[zaloguj się]
metryczka tekstuautor:   Jan Kochanowski
tytuł:   Fragmenta albo pozostałe pisma
rok wydania:   1590


strona: kt

1:
FRAGMENTA
2:
álbo pozoſtáłé Piſmá
3:
IANA
4:
KOCHANOWSKIEGO.
5:
W Krákowie/
6:
Z Drukárnie Lázárzowéy/ Roku
7:
Páńſkiégo/ 1590.

strona: 3

1:
WIELMOZNEMU PANV A PANV,
2:
Ieo M. Pav Ianowi Firleiowi
3:
Z DAMBROWICE, PODSKARBIEV
4:
Koronnému, etc. ſwému
5:
M. Pánu.
6:
Ian Iánuſzowſki, ſłużby ſwé powolné
7:
w miłośćiwą łáſkę záléca.
8:
ZA tym/ á day Boże by ſczęſnym/ W. M. mégo M. Pá
9:
ná wſtępom ná Podſkárbſtwo Koronné/ widząc wiele
10:
ich/ którzy witáią/ ſczęſnégo y długiégo żyćia winſzuią/
11:
poczty oddawáią/ y znáki porádowánia wyſtá-
12:
wiáią: Witam y ia téż/ winſzuię/ y z tą iáką táką pocztą ſtáwiam
13:
ſie przed oſobą W. M. mégo M. Páná. Znák wprawdźie
14:
máły porádowánia/ ile ná poyźrzeniu: godny iednák ile rozu
15:
miém/ równéy ieſliż nie więtſzéy cény z inſzémi/ którzy ábo od
16:
złotá y śrébrá/ ábo więc od kleynotów drogich co oddawáią.
17:
Pytaſz W. M. co tákiégo? Kart kilká/ nie owych málowá
18:
nych/ ále owych któré ſie y Ieo M. Pánu Woiewodźie Krá
19:
kowſkiému/ y W. M. mym M. Pánóm podobáły ná ón czás/
20:
kiedyśćie W. M. obádwá przez Iędrzeiów/ przed dwiemá
21:
láty iádąc/ zbiegłé przed powietrzem Muſas liché moie/ z
22:
Miłośćiwéy łáſki ſwéy náwiédzáć raczyli: kart piſánych kil
23:
ká pozoſtáłych onégo pámięći wiecznéy Kochánowſkiégo Ia
24:
ná/ któré ieſcze dotąd świátá niewidźiáły. Kochánowſkiégo
25:
mówię/ który ile w ſwéy profeſsiiéy/ iż ieden táki czáſów na
26:
ſzych byl/ poświadczyſz y W. M. ſam/ y dom wſzytek zacny

strona: 4

Przemowá
1:
W. M. y Koroná wſzyſtká/ náwet y poſtronné kráié/ któré
2:
ieſliż nie z twarzy/ tedy go z godnośći znáły. Wiém iż ſie go-
3:
dźiło dawniéy ie wydáć/ czegobym był y ſobie ſam życzył: ieno
4:
W. M móy M. Pan wiedźieć raczyſz/ gdźie człowiek velis
5:
fortunæ in diuerſos ſcopulos huc atque illuc impellitur, á pewnégo portu
6:
dośiąc/ y mocnégo máſztu viąć ſie niemoże/ tám trudno iná-
7:
czéy. Nie omieſzkáło ſie iednák nic/ á podobno
8:
ná czás/ áby przy ſkárbiéch Koronnych/ y ten oſtátni klénoćik ſkárbu Pol
9:
ſkiégo był/ pod obroną W. M. W práwdźie ná niktórych
10:
mieyſcach niezupełny/ bom go nizkąd doſtáć niemógł: ále á
11:
za kto v śiebie zupełnie wſzyſtko miawſzy/ do mnie poſzle/ te
12:
dyby ſie potym wſzyſtko wcále wydáło. W. M. tedy móy
13:
M. Pan/ prziymieſz to/ proſzę/ témi czáſy z miłośćiwą łáſką
14:
tą/ którą y W. M. ſam/ y dóm wſzyſtek W. M. był niekiedy
15:
łáſkaw ná ſámégo Authorá/ y ná mię téż nie godnégo kiedyś
16:
ſługę domu W. M. A zátym iáko naypilniéy mogę/ zálécam
17:
ſie do téyże łáſki młośćiwéy W. M. mégo M. Páná: Páná
18:
Bogá proſząc/ ábyś W. M. w łáſce páńſkiéy/ ſczęśćien/ ſkárby
19:
nietylko ſwémi/ którémi łáſká Páńſka/ náturá/ rozum/ y ſczę
20:
śćié ſámégo W. M. y Dom wſzyſtek zacny hoynie vdárowá
21:
łá: ále y koronnémi długo dobrze ſzáfowáć vmiał/ y ſtróżem
22:
ich dobrym bydź raczył. Dan z Krákowá 20. dniá Czérw
23:
cá/ Roku Páńſkiégo/ 1590.

