Temporalis, Quod ad tempus durat - Doczaſsu trwaiąci.
5:
Temporaneus, Quod ad tempus pertinet - Doczeſni.
6:
Tempeſtas, Memoria, aetas, tempus - Czas. ¶ Tempeſtas [...] procella, turbo, grando, et generaliter quiuis caeli inquietior ſtatus - Powietrzę.
7:
Tempeſtiuus, Opportunum, et quod ſuo tempore fit - Wczaſsowi.
8:
Tempeſtiuitas, Opportunitas - Prawi czas.
9:
Tempeſtiue, Opportune, et ſuo tempore - Wczeſnie.
10:
Tempeſtuosus, Procelloſus, tempeſtate turbatus - Miepogodni.
11:
Tendo, Extendo, explico, expono - Nacziagam.
strona: 1053b
1:
Tenſus, Diſtentus - Nacziagnioni.
2:
Tentorium, Tabernaculum, extenſis velis contra aeſtum caelive iniuriam excitatum - Namiot.
3:
Tentoriolum - Namiotek.
4:
Tendicula, Laqueus [...], quem auibus, ſiue feris tendimus - Sidło.
5:
Tenebrae, Obſcuritas, caligo, nox, priuatio lucis - Cziemnoſcz.
6:
Tenebroſus, Quod tenebris plenum eſt - Cziemni.
7:
Tenebricus, Offuſus tenebris, tenebricoſus - Czmawi.
8:
Tenebricosus, Obſcurus, tenebroſus - Barzo cziemni.
9:
Tenebrio, Mendax, et doloſus, qui mendaciis et aſtutiis ſuis quaſdam quaſi tenebras obiicit - Oſzuſt, metlarz.
10:
Tenebreſco, Obſcurus fio - Poczinam czmiec.
strona: 1054a
1:
Teneo, Detineo, ſeruo, habeo - Trzimam, dzierzę. ¶ Teneo [...] habitare, poſſidere - Oſiadłem.
2:
Tenax, Viſcoſus, et quicquid attingit facile retinens - Lepiſti, kleiowati.
3:
Tenaciter, Firmiter, conſtanter, pertinaciter - Stalie, mocznie.
4:
Tenacitas, sordes, parſimonia, auaritia - Skapoſcz, łakomſtwo.
5:
Tenor, Accentus - Ton. ¶ Tenor [...] ordo, vel forma, ſeu continuatio - Zaczętei rzeczi konczenię.
strona: 1054b
1:
Tener, Mollis, tractabilis, delicatus, minime robuſtus - Mieki, młodi, słabi, kruchi.
2:
Tenellus - Młodziuſienki, miakuſienki.
3:
Tenellulus - Młodziuchni.
4:
Teneritas, et Teneritudo, Mollities - Miękoſcz, młodoſcz.
5:
Tenere, et Teneriter - Czienko.
6:
Teneraſco, ſiue Tenereſco, Tener fio, miteſco, miſericordia ducor - Miękczeię.
7:
Tento, Experior, ſiue periculum facio, inquiro - Kuſſę.
8:
Tentatus - Koſztowani, kuſzoni.
9:
Tentatio, Experimentum, conatus - Koſztowanie, doſwiatczenię ſie.
10:
Tentator - Kuſicziel.
11:
Tentabundus, Nunc hoc, nunc illud tentans - Koſztuiąc, kuſſac y tego y owego.
12:
Tentamentum, Tentatio - Kuſzenię.
strona: 1055a
1:
Tenuis, Exilis, leuis, ſubtilis, gracilis, exiguus - Czienki, ſubtilni, mięki.
2:
Tenuiculus - Czieniuchni.
3:
Tenuitas, Gracilitas, ſubtilitas - Czienkoſcz.
4:
Tenuiter - Czienko.
5:
Tenuo, Tenue redddo, extenuo, macero - Zczienczam, wiſuſzam.
6:
Tenuatus - Zczienczam, wiſuſzam.
7:
Tenus, [...] laqueus - Powroz.
8:
Tenus - Az, do. [...] vſque ad
strona: 1055b
1:
Tepidus, Quod eſt medium inter calidum et frigidum - Lietni.
2:
Tepido, Tepida aqua irrigo - Ogrzewā, lietnioczinię.
3:
Tepeo, Tepidus ſum - Zagrzewam ſie.
4:
Tepeſco, Tepidus fio - Poczinam ſie zagrzewac.
5:
Tepor, et Tepiditas, Media qualitas inter calorem et frigus, moderatus calor et frigus - Lietni czas.
6:
Teporo, Tepefacio - Lietnioczinię.
7:
Ter - Trzi razi.
8:
Tercentum, Trecenti - Trziſta.
9:
Tercenti, Trecenti, ſeu tercentum - Trziſta.
10:
Tercenties - Trziſta razow.
11:
Tercenteni, Trecenti - Trzyſta.
12:
Terdeni, Triginta - Trzidzieſczi.
13:
Tergeminus, id eſt, triplex - Troyſti, troiaki.
14:
Tergemini, [...] qui tres eodem partu editi ſunt - Trzei ziednego zywota wiednim czaſie vrodzeni.
15:
Ternus, [...] pro ſuo primitiuo -
strona: 1056a
Troiaki, potroiſti.1:
Ternarius - Troinik, trzi wliczbie maiaci.
2:
Tertius, Vltimus, ſiue vnus ex tribus - Trzeci.
3:
Tertio, Tertia vice - Trzeczi raz.
4:
Tertium, Tertia vice - Trzeczim razem.
5:
Tertio, [...] pro eo quod opus eſt, opus aliquod tertio repeto - Trzeczi raz orzę.
6:
Tertiatio - Trzecie oranię. Pro tertia operis repetitione
7:
Tertiata verba - Słowa nie domowione. [...] imperfecta, lapſantia, et cum pauore nutabunda
8:
Tertiarius, Quod tertiam rei alicuius partem recipit - Trzeczia częſcznieiakiei maiąci.
9:
Tertiarium, Triens, hoc eſt, vnciae quatuor - Trezecią czeſcz od miari.
10:
Terebellum, Inſtrumentum chirurgorum, quo fracta cranij oſſa eximuntur - Swiderek.
11:
Terebro, Terebra perforo - Przewiartuię.
12:
Terebratio, Ipſe terebrandi actus - Wierczenię.
strona: 1056b
1:
Teredo - Robak drzewo wiercząci. Vermis in ligno naſcens, illudque erodens.
2:
Teres, Longum et rotundum, cuiuſmodi eſt figura cylindri - Wdłuz okrągłi.
3:
Tergo, et Tergeo, Mundo, nitidum facio, abſtergo, purgo - Oczierā.
4:
Tergum, Dorſum, tota poſterior corporis pars - Chrzibiet, grzbiet.
5:
Tergum [...] pro tergore - Skora.
strona: 1057a
1:
Tergiuerſor, Fallo, et dicta muto [...], refugio, ad rem propoſitam venire nolo, malitia aduerſarium illudo - Wiercę ſie, czafam ſie.
2:
Tergiuersatio, Subterfugium, detrectatio - Kreczenię ſie, czafanię ſie.
3:
Tergus, Corium - Skora.
4:
Terginus, [...] ſcutica e tergore animalis - Biczrzemienni.
5:
Termes, Ramus ex arbore decerptus cum fructu - Gałaska z owoczem vłomioną, zatknienie nagraniczi.
6:
Terminus, [...] limes, qui agrum ab agro diuidit - Kopiecz albo słup granicze dzieliąci.
strona: 1057b
1:
Termino, Terminos conſtituo, certis finibus circunſcribo, finio, determino, claudo, definio, regionibus et limitibus circunſcribo - Ogranicząm, konczę.
2:
Terminatus, Circunſcriptus, finitus - Ograniczoni, skonczoni.
3:
Terminatio, Finitio, finis, menſura, modus - Dokonczenię.
4:
Tero, Frico, contero, attero, conſumo - Trę.
5:
Tritus, Attritus, et vſu conſumptus - Starty.
6:
Tritus, Ipſe actus terendi - Tarczię.
7:
Tritura - Młodzba. Euentilata mundiora
strona: 1058a
1:
Tritor, Qui aliquid conterit - Młoczek, rozczieracz.
2:
Terra - Ziemia.
3:
Territorium, [...] vniuerſitas agrorum intra fines cuiuſque ciuitatis - Właſcz okrazoną kazdego pana, dziedzina.
4:
Terreus, Quod eſt ex terra - Ziemni.
5:
Terrenus, Quod vel in terra natum eſt, vel in terra viuit, vel aliquid cum terra commune habet - Ziemni.
6:
Terrenum, Terra cultui idonea - Rolia.
strona: 1058b
1:
Terreſtris, Terrenus - Ziemni.
2:
Terrigena, Ex terra genitus - Zziemie wrodzoni.
3:
Terricola, Qui terram habitat - Na ziemi mieſzkaiąci.
4:
Terraemotus, Terrae concuſſio - Ziemie trieſienię.
5:
Terror, Timoris incuſſio - Strach.
6:
Terreo, Timorem alicui incutio, terrorem affero, terrorem infero, terrorem iniicio, timorem facio - Straſzę.
7:
Territus - Zaſtraſzoni.
8:
Territo - Vſtawnie ſtraſzę.
9:
Terrefacio, Terrore afficio - Straſzę.
10:
Terrificus, Terribilis, formidabilis, terrorem incutiens - Straſzliwi.
11:
Terribilis, Formidabilis, horribilis - Straſzni.
12:
Terriculum, Quod iniicit terrorem - Strach.
strona: 1059a
1:
Terriculamenta - Strachi.
2:
Teruncius, Numus perexiguus a tribus vnciis - Troinik, kwartnik.
3:
Teſqua, Loca edita, aſpera, et inculta, pro ſitu atque ſilentio religionem quandam et horrorem incutientia - Puſtinia ſtraſzna.
4:
Teſsaracoſton, Tempus dierum quadraginta ante partum et totidem poſt partum, quibus mulieres a ſacris arcebantur - Wiwodzini.
5:
Teſſera - Koſtka czworograniſta. Figura omni ex parte quadrata [...] hoc eſt, conſtans ſex lateribus aequalibus ¶ In militia item teſſera dicebatur ſymbolum quo ſocij ab hoſtibus et exploratoribus dignoſcebantur - Hasło.
6:
Teſsella, Rem quamuis ſignificat formam habentem quadratam - Wſzelyaka rzecz czworograniſtą, badz czegla albo koſtka.
7:
Teſsellatus, Quod teſſellis, id eſt, paruis quadratis lapillis eſt compoſitum -
strona: 1059b
Skwadratowego kamienia vbudowani.1:
Teſserula, Symbolum ſiue ſignum frumentarium - Częcha.
2:
Teſserarius, Qui teſſeram, hoc eſt, ſignum bellicum per contubernia militum nuntiat - Rotmiſtrz, hasło poczichu widaięci.
3:
Teſta, Vas fictile - Garniecz gliniani, skorupa.
4:
Teſtula - Garnuſzek.
5:
Teſtaceus, Quod ex teſta eſt, ſiue quod teſtae duritiem imitatur - Twardi iako skorupa, skorupiſti.
6:
Teſticulus, [...] pro coleo - Iaiko.
7:
Teſtis, Qui, quaeve teſtimonium dicit - Swiadek. ¶ Teſtis [...] pro teſticulo, maſculini generis [...], dictus quod virilitatis teſtis ſit - Iaie.
8:
Teſtimonium, Teſtium depoſitio, iureiurando deuincta autoritas - Swiadecztwo.
strona: 1060a
1:
Teſtor, Teſtimonium perhibeo, teſtimonio ſum, teſtificor, teſtimonium do, affirmo, profiteor - Swiatczę.
2:
Teſtatus, Qui teſtamentum fecit - Ten ktori zteſtamentu dziedzice vczinieł. ¶ Teſtatus [...] apertus, vulgatus, ab omnibus cognitus, quod id quaſi omnes teſtentur - Wiadomi.
3:
Teſtatio, Teſtimonium - Swiatczenię.
4:
Teſtator, Teſtamenti conditor - Ten ktori teſtament czini.
5:
Teſtamentum, Inſtrumentum extremae noſtrae voluntatis continens teſtimonium - Teſtament, dziedziczou mianowanię.
6:
Teſtamentarius, Quod ad teſtamentum pertinet -
strona: 1060b
Teſtamentowi.1:
Teſtamentarius, Qui teſtamenta falſa conficit, teſtamentorum ſubiector - Fałſzerz teſtamentow.
2:
Teſtificor, Teſtimonium dico, notum facio, teſtibus firmo - Oſwiatczam.
3:
Teſtificatus - Oſwiatczoni.
4:
Teſtificatio, Probatio per teſtes, teſtatio, teſtimonium - Oſwiatczenię.
5:
Teſtudo - Zołw. ¶ Teſtudo [...] fornices, ſiue camerae - Skliep. ¶ Teſtudo [...] muſicum inſtrumentum - Liutnią.
6:
Teſtudineus, Quod eſt teſtudinis - Zołwiowi.
7:
Teſtudineatus, Fornicatus, concameratus, ſiue quod conuexum, et incuruum eſt teſtudinis more - Skliepiſti.
8:
Teſtus, Inſtrumentum [...], in quo placenta, aliaque id genus coquebantur - Chlie bowi piecz. item patella.
9:
Teſtuaceum libum, et Panem teſtuaceum dicimus -
strona: 1061a
Paſzteta zmąki.1:
Teter, Foedus, crudelis, dirus - Szpetni, mierzieti.
2:
Tetre - Szpetnie, mierziecie.
3:
Tetro, Foedo, conſpurco - Szpeczę.
4:
Tetracolon - Szteri czieſczi maiąci. Quod quatuor conſtat membris.
5:
Tetradoron - Szteriri piedzi długi.
6:
Tetradrachma - Szteri drachmi wſobie maią̀ci, to ieſt poł złotego.
7:
Tetragrammaton - Szteri litteri wſobie maiąci.
8:
Tetrarcha - Kſiąze czwartą częſcz panſtwaniaięci.
strona: 1061b
Qui quartam regni partem obtinet.1:
Tetrarchia - Czwarta częſcz panſtwa. Quartae partis regionis cuiuſpiam imperium.
2:
Tetraſtichon - Oſzterech wierſzach. Carmen quatuor tantum verſibus ſententiam concludens
3:
Tetraſyllabum - Oſzterech ſyllabach. Quod eſt quatuor ſyllabarum
4:
Tetrici, Triſtes ac ſeueri - Srodzi, kwaſno patrzaiąci.
5:
Tetricitas, Grauitas, vel ſeueritas - Srogoſcz.
strona: 1062a
1:
Texo, Telam conficio - Tkam.
2:
Textus - Tkani.
3:
Textus, Textura, complicatio - Tkanię.
4:
Textum, Quicquid contexitur aut componitur - Vthkanie.
5:
Textilis, Quod texendo factum eſt, textus - Tkani.
6:
Textor, Qui veſtes aut telam texit - Tkacz.
7:
Textrix, Mulier textoriae artis perita - Tkaczka.
8:
Textrina, Officina textoris, textrinum - Tkalnia.
9:
Textura, Ratio ipſa texendi - Tkanię.
10:
Thalamus - Komora gdzie pokładaią zenicha. Commune coniugis vtriuſque cubiculum.
strona: 1062b
1:
Thalaſsicus color, id eſt, Marinus - Wodnei farbi.
strona: 1063a
1:
Theatrum, - Dom dlia gier pakazowanią. AEdificium in hemicycli ſpeciem factum, ad videnda ſpectacula idoneum
2:
Theatridium - Mieſcze dliagier.
3:
Theca - Olſt, nozni, pochwi. Vagina, locus in quo aliquid recondimus
strona: 1063b
strona: 1064a
1:
Theologus - Wpiſmie ſwietim nauczoni. Philoſophus circa rerum diuinarum cognitionem verſans.
2:
Theologia - Pyſma ſwiętego rozumięnie. Prima philoſophiae pars, quae verſatur circa Dei, et rerum diuinarum contemplationem.
3:
Theorema, [...] Speculatio, commentatio - Na vmiſlie rozwazanię.
4:
Theotocos - Bogarodzica. Latine Deiparam vertere poſſumus.
strona: 1064b
1:
Theriaces, ſiue Theriaca - Dryakiew.
2:
Theriotrophion - Zwierziniecz. Viuarium, in quo ferae aluntur.
3:
Therioma - Wrzod. Vlcus virilium, interim et ſedis
4:
Thermae - Czieplicze. Loca aquas habentia aut ſponte naturae calentes, aut fornace calefactas
5:
Thermulae - Cziepliczinę.
strona: 1065a
1:
Theſaurus - Skarb. [...] vetus depoſitio pecuniae
2:
Theſaurarius - Skarbowi.
3:
Theſaurizo - Skarb zbieram. Theſaurum colligo, repono.
4:
Thesis - Mowa do pytanią. Quaeſtio, ſiue argumentum, quod nobis tractandum diſputandumve proponimus.
strona: 1065b
1:
Thlaſpi, ſiue Thlaſpidion, ſiue Thlaſpe - Kokoſzka, tobołki, minimum vocatur zak. [...] quam vulgus herbariorum naſturtium tectorum vocat.
2:
Thlaſias - Maiąci iądra zgnieczionę.
3:
Thlibias, [...] is, cui teſticuli attriti ſunt - Tłuczen.
strona: 1066a
1:
Thorax - Pierſy. [...] pars corporis ab ipſis clauibus vſque ad diaphragma, coſtis vndique circunſcripta¶ Thorax [...] pro quouis munimento pectus tegente - Kabat, karaczina.
2:
Thoracatus - Wkaracinę oblieczoni.
strona: 1066b
1:
Threnodia, Cantus lugubris - Smutna pieſni.
2:
Thrips - Robak drzewo wiercząci. Teredinis genus, lignum erodens
3:
Thronus - Kroliewski ſtoliecz. [...] ſedes, ſiue ſolium
4:
Thus - Kadzidło.
strona: 1067a
1:
Thymbra - Cąmbr.
2:
Thymele - Ganek dlia kugliarzow. Pulpitum [...] in orcheſtra
3:
Thymelici, [...] geſticulatores, qui in pulpito orcheſtrae [...] vocabant - Czi ktorzi łątki pokazuią.
4:
Thymiama - Kadzenie barzo wdziecznę. Suffitus, vaporalis, ſuffimentum
5:
Thymus, vel Thymum -
strona: 1067b
Dzięczielina.1:
Thymites - wino dzięcie linowę. Vinum thymo conditum
2:
Thyminus, Quod ex thymo factum eſt - Zdzieczielini vczinioni.
3:
Thymosus - Pełni dzięcielini.
4:
Thynnus - wyzina.
5:
Thyrsus - Głab iako pręt wirosłi zzioł.
6:
Tiara - Kapeliuſz mewiaſtPerchich, noſtris, korona byskupia zinfułami. Ornamentum capitis Perſicarum prius mulierum, quo poſtea vſi ſunt reges, et ſacerdotes.
strona: 1068a
1:
Tibia, [...] os cruris - Golien. ¶ Tibia [...] inſtrumentum muſicum oblongum teres, et foraminoſum - Fletma, ſzałamaia.
2:
Tibialia, Velamenta tibiarum - Pączochi.
