[zaloguj się]
metryczka tekstuautor:   Grzegorz Paweł
tytuł:   O prawdziwej śmierci
rok wydania:   1568


strona: 1

1:
O Práwdziwey
2:
Smierći: Zmartwychwſtániu y ży
3:
woćie wiecżnym: Iezuſá Kryſtuſá
4:
Páná náſzego/ y káżdego zá thym wierne=
5:
go. Tudźieſz theż y o prawdźiwych
6:
poćiechach ſtąd pochodzących.
7:
A to przećiwko Fáłeſnemu zmyśleniu Anty
8:
kryſtowemu o iego Duſzach/ kthorymi wſzytek
9:
Swiát zwiodł y ſmrodliwe pozytki Kro=
10:
leſtwá ſwego wynálawſzy nieledá
11:
iáko zmocnił.
12:
grafika
13:
Swiádectwá s piſmá Swiętego.
14:
ij. Teſſaloni: ij, Verſu xi, xij.
15:
Kiedy nieumiłowáli prawdy/ przez ktorą byli Zbáwie=
16:
ni: Przepuśćił ná nie Bog/ moc obmamienia/ áby
17:
wierzyli Kłamſtwu/ ꝛć.

strona: Av

1:
Poboznemu Sędzie
2:
mu wſzego dobrego od Pá=
3:
ná Bogá.
4:
I
Tu w máłym piſániu vyrzyſz rzecży wielkie
5:
Iako ſproſny Antykryſt/ zwodził Stany wſzelkie
6:
Zmyſlonymi duſzámi: ták w poddáńſtwo ſwoie
7:
Wyniosſzy/ poddał ſobie Kroleſtwo oboie.
8:
Ná Ziemi y ná Niebie/ hárdźie roſkázuiąc
9:
Wſzytkie prawdźiwey wiáry (ách) poćiechy pſuiąc
10:
Ktorego fáłſze/ Zdrády/ iuſz maſz odkryte
11:
Coſmy więc názywáli/ táiemnice ſkryte,
12:
Byłyć ácż wprawdzie iednák/ tym Tytułem pſtrzone
13:
Teras obcże wyſkupſzy/ piorká poznáć wrone.
14:
Ziedney to kuźniey wyſzło/ pokázuią kwity
15:
Troiáki Bog/ dwoy Kryſtus/ cżłowiek też ſowity.
16:
Ná ktorym fundámenćie/ Cżárt ſwe pánowánie
17:
Zbudował był/ á iśćie przyśiągłby był zá nie.
18:
Ze ták wiecżnie ſtać miáło w ſwoiey ozdobnośći
19:
A nikt zepſowáć niemiał/ ſproſney obłudnośći.
20:
Lecż śię ná tym omylił/ zwodnik widźim iáſnie
21:
Bo ten Bábilon iego/ y z náuką gaśnie.
22:
Rozwala go Duchem vſt/ ſwych vkrzyżowány
23:
Kryſtus Pan ktory od wſzech do tąd był nieznány.
24:
Szcżęſl iwy: kto to widząc zá cżáſu pogody
25:
Wynośi śię s tych puſtek/ vchodząc przygody.
26:
Przenoſząc śię w Kroleſtwo/ Kryſtá Páná ſlicżne
27:
Gdźie ſą oprocż wątpienia/ roſkoſzy rozlicżne.
28:
Gdźie ieſt o iednym Bogu náuká prawdźiwa
29:
O iego Synu miłym/ ták że nie fáłſzywa.
Gdźie


strona: A2

1:
Gdźie Duch Boży Wſzechmocny/ ćieſzy wſzytkie wierne
2:
Po nędzach obiecuiąc/ nam roſkoſzy pewne.
3:
Ktorych Kryſtus niedrzewiey/ vcżeśnikiem śię ſtał
4:
Aſz vmárwſzy prawdźiwie od vmárłych powſtał.
Luce xxiiij.
Verſu xxvi.

5:
Tákżeć ći ktorzy tu w Pánu vmieráią/
6:
A Duchy ſwe w moc Bogu/ wiernie oddawáią.
7:
Tym porządkiem (nie inák) w tych roſkoſzách będą/
8:
Po ſwoim zmartwychwſtániu/ gdy w niebie záśiędą
9:
O cżym cżytay to máłe piſánie bezpiecżnie
10:
A dźiękuy Pánu Bogu/ iuſz zrádośćią wiecżnie.
11:
Ze ná nas ſwe proſtacżki/ weyrzał ták łáſkáwie/
12:
W te cżáſy oſtátecżne/ po Oycowſku práwie.
13:
Pokazał nam ſłowem ſwym/ wſze Szátáńſkie zdrády
14:
Ktore nieſzcżeſne były/ w zbáwieniu zawády.
15:
Obłudne też poćiechy/ ná iáwią wyſtáwił
16:
Słowem ſwym pokazawſzy/ co ſwym wiernym ſpráwił.
17:
Ty iuſz pobożny Sędźia/ pobożnie roſſądzay
18:
A plewy od pſzenice/ obácnie odpędzay
19:
W cżym ábyś nie zábłądźił/ boy śię Páná Bogá
20:
Co cżyniąc/ łácnać będźie/ do wſzytkiego drogá.
21:
grafika

strona: A2v

1:
Przedmowá potrzebna ku gorſzą=
2:
cym śię ſprawdy Páńſkiey.
3:
W
Iele się ich ſprędká obrażáią
4:
gdy ſłyſzą co tákiego zdawná w Kro=
5:
leſtwie Antykryſtowym nieſłychánego/ y dźiw
6:
nie to więc wykłádáią: záras przeſláduiąc. Iá=
7:
ko teras mowią gdy o Duſzy ábo rácżey o pra-
8:
wdźiwey śmierći cżłowiecżey ſłyſzą/ iákoby to
9:
byłá náuká Epikurow ktoraby ludźiom drzwi
10:
do wſzyſtkiego otwieráłá. Aleć Kryſtus
Náuká o
prawdźi=
wey śmier=
ći y żywoćie
nie ieſt E=
picureiſm

11:
vcżąc o prawdźiwey śmierći/ nie dał przycżyny
12:
do zywothá ſwowolnego. Abowiem o Zmar-
13:
twychwſtániu y żywoćie wiecżnym obfićie v-
14:
cżył/ y ſobą vtwirdźił/ gdy naprzod był Zmar-
15:
twych wzbudzon. Cić ſą Epikurowie/ ktorzy
16:
o on zywoth wiecżny nic niedbáią/ á świátu/
17:
Diabłu y ćiáłu ſłużą/ nápełnieni obżerſtwem/
18:
Opilſtwem/ Cudzołoſtwem/ Nierządnośćiá-
Roma.i. Ver.
xxviij. xxix.
xxx.
Galla. v. Verſu
viij. xix xx.

19:
mi/ Roſkoſzámi/ ꝛć/ o cżym Apoſthoł iáwnie
20:
mowi. Ktorzy choć otych ſwych fáłſzywych á
21:
niesmiertelnych duſzach twirdzą/ á wżdy ży-
22:
wot nie pobozny wiodą/ y kupiectwo vſtáwi-
23:
cżne w budach ſwych prowádzą tymi to duſzá
24:
mi. Kthore roſſyłáią do Cżyſcá/ do Niebá/ do
25:
Piekłá/ á nie ktore co zową niekrzcżone tułáiący
26:
miśię zową/ kthorych y ná ſmyntarzach niedo
27:
puſcżáią pogrzebáć.
A kto-


strona: A3

1:
A ktorzy záś powiedáią áby to byłá rzecż nie
2:
potrzebna y niepożytecżna/ ruſzáć záras thego
2.
Potrzebna
y pożytecż=
na to ieſt
Máteria.

3:
fáłſzu Antykryſtowego: bárzo śię ná tym my-
4:
lą. Abowiem o śmierći prawdźiwey/ o zmar-
5:
twychwſtániu/ y o żywoćie Kryſthuſowym y
6:
náſzym: nic grunthownego nie może być mo-
7:
wiono przed fáłſzywą wiárą o tych to duſzach.
8:
Gdyſz ſłowká o thym nie máſz w piśmie/ áby
9:
tho śmierć byłá/ oddźielenie iákieś Duſze od ćiá
10:
łá.
11:
Nád to iáko vyść Kryſtuſá troiákiego An=
3.

12:
tykryſtowego przed táką duſzą? Bo Antykryſt
13:
ćiáłu Kryſtuſowemu w grobie śpiewa Pſáł-
14:
terz/ o Boſthwie nie wie co rzec/ á duſze ſle do
15:
Oycow do iákieyś odchłáni áby ią thám wi-
16:
táli.
17:
Nád to iáko odpowiemy Antykryſtowi ná
18:
ono iego śpiewánie: Iáko duſzá rozumna y ćiá.
4.
Athanazyus
w Kredźie
ſwym

19:
ło ieden ieſt cżłowiek: ták theż Bog y cżłowiek
20:
ieden ieſt Kryſtus. Muśiſz thu ſpiſmá okazáć
21:
fáłſz Antykryſtow o duſzy/ kthorą on rozumie
22:
być ták w ćiele/ iákoby iáką oſobę w oſobie cżło
23:
wiecżey/ cżłowieká w cżłowieku: á thák dopiro
24:
y zmyſlonego ze dwu nátur Kryſtuſá poznaſz.
25:
Nád to ieſli cżłowiek nierodźi śię cále s cżło-

5:

26:
wieká: iáko co maſz rozumieć o grzechu? Za-
27:
dnym obycżáiem: Bo ieſli duſzá iáka od Bogá
28:
bywa ſtworzoná ábo wlana w ćiáło/ iáko oni
A iijmowią


strona: 6

1:
mowią/ iákożby miáło ná nie ſpáść ſkáżenie o-
2:
no przyrodzenia o kthorym ſpadku wiele Pá-

Roma. V.
Ver. xV. xVij.
Romano. Vij.
Ver. xViij. xix.
Ioan. iij. Verſu
vi.
Pſalm. Li. Ver
Vij.

3:
weł piſze do rzymiánow/ y Kryſtus mowił:
4:
Co śię s Ciáłá národźiło Ciáło ieſt: nie wyi-
5:
muiąc nic iáko Antykryst wyimuie thu ſwoie
6:
duſze. Y Dawid mowił zdawná w Pſálmie:
7:
Otom śię pocżął w niepráwośćiach/ á w grze
8:
chach pocżęłá mię mátká moiá. Y iákaſzby tho
9:
rzecż wierzyć ták iáko Antykryſt vcży mowiąc:
10:
przeto duſzá ieſt ſkáżoná/ y potępiona/ iż w ćie-
11:
le ſkáżonym y potępionym ieſt iákoby zánurzo-
12:
na: Y cożby to zá ſpráwiedliwość nie vcżyniw
13:
ſzy nic złego/ á thák oto dla kogo być od Bogá
14:
potępionym? O nieieſtći tákim Pan Bog.
15:
Potym náuki s ſłowá Bożego o odrodzeniu

6.

16:
ábo o napráwie/ żaden zrozumieć ſpiſmá niemo
17:
że przed tą zmyſloną á w ćiele záwiązłą duſzą.
18:
Abowiem piſmo iáſnie mowi otym wſzytſtkim
19:
ſkázonym cżłowiecże. Iż co śię z Duchá náro-

1.Corin. xV.
Verſu Liij. Liiij

20:
dźiło duch ieſt/ iż wſzytek potrzebuie napráwy.
21:
Gdźie piſmo Duchem y nowym Adámem nie
22:
tho thnienie żywothá názywa/ ále co śię iuſz
23:
národźiło z Duchá/ á ćiáłem tho: co ieſt ieſzcże
24:
nieodrodzonego.
25:
Nád to żywot on wiecżny y zapłátá oſtáte-

7.

26:
cżná. Zmártwychwſtánie y vwielbienie ćiáłá
27:
zá máłą rzecż będzie ſtało/ ieſli iáka/ duſzá śćiá-
łá do


strona: 7

1:
łá do żywotá/ do chwały y zapłáty bywa pir-
2:
wey wźiętá.
3:
Ktemu piſmom wſzytkim gwałt śię ſtánie/

8.

4:
ktore nam iáſnie vkázuią ieden żywot wiecżny/
5:
nie duſzam iákim/ ále ludźiem wiernym iákimi
6:
by thu byli/ iednę chwałę ćiał Zmartwych
7:
wzbudzonych/ y iednę onę zapłátę: kthorą áż

ij. Tim. iiij.
Versu Viij.

8:
won dźień Kryſtuſow mamy wźiąć.
9:
A ták proſzę niechaj żaden nie mowi/ áni myſli/
10:
áby to byłá rzecż niepotrzebna y niepozytecżna/
11:
ábo żeby do ſwey woley wiodła y owſzem ſmie
12:
le cżytay y pytay o tym/ vſłyſzyſz co tu Anthy-
13:
kryſt nábroił y zádźiwuieſzśię. Abowiem ſtąd
14:
y cżyśćiec wymyſlił/ y ſąd/ y pothępienie ſkoro
15:
po śmierći nie cżekáiąc dniá ſądnego.
16:
Ná tych duſzach poſtánowił Kośćioły/ Ká
17:
plice/ Odpuſthy/ Záłomſze/ y kuchnią ſwą/ ſkąd
18:
v ludźi proſtych do thych miaſt niemoże vpáść
19:
ten Cżyśćiec/ áni Mſza/ iż śię boią o thy to du-
20:
ſze. Wzywanie też Swiętych thym więcey śię
21:
im zda pothrzebnieyſze być/ iż ſobie myſlą o du-
22:
ſzach w Niebie/ y to zá namocnieyſzą máią: Iż
23:
ieſli śię tu do Bogá modlili zá námi/ dáleko śię
24:
tám wiecey modlą będąc doſkonálſzymi w mi
25:
łośći przećiwko nam.
26:
Ieſli ich thu Bog grzeſznych wyſłuchawał:
27:
dáleko tám więcey świętych wyſłucha. Tu go
28:
ználi/ dáleko thám więcey/ A pátrząc weń iáko
wzwierćiá-


strona: 8

1:
wzwierćiádło wiedząc co thu myſlimy/ mowi-
2:
my/ y cżynimi. Co wſzyſtko ieſt fáłſz/ á iáwne
3:
ſzyderſtwo zmyſlenia Antykryſtowego/ kthore
4:
vtwierdźił ná ſwe łákomſtwo y Kupiectwo/ á-
5:
by ták doſtał Miaſt/ Zamkow/ Wśi/ Płátow
6:
y dźiesięćin/ rć. A ták nábudował Kośćiołow
7:
Káplic/ Ołtharzow/ ná káżdym mieyſcu/ ſtrá-
8:
ſząc lud wymyſły ſwymi y iáwnymi zdrádá-
9:
mi/ doiąc thák głupi á zniewolony lud/ y thym
10:
Cżyſcem wycżyśćiáiąc/ obory/ mieſzki/ y ká-
11:
lety vbogich ludkow. Prżetoſz thedy w
12:
imię Páńſkie iuſz piſmá niektore o pra-
13:
wdźiwey Smierći/ Zmartwychw-
14:
ſtániu y żywoćie wiecżnym we-
15:
źmimy przedśię y vwaſzmy
16:
iáko ie Antykryſt
17:
wykręca.
18:
grafika

strona: 9

Liſt I.
1:
Summá krothka o Prawdźiwey śmierći/ Zmartwych-
2:
wſtániu/ y żywoćie wiecżnym w-
3:
ſzytkich wiernych Bożych.
4:
ACżći wſzędźie gdźie weyrzyſz po
5:
proſtu piſmo mowi/ iáko cżłowiek vmiera
6:
y iáko Zmarthwych wzbudzon będźie: nic nie
7:
wyimuiąc coby w nim nie vmieráło/ y Zmar-
8:
twych wzbudzone niemiało być: áwſzakoſz nie
9:
ktore piſmá iáſnieyſze iáko w pirwſzych Kśię-
10:
gach Moiżeſzowych ſam Bog mowił do Adá-
11:
má: W poćie oblicża thwego będźieſz pożywał

Gene. iij. Ver
xix.

12:
chlebá twego áż śię wroćiſz w źiemię s ktoreieś
13:
wźięt ieſt/ Abowiemeś ty ieſt proch/ y wproch
14:
śię obroćiſz: Co bacżąc dobrze Abráám on
15:
wierny chwalcá Boży thák rzekł. Choćiażem

Gene. xViiij.
Verſu xxVij.
Iob x. uer. ix.

16:
proch y popioł/ będę mowic do Páná. Thákże
17:
Iob. Ręce twoie wykxtałtowáłymię ze wſzech
18:
ſtron/ y maſz że mię ſtráćić? Rozmyſlże proſzę
19:
ćię iżeś mię iáko z gliny vlepił/ ázáś mię w proch
20:
obroćiſz. Y tenże mowi: Bogáty y vbogi ſpołu

Iob xxi.
Versu xxVi.

21:
będą leżeć w prochu/ á robacży ie okryią. A ſtąd
MoizeſzB


strona: 10

Liſt ij.
1:
Moizeſz opiſuiąc żywoty y láthá pirwſzych lu

Gene. V.uer.iij.

2:
dźi mowi/ Zyw był Adam Dźiewięć ſet lat y
3:
trzydźieśći/ A pothym vmárł. Zyw był Seth
4:
dźiewięć ſet y dwánaśćie lat/ tákże po thym v-
5:
márł. Tákże y o inych mowi. A Dawid w pſáł

Pſalm. Ciij.
Verſu xiiij.

6:
mie thák oſobliwie mowi: On zna ſcżego nas
7:
ſtworzył/ á pámięta iżeſmy ſą proch: Cżáſy cżło
8:
wiecże ſą iáko źiołko/ á iáko kwiát polny kthory

☞Cáłego
cżłowieká
rozumie.

9:
kwitnie. Abowiem kiedy nań wiátr powienie/
10:
tedy go wnet nie máſz/ áni znáć kędy było miey
11:
ſce iego.
12:
Potym w inym Pſálmie: Gdy oblicże twoie

Pſalm. Ciiij.
Verſu xxix.

13:
zákryieſz/ wnet zginą/ y w proch śię obracáią.
14:
Pothym Pſálm: Nie vmárli chwalić ćię będą

Pſalm CxV.
Verſu xVij.

15:
Pánie/ áni ći wſzyſcy kthorzy wſtępuią do mil-
16:
cżenia: Ale my będźiem Błogoſłáwić Páná od
17:
tego cżáſu áż ná wieki. Potym w pſálmie: Izali

Pſal. LxxxViij
Verſu xi.

18:
przed vmárłym cudá cżynić będźieſz? izali w grobie
19:
będą opowiedáć miłosierdźie twoie/ á prawdę
20:
twą w zginieniu? izali poznáią w ćiemośćiach

☞Smierc
ieſt zginie-
nie ná cżás
ćiemnośći y
zápámiętá-
nie.
Pſal. CxLVi.
Verſu iiij.

21:
cudá twoie? á ſpráwiedliwość twoię w źiemi
22:
zápámiętánia?
23:
Bácż pilnie ſłowá y vważay boć nic prożno
24:
Duch Boży nie mowi. Tákże w Pſálmie: Nie
25:
vfayćie w kśiążętach áni w żadnym cżłowieku

strona: 11

Liſt iij.
1:
w kthorym niemáſz rátunku żadnego: Wyni-
2:
dźieć iego Duch zniego/ a on śię obroći do źie-
3:
mie ſwoiey/ á ná then cżás poginą myſli iego.

Myſli pogi
ną
Ezaiæ xxxViij.
Verſu xViij.

4:
Tákże Ezechias on Krol bogoboyny: Nie grob
5:
będźie wyznawał ćiebie/ áni ſmierć będźie chwa
6:
lić ćiebie. Ci kthorzy wdoł wſtępuią nie będą
7:
ſławić prawdy twoiey/ ále żywy on ſam ćiebie
8:
wyznawáć będźie. Kthemu należy co nápiſał
9:
Iákub poſłániec Kryſthuſow: Nie wiećie co

Iaco. iiij, Verſu
xiiij.
Duch cżło-
wiecży nie-
ſzcżeie.
Acto, xVij. Ver
xxiiij. xxV.
xxVi. xxV.
xxViij.