strona: 13

1:
PIESNI KILKA
2:
IANA KOCHANOWSKIEGO
3:
Piesn I.
4:
PEwieném tego/ á nic ſie niemylę/
5:
Ze/ bądź zá długą/ bądź zá krótką chwilę/

strona: 14

Pieśni
1:
Albo w okręćie cáłym donieśiony:
2:
Albo ná deſce biédnéy przypłáwiony:
3:
Będę iednák v brzegu/
4:
Gdźie dáléy niémáſz biegu:
5:
Lecz odpoczynek/ y ſen nieprzeſpány/
6:
Ták pánóm/ iáko chudym zgotowany.
7:
Ale ná świećie kto ták głupi żywie/
8:
Zeby nieprágnął przeiecháć ſczęśliwie/
9:
Dróg niebeſpiecznych á vść niepogody/
10:
Y ſzturmów ſrogich/ króm ſwéy znácznéy ſzkody?
11:
Lecz tylko że prágniemy/
12:
Ale nierozumiémy/
13:
Czego ſie trzymáć/ iáko ſie ſpráwowáć/
14:
Zeby nieprzyſzło nákoniec bobrowáć.
15:
A chytré morze/ ile znákomitych/
16:
Tyle pod wodą żywi ſkał zákrytych.
17:
Tu śiedźi/ złotem/ cześć koronowána:
18:
Tu lekkim piórem ſławá przyodźiana:
19:
Tu chćiwość nieſczęśliwa/
20:
Zbiéra/ á nie vżywa.
21:
Tu luba roſkoſz/ y zbytek wyrzutny/
22:
Pod niémi nędzá prędka/ y żal ſmutny.
23:
Támże y krzywdá/ y zazdrość przeklęta/
24:
Przed którą biáda záwżdy cnotá święta.
25:
Więc ieſli człowiek iednę ſkáłe minie/
26:
Wnet ná to mieyſce ná inſzą nápłynie:
27:
Ták iż ſnadź namędrſzému
28:
Trudno pogodźić temu/
29:
Aby przynamniéy więznąć/ ábo zbłędźić
30:
Niémiał/ chybá gdy kogo Pan chce rzędźić.
31:
Wódzu prawdźiwy/ y wieczna świátłośći/
32:
Vſkróm z łáſki ſwéy morſkié nawałnośći.

strona: 15

Ianá Kochánowſkiego
1:
A podnieś ogiéń portu zbáwiennégo:
2:
Ná który pátrząc moglibyſmy tego
3:
Morzá chytrégo zdrady
4:
Przebydź/ bez wſzelkiéy wády:
5:
A dopoczynąć po tym żeglowániu/
6:
W długim pokoiu/ y beſpiecznym ſpániu.
7:
Pieſn II.
8:
NIéma świát nic trwáłégo: á to bárzo grzeczy/
9:
Iáki liśćia/ táki ieſt rodzay y człowieczy.
10:
Ale rzadki/ coby tę powieść Homerowę/
11:
Przypuściwſzy do vſzu/ wlepił ſobie w głowę.
12:
Bo káżdégo ſwa właſna nádźieiá vwodźi/
13:
A ledwie ſie z człowiekiem záraz nieurodźi.
14:
Póki zákwitła młodość ſtoi w ſwoiéy mierze/
15:
Lekka myśl/ niepodobné rzeczy przed śię bierze:
16:
O ſtárośći nie myśli/ áni ná śmierć pomni/
17:
A w dobrym zdrowiu będąc choroby niewſpomni.
18:
Szalony ludzki rozum/ áni oni znáią/
19:
Iáko młodość/ y żywot prędko vpływáią.
20:
Co ty wiedząc/ bądź ćiérpliw do kréſu żywotá/
21:
Strzegąc ſie/ ile możeſz/ troſki á kłopotá.
22:
Pieſn III.
23:
OKo śmiertelné Bogá niewidźiáło/
24:
Proznoby ſie tym kiedy chłubić miáło.
25:
Lecz ón w ſwych ſpráwách ieſt ták znákomity/
26:
Ze naproſtſzému niemoże bydź ſkrity.
27:
Kto miał rozum/ kto ták wiele mocy?
28:
Ze świát poſtáwił króm żadnéy pomocy?
29:


strona: 16

Pieśni
1:
Kto władnie niebem? kto gwiazdámi rządźi?
2:
Ze ſie z nich żadna nigdy nieobłądźi.
3:
Zá czyią ſpráwą wednie ſłońce chodźi?
4:
A mieśiąc świéći/ kiedy noc nádchodźi?
5:
Káżdy znać muśi króm wſzelákiéy zwády/
6:
Ze ſie to dźieie wſzytko z Páńſkiéy rády.
7:
Iego porządkiem láto Wioſnę góni/
8:
A czuyna Ieśiéń przed źimą ſie chróni.
9:
Ten opátruie/ że morze nie wzbierze/
10:
Choć wſzytki rzéki w ſwoié łono bierze.
11:
A to nas namniéy niechay nie obchodźi/
12:
Ze nád niewinnym czáſem zły przewodźi.
13:
Albo że gorſzy/ świát powoli máią/
14:
A dobrzy rychléy niedoſtátek znáią.
15:
Wſzyſtko to Pan Bóg wywróći ná nicé:
16:
Ieno kto weyzrzy w iego táiemnice/
17:
Iáko nákoniec zły przećię wypada/
18:
A dobry w iego máieſtacie śiada.
19:
Toć grunt wſzytkiégo/ byſmy Bogá ználi/
20:
A iemu ſpráwę wſzégo przypiſáli.
21:
Kto ſie zá czáſu tego nie nápiie/
22:
Czlowiek ná świećie niepobożny żiie.
23:
Tego ſwych dźiatek ſtárſzy náuczayćie/
24:
To wychowánié ſynóm wáſzym dayćie:
25:
A niech nie będą názbyt pieſczonémi/
26:
Niech przywykáią ſpáć ná gołéy źiemi.
27:
A ſkoro który dorośćie ſwéy miáry:
28:
Niechay ſie w polách vgania z Tátáry.
29:
Niech wzdycha żoná mężnégo Tiránná/
30:
Pátrząc nań z murów: y doroſła Pánná.

strona: 17

Ianá Kochánowſkiego
1:
Nieſtetyſz/ by ten naieznik ták młody/
2:
Niepopadł iákiéy znákomitéy ſzkody:
3:
Ieſli gdźie ná Lwá nieborák vgodźi/
4:
Który po ſzyię we krwi ludzkiéy brodźi.
5:
Przed śmierćią żaden ſchrónić ſie niemoże:
6:
Y piérzchliwému prędkość nie pomoże.
7:
A zaż nielepiéy ſławy ſwéy popráwić/
8:
Niż prózno śiedząc w ćieniu wiek ſwóy tráwić?
9:
Męztwem Achilles/ męztwem Hektor ſłynie/
10:
A ich pámiątká wiecznie niezáginie:
11:
Męztwem Alcides do niebá ſie doſtał/
12:
Y Pollux bogiem nieśmiertelnym zoſtał.
13:
Pieſn IIII.
14:
KIedyby kogo Bóg był ſwémi ſłowy
15:
Vpewnił/ że miał czáſu wſzelákiégo
16:
Strzédz od złych przygód/ iego biednéy głowy:
17:
Miałby przyczynę/ żáłowáć ſie ſwégo
18:
Nieſczęśćia/ płácząc/ że mu ſie nie sſtáło
19:
Doſyć/ ták zacnéy obietnicy iego.
20:
Ale że Bogu známi ſie niezdáłó
21:
Ták poſtępowáć: prózno nárzékamy
22:
Ze ſie co przećiw myśli nam przydáło.
23:
Wſzyſcy w niepewnéy goſpodźie mieſzkamy:
24:
Wſzyſcyſmy pod tym práwem ſie zrodźili/
25:
Ze wſzem przygodóm/ iáko cél/ bydź mamy.
26:
Ná tym rzecz wſzytká/ żebyſmy nośili
27:
Skromnie cokolwiek ná człowieká prziydźie:
28:
A w niefortunie názbyt nie teſknili.

strona: 18

Pieśni
1:
Płácz/ álbo nie płácz/ z drógi ſwéy nie zydźie
2:
Bozkié przeyźrzenié/ prózno ſiekto zdźiéra:
3:
Niewola ćiągnie/ choć kto nie rad idźie.
4:
Nádźieiá dobrá ſerca niech podpiéra:
5:
Zaż to/ że źle dźiś/ ma źle bydź y potym/
6:
Iedenże to Bóg/ co y chmury zbiéra:
7:
Y co rozświéca niebo ſłońcem złotym.
8:
Pieſn V.
9:
PAnie/ iáko bárzo błądzą/
10:
Którzy ćię niedbáłym ſądzą:
11:
A iż práwie żadnéy rzeczy/
12:
Niechceſz mieć ná ſwoiéy pieczy.
13:
Niewiém/ czego więcéy trzebá/
14:
Przećiwko nim świádczą niebá:
15:
Swiádczą gwiazdy niezliczoné/
16:
Ná powietrzu zápaloné.
17:
Kiedy ſłońce ſwégo wſchodu/
18:
Albo chybiło zachodu?
19:
Kiedy mieśiąc iáſné rogi/
20:
Skłónił od ſwéy zwykłéy drógi?
21:
Tóż nam y źiemiá zeznawa/
22:
Która pewnych czáſów dawa/
23:
Zbożá w wielkiéy obfitośći/
24:
Synóm ludzkim ku żywnośći.
25:
Niechay źli we złoćie chodzą/
26:
Y nád lepſzémi przewodzą:
27:
Iednák złé ſumnienié máią/
28:
Sądu twégo ſie lękáią.