3:
Tibialis, Quod eſt idoneum ad tibias faciendas - Do czinienią piſzczałek dobri.
4:
Tibicen, Qui tibia canit - Pyſzczek.
5:
Tibicina, Mulier tibia canens - Pyſzckową.
strona: 1068b
1:
Tignus, et Tignum, Trabs, qua varie diſpoſita domus extruitur - Krokięw, kozieł.
2:
Tigillus, et Tigillum - Krokwicza, łatka.
3:
Tignarius, Tignarius faber, Qui tigna dolat, aut aedificio adaptat - Czieſlia.
4:
Tigris - Tigris.
5:
Tilia - Lipa.
strona: 1069a
1:
Tiliaceus, Quod ex tilia confectum eſt - Lipowy.
2:
Timeo, Metuo, horreo, reformido, vereor - Boię ſie.
3:
Timidus, Pauidus, meticuloſus - Boiazliwi.
4:
Timide, Pauide, minus audacter - Boiazliwię.
5:
Timiditas, Procliuitas ad timorem - Boiazn.
6:
Timor, [...] Metus mali appropinquantis - Boiazn.
7:
Timiopolae - Skupniowie. [...] qui praemercantur, vt rerum pretia accendant, annonamque flagellent
strona: 1069b
1:
Tinca, piſcis fluuiatilis - Lyn.
2:
Tinea, Vermiculus [...] qui [...] veſtes, aut libros abrodit, teredo - Mol.
3:
Tineosus - Pełni moliow.
strona: 1070a
1:
Tingo, vel tinguo, Inficio, madefacio, immergo, colore vel humore imbuo - Farbuię, mączam.
2:
Tinctus, Immerſus, vel infectus - Omoczoni.
3:
Tinctus, Ipſe tingendi actus - Omoczenię.
4:
Tinctura, Infectio, imbutio coloris - Farbowanię.
5:
Tinctilis, Quod intinctum eſt - Mocziſti.
6:
Tinia, Vaſa vinaria - Kuffet.
7:
Tinnio - Dzwięczę, brzakam.
8:
Tinnimentum, Ipſe tinniendi actus - Dzwięk.
9:
Tinnitus, Metalli ſonitus - Dzwięk.
10:
Tinnulus, Quod acutum edit ſonum: cuiuſmodi eſt ſonus metallorum - Brzmiąci.
11:
Tintino, Reſono - Dzwięczę.
12:
Tintinabulum - Dzwonek.
strona: 1070b
1:
Tithymalus - Dzwonki.
2:
Titillo, attrectatione [...] mollium corporis partium riſum cuipiam moueo - łekczę.
3:
Titillatio, Ipſe titillandi actus, ſuauitas, motus - łektanię.
4:
Titio, Lignum aduſtum, quod ab igne extrahitur - Głownią.
5:
Titiuilitium, [...] fila putrida - Koſm od płotna albo kądzielie.
6:
Titubo, [...] pedibus conſiſtere nequeo, vacillo -
strona: 1071a
Chwieię ſie.1:
Titubatus - Chwieiąci ſie.
2:
Titubantia, et Titubatio, Ipſe titubandi actus - Chwiąnię.
3:
Titubanter, Inconſtanter, dubitanter - watpliwie, nieſtalie.
4:
Titulus, Inſcriptio cuiuſcunque operis - Nąpys, tituł.
5:
Toga, Veſtis communis omnium Romanorum - Szata pocziwą długą.
strona: 1071b
1:
Togula - Mała ſzata długa.
2:
Togati, Togis induti - wdługie pocczi weſzati oblieczoni.
3:
Tolero, Fero, patior, perfero, ſuſtineo - Znaſzam, wiczierpiwam.
4:
Tolerans, [...] patiens - Czierpliwi.
5:
Toleranter, Patienter, tolerabiliter - Czierpliwie.
6:
Toleratio, Ipſe tolerandi actus - Czierpliwoſcz.
7:
Tolerabilis, Quod tolerari poteſt - łaatwi do wiczierpienią.
8:
Tolerabiliter, Facile, ſine diſcrimine - łatwie.
9:
Tolerantia - Czierpliwoſcz.
strona: 1072a
1:
Tollenon, Genus machinae [...], quo hauritur aqua - Zoraw vſtudniei.
2:
Tollo, Eleuo, attollo, ſurſum erigo - Podnoſzę.
3:
Sublatus, Eleuatus ablatus - wzmeſioni.
4:
Sublatio - Podnieſienię. [...] elatio, ſuperbia.
5:
Sublate - wiſſoką miską.
6:
Tolutarii, ſiue Tolutares equi - Nadchodnik.
7:
Tolutim - Inochodem. [...] volubiliter, et molliter
strona: 1072b
1:
Tomacula, Edulia [...] quae fere ex iecore porcino minutatim conciſo, et iam ſemicocto [...] fieri conſueuerunt - Iatrnica.
2:
Tomentum, Lana breuis ac conciſa, quae ex veſtibus a fullone poliendo detrahitur - Oſtrzizki wſzeliiakie do naſipanią poduſzek, albo naſciełania kołdri albo pieł.
3:
Tomice, ſiue [...] Tomix - Serowi a grubi powrozkonopni.
4:
Tomus - Sztuka, częſcz. Fragmentum vel pars operis
5:
Tondeo, Lanam, ſiue capillos, et huiuſmodi incido - Golię.
6:
Tonſus, Lana, crineve ſpoliatus - Ogolioni.
7:
Tonſae, [...] remi - Rudel.
8:
Tonſor, Qui barbam, aut aliud quippiam tondet - Balwierz.
strona: 1073a
1:
Tonsorius, Quod ad tondendum pertinet - Barwurski.
2:
Tonſura, [...] ipſe tondendi actus - Strzizenię.
3:
Tonſtrix, mulier tonſoris officio fungens - Barwierka.
4:
Tonsilis, Quod tonſum eſt - Ogolioni.
5:
Tonſtrina, Officina tonſoris - Barwiernią.
6:
Tono - Grzmię.
7:
Toneſcit, Tonat - Grzmi.
8:
Tonitrus, et tonitru, Fragor nubis, qui fit erumpente fulmine - Grzmienię.
9:
Tonus - Dzwięk, ton.
10:
Topiarium - Zasłona wobłaki pocziniona zdrzewa ſpoſobnego ktemia.
strona: 1073b
Opus ex arbore, aut frutice, aut herba, ornatus, aut vitandi aeſtus cauſa factum1:
Topicus - Mieſczowi. Localis.
2:
Toral, Quoduis lectuli ſtragulum - Kołdra wſzelyaka dona kriczią lozka.
3:
Torculare, vel Torcular, Machina [...] premendis vuis - Praſsa.
4:
Torcularius, Quod ad torcular pertinet - Praſzowi.
5:
Torcularius, Qui torculari premit vuas - Praſsownik.
6:
Torculus, Quod ad torculum pertinet - Praſsowi.
7:
Toreuma, et Toreumatum - Kręczoni kubek. Vas [...] torno factum
8:
Tormentum, Cruciatus, qui aut eruendae veritatis, aut criminis puniendi cauſa fieri ſolet -
strona: 1074a
Dręczenię.1:
Tormina, Morbus inteſtinorum - Zarczie wziwoczię.
2:
Torminalis, Quod tormina infert - Bolieſcz brzucha cziniąci.
3:
Tornus - Drechſliarski ſwider albo warſtat. Inſtrumentum fabrile, quo ligna, ebur, et reliqua eiuſmodi poſita redduntur.
4:
Tornatilis, Quod torno factum eſt - Kreczoni.
5:
Torno, Torno conficio vel polio - Kręczę.
6:
Torpeo, Stupeo, piger ſum et ſegnis, languidus ſum et remiſſus - Gnuſnieię.
7:
Torpeſco, Piger ſiue torpidus fio - Poczinam gnuſniecz.
8:
Torpor, Animi et corporis ſtupor - Gnuſnocz.
9:
Torporo, Torporem induco - Gnuſnim czinię.
10:
Torpidus, Segnis, ſtupens, piger - Gnuſni lieniwi.
strona: 1074b
1:
¶ Torpedo, [...] pro ſegnitie, torpore, vel ſtupore - Zgniełoſcz.
2:
Torqueo, Curuo, inflecto - Kręczę.
3:
Tortus, Cruciatus - Męczoni, dręczoni. ¶ Tortus, flexuoſus, obliquus - Krziwi, kręconi.
4:
Tortus, Ipſe torquendi actus - Zawiełoſcz, krziwoſcz.
5:
Tortuosus, Obliquus et multis flexibus ſinuoſus - Krziwi, zwiti.
6:
Torsio - Zarczię, dręczenię.
7:
Tortilis, Quod retortum et replicatum eſt - Zawiełi, pokręconi.
8:
Torto, Iterum ac iterum torqueo - Itam iſam kręcę.
9:
Tortor, Qui veritatis eruendae cauſa tormenta admouet, [...] pro carnifice - Kath.
10:
Torte -
strona: [1075a]
Krziw.1:
Tortiuum muſtum - Winno zpierſzego praſsowanią.
2:
Torques, et Torquis - Lanczuch, rzecządz.
3:
Torquatus, Torque inſignitus - Lanczuch na ſzy noſząci.
4:
Torrens, Riuus, fluuiuſque temporarius non e fonte, ſed a pluuia naſcens - Potok zrdżdża.
5:
Torrens, Rapidus, vehemens, concitatus - Prętko cziekąci.
6:
Torris, Fax [...], hoc eſt, ſtipes ſemiuſtus, et adhuc ardens, aut ſaltem ignitus - Głownia ieſzcze goraiąca.
7:
Torreo, Ad ignem, ſolemve ſicco, arefacio - Suſzę. ¶ Torreri item dicuntur carnes quae ſine aqua ad ignem coquuntur - Piekę, ſmazę.
8:
Toſtus - Vpieczoni, wiſuſzoni.
9:
Torridus - Suchy, vpiekłi.
10:
Torreſco, Torridus fio, exuror - Wiſuſzam.
11:
Torrefacio, Torridum reddo, arefacio, ad ignem ſolemve ſicco - Piekę.
strona: [1075b]
1:
Torus, [...] lectus - Loże. ¶ Tori [...] eminentiae muſculorum, quales in robuſtioribus compactioribuſque corporibus cernuntur - Czieliſtoſcz. ¶ [...] toroſus - Czielyſti.
2:
Torulus, Paruus lectus - łozke.
3:
Toruus, Specie ipſa ferociam prae ſe ferens - Krziwoki.
4:
Torue, toruum et torua - Krziwoko.
5:
Toruitas - Krziwo patrzenię,
6:
Tot, Tam multi - Tak wielie.
7:
Totidem, AEque multi, nec plures, nec pauciores - Takzewielie.
8:
Toties, Tam ſaepe - Tilo razow.
9:
Totus, Integer, vniuerſus, ſolidus - Czali.
10:
Toxicum, Venenum - Iąd, truczizna.
strona: 1076a
1:
Trabs, et Trabes, Lignum duplex [...] ex duobus compactum tignis aedificij gratia - Bálka, podcziąg.
2:
Trabalis, [...] inſtar trabis - Balkowi.
3:
Trachea, ſiue Trachia - Krzſtan. Fiſtula qua ſpiritus ab ore fertur ad pulmonem.
4:
Trado, In poteſtatem do, dedo, mancipo - Oddaię.
strona: 1076b
1:
Traditio - Zdanie.
2:
Traditio [...] doctrina - Vczenię.
3:
Traduco, Per locum aliquem duco, vel de loco in locum duco, transfero - Przewozę.
4:
Traduces, [...] Rumpi, [...] brachia vitium - Odrosłe latoroſli młode ozd winnaktore przegiętę wgrubi, korzen puſcziwſzi rodzą.
5:
Tragemata - Owoce y wſze lyakie cukry ktore przi ſerze dawaią. [...] Quae Latini Bellaria vocant, ſiue ſecundas menſas.
6:
Tragoedia - Tragædia, wktorei zaczne oſsobi mowią, alie koniec miewaſmętni, dłia zabiczią niektorei oſsobi.
strona: 1077a
1:
Tragicus - Tragedia ſpranuiąci. Qui tragoediam ſcribit.
2:
Tragicus - Do tragœdy przinaleząci. Quod ad tragoediam ſpectat
3:
Tragice - Oz dobnie. [...] ſublimiter
4:
Tragoedus - Tragedi ſprawca.
5:
Tragopogon - wlyſnik, kozia broda.
6:
Tragos - Koziel. [...] hircum ſignificat
7:
Tragula, Genus teli ſimilitudine haſtae - Rohatina.
8:
Traha, Genus vehiculi ſine rotis - Sanie.
9:
Trahax, Auidus, rapax, omnia ad ſe trahens - Kſobie garnaci, łakomiecz.
10:
Traho, Per vim duco - Cziągnę.
strona: 1077b
1:
Tractus, Regio, plaga - Kraina.
2:
Tracto, Attrecto, in manu habeo - Vſtawnie mam wrękach.
3:
Tractatus - Tractat, ſprawa.
4:
Tractatio, Vſurpatio, vſus, tractatus, explicatio - Vſtawna zabawka wrzeczi nieiakiei.
5:
Tractabilis, quod tractari poteſt - łatwi do ſprawowanią.
6:
Tractim, Trahendo in longum, longo tractu, diutine - wdłuz.
7:
Traiicio, Tranſueho, tranſporto, traduco - Przewozę, przeprowadząm.
strona: 1078a
1:
Traiectus, Tranſuectus - Przewiezioni.
2:
Traiectio, Tranſiectio, traductio - Przewiezięnię.
3:
Traluceo, Tranſluceo - Przebya ſwiatłoſczia.
4:
Tralucidum, Pellucidum, hoc eſt viſui peruium - Przez rocziſti.
5:
Trames, Semita tranſuerſa - Steczka przeczną.
6:
Tramitto, Tranſmitto, ſiue traiicio - Przeiezdzam.
7:
Tranare, Natando traiicere - Przepłinac.
8:
Tranquillus, Quietus, placidus - Spokoini.
9:
Tranquillum, Tranquillitas - Spokoinoſcz.
10:
Tranquille, Quiete, citra motum et perturbationem - Spokoinie.
11:
Tranquillo, pro Tranquillo tempore - Czas ſpokoinoſcz.
12:
Tranquillo, Tranquillum, et quietum facio - Vſpokaiam.
13:
Tranquillitas, Quies maris, et caeli tempeſtatis expers -
strona: 1078b
Spokoinoſez powietrzą.1:
Trans, [...] vltra - Zonę ſtronę.
2:
Transabeo, Tranſeo - Dalei przechodzę.
3:
Transadigo, Traiicio, tranſuerbero - Przebyam.
4:
Transalpinus, Quod eſt trans Alpes ſitum - Zoneſtrone Alp tak nazwanich gor.
5:
Tranſcendo, Supero, aſcendendo tranſgredior - Przeſtępuię, przechodzę.
6:
Tranſcindo, Conſcindo, lacero - Przerzinam.
7:
Tranſcribo, Exſcribo, deſcribo - Przepiſſuię.
8:
Tranſcriptio, pro excuſatione et praetextu - Wymowka.
9:
Tranſcurro, Curſu me aliquo confero - Przebiegam.
10:
Tranſcursus, ipſe tranſcurrendi actus - Przebiezenię.
strona: 1079a
1:
Tranſdo, [...] tradere - Podaię.
2:
Tranſduco, Traduco, transfero - Przeprowadzam, przenoſzę.
3:
Transenna, cancelli [...] viſui peruij - Krata, zasłona przezrocziſtą.
4:
Transeo, Traiicio, tranſmitto, tranſgredior, tranſcendo - Przechodzę myam.
5:
Transitio, Tranſgreſſio, traiectio - Przeiſczię.
6:
Transero, Tranſplanto, hoc eſt, plantam de loco vno in alium tranſfero - Szczep przeſadzam.
7:
Tranſfero, De loco in locum tranſporto, traduco - Przenoſzę.
strona: 1079b
1:
Tralatio, [...] et Tranſlatio, [...] nominis, verbive in minus propria ſignificatione [...] vſurpatio - Słowa niektorego winſzim znaczeniu połozenię.
2:
Tralatitius, ſiue tranſlatitius, aut tranſlatiuus, Quod aliunde eſt tranſlatum - Zinąd wzieti.
3:
Tranſlatiue, vel tranſlatitie, Perfunctorie, remiſſe, languide, negligenter - Zwierchu, liedaiako, niebalie.
4:
Transfigo, Transfodio, ſeu tranſuerbero, traiicio - Przebilam.
5:
Transfixus, Traiectus - Przebiti, przepchnioni.
6:
Transfiguro, In aliam figuram verto - Na inſzi kſztałt odmieniam.
7:
Transfiguratio, Transformatio - Przemienienię.
8:
Transfluo - Przecziekam.
9:
Transfodio, Perfodio, traiicio, transfigo - Przepycham.
10:
Transformo, in aliam formam muto - Przemieniam.
11:
Transformis, Quod quamcunque formam recipit - Przemienni.
12:
TranforoTransforo - Przebyam.
13:
Transfreto, Fretum traiicio - Przezmorze płiwam.
14:
Transfugio, Ad hoſtes deficio, perfugio, profugio - Do inſzego vcziekam.
15:
Transfuga, Qui transfugit, et ad hoſtes defecit, perfuga - Zbieg, zdraicza.
strona: 1080a
1:
Transfugium, Defectio ad hoſtes - Odpadnienie donie przyaczielia.
2:
Transfumo, Fumi modo tranſeo - Przekurzam dimem.
3:
Transfundo, De vaſe in vas fundo - Przeliewam.
4:
Transfusio, Actus tranſfundendi - Przelianię.
5:
Tranſgredior, Tranſeo, tranſmigro - Przechodzę, przeſtepuię.
6:
Tranſgreſsio, Ipſe tranſgrediendi actus, tranſitus - Przeyſczie, wiminienie.
7:
Transigo, Perago, perficio - Odprawuię. Tranſigo [...] controuerſiam decidere et negotium dirimere, pactionem facere - Vgodę czinię.
8:
Tranſactus, Praeteritus - Przeſzłi, odprawioni.
9:
Tranſactor, Cuius miniſterio ad rei alicuius tranſactionem vtimur - Vgodę cziniąci.
10:
Tranſiectio, [...] et traiectio, tranſpoſitio - Przeſadzenie słow.
11:
Transilio, Vltra ſalio - Przeskakuię.
strona: 1080b
1:
Transilis palmes, Qui inter traduces alios tranſilit - Latorosł przeraſtaiąc a inſzich.
2:
Tranſiungo, Iugalium loca muto - Przeprzegam.
3:
Translabor, Labendo tranſeo - Przepadam przeiedzam.
4:
Translego, Perlego ſiue legendo tranſcurro - Przeczitiwam.
5:
Transluceo, Pelluceo - Przebyam ſie ſwiatłoſczią.
6:
Tranſlucidus, Pellucidus, Quod viſui per medium ſui tranſitum praebet - Na skerz ſie ſwiecząci.
7:
Tranſmarinus, Quod trans mare eſt, vel inde petitum - Zamorski.
8:
Transmeo, Tranſeo - Przechodzę.