10:
ma być na záiutrz: Abo wiem iákiſz ieſt żywot
11:
náſz? Párá ieſt kthora śię ná máły cżás okázuie
12:
á potym niſzcżeie. Ku temu też należą ony ſłow-
13:
wá z Dźieiow Páwłowe: Bog kthory ſtwo-
14:
rzył Swiát on dáie wſzytkim żywot y oddech
15:
y wſzytko/ y ſpráwił z iedney krwie wſzytek Na
16:
rod ludzki áby mieſzkáli po wſzytkiey źiemi zá-
17:
mierzywſzy pewność cżáſow: ktore przed tym
18:
poſthánowił/ y záłożywſzy gránice mieſzkánia
19:
ich: áby ſzukáli Bogá/ owaby ſnać mácáiąc zná
20:
leźli go. Choćiaſzći koniecżnie od káżdego znas
21:
nie ieſ dáleko/ ábowiem przezeń żywiemy/ y ru
22:
chamy ſobą/ y ieſtechmy.
23:
Podźmyſz ieſzcże dáley/ gdźie iáſnie mowi pi
24:
ſmo o śmierći y zmartwychwſthániu ćiáłá:

Iob xix. Verſu
xxV.

25:
Znamći ia że Odkupićiel moy żywie/ á woſtáte
26:
cżny cżás okaże śię zmocą ſwą nád Prochem:
27:
A choć moiá ſkorá y to ćiáło zgryźione będźie/
iednákBij


strona: 12

Liſt iiij.
1:
iednák przedśię w ćiele moim ogladam Bogá.
2:
Ktorego ia ſam oglądam y ocży moie vyrzą go
3:
á nie iny/ choćiaſz vſtáły nerki moie wemnie.
4:
Obácż to iáko Iob widźiał prawdźiwą po-
5:
ciechę ſwą Zmartwychwſthánie ćiáłá y żywot
6:
wiecżny: áby był iną poćiechę widźiał/ iáſnieby
7:
był pocieſzył śię ią.
8:
Otym wielebnym Zmartwychwſtániu y ży-
9:
wocie niesmierthelnym ieſt oſobliwe mieyſce
10:
we wtorich kſięgach Moizeſzowych/ co też y P.

Exodi iij. uerſu
vi.
Lucæ xx. Ver.
xxxVij.

11:
Kryſtus wźiął przećiwko Sáduceuſzom przą
12:
cym Zmárwtychwſtania: ták mowiąc: A iż v-
13:
márli wſtáć máią: też to y Moizeſz oznaymiał
14:
v krzá/ gdy powieda być Páná/ Bogiem Abra-
15:
ámowym/ y Bogiem Izáákowym/ y Bogiem
16:
Iákobowym: Nie ieſtći tedy Bog Bogiem v-
17:
marłych ále żywych bowiem iemu wſzyſcy ży-
18:
wią.
19:
Ktorzy to mieyſce o Duſzach rozumieią bár-
20:
zo śię ná tym mylą: bo by ták Kryſtus nic grze
21:
cży niemowił gdyſz Sáduceuſzowie nie o du-
22:
ſzach ále o zmartwychwſtániu ćiáłá pytáli/ kto
23:
rego im Kryſtus vmyſlnie dowodził piſmem
24:
Moizeſzowym (bo to piſmo przymowali Sá
25:
duecuſzowie) á gdy mowi Kryſthus iż Abrá-
26:
ám/ Izáák/ Iákob/ żywą Bogu/ to śię rozumie
27:
o pewnym położeniu żywotá ich w Pánu/ kto
ry im przy-


strona: 13

Liſt V.
1:
ry im przywrocony będźie/ choć teras iſtothnie
2:
nie ieſt/ iáko też Páweł nápiſał Choć żywiemy

Roma. xiiij.
Verſu. Viij.

3:
Pánu zywiemy/ choć vmieramy Pánu vmiera
4:
my/ choć tedy żywiemy choć vmieramy/ Páńſcy
5:
ieſteſmy/ dgyſz ná to Kryſtus y vmárł y pow-
6:
ſtał y ożył/ áby nád vmárłymi y nád żywiący
7:
mi pánował.
8:
Ku cżemu theż należy co Páweł nápiſał do

i. Corin. xv.
Versu xViij.

9:
Koryntow tymi ſłowy. ieſli Zmartwychw-
10:
ſtánie nie ieſt tedy kthorzy záſnęli w Kryſtuśie
11:
poginęli. Skąd obácż iáko wierni nie wiedźie-
12:
li o iákich duſzach oſobnych/ ále thylko o zmar-
13:
twychwſtániu y żywoćie wiecznym/ A to coby
14:
niemiáło wſtáć zmartwych iáko niektorzy mo-
15:
wili w Korynćie zá zginioną rzecż mieli: A
16:
pewnie kiedyby duſze iákie wiecżne gdźie żyły/
17:
tedyby ták Páweł niemowił. Aleby rzekł thák:
18:
Ieſli ćiáłá nie wſtáną/ thedy przedsię ći ludźie
19:
nie zginęli/ bo ich duſze kthore ſą w niebie máią
20:
żywoth wiecżny. Ale inácżey mowi iáko ſły-
21:
ſzymy.
22:
❡Potym puściwſzy wiele piſm Stárego Za
23:
konu/ Przypáthrzmyśie iáſnym obiethnicom y
24:

Ioan: Vi. Verſu
xxxiij.

25:
poćiechom Kryſtuſowym. V Ianá w ſzoſtym
26:
ták mowi: Chleb Bozy ieſt ktory z Niebá s ſtą
27:
pił y dáie żywot światu/ Iam ieſt Chleb żywo
tá/ ś ſtąB iij


strona: 14

Liſt Vj.
1:
tá/ s ſtapiłem z Niebá ábym cżynił/ nie co ia ch-
2:
cę ále co chce ten ktory miępoſłał. A tac ieſt wo
3:
la ktory mię poſłał Oycá/ ábych co nie ſtráćił s

Kryſtus o-
biecuie ży-
wot y zmar
twychwſtá
nie á duſz
iákich nie
wſpomina
Versu xLVi

4:
tych wſzytkich ktore mi dał. Ale ie wzbudźił w
5:
oſtátecżny dźień: Atá ieſt wola tego ktory mię
6:
poſłał/ áby wſzelki ktory widźi Syná y wierzy
7:
weń miał żywot wiecżny/ á iá go wzbudżę w
8:
oſtátni dźień.
9:
Práwdźiwą obietnicę y poćiechę wiernym
10:
ſwym Kryſtus oznaymia/ zywot wiecżny/ kto-
11:
ry żywot iż w wątpienie przywodźi/ śmierć y
12:
roſypánie wproch cżłowieká: Przeto Kryſtus
13:
záras dołożył. A ia go wzbudzę/ á pewnie: záś
14:
z źiemie/ ktora iáko roſą pokropiona zeſchłe na-

Ezaiæ xxVi.
Versu xxix.

15:
śienia ożywia y z źiemie wywodźi/ dáleko wię-
16:
cey mocą Kryſthuſową ruſzoną/ wypuśći v-
17:
márłe/ bárzo cudne ku chwale miłego Bogá y
18:
żywotu wiecżnemu.
19:
A tu obácż káżdy zdrádę Antykryſtowę/ kto-

Do iednego
żywotáprzy
dał Anthy-
kryſt ſwoy
drugi.

20:
ry do onego żywotá wiecżnego iedynego przy-
21:
cżynił ſwoy fáłſzywy żywot záras po śmierći
22:
iákichś duſz/ o kthorych nie máſz nic w ſłowie
23:
Bozym.
24:
Ták on wſzędźie przycżyniał do Bogá iedne-

Przydawał
wſzedźie An
tykryſt ſwo
ie.

25:
go żywego/ iſtność ſwoię troiáką: do Kryſtu-
26:
ſá vkrzyżowánego/ wiecznego ſwego: do krztu
27:
prawdźiwego/ dźiećinne ſwe błazeńſtwo do
praw-


strona: 15

Liſt Vij.
1:
prawdźiwy wiecżerzey Páńſkiey ſwego chle-

☞Wielka
moc przydá
dátku

2:
bowego Kryſthuſá áby przez ſwoy przydáthek
3:
wygłádźił co ieſth Boże prawdźiwe. Bo ieſt
4:
wielka moc przydátku ludzkiego/ iáko ono Kryſt

Matth. xV.
uerſu Vi.

5:
mowił/ Zgwałciliśćie vſtáwę Bożą dla wymy
6:
ſłu wáſzego/ A Páweł: Trochę kwáſu wſzyt-
7:
ko zácżynienie zákwáſza. Nád to obácż tu iaką
8:
Kryſtus obietnicę podáie w wielkiey rzecży/ á-
9:
zaſzby był nie położył tey: kthorą Antykryſtus
10:
kłádźie pewnie ná zdrádźie/ áby ludźmi mamił
11:
żeby iemu wiecey wierzono/ ſłużono/ oddawa-
12:
no niżli Bogu.
13:
Pothym weźmi przedśię ony oſobliwe ſło-
14:
wá Kryſtuſowe/ o zmartwychwſtániu y żywo
15:
ćie wiecżnym: Záprawdę Záprawdę powie-

Ioan. V. Vetſu
xxV. xxVi.

16:
dam wam iż przydźie godźina y teras ieſt/ kie-
17:
dy vmárli vſłyſzą ożywą. Abowiem iáko Oćiec ma
18:
żywot w ſámym ſobie/ thák y Synowi dał ży-
19:
wot mieć w ſámym ſobie/ y dał mu moc cżynie
20:
nia Sądu/ iż Syn cżłowiecży ieſt. Nie dźiwuy
21:
ćieſz śię temu/ ábowiem przydźie godźiná ktho-
22:
rey wſzyſcy w grobiech będący/ vſłyſzą głos ie-

☞W gro-
biech vſły-
ſzą Páná v-
márli.

23:
go y wynidą ktorzy dobre rzecży cżynili ku po-
24:
wſtániu żywotá/ A ktorzy złe rzecży cżynili ku
25:
powſtániu Sądu.
26:
Iáko y Dániel Prorok nápiſał: A wiele tych

Daniel. xij.
Verſu ij.
ktorzy


strona: 16

Liſt Viij.
1:
ktorzy leżą w prochu ocucą śię iedni ku wiecż-

Daniel. xij.
Verſu ij.
Sprochu
śię ocżucą.
Głos y moc
Kryſtuſo-
wá nie du-
ſzam należy
wymyſlo-
nym/ ále
trupom.

2:
nemu żywothowi/ á drudzy ná poháńbienie y
3:
poſromocenie wiecżne. Tu theż widźimy prá-
4:
wie/ iáko ſłowo y moc Kryſtuſowá nie do ży-
5:
wych iákich duſz należy/ ále do vmárłych ludźi/
6:
y do leżących w prochu. Bo mowi vmárli vſły
7:
ſzą głos/ nie duſze iákie żywe/ y ożywą: (á du-
8:
ſze ich iuſz żywą iáko oni mowią.) Potym mo-
9:
wi/ w grobiech vſłyſzą/ nie gdźie indźiey. Nie
10:
do duſz to Kryſtus będźie mowił/ ále do vmár
11:
łych iáko y thu cżynił będąc ná świećie/ gdy zá-
12:
wołał ná Lázárzá/ Lázárzu wynić ſám/ y wy-

Ioan. xi. Verſu
xLiij,
Luce Vij. Ver.
xiiij.
Luce Viij. Ver
Liiij.

13:
ſzedł ktory był vmárły/ Tákże ono rzekł do tru
14:
pá: Młodźeńcże tobie mowię wſtań/ y wſtał
15:
kthory był vmárły. Thákże ono rzekł vmárłey
16:
dźiewce iednego Páná: Młodźiuchna thobie
17:
mowię wſtań. Thu ſłyſzyſz kcżemu śię ściąga
18:
ſłowo y moc Kryſtuſowá/ iż do trupow/ á pro
19:
chy źiemie/ ábowiem mu dał Bog áby ożywiał
20:
vmárłe.
21:
Ku cżemu też należą ony ſłowá Páwłowe/
22:
Iezus Kryſtus przemieni Ciáło náſze nikcżem-

Phili. iij. xxi

23:
ne/ ábyśię podobnym ſtáło chwálebnemu ćiá-
24:
łu iego/ według mocy przez ktorą też może pod
25:
dáć ſobie wſzytki rzecży/ A ták gdy ſłyſzymy w-
26:
ſzędźie ćiáłá zmartwychwſtánie/ v wielbienie/
27:
ná Práwicy Bożey s Kryſthuſem poſádzenie:

strona: 17

Liſt ix.
1:
ſzukaymyſz tedy tego/ opuśćiwſzy fáłeſzną obie
2:
tnice y omylną pociechę Antykryſthowę/ o du-
3:
ſzy.
4:
Potym przypátrzmy śię pilnie oney Hiſyori
5:
ey Lázárzowego wſkrzeſzenia/ Abowiem na-
6:
przod Kryſthus rzekł: Lázarz przyiáćiel nász v-
Ioan. xi ue, xi.

7:
ſnął/ ále poydę żebym go ze ſnu obudźił/ Thoć
8:
iáſne ſłowá/ ábowiem kiedyby duſzá iáká łázá
9:
rzowa gdźie żyłá/ nierzekłby Kryſthus/ Lázarz
10:
náſz ſpi/ Bo wnet piſze Ian/ Nálaſłgo Kryſtus
11:
w grobie trzy dni leżącego. Y gdy Martá wie-
12:
rzyła o zmartwychwſtániu Lázárzá ná dźień
13:
Sądny: rzekł iey Kryſtus: Iam ieſt powſtá-
14:
nie y żywot/ kto w mię wierzy/ choćby y vmárł
15:
żyw będźie/ á wſzelki ktory żyw ieſt á wierzy w
16:
mię/ nie vmrze náwieki. Y gdy vyrzał płácżącą
17:
y żydy z nią płácżące/ wzruſzył się w Duchu y
18:
záfráſował śię ſam w ſobie/ y płákał gdy go o-
19:
glądał. Potym dźiękował Bogu że go wyſłu
20:
chał krotkimi ſłowy/ Tedy rzekſzy záwołał gło
21:
ſew wielkim/ Lázárzu wynić ſám: Stąd káżdy iáſnie widźi iż tu Kryſtus ożywił mocą Bożą
22:
trupá iuſz śmierdżcego/ á nie mocą iákiey du-
23:
ſze ſtąd śćiągnioney. Wołał tu trupá áby śię o
24:
zwał y mowił ná mocne ſłowá iego.
25:
Kuńſzthuią Diábli á ſzydzą gdy śię zwoły-
26:
wáią/ á duſzámiśię ludźi zmárłych zową áby
27:
tymC


strona: 18

Liſt X.
1:
áby thym łacwiey zdradzáli lub záwiedźiony:
2:
Ale Kryſtus Pan náſz nie ták/ áni ſłudzy iego
3:
báwili śię iákimi duſzámi zmyſlonymi/ iáko
4:
wnet vſłyſzymy Páwłá.
5:
Wielka poćiechá iż śmierć wiernych zowie
6:
Kryſtus záſnienim/ zmartwychwſtánie ná oko
7:
vkázuiąc pewne/ á wielką moc Ewángeliey zá
8:
leca thym iż vmárłe ożywia żywothem wiecż-
9:
nym. Prawdźiwą też śmierć názywa tym ſło
10:
wem ſpánie/ iż cżłowiek vmárły milcży á niemo
11:
wi/ áż do dniá Kryſthuſowego/ iákoś ſłyſzał s
12:
Pſálmow/ o cżym też maſz y Ezai: XXXViij.

Pſal. CxV. Ver.
xViij,

13:
wierſz XViij. y ná inſzych mieyſcach.
14:
Potym co mowią o pocieſze ſmętnych/ choru
15:
iacych/ y vmieráiących/ thá ieſt: Prawdźiwe
16:
zmartwychwſtánie przez obudzenie vmárłego.
17:
Ocżym ták Páweł oſobliwie nápiſał: Niechce

Teſſa. iiij.
Verſu xiij. xiiij.
xv.
i. Corin. xV.
My żywi
ktorzy pozo
ſtániemy
áż do przy
śćia páń
ſkiego nie v
przedźimy
tych ktorzy
záſnęli.
1.Corin. xV.
uerſu xxiij.

18:
bráćia ábyśćie wiedźieć nie mieli/ co śię thycże
19:
tych ktorzy záſnęli/ iżbyśćie śię nie ſmućili iáko
20:
y drudzy kthorzy nádźieie nie máią. Abowiem
21:
ieſli wierzymy iż Iezus vmárwſzy powſtał: ták
22:
theż Bog ty ktorzy zásnęli w Iezuśie przywie-
23:
dźie ſnim. Obácż iż poćiechę vkázuie tu Páweł
24:
pewną: A Antykryſt omylną/ co niżey lepiey o-
25:
bácżyſz.
26:
Nád to o żywoćie prawdźiwym ták też oſo-
27:
bliwie Páweł nápiſał do Koloſenow. A ták ie-
28:
ſliśćie wſtáli s Kryſtuſem/ rzecży tych ktore w
29:
zgorę ſą ſzukayćie gdźie Kryſthus ná práwicy
Bożey

30:


strona: 19

Liſt XI.
1:
Bożey siedźi. Stárayćie się o rzecżach ktore ſą

Collo. iij. uerſu
.i. ij. iij.

2:
wzgorę/ á nie oty kthore ſą ná źiemi. Abowiem
3:
ieſteśćie vmárli/ á żywot wáſz ſkryty ieſt s Kry
4:
ſtuſem w Bogu. Gdy Kryſtus on żywot náſz
5:
śię okáże/ thedy y wy znim okażećie śię chwále-
6:
bni. Obácż theż ſthąd ieden żywot wiernych
7:
prawdźiwy / ktory ieſt w Bogu záchowány/ nie
8:
ten kthory Antykryſt vkázuie ſkoro po smierći
9:
miedzy ſwymi duſzámi/ kthore duſze cżártowie
10:
ſobie przywłaſzcżáli zowiąc śie tym áby rych-
11:
ley proſtacżká oſzukáli.
12:
❡ Potym przyſtąpmy do prawdźiwey zapłáty

O zápłáćie.
Ioan. V. Verſu
XXIX.

13:
ktora ieſt/ kto ią będźie ſzáfował y kiedy/ v Ia-
14:
ná ták ſam Kryſtus mowi: Wynidą ći ktorzy
15:
dobrze czynili ná powſtánie żywotá/ A ktorzy
16:
zle czynili ná powſtánie potępienia. A Dániel

Daniel. xij.
Verſu ij.

17:
ták mowi/ wiele tych ktorzy leżą w prochu ocu
18:
ca śię iedni ku wiecznemu żywotowi/ á drudzy
19:
ná poháńbienie y poſromocenie wiecżne. Do ie
20:
dnych Kryſtus rzecże: Podźćie błogoſłáwieni

Matth. xxV.
Verſu xxxiiij.

21:
do Kroleſthwá Bożego/ á wy idźćie o demnie
22:
przeklęći.
23:
Ku temu też należą y ony Ianowe oſobliwe
24:
ſłowá/ Namileyſzy teras ſynmi Bożymi ieſte-

i. Ioan. iij. ue. ij

25:
ſmy ále śię ieſzcże nie okazáło co będźiemy/ áleć
26:
wiemy iż kiedy on kryſtus zywote náſz okażeśię
27:
iemu podobni będźiemy. Abowiem vyrzymygo
28:
iáko ieſt/ ktory przemieni ćiáłá náſze rć.

Philip. iij.
Verſu xxi.

29:
Nic nigdźiey nie vyrzyſz iedno tę iedyną á pra
wdźiwąC2


strona: 20

Liſt Xij.
1:
wdźiwą zapłátę. iáko y Páweł nie znáiąc tych

ij. Tim. iiij.
Verſu Vi.

2:
duſz iáſnie mowi ták: iuſz ia bywam ofiárowan
3:
y iuſz nádchodźi cżás roſſtánia mego/ Walcży-
4:
łem onę zacną walkę/ bieg wykonałem/ wiárę
5:
záchowałem: náoſtátek odłożona mi ieſt Koro
6:
ná ſpráwiedliwośći ktorą mi odda Pan/ Sę-
7:
dźia ſpráwiedliwy: Won dźień. A nie thylko
8:
mnie/ ále y wſzytkim ktorzyby poążdali zacnego
9:
przyśćia iego. Ták też y Iob iáſnie mowił.

Iob xix. Verſu
xxV xxVi.

10:
Gdźie gdyby iáka duſzá Páwłowá záras za
11:
płátę y poćiechę bráłá/ pewnieby tego ſobie nie
12:
odeymował áleby śię tą bliſſzą pociechą ćieſzył
13:
kiedyby práwdźiwa byłá.
14:
Kthemu theż należą y ony przeſtrachy piſmá
15:
ábo groźby: gdźie inácżey nie groźi piſmo złym
16:
iedno onym Sądem Kryſtuſowym/ Iáko Pá

ij. Corin. V.
Verſu x.