strona: 19

Ianá Kochánowſkiego
1:
A ia pátrzáiąc z dáleká/
2:
Ná ſczęśćié złégo człowieká:
3:
Im dáléy/ tymém pewnieyſzy/
4:
Ze ieſt żywot poślednieyſzy.
5:
Bo/ żeś ty Pan ſpráwiedliwy/
6:
Niepodobáć ſie złośliwy.
7:
A ieſli mu tu nie płáćiſz/
8:
Muśi czás bydź/ gdźie go ſtráćiſz.
9:
Wzywałem ćię wieczny Boże/
10:
Idąc wieczór ná ſwé łoże:
11:
Wzywałem ćię o północy/
12:
A byłeś mi ku pomocy.
13:
Nieprzyiaćiél ſtał nádemną/
14:
Mógł vczynić wſzytko zemną:
15:
Spałem/ iáko zárzezány/
16:
On mi nieśmiał zádáć rány.
17:
A ná piérwſzé mé ocknienié/
18:
Y ſłów kilká przemówienié/
19:
Pánie/ znáć żeś mię ty brónił:
20:
Vćiékł/ á nikt go niegónił.
21:
A co mnie był nágotował/
22:
To ſam máło nieſkoſztował:
23:
Bowiém od wielkiégo ſtráchu/
24:
Wypadł oknem nádół z gmáchu.
25:
Ani miecz/ áni mię śiłá/
26:
Złéy przygody obróniłá:
27:
Ieno ſczéra łáſká twoiá/
28:
Co wyznawá duſzá moiá.
29:
Y póydę do dómu twégo/
30:
A w pośrzodku zboru wſzego/

strona: 20

Pieśni
1:
Będęć móy Pánie dźiękował
2:
Z łáſki twéy/ żeś mię záchował.
3:
A ludźie zápámiętáli/
4:
Którzy ſpraw twych niepoználi:
5:
Niechay dźiś ná oko znáią/
6:
Ze ćię dobrzy ſtróżem máią.
7:
A przepuśćiſzli co ná nie/
8:
Zlituieſz ſie záśię/ Pánie:
9:
Iáko więc y złym ſowito/
10:
Płáćiſz zátrzymáné myto.
11:
Pieſn VI.
12:
COby ty/ vrodźiwa Hánno ná to dáłá/
13:
Aby tá twoiá głádkość wiecznie ztobą trwáłá?
14:
Wierzę w tym wieku młodym áni myśliſz o tym:
15:
Ale byś téż y dobrze myśliłá/ nic po tym.
16:
Bo czás nie da trwáć żadnéy rzeczy w iednéy mierze/
17:
A iáko wſzytko nieśie/ ták záś wſzytko bierze.
18:
Widźiałem ia poránu piękny kwiát przyiemny/
19:
A widźiałem záś wieczór zwiędły/ y nikczemny.
20:
Y drzewá/ któré teraz odźiały ſie w liśćie/
21:
Złupi z tego vbioru mroźnéy źimy przyſzćie.
22:
W tymże práwie y człowiek/ á w gorſzym: bo kwiáty/
23:
Y drzewá/ w rok wetuią záwżdy ſwéy vtráty/
24:
Odmładzáiąc ſie znowu: ále człowiekowi/
25:
Kiedy ſie raz ná twarzy źimá poſtánowi/
26:
A włos śniegiem przypádnie/ gęſta wioſná minie/
27:
Niżli z głowy przeźiębłéy ten źimny rok zginie.
28:
Czemu ieléń piérzchliwy łáſkáwſzé ma bogi/
29:
Którému wolno zrzućić pochodzoné rogi?