9:
Tranſmigro, Domicilium habitationemque commuto - Przeprowadzam ſie ſiadło odmieniam.
10:
Tranſmitto, Tranſitum praebeo - Przepuſzczam.
11:
Tranſmiſsus, pro traiectu, ſiue pro traiiciendi ſpatio - Przeiazd.
12:
Tranſmiſsio, Traiectio - Przepuſzczenie.
13:
Tranſmontanus, Qui vltra montes eſt, vel inde venit - Zagorni.
14:
Tranſmoueo, De loco in alium locum moueo - Przemikam.
15:
Tranſmotus - Przemkni oni.
16:
Tranſmuto, Muto, commuto - Przemieniam.
17:
Tranſnato, Vltra nato, natando tranſeo - Przepłiwam.
strona: 1081a
1:
Tranſnomino, Nomen commuto, vel inuerto, vel immuto - Miono odmieniam.
2:
TraſnumeroTransnumero, Vltra numero - Nadtoliczę.
3:
Tranſpadanus, Trans Padum habitans - Zarżeką padwia mieſzkaiąci.
4:
Tranſpicio, Per cancellos aut per corpus pellucidum aſpicio - Nazkerz widzę.
5:
Tranſpectus - Prżeiziżenię.
6:
Tranſpono, De vno loco in alium transfero - Przeſądzam.
7:
Tranſporto, De loco in locum porto, traduco, tranſmitto - Prżenaſzam.
8:
Tranſquietus - Do koncza ſpokoini. [...] Valde quietus.
9:
Tranſrhenanus, Qui trans Rhenum eſt, vel inde venit - Zone ſtrone Rhenu mięſzkaiaci.
10:
Tranſtiberinus, Trans Tiberim incolens - Za Tibrem rzeką mieſzkaiąci.
11:
Tranſtra, Remigum ſedilia in nauibus - Lawki na ktorich prieżnici ſziadaią.
12:
Tranſueho, Ex vno loco in alium veho, ſiue id naui fiat, ſiue plauſtro, aut etiam iumentis - Przewoze.
13:
Tranſuectio, Tranſportatio, traiectio - Prżewiezienię.
14:
Tranſuerbero, Transfigo, traiicio - Prżebiam.
15:
Tranſuersus, Obliquus - Prżeczci.
strona: 1081b
1:
Tranſuersarius, Quod in tranſuerſum ponitur - wprzek połozoni.
2:
Transulto, Tranſilio - Przeskakuię.
3:
Transumo, Ex alio ſumo - Ziednego nadrugi przekładam.
4:
Transuo - Przeſziwam.
5:
Tranſuolo, Volando praetereo, volando tranſcendo - Przeliatuię.
6:
Trapes, Mola olearia - Praſſa oliwną, vel, zarna oliwnę.
7:
Trapezitae - Odmieniacze pieniędzi. Numularij, menſarij
8:
Trauio, [...] tranſeo - Przechodzę.
9:
Trauli - Bełkotliwi, zaiakaiąci ſie. [...] nos balbos et bleſos dicimus.
10:
Trecenti, [...] ter centum - Trziſta.
strona: 1082a
1:
Tredecies, [...] ter decies - Trżinaſcierazow.
2:
Tremo, Tremore concutior, contremiſco - Drżę.
3:
Tremens - Drzaci.
4:
Tremendus, Terribilis, timendus - Srogi, przed ktorim ſie z drigac̀ muſzi.
5:
Tremebundus, Abunde tremens - Barzo drżaci.
6:
Tremefacio, Tremorem incutio - Zdrignienie czinię.
7:
Tremiſco, Tremore concutior - Zdrigam.
8:
Tremor, Concuſſio corporis - Drżenię.
9:
Tremulus, Qui valde tremit - Drżaci.
10:
Trepidus, Pauidus, timens - Barzo drżaci.
11:
Trepidulus - Drząci.
12:
Trepide, Celeriter, et quaſi per timorem - Zboiaznią, prętko.
13:
Trepidanter, Timide - Boiazliwie.
14:
Trepido, Timeo, metuo, timore concutior - Od boiażni drżę.
strona: 1082b
1:
Trepidatio, Trepidandi actus, metus, commotio - Drzenie od boiazni.
2:
Trepondo, Trium librarum pondus - Trzifuntowi.
3:
Tres, et haec tria - Trzi.
4:
Triangulus, Figura [...] tres angulos habens - Troiograniſti.
5:
Triangulus, Quod triangularem figuram habet - wetrz, granie.
6:
Triangularis - O trzech graniach. Quod trianguli formam refert
7:
Triarii - Zołnierze biwali y doſwiatczeni, ktorzi wtrzeczei rocie będac, przedniei ſzich meznie naſtepiwſzi bronieli. [...] milites veterani, ſpectatae virtutis
8:
Tribula, et Tribulum - Iakies ſanki dotarczią vſtarich zita miaſto czepow.
9:
Tribulus - Kniat zabimi włoſami, fructus wodni orzech.
strona: 1083a
strona: 1083b
1:
Tribunal, Locus excelſus arcuata figura, in quo reſidebat qui ius tribubus redderet - Sądowi ſtoliecz.
2:
Tribuni, Magiſtratus Romae plebei primum creati anno CCLX, quum plebs propter nobilium foeneratorum inſolentiam ex vrbe diſceſſit - Hetmani u rzimian, ktorzi wibraniprzed ſenatem poſpolſtwa bronieli.
3:
Tribunitius, Qui tribunatum geſſit - Ten ktori beł Hetmanim poſpolſtwa.
4:
Tribunitius, Quod ad tribunos pertinet - Do takiegottet manſtwa przinalezaci.
5:
Tribunatus, Ipſa Tribunorum dignitas - Godnoſcz hetmanſtwa człowieka poſpoli tego.
6:
Tribuo, Do, largior, impertio - Daię.
7:
Tributio, Actus tribuendi - Dątek.
8:
Tribus - Czech.
strona: 1084a
strona: 1084b
1:
Tribuarius, Quod ad tribus pertinet - Do czechuprzi nalezaci.
2:
Tribulis, Qui ex eadem eſt tribu - Czechowi brat.
3:
Tributim, Per ſingulas tribus - wkazdim czecku.
4:
Tributum, [...] ea pecunia quae populo imperata erat, tributim a ſingulis pro portione cenſus ſoluebatur - Szaczunek, dan.
5:
Tributarius, Qui ſoluendo tributo obnoxius eſt, ſtipendiarius, vectigalis - Ten ktori winien wiſzemu ſzaczunek dac.
6:
Tributorius - Do ſzaczunku przinaleząci.
7:
Tricae, Capilli pedibus pullorum gallinaceorum inuoluti - Koſmi wiakieſekurczęta motaią.
strona: [1085]a
1:
Triceni, Triginta - Zawdi potrżidzieſczi.
2:
Tricenteni, Treceni - Trżiſta.
3:
Triceps, Trium capitum - Otrżech głowach.
4:
Tricesimus, Vltimus ex triginta - Trżidzieſti.
5:
Trichomanes - Cżerwone włoski. Herba [...] quam Capillarem herbam Romani [...] appellant.
6:
Tricies, Triginta vicibus - Trżidzieſczi razow.
7:
Triclinium, Conclaue, coenaculum - Komora wiakiei ſtarzi iadali lieżac na trżech lożkach.
8:
Tricliniaria, Aulaea, ſiue veſtes ſtragulae, quibus triclinia ornantur -
strona: [1085]b
1:
Obiczią do ozdobienią komori wktorei iadawa.
2:
Tricliniarius, et Tricliniaris - Przinaliezaci do takiei komori. Quod ad triclinium pertinet
3:
Tricolon - Trzi członki wſobie maiąci. [...] trimembre
4:
Tricones, Contentioſi, et rixarum peramantes - Swarci.
5:
Tricor, Nugas ago, ineptio - Laſzkuię, pierdolię.
6:
Tricornis, Quod tria cornua habet - Otrzech rogach.
7:
Tricorpor, Habens tria corpora - Troiſtego cziała.
8:
Tricuſpis, Quod tres habet cuſpides - Troiſtei ſzpiczę.
9:
Tridens, Ferramentum tres habens dentes, ſiue cuſpides - widłi otrzech zębach.
10:
Triduum, Spatium trium dierum - Czas o trzech dniach.
11:
Triennis, Quod eſt trium annorum - Trziletni.
12:
Triennium, Spatium trium annorum - Trziliata.
13:
Triens, Tertia pars aſſis, hoc eſt, vnciae quatuor - Szteri vncy.
strona: [1086]a
1:
Trietericus - Trże cioroczni. Triennalis
2:
Trieteris - Trziletni.
3:
Trifariam, Tripertito, tribus modis - Troiako.
4:
Trifarius, Triplex - Troiaki.
5:
Trifaux, Tres fauces habens - Otrżech paſz czekach.
6:
Triferus, Ter fructus in anno ferens - Trzi razi do roku rodz ąci.
7:
Trifidus, Quod in tres partes diuidi poteſt - Wetroię irozdzielni.
8:
Trifolium - Nawrot, konik.
9:
Triformis, Tres habens formas - Troiakiego kſztałtu.
10:
Trifur, Furaciſſimus, ſiue eximius fur - Trefni złodzei, arczizłodzei.
11:
Trifurcus, Quod tres furcas habet - Otrżech ſzpiczach.
12:
Triga, Vehiculi genus quod tribus trahitur equis - Woz otrżech koniach.
13:
Trigarius, Trigarum agitator - Trżech koni poganiacz.
14:
Trigemini, Tres vno partu editi, tergemini - Społem trzei vro-dzeni.
strona: [1086]b
1:
Trigemmis, Quod tres habet gemmas - Otrzech pączkach.
2:
Trigesimus, Vltimus ex triginta - Trzidzieſti.
3:
Triginta, Ter decem - Trzidzieſczi.
4:
Trilibris, Quod eſt trium librarum - Otrzecfuncziech.
5:
Trilinguis, Qui [...] tribus loquitur linguis - Trzemi iezikami mowiąci.
6:
Trilix, Quod ex tribus conſtat liciis - Ze trzech niczi vprzedzioni.
7:
Trimeſtris, Trium menſium - Trzi mieſiące ſtari.
8:
Trimma, [...] veterator, qui [...] in re aliqua tritus eſt, et exercitatus - wkazdei rzeczi czwiczoni bywałi, arcibiwaliecz.
9:
Trimodium, Quod tres modios continet - O trzech miarach.
10:
Trimus, Quod eſt trium annorum - Trziletni.
11:
Trinepos, Abnepotis filius, tertius a nepote - Mego wnuka wnuczek.
12:
Trinoctium, Trium noctium ſpatium -
strona: 1087a
Cżas trżiletni. Błąd w tł. na j. polski; powinno być „czas trzech nocy”1:
Trinoctialis - Trzinocni.
2:
Trinodis, Tres nodos habens - O trzech węzłach.
3:
Trinus, Ternus, tres - Troiaki.
4:
Triones, [...] boues aratores - Rolnewołi.
5:
Triparcus, Valde parcus - Barzo ską́pi.
6:
Tripectorus, Tria habens pectora - Troie pierſi maiąci.
7:
Tripertitus, Quod eſt in tres partes diuiſum - Natroie rozdzielioni.
8:
Tripartito, In tres partes - Natrzech mieiſczach.
9:
Tripes, Habens tres pedes - O trżech nogach.
10:
Tripedalis - Natrżi ſtopi. Quod menſuram habet trium pedum.
strona: 1087b
1:
Triplex, Tergeminus - Troiaki.
2:
Triplico - Troiakoczinię.
3:
Triplus, Triplex - Troiaki.
4:
Tripudium, Saltatio, chorea - Tąniecz, plieſſi.
5:
Tripudio, Salto, choreas duco - Pliaſzę, tanczuię.
6:
Tripus, Vas aut aliud inſtrumentum pedibus conſtans tribus - Naczinie o trzech nogach, dręfus.
7:
Triquetrus, Quod trianguli formam habet - O trzech rogach.
8:
Triquetrum, Triangulus - O trzech graniach.
9:
Triremis, Nauis oblonga [...], tres habens remorum ordines - Okręt otrżech rządziech poieznikow.
strona: 1088a
1:
Tris - Trżei. [...] Tres
2:
Triſsago - Vzamkamala. [...] teucrion, [...] chamaedrys, [...] chamaedrops
3:
Triſtis, Moeſtus, moerens - Smętni.
4:
Triſticulus, Subtriſtis - Prżiſmęrnieiſzim.
5:
Triſtitia, Moeſtitia - Smęek.
6:
Triſtificus, Quod triſtitiam adfert - Smętek cziniąci.
7:
Triſto, [...] triſtem facio - Zazmęczam.
8:
Trisulcus, Quod tres habet acies - Otrżech graniach.
9:
Tritauus, Ataui pater, quaſi Tetartauus - Mego ſtarka ſtarek, czwaſti wpokolieniu.
10:
Triticum - Pſzenica.
strona: 1088b
1:
Triticeus - Pſzenni.
2:
Triuenefica, Inſignis venefica - Arczi czarownica.
3:
Triuium, Locus in quem tres [...] conueniunt viae, ſpatium quod finditur in tres vias - Rozchod trzech drog.
4:
Triuialis, quod in triuio fit, vel quo in triuiis vtebantur - Obeczni.
5:
Triumphus - Triumph, po zwiczieſtwie nieprzyacziela.
strona: [1089]a
1:
Triumpho, Triumphum ago - Ztriumphem wieżdżam po zwiczięſtwie.
2:
Triumphatus - Triumph zwiczieſtwa, miani.
3:
Triumphatus, ipſa triumphatio - Triumphowanię.
4:
Triumphalis, Quod ad triumphum pertinet - Triumphowi.
5:
Triumuir, Nomen magiſtratus, quem tres collegae adminiſtrant - Pan ze trżech ieden.
6:
Triumuiratus, ipſa triumuirorum dignitas - Godnoſcz trżech panow radnich.
7:
Triuncis, Numulus aereus, quem poſtea quadrantem appellarunt - Czwartak.
strona: [1089]b
1:
Trochlea, Inſtrumentum cum orbiculis ad ſubleuanda et demittenda onera. Vel rotula ſtriata [...] qua aquam haurimus fune ductario, et hydria - Kołowrot nad ſtudnia, item, kołka po ktorich czuzariwcia gaią nabui.
2:
Trochus - Cziga, ſzaparga, ſileſys. Inſtrumentum quo luſitant pueri, [...] Turbo
3:
Trochulus - Mała cziga.
4:
Trochiſcus, Paruus trochus, vel parua rota - Małe kołko.
strona: 1090a
1:
Trophaeum - Znak poſtawioni na pamiatkę zwiczięzonego nieprzyaczielia. [...] monumentum a victore erectum eo in loco, vbi hoſtes in fugam conuertit.
2:
Tropis, ſeu tropios - Dno włodzi.
3:
Trua, Vaſis genus - Myſnik w ktorim myſſimy ą.
strona: 1090b
1:
Trulla, Vaſis vinarij genus - Dzber. ¶ [...] trulla caementarij inſtrumentum, quo fabri muratorii tectoriis linendis, complanandiſque vti ſolent - Kielnia muliarska.
2:
Trudo [...] violentia quadam impello - wpycham, wtracam.
3:
Trusatilis, vt Mola truſatilis, quae manu trudi et circumagi poteſt - Zarnowi kamien.
4:
Trudes, Inſtrumenti genus quo in re quapiam protrudenda vtimur - wſzelyakie naczinie do ſtruganią dobre.
5:
Trulleum, Vaſis genus quo manus perluuntur - Miednica.
6:
Trunco, Amputo, in partes ſcindo, mutilo - Odczinam.
7:
Truncus, Pars arboris craſſior, e qua rami enaſcuntur - Pien.
8:
Trunculus - Pniak.
9:
Truncus, Quod eſt truncatum vel mutilum - Obczięti.
10:
Trutina, Statera - waga.
11:
Trutino, Examino, penſiculo, libro - wazę.
12:
Trux, Ferox, crudelis - Srogi.
strona: 1091a
1:
Trucido, Crudeliter neco, morti do - Zabyam, morduię.
2:
Trucidatio, Occiſio, caedes - Mord.
3:
Truculentus, Qui vultu crudelitatem praefert, alioſque terret - Srogi.
4:
Truculenter - Srodzę.
5:
Tu - Ti.
6:
Tuba, Buccina, inſtrumentum incuruum ex aere argentove, cuius ſonitu milites equique ad praelium inflammantur - Trąba.
7:
Tubicen, Qui tuba canit - Trębacz.
8:
Tuber, Tumor ſiue callus - Puchlina.
strona: 1091b
1:
Tuberculum - Mała puchlina, napuch.
2:
Tuburcinor, Raptim comedo - łapaiac czpam.
3:
Tubus, Canalis teres, et concauus, ſeu fiſtula maior, qua aqua ducitur - Rura do prziwiedzienia wodi.
4:
Tubulus, Canaliculus, parua fiſtula - Rurka.
5:
Tudicula, Inſtrumentum quo vaſis ſigna imprimuntur - Czechado znaczenią, warzecha, item tłuk,
6:
Tueor, Tutor, conſeruo, cuſtodio, defendo - Bronię.
strona: 1092a
1:
Tutor, [...] diligenter protego, ſiue defendo - Obraniam.
2:
Tutor, [...] qui ius et poteſtatem habet in capite libero, ad tutandum eum, qui ſe per aetatem nondum tueri poteſt - Obronca, opiekt.
3:
Tutela, ius ac poteſtas in capite libero, conſtituta ad tuendum eum, qui per aetatem ſua ſponte ſe defendere nequit - Obrona, Opieka.
4:
Tutelaris, Quod quippiam in ſua habet tutela - Opiekę wmoci maiaci.
5:
Tutelarius, AEdituus, qui aedes ſacras, aut publicas ſuo periculo tuetur - Stroż, opiekun koſczielni.
6:
Tutamentum, Defenſio - Obrona.
7:
Tuto, ſine periculo, impune - Bezpiecżnie.
8:
Tuto, Protego, defendo - Bronię.
9:
Tugurium, Caſa ruſtica et leuiore materia excitata, arundine aut vlua paluſtri tecta - Kucża.
strona: 1092b
1:
Tuguriolum, Paruum tugurium - Kuczka.
2:
Tumba - Iama podziemna, grob. Locus concauus ſub terra. [...] pro ſepulchro
3:
Tumeo, Inflor, protubero, turgeo, in tumore ſum - Nadałem ſie.
4:
Tumeſco, Tumidus fio, Turgeſco - Nadimamſie.
5:
Tumefacio, Tumidum facio - Nadęto czinię.
6:
Tumidus, Inflatus - Nadęti.
7:
Tumor, Inflatio - Nadęczie.
8:
Tumultus, Metus, vel trepidatio, quaſi tumor multus - Rozruch.
strona: 1093a
1:
Tumultuosus, Qui turbas excitare ſolitus eſt, turbulentus - Nieſpokoini, ten ktori rad czini rozruch.
2:
Tumultuose, Cum tumultu, turbulente - Zroz ruchiem.
3:
Tumultuo, In perturbatione ſum - Rozruch czienię.
4:
Tumultuatio - Rozruch, burżka.
5:
Tumultuarius, Quod ſine praemeditatione factum eſt - Na prętce wzamieſzaniu vczinioni.