17:
weł thák oſobliwie piſał Kortnthom: Mamy
18:
ſtánąć wſzyſcy iáwnie (nie potáiemnie iákimi
19:
duſzámi) przed ſtolicą Kryſtuſową/ áby káżdy
20:
odnioſł coby ná ćiele wźiął ſłuśnie/ wedle tego
21:
co cżynił ábo dobrego ábo złego. Wiedząc tedy
22:
on ſthrách Páńſki przywodźimy ludźi ku wie-
23:
rze.
24:
A ná inym mieyſcu ták: A ty przecż że ſądź
25:
brátá twego: gdyſz wſzyſcy poſtáwieni będźie

Romano. xiiij.
Verſu x.
Zdrádá An
tykryſtowá

26:
my przed ſtolicą Kryſtuſową/ á káżdy znas zá
27:
śię licżbę da Bogu. Obácżże tho pilnie kiedyby
Sąd


strona: 21

Liſt Xiij.
1:
Sąd y potępienie naprzod iákich duſz było ſko
2:
ro po śmierći: ázaby piſmo thym na więcey nie
3:
groźiło: Abo dobrym/ ázaby zapłáty y pociechy
4:
na tych duſzach nie obiecowáło? Ale o tym mil
5:
cży/ á onę iną prawdźiwą zaplátę przypomina
6:
złą zapłátę/ á dobrą dobrym. Nie duſzom
7:
iákim/ ále ludźiom zmartwych wzbudzonym.
8:
Nád to obácż zdrádę Antykryſtowę/ iáko za
9:
płáthę vkázuie kiedy iey ieſzcże nie dáią y thym
10:
ktorych iſtotnie ieſzcże niemáſz iáwnie mamiąc
11:
wſzytkim świátem. Ale iákoć śię iednák pole-
12:
pſzáią ná iego obiethnice y grozy/ widźimy do-
13:
brze/ Ze ći ktorzy nawięcey tymi duſzámi ludźi
14:
zwodzą/ nahániebnieyſzy żywot wiodą iáki śię
15:
y miedzy pogány nie náyduie.
16:
Nádtho przećiwko thym wymyſlonym du-

Mieyſce y
cżas.

17:
ſzom tę wielką rzecz mamy/ iż nam piſmo okázu
18:
ie ſkąd wierni powſtháną wzbudzeni/ á o du-
19:
ſzach gdźieby były teras/ y ſkąd przyść máią nie
20:
máią nic pewnego/ ále śię do thych miaſt ſwá-
21:
rzą Doctorowie. Mowi Kryſtus iáſnie: Wſzy

Ioan. V. Verſu
xxV. xxVi.
Daniel. xij.
Verſu ij.

22:
ſcy w grobiech będący vſłyſzą głos Syná cżło
23:
wiecżego. a Dániel: Ktorzy leżą w prochu o-
24:
cucą śię. Thákże Kryſtus z grobu woła Lázá-
25:
rzá mowiąc/ Lázárzu wynić ſám. A niethylko
26:
z źiemie ále y z wod wynidą/ iáko mamy v Pro
27:
roká. Słowá Ezáiaſzowe ty ſą/ Ocucżćie śię

Ezai.e xxVi
Verſu xix.
á weſelćie


strona: 22

Liſt Xiiij.
1:
á weſelćie śię wy mieſzkáiący w prochu/ ábo-
2:
wiem roſá twoia ieſt iáko ná łace/ á źiemiá
3:
wyrzući vmárłe. Ale o duſzach ſkądby pocho-
4:
dźiły/ y ná ktorymby mieyſcu teras były: ſtárſzy
5:
y nowi Doctorowie rozmáićie/ y nie zgodnie o
6:
tym piſzą. Cżego krotko poſłuchay.
7:
Ireneus Doctor w papieſtwie znáiomy ná

Ireneus
ná końcu
piatych
kſiąg.
My ná Do
ktorzech
wiáry nie
kłádźiemy:
ále nie zgo-
dę ich y od
ſtąpienie v-
kázuiemy.

8:
końcu piątych Kśiąg ták piſze: Idą/ mowi/ du
9:
ſze/ do niewidomego mieyſcá/ ktore im ieſt ná-
10:
znácżone od Bogá: gdźie pomieſzkáią áż do
11:
zmartwychwſtánia. A tám w cżás wźiąw
12:
ſzy ćiáłá przydą przed oblicżność Bożą. Abo-
13:
wiem nie ieſtem vcżeń wietſzy nád miſtrzá ſwego
14:
Kryſtuſá Páná/ ktory nie przyſzedł do chwały
15:
niebieſkiey áż zmartwychwſtał. Luce xxiiij. Ver. xxVi.
16:
Bernárdus záś thák nápiſał: Duſze Swię-
17:
tych zewlecżone s ćiał ſtoią w śieniach Páń-
18:
ſkich/ nie przypuſzcżone do chwały/ tylko do od-
19:
pocżynienia.
20:
A Chryzoſton ták. Abel kthory zwyćiężył/ y

Kazánie
xxviij ná xi.
cap. do ży-
dow.
Pſalm. xxxVi.

21:
Noe śiedźi ieſzcże bes Korony/ cżekáli y cżekáią
22:
drugich.
23:
Auguſtin tymi ſłowy: Pothym żywoćie nie
24:
wnet będźieſz gdźie będą święći/ ktorym rzeką/
25:
Podźćie Błogoſłáwieni Oycá mego. Ieſzcże
26:
thám nie będźieſz/ ále thám możeſz być/ gdźie on
27:
Bogacż pyſzny będąc weśrzodku vtrapienia wi
28:
dźiał onego vbogiego wrzedliwego zdáleká/ od
29:
pocżywáiacego.

W kſięg. vij.
cap. xxi.

30:
Láctáncius ták też nápiſał. Vcży nas piſmo

strona: 23

Liſt XV.
1:
S. iáko niezbożni wezmą karánia ſwe: Abo-
2:
wiem iż grzechow w ćiele záchwycili/ záś wćiá
3:
łá przyoblecżeni będą/ áby w ćielech ćierpieli: A
4:
żaden niechay nie rzumie áby duſze nátych-
5:
miaſt po smierći ſądzone były/ wſzytki ſą zátrzy
6:
máne w iedney y poſpolitey ſtraży/ áż cżás przy
7:
dźie gdy Nawyżſzy Sędźia vcżyni Sąd o za
8:
ſługach ich.
9:
V Doktorow wieku tego tákże o tym rozni-
10:
cá ieſt: Iáko Cálwin o tym piſze tymi ſłowy:
11:
Nie zgadzáią śie w tym Zbory naſze/ iż iedni
12:
thwirdzą że duſze s ćiał wychodzące do niebá
13:
śię zlatáią. A drudzy nieśmieiąc nic o pewnym

W kſięg. ná
ſterech E-
wángeli-
ſtow/ kártá
CCCxxix.
wierſz xxxvij
ná mieyſce
cap. xx. v
Luka: iam
ieſt Bog A-
bráámow.
rć.
Lucæ xx. Verſu
xxxVij.
Wtore kſię:
Moiżeſzo:
cap. iij.
wierſz vi.
Coloſ. iiij. ue iij
Ioan. xi. Verſu
xi.

14:
ich mieyſcu zámknąć/ zápewne to powiedáią iż
15:
żywą Pánu. A ná inym mieyſcu thák nápiſał:
16:
Pożądáią Duſze vprzeymie dźiedźictwá ſobie
17:
nágothowánego/ á ieſzcże nie máią ſwego po-
18:
ſtánowienia.
19:
Obácż co to piſze Calwin/ Abowiem zgadzá
20:
iąc ty roznice miedzy zbormi teráznieyſzymi/ zá
21:
myka to onymi ſłowy: żywą Bogu ále tho nic
22:
grzecży. Abowiem tám piſmo mowi nie o du-
23:
ſzach/ ále o vmárłych ludźiach/ Abráámie/ Izá-
24:
áku/ y Iákobie ktorych żywot ieſt záchowány w
25:
bogu ktorzy tilko do cżáſu ſpią cále: ktore iuż bog
26:
poſádźił wniebie ná práwicy s Kryſtuſem Sy
27:
nem ſwym miłym Epheſi. ij, Ver: Vi. Bulinger wi
28:
dząc niezgodę o pewnym mieyſcu duſz miedzy
29:
zbory ktora niepomáłu watliłá wiárę rzecżoną
30:
powſzechną o tych to duſzach: tedy on vpornie

strona: 24

Liſt XVj.
1:
wźiąwſzy śię twirdźi to iákoby záras przed o-

Naydźieſz
to w piąći
kśięgach ie-
go kazánia/
Decades ie
żową.

2:
blicżność Bożą ſli do niebá/ y bes roſſądku bie-
3:
rze ony wſzytkie mieyſcá z ewángeliey/ kthore
4:
śię iáſnie rozumieią o zmartwychwſtániu y ży
5:
woćie wiecżnym.
6:
Thy świadectwá y roznice chćiałem przy-
7:
wieść tobie vbogi cżłowiecże/ á wierny bráćie
8:
y wierna śioſtro Kryſtuſowa/ ábyś poznał wy
9:
myſł Antykryſtow/ y wielką zdrádę/ iáko námi
10:
wodźił żechmy máło co dbáli y máło śię ćieſzy-
11:
li zmartwychwſthánim ćiał náſzych/ ćieſząc śię
12:
trochę fáłſzywie tymi duſzámi: Iużechmy tho
13:
mieli zá grunt zbáwienia: wierząc duſze w nie
14:
bo wſthąpienie/ nie vwazáiąc co piſmo cżęſto
15:
przypominá ćiáłá zmartwychwſtánia y żywot
16:
wiecżny.
17:
Nád tho obroćilichmy byli Kryſtuſá ku iney
18:
rzecży/ á nie ku cżemu go Bog dał: Abowiem
19:
dał go żywothem vmárłym/ á nie żywiącym
20:
fáłſzywym tym duſzom/ iákoby śię znimi ſtąd
21:
do niebá á z niebá záś ná świát w groby pro-
22:
wádźić miał.
23:
Ale ták przyſtało y muśiáło być: iáki Kryſtus
24:
wiecżny bogáty/ tákie mu y duſze wymyſlił An
25:
tykryſt/ áby imi vbogáćił kośćioły ſwe/ y vſtá-
26:
wicżnie tucżył Kśiężą ſwą.
Niech-


strona: 25

Liſt XVij.
1:
Niechże o tey cżęśći doſyć będźie ná ten cżás
2:
ty cżytáiąc obacżyſz wiecey w piſmie świętym.
3:
A teras zá pomocą Bożą iuſz czytay wykłády
4:
tych mieyſc/ ktore nam powykręcał Antykryſt:
5:
Tu dźiwne rzecży vſłyſzyſz y wiele śię ná-
6:
ucżyſz gdy ſobie będźieſz znácżył/ y wyi-
7:
mował co obacżyſz ſobie być
8:
potrzebnego.
:
grafika
9:
Prawdźiwe wyrozu
10:
mienie/ Mieyſc niekthorych przed-
11:
nieyſzych sſłowá Bożego zebránych: Kto-
12:
re Anthykryſt ná ſwe zmyſlone Du-
13:
ſz ćiągnął.
14:
NIe boyćie śię tych ktorzy zábi-

Matth. x. Ver.
xxViij.

15:
iáią ćiáło/ á Duſze zábić nie mogą: A-
16:
le rácżey boyćie śię tego/ kthory y Duſzę y ćiáło
17:
może ſtráćić ná potępieniu.
18:
A Lukaſz nie wſpomináiąc duſze ták nápiſał:

Lucæ xij. Ver,
iiij. V.

19:
Nieboyćie śię tych kthorzy zábijáią ćiáło/ á po-
20:
tym coby dáley mieli cżynić niemáią. Ale wam
vkażeD


strona: 26

Liſt XViij.
1:
vkaże kogo bać maćie/ Boyćie śię onego kto
2:
ry gdy zábije/ ma ieſzcże zwierzchność wrzućić
3:
ná potępienie. A toć wam powiadam thegoſz
4:
śię boyćie.
5:
Naprzod obácż pilnie/ iáko v Máteuſzá/ á iá
6:
ko v Lukaſzá nápiſano. Potym theż obácż iá-
7:
ko wſzędźie piſmo iáſnie vkázuie żywot wiecż-
8:
ny/ y potępienie wiecżne ćiáłá abo cżłowieká: á
9:
nie duſze oſobney. Potym ták krotce weśmi wy
10:
rozumienie tego mieyſcá/ iż tu nie mowi nic Kry
11:
ſtus o Duſzy álbo Duchu/ ktory ieſt tchnienie

☞Duſzá
tchnienie.

12:
żywotá/ ktore tchnienie nie ieſt żadną oſobą oſo
13:
bną w cżłowieku/ Ale tu duſzá álbo Duch zná
14:
mienuie cżłowieká duchownego: ktory ma ży-

Duſzá du-
chowny
cżłowiek.
i. Corin. xV.
verſu xLiiij.

15:
wot wiecżny á nieśmiertelny/ ktorego zátráćić
16:
potępienim nikt nie może iedno Bog. A tento
17:
Duchowny cżłowiek tu śię zácżyna przez wiá-
18:
rę y Duchá Swięthego/ A pozmartwychw-
19:
ſtániu będźie wykonánim przez Páná Kryſtu-
20:
ſá/ przez ſłowo y Duchá iego Swiętego.
21:
Iedenżeć tho cżłowiek/ ćiáło y duſzá/ ále ćiá-
22:
łem zowie iż smiertelny/ A duſzą iż theż ieſt nie
23:
śmierthelny s ſthrony odrodzenia y przyſzłego
24:
zmartwychwſtánia. Iáko ono Páweł oſobli-
25:
wie nápiſał: Ciáłoć vmárłe ieſt dla grzechu/ ále

Roma. Viij.
Verſu x.
Galla. V. ver.
xVij.

26:
Duch ieſtći żywoth dla ſpráwiidliwośći. Ku
27:
cżemu theż należą y ony ſłowá: Duch pożąda
przećiw


strona: 27

Liſt XIX.
1:
przećiwko ćiáłu/ á ćiáło przećiwko Duchowi.
2:
Ieden to cżłowiek/ ále Duch známionuie Du-
3:
chownego Adámá/ á ćiáło ſtárego Adámá: o
4:
cżym ácż będźie niżey ſzyroko daná náuká/ ále
5:
pátrz Páwłá oſobliwie do Korintow otym.

i. Corin. xV.
Ve. xLV.xLVi
xLVij. xLViiij.
xLix

6:
Summá tego ieſt. Nieboyćie się tych ktorzy
7:
ćiáło zábijáią/ To ieſt żywot ten docżeſny bio-
8:
rą/ ogniem/ miecżem/ rć. Ale duſzę zábić nie mo
9:
gą/ to ieſt Duchownego cżłowieká dáć na wie
10:
cżne potępienie/ á odiąć mu on zywot wiecżny:
11:
Ale śię boyćie tego/ kthory y duſze y ćiáło może
12:
zá tráćić ná potępieniu/ tho ieſt/ y tu może zábić
13:
ná zywoćie docżeſnym/ y tám ná żywoćie Du-
14:
chownym wiecznym/ tegoſz iednego cżłowie-
15:
ká.
16:
Bo tez tu ćiáło nie rozumie się ſkorá thá tyl-
17:
ko y kośći/ ále cáłego cżłowieká znácży/ według
18:
onych ſłow/ Co śię s ćiáłá národźiło ćiáło ieſt/

Ioan. iij. ue. Vi.

19:
á co z Duchá Duch ieſt. Ale tho łacniey poy-
20:
mieſz gdy niżey naydźieſz náukę o dwu Adá-
21:
miech/ w iednym cżłowiecże odrodzonym.
22:
Przethoż ku łácnemu wyrozumieniu thego/ y
23:
inych mieyſc/ wpáthrz śię pilnie w thy ſłowá/
24:
Ciáło/ Duſzá/ Duch/ iáko śię rozmáićie w piś-
25:
mie rozumieią.
26:
Corpus/ Ciáło naprzod známionuie trupá

I.

27:
álbo śćierw/ iáko ná onym mieyſcu: Gdźieby
kolwiekD


strona: 28

Liſt XX.

Ciáło roz-
máićie śię
rozumie w
piſmie.
Matth. xxiiij.
Verſu xxViiij,
Matth xxVij.
Verſu LViij:
1:
kolwiek było ćiáło tám śię zlátuią y Orłowie.
2:
Prosił o ćiáło Iezuſowe. dárował ćiáłem Io
3:
zephá. Mar: xV, Verſu xLiiij. Thákie ćiáło iuſz nie ieſt
4:
cżłowiek/ nie może być zábite przezto też ina rzecż
5:
ieſt/ co Kryſtus mowi: Nieboyćie śię tych kto-
6:
rzy ćiáło zábijáią.
7:
Známionuie theż ćiáło káżdą rzecż prawdźi-

2.
i. Corin. xV.
Vrtſu xxxViij.
Bog dáie
źiárnu ćiá-
ło iáko ch-
ćiał/ y ká (3.
żdemu na-
śieniu wła-
ſne ćiáło.
i. Corin. V.
Verſu iiij.

8:
wą/ dotkliwą ábo nie dotkliwą/ widomą ábo
9:
nie widomą/ ſkąd ſzthery żywiołá/ Wodá/ Zie-
10:
miá/ Wiátr/ Ogień/ ſą ćiáłem/ y tho co w nich
11:
ieſt.
12:
Známienie też w piſmie ćiáło/ ćieleſną obli-
13:
cżność/ álbo bytność/ á duch/ rádę/ wolą/ moc/
14:
żezwolenie/ iáko mowi Páweł/ Ia záiſthe iáko
15:
nie obecny ćiáłem ále obecny Duchem rć. A wy
16:
będąc w imię Kryſtuſowe zgromádzeni y z du
17:
chem moim/ podayćie ſzátánowi tákiego cżło-
18:
wieká.
19:
Známienie też w piſmie ćiáło/ on grzech/ w

4.

20:
cżłowiecże mieſzkáiący/ iákoby bryłę iáką álbo
21:
máterią/ pożądliwość álbo ſkázę nátury cżło-
22:
wiecżey do Rzymiánow w ſzoſtey/ Wiemy to

Romano. vi.
Verſu Vi.

23:
że ſtáry on náſz cżłowiek poſpołu ieſt s nim v-
24:
krzyżowan/ áby ćiáło grzechu było zniſzcżone że
25:
byſmy iuſz dáley nie ſłużyli grzechowi.
26:
A ſthąd Páweł themu ćiáłu grzechu/ dáie
27:
cżłonki piſząc: Vmarthwiayćie cżłonki wáſze

Collo. iij. ue.V


strona: 29

Liſt XXj.
1:
ktore ſą ná źiemi/ grzech nie cżyſty/ plugáſtwo/

Cżłonki ſtá
rego Adá
má.
5.

2:
ſproſną roſkoſz/ złą poążdlowość/ y łákomſtwo
3:
ktore ieſt báłwochwálſtwem.
4:
Známionuie też ćiáło w piſmie cżłowieká cá
5:
łego żywego/ Iáko piſmo mowi: Wſzelkie ćiá-
6:
ło ieſt śiáno. Słowo ſtáło śię ćiáłem: to ieſt

Ioan, i. ue. xiiij.
Acto, xxiiij.
Verſu xix.
Romano. Viij.
Verſu x:
i. Corin. ix.
Verſu xxix.