strona: 21

Ianá Kochánowſkiego
1:
Czemu wąż fortunnieyſzy/ który z przyrodzenia/
2:
Káżdy rok wiotché látá ná młodą płeć mienia?
3:
Człowiek choć wyraz Boży/ nieſpoſobny ná to/
4:
Ani nálazł fortélu ná ſzedźiwé láto.
5:
Oſzukáły ſie królá Teſſálſkiégo cory/
6:
A oycá nieboraká ieſcze bárźiéy/ który
7:
Dáć gárdło muśiał/ dla ich głupiéy pobożnośći:
8:
Bo życząc mu nowych lat/ y piérwſzéy młodośći/
9:
W nádźieię źiół zchwalonych/ ſpólnie go zábiły/
10:
Zeby wrzeczy ſtárą kreẃ z niego wycédźiły.
11:
Potym go czárownicá w koćieł wrzącéy wody
12:
Wrzućiłá między źiołá: á ten nierzkąc młody/
13:
Ale áni wſtał żywy: iákoby to było
14:
Koſztowné źiele/ coby ſto lat wypárzyło.
15:
Przeto póki pánuie Wioſná w twarzy twoiéy/
16:
Day ſie/ Hánno/ nápátrzyć wdźięcznéy kraſy ſwoiéy:
17:
Która nie da nic naprzód áni Phoſphorowi/
18:
Kiedy napiękniéy z morzá wynika ku dniowi.
19:
A wy málárze/ y wy/ co mármór ćieſzećie/
20:
Ieſli przyſzłému wieku záchowáć ſie chcećie:
21:
Máluyćie tę piękną twarz/ y rzeźćie w kámiéniu.
22:
Niebył iáko żyw Zewxis w tákim podźiwieniu:
23:
Ani zacny Phidiás/ iáko wy możećie/
24:
Z téy tylko ſáméy ſztuki/ ſławni bydź ná świećie.
25:
Ia ná fárbách málárſkich nic ſie nie rozumiém/
26:
Tákże wiele z mármórem poſtępowáć vmiém:
27:
Ale wiérſzem ozdobnym/ y rymy głádkiémi/
28:
Mam nádźieię/ że z miſtrzmi porównam dobrémi.
29:
Témi ia przećiw długim látóm ſie záſtáwię/
30:
A zá chęćią cnych bogiń/ imię twé wybáwię
31:
Z niepámięći nieſczęſnéy: że o twéy vrodźie/
32:
Będźie wiek pozny wiedźiał y po náſzym ſchodźie.
33:
Nie byłá wiecznie głádka ſławna páni oná/
34:
Dla któréy mocna Troia z gruntu wywróconá:

strona: 22

Pieśni.
1:
By ią był Párys poznał w ſzóſtymdźieſtym lećie/
2:
Nigdy by był téy trwogi nie wzbudźił ná świećie.
3:
Ale iednák/ co iéy wiek łákomy vſzkodźił/
4:
To ſwym piſmem życzliwy poétá nágrodźił.
5:
Zá co/ niewiém/ przécz go Bóg ślepoty niezbáwił/
6:
Ponieważ Stezychorá o wzrok był przypráwił/
7:
Ze tęż iſtą śmiał gánić rymem vſczypliwym:
8:
Acz to potym odwołał piórem oſobliwym.
9:
Ia ztąd oczu nie ſtrácę/ y w tym będę ſtały/
10:
Ze chwalić nie omieſzkam/ co ieſt godno chwały.
11:
Bo nie ledá/ Bóg/ iáko ſwych dárów rozdawa/
12:
Tému łáſkáwſzy/ komu co nád ludźi dawa.
13:
Przeto tuſz dobrze/ Hánno vrodźiwa/ ſobie/
14:
Z twoich dárów znáć/ że Bóg ieſt łáſkáwym tobie.
15:
Który iáko ozdobę y piękność ſzácuie/
16:
Ten czyn/ niezmierzonégo świátá okázuie/
17:
Ták pięknie zbudowány: kto ſklepowi temu/
18:
Nadobnémi gwiazdámi ślicznie ſádzonému/
19:
Nádźiwowáć ſie może? kto nocoświétnégo
20:
Mieśiącá/ ábo ſłońcá nieſprácowánégo/
21:
Nápátrzył ſie do woléy/ lubo ráno wſtáie/
22:
Lubo ku wieczorowi prędki biég podáie?
23:
Táki więc z ſwéy lóżnice nowy oblubieniec
24:
Wychodźi: ná nim złoty płaſcz y złoty więniec
25:
Perłámi przeplátány/ goré znákomity/
26:
Iego ze wſzech namilſzéy dar niepoſpolity.
27:
Ale y źiemiá nie ieſt bez ſwoiéy ozdoby/
28:
Bo y tę Bóg oſzláchćił dźiwnémi ſpoſoby:
29:
To/ górámi/ to láſy/ to kryſztałowémi
30:
Rzékámi: to łąkámi pięknie kwitnącémi.
31:
A w poły ią przepaſał morzem vrównánym/
32:
Proſto iákoby páſem ſrébrem okowánym.
33:
Táki przedewſzytkimi/ polem rozmierzonym/
34:
Leći obrzym vdátny pędęm niewśćiągnionym.