6:
Tumultuario - Na prętce, wzamieſzaniu. [...] lauacro noſtro praeparato.
7:
Tumulus, Colliculus, locus e terra nonnihil eminens - Pagorek.
8:
Tumulosus, Quod eſt tumulis plenum - Pagorkow pełni.
9:
Tumulo, Sepelio, in tumulo condo - Pogierzebam.
10:
Tunc, Eo tempore: et de omnibus temporibus - wtenczas.
11:
Tundo, [...]
strona: 1093b
Obtundo, Comminuo, tero, caedo, pulſo, verbero - Tłukę, byę.1:
Tunica, Veſtis [...] interior, et ſine manicis, cui toga ſuperinduebatur - Spodnia ſuknia.
2:
Tunico, Tunicam induo, veſtio - wſuknię obłoczam.
3:
Tunicatus, Qui ſola indutus eſt tunica, hoc eſt, qui nullam tunicae ſuperinduit togam - wſpodnią suknię oblieczoni.
4:
Tuor, Video: [...] Contuor, intuor, et obtuor - widzę, patrze.
5:
Turba, Multitudo, ſeditio, vis, tumultus, perturbatio - Zamieſzanie miedzi liudem. ¶ Turba, pro multitudine - wielkoſcz liudu, zaſtep.
strona: 1094a
1:
Turbella, Parua turba - Małe zamieſzanie.
2:
Turbidus, Conturbatus, confuſus, non clarus, commotus - Kalni, zamieſzani.
3:
Turbide, Turbulente, tumultuoſe - Zamieſzanie.
4:
Turbulentus, Commotus, iratus, turbidus, contentione plenus - Swarliwi, poruſzoni, zamieſzani.
5:
Turbulente, Turbide, tumultuoſe - Zamieſzanie.
6:
Turbulento, Exagito, perturbo - Zaſmęczam.
7:
Turbo, Confundo, commoueo, perturbo, obturbo, turbas facio, miſceo - Zamieſzanię czinię.
8:
Turbatus, Commotus, perturbatus - Zamieſzani, poruſzoni.
9:
Turbate, Turbulenter - Pomieſzanie, nieporżadnie.
10:
Turbator, qui rem aliquam conturbat, perturbator - Nieſpokoinik, rozruch cżiniaci.
11:
Turbamentum, Turbatio - Rozruſzenię.
12:
Turbo, Ventus validiſſimus, et vorticoſus, obuia quaeque deturbans, proſternenſque, ventus omnia turbans et inuoluens - Powie trże wychrowate. ¶ Turbo [...] genus inſtrumenti luſorij, quod a pueris ſcutica in gyrum circumagitur - Cziga. ¶ Ab huius inſtrumenti ſimilitudine Turbo dicitur, quicquid e lato paulatim deſinit in acutum - wſzelyaka rżecz ſzpicżatą.
strona: 1094b
1:
Turbineus - wichrowati krącaci ſie.
2:
Turbino, In turbinis figuram exacuo - Kręcze wwirchołek.
3:
Turbinatus, Quod in turbinis figuram deſinit - wſzicę zaoſtrzoni.
4:
Turbinatio - Zaſzpiczenię.
5:
Turdus - Drozd.
6:
Turgeo, Tumeo, inflatus ſum - Oddimam ſie.
7:
Turgeſco, Turgidus fio, tumeſco - Poczinam ſie oddimac.
8:
Turgidus, Tumidus, inflatus - Nadęti.
9:
Turgidulus - Trochę nadęti.
10:
Turiones, Tenelli arborum, fruticum aut herbarum cacumina - wierchołki młodę vzioł y udrzew.
11:
Turma, Ordo militaris, tres equitum continens decurias, totidemque habens decuriones - Rota haffiecz.
12:
Turmatim, Per turmas - whufie.
strona: 1095a
1:
Turpis, Deformis, inhoneſtus, foedus, diſtortus - Szpetni.
2:
Turpiculus, Subturpis - Kęs ſzpetni.
3:
Turpifico, foedo, turpitudine afficio - Szpeczę, ſzkaradzę.
4:
Turpitudo, Deformitas - Szpetnoſcz, niepoczi woſcz.
5:
Turpiter, Foede, inhoneſte, indecore - Szpetnie, ſzkaradzie.
6:
Turpo, Foedo, turpitudine afficio - Szpeczę.
7:
Turris - Wieza.
8:
Turricula, Parua turris - Wieżka.
9:
Turritus, Turribus inſtructus - wiez pełni.
10:
Turriger, Turrifer, Gerens turres- wieżiſti.
11:
Turtur -
strona: 1095b
Sinogarlica.1:
Turunda, Maſſa, ſiue buccella, qua farciuntur, ſiue ſaginantur altilia - Kukiełka zmąki iaką tuczą ptaſtwo.
2:
Tus, Lacryma libani arbuſculae, vni terrarum Arabiae conceſſa, diuinis ſacrificiis, et templorum ſuffimentis dedicata - Kadzidło.
3:
Tureus, Quod ex ture eſt - Kadzidlni.
4:
Turibulum, Vas quo tus adoletur - Kadzielnica.
5:
Turifer, Tus producens - Kadzidło rodząci.
6:
Turilegus - Kadzidło zbieraiąci. vt, Arabes turilegi, id eſt colligentes tus.
7:
Tuſculum - Kadzidłeczko.
8:
Tuſsis, Vehemens ſpiritus efflatio - Kaſzel.
strona: 1096a
1:
Tuſsicula - Małi kaſzel.
2:
Tuſsio, Tuſſim patior - Kaſzłam.
3:
Tuſsilago - Podbiał, kniat.
4:
Tuus - Twoi.
5:
Tymbades, [...] ſagae, et veneficae - Czarownica.
6:
Tymbos - Grob.
strona: 1096b
[...] buſtum1:
Tympanum - Bęben. Inſtrumentum ex vna parte planum, membrana clauſum, intus vacuum, quod baculo pulſatur.
2:
Tympaniſta - Bębenik. Qui tympana pulſat.
3:
Tympaniſtria - Bębeniczka. Mulier tympanum pulſans.
4:
Tympanizo - wbęben byę. Tympana pulſo.
5:
Tympanotriba - Bębeniſta. Qui tympanum terit et pulſat
6:
Typha, Planta [...] folio cyparidis, caulem habens enodem - Pałki.
strona: 1097a
1:
Typhon - Wycher. Flatus vorticoſus, mira velocitate
2:
Typus - Wiobrazenie. [...] forma, figura, adumbratio rudis, exemplar, vmbra, et veluti imago quaedam alterius rei.
3:
Tyrannus - Okrutnik, tyran. [...] pro domino, rege, ſeu monarcha
4:
Tyrannis - Okruczienſtwo. Dominatio, monarchia, ſaeuum ac violentum imperium.
5:
Tyrannicus - Okkrutni. Quod eſt tyranni, hoc eſt, crudele, et ſuperbum.
6:
Tyrannice, Crudeliter, violenter, et more tyrannorum - Okkrutnie.
7:
Tyrannoctonus - Zabyacz tyranna. Tyrannicida, percuſſor tyranni
8:
Tyrannicida, Qui tyrannum occidit - Zgladzacz tyranna.
9:
Tyrannicidium, Tyranni caedes - Zabiczię okkrutnika.
strona: 1097b
1:
Tyro, Nouus miles, et fortis ad militiam exercendam - Młodi zołnierz.
2:
Tyrunculus, Pro iuuenculo, qui prima in arte aliqua coepit ponere rudimenta - Młodi vczen.
3:
Tyrocinium, Prima artis alicuius rudimenta - Pierſze wnaukach początki.
4:
Tyrocneſtis - Tarłko. Inſtrumentum culinarium, quo foraminato caſeus diſteritur minutatim.
strona: 1098a
V1:
Vacca, Bos foemina - Krowa.
2:
Vaccula - Krowka.
3:
Vaccinus, Quod eſt ex vacca - Krowi.
4:
Vacerra, Palus vel ſtipes humi defixus ad caſtra munienda vel hortos claudendos - Palie kołi do oggradzanią.
5:
Vacillo, Nuto, labo, fluctuo, titubo - Koliſzę, koliebię, chwieię.
6:
Vacillatio - Kołiſſanię, chwianię.
strona: 1098b
1:
Vaco, Do operam - Pilnuię.
2:
Vacans, Qui otiatur - Proznuiąci.
3:
Vacanter, Sine cauſa, fruſtra, ſuperflue - Prozno.
4:
Vacatio, Ceſſatio, immunitas, feriae - Proznowanię, przeſtanię.
5:
Vacuus, Inanis, nihil continens, expers, exhauſtus, nudus, ieiunus, liber - Prozni.
strona: 1099a
1:
Vacuitas, Inanitas, abſentia, priuatio - Wiproznienie.
2:
Vacuo, Vacuum facio, vacuum reddo, euacuo - Wiprozniā.
3:
Vadis, [...] ſponſor in cauſa tam pecuniaria, quam capitali - Rękoimię.
4:
Vadimonium, [...] ſponſio quaedam ſiſtendi comparandique in iudicio ad diem praeſtitutam, [...] quod deſerere non licet - Zaręczenie do poſtawenią.
5:
Vador, Denuntio aduerſario vt in ius veniat - Zareczam do poſtawienią przed prawo.
6:
Vado, Eo, iter facio, quaſi viae me do - Idę.
7:
Vadum, Qua flumen aut aquam tranſire poſſumus - Brod.
strona: 1099b
1:
Vado, Vado traiicio - Przechodzę.
2:
Vadosus, vt Vadoſus amnis, qui frequentia habet vada - Czeſte brodi maiąci.
3:
Vaeh - Biada.
4:
Vaeneo, [...] Vendor - Przedaini ieſtem.
5:
Vafer, Callidus, aſtutus, quaſi valde Afer: mira enim ſemper fuit eius gentis calliditas - Chitri.
6:
Vafre, Callide, aſtute - Chytrze.
7:
Vaframentum - Chytroſcz.
8:
Vagina, Gladij theca - Pochwa.
9:
Vaginula - Pochewka.
10:
Vagio, Eiulo, puerorum infantium more ploro - Płaczę iakodziecię.
11:
Vagitus, Infantium fletus - Płacz łkanię dzieczinskie.
12:
Vagus, Huc illuc oberrans, incertus, inſtabilis, inconſtans - Smikacz, tułłacz.
13:
Vage, Diſperſe, diffuſe - Tułaiac ſie.
14:
Vagor, Huc illuc oberro, volito, paſſim voluto, non conſiſto - Tułam ſie, włoczaſie.
strona: 1100a
1:
Vagans - Smikadło, tułłacz.
2:
Vagatio, Ipſe vagandi actus - Tułanie ſie poſmikanie.
3:
Vagabundus, Qui ſedem ſtabilem nullam habet, ſed modo huc, modoque illuc oberrans, tempus inutiliter abſumit - Vſtawni tułłacz, poſmik.
4:
Vah - Ach.
5:
Valde, Multum, vehementer, maiorem in modum - Barzo.
6:
Valeo, Sanus, ſiue potens ſum - Zdrow ieſtem.
strona: 1100b
1:
Valens, [...] ſanus, incolumis, robuſtus, fortis, firmus - Zdrowi.
2:
Valentulus - Nie gorzei zdrow.
3:
Valenter, Fortiter, totis viribus - Mocznie, tęgo.
4:
Valentia, [...] potentia, firmitas, formitudo, robur - Mocznoſcz.
5:
Valeſco, Validus fio - Zdrowim bic poczinam.
6:
Validus, Robuſtus, valens, firmus, potens - Moczni.
7:
Valide, Valde, vehementer, maiorem in modum - Mocznie.
8:
Valetudo, [...] et ſanitas et imbecillitas - Zdrowię.
9:
Valetudinarius, Qui male ſanus eſt, et qui frequenter aegrotat - Słabego zdrowia częſto choruiąci.
10:
Valetudinarium, Locus in quo valetudinarij et infirmi curantur - Mieſcze gdzie chorim pomagaią.
strona: 1101a
1:
Valor, Pretium - waznoſcz.
2:
Valgus, Qui ſuras habet extrorſum intortas, et in diuerſam actas - Ten ktori łiſtima wiwroconę, ſzpotawi.
3:
Valles, et Vallis, Planities duobus lateribus incluſa - Dolina.
4:
Vallecula - Dolinka.
5:
Vallus, Firmior palus cui vitis alligatur, et quo caſtra muniuntur - Koł.
6:
Vallum, Propugnaculum et munitio caſtrorum - wał.
7:
Vallaris, quod ad vallum pertinet - Powału przinaleząci.
strona: 1101b
1:
Vallo, Munio, firmo - wałemobtaczam.
2:
Valuae, Fores geminas habentes partes in ſeſe coeuntes - Drzwi wpoli ſie othwie raiące.
3:
Valuuli, [...] concauitates in folliculis leguminum, in quas ipſa grana ſeparatim recipiuntur - Dołkli wſtręku wktorich ziarnaliezą.
4:
Vannus, Inſtrumentum latum ex vimine, aliave materia, quo acus paleaeque poſt trituram a frumento aut legumine ventilando, et in ſublime eiaculando, excernuntur - Oppałka.
5:
Vanno, Acus vel paleas e frumento vel legumine vannis expurgo - Oppalłam.
6:
Vanus, [...] vacuus, ſiue inanis - wiproznioni.
7:
Vaneſco, In nihilum redigor, euanidus fio - wniwecz ſie obraczam.
8:
Vanitas, Mendacium, fallacitas et leuitas - Liekomislnoſcz, kłamſtwo, nickzemnoſcz.
9:
Vanidicus, Vaniloquus, mendax - Pliotka, pierdoła.
strona: 1102a
1:
Vaniloquus, Vanos ſermones effundens, mendax - Lieda czo pliotączi, płiotka.
2:
Vaniloquentia, Vana et inanis loquacitas - Pierdolienię, proznąmowa.
3:
Vano, [...] fallo - Oſzukuię.
4:
Vapor, Humor marinus - Dim, kurzawa, mgła.
5:
Vaporarium, In hypocauſtis [...], qua vapor, ſeu calor erumpebat - Komi n.
6:
Vaporiferus, Multos emittens vapores - Kurzaci ſie.
7:
Vaporo, Vaporem emitto - Kurzę ſie.
8:
Vaporatio, Vaporis excitatio - Kurzawa.
9:
Vapidus, Plenus vapore, vel multos emittens vapores - Pełni kurzawi.
10:
Vappa, Vinum vitioſum, cuius vis omnis euaporauit - Wiwie trzałe winno.
11:
Vapulo, Verberor, caedor - Ieſtem byti.
12:
Vari, Qui introrſum pedes, vel crura obtorta gerunt - Koſzlawi, we wnatrz nogi obroconę maiaci.
strona: 1102b
1:
Varices, [...] venae plus aequo intumeſcentes, in temporibus, in ventre, in teſtibus, in inguine, et potiſſimum in cruribus - Napuchnienię zeł.
2:
Varicoſus, Qui huiuſmodi venas tumidiores habet - Maiąci zełe napuchnionę
3:
Varico, ſeu varicor, Crura in diuerſas partes extendo - Szpotawo chodzę.
4:
Varicus - Szeroko ſtapaiąci. Qui ampliore paſſu incedit.
5:
Varius, Diſſimilis, diſpar, diuerſus, multiplex, multiformis - Rozmaiti, vpſtrzoni odmienni.
6:
Varie, Variis modis - Rozmaiczie.
7:
Vario, Diſtinguo, muto, varium ſiue diuerſum facio - Odmieniam.
8:
Varians - Odmieniaiąci.
9:
Variatim, Diuerſimode, varie, diuerſis modis - Rozinaiczie.
10:
Varietas, [...] variatio et diſſimilitudo - Odmiennoſcz, roz licznoſcz, roznoſcz.
strona: 1103a
1:
Vas, Pro inſtrumento ad aliquid capiendum idoneo - Naczinie.
2:
Vaſculum, et Vaſillum - Małe naczinię.
3:
Vaſarium, [...] vaſorum ſupellex - Wſzelyakie naczinię.
4:
Vaſcularius, Qui vaſa conficit aurea, et argentea - Zlotnik.
5:
Vas, Sponſor [...] ſiſtendi ad aliquem in iudicio, ſiue publico, ſiue priuato - Rekoimię.
6:
Vaſtus, Valde magnus, immenſus, immanis - Barzo wielki. ¶ Vaſtus [...] pro deſerto, et vaſtato - Puſti.
7:
Vaſtitas, Immenſitas, nimia magnitudo - Zbitnią wielkoſcz. ¶ Vaſtitas [...] pro populatione, vaſtatione et ſolitudine - Zpuſtoſzenię.
strona: 1103b
1:
Vaſte - Barzo wielcze.
2:
Vaſtificus, Quod vaſtitatem affert - Puſto cziniąci.
3:
Vaſto, Populor, deſtruo, perdo, diripio, vaſtitatem infero - Puſtoſzę.
4:
Vaſtatus - Zpuſtoſzoni.
5:
Vaſtatio, Depopulatio - Puſtoſzenię.
6:
Vaſtator, Populator - Wſziſtko puſtoſząci.
7:
Vaſtatrix - Taktorą puſtoſzi.
8:
Vaſteſco, Populari, et vastum fieri - Puſtoſzeię.
9:
Vates, Fatidicus, diuinus, propheta - Prorok, wieſzczek.
10:
Vaticinor, Diuino, futura praenuntio, quaſi fata cano - Prorokuię, prziſzłe rzeczi opowicdam.
11:
Vaticinatio, Diuinatio, futurorum praedictio, oraculum - Prorokowanię.
12:
Vaticinator, Fatidicus, hariolus, coniector - Wieſzczek.
13:
Vaticinus, Quod ad vaticinia pertinet - Przinaleząci do wieſzczby.
strona: 1104a
1:
Vatius, Qui pedes crurave habet extrorſus obtorta - Koſzliawi alie ze wnątrz zwiwroconimi nogami.
2:
Vber, Ferirlis, foecundus, copioſus, ferax, abundans - Obfyti, vrodzaini. ¶ Vber [...] mamma - Pierſzi, czecek.
3:
Vbertas, ſiue Hubertas, fertilitas, abundantia, copia - Vrodzai, obfitoſcz.
4:
Vbero, ſiue Hubero, [...] Laetifico, foecundo, fertile efficio - Vrodzaino czinię, rozradzam.
5:
Vbertim, ſiue Hubertim, Copioſe, affluenter - Rozmnazam.
6:
Vbertus, ſiue Hubertus, Foecundus, copioſus - Vrodzaini, obfiti.
7:
Vbi, [...] in quo loco - Dokąd.
8:
Vbicunque, Quocunque in loco - Gdziekolwiek.
9:
Vbiuis, Quolibet in loco - Na kazdim mieiſcu.
10:
Vbique, Omni in loco - wſzedzie.
11:
Vbiubi, [...] vbicunque - Gdziekolwi
strona: 1104b
1:
Vdo - Pilſnianki. Genus calceamenti quod nonnunquam ex lana, nonnunquam ex hirci pilis conficiebatur
2:
Vdus, Humidus, vuidus - Mokri wilgotni.
3:
Ve, [...] aut - Albo.