7:
wymowcá Boży/ mocny Prorok w vcżynku y
8:
wſłowie/ cżłowiekiem mdłym y śmiertelnym
9:
śię ſtał/ was ſámych ludźi złych/ Dręcżę ćiáło
10:
moie y zniewalam ie/ to ieſt śiebie ſámego/ Nie
11:
boyćie śię tych kthorzy ćiáło zábijáią cżłowieká
12:
cáłego rozumiey żywego/ ná wyobráżenie Bo-
13:
że vcżynionego: według onych ſłow: Ná wyo
14:
bráżenie Boże vcżyniony ieſt cżłowiek. Dla cże
15:
go Bog theż roſkazał był zábijáć zábijaki: A ie-
16:
ſlibyć ćiáło żywe ſámo zábijáne bywáło/ á duch
17:
iáki oſobą był oſobną nie smierthelną/ thedyby
18:
pewnie dwie duſzy muśiał mieć cżłowiek/ ie-
19:
dnę w ćiele śmiertelną/ á drugą iákąś niesmier
20:
telną.
21:
Potym tho ſłowo Anima/ co polacy zowią
22:
Duſzá rozmáićie śię też rozumie.
23:
Naprzod doſyć thego/ ze duſzá známionuie
24:
cżłowieká żywego/ Ośm duſz weſzło w ſkrzy-

I.
i. Petri iij.
Verſu xx.
Mądr. iij.
wierſz i.

25:
nię Noego/ Tho ieſt ośmioro ludźi. Thákże w
26:
Mądrośći Sálomonowey: Spráwiedliwych
duſzeD3


strona: 30

Liſt XXij.
1:
duſze/ tho ieſt Spráwiedliwi ludźie: ſą w ręku
2:
Bożych/ tho ieſt/ w opátrznośći Bożey/ áni śię
3:
ich tknie żadna męká/ choć przed ludźmi ſą mę-
4:
cżeni/ wſzákże nádźieią ich pełna ieſt nieśmier-
5:
thelnośći. Thákże wyżſzey: wzłoſliwą duſzę nie
6:
wnidźie Duch Mądrośći/ á w ćiele grzechom

Mądr. i.
wierſz iiij.

7:
poddánemu nie mieſzka.
8:
W Pſálmiech pełno tego/ Wiele ich mowią

Pſal. iij. ue. iij.
Pſal. Vi. ue. iiij
Pſal. xxxiiij.
Versu ij.
Pſam, Lxxx Vi.
Versu xiij.

9:
duſzy mey to ieſt mnie/ Duſzá moiá bárzo śię zá
10:
trwożyłá/ Duſzá moiá w Pánu śię chlubi/ tho
11:
ieſt ia/ wyrwałeś duſzę moię z mieyſcá niſkiego
12:
to ieſt mnie zwielkiey niebeſpiecznośći y s śmier:
13:
ći bliſkiey y pewney. A Pſalm CXLVj. Thák

Pſal. xL Vi.
Versu i.

14:
śię pocżyna. Chwal duſzo moiá Páná: y w-
15:
net w thymże wierſzu/ Chwalić będę Páná po-
16:
kim iedno żyw y pokad mię ieno s ſtawa. Ták
17:
Pſalm XXXi. W ręce twoie porucżam Duchá

Pſalm xxxi.
uerſu Vi. Viij. x.

18:
mego/ odkupże mię tedy Pánie Boże prawdźi-
19:
wy: Tho ieſt/ polecam śię opátrznośći y obro-
20:
nie twoiey/ Iáko y Kryſtus gdy mowi vmierá
21:
iąc prawdźiwie/ Oycże w ręce thwe pokłádam

Luce xxiij.
Versu xLVi.

22:
duchą mego/ nie odłącża ćiáłá/ ále ſámego śie-
23:
bie cále oddáie Pánu Bogu/ pewien będąc ćiá-
24:
łá zmarthwychwſtánia/ y żywothá wiecżnego
25:
prawdźiwego.
26:
Ku themu theż należy ono oſobliwe piſmo/
27:
gdźie duſzá známionuie cżłowieká żywego. Te
dy Pan


strona: 31

Liſt XXiij.
1:
dy Pan Bog ſtworzył był cżłowieká s prochu

Gene. ij. ue. i.

2:
źiemi (obácż) á nátchnął w oblicże iego tchnie-
3:
nie żywotá/ (obácż) s ſtał śię tedy cżłowiek du-
4:
ſzą żywiącą (obácż) A nie tylko cżłowieká zowie

☞Duſzá

5:
piſmo duſzą żywą ále y wſzelkie ſtworzenia ży-
6:
we/ iáko Gene: i, Verſu xx, et xxx. rzekł Pan/ Niech wo
7:
dy zrodzą Duſzę żywą hoynie/ A Ver: xxiiij. niech
8:
źiemiá zrodźi ſthworzenie żywe. Bácż iuſz co

Duſze roz-
máite.

9:
wyżſzey názwał duſzą żywą. Tho wneth niżey
10:
wykłádáiąc ſtworzenim żywym názywa. Iá-
11:
ko y w Cáp: ij. Ver: xix. A káżdą rzecż ktora iedno
12:
miáłá duſzę żywą. rć.
13:
A Sámſon thák mowił/ Niech vmrze duſzá

Sędźiow
xvi. ver. xxx.

14:
moiá s filiſtynámi nieprzyiaćiołmi mymi. To
15:
ieſt/ iá niechay vmrę.
16:
Ták też Pan mowił do Moizeſzá Idź á w-

Wtore kſię:
Moiżeſzo:
cap. iiij:
wierſz xix.

17:
roć śię do Egiptu/ ábowiem iuſz pomárli wſzy
18:
ſcy ktorzy ſzukáli duſze twey: to ieſt/ ćiebie álbo
19:
żywotá twego.
20:
Thák ći ono Sedechias Ieremiſzowi mo-

Ire. xxxViij.
Versu xVi.

21:
wił/ Zywie Pan ktory nam Duſze iedne ſtwo-
22:
rzył iż ćię nie zábije/ rć.
23:
Ták Ieremias Sedechiaſzowi/ Ieſli wyni-

Versu xVij

24:
dźieſz do Kśiążąt Krolá Bábliońſkiego żyć bę
25:
dźie Duſzá twa.
26:
A the duſze wneth wykłáda/ á ieſli niewyni-

Versu xViij.
Versu xx.

27:
dźieſz/ tedy Nie vydźieſz ich rąk/ Tu nie o cżęśći
28:
cżłeká ále o cáłym mowi.

Ták


strona: 32

Liſt XXiiij.

Ezaie xLViij
Ver. xV. xVij.
Iere. ix. ue. ix.
Irere. xiij.
Verſu xVij.
Iere. Li. ue. xiiij
Amos Vi. Ver.
Viij.
1:
Ták Ezechias chodźił w gorzkośći duſze. A
2:
Bog też Duſze iego wyrwał s przepáśći.
3:
Tákże duſzá Boża mściłá śię nád ludem nie
4:
poſłuſznym rć.
5:
Duſzá Bogá nawyżſzego płákáłá dla py-
6:
chy ludzkiey.
7:
Pan przyśiagł przez Duſzę ſwoię. A Páweł
8:
powieda práwie to tákowe mieyſce wikłádáiąc
9:
Iż Bog przyśiagł przez imię ſwoie/ Zyd: vi, v. xiij.
10:
Tákże Ieremi: cap: xxix, Versu xViij. w Cap: xLV. Verſu V.
11:
o tym doſyć piſano/ v Ezechielá w Cap: x. Verſu XVij.
12:
Ták nie thylko ludxiom/ żwierzętom/ o cżym
13:
wyżſzey piſmá były/ Ale y Bogu iáko ſłyſzyſz.
14:
A ná koniec Piekłu duſze przypiſuie piſmo: po

Ezaie V. Ver.
xiiij.
Abac. ij. ue. V.

15:
wiedáiąc/ Ze Piekło rozwárło duſzę ſwoię. S
16:
kthorych kſztałthow mow/ iáſnie wyrozumieć
17:
możeſz/ żeć duſzá nie ieſt co rozdźielnego żywe-
18:
go od cżłowieká. Ale cżłowiek ieſt duſzą do cżá

i. Corin xV.
Versu xLiiij.
Versu xVi.
Versu x.
Acto, ij. Versu
xxVij.
Acto. ij, Versu
xxxi.

19:
ſu zywiąca/ o cżym Páweł.
20:
Ku themuſz náleży ono piſmo Kryſtuſowi
21:
należące. Nie zoſtáwiſz duſze mey w grobie/ to
22:
ieſt mnie vmárłego nie opuśćiſz w śmierći/ iá-
23:
ko záras wykłádáśię Duch Swięty mowiąc:
24:
A niedopuśćiſz Swietemu twemu pocżuć ná
25:
káżenia. To piſmo o zmartwychwſtániu ćiáłá
26:
Kryſtuſowego rozumie śię/ á nie o iákiey duſzy
27:
w niebie/ bo mowi w grobie: á w grobieć nie
było


strona: 33

Liſt XXV.
1:
było iedno ćiáło Kryſthuſowe vmárłe/ kthore
2:
Pan Bog ożywił zywotem wiecznym/ Przeto
3:
záras dokłáda Lukaſz/ Abwiemći Dawid nie

versu xxxiij.
☞Troiáki
Kryſtus.

4:
wſtąpił do niebá
5:
Ná troię Antykryſt dźieli Kryſthuſá/ Ciáło
6:
w grobie/ Boſtwo wſzędźie/ á duſzę iákąś wi-
7:
táią Oycowie w iákichśi odchłániách: Záwi-
8:
thay pożądány. A iże tho Kryſthus mowił o
9:
zmartwychwſthániu ćiáłá ſwego/ y o żywoćie
10:
wiecżnym: thedy śię tho iáſnie okázuie z inych
11:
ſłow bliſkich. Záwżdym pokłádał Páná przed

Pſalm. xVi.
Versu Viij.

12:
oblicżnośćią moią/ á gdy on ieſth po práwey
13:
mey ſtronie/ nie będę wzruſzon. A przetoſz śię
14:
vweſeliło ſerce moie/ á rozrádowáłá śię chwa
15:
łá moiá. Abowiem nie opuśćiſz Duſze moiey
16:
w grobie/ á nie dopuśćiſz miłosiernemu thwe-
17:
mu oględáć nákáżenia/ Oznaymiłeś mi drogę
18:
żywotá/ á obfitość weſela ieſt z oblicżem thwo
19:
im/ po práwicy thwey ſą roſkoſzy áż ná wieki.

Kryſtus
y wſzyſcy
wierni zmar
twychwſtá
nim śie ćie
ſzyli y vmac
niáli nie du
ſzámi zmy-
ſlonymi.

20:
☞ Skąd znácżnie bacżyć káżdy może/ iż thu
21:
Kryſtus zmartwychwſtánim śię ćieſzył w v-
22:
trapieniu ſwym iáko y wſzyſcy Swięći oną o
23:
ſtátnią zapłátą/ á nie duſzámi ktore śię tułáią/
24:
według náuki Antykryſthowey: Bo iákoś cży-
25:
tał y ſłyſzał niedawno/ iż áni ſámi ich Doctoro
wieE


strona: 34

Liſt XXVi.
1:
wie y o ich mieyſcu y ſthánie nie wiedzą. Aleć
2:
to Antykryſt vmie/ prawdźiwe pociechy wſzy

Prawdźiwe
poćiechy
wygubił
Antykryſt.

3:
tkie ná ſthronę odrzucáć/ á fáłſzywe wynádo
4:
wáć/ iáko tho iáſne śię okázuie s tych iego duſz
5:
tám y ſám rozeſłánych.
6:
Duſzá też známionuie żywot/ Kriſtus v Ianá:

2.
Ioan. x. Versu
xVij. xViij.

7:
Dobry páſterz/ duſze ſwą kłádźie zá owce ſwe.
8:
Y támże: Duſze moie kłádę zá owce moie. Gdźie
9:
duſzá známionuie żywoth/ rzecż namilſzą y na
10:
drożſzą/ co Kryſtus ruzumiał y przez ony ſło-
11:
wá: Ciáło moie dam zá żywot świátá. Ták ten

Ioan. Vi. Ver.
Li.
Ioan. xij, Versu
xxV.
Matth. x. Ver.
xxxix

12:
że Pan Kryſtus mowił: ktoć miłuie duſzę ſwą
13:
vtráći ią/ A kto nie nawidźi duſzę ſwey ná tym
14:
świećie/ ku wiecżnemu żywotowi záchowa ią.
15:
A ná inym mieyſcu thák mowi/ Kthoby nálaſł
16:
duſzę ſwoię ſtráći ią: A ktoby vtrácił duſzę ſwo
17:
ię dla mnie/ naydźie ią. A ná inym mieyſcu ták:
18:
Ktoby chćiáł záchowáć duſzę ſwoię ſtráći ią á
19:
ktoby ſtráćił duſzę ſwoię dla mnie/ naydźie ią. A

Math. xVi.
Versu xxV.

20:
bowiem co pomoże cżłowiekowi/ ieſliby wſzy-
21:
thek świát zyſkał/ á ná duſzy ſwey był karan?
22:
Abo co da cżłowiek czymby odkupił duſzę ſwo
23:
ię? A v Lukaſzá ták poproſtu wyrzecżono: Coż
24:
podpomoże cżłowieká/ ieſliby zyſkał wſzythek

Luce ix. Versu
xxV.

25:
Swiát/ á ſamby śiebie ſthráćił/ ábo pozbył ſá-
mego


strona: 35

Liſt XXVij

Wykład iá
ſny innych
wielu ſen-
tencey prze
rzecżonych.
Hebr. x. Verſu
xxxViij. xxxix
1:
mego śiebie? A tho záchowywánie duſze álbo
2:
żywotá/ ták nadobnie wyráźił Páweł święty:
3:
Ieſliby się kto ſkradał nie kocha śię w nim du
4:
ſzá moiá/ ále my nie ieſteſmy tákimi ábyſmy śię
5:
ſkradáli ná zginienie/ ále kthorzy wierzymy ná
6:
zbáwienie duſze/ v Máttheuſzá thák Kryſthus
7:
mowi: Nie troſzcżćie śię o duſze wáſze/ cobyśćie

Matth: Vi.
Versu xxV.
Duſzá cżło-
wiecża po-
trzebuie ie-
dzenia y pi-
ćia/ tho ieſt
cżłowiek ży
wy.

8:
iedli/ ábo cobyśćie pili/ áni o ćiáło wáſze wcżym
9:
byśćie chodźili/ Azaſz duſzá nie ieſt waźnieyſza
10:
niſz pokarm? y ćiáło nizli odźienie? Thu duſzá
11:
známionuie żywot/ kthory iedzenia y pićiá po-
12:
thrzebuie ku záchowániu y pośileniu/ A ćiáło
13:
ſkorę tę zwierzchowną/ ktorey odźienia y ćiepłá
14:
trzebá poki nie otrętwieie oſthradawſzy duchá
15:
ábo mocy Bożey.
16:
Nád tho duſzá známionuie w piſmie duchá

3.

17:
kthorym żywie káżde ſtworzenie żywe/ kthory
18:
duch poki w ćiele ieſth/ ma cżłowiek żywoth/ A
19:
gdy go Bog zepſuie vmiera.
20:
O cżym też ták Dawid mądrze nápiſał: Wy-

Pſalm. CxLVi.
Verſu iij. ix.

21:
niedźieć iego duch zniego/ á on śię obroći do źie-
22:
mie ſwoiey/ á ná then cżás pogina myſli iego.
23:
Thák gdy ono Eutichus ſpadł s trzećiego pię-

Acto. xx. Ver
x.

24:
thrá/ y wźięty był vmárły/ położył śię ná nim
25:
Páweł/ á obłápiáiąc go mowił: Niefráſuyćie
26:
śię/ boć w nim ieſt duſzá iego. A w Pſálmie

Pſalm. Ciiij.
Verſu xxij.
Ciiij. wierſz XXiX. odeymuieſz duchá ich á w-
net zginąE2


strona: 36

Liſt XXViij.

Bierze Pan
Bog żywot
y záś daie.
1:
net zginą y w proch śię obracáią/ Oto ſłyſzyſz
2:
iż Pan Bog odeymuie Duchá/ Zywoth/ Zdro-
3:
wie/ y záś to dáie: on ſam zábija/ y ożywia/ Ták
4:
y Kryſtus Pan náſz w ręce Oycá ſwego poło
5:
zył duchá ſwego/ pewien będąc zmartwychw-

Wręce twe

6:
ſtánia Luce xxiij, Ver: xLVi. Y Szcżepan Acto: Vij, Ver: Lix.
7:
Nie giną pewnie wierni/ ále śię oddáią Pá-

Nie giną
wierni ále y
dą do zywo
tá.
Fałſzywy ży
wot praw-
dźiwy borzy

8:
nu Bogu do żywothá wiecznego przechodząc/
9:
pewni zmartwychwſtánia ſwego. Antykryſt
10:
woła/ wrzeſzcży/ wednie y wnocy zá ſwymi du
11:
ſzami/ vkázuiąc fáłeſny żywot ich/ á náſze poćie
12:
chę/ pewny żywot przez zmartwychwſtánie ćiá
13:
łá nam wydźieráiąc y lekce ważąc/ zowie nas
14:
Nowokrzecżeńcámi/ Epikurámi/ ludźmi zápá-
15:
miętáłymi iákobyſmy Bogá/ Niebo/ Zywoth/
16:
borzyli/ gdy iego duſze Záłomſze/ Cżyśćiec/ wzy
17:
wánie vmárłych/ kthorzy w źiemi nie w niebie

Acto, ij. uersu
xxix
Versu xxxiiij.

18:
ſą/ iáko y Dawidá niemáſz/ borzymy ſłowem
19:
Bożym: Ale my się ſthąd weſelmy y w praw-
20:
dźie vtwirdzaymy/ bo to záwże prawda Boża
21:
ieſt/ Antykryſt Kácerſthewm zowie/ Nie o-
22:
mylny tho znák prawdy Bożey ieſt/ gdy ná nię

Znák praw
dy nieomyl
ny

23:
cżárt bije/ boby on ſwoię rzecż/ znał y miłował.
24:
Ale my nienádźiewaymy śię áby ták co w ie-
25:
go Kośćiele dobrego było/ Fáłſzywy Bog/ nie
26:
właſny Kryſtus/ á zywot omylny/ Owa co ieſt
27:
prawdá Boża/ tho v niego nic: A co ieſt iego

fałſz


strona: 37

Liſt XXiX.
1:
fałſz/ to on Ewángelią Kryſtuſową názwał/
2:
á wſzytko ſthráchem wielkim y s proſną boiá-
3:
źnią oſądźił. Bog w Troycy iedyny miáſto pra

Wſzędźie
cżárt przy-
dawał ſwe/
á tym wy-
głádźił Bo
że.

4:
wdźiwego Bogá Oycá/ Kryſtus wiecżny w-
5:
ćielony miáſto vkrzyżowánego/ Duch ſtworzy-
6:
ćiel miáſto Poćiechy wnętrzney/ Dźieći cżáro-
7:
wáne y mſza miáſtho Swiathośći prawdźi-
8:
wych/ Wymyſły/ Baśni/ Philozphiá miáſto
9:
ſzcżerego ſłowá Bożego/ żywot iákiś duſz wy-
10:
látuiących s ćiał miáſto prawdźiwego żywo-
11:
tá po zmartwychwſtániu ćiał/ zapłátá y poćie
12:
chá fáłſzywa miáſto oney prawdźiwey zapłáty
13:
y poćiechy/ ktora ieſt zmartwychwſtánie ćiáłá.
14:
Więc theż gdy mowią Wierzę ćiáłá zmar-
15:
twychwſtánie/ y gdy ſłyſzą ony ſłowá że Pan
16:
Kryſtus przemieni ćiáłá náſze śmiertelne/ á v-
17:
cżyni ie podobne ćiáłu ſwemu chwálebnemu/

Philip. iij. uer.
xxi.

18:
według mocy ktorą mu ſą wſzytki rzecży pod-
19:
dáne: tedy to máła y poſlednia poćiechá v An-
20:
tykryſtá ludźiom/ á to przeto że ty duſze/ zá kto-
21:
re dzwonią y wrzeſzcźą mnimáiąc by chodźiły
22:
po kątoch ſtękáiąc/ przecż odmiátuiemy. A dru
23:
dzy ácż zánie nie zwonią/ ále śię ráduią rádo-
24:
śćią omylną/ iákoby cżłowiek ſzedł duſzą iákąś
25:
do niebá żyć żywotem wiecżnym/ á potym záś
26:
nierychło wſtąpić do grobu y wcielić śię zno-
27:
wu: oczym ieſt głębokie milcżenie w ſłowie Bo
żym.E3


strona: 38

Liſt XXX.
1:
żym. Gdźie iáſnie tylko wierni máią obiecáne
2:
zmartwychwſtánie chwálebne/ y żywot wie-
3:
cżny/ á niewierni zmartwychwſtáną ná ſwą
4:
háńbę/ y wiecżne potępienie.
5:
S ſercá wſzytko pochodźi.
6:
❡Toś czytał o duchach rozmáitego ſtworze
7:
nia/ á oſobliwie o duchu cżłowieczym/ ktory ieſt
8:
ono tchnienie zywothá ná oblicże iego/ kthory
9:
duch iż ſercu nawięcey przyległy ieſt/ pilnie ba-
10:
cżyć mamy iáko piſmo o ten cżłonek záleca/ oká-
11:
zuiąc go byc gruntem myſli/ rády/ rozumu/ pá-
12:
mięći/ y żywotá cżłowiecżego. W kthory cżło-
13:
nek Pan Bog y Duchá ſwego Swietego wy-
14:
ſyła/ Naprzod iáko Pan Bog dźiwnie wyks-
15:
táłtował ſerce káżdego z oſobná/ y dał coś oſo
16:
bliwego iednemu nád drugiego. Ták w Pſál-
17:
mie xxxiij. mowi Dawid: Poglada zmiey
18:
ſcá mieſzkánia ſwego ná wſzythkie mieſzkáiące

Pſal. xxxiij.
Verſu xiiij.
Matth. xV.
uerſu xix.
Matth. ix. Ver
iiij.
1. Kſieg.
Moiż. viij.
wierſz xx.