strona: 23

Ianá Kochánowſkiego.
1:
Tego ná kréśie czeka/ álbo trynóg drogi/
2:
Albo prędki kóń álbo báwół złotorogi.
3:
To tákié/ co widźimy. Cóż gdźie náſzé oczy
4:
Dośiąc niemogą? gdźie myśl/ która niebem toczy/
5:
Gdźie ſámá piękność świéći/ y kſztałty wſzech rzeczy?
6:
Niemoże tego poiąć mdły rozum człowieczy.
7:
Dar Boży tedy głádkość/ á dar známienity:
8:
Bo ieſli go ten nie da/ z inąd nie nábyty.
9:
Iáko ſą inſzé rzeczy/ których człowiek może/
10:
Zá ſwym ſtárániém doſtáć: tu nic niepomoże.
11:
Pieſn VII.
12:
BOdayći złé dni/ niechceſz mię miłowáć/
13:
Bych ſie czuł/ mógłćibych iuż podźiękowáć.
14:
Biádáſz mnie ná ćię/ to mi głowę pſuieſz:
15:
Ináczéy niewiem/ ieno mię czáruieſz.
16:
Przypátruiąc ſie twéy cudnéy poſtáwie/
17:
Drugiby przyśiągł/ iżeś mu iuż práwie/
18:
Biádáſz mnie ná ćię/ etć.
19:
Ináczéy niewiém/ etć.
20:
Nieobiecuieſz/ áni téż odmawiaſz.
21:
Ieno mię ſłowy próznémi zábawiaſz.
22:
Biádáſz mnie ná ćię/ etć.
23:
Ináczéy niewiém/ etć.
24:
Wſzytko ſie boiſz/ áno niémaſz kogo/
25:
Nie káżdyć kąſa/ co to pátrza ſrogo.
26:
Biádáſz mnie ná ćię/ etć.
27:
Ináczéy niewiém/ etć.
28:
Mam z ſobą więcéy niż doſyć kłopotá/
29:
A wſzytko mi ſie zda/ że ćiągnę kotá.
30:
Biádáſz mnie ná ćię/ etć.
31:
Ináczéy niewiém/ etć.

strona: 24

Pieśni
1:
Nie karmże mię iuż tą nádźieią dáléy/
2:
Ráczéy mi powiédź/ móy miły nieſzáléy.
3:
Biádáſz mnie ná ćię/ to mi głowę pſuieſz:
4:
Ináczéy niewiém/ ieno mię czáruieſz.
5:
Pieſn VIII.
6:
KIedy ſie ráné zápaláią zorzá/
7:
A dźiéń z wielkiégo wyſtępuie morzá:
8:
Przyſzedłem ná brzég/ kędy Wiſłá bieży/
9:
A tám śiedźiáłá ná wyſokiéy wieży/
10:
Podiąwſzy rękę/ ſmutna białagłowá:
11:
Y pocznie z płáczem nárzékáć w té ſłowá.
12:
Tákżem ia bárzo niefortunna byłá?
13:
Tákżem ia wiele ſczęśćiu przewiniłá?
14:
Ze temu gwóli bydź niebogá muſzę/
15:
Który iáko grzéch mierźi moię duſzę.
16:
A ten gdźieś śiedząc nárzéka zdáleká/
17:
Przed którym niémam milſzégo człowieká.
18:
Slub mi przywodzą poniewolné ſłowá/
19:
Ná któré nigdy niezwaláłá głowá:
20:
A ono było lepiéy ſercá pytáć/
21:
Któré gdy niechce/ ſłów ſie prózno chwytáć.
22:
Niech ſie tym ćieſzy/ że mię ma w niewoli/
23:
Ręce mógł zwięzáć/ myśli niezniewoli.
24:
Bogu táiemné nie ſą ludzkié ſpráwy/
25:
Ten z niebá widźi/ kto krzyw/ á kto práwy.
26:
Ia niemam komu krzywdy ſwéy powiedźieć/
27:
Ieſlibych miáłá/ y to trudno wiedźieć.
28:
Iednęż mam wolność w ſwéy ćiężkiéy niewoli/
29:
Ze ſie wżdy mogę nápłákáć do woli.
30:
Więc mię to zewſząd ſczęśćié pokárało/
31:
Wſzytko mi záraz com miáłá/ pobráło.

strona: 25

Ianá Kochánowſkiego
1:
Oyczyzny niémam/ mátkim oſtradáłá/
2:
Sámám ſie w ręce okrutné doſtáłá.
3:
Cóż mię gorſzégo mogło podkáć w boiu/
4:
Nád to co ćiérpię/ niebogá/ w pokoiu?
5:
Czáſem bych rádá żáłość ſwą pokryłá/
6:
A ná lepſzą ſie poſtáwę zdobyłá:
7:
Ale ſmutnému trudno śmiéch przychodźi/
8:
Trzeźwi/ w piiánych ſpráwy nieugodźi.
9:
Y mnie nieſczęſną łzy moie wydáią/
10:
Któré mi z oczu płynąć nieprzeſtáią.
11:
Tegom też pewná/ że mię nie miłuie:
12:
Niémam mu zá złé/ mnie w tym náſzláduie.
13:
On wié co myśli/ świádóm o co ſtoi:
14:
Ia go nie ſądzę/ áni mi przyſtoi.
15:
Wſzakóż ſie ktemu záwſze będę znáłá/
16:
Mił mi nie będźie/ bych dźiś vmrzeć miáłá.
17:
A ty móy bráćie/ wzorem Striá twégo
18:
Pomści méy krzywdy/ y zelżenia ſwégo.
19:
Vczyń/ co twéy krwi ſzláchetnéy przyſtoi/
20:
Miłość przy tobie nieomylna ſtoi.
21:
Iać álbo zdrowia w tym fráſunku zbędę/
22:
Albo ná koniec twoią żoną będę.
23:
Pieſn IX.
24:
KTo mi wiary dáć niechce/ day ią oku ſwému/
25:
A przypátrz ſie ſtworzeniu pilnie ták pięknému:
26:
Táka ieſcze niebyłá zá dawnégo wieku/
27:
Anyołowi podobna bárźiéy niż człowieku.
28:
Ray tám gdźie oná śiedźi/ á którędy miia/
29:
Zá iéy ſtopámi roża wſtawa/ y leliia:

strona: 26

Pieśni
1:
Iéy gwóli piękné drzewá/ dáią ćiéń ſowity/
2:
Niechcąc áby ią letni żégł ogiéń obfity.
3:
A oná myśl wſpániáłą znoſząc z vkłádnośćią/
4:
Y niedobité ſercá zwyćięża miłośćią.
5:
A człowiekiem ták władnie/ iáko ſłońce wonnym
6:
Nawrotem: álbo Mágnes żelázem nieſkłonnym.
7:
Wiele oczóm powinien/ o Páni/ kto ćiebie
8:
Oglądał/ á vćieſzył twym poyźrzeniém śiebie.
9:
Dálſzégo czáſu może niezámiérzáć ſobie/
10:
Iżby kiedy miał głádſzą oględáć po tobie.
11:
Niech ſie więcéy niechłubią ſtárodawné látá/
12:
Z ſwoimi Helenámi: ieſt zá tego świátá/
13:
Która głádkośćią wſzytki piérwſzé ták minęłá/
14:
Aż y przyſzłym nádźieię ná wieki odięłá.
15:
Pieſn X.
16:
IVno/ porzuć ſwóy gniéw długi/
17:
A ty Pállás tákże drugi:
18:
Głádká Wenus/ głádſzą czuie/
19:
Nowy ſąd Paris gotuie.
20:
Iábłko złoté położyłá
21:
Erycyná/ bo zwątpiłá.
22:
Sliczna dźiéwko/ ták tuſz ſobie/
23:
Kléynot ten należy tobie:
24:
A żadna ieſzcze niewſtáłá/
25:
Któraćby go odiąć miáłá.
26:
Równie táka ráno wſchodźi
27:
Iutrzenká/ gdy dźiéń nádchodźi.
28:
Służyć/ y hołdowáć tobie/
29:
Kłádę ia zá ſczęśćié ſobie.

strona: 27

Ianá Kochánowſkiego.
1:
A ty o méy vprzéymośći/
2:
Y niewątp o ſtátecznośći:
3:
Bowiém póki duch wemnie/
4:
Niémaſz/ ieno ſługę zemnie.
5:
Pieſn XI.
6:
PRózna twa chłubá/ niekochay ſie w ſobie/
7:
Nie wſzytkoć prawdá/ com piſał o tobie.
8:
Miłość mię zwiodłá/ y przez mię mówiłá/
9:
Ze nád ćię nigdy wdźięcznieyſza nie byłá.
10:
Iáko leliia różą przeplatána/
11:
Zdáłá mi ſie twarz twoiá málowána:
12:
Oczy twé/ iáko gwiazdy ſie błyſkáły/
13:
Pierśi twé śniegu ſromotę dźiáłáły.
14:
Gniewliweś morze śmiéchem vśmiérzáłá/
15:
Kámiénneś ſerce ſłowy przenikáłá.
16:
Teraz w mych oczách wſzytko ſie zmieniło/
17:
Obłudné ſerce wſzytko pokáźiło/
18:
Y twa niewdźięczność/ którą pokázuieſz
19:
Tám/ gdźie powolność y chuć práwą czuieſz.
20:
Czego mi tedy ſtáteczné namowy/
21:
Niemogły wybić żadną miárą z głowy:
22:
Czegóm zbydź niemógł/ przez źiołá/ przez czáry/
23:
To ſam dźiś wyznam ná ſię z práwéy wiáry:
24:
Zem był zábłądźił w ſwéy niemądréy ſpráwie/
25:
A byłćim/ ieſli komu/ iák żyw práwie.
26:
Ale żeś tego wdźięczna bydź niechćiáłá/
27:
Dáléy nie będźieſz ze mnie ſługę miáłá.
28:
To comći ſłużył/ niech iuż wniwecz idźie/
29:
Bo iednák ten czás kiedyżkolwiek przydźie/
30:
Ze ty wſpomniawſzy y ná mé powolnośći/
31:
Muśiſz zápłákáć nie raz od żáłośći.