4:
Vecors, Inſanus, ſtolidus, ſtupidus, inſipiens - Głupi, ſzalioni.
5:
Vecordia, Inſania, deſipientia - Szalienſtwo, głupſtvo.
6:
Vectigal, Tributum, portorium, decumae, ſcriptura et cuiuſuis generis publici fructus, aut reditus - Czło.
7:
Vectigalis, Tributarius, ſtipendiarius - Czło dac powinni.
8:
Vectis, Inſtrumentum [...] quo oſtium clauſum aduerſus vim munitur -
strona: 1105a
Zapora, rigiel.1:
Vectiarius, Qui torcularia premit vectibus - Ten ktori praſſecziagnie.
2:
Vecticularius, [...] qui vectibus parietes perfodiunt alienos, furandi gratia - Złodzei wiłamuieci gmachi.
3:
Vegetus, Bene habitus, incolumis, viuidus, agilis, et ad obeundas actiones idoneus - Zdrowi, rzeski, wartki.
4:
Vegeto, Recreo, corroboro, et vegetum facio, et promptum ad obeundas actiones - Rzezwim czinię.
5:
Vegrandis, Pauus, et male grandis - Niedoroslek, pierdek.
6:
Veham, Viam veteres dicebant - Droga.
7:
Vehemens, [...] Acer, fortis, ferox, incenſus, immoderatus, effraenatus, nimius - Oſtri, potęzni, ſzrogi.
8:
Vehementia, Grauitas, acritudo -
strona: 1105b
Potęznoſcz.1:
Vehementer, Acriter, admodum, acerbe, aſpere, impenſe, valde - Potęznie, oſtrze.
2:
Veho, Naui, iumento, vel plauſtro porto - Wiozę.
3:
Vecto - Vſtąwnie wozę.
4:
Vectabulum, Vehiculum - Wozek.
5:
Vector, Qui naui vehitur - Tenktori ſie wiezie. ¶ Vector [...] qui vehit - Woznicza.
6:
Vectarius, Quod idoneum eſt ad vehendum - Dobri do wiezenią.
7:
Vectoria nauigia - Dubąs.
8:
Vectura, Non modo [...] vectionem denotat, ſed etiam mercedem, quae pro vectura ſoluitur - Wiezienie, item, zapłata od wiezenią.
9:
Vectibilis - łatwi do wiezenią.
10:
Vehiculum, Currus, vel plauſtrum quo quid vehitur - Wſzelyaki woz.
11:
Vehes, vel Vehis, Plauſtrum - Fora, nakład zapełnido wiezenią.
strona: 1106a
1:
Vel, [...] aut - Albo.
2:
Veles, Miles leuis armaturae, et expeditior ad curſum - Haiduk, drąlo, lanczknecht.
3:
Velitaris, Quod ad velites pertinet - Dopieſzego zolnierza przinalezaci.
4:
Velitor, Leui pugna congredior, more velitum - Swarze ſie.
5:
Velitatio, Leuis pugna et digladiatio - łacanie ieden drugiemu, ſwar.
strona: 1106b
1:
Vello, Extirpo, euello, eruo, et tollo - Wiriwam, wikorzeniam.
2:
Vulsura, Ipſa vulſio - Wirwanię.
3:
Vellico, Frequenter vello - Vſtawnie wiriwam. ¶ Vellico [...] criminari, mordere, et lacerare - Słowi ſzczipam.
4:
Vellicatus, Ipſe vellicandi actus - Wiriwanię.
5:
Vellicatim, [...] particulatim, ſparſim, carptim, non continue, hinc illinc aliquid decerpendo - Itamyſam targaiąc.
6:
Vellus, Lana ex oue dempta et conglobata - Wełna.
7:
Velox, Celer - Prętki.
8:
Velocitas, Celeritas, pernicitas - Prętkoſcz.
9:
Velociter, Celeriter - Prętko.
10:
Velum, Integumentum, inuolucrum quo quid velatur, id eſt, tegitur - Nakriczie, zasłona. ¶ Velum [...] linteum, quod circa malum expanſum, ventum excipit - Zagel.
strona: 1107a
1:
Velifico, Velo nauigo, vela facio - Iadę podniowſzi zagiel.
2:
Velificatio, Ipſe velificandi actus - Zeglowanie.
3:
Velifer, Ferens velum - Zagie nioſząci.
4:
Velificus, vt Velificus curſus, qui velis fit - Iazda pod zagliem.
5:
Veliuolus - Lieczacz pod zagliem.
6:
Velo, Tego, operio - Nakriwam.
7:
Velatus, Velo ornatus, tectus et opertus - Zasłonioni, okriti.
8:
Velamen, Operimentum, tegmen, veſtis - Zasłona.
9:
Velamentum, Tegmen, operimentum, tunica, inuolucrum - Deka, nakriczię.
10:
Velaria, Vela - Nakriczie.
strona: 1107b
1:
Velut, et veluti, Sicut, quemadmodum - Iakobi.
2:
Vena, Conceptaculum ſanguinis miſti, confusique cum ſpiritu naturali - Zieła.
3:
Venosus, Quod eſt venis turgentibus plenum - Zieliſti.
4:
Venabulum, Telum quo venantes vtuntur, aciei longiſſimae - Oſzczep łowczi, włocznią.
5:
Vendico, Aſſumo, aſcribo, et mihi tribuo - Prziwłaſzczam.
6:
Vendo - Przedaię.
7:
Venditor, Qui vendit - Przedawacz.
8:
Venditio, Actus vendendi - Przedanię.
9:
Vendito, Saepe, ſeu continue vendo - Vſtawnie przedaię. ¶ Venditare ſe cuiquam, [...] per aſſentationem operam ſuam vltro ſpondere, et quaſi venalem ſe oſtentare - Pochliebuiac słuzbi zalieczam.
10:
Venditatio, Oſtentatio - Pokazowanie ſie, chłubienie ſie.
strona: [1108]a
1:
Venditarius, Venalis - Przedaini.
2:
Vendax, Qui facile, ſeu libenter vendit - Rad przedaiaci.
3:
Vendibilis, Qui facile vendi poteſt, probabilis - Przedaini.
4:
Venenum - Iad, truczizna.
5:
Venenarius, Qui parat, vel conficit aut vendit venena - Trucziznę przedaięci.
6:
Veneficus - Truczizne zadaieci, czarownik. Qui [...] venena conficit
7:
Veneficus - Iadowiti. [...] veneno inficiens.
8:
Veneficium, artificium, crimen veneni - Zadanie iadu, czarowanię.
strona: [1108]b
1:
Venenifer, Venenoſus - Trucziznę noſząci.
2:
Veneno, Inficere veneno - Truię.
3:
Venenatus, Venenoſus, veneno infectus - Ottruti, iadem napoioni.
4:
Veneo - Przedaię.
5:
Venalis, Quod venum expoſitum eſt - Przedaini.
6:
Venalitiarius, [...] mango, et nouitiorum ſeruorum negotiator - Ten ktori sługi przedaie.
7:
Venalitium, Locus vbi mancipia venalia proſtant - Rinek gdzie liudzi przedaią.
8:
Veneror, Colo, honoro, cultu et obſeruantia proſequor - Poccziwoſcz wi rzadzam, czczę.
9:
Veneratus - Vczczoni.
10:
Venerator, Cultor -
strona: 1109a
Czczicziel.1:
Veneratio, Cultus et honor - Czczenię, poccziwoſczi wirządzanię.
2:
Venerabilis, Qui cultu et veneratione dignus eſt - Czczi godni.
3:
Venerabundus, Cum veneratione aliquid faciens - Poccziwoſcz wirzadzaiąci.
4:
Venerandus, Venerabilis, colendus - Czczi godni.
5:
Veneranter, Cum veneratione - Zreuerentią.
6:
Venetus, [...] vt Venetus color, qui [...] caeruleus eſt - Modrawei farbi.
7:
Venia, Remiſſio culpae, et condonatio erroris - Odpuſzczenię, dozwolenię.
8:
Venialis, Quod venia dignum eſt - Godni odpuſzczenią.
9:
Venio, Aduenio, accedo - Przichodzę.
strona: 1109b
1:
Ventio - Prziſczię.
2:
Ventito, Frequenter venio, identidem adeo - Vſtawnie przichodzę.
3:
Venor, Feras indago, feris inſidior, et quaſi circunuenio - Ieſtem na łowiena miſliſtwie.
4:
Venatus, Ipſa venatio - łow, misliſtwo.
5:
Venatio, Ferarum perſecutio et inueſtigatio - Misliſtwo.
6:
Venator, Qui feras perſequitur - Lowiec, misliwiecz.
7:
Venatrix, Mulier feras perſequens - Miſliwczową.
8:
Venaticus, Quod ad venationem pertinet -
strona: 1110a
Myſliwczi, łowiczi.1:
Venter, Tota illa pars corporis concaua, a mucronata cartillagine et nothis coſtis, vſque ad pubem extenſa - Brzuch.
2:
Ventriculus, Cibi et potus receptaculum - Zoładek.
3:
Ventrale, Veſtimentum ventrem contegens - Napierſien, załoga napierſi.
4:
Ventriosus, Qui magnum habet ventrem - Brzuchati.
5:
Ventilo, Ventum excito, ventum facio - wieię. ¶ Ventilari frumentum [...], dum in area ventibro purgatur - wiac zyto.
6:
Ventilatio, Actus ventilandi - wianie.
7:
Ventilator, Qui ventilatione frumenta purgat, aut legumina - Ten ktori wieiezito.
8:
Ventilabrum, Inſtrumentum quo ruſtici frumenta, leguminave poſt trituram ſurſum eiaculantur, vt ventorum flatu a paleis repurgentur - wieiaczka, lopata zitną.
9:
Ventus, Exhalatio ſicca - wiatr.
strona: 1110b
1:
Ventulus, Lenis et exiguus ventus, aura - wiatrek.
2:
Ventosus, Vento plenus - wietrzni.
3:
Venundo, Vendo, venale expono - Przedaię.
4:
Venuſtus, Quod in ſe habet venuſtatem, lepidus, feſtiuus -
strona: 1111a
Piękni, nadobni, wdzieczni.1:
Venuſte - Nadobnie, wdziecznie.
2:
Venuſtulus - Niezadni.
3:
Venuſtas, [...] pulchritudo, [...] lepor, gratia, ſuauitas - Czudnoſcz, pięknoſcz.
4:
Venuſto, Orno - Zdobię, chędozę.
5:
Vepres, Spinae genus nocentioribus aculeis - Cziernię.
6:
Veprecula, Spinula - Cziernina.
7:
Vepretum - Cziernina. Locus vepribus plenus.
8:
Ver - wioſna.
9:
Vernus, Quod eſt veris - wieſienni.
10:
Vernalis, Quod eſt veris - wieſieniowi.
11:
Verno, Pullulo - Ktne, zielenię ſie na wioſnę.
strona: 1111b
1:
Vernatio, Corium vetus, quo ſerpentes verno tempore exuuntur, [...] Senectus - Skora ktorą waz złozełna wioſnę.
2:
Veratrum - Cziemie rzica.
3:
Verbaſcum - Sziawáná, Ruthenis, burean. Verbaſcum [...] nigrum - Mázáná.
4:
Verbena - Koſzyczko ſamiec, zeleznik.
5:
Verbenaca - Koſzyczko ſámicá.
6:
Verber, Inſtrumentum verberandi [...] longum, et exile - Rozga wſzelyaka do biczią.
7:
Verbero, Caedo verbere - Byę.
8:
Verberatio - Biczię.
9:
Verberatus, Ipſa verberatio - Vderzenie, raąz.
strona: [1112]a
1:
Verbereus, Verberibus dignus - Godni byczią.
2:
Verberabilis, [...] verberoverbere, ſeu verberibus dignus - Godni zkaranią.
3:
Verbero - Godni kazniei.
4:
Verbum, [...] pro quauis dictione, quaecunque ea ſit orationis pars - Słowo.
5:
Verbigero, Verba facio - Bliekoczę, gębą mielię.
6:
Verbosus, Multiloquus, garrulus, locutuleius - Bliekotliwi, pliapacz.
7:
Verbose, Multis verbis - Izerokimi słowi.
8:
Verecundia, Pudor, modeſtia, ingenuitas - wſtidliwoſcz.
9:
Verecundus, Pudens, modeſtus - wſtidliwi.
strona: [1112]b
1:
Verecunde, Cum verecundia, pudenter - wſtidliwie.
2:
Verecundor, Verecundia teneor, vereor, erubeſco - wſtidzę ſie.
3:
Veredus, Equus curſus velociſſimi - Zawodnik. Veredis item vtuntur principum tabellarij, qui mutatis per ſtationes equis quam velociſſime, quo inſtituerunt, perueniunt: qui inde etiam veredarij appellati ſunt - Poſztownikon.
4:
Vereor, Reuereor, extimeſco, nonnihil commoueor - wſtidząc ſie boię.
5:
Verens, Timens, metuens - Boiąci ſie.
6:
Verendus, Venerandus - Godni czczi y banią ſie.
7:
Verenda, Corporis partes pudendae, quae ſine verecundia nominari non poſſunt - wſtid przirodzoni.
8:
Veretrum, Penis, mentula, membrum virile - Męski członek, korzen.
9:
Vergo, Tendo, ſpecto, inclinor, declino - Schilam ſie.
10:
Vermis - Robak.
11:
Vermiculus, Exiguus vermis - Robaczek.
12:
Vermiculor, Vermiculis infeſtor, vermiculos gigno - Robaki mnozę.
strona: 1113a
1:
Vermiculatio, Vitium arborum, aliarumve plantarum, aut etiam fructuum, quum vermiculis infeſtantur - Robacztwa rozmnozenię nadrzewach.
2:
Vermiculatus, Quod quandam vermiculorum effigiem imitatur, ornamentis quaſi vermiculis aut teſſerulis variatum et diſtinctum - Sztuk werkowani rozmaitim, zwierzeti.
3:
Vermino, Vermibus infeſtor - Robacztwem kazę.
4:
Verminosus, Qui vermes habet - Robacziwi.
5:
Verna, Seruus, aut ancilla domi noſtrae, aut certe ex ancilla noſtra natus, natave - Wdomu naſzim vrodzoni.
6:
Vernula - Wnaſzim domu złuzebnice vrodzoną.
7:
Vernaculus, Domeſticus, proprius domi noſtrae vel in patria noſtra natus - Domowi, wziemi naſzei vrodzoni.
8:
Vernilis, Seruilis - Słuzebniczi.
9:
Vernilitas, Seruilis aſtutia - Słuzebniczą chitroſcz.
10:
Verniliter, Blande, adulatorie - Zpodbyanim bębenka, zpochlebſtwem.
11:
Vero, [...] ſane, vel vtique - Iouſzem.
strona: 1113b
1:
Verpus, Recutitus - Ołiſienie na korzeniu mezskim.
2:
Verpa, [...] pro membro virili - Mezski korzen.
3:
Verres, Porcus non caſtratus - Kiędroz.
4:
Verrinus, Quod eſt verris- Kiernozi.
5:
Verriculum, Rete piſcatorium - Brodnią.
6:
Verriculatus - Iakobrodnią̀ vczinioni.
7:
Verro, Traho, abripio - Cziagnę, włocze. ¶ Verro [...] mundo, ſcopis purgo - Vmiatam.
8:
Versus - Cziagnioni, wlieczoni.
9:
Verruca, Locus in monte editior - Wierchołek nagorzę. ¶ Verruca [...] tubercula in corpore eminetia - Brodawka.
10:
Verrucula - Brodawecska.
11:
Verrucosus, Verrucis plenus - Pełen brodawek.
strona: 1114a
1:
Verrunco, Auerto, depello - Odpędzam.
2:
Versatilis, Quod huc et illuc verſatur, ſiue quod idoneum eſt vt verſetur, truſilis - Obrotni.
3:
Vertagus, [...] canis ſponte in venationem exiens, praedamque domum referens - Pies ktori zprzirodzenia z wierza vłapiwſzi do damio przinoſi.
4:
Verto - Obracam.
5:
Verſo - Vſtawnię obracam.
strona: 1114b
1:
Verſor, Moram traho, frequens ſum, maneo, dego - Przemieſzkiwam, obczuię.
2:
Versatio - Obracanię.
3:
Versorius - Obrotliwi.
4:
Versura, Conuerſio - Obroczenię.
5:
Versus, Conuerſus - Obrotliwi.
6:
Versus, Carmen - Wiers.
strona: 1115a
1:
Versiculus, Breue vel humile carmen - Wierſzik.
2:
Versifico, Verſus facio - Wierſze piſzę.
3:
Versificatio, Ipſe verſificandi actus - Wierſzow piſſanię.
4:
Versificator, Verſuum ſcriptor - Piſſarz wierſzow.
5:
Versificus - Iakobi wierſz vczinioni.
6:
Verſus - Przecziwko.
7:
Versutus, Aſtutus, callidus, qui modo hoc, modo illud, vt viſum fuerit, ſimulat, et ſeſe in omnes vertit ſpecies - Chytri, przewrotni.
8:
Versutia, Calliditas, et malitia - Chytroſcz, zdrada.
9:
Versute, Callide, aſtute - Chytrze.
10:
Versutiloquus, Qui verſute loquitur - Chytrze mowiaci.
11:
Versicolor, [...] illud quod diuerſis partibus ſpectanti non eundem oſtendit colorem - Zrozmaitichfarb, rozneifarbi.
12:
Versipellis, Aſtutus, verſutus, ſimulandi quiduis, et diſſimulandi artifex - Przewrotni.
13:
Vertebrae, ſiue Vertibula, Spinae oſſa - Paczierze wchrzipczie.
14:
Vertebratus, In vertebras conglobatus -
strona: 1115b
Wpaczierz vczinioni.1:
Vertex, qui et Vortex - Wicher. Verticem eſſe contortam in ſe aquam - Krazenie na wodzie, wior. ¶ Vertex [...] pars ſumma capitis - Wierzch głowi.
2:
Verticosus - Pełni wiorow.
3:
Verticulum, Inſtrumentum quod fuſo adhibetur, vt facilius vertatur - Wrzeciennik.
4:
Vertigo, Morbus capitis, qui ex frigidis, et lentis humoribus ſurſum ex ventriculo commeantibus oritur - Zawrocenie wgłowie.
5:
Veru, inſtrumentum oblongum ex ferro, quo carnes ad ignem torrentur - Rozen.
6:
Veruculum, Inſtrumentum ferreum, quo metallorum expurgatores, ſpumam eximunt a reliqua materia - Rozenek.
7:
Verutum - Rozen wky wſzczepioni.
8:
Verutus - Ztakim roznem chodzaci.
strona: 1116a
1:
Veruactum, Ager verno tempore ſemel proſciſſus, deindeque quieſcens vſque ad ſequentem autumnum, quo aratur - Odłog.
2:
Veruex - Szkop.
3:
Veruecinus, Quod ex veruece eſt - Szkopowi.
4:
Verueceus, Quod eſt ad ſimilitudinem veruecis factum - Szkopowi podobni.
5:
Verum, Sed - Alie.
6:
Verus, Sincerus, ſolidus, expreſſus - Prawdziwi.
7:
Vere - Prawdziwie.