19:
ná źiemi/ ábowiem on ieſt ktory z oſobná ſprá-
20:
wił ſercá ich obacżáiąc wſzythki ſpráwy ich. A
21:
Kryſthus ſam powiedźiał: S ſercá wychodzą
22:
myſli. Myſlićie złe brzecży bw ſercach wáſzych.
23:
Miſl ſerdecżna ſkłonna ieſt ku złemu. Wydáło
24:
ſerce moie ſłowo dobre. Pſal. xLV. Verſu ij. Thákże
25:
o ſercu twárdym/ żeláznym/ kámiennym męż-
26:
nym. Ezechielis. xi. uerſu. xix. y cap. xxxVi. Verſu xxVi. A v Dá-
nielá


strona: 39

Liſt XXXi.
1:
nielá: Serce źwierzęce niech mu będzie dano: á

Daniel. iiij.
Verſu xiij.

2:
beſtyom niech będźie przypodobány.
3:
Obácż ſtąd iáko duſze y ſerce cżłowiecże obra
4:
ca Bog wźwierzęce/ á iáko s ſercá wſzytko po-
5:
chodźi. Gdźieſz thu ieſt tá duſzá nieśmiertelna
6:
Antykryſtowá? nie myſli/ nie mowi/ y nie cży-
7:
ni nic: Serce wſzędźie przypomina piſmo: O
8:
ktorym ták oſobliwie nápiſał Iezus Syrach/

Eccleſi. xVij.
Verſu V.

9:
Dał im roſſądek/ iężyk/ ocży/ vſzy/ y ſerce ku my
10:
ſleniu/ dał też ſzoſtą rzecż vmyſł/ á siodmą mo
11:
wę/ ktoraby opowiedáłá ſpráwy iego.
12:
Ten cżłonek ſerce cżłowiecże naprzednieyſzy
13:
ieſt/ ábowiem w piſmie nigdźiey niemáſz ták zá
14:
leconego żadnego cżłonku/ iáko ten/ ktory Pan

ij. Corin. i.
Verſu xxij.
Ioan. iiij. Verſu
xxiij. xxiiij.
Roma. x.ue.x.
4.
v. Kſieg.
Moiż: cap.
vi. ver. iiij.
Marci xij. Ver
xxx.
Galla. V. Versu
xVij. xxij. xxV.
Ioan. iij. ue. Vi.
Romano. Vij.
Versu xxij.
Epheſi. iiij.
Verſu xxiiij.

15:
Bog ſam mieſzkánim ſwym zowie. Bo w ſerce
16:
dáie zadátek Duchá. Thym cżłonkiem chwali-
17:
my Bogá ſercem wierzymy. Tego cżłonku ch-
18:
ce Bog cáłego/ ſzcyrego/ gdy mowi: Miłuy Pá
19:
ná Bogá twego s cáłego ſercá twego/ rć.
20:
Nád to/ ſłowo duſzá/ známionuie w piſmie
21:
cżłowieká odrodzonego/ duchownego/ Co też
22:
známionuie y duch ná ſwych mieyſcach/ Ian y
23:
Páweł otym mowią/ ktorego też cżłowieká zo
24:
wie piſmo duchem z duchá národzonym. Cżło
25:
wiekiem wewnęthrznym/ Adámem nowym/
26:
cżlowiekiem duchownym/ Duſzą ktora od cżło
27:
wieká zábitá być nie może.
To też


strona: 40

Liſt XXXij.
1:
To też známionuie duſzá v Piotrá wliśćie:

i. Petri ij.ue. xi

2:
Namilſzy moi/ proſzę iáko cudzoźiemcy y przy-
3:
chodniowie/ powśćiągayćie śię od pożądliwo
4:
śći ćieleſnych/ ktore walcżą przećiwko duſzy/ to
5:
ieſth/ duchownemu odrodzeniu/ cżłowiekowi
6:
wewnętrznemu. Tákże piſze ná inym mieyſcu:

i. Petri i. Ver.
xxix.

7:
Odnaſząc zapłátę wiáry wászey/ to ieſt/ zbáwie
8:
nie duſz/ o ktorym zbáwieniu dowiedowáli śię
9:
y bádáli Prorocy rć.
10:
Ciáło przećiwko Duchowi poążda.
11:
Galla, V, Verſu xVij.
12:
O tym Páweł thák nápiſał. Duchem poſtę-

Galla. V. ue: Vi

13:
puyćie/ á pożądliwośći ćiáłá nie wykonyway-
14:
ćie/ ábowiem ćiáło pożąda przećiwko ducho-
15:
wi/ á duch przećiwko ćiáłu/ A ty rzecży miedzy
16:
ſobą przećiwne ſą/ ábyśćie nie cżynili tego coby

Verſu xix.

17:
śćie chćieli. A ieſli duchem bywaćie wiedzeni/
18:
nie ieſteśćie pod Zakonem: boć ſą iáwne ſprá-
19:
wy ćiáłá/ cudzołoſtwo/ niecżyſtość/ wſzetecżeń
20:
ſtwo/ niepowśćiągliwość/ báłwochwálſtwo/

xx.
xxi.
xxij.

21:
trućizná/ nieprzyiáżni/ ſwar/ záwiśći/ gniewy/
22:
nieſnaſki/ roſterki/ rć. Ale owoc Duchá/ ieſtći/
23:
miłość/ weſele/ pokoy/ ćirpliwość/ dobrotli-
24:
wość rć.
25:
Tu naprzod vcżyć śię mamy/ o tym ſłowie
Duch


strona: 40

Liſt XXXiij.
1:
Duch iáko śię rozmáićie w piſmie rozumie: ták
2:
że y ćiáło/ co gdy pilnie kto vpátruie/ łacwie błę
3:
dy y zdrády Antykryſtowe obácżáć może.
4:
Potym to bacżyć mamy/ iż tu ná tym mieyſcu
5:
v Páwłá ćiáło známionuie cáłego cżłowieká
6:
ćieleſnego z vcżynkámi álbo owocámi iego zły-
7:
mi/ ktorego też y Pan Kryſtus názwał ćiáłem

Ioan. iij. ue. Vi.
ij. Corin. iiij.
Verſu xVi.

8:
s ćiáłá v Ianá. A Páweł thákże/ y nád to cżło-
9:
wiekiem zwierzchownym/ choć też náſz zwierz-
10:
chni cżłowiek zepſowan bywa/ przedśię wnętrz
11:
ny cżłowiek odnawiaśię ná káżdy dźień.
12:
Thegoż cżłowieká odnowionego zowie pi-

Epheſi. iij.
Verſu xVi.
ij. Corin. V.
Verſu Vij.
Odrodzenie
krole: Boże.
Lucæ xVij.
Versu xx.
Romano. xiiij.
Verſu xVij.

13:
ſmo święthe Cżłowiekiem duchownym/ ſtwo
14:
rzenim nowym y nowym zádźiáłánim. Mie-
15:
dzy thymi dwiemá vſtháwicżna ieſt niezgodá/
16:
woyná/ y przećiwieńſtwo. Gdźie duch Swię
17:
ty dopomaga/ thedy zwyćięſthwo otrzymawa
18:
nowy cżłowiek nád ſtárym. A thu śię naprzod
19:
pocżyná Kroleſtwo Bożey y Kryſtuſowe ktore
20:
w nas ieſt/ ktore to Kroleſtwo álbo Pánowá-
21:
nia Boże nalezy ná ſłowie Ewángeliey y Du-
22:
chu Swietym.
23:
A gdy thák piſmo iednego cżłowieká iákoby
24:
ná dowie dźieli/ przez to śię rozumie/ iż niezáras

Iáko ma-
my rozu-
mieć odro-
dzenie.

25:
bywa cżłowiek odrodzony we wſzythkim/ ále
26:
naprzod śię rodźi iáko dźiećiątko máłe/ roſtąc
27:
vſtáwicżnie w mężá doſkonáłego/ ktorego nie

strona: 41

możeF
Liſt XXXiiij.
1:
może zábić cżłowiek żaden iedno Bog. A ſtąd
2:
owo cżęſtho vpomina piſmo/ ábychmy roſli w

ij. Prtri iij.
Versu xxViij.
Collo. iij. ue. ix
Phili. i. ue. xxiij
Luce xxiij.
uerſu xLiij.
1.

3:
łáſce y wznáiomośći Kryſtuſowey/ y zewleká
4:
li ſtárego Adámá.
5:
Ządam odeść y być z Kryſtuſem.
6:
Dziś ſemną będźieſz w Ráiu.
7:
Naprzod pilnie báczyć mamy/ kogo thu Pá-
8:
weł thák mowiąc rozumiał: duſzeli iáką ſwą/
9:
czyli śiebie żywego cżłowieká. A Kryſtus theż
10:
do kogo to rzekł/ do duſzeli iákiey cżyli do łotrá
11:
pokutuiącego/ Ia mowi Páweł/ ſciſniony z o-
12:
budwu ſtron. Ządam odeyść y być s Kryſthu-
13:
ſem/ To nie duſzá/ A łotrowi też rzecżono/ á nie
14:
duſzy: Dźiś ſemną będźieſz w Ráiu: A mowię
15:
to tobie/ nie duſzy iákiey.
16:
Obácż że iáko Cżárth wymyſláiąc ſwe duſze
17:
wykrąca/ mowiąc że to rozumie śię według du
18:
ſze á nie według ćiáłá/ Azaſz kiedy mowi piſmo
19:
ćirpi cżłowiek y vmiera/ ále według ćiáłá? Toć
20:
to ieſt chytre ono mátáctwo/ ktorego vżywa y
21:
o swoim Kryſtuśie przed wiecznym/ o ktorym
22:
tho mowi/ że vmárł y nie vmárł/ pokázuiąc go
23:
być troiákim/ Boſtwo iákieś y duſze nie smier-
24:
telną twierdząc/ á ćiáło vmárłe.
25:
Ale iż ty mieyſcá żadną miárą nie mogą być

Dźiś zemną
1.

26:
ćiągnione do iákich duſz. Obácż naprzod to ſło
27:
wo/ Dźiś ſemną będźieſz w Ráiu.
Kry-


strona: 43

Liſt XXXV
1:
Kryſtus nie był v Oycá oblicżnie áż pozmár.

Lucæ xxiiij.
Verſu xxVi.

2:
twychwſtániu/ bo táką miał obietnicę/ vmrzeć/
3:
zmartwychwſtháć/ y śeiść ná práwicy Bożey.
4:
O duſzy nic nie piſáli Prorocy/ y ſam nic nie po
5:
wiedał/ iedno thylko o zmartwychwſtániu ćiá
6:
łá/ y żywoćie wiecżnym.
7:
Iedno też w niebo wſtąpienie ieſt Kryſtuſo-
8:
we nnie dwoie/ á pewnieby dwoie muśiáło być/
9:
ieſliby był złotrową duſzą ſzedł do niebá/ y znie
10:
bá ſtąpiwſzy záś tám powtore ſzli.
11:
Ale ieſli Kryſtus tylko trzećiego dniá z niebá
12:
ſtąpił w ćiáło/ máłoby śię duſzá ſámá obrádo-
13:
wáłá/ boby thylko łotrá iedno záprowadzáłá/
14:
iákoby tego/ co tám nie wiedźiał drogi.
15:
Nád tho ieſli duſzá łotrowá wźięłá zapłátę
16:
żywotá záras po śmierći: thedy ony piſmá w-
17:
ſzytkie muſzą być fáłſzywe/ kthore iáſnie vcżą/ iż
18:
wſzyſcy święći vmárli ſpią/ y cżekáią zapłáty ży
19:
wotá: okrom Kryſtuſá/ ktory iedno do trzećie-
20:
go dniá był w grobie milcżenia.

Spoſoby
rozmáite by
ćia s Kry-
ſtuſem.
1.
Ioan. xiiij.
Versu xxiij.

21:
Potym baczyć mamy w piśmie rozmáite o-
22:
bycżáie/ á oſobliwe cżthery: byćia s Kryſtuſem.
23:
irwſzy duchowny przez ſłowo/ ocżym thák
24:
Kryſtus mowi: Kto mnie miłuie ſłowá moie
25:
chowáć będźie/ A ia też y Oćiec do niego przy-
26:
dźiemy/ y mieſzkánie ſobie w nim vcżyniemy.
27:
Y ná inym mieyſcu/ oto ia ieſtem ſwámi po w-

Matth. xxViij.
Versu xx.
ſzytkiF2


strona: 44

Liſt XXXVj.

Matth. xxViij.
Verſu xx.
1:
ſzytki dni áż do ſkońcżeniá świátá. A przed tym
2:
náukę ſwą roſkázuie świátu/ mocnie/ á śmiele
3:
wywoływáć/ mowiąc: Idąc vcżćie wſzythki
4:
Narody. rć. kthemu ony ſłowá należą: Gdźie
5:
śćirw tám y Orłowie. A tho ieſt pirwſzy oby-
6:
cżay bythnośći álbo ſpołecżnośći náſzey s Kry-
7:
ſtuſem/ przez ſłowo/ wiárę/ y Duchá Swiete-
8:
go.
9:
Wtory obycżay ieſt/ przez ſpolne zgromádze

2.

10:
nie/ Zboru vbogiego: według onych ſłow:
11:
Gdźieby dwá álbo thrzey byli zgromádzenie w

Matth. xViij.
Verſu xx.
Matth. x. Ver.
xL
3.

12:
imię moie/ tám ia ieſtem wpośrzodku ich. Kto
13:
was prziymuie mnie prziymuie.
14:
Trzeći obycżay ſpołecżnośći náſzey s Kry-
15:
ſtuſem/ álbo bytnośći: przez vmartwienie ćiá-
16:
łá/ y przez śmierć/ kiedy iuſz doſkonále on zło-
17:
śćiwy cżłowiek ſtáry zepſowan bywa/ ze wſzy
18:
tkimi ożądliwośćiámi ſwymi. Tym obycżá-
19:
iem złącżáią śię wierni s Pánem Kryſthuſem/
20:
y práwie zraſtháią w iedno ćiáło/ gdy znim v-
21:
mieráią y pogrzebieni bywaią/ áby theż znim
22:
zmartwychwſtáli. A dla thego iż tym obycżá-
23:
iem złącżamy śię s Kryſtuſem/ tedy Páweł v-
24:
marthwienie ćiáłá zowie ſzcżepienim y rośnie-

Romano. Vi.
Verſu V.

25:
nim/ y podobieńſtwem śmierći Kryſtuſowey.
26:
A gdy vmartwienie tym zowie: dáleko więcey
27:
śmierć wiernych przez ktorą iuſz cále bywa ze-
pſowan


strona: 45

Liſt XXXVij.
1:
pſowan y wproch obrocon on zły cżłowiek z
2:
złośćiámi ſwymi/ á on nowy z duchá odrodzo-
3:
ny w Bogu żywie. A to też należy ono co Pá
4:
weł zowie wierne podobnymi wyobráżeniu
5:
Syná Bożego. A to podobieńſtwo ieſt/ vtra-

Roma. Viij.
Verſu xxix.

6:
pienia/ vćiſki/ nędze/ śmierć/ y pothym zmar-
7:
twychwſtánie chwálebne/ y żywot wiecżny.
8:
Cżwarty obycżay byćia álbo ſpołecżnośći s

4.

9:
Kryſtuſem przez zmartwychwſtánie/ y żywot
10:
wiecżny według onych ſłow: Chcę Oycże/ áby
11:
gdźie ia ieſtem y oni byli.

Ioan, xij. uerſu
xxVi.
Ządam v-
mrzeć álbo
zepſowan
być

12:
Gdy thedy mowi Páweł/ żądam odeyść y
13:
być s Kryſtuſem: rozumie złącżenie przez
14:
śmierć ſwą/ potym przez zmartwychwſtánie:
15:
A nie mowi/ áby duſzá iego żądáłá odeyść y
16:
być s Kryſtuſem. Tákiem pewnie byćiem s Kry
17:
ſtuſem ćieſzyli śię y ćieſzą dotychmiaſt wierni/
18:
iáko tenżeto Páweł mowił/ wzbudźił nas Bog

Epheſi, ij.
Versu Vi.

19:
poſpołu/ y weſpołek poſádźił w niebie po śmierći
20:
záras/ ále po zmartwychwſtániu ták ſobie obie
21:
cuie: Iuż ia bywam ofiárowan/ á iuż nádcgo
22:
dźi cżás roſtánia moiego/ walcżyłem onę zacną

ij. Timo iiij.
Versu Vi.

23:
walkę/ bieg wykonałem/ záchowałem wiárę/ ná
24:
oſthátek odłożoná mi ieſt Koroná ſpráwiedli-
25:
wośći/ kthorą mi odda Pan/ ſędźia ſpráwiedli
26:
wy won dźień/ á nie thylko mnie ále y wſzyth-
kimF3


strona: 46

Liſt XXXViij.
1:
kim kthorzyby pożądáli zacnego przyśćia iego.
2:
Stych ſłow obacżay iż Páweł nie według
3:
duſze iákiey żądał być s Kryſtuſem/ ále w ćiele
4:
w on dxień obiáwienia Synow Bożych/ y wy
5:
báwienia od przyſzłego gniewu. Iáko też Iob/
6:
y wſzyſcy wierni Sthárego Teſthámentu/ nie

☞Dźiś.

7:
myſlili oni nic o dálekiey álbo nierychłey zapłá
8:
ćie/ ále ták to rozumieli iákoby dźiś: Bo smierć
9:
ſnem zwáli/ iż śię obudźić máią do Kryſtuſá ch
10:
wały ſwey/ ták iákoby wcżorá pomárli/ choćiaſz
11:
bárzo długo leżą od pocżątku świátá/ iáko A-
12:
dam y ini/ iáko to poſpolićie po ſobie znamy/ iż
13:
gdy owo po wielkich niemocach ku dobremu
14:
zdrowiu przychodximy/ álbo po ſmęthkach ku
15:
wielkiemu weſelu/ tedy więc máło pámiętamy
16:
ná ony boleśći y ſmętki przeſzłe.

☞Dźiś zemną

17:
A gdy Kryſtus mowił łothrowi/ Dźiś ze-
18:
mną będźieſz w Ráiu: nie o duſzy iśćie iákiey
19:
rozumiał to/ ále o łothrze pokutuiącym/ kthory
20:
przyſzedł ku znáiomośći Kryſtuſá/ o kthorym
21:
ták Łukaſz piſze: Thámże mowi ieden z onych

Luce xxiij.
uerſu xxxix.

22:
złocżyńcow co byli obieſzeni/ ſromocił go mo-
23:
wiąc/ Ieſliżeś ty ieſt on Kryſtus/ wybawże ſá
24:
mego śiebie y nas. Ale odpowiedźiáwſzy dru-
25:
gi/ fukał go mowiąc/ nie boiſzżeśię thy Bogá/
26:
gdyżeś ieſt w tymże ſkazániu? A iśćie my ſprá-
27:
wiedliwie y godne bierzemy zá ſwe ſpráwy ka
ránie


strona: 47

Liſt XXXjX.
1:
ránie/ áleć ten nic złego nie vcżynił/ zátym rzekł
2:
do Iezuſá: Pánie pomni ná mię gdy przydxieſz
3:
do Kroleſtwá thwego/ Thedy mu powiedźiał
4:
Iezus/ Záprawdę powiedam tobie/ Dźiś zem-
5:
ną będźieſz w Ráiu. Stych ſłow łácnie káżdy
6:
bácżyść może/ że tu niemáſz nic o iákich duſzach.
7:
Bo prośił łothr/ Pánie pomni ná mię/ nie mo-
8:
wi/ Pánie pomni ná mą duſzę gdy wynidźie ze
9:
mnie: y mowi/ gdy przydźieſz do Kroleſthwá
10:
ſwego: Ty/ mowi/ nie duſzá twoiá.A Kryſtus
11:
theż rzekł/ powiedam thobie (nie duſzy thwey)
12:
Dźiś/ to ieſt iákoś ſkoro vwierzył/ będźieſz ze-
13:
mną w Ráiu (zemną mowi) nie duſzá iáka
14:
moiá.
15:
Potym to bácż tu Iż Kryſtus záwſze iednę

Dźiś ze-
mną.