8:
Verax, Qui vera loqui ſolet, et mentiri non conſueuit - Prawdziwi.
9:
Veridicus, Qui vera dicit, et [...] pro vero etiam et minime fallaci - Prawdomowca.
10:
Verimonia, Veritas - Prawda.
11:
Verisimilis, Probabile, credibile: quod licet non ſit verum, veri tamen ſimilitudinem habet - Podobni prawdzie.
strona: 1116b
1:
Verisimiliter, Probabiliter - Kprawdzie podobni.
2:
Veritas, Vera ratio, res vera, verum - Prawda.
3:
Veriuerbium, Verus ſermo - Prawdziwa mowa.
4:
Vero, Verum dico - Prawdę mowie.
5:
Vesanus, Vecors, crudelis, furioſus - Szalioni, wſcziekłi.
6:
Vesania, Vecordia - Szalienſtwo.
7:
Vesanio, Inſanio, amens ſum - Szaleię.
8:
Veſcor, Cibo vtor, paſcor - Iem.
9:
Veſcus, Eſui aptus - Dobri doiadła.
10:
Veſculi, Homines graciles - Liudze wichudli od głodu.
strona: 1117a
1:
Vesica, Vrinae receptaculum - Macharzina wktorą ſie vriną zgromadza.
2:
Vesicula - Błaneczka, macharzinka.
3:
Vesicaria, Secunda ſolani ſpecies, [...] Halicacabum - Pſye wiſnie, moſzenki.
4:
Veſpa - Oſſa.
5:
Veſper, vel Veſperus [...], Venus et Lucifer - Iutrzenka. Veſper, [...], prima omnium ex ſtellis lucere veſperi conſpicitur - Zwierzeca gwiazda. ¶ Veſper [...] pro extrema diei parte - Czas wieczorni.
6:
Veſperi, Tempore veſpertino - Ha wieczor.
7:
Veſpertinus - Wieczorni.
8:
Veſperare, [...] veſperum fieri - Kwieczorowi przichodzic.
9:
Veſperaſcit, Serum diei fit - Do wieczora ſie chili.
10:
Veſperalis - Wieczorni.
strona: 1117b
1:
Veſperna, Coena - Wieczerzą́.
2:
Veſpertilio, [...] mus alatus - Niedoperz.
3:
Veſpillo, Vilis cadauerum funerator - Vmarłich pogrzebacz.
4:
Veſter, Quod ad vos attinet - Waſz.
5:
Veſtras, Quod ex veſtra regione eſt, aut patria - Waſziniek.
6:
Veſtibulum, Locus [...] ante aedium ianuam, inter aedes ipſas, et viam relictus - Przedſionek: item, Nadworzę.
7:
Veſticeps, Pubes - Brode puſzczaiaci.
8:
Veſtigium, Pedis impreſſio: id eſt, ſignum quod a pede relinquitur - Stoła, ſliad.
strona: 1118a
1:
Veſtigo, Quaero, quaſi veſtigia indago, inueſtigo, perueſtigo, inquiro - Sliaduię.
2:
Veſtigator, Venator - Za ſliadem chodząci, miſliwiecz.
3:
Veſtis - Suknia. [...] indumentum
4:
Veſtio, Veſtem induo, tego, obduco, ſepio - Prziodziewam.
5:
Veſtitus, Veſtimentum ſiue veſtis - Odzienie, ſzati.
6:
Veſtimentum, Veſtis - Szata, odziew.
strona: 1118b
1:
Veſtiarium, Locus in quo veſtes vel ſeruantur, vel venduntur - Skrizinia, albo komora gdzie ſzati chowaią.
2:
Veſtiarius, Quo veſtiario praeeſt, aut veſtes vendit - Ten ktori ſzati przedaie.
3:
Veſtiſpicus, Seruus [...] cuſtodiens veſtes - Ten ktori ſzati chowa.
4:
Veter, Senex, vetuſtus - Stari.
5:
Veterinus, vt Veterina animalia - Wſzelyakie zWierzeta ktore skrzinie naſobie noſza.
6:
Veterinarius, Qui veterinorum curam gerit, et veterina ducit - Ten ktori konie, osłi albo mułi do naimu chowa.
7:
Veterinarius, Quod ad veterina animalia pertinet - Przinalezaci do naiem nich koni.
8:
Veternus, Morbus [...] ineuitabilem[...] dormiendi neceſſitatem inducens - Spanie niezmiernę. Veternus [...] pigritia - Gnuſnoſcz.
9:
Veternosus, Qui veterno, hoc eſt, lethargo laborat - Oſpałi dad miarę.
10:
Veto, Prohibeo, abſterreo, interdico, et impero ne quid fiat - Zakazuę, bronię.
strona: 1119a
1:
Vetans - Zakazuiąci, broniąci.
2:
Vetitus - Zakazani.
3:
Vetitum, Prohibitum - Zakazanie.
4:
Vetus, Antiquum, et multorum annorum, menſium aut dierum ſignificat - Stari.
5:
Vetulus - Prziſtarſzema.
6:
Vetuſtus, Vetus, antiquus, priſcus - Barzoſtari.
7:
Vetuſte, Antique - Zdawna.
8:
Vetuſtas, Antiquitas - Staroſcz.
9:
Vetuſteſco, Inueteraſco, vetuſtatem acquiro - Poczinam ſie ſtarzec.
10:
Vetero, Vetuſteſco, vetuſtatem acquiro - Starzewam ſie.
11:
Veteraſco, Vetus fio, vetuſtatem contraho: [...] vetuſteſcere - Poczinam bitſtarim.
12:
Veterator, Homo veteris aſtutiae [...] et in omni re
strona: 1119b
callidus - Czwik ſtari, dawni achitriſziderz.1:
Veteratorius, Subdolus, impoſtorius, vafer, aſtutus - Czwiczoni vchitroſczi.
2:
Veteratorie, Aſtute, callide, malitiose - Wiwrotnie, chitrze.
3:
Veteramentarius ſutor, Calcearius, qui calceos reficit - Latacz.
4:
Veteranus, Vetus - Stari bi waliec.
5:
Vexillum, Signum militare - Choragiew.
6:
Vexillifer, Signifer, geſtator vexilli, quem et Aquiliferum vocabant Romani - Chorązi.
7:
Vexillatio - Na skrzidliech roth zaſadzenie.
8:
Vexo, Agito, moleſto, perturbo, infeſto, populor, diripio, et huc atque illuc diſtraho - Nagabam, wexuię, przeſliaduię.
strona: 1120a
1:
Vexatio, Populatio, direptio, inteſtatio, afflictio - Przegabanię, puſtoſzenię.
2:
Vexator, Infeſtator - Nagabacz, przeſliadownik.
3:
Via - Droga.
4:
Viator, Qui iter facit - Podrozni.
5:
Viatorius, Quod ad viam pertinet - Do podroznich przinaleząci.
6:
Viaticum, Cibus, pecuniave, quam iter facientes nobiſcum circunferimus -
strona: 1120b
Oppatrzenie na drogę wpieniądze y wiadło.1:
Viaticulum - Małi datek na drogę.
2:
Viaticatus, Viatico inſtructus - Wpotrzebi na drogę opatrzoni.
3:
Vibex, Signum verberis in humano corpore remanens - Dęga, pręga, blizna.
4:
Vibriſsae - Włoſſi wnoſie. [...] pili in naribus hominum
5:
Vibro, Moueo, quatio, tracto, agito - Podnoſzę, potrząſsam, wkoło obracam.
6:
Vibrans - Podnoſząci, potrząſaiaci.
7:
Vibratus - Winoſzac zatrząſſam.
8:
Viburnum - Muzetrzy wielki.
9:
Vicem - Bytwa na odmiani. [...] pro pugnis
strona: 1121a
1:
Vicarius, Qui vicem alicuius gerit, ſiue obtinet, et in eius locum ſucceſſit - Nanieſnik.
2:
Viciſſim, Per vices, ſiue alternatim - Na odmiani.
3:
Viciſsitudo, Alternatio, et mutatio ex alio in aliud - Odmiana.
4:
Vicenarius, Quod eſt viginti capitum - Dwadzieſczia w liczbie máiáci.
5:
Viceni, [...] Viginti - Dwadzieſczia.
6:
Vicesimus, [...] ſignificatque vltimum ex viginti: pro quo et vigeſimum dicimus - Dwudzieſti.
7:
Vicesima, Vectigalis genus quo in centenas libras quinae exigebantur - Podatek gdzie odeſta piec biwa dáwáno.
8:
Vicies, Viginti vicibus - Dwadzieſczia razow.
9:
Vicia - Wyka.
10:
Viciarius, Quod ad viciam pertinet - Wykowi.
strona: 1121b
1:
Victima, Hoſtia, oblatio - Offiárá.
2:
Victimarius, Sacrorum miniſter [...], qui victimas ligabat - Ten ktori offiari czini.
3:
Vicani, Qui vicos ruſticos habitant - Wieſniąci.
4:
Vicinus, Qui in eodem vico, aut certe non procul ab aedibus noſtris habitat - Sąſiad.
5:
Vicinus, Propinquus, cognatus, coniunctus - Bliski.
6:
Vicinia, Loci vicinitas, ſeu vicinorum inter ſe propinquitas, vel ipſi etiam vicini - Sáſiádſtwo.
7:
Vicinitas, Vicinorum propinquitas, et aliquando vicinorum multitudo - Saſiedſtwo.
8:
Vicinium - Saſiedſtwo.
9:
Vicinalis, Ad viciniam pertinens - Saſiedzi.
10:
Vicatim, Sparſim, per vicos et pagos - Powſiach y miaſtecz kack.
strona: 1122a
1:
Videlicet, Certe, nimirum - Tocziez.
2:
Video, Oculorum ſenſu aliquid percipio - Widzę.
3:
Visus, Animaduerſus - Widziani.
4:
Viſum, Spectrum, phaſma, ſiue ſpecies aliqua, quam dormientes videmur videre - Widzenię, ziawienię.
5:
Viſu, Pro ſpectaculo, hoc eſt, pro re quauis quae ſpectanda proponitur - Gra.
6:
Visus, Videndi actus, vel ipſa videndi facultas - Widzenię.
7:
Visio, Ipſe videndi actus - Widzenię. ¶ Visio [...] pro viſo et ſpectro - Strach, ziawienię.
8:
Viſo, Ad videndum eo, inuiſo, adeo, conuenio - Nawiedząm.
strona: 1122b
1:
Visendus, Luſtrandus - Godni nawiedzenią.
2:
Visito, ſaepe viſo, et frequenter conuenio, adeo - Nawiedzam.
3:
Vidua, Mulier viro orbata - Wdowa.
4:
Viduo, Orbo, ſeu priuo - Oſieroczam, pozbawiam.
5:
Viduus, Priuatus, orbatus, deſertus - Oppuſzczoni, owdowiałi.
6:
Viduitas, vita caelebs poſt nuptias - Wdowſtwo.
7:
Vidulus, Bulga, vel ſacculus quo viatores pecuniam aliaſve res charas circunferunt - Torba, waczek podroznego.
8:
Vieo, Ligo, ſeu inflecto - Obwiam, zwięzuie.
9:
Vietores, Qui vaſa vinaria religant, ſtipantque - Bednarze.
strona: 1123a
1:
Vietus, Mollis, languidus, ſine vi, naturalibus priuatus viribus - Słabi błahi, wiſchłi.
2:
Vigeo, Floreo, polleo, ſiue potens aut in vigore ſum, et viriditatem quandam habeo - Ieſtem przimoci roznę, ktnę.
3:
Vigens - Roſtnáci, ktnąci.
4:
Vigor, Firmitas, robur - Moc, potęznoſcz.
5:
Vigil, [...] vigilans, hoc qui non eſt torpens - Oſt- rozni.
6:
Vigil, Nocturnus cuſtos, [...] excubitor - Stroz.
7:
Vigesimus, Vltimus ex viginti - Dwudzieſti.
8:
Vigeſsis, Quod eſt viginti aſſium - Odwudzieſtu pienia dzach.
9:
Vigilo, Excubo, vigilias ago, non dormio - Czuię, nieſpię, ſtrzegę.
10:
Vigilans - Strzegac, czuiac.
11:
Vigilantia, Diligentia, attentio- Czainoſcz, oſtroznoſcz.
12:
Vigilanter, Cum diligentia et ſolicitudine -
strona: 1123b
Czuinie.1:
Vigiliarius, Excubitor - Stroz.
2:
Vigilax, Sagaciter, multumque vigilans - Dobrze czuini.
3:
Vigilia, ſiue vigiliae, Inſomnia, excubiae nocturnae - Czuinoſcz.
4:
Viginti - Dwadſieſcia.
5:
Vilis, Contemptus, abiectus, humilis, plebeius, leuis, communis, vulgaris - Podłi, wzgardzoni, nikaczemni.
6:
Vilitas, Exiguitas pretij - Tanioſcz.
7:
Vileſco, Vilior fio - Tanſzim ſie ſtawam.
8:
Vilito, vilem reddo - Tanioczinię.
9:
Villa, Domus in agro, agri colendi, et fructuum condendorum aut etiam habitationis cauſa conſtituta - Folwark, dworzec do mieſzkania we wſy.
strona: 1124a
1:
Villula - Folwarczek.
2:
Villanus, Qui in villa habitat - Wieſniak, nawſi mieſzkaiaci.
3:
Villaris, Villaticus - Wieski ſiedlski.
4:
Villaticus, Quod ad villam pertinet - Polwarkowi.
5:
Villico, et Villicor, Ruſticor, ſiue in villam animi cauſa ſecedo - Mafol warku ſie bawię.
6:
Villicatio, Ipſa ruſtica negotiatio, vel villae diſpenſatio - Goſpodarſtwo koło rolei.
7:
Villicus, Praefectus villae, cui tota rei ruſticae cura a domino committitur - Vrzednik, folwarkowi, ſtaroſta, ſzafarz.
8:
Villica, Vxor villici - Vrzedniczka, ſzafarka.
9:
Villus, [...] multorum pilorum collectio, et quidam quaſi floccus - Koſmzrosłi.
10:
Villosus, Quod villis plenum eſt, hirſutus, hirtus - Koſmati.
11:
Vimen, Omne virgultum lentum, et flexile - Witka.
strona: 1124b
1:
Vimineus, Quod eſt ex vimine - Zwitek vrobioni.
2:
Viminalis, Quod eſt ad ligandum aptum, ſeu quod pertinet ad vimina - Witkowi.
3:
Vincaperuinca - Barwinek.
4:
Vincio, Ligo, conſtringo - Wiazę.
5:
Vinctus, Ligatus, conſtrictus - Zwiazani.
6:
Vinctus, Ligamen - Zwiazek.
7:
Vinculum, Ligamen - Zwiazek.
8:
Vinctura - Zwiazanie.
9:
Vinco, Supero, ex certamine ſuperior euado, victoriam reporto, ſupero, deuinco, expugno - Zwicziezam.
10:
Victus, Certamine ſuperatus - Zwicziezoni.
strona: 1125a
1:
Victor, Qui in certamine ſuperior euaſit - Zwicziezi cziel.
2:
Victrix, Mulier quae in certamine ſuperior euaſit - Zwi ciezi czielka.
3:
Victoria, Hoſtium ſuperatio - Zwicieſtwo.
4:
Victoriosus, Vincere aſſuetus, ſiue qui varias aut plures victorias reportauit - Szczeſliwi do zwicięſtwa.
5:
Vincibilis, Superabilis, qui vinci poteſt - łatwi do zwiciezenią.
6:
Vindemia, Collectio vuarum - Zbieranie winna.
7:
Vindemiola - Małe winna zbieranię.
8:
Vindemio, Vuas colligo - Winno zbieram.
9:
Vindemiator, Qui vindemiam colligit - Ten ktori winno zbiera.
10:
Vindemiatorius, Quod ad vindemiam pertinet - Do zbierania winna przinalezaci.
11:
Vindex, [...] vltor iniuriae - Pomſcicziel.
strona: 1125b
1:
Vindico, [...] vlciſcor, punio, caſtigo - Mſczę ſie, karżę.
2:
Vindico [...] ab iniuria, contumeliave [...] defendere et liberare - Wibawiam, bronię.
3:
Vindicatio, Vltio, vindicta, et iniuriae propulſatio - Pomſta.
4:
Vindicta, Vltio, vel animaduerſio - Pomſta.
5:
Vinea, Multitudo vitium ſimul conſitarum - Winnica.
6:
Vinealis, Quod eſt aptum ad vineam - Winni czi.
7:
Vinearius, Quod eſt vineae, vel quod ad vineam pertinet -
strona: 1126a
Do winni ce przinalezaci.1:
Vinetum, Locus vineis abundans - Winnica.
2:
Vinitor, Ruſticus vinearum cultor - winnarz.
3:
Vinatorius, Quod eſt vinitoris - winnarzow.
4:
Vinum - winno.
5:
Villum, Vinum nullarum aut exiguarum virium - Podłewinno.
6:
Vinacea, Granula illa lignoſa, quae in vuarum acinis naſcuntur - Iadra wiagodach winnich.
7:
Vinaceus, vt Acinus vinaceus - Ziadra winnego.
8:
Vinarius, Vini venditor - winno ſzinkuiaci.
9:
Vinarius, Quod ad vinum pertinet - Do winna przinaleiąci.
10:
Vinipotor, Potator vini - Ozerka winni.
11:
Vinolentus, Ebrioſus, vino ſe ingurgitans - Gzarti winnem.
strona: 1126b
1:
Vinolentia, Ebrietas - Ozralſtwo.
2:
Vinosus, Qui vini cupidior eſt - winno miełuiaci.
3:
Viola - Fiałka.
4:
Violaceus, Purpuraeus, violae colorem referens - Fiałkowi.
5:
Violaria, Loca in quibus copioſae violae naſcuntur - Mieſcegdzie wielie fiałkow.
6:
Violarius, [...] violacei coloris infector - Fiałkowei farbi.
7:
Violo, Corrumpo, polluo, laedo, macula afficio, offendo - Gwałcę.
8:
Violatus - Zgwałconi.
9:
Violatio, Corruptio, prophanatio - Zgwałcenię.
10:
Violator, Corruptor, ruptor - Gwałtownik.
11:
Violenter, Iniurioſe, per vim - Gwałtem, zmoci.
12:
Violentia, Vis maior, impetus - Gwałt.
13:
Violentus, Qui vim facit, iniurioſus - Gwałtowni.
strona: 1127a
1:
Vipera, Serpentis genus, quod vi pariat - Iaſzczurka.
2:
Viperinus - Iaſzczurczy.
3:
Vipiones, [...] minores grues - Młodzi zorawie.
4:
Vir - Maz.
5:
Virago, Mulier fortis, quae viro ſimilis ſit, et virilia opera faciat - Niewiaſta mezna.
6:
Virilis, Quod eſt viri - Mezski.
7:
Viriliter, Fortiter et magno animi - Meznię.
8:
Virilitas, Virilia, ſeu viri pudenda - Mezsky korzen.
9:
Viripotens, Nubilis, viro matura -
strona: 1127b
Meza zdołalaca.1:
Viritim, Per ſingulos viros, per ſingula capita - Nakazda oſſobę.
2:
Virga, Vimen, bacillum tenue, vel aliud quiduis quo ad ligandum, verberandumve vtimur - Rozga.