16:
rzecż obiecował wiernym ſwym/ ktorzy zánim
17:
tu idąc nioſą krzyſz vtrapienia ſwego/ to ieſt o-
18:
no weſołe/ á chwálebne zmartwychwſtánie/ y
19:
żywot wiecżny/ niewymownymi roſkoſzá-
20:
mi nápełniony/ ktorą obietnicę y poćiechę pra-
21:
wdźiwą Antykryſt zágrzebł głeboko przez ſwe
22:
fáłſzywe obiethnice/ duſze y żáłomſze. Obácżże
23:
pilnie proſzę ćię niektore iáſnieyſze Kryſtuſowe
24:
obietnice żywotá wiecznego prawdźiwego.
25:
Naprzod v Iáná ták mowi/ Thá ieſt wola

Ioan. Vi. Verſu
xL.

26:
tego ktory mię poſłał/ áby wſzelki kthory widźi
27:
Syná/ y wierzy weń/ miał żywoth wiecżny/ á
ia go


strona: 48

Liſt XL.
1:
ia go wzbudzę w oſtátni dźień. To iáſnie ſły-
2:
ſzyſz iż żywoth wiecżny nie duſzom iákim oſo-
3:
bno/ ále ludźiom obiecował Kryſtus ktorzy go
4:
poznawáli. A iż tego żywothá wiárę/ śmierć
5:
wątli/ ktora ieſt roſſypánie w proch/ álbo zepſo-
6:
wánie/ tedy Kryſtus przećiw tákiey myſli mo-
7:
wi/ A ia go wzbudzę w on oſthátni dźień. Ták
8:
że maſz wſzędźie indźie doſyć o thym/ że Kry-

Ioan. V. versu
xxiiij. xxV.
xxViij. xxix.
Iáko y thu

9:
ſtus prawdźiwy żywot wiernym obiecował/
10:
y zmartwychwſtánie.
11:
Dźiś zemną będźieſz w Ráiu/ tho ieſt/ dźiś
12:
gdyś w mię vwierzył/ weźmieſz żywot wiecż-
13:
ny po tych twych ſmętkach/ boleśćiach/ y śmier
14:
ći/ Ray álbo weſele/ nie poydźieſz s śmierći do
15:
śmierći/ ále do żywotá wiecżnego zemną/ gdyś
16:
mię przyiął y vwierzył. Iáko też mowił Kry-
17:
ſtus/ Záprawdę Záprawdę wam powiedam/

Ioan. V. Versu
xxiiij.

18:
kto ſłowá mego ſłucha/ á wierzy onemu ktory
19:
mię poſłał/ ma żywot wiecżny/ áni przydźie w
20:
pothępienie/ owſżem przeſzedł s śmierći do ży-
21:
wotá/ mowi ma żywot wiecżny wierny/ dla te
22:
go iż mu go dawa Pan Bog/ á pewnie go wz-
23:
budźi zmarthwych/ bo záś mowi piſmo/ będźie
24:
miał żywot wiecżny/ Iáko v tegoſz Iáná mo-
25:
wi Kryſthus: Thák Bog vmiłował świát/ iż

Ioan. iij. Verſu
xVi.

26:
Syná ſwego Iednorodzonego dał/ áby ktory
27:
by weń wierzył/ nie zginął/ ále miał żywot wie
28:
cżny.
W Ráiu


strona: 49

Liſt XLi.

Zywot wie
cżny/ Ray
weſele po
ſmętkach.
1:
W Ráiu/ Ray tu známionuie byćie álbo ży-
2:
wot wiecżny s Kryſtuſem: co ieſt rádość/ we-
3:
ſele/ y na wyżſze ſzcżęśćie/ gdy wierni będą wy-
4:
ięći ſtych nądz y kłopotow ſwych/ z grzechow y
5:
s śmierći/ a będą vżywáć dźiwnych ſpraw/ y
6:
roſkoſzy niebieſkich.
7:
Ten żywot wiecżny zowie Ráiem Kryſtus/
8:
álbo weſelim s ſtrony ſmętkow wielkich y bo-
9:
leśći/ ktore łotr cirpiał: A tho podobieńſtwem

i. Moiż. ij.
Versu x.
ij. Corin. xij.
uersu i. ij, iij. iiij

10:
onego roſkoſznego ogrodá Eden. Ták Páweł
11:
zowie Ráiem y trzećim niebem zacne á wyſo-
12:
kie obiáwienie táiemnic roſkoſznych Boſkich/
13:
gdy był záchwycon w rozmyſlánie niebieſkie.
14:
Ták y wziáwieniu nápiſano. Temu kthoryby

Apoca. ij. ue. vij

15:
zwyćiężył/ dam ieść z dzrewá żywothá/ kthore
16:
ieſt w pośrzodku ſádu Bożego. Gdźie ſad álbo

Kryſtus
drzewo ży-
wotá wiecż
nego.
Rozmáite
ſą tytuły ży
wotá wiecż
nego.
Lono Abrá
ámowe.

17:
Ray Boży/ známioniue Kroleſtwo Boże y ży-
18:
wot wiecżny/ w kthorym drzewo zywotá ieſt
19:
Pan náſz Iezus Kryſtus vkrzyżowány.
20:
Ma nád tho żywot on wiecżny mimo then
21:
tytuł/ ine theż názwiſká ſwe/ iáko Kryſtus ná
22:
zwał go łonam Abráámowym/ względem o-
23:
nego porządku Bożego/ ktory był Pan Bog v-
24:
cżynił/ á wierni iáko dźieći zgromádzáliśię do nie
25:
go náſláduiąc wiáry/ poſłuſzeńſtwá y zywotá
26:
iego. Y ſtąd cżytamy/ iákośię Abráámem bro-

Ioan. Viij.
Versu. Liiij.


strona: 50

Liſt XLij.
1:
niło/ ono wyrodne pothomſtwo iego/ á Kry-
2:
ſtus ie ſthego ſrodze karał/ mowiąc: że Abram
3:
Ociec wáſz był wierny/ widźiał dźień moy/ y v
4:
rádował śię/ á wyśćie nie wierni/ on mnie nie
5:
ſzukał zábić/ á wy ſzukáćie. rć.
6:
Pothym gdy śię iuż obiawiał świátu Pan
7:
Kryſtus/ thedy iuż nie zwano Bogá/ Bogiem
8:
Abráámowym/ áni żywotá wiecznego łonem
9:
iego: Ale Bogiem á Oycem Páná Kryſthuſo-
10:
wym. A żywoth wiecżny: żywothem/ Krole-
11:
ſthwem/ rć. Iáko otho Páweł mowi/ Ządam
12:
być s Kryſtuſem: nie z Abráámem. Chcę Oy-
13:
cze áby gdxie ia ieſtem był y ſłużebnik moy. Iuż
14:
tu głową y iákoby Oycem Kryſtus vkrzyżowá
15:
ny/ nie Abráám/ bo tám tego cżás minął. Iá-
16:
ko thám Abráám/ Dawid/ y inſzy pirworodni
17:
miedzy bráćią byli/ nád ine doſthoynieyſzymi:
18:
ták tu Kryſtus on Syn Máryey dźiewice/ ieſt
19:
Pánem y głową wſzytkich.
20:
Dźiś/ Co tho ieſt iż mowi/ Dźiś zemną bę-
21:
dźieſz w Ráiu: A on do tych miaſt ieſzcże leży
22:
w xiemi? Ná to odpowiedź maſz/ iż my ſkoro v
23:
wierzamy/ záras śię s Kryſtuſem przez wiárę
24:
złącżamy/ y żywot wiecżny bierzemy. A gdy v
25:
miramy thedy przez śmierć ſthego świátá/ do
26:
niebá álbo żywothá wiecznego idźiemy s
Kryſtu-


strona: 51

Liſt XLiij.
1:
Kryſtuſem. A iuż nic ná tym/ iż ná máły cżás
2:
pocżekamy y drugich/ ſpiąc y odpocżywáiąc w
3:
źiemi. Bo potrzebá ábyſmy podobni byli obrá-
4:
zowi Kryſtuſowemu we wſzytkim/ y áby oſtá
5:
tki grzechu były zepſowáne: ćiáło to śmiertel-
6:
ne: iáko othym porządnie nápiſał Páweł mo-

i. Corin. xV.
Verſu L,
Versu Liij. Liiij

7:
wiąc/ Ciáło y krew nie otrzymáią kroleſthwá
8:
Bożego/ przetho potrzebá áby tho ſkáżenie y
9:
śmiertelność/ przyoblekłá nieśmiertelność: po
10:
trzebá áby było wśiane ćiáło iáko źiárno w źie
11:
mię/ á potym wzbudzone/ było cudne y chwále
12:
bne. Przeto Kryſtus łotrowi nie potym kiedy
13:
nie rychło/ ále záras tu ieſzcże ná źiemi żywiące-
14:
mu obiecuie/ y dáie żywot s ſobá /Aby to pew-
15:
na byłá: Dla cżego Kryſtus mowił/ Kto wie-

Ioan. V. Versu
xxiiij.

16:
rzy w mię przeſzedł s śmierći do żywotá/ choć
17:
ieſzcże áni vmárł áni zmartwychwſtał/ A Ian
18:
thákże: My wiemy iż ieſtheſmy przeniesieni s

i. Ioan, iij.
Versu xiiij.

19:
śmierći do zywotá/ gdy miłuiemy bráćią náſzę
20:
choćiáy śmiertelnego/ tedy iuż zá nie śmiertel-
21:
nego ma Bog/ kthory ieſt wiernym. Iako ono
22:
Kryſtus mowił do Marty: Iam ieſt powſtá-

Ioan. xi. Versu
LV.

23:
nie y żywot/ kto w mię wierzy/ choćby y vmárł/
24:
żyw będźie/ A wſzelki ktory żywie á wierzy w
25:
mię nie vmrze ná wieki/ A nie thylko śmiertel-
26:
nego wierzącego zowie Kryſtus żywiącym ży
27:
wotem wiecżnym ále y ty kthorzy śię wproch
roſy-G2


strona: 52

Liſt XLiiij.

Luce xx. Ver
xxxViij.
1:
roſſypáli. Iáko ono: Abráám/ Izáác Iákob/ ży-
2:
wą Bogu/ Bog nie ieſt vmárłych ále żywią-
3:
cych.
4:
Oycże w ręce thwe pokłádam álbo
5:
oddawam Duchá mego: A gdy
6:
to rzekł ſkonał.
7:
Luce xxiij, Verſu xLVi.
8:
☞Gdy mowi Oycże/ Bogá ſwego y náſze-

1.
☞Oycże
Kthoremu
Bogu mo-
dlił śię Kry
ſtus.

9:
go prawdźiwie nam vkázuie/ do ktorego záw-
10:
ſze wiodł wierne ſwe/ ktory ieſt Oćiec on s kto
11:
rego wſzytki rzecży ſą. Nie znał nigdy/ áni wy-
12:
znawał Bogá w Throycy iákiego/ áni śię mu
13:
modlył. Sámá thedy thá oſthátnia modlitwá
14:
krwią zápieczętowaná/ ieſt y będźie ná świáde
15:
ctwo złym vpornym ludźiom/ ktorzy tego Bo
16:
gá Kryſthuſowego zá Bogá prawdxiwego
17:
znáć niechcą/ broniąc ſwey troiákiey iſtnośći/
18:
ktorey áni Proroci ználi/ áni Kryſtus/ áni Apo
19:
ſtołowie.
20:
Potym gdy mowi: W ręce thwe pokłádam/

2.
☞Wręce

21:
rozumieć mamy przez ręce/ moc y opáthrzność
22:
miłego Bogá/ ktorey wſzytki rzecży ſą poddane/
23:
y te ktorych niemáſz/ áby wnet były/ iáko nápi-
24:
ſano: Ożywia vmárłe/ y wzywa thych rzecży

Romano. iiij.
Verſu xVij.
ktore


strona: 53

Liſt XLV.
1:
kthore nie ſą iákoby było/ Y ná inym mieyſcu:

ij. Corin. iiij.
Versu Vi.

2:
Rzekł Bog áby śię s ciemnośći świátłość
3:
wyiaśniłá. Ná thę rękę Bożą pátrzáli záwſze y
4:
patrzą wierni/ w ktorey wſzytko to było co śię
5:
okazáło: Kryſtus Pan náſz naprzod/ táiemni-
6:
cá Ewángeliey y powołánie Pogánow/ y ine
7:
rzecży. Tákże zmartwychwſtánie/ nieśmiertel
8:
ność/ żywot wiecżny/ w pewney mocy y opá
9:
trznośći tego Páná wſzechmogącego ieſt po-
10:
łożony. Ktory iáko obiecał pewnie to vcżyni.
11:
Ná to pátrząc/ mowił Kryſtus/ że Abráám/

Lucæ xx. Ver.
xxxViij.

12:
Izáák/ Iákob/ żwiącymi ſą/ żywiąc Bogu/
13:
choćia ieſzcźe prochem ſą. Ná to weyrzał y Pá
14:
weł gdy rzekł: Zywoth wáſz záchowány ieſt s

Collo. iij. ue. iij.
ij. Timo. iiij.
Versu Vi.

15:
Kryſtuſem w Bogu. Y gdy mowił: Odłożoná
16:
mi ieſt Koroná ſpráwiedliwośći/ ktorą mi od
17:
da Pan/ Sędźia ſpráwiedliwy Won dźień.
18:
Potym gdy mowi: Pokłádam w ręce thwe/

3.
Pokłádam.

19:
álbo chowam: Pewnie tu páthrzał ná pewne
20:
ſwe zmartwychwſtánie y żywot wiecżny/ wie
21:
rząc á wiedząc pewnie/ że go miał vmárłego
22:
ożywić/ vſpráwiedliwić/ y vwielbić. Skąd też
23:
był thák mężnym y ſthátecżnym w wierze y w
24:
krzyżu/ pewien będąc zapłáty nie ledá iákiey.
25:
Wielkieſz tho ſłowo ieſt POkłádam. Ná
26:
cżym iuż prawie grunt wiáry prawdźiwey na
27:
leży. Abowiem widźimy iáko ich wiele nie wie-

strona: 54

dząG3
Liſt XLVi.
1:
dzą/ y thuſz przed śmierćią bárzo wątpią o ży-
2:
woćie wiecżnym/ ieſli ſą przeyrzeni álbo nie ſą
3:
do niego. A tho thák potrzebá wiedźieć iáko y

Ioan. xVij.
Verſu xxiiij.

4:
Kryſtus wiedźiał/ gdy mowił/ Vmiłowałeś ty
5:
mnie przed tym niż ieſzcże były záłożone fundá
6:
menty świáthá. W ręce thwe pokłádam álbo
7:
chowam Duchá mego.
8:
Obácż to pilnie/ iáko wierni co tu dla Páná
9:
Bogá thrácą/ to ſobie w Pánu Bogu ták cho-
10:
wáią/ áby to pewnie cżáſu ſwego nálezli: A nie
11:
wierni záś ktorzy śię ſkrádáiąc záchowywáią
12:
żywoty ſwe/ niechcąc nic ćirpieć dla Kryſtuſo-
13:
wey Ewángeliey/ thrácą ie á nie pokłádáią w
14:
ręce Boże. Iáko mowił Pan Kryſtus kthoby

Matth. xVi.
Verſu xxV.
Lucæ xVij.
Verſu xxxij.

15:
chćiał záchowáć duſzę ſwoię ſtráći ią/ á kthoby
16:
ſtráćił duſzę ſwoię dla mnie/ naydźie ią. A v Lu
17:
kaſzá ták mowi/ Przypomnićie ſobie żonę Loto
18:
wę: Kthoſzkolwiek będźie śię ſtárał/ iákoby zá-
19:
chował duſzę ſwą ſtráći ią/ á ktokolwiek ią ſtrá
20:
ći/ zgotuie iey żywot. Bo coſz podpomoże cżło-
21:
wieká ieſliby zyſkał wſzytek świát/ á ſamby śie
22:
bie ſtráćił/ ábo pozbył ſámego śiebie?
23:
Potym gdy mowi: w ręce twoie Oycże Du-

4.
Duchá me-
go.

24:
chá mego pokłádam/ y zá thym ſkonał: Iż ſtąd
25:
Antykryſt potwirdza ſwych duſzyc/ iákoby tho
26:
kryſtus tymi to ſłowy/ y Szcżepan vmieráiąc/
27:
odſyłał duſzę ſwą gdźie: żegnáiąc śię śnią/ (iá-
ko mowią)


strona: 55

Liſt XLVij.
1:
ko mowią). Bárzo śię ná tym myli Abowiem
2:
gdy Kryſthus mowił/ W ręce thwe pokłádam
3:
Duchá mego Oycże: Wnet piſmo mowi/ iż tho
4:
rzekſzy ſkonał/ á nie poſłał żadnego poſłá przed
5:
ſobą.
6:
Drugą/ gdy ták mowił/ y mowi cżęſto piſmo

Gdy co pi-
ſmo mowi
o Duchu á-
bo o ſercu/
nie odłąca
ćiáłá

7:
o duchu ábo o ſercu náſzym/ iż myſlimy/ rádźi
8:
my/ ſądźimy/ ſmęćimy śię/ weſelimy śię/ chwali
9:
my Bogá/ nie odłącża ćiáłá od duchá áby duch
10:
miał mieć oſobną iáką oſobę ſwą ábo żywot/ á
11:
ćiáło też drugi ſwoy żywot śmiertelny. Mowi
12:
Kryſtus/ Smętna ieſt duſzá moiá áż do śmier
13:
ći: pewnie od tego ſmętku śmiertelnego nie odłą
14:
cża ćiáłá/ Mowi piſmo/ iż gdy Kryſthus miał

Ioan. xi. Verſu
xxxiij.

15:
ożywić Lázárzá/ że był záthrwożon y poruſzon
16:
w Duchu: nie wyłącża ćiáłá od tego zátrwoże
17:
nia. Mowi Páweł/ Nie wie nikt co ieſt w cżło

i. Cori. ij: ue. xi.

18:
wieku iedno duch cżłowiecży: nie odłącża ćiáłá
19:
od tey wiádomośći/ Mowi. Márya máthká
20:
Kryſtuſowá/ Vrádował się Duch moy w Bo

Lucæ i. Verſu
xLVij.
i. Corin. xiiij.
Verſu xiiij.

21:
gu/ nie oddala też ćiáłá. Thák gdy Páweł mo-
22:
wi/ Będę śię modlił Duchem/ będę ſpiewał du
23:
chem/ będę błogoſłáwił duchem: nie odłącża
24:
ćiała ktore też we wſzytkich cżłonkach ſpiewa y
25:
weſeliśię/ gdy naprzod weſele ieſt w ſercu y w
26:
Duchu/ Iáko też y duch ſmętny wyſuſza kośći/
27:
bo ſmętek iego ſmętek ieſt wſzytkiego ćiáłá.
Owa


strona: 56

Liſt XLViij.
1:
Owa krothko mowiąc/ co piſmo przywła-
2:
ſzcża duchowi cżłowiecżemu/ tho mu przywła-
3:
ſzcża poki ieſt w ćiele/ Po tym nic onim nie mo-
4:
wi piſmo/ áby gdźie tho tchnienie żywothá/ nic
5:
nie ożywiáiąc/ ták ſámo tchnęło/ Bo mowi pi-
6:
ſmo/ iż Bog odeymuie Duchá/ ſerce/ żywoth/
7:
moc/ vmartwia/ zábija/ w wodźi do grobu y
8:
wywodźi/ vmarza y ożywia.
9:
Potym woła tych rzecży ktore nie ſ iákoby
10:
były/ á świáthłość wywodźi s ćiemnośći/ ży-
11:
wot z vmárłych/ Dla thego piſmo ono dźiwne
12:
zmartwychwſtánie/ przywłaſzcża ſámey ſzcże-
13:
rey mocy Bożey/ á ſłowo Ewángeliey Kryſtu
14:
ſowey: iż to ma śię ſtáć/ cżego rzecżą prawdźi-
15:
wie teras niemáſz/ iedno w mocy Bożey.
16:
Pámiętaymyſz tę náukę/ iż piſmo nie oddźie-
17:
la duchá od ćiáłá/ gdy co mowi o duchu álbo o
18:
ćiele/ Iáko y o Duchu Swiętym gdy też mowi

Podobień-
ſthwo od
Duchá S.