3:
Virgula - Rozdzecka.
4:
Virgatus, Multis quaſi virgulis et lineis diſtinctus - Poſtrichowani.
5:
Virgator, Quod virgis caedit - Rozgami karzac.
6:
Virgeus, Quod eſt factum ex virgis - Zrozg vczinioni.
7:
Virgetum, Locus virgis conſitus, ad alligandas vites - Mieſcze rozg pełnę.
8:
Virgindemia, Collectio virgarum, verberandi, vinciendive gratia - Zgrom adzenierozg.
9:
Virgulta, Multitudo virgarum pullulantium - Rozgi pekaiace ſie.
strona: 1128a
1:
Virgo, Puella intacta - Panna.
2:
Virguncula - Panienka.
3:
Virginalis, Quod eſt dignum virgine, aut quod ad virginem pertinet - Panienski.
4:
Virgineus, Quod eſt virginis, aut quod virginem decet - Panienski.
5:
Virginitas, Caſtitas virginis, cui nullum fuit cum viro commercium - Panienſtwo.
6:
Viridis, Quod eſt herbacei coloris - Zieloni.
strona: 1128b
1:
Viridans, Virens ſiue viride - Zielenieiąci ſie.
2:
Vireo, Viridis ſum, frondeſco - Zielenieię.
3:
Virens - Zielenieiąci ſie.
4:
Vireſco, Viridis fio, frondeſco - Poczinam ſie zieleniec.
5:
Viridarium, Locus virentibus arboribus herbiſque amoenus - Ogrod pełni drzew y zioł pięknich.
6:
Viridarii, [...] ſerui viridariorum curae praepoſiti - Ogrodow ſprawci.
7:
Viridicatus, Viridis, viridibus conſitus - Zielionawi.
8:
Viriditas, Color viridis - Zielonoſc.
9:
Viretum, Locus naturali herbarum arborumve viriditate amoenus - Zielione mieiſcze.
10:
Virtus, Probitas, integritas, recta ratio - Cznota.
11:
Virus, Venenum - Iąd, truczizna.
strona: 1129a
1:
Virosus, Foetidus, graueolens - Iadowiti, ſmrodliwi.
2:
Virulentus, Qui eſt plenus veneno - Pełen iadu.
3:
Vis, Vires, violentia, impetus, poteſtas - Moc, możnoſc.
strona: 1129b
1:
Viriculae, Pro infirmis extenuatiſque viribus - Siełumnieiſzenie.
2:
Vireſco, Vires acquiro, inualeſco - Siełi nabiwam, poſielamſie.
3:
Viſcus, et Viſcum, Glutinum - Lep.
4:
Viſcatus, Viſco oblitus - Lepem ocziagnioni.
5:
Viſcosus, Quod eſt tenax, glutinoſum - Liepiaſti, lgnąci.
6:
Viſcus - wnętrzę, mięſſo miedzi shora y koſcią.
7:
Viſceratio, Crudae carnis diſtributio - Surourgo obroku rozdawanię.
8:
Viſceratim, Per ſingula viſcera - Poſztuce.
strona: 1130a
1:
Vita, Animae et corporis coniunctio - Zy woth.
2:
Vitalis, Quod viuere poteſt, vel cui diuturnior vita ſperari poteſt - Zywiaci.
3:
Vitalitas, Vita et potentia vitalis - Zycię, duch.
4:
Vitaliter - Zywac.
5:
Vitellus, [...] oui pars lutea, quod ex eo viuat pullus- Zołtek w iaiu.
6:
Vitex - Złota wierzba.
7:
Vitiligo, Foedus cutis color - Bliadosc̀.
8:
Vitilis, Quicquid ſic lentum eſt, vt commode flecti poſſit - Gibki.
9:
Vitilitigatores, [...] vitioſi litigatores, hoc eſt, calumniatores, obtrectatores - Obżuwci, zwacże.
10:
Vitilitigo, Carpo, criminor, mordeo - Cżicho obżuwam vragam.
11:
Vitis -
strona: 1130b
winny pien albo korzen.1:
Viticula - winni pniaczek.
2:
Viteus, Quod eſt ex vite - Zwinnegopnia.
3:
Vitiarium, Vitium ſeminarium, ſeu locus vitium plantis conſitus - Mieiſce winnem naſadzonę.
4:
Vitifer, Quod fert vites, ſiue in quo proueniunt vites - winno rodzaci.
5:
Vitigineus, Quod ex vite fit - Zwinnich pniow vczinioni.
6:
Vitiſator, Quod vites ſerit - winnarz.
7:
Vitium, Vitioſitas, prauus actus, labes et prauitas animi - wiſtepek, złoſc, skaza.
8:
Vitiosus, Vitiis plenum, corruptum, deprauatum - Złoſlywi, zepſowani.
9:
Vitiose, Male, corrupte - Szkodliwie skazenie.
strona: 1131a
1:
Vitiositas - Złoſliwosc̀, wyſtępek.
2:
Vitio, Corrumpo, deſtruo, deterius reddo - Pſuię, każę, gwalcę.
3:
Vito, Euito, effugio, declino, caueo - Strżegę ſie, waruieę ſie.
4:
Vitatio, Vitandi actus - wiſtrżegani ęſie, vwarowanie.
5:
Vitabundus, Vitans - Strzegeci ſie.
6:
Vitrum - Szklenica.
7:
Vitrarius, Vitri conficiendi artifex - Szklarz.
8:
Vitreus, Quod ex vitro eſt - Szklani.
9:
Vitriarius, Vitra conficiens - Szklankarż.
10:
Vitricus, Matris meae poſt patris obitum maritus - Oycżim.
11:
Vitta, Ligamentum capitis, hoc eſt, faſcia, qua circum caput antiqui, vel crines, vel ſerta, aut flores, aut quiduis aliud religabant - Binda koło głowi cżiepiec.
12:
Vittatus, Vittis redimitus - Bindami obwiazani.
13:
Vitula, Bubuli generis foetus foemininus, qui annum primum aetatis nondum expleuit: nam tunc Iuvenca dici incipit - Iałowka.
strona: 1131b
1:
Vitulus, Foetus maſculinus in bubulo genere, qui primum aetatis annum nondum expleuit: nam deinde iuuencus vocari incipit- Czielę.
2:
Vitulinus, Quod ex vitulo eſt - Czielęci.
3:
Vitupero, Vitio do, vitio verto, culpo, de dignitate vel autoritate alicuius detraho - Ganię.
4:
Vituperatio, Vituperandi actus, reprehenſio - Ganięnie.
5:
Vituperium, vituperatio, dedecus, infamia - Ganięnię.
6:
Vituperator, Reprehenſor, qui procliuis eſt ad vituperandum - Ten ktori gani.
7:
Vituperabilis, vituperatione dignus - Godniganienia.
8:
Viuarium, Locus in quo vel aues, vel piſces, vel ferae continentur - Mieſce gdzieziwo chowaią, zwierzptaki albo ribi.
9:
Viuerra, Animalculum exiguum ex genere muſtelarum, quo venatores vtuntur ad cuniculos ex antris expellendos - Foret zwierze tchorzowi podobne, ktori wpuſzczoni podziemię kroliki na wierzch wikęſſuie.
strona: 1132a
1:
Viuiradix, Planta quae cum radice ſeritur, quaſi viuam radicem habens - Szczep skorżenim wſadzoni.
2:
Viuo, Vitam ago, vitam dego, et in vita ſum - Zyę.
3:
Victito, veſcor, alor, victu vtor - Chowam ſie.
4:
Victus, Omne illud ſine quo viuere non poſſumus - Zywnoſc̀, chowanię.
5:
Viuus, Spirans, animatum, vita praeditum - Zywy.
6:
Viuax, Longaeuus, ſeu vitae diuturnioris - Długo żywi.
7:
Viuacitas, Longaeuitas, vitae diuturnitas - Długieżicię.
8:
Viuiſco, Viuus fio, animor - Ożiwiam.
strona: 1132b
1:
Viuidus, Multo vigore praeditus - Prawie czerſtwi, zywi.
2:
Vix, Propemodum, non aegre, vel difficulter, quaſi cum vi et labore - Liedwo.
3:
Vlciſcor, Vindico, iniuriam non impunitam relinquo, poenas repeto, et ſupplicium ſumo - Mſzczeſie.
4:
Vltio, Vindicta - Pomſta.
5:
Vltor, Vindex, vindicator, qui iniuriam illatam vlciſcitur - Pomſciciel.
6:
Vltrix - Mſzcąca ſie.
7:
Vlcus, Solutio vnitatis in carne, quaſi fit per eroſionem - wrzod.
8:
Vlcuſculum - wrzodek.
9:
Vlcero, [...] Hulcero, vlceroſum facio, vlceribus infeſto - Owrzedzam.
10:
Vlceratio - Owrzedzenię.
11:
Vlcerosus, Quod eſt plenum vlceribus - wrzodowati.
strona: 1133a
1:
Vligo, Terrae humor naturalis, ex ea nunquam recedens - Wilgotnoſc wżiemi.
2:
Vliginosus, Semper vuidus - Vſtawnie wilgotni.
3:
Vllus, Aliquis - Zaden, niektori.
4:
Vlmus - Vlmowe drzewo.
5:
Vlna, Brachium - łokiec. ¶ Vlna [...] menſurae nomen tantam habentis longitudinem, quantam complectuntur duo brachia vtrinque extenſa - Klafta na dwuſażeniach, ſtos.
6:
Vltra, [...] praeter, et trans- Zoneſtrone, dalei.
7:
Vlterior - Dalſzi.
strona: 1133b
1:
Vlterius - Dalei.
2:
Vltimus, poſtremus - Oſtatni.
3:
Vltimum, Poſtremum - Na oſtatek.
4:
Vltro, Vltra, ſiue inſuper- Nad to.
5:
Vltro [...] ſponte, hoc eſt, nemine rogante, aut cogente - Zdobrei woli.
6:
Vltro, Huc illuc, ſurſum, deorſum - Tam y ſam, i tu y ogdzie.
7:
Vlulo, Flebilem et moeſtum ſonum edo more luporum - wyę.
8:
Vlulatus, Clarus, et inconditus clamor - wycię.
9:
Vlula - Sowa.
strona: 1134a
1:
Vmbilicus, Quicquid in aliqua re eſt medium - Srzodek każdei rżeczi pępek.
2:
Vmbilicatus, Quod vmbilicos habet, vel quod ad vmbilici ſimilitudinem factum eſt - Iako pępekuczinioni.
3:
Vmbo, Media pars clypei eminentior - Srodek vpuklierża konczati.
4:
Vmbra, Aër carens ſole - Czien.
strona: 1134b
1:
Vmbella - Czionek.
2:
Vmbro, Tegendo vmbram facio - Czien czinie.
3:
Vmbraticus, Quod eſt ex vmbra ſeu ad ſimilitudinem vmbrae - Czieniaſti.
4:
Vmbratilis, Quod in vmbra otioque verſatur - W czieniu proznuiąci.
5:
Vmbraculum, Tabernaculum, velumve vmbrae cauſa erectum - Zasłona.
6:
Vmbrifer, Ferens vmbram - Zasłonę cziniąci.
7:
Vmbrosus, Opacus - Czieniſti.
8:
Vna, Simul, pariter - Spolnie.
9:
Vnanimis, et Vnanimus, Qui vnius animi eſt, et vnius ſententiae cum altero, conſentiens, congruens, conueniens - Iednego vmisłu.
10:
Vnanimitas, Concordia, conſenſus, aequanimitas - Ieden vmisł.
strona: [1135]a
1:
Vncia, Aſſis pars duodecima, quaſi vna ex duodecim - łott, to ieſt dwanaſta częſc̀ niektorei rżeczi.
2:
Vnciola - łoczik.
3:
Vncialis, Quod eſt vnius vnciae - Oiednim łoczie.
4:
Vnciarius - łotowi.
5:
Vnciatim, Per ſingulas vncias - Po łocie.
6:
Vncinatus, Vncinis hamatus - Naſieczoni.
7:
Vncus, Inſtrumentum incuruum, et in ſeſe reflexum - Hąk.
8:
Vncus, Incuruus, aduncus - Krziwi, hakowati.
9:
Vnda, Fluctus ſiue globus aquae in vnum collectus - wałi wodnę.
10:
Vndula - Małe wałe na wodzie.
11:
Vndabundus, Vndoſus, procelloſus - Pełni wałow wodnich.
12:
Vndatim, Ad vndarum ſimilitudinem -
strona: [1135]b
Iakobi woda.1:
Vndisonus, Quod vndarum more ſtrepit, vel quod vndis ſtrepit - Wałami pluskaiąc.
2:
Vndo, Fluctuo, vndis agitor - Wałami ſie toczę.
3:
Vndans - Płoczę.
4:
Vndoſum mare, id eſt, fluctuoſum, vndis exagitatum - Morze wałow pełne.
5:
Vndulatus - Pregi maiare wodne, iakie naſzamłacie wydaſz.
6:
Vnde, Ex quo loco, vel a quo loco - Skąd.
7:
Vndecunque, Ex quocunque loco - Skadkolwiek.
8:
Vndecentum, Nonaginta nouem, centum minus vno - Dziewiecdzieſiat y dziewiec.
9:
Vndecies, Vndecim vicibus - Iedenaſcie razow.
10:
Vndecimus, Vltimus ex vndecim - Iedenaſti.
11:
Vndeciremis, Nauis vndecim remorum ordines habens - Okręt wiednim rzadzie iedenaſcie poiazdmaięci.
12:
Vndeni, Vndecim - Iedenaſcie.
13:
Vndeuiginti, Nouemdecim, viginti minus vno -
strona: [1136]a
Dziewietnaſcie.1:
Vndeuicesimus, Decimus nonus - Dzie wietnaſti.
2:
Vndetrigesimus, [...] viceſimus nonus - Dwudzieſti ad ziewiati.
3:
Vndequadraginta, Triginta nouem - Trzidzieſczi y dziewiec.
4:
Vndequadragies, Nouies et tricies - Dziewiecy trzidzieſczi.
5:
Vndequinquaginta, Quadraginta nouem, quinquaginta minus vno - Szterdzieſci y dziewiec.
6:
Vndequinquagesimus, Quadrageſimus nonus - Dziewiatia ſtrerdzieſty.
7:
Vndeſexaginta, Quinquaginta nouem - Piedzieſiat y dziwiec.
8:
Vndeoctoginta, Septuaginta nouem, octoginta minus vno - Siedni dzieſiąt y dziewiec̀.
9:
Vndeuis, et Vndelibet, Ex vno quouis loco - Skadiednochczes, zewſząd.
10:
Vndique, Ex omni parte - Skażdei ſtroni.
11:
Vnedo - Iabłko podobne pigwie.
12:
Vngo, et Vnguo, Oleo, aliove pingui oblino - Pomazuię.
13:
Vnctito - Vſtawnie mażę.
14:
Vnctum, Pingue quod in porci dorſo mollius eſt - Tłuſtosc̀ na chrzibcie wieprżowim.
15:
Vnctus, Vnguento oblitus, perunctus, vnguentatus - Namazani.
strona: [1136]b
1:
Vnctiuſculus, Hoc eſt, paulo vnctior - Kęs tłuſti.
2:
Vnctio, Vnguendi actus - Pomazanię.
3:
Vnctor, Qui vngit - Tenktori namazuię.
4:
Vnctorius, Quod vnctioni deſtinatum eſt - Do mazanią narzadzoni.
5:
Vnctura, vnctio - Mazanię.
6:
Vngentum, ſiue Vnguentum - Maſc.
7:
Vnguentatus, Vnguento oblitus - Pomazaniec.
8:
Vnguentatius, vel potius vngentarius, [...] Qui vnguenta [...] vendit - Maſczi przedawaiaci.
9:
Vnguentaria, Quae vnguenta conficit et vendit - Taktorą maſci czini y przedaię.
10:
Vnguentarius, Vnguentis idoneus, ad vnguenta pertinens - Do maſci dobri.
11:
Vnguen, Quiduis pingue quo quippiam poſſumus inungere - Maſc wſzelyaka.
12:
Vnguinosus, Pinguis - Vmaſzczoni.
13:
Vnguis, Cornetum illud quod in extremis digitis enaſcitur, non ſolum in manibus, verumetiam in pedibus - Paznogiec, kopito.
strona: 1137a
1:
Vnguiculus, Paruus vnguis - Paznogietek.
2:
Vngula, Calceus corneus, pedes muniens eorum animalium quae digitos non habent: ſiue etiam ea pars pedis, quae cornu tegitur - Kopyto.
3:
Vngulum, Antiquis anulum ſignificabat - Pierſcien.
4:
Vnio, Concordia, conſenſus - Ziednocenię vgoda.
5:
Vnio [...] ſignificat margaritam - Perła.
6:
Vnquam, Vllo tempore, omni memoria - Ktoregokolwiek cżaſzu.
7:
Vnus, Numeri principium - Ieden.
8:
Vnuſquilibet, et Vnuſquiuis, Quilibet -
strona: 1137b
Kazdi.1:
Vnuſquiſpiam, Aliquis vnus - Ctokolwiek.
2:
Vnuſquiſque, Singuli - Kazdi.
3:
Vnicalamus - Oiednim zdzblię.
4:
Vnicaulis, Quod vnum caulem habet, nec in ramos ſpargitur - O iednim głabiu.
5:
Vnicolor, Vnius coloris - O iednei farbie.
6:
Vnicornis - Ied nerozec.
7:
Vnicus, Singularis, vel ſolus - Iedini.
8:
Vnice, Singulariter - Oſsobliwie.
9:
Vnigena, Vnicus, vnigenitus - Iednorodni.
10:
Vnigenitus, [...] pro filio vnico, qui neque fratrem habuerit, neque ſororem - Iednorodzoni.
11:
Vnimanus, Vnam tantum manum habens - Iednoręki.
12:
Vnio, Coniungo, in vnum redigo - Spaiam, złaczam.
13:
Vniſtirpis, Quod a radice caudicem habet vnicum aſſurgentem - Iednim prętem roſnąci.
14:
Vnitas, Indiuiſibile numeri principium - Ieden iednoſc zwielurzeczi.
15:
Vniter, Coniuncte, concorditer - Zgodliwie.
16:
Vniuersus, [...] totus - wſziſtek, ſpolni.
17:
Vniuerse, Generaliter, generatim, ſigillatim -
strona: 1138a
Spolnie.1:
Vniuersitas - Spolne zgromadzenię. [...] pro communi collegio
2:
Vniuersalis, Ad vniuerſos pertinens - Spolni, poſpoliti.
3:
Vniuſmodi, Vniformis, non varius - Iednako.
4:
Vnioculus, qui et Vnoculus [...], Vnicum habens oculum - Iednooki.
5:
Vola, Caua pars manus, ſiue pedis - Dłon.
6:
Volo, Aërem pennis ſeco - Lią́tą́m.
strona: 1138b
1:
Volans - Latáiáci.
2:
Volito, Frequenter volo - Vſtawnie látám.
3:
Volaticus, Velox, quaſi volatilis - Lataieci, nieſtałi.
4:
Volatilis, Volucris - Latac mogaci.
5:
Volatus, Ipſa volatio et volandi actus - Latanię.