19:
piſmo/ iż im ſthworzone ſą wſzytki rzecży/ iż on ożywia vmárłe/ mowi/ vcży/ twirdźi/ nie odłą-
20:
cża go od Bogá/ ále to Bogu Oycu przywła-
21:
ſzcża/ okázuiąc obycżay á moc iego/ ktorą on w
22:
ſzytko ſtworzył/ y cżyni/ którą też mocą dźiwną
23:
mowi przes ſtworzenie ſwe/ mowi piſmo/ duch
24:
Bozy mieſzka w wiernych/ tho ieſth Bog przez
25:
duchá/ Thák theż/ Duch moy vrádowałśię w
26:
Pánu/ to ieſt/ iá duchem/ álbo ſercem/ álbo wnę
trznośćiá-


strona: 57

Liſt XLiX.
1:
thrznośćiámi moimi/ myſlámi/ y chućiámi ro-
2:
zmátiymi. Ták tedy rozumiey/ iż gdy Kryſtus
3:
pokłádáiąc w moc Boże duchá ſwego polecał
4:
Oycu: nie odłącżał ćiáłá/ áni rozumiał Duchá
5:
być oſobą iáką wykátuiącą s ćiáłá. Mowił ták
6:
y Dawid w niebeſpiecżeńſtwach ſwych tymiſz
7:
ſłowy/ W ręce twe porucżam Duchá mego/ od

Pſalm. xxi.
Versu Vi.

8:
kupże mię tedy Pánie Boże prawdźiwy: gdźie
9:
nie tylko duchá/ ále y ćiáło poleca opátrznośći
10:
miłego Bogá Dawid.
11:
Ták Kryſtus wiárą pewną/ oddawa du-
12:
chá ſwego Pánu Bogu ſwemu/ pewien thego
13:
będąc że mu go záśię miał wroćić/ co iemu nnie
14:
trudno vczynić z vmárłego żywego/ iáko theż
15:
z żywego vmárłego: wźiąć żywoth żywemu/ Co też
16:
y Kryſtus áby cżynił wźiął od Oycá.
17:
Pothym cośię tknie tego ſłowá Duch/ iáko
18:
śię rozmáićie rozumie w ſłowie Bozym/ do te
19:
go da się niżey známienita przycżyná/ áby było
20:
co nápiſano.
21:
❡ Rzekł Kryſthus vmárłey: Dźieweczko w-

Lucæ Viij.
Versu Liiij.
1. Krolew.
xvij. Verſu LV.

22:
ſtań/ wrocił śię thedy duch iey/ y wſtáłá wnet/
23:
á on roſkazał żeby iey ieść dano. Tákże Helias
24:
modlił śię w Sárepćie nád vmárłym ſynem
25:
wdowy: proſzę Pánie Boże moy/ niechayże śię
wroćiH


strona: 58

Liſt L.
1:
wroći duſzá Dźiećiątká thego w wmętrznośći
2:
iego/ Y wroćiłá śię duſzá w dźiećię y ożyło. Ták
3:
że Eccleziáſtes Cap: Xij. wierſz Vij. Wroćiśie

Eccleſi. xVij.
Verſu i,

4:
proch w źiemię iákim był/ á odeydźie Duch do
5:
Bogá ktorygo dał.
6:
Y thym nie dowodzą duſz Antykryſto-
7:
wych/ áby dla tego duchowie iácy z ludźi/ mieli
8:
gdźie teras mieſzkáć/ przezto iż piſmo ták mowi/
9:
że śię wraca duch/ Albowiem wráca śię ſłowo
10:
Boże/ wráca śię y zdrowie choremu/ y niemoc
11:
oná dawna zdrowemu/ áwżdy ſłowo Boże nie
12:
ieſt oſobą iáką żywiącą choć bieży prętko y w-
13:
ráca śię/ áni zdrowie ieſt też co ſámo oſobne w
14:
rzecży/ iż śię wráca do chorego Bog wzywa

Roma. xiiij.
Verſu xVij.

15:
tych rzecży kthore nie ſą iákoby były/ A thák nie
16:
mowámi poſpolitymi tego dowieść máią duſz
17:
obrońce/ ále iáſnym textem/ ſąli tákie duſze? iákie
18:
ſą? gdźie ſą? co zá zywot ich? ćirpiali co? przydą
19:
li ná ſąd? pocżoſz przydą? vżywaiąli iákiey zapłá
20:
ty? gdźie w piſmie? komu? y iáko kiedy obiáwio-
21:
ne ſą? Nie tym tego odbyć iáko niekthorzy mo-
22:
wią/ żywą Bogu/ żywą w Kryſtuśie: bo to pi-
23:
ſmo mowi o vmárłych wiernych ludźiach y ćiá
24:
łach ich/ á ni otych duſzach fáłſzywie żywią-
25:
cych/ ktorym iáko y żywym Kryſtus nienależy/ bo on ieſt zmartwychwſtánim y żywothem/
26:
vmárłych grzechowi y świátu/ y vmárłym ná
żywo-


strona: 59

Liſt Lj.
1:
żywocie onym przyrodzonym/ ktorych teras nie
2:
máſz nic/ iedno proch á źiemiá.
3:
Dom yſły tu wſzędźie/ y mnimánia/ y conſe-
4:
quencie Anthykryſtowe/ łácno złáſki Bożey v-
5:
znawamy/ Bo nie iuſz to duch cżłowiecży dla
6:
tego ieſt oſſobą iáką s ćiáłá wychodzącą/ iż o ie-
7:
go przywroceniu álbo náwroceniu piſmo mo-
8:
wi/ gdyſz iákoś ſłyſzał wrácáiąśię ine rzecży od
9:
Bogá/ á dla tego przedśię niebyły iákimi iſtny-
10:
mi perſonámi.
11:
A iż piſmo ták mowi: toć ku wielkiey poćie-
12:
ſze wiernych należy/ iż ony nie giną/ gdy cále á
13:
prawdźiwie mrą/ gdyſz Bog bierze y w ſobie
14:
záchowywa Duchy y żywothy náſze. Bo iáko
15:
to w nim było pirwey/ co śię do niego wraca/
16:
łácno to bácżyć s piſmá/ Gdyſz Bog Oćiec náſz
17:
miły ieſt Zywotem prawdźiwym/ dáiąc wſzyt
18:
kim zywot/ y oddech/ y wſzytko/ ktory ſpráwił
19:
z iedney krẃie wſzythek narod ludzki/ áby mie-

Acto. xVij.
Verſu xxV.

20:
ſzkáli po wſzytkiey źiemi/ ktorym zámierzył pew
21:
ność cżáſow/ ktore przed tym poſtánowił/ y zá
22:
łożył gránice mieſzkánia ich/ áby ſzukáli Bogá/
23:
cżytay tho mieyſce proſzęćię/ bo wnet niżey Pá-
24:
weł mowi: Przez Bogá żywiemy y ruchamy

Acto. xVij.
Versu xxij.

25:
ſobą/ y ieſthechmy/ Skąd bacżymy iáko nędzny
26:
ieſt ten duch náſz/ to ſerce/ żywot/ y zdrowie ná
27:
ſze/ iż ſámo przez śię nic nie może/ vſtáwicżney
28:
podpory Bożey potrzebuiąc.
Ie-H2


strona: 60

Liſt Lij.

Roma. Viij.
Versu x.
1:
Ieſli Kryſtus w was ieſt: ćiáło ieſtći vmár-
2:
łe dla grzechu/ á duch ieſt żywot dla ſpráwiedli-
3:
wośći. Ktorzy ſtąd biorą dowod duſz wymy-
4:
ſlonych/ muſzą niecżytáć mieyſcá tego v Páw-
5:
łá/ przecżytay proſzę ćię wſzytek Cápitułę: álbo
6:
ſprzod: do połowice/ ábowiem przez ćiáło vmár
7:
łe rozumie Páweł cżłowieká śmiertelnego/ kto

ij. Corin. iiij.
Verſu x.

8:
ry iż pewnie ma vmrzeć/ y vmiera zá wſze przez
9:
vmartwienie pożądliwośći: dla tego zowie go
10:
piſmo vmárłym y śmiertelnym.
11:
A przez duchá/ kthorego zowie żywotem/ ro-
12:
zumieśię Duch Swięty/ duch odrodzenia y od
13:
no wienia / y żywotá wiecznego/ ktorego duchá
14:
ktho ma/ żywot wiecżny ma/ choćiay ćiáło/ tho
15:
ieſt/ then zwierzchowny cżłowiek/ żywy/ cáły
16:
ieſt vmárły.
17:
Oſobliwe thu ieſt przypáthrzenie/ iż iednego
18:
cżłowieká zowie piſmo śmierthelnym/ vmár-
19:
łym: á thegoſz záś zowie żywiącym żywotem
20:
wiecżnym/ dla naśienia wiecżnego nieśmiertel
21:
nego kthore ieſt ſłowo Ewangeliey y duch o-
22:
drodzenia/ ktore tu zowie żywotem/ Muśi to
23:
co ma naśienie śmierći záwſze obumieráć przez
24:
vmartwienie/ y do końcá przez śmierć/ á to záś
25:
máiąc naśienie żywothá wiecżnego/ muśi ná
26:
káżdy dźień rość do żywota wiecżnego/ á cżáſu
27:
ożywięnia z grobu/ przyść do zupełnośći gdy bę
28:
dźie śmierć pożárta od śmiertelnośći.
O-


strona: 61

Liſt Liij

i. Corin. xV.
Verſu Liiij.
ij, Corin. iiij.
Verſu xVi.
1:
Ocżym oſobliwie ono Páweł nápiſał. Gdy
2:
bywa pſowam ten zwierzchowny cżłowiek/ te-
3:
dy on nowy odnawion bywa/ dźień odedniá/
4:
ále iáko piſmo zowie wierne śmierthelnymi/ y
5:
też iuż nie smiertelnymi/ dla oboygá náśienia
6:
śmiertelnego y nieśmiertelnego/ grzechu y du-
7:
chá Kryſtuſowego/ ták oſobliwie Kryſtus mo
8:
wił/ Wſzelki kthory żywie y wierzy w mię/ ni-

Ioan. xi. Ver.
xxVi.

9:
gdy nie vmrze. Rozumieiąc zywot wiecżny á
10:
nie śmiertelny/ ktorego naśienim ieſt ſłowo y
11:
Duch Kryſtuſow. Ktorego bierzymy od Bo-
12:
gá przez Kryſtuſá ábychmy podobni byli obrá-
13:
zowi iego/ ktory też to żywot wiecżny prawdźi
14:
wie w nas zácżyná y- pomnaża Bog/ przez v-
15:
ſtháwicżne vmartwiánie y odnawiánie/ cżego
16:
iáko vcżynku ſwego zácżetego dokonywa przez
17:
śmierć y zmartwychwſtánie.
18:
Tákże też Páweł mowi/ Ciáło ieſt vmárłe

Roma, Viij.
Versu x,

19:
dla grzechu/ á duch ieſt żywoth dla ſpráwiedłi-
20:
wośći. Thákże Kryſthus żowie ćiáłem s ćiáłá
21:
cżłowieká grzeſznego/ śmierthelnego/ národzo
22:
nego s grzeſznego á śmierthelnego Cżłowie-
23:
ká/ A záś duchem olbo duſzą tegoſz zowie/ gdy
24:
ſię národźi z duchá Bożego/ w nowym ſtworze
25:
niu/ ktory duch álbo duchowny cżłowiek żywie
26:
duchem/ á ieſt nie śmiertelny/ Iáko też y Kry-
27:
ſtus mowił/ Ciáło zábijáią/ ále duſze zábić nie
mogąH3


strona: 62

Liſt Liiij.
1:
mogą/ duſzą rozumieiąc duchownego cżłowie
2:
ká/ Nowe ſtworzenie Boże/ ktore iuſz ma naśie
3:
nie niesmiertelne/ duchá/ żywot. Azabych du-
4:
ſze álbo duchownego cżłowieká ieſth wrzućić

Luce xij. Verſu
xLiij.

5:
ná potępienie/ iáko tho iáſnie Lukaſz wykłáda/
6:
A to ieſt wyrozumienie mieyſcá tego. Podáie
7:
ku roſſądkowiL káżdy niech obfituie w ſwoim
8:
wyrozumieniu dobrym/ pátrzáć ná zgodę piſm
9:
iáſnych. A iż śię podáłá znákomitha przycżyná
10:
podáć to/ iáko ſłowo duch/ rozmáićie śię rozu-
11:
mie w piśmie: tedy podam krotko áby káżdy cży
12:
thał/ y przydał coby rozumiał s piſmá Swię-
13:
tego potrzebnego.
14:
Słowo/ Duch: Rozmáićie śię rozumie w piſmie S.

1.
Luce xxiiij.
Verſu xxxix.
Ioan. iiij. Ver.
xxiiij.

15:
☞ Naprzod náyduiemy w piſmie/ że Bogá
16:
zowie Kryſtus Duchem/ á śiebie cżłowiekiem/
17:
mowiąc/ Obácżćie y dotykayćie śię/ Abowiem
18:
Duch nie ma ćiáłá y kośći. A Bog ieſt Duch/ y
19:
Duchem bywa chwalon/ to ieſt/ podobną rze-
20:
cżą/ wiárą/ chućią/ miłośćią/ ſzcżyrośćią/ praw
21:
dą y inemi ze wnętrznymi ſkutki.

2.

22:
Duch Swięty potym známionuie onę dźi-
23:
wną á nie wymowną moc Bogá Wſzechmo-
24:
gącego/ s kthorey ieſt wſzytko/ y Kryſtus Pan
25:
náſz: iáko nápiſano/ Cośię zniey národźiło/ z du

Matth, i, ue, xx

26:
chá Swięthego ieſt/ O thym Duchu Páńſkim
iáko


strona: 63

Liſt LV.
1:
iáko rozumieć mamy/ obiáwił tho nam Oćiec
2:
náſz miły w ſłowie ſwym: zá co iemu bąć ch-
3:
wałá.
4:
Zowie też duchem y Kryſtuſá cżłowieká Pá

3.
ij. Corin. iij.
Verſu xVij.

5:
weł Ale przez podobieńſtwo vkázuiąc to/ iż iá-
6:
ko duch ożywia ćiáło/ ták Kryſtus ożywia y o-
7:
świeca w nas Zakon Boży/ ábychmy go rozu-
8:
mieli y odkryty mieli.
9:
Zowie też piſmo Duchy Angioły/ y diabły/ á

4

10:
le owy świętymi/ cżyſtymi/ á te nie cżyſtymi/ o-
11:
wy ſłużebnikámi wybránych: A ty zwodniká-
12:
mi/ Pány y Bogi niewiernych.
13:
Známionuie theż duch wſzytki wnętrznośći

5.

14:
cżłowiecże/ ſerce/ myſli/ rć. Iáko Kryſthus mo-
15:
wił/ Błogoſłáwieni vbodzy w Duchu/ tho ieſt

Matth. V. ue. iij

16:
w ſobie wewnątrz/ álbo w ſercu pokorni/ Iá-

Ioan. xi Verſu
xxxiij.

17:
ko y o kryſtuśie mowi Ian/ gdy wſkrześić miał
18:
Lázárzá/ iż wzruſzył śię w Duchu/ to ieſt/ iáko
19:
wneth wykłáda/ y záfráſował śię ſam w ſobie
20:
y płákał. A v Márká ták nápiſano/ Tedy weſt-

Marci Viij.
Verſu xi. xij.

21:
chnąwſzy w Duchu ſwym ſerdecznie rzekł/
22:
Przecżże narod ten znákow żąda?
23:
Rozmáitych rzecży moc we wnętrzną zo-

6.

24:
wie piſmo duchem/ iáko Páweł/ Duchem nie-
25:
woley zowie moc onę y ſkutecżność Zakonu/ o
26:
nie boiaśń y przeſtrách/ wątpliwość/ y roſpácż
27:
kthorą cżyni w ſercach Zakon: A záś moc E-
wánge-


strona: 64

Liſt LVj.
1:
wángeliey y wiáry zowie duchem wolnośći y
2:
przyſpoſobienia. Skąd ono niekthorzy vpádli
3:
co dwá Duchy Swięte ſtąd kłádli/ błądząc ſro
4:
dzie iednego Zakonnego ſtráſzącego/ A drugie-
5:
go Ewángeliſkiego łáſkáwego.
6:
Známionuie też w piſmie Duch/ dáry Duchá
7:
Swięthego iáko ono Páweł nápiſał: Duchá

7.
i Teſſa. V.
Verſu xix.

8:
nie zágaſzayćie Proroctwá nie wzgardzayćie.
9:
A drudzy wykłádáią nátchnienie Boże y świá
10:
tłość niebieſką kthora świeći w ſercch wier-
11:
nych ſkąd ieſth grzech przećiwko Duchowi S.
12:
nie odpuſzcżony.
13:
Duch známionuie Cżłowieká z Bogá álbo z

8.

14:
Diabłá nátchnionego/ Iáko Ian piſze: Namil-
15:
ſzy nie wierzćie ledá duchowni ále doświadcżay
16:
ćie Duchow ieſli z Bogá ſą/ A wnet thy duchy
17:
zowie Fáłſzywe Proroki mowiąc/ Abowiem

.i Ioan, iiij.
Verſu i. ij. iij.
9.

18:
wiele fáłſzywych Prorokow wyſzło ná świát.
19:
Poſpolićie theż Duchem zowie piſmo wolą/
20:
zgodę/ moc/ Iáko Páweł mowi/ A wy będąc
21:
w imię Kryſtuſowe zgromádzeni z duchem mo
22:
im. Tym ſpoſobem ludźie zwykli mowić/ Du-

i Corin. V.
Verſu iiij.
10.

23:
chem moim/ tego/ owego: mowiſz.
24:
Nád to Duch Ewángeliey znácży Duchow
25:
nego/ odrodzonego/ kthorego theż zowie piſmo
26:
wewnęthrznym Cżłowiekiem/ Nowym Adá-
27:
mem/ nowym ſtworzenim/ A ćiáłem záś zowie
to co ieſt


strona: 65

Liſt LVij.
1:
tho co ieſt nie odrodzonego/ w cżym iuſz ieſt v-
2:
ſtáwicżny nie pokoy y woyná/ iáko Páweł pi-
3:
ſze do Gálátow: A wtym trudnym y ńie beſpie

Odrodzeniu
y kroleſtwie
Bożym

4:
cżnym boiu ćiáłá: zduchem Adámá ſtárego no
5:
wym/ kroluie Krol Kryſtus/ Kroleſtwem ſło-
6:
wá y duchá Swięthego/ według onych ſłow/
7:
Kroleſtwo Boże w wasći ieſt: Moc moiá w
8:
krewkośćiach bywa wykonána. Thu Kryſtus
9:
dźiwnie pſuie ćiáło duchem ſwym w ſwych
10:
Wiernych/ A odmawia Nowego Adámá/ A
11:
gdźie potrzebá komu iákiego krzyżá/ tedy thym
12:
pſuie thego to zwierzchownego Adámá. A ná-
13:
koniec przez śmierć iuſz do końcá obála then
14:
źiemſki przybytek/ á przez zmartwychwſtánie
15:
dokona vcżynku ſwego wnapráwie zupełney
16:
nowego Adámá/ ktorego tu zácżął był náprá-
17:
wowáć gdy pożrze żywot śmiertelność.
18:
Duch theż známionuie tchnienie żywothá w

11.