6:
Volo, Voluntas eſt, voluntatem habeo, voluntas mea fert - Chcę. [...] opto et cupio.
7:
Volens - Chcąci.
8:
Voluntas, Animi noſtri ſententia, mens, animus, ſenſus - Chcziwoſcz, ccenie.
strona: 1139a
1:
Voluntarius, Quod fit ſponte, ad libidinem et arbitrium, vulgo Spontaneum vocant - Chcąci, dobrowolni.
2:
Voluntarie, et Voluntario, Sponte, bono et prompto animo, non coacto - Chcząc̀.
3:
Volsella, ſiue Vulſella, Inſtrumentum pilis e corpore euellendis idoneum - Klieſzcziki do wiriwanią włoſow.
4:
Volua, Inuolucrum, quo quid inuoluitur - Pielucha, obwicię.
5:
Volucer, Volatilis, penniger - Látáiaci. ¶ Volucer [...] velox, celer - Prętki.
6:
Volucris, Omne id quod volat - Kádzdá rzec ktora látác moze.
7:
Volucra, Genus animalis quod praerodit teneros pampinos - Zwierz ogrizaiac pnie winnę.
8:
Voluo, Verto, verſo, torqueo, in orbem torqueo - Toczę, obracam.
9:
Volutus - Obracani.
10:
Voluto, Saepe, multumque voluo, - Vſtawnie przewaliam, obrácám.
strona: 1139b
1:
Volutatus, Saepe multumque volutus - Vſtawnie przewracani.
2:
Volutatio - Przewracanie, wałeſanię.
3:
Volutabrum, Locus vbi ſues volutantur - Kałuz.
4:
Volutatim, Iterum atque iterum voluendo - Przewáláiác.
5:
Volubilis, Quod facile voluitur et in orbem incitatur - Obrotni.
6:
Volubiliter, Celriter, incitate - Obrotnie.
7:
Volubilitas, Volubilis motus et conuerſio - Obrot.
8:
Volumen - Kſiega.
9:
Voluox, Vermis teneros vitium pampinos, et pubeſcentes vuas erodens - Gaſianka winną.
10:
Voluptas, Iucunditas, fructus iucunditatis, et laetitiae - Rozkoſz.
strona: 1140a
1:
Voluptabilis, Gratus, voluptuoſum - Rozkoſz prżinoſząci.
2:
Voluptarius, Quod voluptatem affert - Rozkoſz czinią́ci.
3:
Voluptuosus, Habitum, et vehementiam ſignificat, et affectionem - Rozkoſzi pożadliwi.
4:
Volupe, Delectabile, gratum, iucundum - wdżieczno.
5:
Vomica, Abſceſſus internus copioſam euomens ſaniem - Ropa ze wrżodu.
6:
Vomo, Per os eiicio, egero - Zrzuczam.
7:
Vomito - Vſtawnie zrżucam.
8:
Vomitio, Cibi, potuſve per os eiectio, quae ventriculi ſubuerſione contingit - Zrżucanię.
9:
Vomitor, Qui vomit- Tenktori zrżucą.
10:
Vomitorius, Quod vomitum ciet - Zrżucenie cziniąci.
strona: 1140b
1:
Vomer, ferramentum aratri quo ſulci fiunt - Pług.
2:
Vopiſcus - Ieden zbliſniatziwigdziedrugi beł martwi. [...] qui ex duobus conceptis, vno abortu excluſo, ad partum legitimum ducitur.
3:
Voro, Cibum non confectum deglutio - Zram, czpam.
4:
Vorago, Locus immenſae profunditatis - Głebia niezmierną.
5:
Voraginoſus, Quod eſt voraginibus plenum - Pełni glebokich dzur.
6:
Vorax, Multa abſumens, inexplebilis, inſaturabilis - Zarłok.
7:
Vos - Wyſami.
8:
Voueo, Deo aliquid ſancte promitto, vota facio, vota nuncupo, vota ſuſcipio - Bogu nieco obiecuię.
9:
Votus - Obiecani, poſwięconi.
10:
Votum, promiſſio facta deo, voti ſponſio qua Deo obligamur - Obiecanie bogu.
strona: 1141a
1:
Votiuus, Quod ex voto dari promittitur, quod ex voto fit et ſuſcipitur - Bogu obiecani.
2:
Vox, [...] ſonus qui ab animalis ore profertur - Głos.
3:
Vocula, Parua vox - Głoſsek.
4:
Vocabulum, Dictio qua res ſingulae vocantur, aut voce efferuntur - Słowko, mianowanię.
5:
Vocalis, Quod eſt ſonorum, et ſummae vocis - Głoſni.
6:
Vocalitas, Conſonantia - Zgodnigłos.
7:
Vocamen, Nomen, appellatio - Nazwanię.
8:
Vociferor, Clamo, clamorem edo, exclamo - Głoſſem wołam.
9:
Vociferatio, Clamor, actus vociferandi - Głoſne wołanię.
10:
Voco, aduoco, accerſo, appello, adduco - Wołam.
strona: 1141b
1:
Vocatus - Zawołani.
2:
Vocatus - Wziwanię.
3:
Vocator - Wziwac.
4:
Vocito, Frequenter voco - Vſtawnie wziwam.
5:
Vpilio - Owczarz. [...] pro opilione
6:
Vpupa - Dudek.
strona: 1142a
1:
Vrbs, Oppidum muro cinctum - Miaſto.
2:
Vrbicus, Quod ad vrbem pertinet - Myeski.
3:
Vrbanus, Vrbicus - Myeiski. ¶ Vrbanus [...] pro faceto, comi, lepido - Obyczaini, zartowni.
4:
Vrbanitas, Sermonis lepor, oratio ſalibus condita, ſal, facetiae - Obiczaie ozdobne y żarti poccżiwę.
5:
Vrbane, Facete, lepide, venuſte - Poccziwie y prziſtoinie.
6:
Vrceus, [...] vas quo aqua in vrnam infunditur, vel in ahenum - Węborek albodzban do czerpanią wodi.
7:
Vrceolus - Węboreczek, ſzkopieczek.
8:
Vrceolaris herba, [...] vulgus hodie parietariam, ſeu muralem appellat - Noc y dzien.
strona: 1142b
1:
Vredo - Zarazenie drzewaiakobiprzipalonebeło.
2:
Vrgeo, Incumbo in aliquid, cogo, premo, impello - Cziſne, przimuſzam.
3:
Vrigo, Vredo quae ex vi cauſtica alicuius medicamenti prouenit - Palenie z liekarſtwa.
4:
Vrina, Serum ſanguinis, quod in renibus colatum per vreteras tranſmittitur ad veſicam - Mocz, vrina.
5:
Vrino, ſiue Vrinor, Aquam ſubeo, et rurſus emergo - Narzam sie w wodzie, y zaſię wi narzam.
6:
Vrinatores, [...] Qui in aquam, merguntur, et ſub ea natant - Norkowie.
7:
Vrinum, Ouum irritum, et inefficax - Ialowe iaie, ktore kokoſzi znaſzaia bez zeiſcia skurcm.
8:
Vrna, Vas quo aqua e puteis, fluminibuſve hauritur -
strona: 1143a
Wiadro.1:
Vrnula - Wiaderko.
2:
Vrnarium, [...] Menſa quadrata, quod vrnas cum aqua poſitas ibi potiſſimum haberent in culina - Stoł na ktoriw wode wkuchni ſtawiaią.
3:
Vro, Cremo, vel calore aut frigore laedo - Przipaliam.
4:
Vrens - Przipalaiaci.
5:
Vſtus - Przipalioni.
6:
Vſtio, Vrendi actus, aduſtio, combuſtio - Przipalenie.
7:
Vſtor, [...] qui corpora in buſtuariis cremat - Przipaliacz.
8:
Vrito - Vſtawnie przipaliam.
9:
Vſtulo, Vro, aduro, cremo - Oppaliam.
10:
Vſtrina, Locus in quo metalla candeſcunt, vt laborentur - Komin gdzie zelazo rozpalaiam.
11:
Vropygium, ſiue [...] Orthopygium - Wzitek, iaki wzatku u kokoſzi wydaſz.
strona: 1143b
1:
Vrruncum, [...] quod eſt in imo ſpicae circa ſummum culmi cacumen, minus grano - Czubeczez wkłoſie na ſpotku, ziarnku podobni.
2:
Vrsus - Niedzwiedz.
3:
Vrsa - Niedzwie dzica.
4:
Vrsinus - Niedz wiedzi.
5:
Vrtica - Pokrziwa.
6:
Vrus - Zubr.
7:
VSIA - Podſtac. [...] quam Quintilianus Eſſentiam interpretatur
8:
Vſpiam, Vſquam, et in loco, et ad locum - Gdziekolwiek.
9:
Vſquam, Alicubi, vno aliquo in loco - Hazadnim mieiſcu.
strona: 1144a
1:
Vſque - Az.
2:
Vſquequaque, Paſſim, aſſidue, ſemper, quaſi in vnoquoque loco, ſiue vnoquoque tempore - Okolicznie wſzędzie.
3:
Vſquequo, Quouſque, donec, quoad, quandiu - Iak długo.
4:
Vt, Vti, quo - Abin, zeby.
strona: 1144b
1:
Vtut, Vtcunque, quocunque modo - Iakokol wiek.
2:
Vtcunque, Quomodocunque, quocunque modo - Iakotako.
3:
Vter, Pellis qua vinum, aut oleum deferri ſolet - Skora zſzita wia kiei oliwę noſza.
4:
Vtricularius, Qui canit tibiis infixis vtriculo, quae vocantur tibiae vtriculares - Buda, gaida.
5:
Vtrarius - Ten ktori oliue, albo winno, zkorze noſi.
6:
Vter - Ktori ztich dwu.
7:
Vtercunque, Vteruis, ſiue vterlibet - Ktorikolwiek.
8:
Vterlibet, Alter ex duobus, quem tibi capere libet - Ktoric ſie po doba.
9:
Vternam, Vter - Ktori ztik dwu.
10:
Vterque, Significat ambos - Obadwa.
11:
Vteruis, Vter quem tu vis, vterlibet - Ktorego tichczeſz.
strona: 1145a
1:
Vtrinque, Ab vtroque latere, ab vtraque parte - Zobu ſtron.
2:
Vtro, Vtram partem verſus - Sktoreikol wiekſtroni.
3:
Vtrobique, In vtroque loco - Zobudwu mieſc.
4:
Vtroque, Ad vtrunque locum - Stei y zowei ſtroni.
5:
Vtrum - Coſtich dwu.
6:
Vter, vel Vterus, Loci muliebres in quibus concipitur foetus - Zywothnie wieſczi.
7:
Vterculus, [...] pro ventre - Brzuſzek.
8:
Vterini fratres, Qui ex eodem vtero prodierunt - Rodzeni bracia.
9:
Vti, Vt - Iako.
10:
Vtinam - Bogbi todał.
11:
Vtique, [...] certe vel prorſus - Prawdziwie.
12:
Vtor, Vſurpo, vſum rei alicuius habeo - Poziwam.
13:
Vsus, Ipſe vtendi actus, exercitatio, tractatio, vſurpatio -
strona: 1145b
Pozitek.1:
Vsualis, Vſuarium: quod vſui noſtro ſeruit - Poziteczni.
2:
Vsuarius, [...] ille, cuius eſt vſus, qui rei vſum capit - Ten ktori poziua.
3:
Vsusfructus, [...] ſignificans rei vſum fructuoſum, quum ſcilicet res aliqua non noſtra eſt, ſed perinde ex ea fructum atque vtilitatem capimus, acſi noſtra eſſet - Pozitek zrzeczi cudzei.
4:
Vsucapio, [...] rem aliquam continuatione vſus, et poſſeſſionis mihi attribuo, vendico, in meum vſum conuerto - Przez długie poziwanię ſobie prziwlaſzczam.
5:
Vsucaptio, ſiue Vſucapio, [...] acquiſitio, vel adiectio dominij, per continuationem poſſeſſionis temporis lege defintidefiniti - Prziwłaſzczenie rzeczi nieiakiei zadługim boziwanim.
6:
Vsio, Vſus - Vziwanie.
7:
Vsitor, Frequenter vtor - Vſtawnie vziwam.
8:
Vsitatus, Conſuetus, ſolitus, in vſum receptus - Zwiczaini.
9:
Vsitate -
strona: 1146a
Zwiczainie.1:
Vsura, Vſus - Vzywanię, poſitek.
2:
Vsura [...] pecunia, quae a debitore datur creditori pro vſu pecuniae ſibi creditae - Lichwa.
3:
Vsurpo, [...] in frequenti vſu habeo - Vſtawnie poziwam.
4:
Vsurpatio, Frequens vſus - Długie prziwanie.
5:
Vtensilia, Quaecunque vſui noſtro ſunt neceſſaria - Wſzelyakie rzeczi ktorich poziwanie.
6:
Vtilis, Fructuoſus, commodus, accommodatus, frugifer, quod ex vſu eſt, quod vſui eſt vtilitati - Poziteczni.
7:
Vtilitas, Commodum, fructus, emolumentum, lucrum, quaeſtus, opportunitas, commoditas - Pozitek.
8:
Vtiliter, Ex vſu, commode -
strona: 1146b
Pozitecznie.1:
Vtpote, Quoniam, quandoquidem, nempe, quippe - Przeto, haprzikład.
2:
Vtquid, Quamobrem, propter quid - Dlia czego.
3:
Vua, Fructus vitis - Winna iagoda.
4:
Vueus, Quod ex vua fit - Zwinnei iagodi.
5:
Vuifer, Producens vuas - Winno rodzaci.
6:
Vuidus, Quod eſt humidum, pingue, quodque praecipue habet aliquid humoris intrinſecus - Sokupełni, wilgotni.
7:
Vueſco, Vuidus fio, humorem contraho - Sok rozmnazam.
strona: 1147a
1:
Vulga, quae eſt Bulga, Sacculus ſcorteus, ſiue ex alia materia, in quo pecuniam, aliave itineri neceſſaria circunferimus - Tłomok ſzatni.
2:
Vulgus, Pars populi ignobilior, plebs - Liud poſpoliti, poſtpolſtwo
3:
Vulgo, Paſſim, nuſquam non, plerunque, et [...] Communiter - Poſpolicię.
4:
Vulgaris, Quotidianum, commune, protritum, peruulgatum - Poſpoliti.
5:
Vulgariter, Populariter, vſitate, ſolite, more vulgato et conſueto - Poſpolicię.
6:
Vulgo, In vulgus enuntio, vulgo notum facio, peruulgo, diuulgo - Wſzedzie rozsławiam.
7:
Vulgatus - Rozsławioni.
8:
Vulgator, Euulgator, enuntiator - Rozsławca.
9:
Vulgiuagus - Poſpoliti.
10:
Vulnus, Plaga, et proprie hians, parenſque apertura corporis ictu aliquo inflicta -
strona: 1147b
Rana.1:
Vulnerarius, Vulnerum ſanandorum vim habens - Maiacimoc do goienią ran.
2:
Vulnerarius, Curator vulnerum, chirurgus - Barwierz, rani goiaci.
3:
Vulnero, Saucio, vulnus infligo, plagam impono - Rane zádáie.
4:
Vulneratio, Sauciatio - Ranienie.
5:
Vulnificus, Qui vulnus infligere poteſt - Ten ktori raneczini.
6:
Vulpes - Lys.
7:
Vulpecula - Lyſſeczka.
8:
Vulpinus, Quod pertinet ad vulpem - Lyſſowi.
9:
Vulpinor, Mendaciis ac fraudibus vera peruerto, ſiue effugio - Zprawdi kłamſtwo czinię.
10:
Vultur - Sęp.
strona: 1148a
1:
Vulturinus, Quod eſt vulturis - Sępowi.
2:
VVLTVRNVS, Ventus qui ab Oriente hyberno ſpirat - Wiatrze wschodu.
3:
Vultus, [...] habitus ſiue ſtatus faciei - Twarz.
4:
Vulticulus - Twarziczka.
5:
Vultuosus, Triſtis, ſeuerus, vel nimia vultus oſtentatione, et mutatione, quod mimicum eſt et ſcenicum - Ten ktori ſrogiei ieſt twarzi.
6:
Vulua, Vtriculus ille in foeminis, in quo foetus ſit conceptus -
strona: 1148b
Samiczi wſtid, item niewiesczi zywoth.1:
Vxor, Quae viro tradita eſt - Zona, małzonka.
2:
Vxorcula - Zonka.
3:
Vxorius, Quod eſt vxoris, vel quod ad vxorem pertinet - Do małzonki przinalezaci. ¶ Vxorius [...] qui vxori nimis inſeruit - Lizyzonka.
strona: [1149]a
X1:
Xanthion, [...] quae alio nomine philanthropos, et vulgo Lappa minor appellatur - Rzepik.
strona: [1149]b
1:
Xenium - Podarek przeſpolnemu albo goſciowi dani. Munus hoſpitibus dari ſolitum.
2:
Xenodochium - Goſpoda obecna. Locus publicus quo hoſpites, id eſt, peregrini excipiuntur
strona: 1150a
1:
Xerophthalmia - Zawrzewanie ocza. Arida lippitudo, quum nec tument, nec fluunt oculi, ſed rubent tantum, et pruritu infeſtantur
2:
Xiphia, Piſcis genus, roſtrum habens mucrone armatum - Miecz konczati.
3:
Xiphion - Polna wika.
strona: 1150b
1:
Xylinum - Báwełná.
2:
Xyris - Tatarskie ziele.
3:
Xyſtus - Gąnek albo ſala do gier ſprawowania. [...] porticum amplam ſignificat
strona: 1151a
Z1:
Zea - Szpelta, ziarno máiáca tak dobre iako y pſzenica, inde zytho antiquum. [...] Spelta
2:
Zelus - Zawiſc, zaſdroſc. Modo inuidiam, modo ſtudium, modo amorem, modo aemulationem ſignificat
3:
Zelotypia - Zaplacziwa miełoſc albo zaſdroſc. AEgritudo animi ex eo proueniens quod quis timeat ne adſit alteri quod cum nemine velit habere commune.
strona: 1151b
1:
Zelotypus - Zazdroſliwi, zawiſni, wmieloſczi. Suſcipioſus in amore
2:
ZEPHYRVS, Ventus flans ab occaſu aequinoctiali - Wiatrzzachodu słonca.
strona: 1152a
1:
Zingiber - Imbier, zazwor.
2:
Zizania, et Zizanium - Kákol.
strona: 1152b
1:
Zodiacus - Okrąg wſobie maieci dwanaſcie znakowniebieskich. Circulus [...] in ſphaera, qui alio nomine obliquus dicitur, duodecim continens ſigna
2:
Zona - Pás, taſma. Cingulum quo cingimur.
3:
Zonarius, Qui zonas facit - Paſnik.
4:
Zonarius, Quod ad zonam pertinet: vt, Sector zonarius, qui zonam ſeu loculos incidit, quem crumeniſecam appellare poſſumus - Rżeżimieſzek.
5:
Zonula - Pąſsek, taſiemka.
6:
Zoophyta, [...] quae mediam naturam inter plantas et animalia habent - Zabiarki.
strona: 1153a
strona: 1153b
1:
Zythum, vel Zythus - Pywo.