19:
cżłowieku/ o cżymeś iuſz doſyć cżytał/ y przypá-
20:
trzyć się temu możeſz w piſmie s. doſtátecżnie.
21:
Vmárł y żebrak: y był odnieśion od
22:
Angiołow ná łono Abráámowe.
23:
Luce xVi. Verſu xxij.
24:
Ktho śię wpátrzy pilnie/ obacży łácno iż tę
rozmow-I


strona: 66

Liſt LViij.
1:
rozmowę opiſuie Lukaſz/ ktorą Kryſtus Pan
2:
mowił miedzy thrzemá mężmi/ Abráámem/
3:
Lázárzem/ y Bogacżem/ Bo mowi: Lazarz v-
4:
márł y był niesion od Angiołow ná łono A-
5:
bráámowe/ Pothym záś vmárł Bogacż y po-
6:
grzebion był/ ktory tho cżłowiek on bogáty w
7:
mękach będąc ná pothępieniu podniożſzy ocży
8:
vyrzał Abráámá zdáleká/ á Lázárzá ná łonie ie-
9:
go/ y wołáiąc rzekł (nie duſzá ale on vmárły o
10:
ſądzony) y prośił Abráámá o Lázárzá/ áby o-
11:
mocżył pálec w wodźie (á duſze pálcow niemá
12:
ią) y ochłodźił ięzyk iego (á to nie duſze ále ćiáłá
13:
żywe ktore máią ięzyki) Iákoſz tedy mamy ro-
14:
zumieć tę prawdźiwą Ewángelią Kryſthuſo-
15:
wę? Ták prawdźiwie iákośię rozumie w tych
16:
ſłowiech: iż Lázárzowie vbodzy/ nędzni á w-
17:
zgárdzeni/ wierni/ ktorzy tu ledá gdźie dla pra-
18:
wdy vćiśnieni od niewiernych ſtękáią y vmie-
19:
ráią/ wſtáną zmartwych do wiecżnego żywo-
20:
tá/ A ludźie niewierni/ zbythecżni/ bogacżowie
21:
roſkoſzni/ niemiłośierni/ pyſzni wſtáną ná wie-

Ioan. V.
Verſu xxix.

22:
cżne potępienie.
23:
Piſzą rozmáićie y pytáią ieſli to ieſt Hiſto-
24:
ria cżyli przypowieść/ więc iedni powiedáli/ że
25:
ieſt s przodku Hiſtoria/ á dáley przypowieść/ á
26:
drudzy mowią iż to być nie może/ gdyż o Lázá-
27:
rzu rzecżą áż do końcá idźie/ Drudzy po-
wiedáią


strona: 67

Liſt LiX.
1:
wiádáią iż ieſt rzecż prawdźiwa pod podobień
2:
ſtwem/ Ale gdy wſpomina Lázárzá y ktoregoś
3:
Bogacżá/ vkázuie w nich Kryſtus żywot wie-
4:
cżny/ y wiecżne potępienie/ on płácż/ y ono we-
5:
ſele pewne. A ieſliby kto rzekł/ iż tu Kryſtus mo
6:
wi nie otym coby miáło być z Lázárzem y z Bo
7:
gacżem/ ále co śię iuſz ſtáło y dźieie: ten niechay
8:
to obacza/ iż kryſtus częſto y poſłáńcy iego ták
9:
mawiáli o rzecżach przyſzłych iákoby śię iuſz
10:
dźiały/ á to dla tego iż to iuſz ieſt v Bogá zápe-
11:
wne/ choćiay ieſzcże iſtotnie nie ieſt/ Ták mowi
12:
Páweł do Efezow: Wzbudźił nas poſpołu/ y

Epheſi, ij. ue. i.

13:
weſpołek poſádźił w niebie w Kryſtuśie Iezu
14:
śie/ áby okazał w przyſzłych cżáśiech/ wielkie
15:
Bogáctwá łáſki ſwey/ rć. Obácż/ iáko rzekſzy
16:
iuſz wzbudźił/ poſádźił/ potym záś w przyſzłym
17:
cżáśie mowi/ A to dla tego iż to Bog ma v śie
18:
bie/ á v nas theż tho ták ieſt pewna iákoby śię
19:
iuſz ſtáłá.
20:
Thák vmárłe żywiącymi zowie Kryſtus/ Y
21:
do żywotá s śmierći przenieśione. Tákże y tu

Ioan. V. Verſu
xxiiij.

22:
rozumieć mamy iż Kryſtus położył przed ocży
23:
pewnych ſąd niewiernych: kochánkow Antykry-
24:
ſtowych: męzow y niewiaſt roſkoſznych/ ktho-
25:
rzy iáko y on Bogacż vżywáią roſkoſznie/ y w
26:
odźieniach Sodomſkich chodzą/ pychj nápełnie
27:
ni: y połozył też przed ocży pewny żywot tych
ktorzyI2


strona: 68

Liſt LX.
1:
ktorzy idą za Kryſtuſem Pánem/ ćirpiąc wiele
2:
vtrapienia/ vmarthwiáiąc vſtháwicżnie ćiáłá ſwe.
3:
Takći ono y Jan w ziáwieniu/ Potym gdy

Wziá. vi.
wierſz ix.

4:
othworzył piątą piecżęć/ widziáłem pod ołta-
5:
rzem dusze tych ktorzy zábići byli dla ſłowá Bo
6:
żego y dlá świádectwá ktorego bronili/ y wo
7:
łáli głoſem wielkim mowiąc: Pokiſz Pánie/
8:
ktoryś ieſt Swięty y prawdźiwy nie ſądźiſz y
9:
nie mśćiſz śie krwie náſzey/ nad thymi kthorzy
10:
mieſzkáia ná źiemi: Tedy dáne ſą káżdemu ſzá-
11:
ty biáłe/ y powiedziáno im áby odpocżywáli ie-
12:
ſzcże przez máły cżás/ áżby śie też nápełnili to-
13:
wárzyſze ich y bráćia ich/ ktorzy máią być zábi-
14:
ći iako y oni.
15:
To opiſánie y iákoby wymálowánie Sądu
16:
Bożego/ y żywotá wiecżnego podobne ieſt one
17:
mu Lázárzu y Bogacżu/ I naprzod to tu ba-
18:
cżyć mamy/ iż thá mowá/ Duſze zábithych zná-
19:
mionuie/ ony wierne męcżenniki pobithe/ Iáko
20:
też ono Duſze ſpráwiedliwych w ręku Bożych
21:
ſą/ to ieſt ſpráwiedliwi ſą w mocy y opátrzno-
22:
śći Bożey.

Mądr. iij.
wierſz i.
Mądr. v.
wierſz xvi.

23:
I ták nie duſze iákie widźiáł Jan/ ále widze-
24:
nie miał Sądu Bożego/ zmartwychwſtánia/
25:
zápłaty/ y leżenia do cżáſu w źiemi wiernych po
26:
bitych/ Ołtarz ten wykłádáią ofiárę ábo śmierć
27:
Kryſtuſowe/

strona: 69

Liſt LXi.
Kryſtuſowe/ ktorey będąc podobni iáko ołtarza
1:
mi/ będą theż y zmartwychwſtániu podobni.
2:
Wołánie tho ziáwione Janowi nic inego nie
3:
ieſt/ iedno iż krew niewinnie wylana záwſze ieſt
4:
świeża nápámięći Boſkiey/ o ktorą śię wrychle
5:
będźie mśćił. Tak też Pan Bog mowił: Głos

Gene. iij. ue. x.
krwie brátá thwego woła z źiemie do mnie/ A
6:
bowiem krzywdy/ płácż/ więźienia/ y śmierći
7:
wiernych záwſze idą á wołáią przed oblicżno-
8:
śćią Páńſką/ wołáiąc pomſthy. Co my wie-
9:
dząc nie mamy śie mśćić/ áni śie im gwałtem
10:
odeymować/ ále owſzem prośić Páná áby śie
11:
vználi/ á tey pomſty kthora ná nie nágotowa
12:
ná ieſt przez prawdziwą pokute vſli.
13:
Nád to gdyby kto vpornie przywłaſzcżał to
14:
wołánie duſzom iákim/ tenby żadną miárą nie
15:
mogł vyść wzywánia Swiętych/ kthorych ie-

Dźie. ij.
wierſz xxix.
xxxiiij.

16:
ſzcże niemáſz w niebie poniewaſz tám Dawidá
17:
ieſzcże niemáſz: iáko w papieſtwie bronią vpoz
18:
nie Ewángeliey o Lázárzu/ iákoby to iuż rze-
19:
cżą wołał Bogacż/ iákoby żyli iſthotnie. Y mo-
20:
wią/ ieſli tu miłowááli blliźnie ſwe/ y modlili śie
21:
zá nimi/ dáleko tá więcey to cżynią: będąc do
22:
ſkonálſzymi.
23:
A oto vkazał śie im Moiżeſz y He-

Mátth. xVij.
Verſu. iij.

24:
lliaſz rozmawiáiący znim.
25:
I iij
Niemá-I3


strona: 70

Liſt LXij.
Niemáią y ſtąd nic po ſwych Duſzach/ ábo-
1:
wiem Moiżeſz y Heliaſz/ vkazani byli im od
2:
Páná/ á nie duſzá Heliaſzá álbo Moiżeſzá: bo

Luce xxiij.
vcr. xxxix,

3:
duch ćiáłá y lośći niema. A ieſli w widzeniu/
4:
cży w rzecży to było/ nic nam ná tym. Ma Pan

Roma. iiij.
Verſu xvij.
Bog wſzytho w mocy ſwey/ może prećiuchno
5:
záwołáć cżego iſtothnie niemáſz áby wnet było.
6:
Máteuſz iáſnie mowi o widzeniu: Rzekł im
7:
Kryſtus: Niepowiedáyćie nikomu tego widze
8:
nia/ aż zmartwychwſtánie Syn cżłowiecży.
9:
Bywáło to cżeſto y miedzy proroki/ rzecży przy
10:
ſzłych widzenia od Bogá dziwne miewáli. Ja
11:
to zburzone miáło być Jeruzalem/ iáko mieli
12:
być wiązáni/ y gnáni do cudzey źiemie/ Jáko
13:
Izáiaſz widząc dziećiątko Kryſtuſá národzo-
14:
ne / thak theż nápiſał iákoby go iuż był widział:

Ezaie. ix. vi.
Ezaie Liij. ue.
iij. iij. V. VI. Vij.

15:
Dźieciątko śie nam národźiło. Y męke ſrogą
16:
widząc/ tákże ią też wypiſał y iákoby wymalo-
17:
wał.
18:
Ale iż to ſłowo widzenie możeśie dwoiáko
19:
rozumieć/ álbo widzenie w myſli/ álbo widze-
20:
nie wrzecży: przetho śie oto ſpieráć nie będzie-
21:
my/ gdy iaſnie Ewángeliſtowie nie duſze iákie/
22:
ále ćiáłá vwielbione Heliaſzá y Moiżeſzá wi-
23:
dźiáne opiſuią. Bo duſza Moiżeſzowá nie ieſt
24:
Moiżeſz/ ále ćiáło żywe/ to ieſt cżłowiek praw-
25:
dźiwy.
Iuſzćiem


strona: 71

Liſt LXiij.
1:
Iuśćiem ia oſądźił/ áby ten kthory
2:
to ták vcżynił/ był podan ſzátánowi
3:
ná zginienie ćiáłá/ áby duch był zá-

i. Corin. V.
Verſu V.

4:
chowan w dźień on páná Iezuſow.
5:
Wroć ſię do onego co wyżſey maſz iáko ćiá-
6:
ło y duch rozmáićie śię rozumie w piſmie No-
7:
wego Teſtámentu. Bo tu ćiáło rozumie śię cá
8:
ły cżłowiek zwierzchni/ Adam ſtáry/ kthorego
9:
tu w tey Capitule niżey zowie ſtárym kwáſem.
10:
A Duch duchowny cżłowiek wewnętrzny/ kto
11:
rego zowie wteyże Cápitule Nowym zádźiá-
12:
łánim.
13:
Zginienie ćiáłá rozumie śię vmarthwienie
14:
przez krzyſz wyrzucenia ze Zboru/ gdźie cżło-
15:
wiek thák bywa iákoby go iuż nie było/ gdy go
16:
niema zbor Páńſki/ ále cżárt poſtáremu. Przez
17:
tákie vmartwienie y ſkáránie Kryſtuſowe/ on-
18:
że cżłowiek/ gdy śię náwroći/ będźie záchowan
19:
od wiecżnego potępienia/ ále áż w dźień Páná
20:
Kryſtuſow. Nam ſłuży to mieyſce/ bo ieſli thu
21:
duſze iáką rozumiałby kto/ tedyby muśiał mo-
22:
wić iż tá duſzá nie będźie zbáwioná áż w dźień
23:
Páná Kryſthuſow/ á teras gdźieby byłá? A
24:
ták tu duch nie tchnienie żywotá známionuie/
25:
ále duchownego cżłowieká/ Nowe ſtworzenie/
ktorego


strona: 72

Liſt LXiiij.
1:
ktorego zábić wiecżną śmierćią niemoże iedno

Matth. x. Ver.
xxViij.

2:
Bog ſam.
3:
Duch Kryſtuſow/ w Prorocech w-
4:
przod świádcżąc/ oznaymił vtrapie
5:
nia ktore miáły przyść ná Kryſtu-
6:
ſá/ y chwałę kthora po nich przyść

i. Petri i. ue. xi.

7:
miáłá.
8:
Acż iáſna rzecż káżdemu/ iż to piſmo o duchu
9:
Swiętym á nie o duchu cżłowiecżym rozumie
10:
śię: ále iż śię częſto wſpomináią/ dobrze ie mieć
11:
ná pámięći.
12:
Duchá Kryſtuſowego zowią oni/ Kryſthu-
13:
ſem onym ſwym wiecżnym Synem/ ále śię ná

Luce i. Verſu
xxxi.

14:
thym bárzo mylą. Albowiem Angioł v Luka-
15:
ſzá iáſnie mowi/ iż nie duch ktory przed Kryſtu
16:
ſem ieſt Synem Bożym/ ále to co śię z Máry-
17:
ey národźić miáło z Duchá Swięthego oney
18:
mocy Naywyżſzego. Iáko mowił Angioł ná
19:
ony ſłowá Máryey: Y iákoſz to ma być gdy ia
20:
mężá nie znam? Duch święthy zwierzchu przy-
21:
dźie wćię/ á moc Nawyżſzego záćmi ćię/ á dla
22:
tegoſz też co śię s ćiebie národźi Swiętego/ bę-
23:
dźie názwano Syn Boży.
24:
A v Máteuſzá ták Angioł mowił: Iozephie

Mat. i. ue. xx.

25:
Synu Dawidow/ nieboy śię przyiąć Máryey
zá máł-


strona: 73

Liſt LXV.
1:
zá małżonkę twą/ ábowiem to co śię wniey po
2:
cżęło ieſt z duchá S. A ták nie duch Boży ieſt
3:
Syn Boży/ ále cżłowiek Kryſtus Iezus z du-
4:
chá S. poczęty z oney mocy Nawyżſzego/ A
5:
bowiem kiedyby on Duch przez Proroki mo-
6:
wiący o Kryſtuśie/ był Kryſtus Syn Boży/
7:
tedyby dwá Kryſtuſowie Synowie Boży mu
8:
śieli być/ świádcżąc ieden o drugim/ Bo thu
9:
Piotr piſze/ iż duch Kryſthuſow w Prorocech
10:
będąc świádcżył o Kryſtuſowey męce y ozmar
11:
thwychwſtániu. Ale puśćiwſzy to/ znamy że
12:
duch Kryſthuſow ieſt duch Boży pokorny/ ći-
13:
chy/ niegniewliwy/ niepopędliwy/ niewſwarli-
14:
wy/ niemściwy/ ále miłośći pełen/ y przećiwko
15:
nieprzyiaćiołom ſwym/ O ktorym duchu Kry-
16:
ſtuſowym/ iákiego miał być Kryſtus: ták zdaw

Ezaie xLij.
Versu i.
Matth. xij.
Verſu xViij.

17:
ná Ezáiaſz przepowiedźiał/ co zá ſobą Kry-
18:
stus brał v Máteuſzá: Położe duchá moiego
19:
ná nim/ nie będźie śię wádźił/ áni będźie wołał/
20:
áni żaden vſłyſzy głoſu iego po vlicach/ A dał
21:
nam Bog Syná ſwego ſtákim duchem/ Aby y
22:
nas tákimi vcżynił/ przez thegoſz Syná ſwego
23:
ieſlibychmy go ſłucháli/ ábychmy nie byli rzą-
24:
dzeni duchem Cżárthowſkim niecżyſtym/ ále du-
25:
chem thákim iákim był rządzon Kryſtus Pan
26:
y brát náſz miły.
27:
Iáko Kryſtus ſtrofował Apoſtoły gdy ono
chćieli


strona: 74

Liſt LXVi.
1:
chćieli śię mśćić ogniem Heliaſzowym paląc/
2:
Niewiećie iákiego duchá wy ieſteśćie/ Abowiem

Luce ix. Verſu
Liiij.

3:
Syn cżłowiecży nie przyſzedł áby tráćił duſze lu
4:
dzkie/ ále iżby záchowywał. Then thedy y táki
5:
duch Boży/ cichy/ pokorny/ y miłuiący nieprzy-
6:
iaćielá/ iż ieſth właſnie duch nowego przymie-
7:
rza/ duch Kryſtuſow/ A był przed tym y Proro

Duch Kry-
ſtuſow w
Prorocech.
Ioan. iij. Versu
xxxiiij.

8:
kom niektorym cżáſu ſwego vdźielan od Bogá:
9:
tedy theż piſmo zowie duchá Prorokow onych
10:
ćichych/ duchem kryſtuſowym iż Kryſtus tákie
11:
goſz wźiął od Bogá/ ále dáleko więcey: ábo
12:
wiem okrom miáry/ y nád towárzyſze ſwe one
13:
pirwſze/ bráćią ſwą y pomázáńce ſtárego y no
14:
wego Teſtámentu/ A iáko Prorocy cżáſu ſwego

Hebr. i. ue. ix.

15:
gdy mieli poſelſtwá do ludu od Bogá/ Pokor-
16:
nymi y ćichymi byli: świádcżą tho ich piſmá/ y
17:
żywoty/ y śmierći.
18:
Nádto potrzebna wiedźieć/ iż ieden duch Bo
19:
ży rozmáićie w piſmie bywa zwan ſtrony ſkut
20:
kowy ſwych/ Iáko Kryſthus mowił/ Niewiećie
21:
ktorego zowie piſmo duchem Kryſtuſowym.

Ioan. iij. Versu
xxxiiij.
Epheſi. iiij.
Versu Vij.

22:
Ieſt duch okrom miáry. Pełność boſtwá Col: ij.
23:
Verſu ix. Ieſt też duch według miáry/ Zadátek ży
24:
wotá rć. To wiedząc/ możeſz tákie mieyſcá w
25:
ſłowie Bozym/ łatwie zá pomocą Duchá Bo-
26:
żego rozumieć.
Zámknie-


strona: 75

1:
Zámknienie.
2:
Toſmyć ná krotce tych kilká mieyſc Cżyetl
3:
niku Láſkáwy y pobożny zebráli/ á práwdziwe
4:
ich da Bog wyrozuienie podáli. Abyś obacżył
5:
Fáłſz y zdrádę ſproſnych Anthykryſthow/ o ich zmyſlo-
6:
nych Duſzach/ y forthyl co thymi Duſzámi broili/ á iáko
7:
iemi ſmrodliwe pożytki Kroleſthwá ſwego dobrze byli
8:
opátrzyli. Gdy tę náukę ktorać tu w przod ieſt podá-
9:
na zrozumieſz y obacżyſz/ o prawfźiwey śmierći y zmar
10:
twychwſtániu: łatwie zá pomocą miłego Bogá pozna
11:
wſzy prawdę/ przy niey zoſtánieſz/ ktoraćię wolnim vcży
12:
ni.
13:
Niech tego káżdy będźie pewien/ że Antykryſt ſwo-
14:
ich zmyſlonych duſz ſłowem Bożym nie broni/ żeby co
15:
od ćiáłá miáły być roznego: chybá náuką Plátonową
16:
ábo Aryſtotelleſową tego dowieść może. Kthora iáko
17:
zgodna nie ieſt z náuką ſłowá Bożego/ ták niechay bę-
18:
dźie Anátemá/ to ieſt przeklęctwem.
19:
Mieyſcá teras te/ ktore Antykryſt ná ſwe duſze wiodł/
20:
poznawſzy z nich prawdźiwym wyrozumienim: będźieſz
21:
mogł y ine tym podobne łatwie przyſtoynie rozeznáć/
22:
A to Páná Bogá/ przez iego miłego iednorodzonego ſyná
23:
proſząc/ ábyśćie Duchem ſwoim Swiętym oświecáć y w
24:
prawdźie pomnáżáć racżył: Cżego my tobie łáſká-
25:
wy á pobożny Cżytelniku wiernie y vprzeymie
26:
żądamy.
27:
Sámemu/ Iedynemu/ Prawdxiwemu niewido-
28:
memu y nieſmiertelnemu Bogu/ niechay bę-
29:
dźie wiecżna cżeść y chwałá/ przez iezu-
30:
ſá Kryſtuſá/ w Duchu y wprawdźie.
31:
AMEN.