strona: 28

Frágmentá
1:
A ia/ bych ieno o tobie niewiedźiał/
2:
Y w puſtych leśiéch ſam rad będę śiedźiał.
3:
Fragment.
4:
POd Párnázem/ gdźie ſtrumiéń ſławnéy wody bieży/
5:
Ląká práwie ná záchód pochodźiſta leży:
6:
Którą zewſząd rozliczné drzewá otoczyły/
7:
Podawáiąc ku źiemi ćiéń w gorąco miły.
8:
Tám było widáć ſtoły z kámięniá ćioſáné/
9:
Widáć y łáwy krętnym bluſczem przyodźiáné.
10:
Do Iego M. X. Arcybiſkupá
11:
Gniéznienskiégo.
12:
W Iákiéy teſknicy domá pozoſtáły/
13:
Wygląda oycá miłégo/ ſyn máły/
14:
Który mu kupić iármárk obiecował/
15:
Gdy ſie do miáſtá ráno wypráwował.
16:
Więc ſie kłopoce/ co tám oycá trzyma/
17:
Mniémáiąc/ że ón inſzéy ſpráwy niéma/
18:
Ieno pás kupić: álbo czapkę nową:
19:
Albo nákoniec kuklę ſzelągową.
20:
A ten/ czego dom záśię potrzebuie/
21:
Tym czáſem chodząc po targu kupuie:
22:
Tu ſol/ tu gárnce/ tu koćieł miedźiány:
23:
Tu króy/ tu lęmieſz/ tu wóz okowány:
24:
Aż nic nákoniec niémáſz w páchárzynie:
25:
Syná wżdy śklána bánieczká nie minie.
26:
Tákżeć ia teſknię/ o Biſkupie ſławny/
27:
Czekáiąc twégo Pſałtérzá czás dawny:

strona: 29

Ianá Kochánowſkiego
1:
Który z twéy łáſki miał przyść w rękę moię/
2:
A ty czym inſzym dźiś báwiſz myśl ſwoię:
3:
Szukáiąc w wierze ſtárádawnéy zgody/
4:
Y ſtrzegąc pilnie oyczyſtéy ſwobody:
5:
Iákoby domá ſpráwiedliwość byłá
6:
A ná gránicach gotowość i śiłá.
7:
Iákoby rząd był y dźiś/ y ná potym:
8:
Wſzytká ná ten czás twoiá piecza o tym/
9:
Którą zdarz Boże: ieſli téż po tému
10:
Czás kiedy będźie/ ziść ſie ſłudze ſwému.
11:
Kolędá.
12:
TObie bądź chwałá/ pánie wſzego świátá:
13:
Ześ nam doczekáć dał nowégo látá:
14:
Day byſmy ſie y ſámi odnowili/
15:
Grzéch porzućiwſzy/ w niewinnośći żyli.
16:
Láſká twa święta niechay będźie známi/
17:
Bo nic dobrégo nie vczynim ſámi:
18:
Mnóż w nas nádźieię/ przyſpórz práwéy wiáry:
19:
Niech vważamy twé prawdźiwé dáry.
20:
Vżycz pokoiu nam: y świętéy zgody/
21:
Niech ſie nas boią pogáńſkié narody.
22:
A ty nas niechćiéy odſtępowáć pánie:
23:
Y owſzem/ rácz nam dopomagáć ná nie.
24:
Błogoſław źiemi/ z twéy ſczodrobliwośći/
25:
Niechay nam dawa doſtátek żywnośći.
26:
Vchoway głodu/ y powietrza złégo:
27:
Day wſzytko dobré/ z miłośierdźia ſwégo.
Do Iego


strona: 30

Frágmentá
1:
Do Ieo M. páná Mikołáiá Firleiá.
2:
KRóm dobréy ſławy/ która z cnoty rośćie/
3:
Nie pośiadł człowiek nic trwáłégo prośćie.
4:
Siłę y głádkość/ látá precz odnoſzą:
5:
A żáłość tudźiéſz w tropy zá roſkoſzą.
6:
Fortuná známi igra iáko z dźiećmi:
7:
Dźiś pánem będźieſz/ iutro śiaday z kmiećmi.
8:
Cnoty nikt niéma/ ieno ſam od śiebie:
9:
A téż do śmierći niepuśći ſie ćiebie.
10:
A gdy ćię w niebo między bogi wnieśie/
11:
Sławę po świećie ſzéroko roznieśie.
12:
Tym twóy dźiad Firléy/ Mikołáiu ſłynie:
13:
A póki Wiſłá/ póki Nieper popłynie/
14:
Ten ná południé/ oná ná północy:
15:
Chwałá trwáć będźie iego ſpraw/ y mocy.
16:
Więc y cnotliwy ſyn oycá nie wydał/
17:
Ku czći dźiedźicznéy ſwoię właſną przydał:
18:
Bo mężnie z plácu ſpiéráiąc pogány/
19:
Duſzę cną wylał przez poczćiwé rány.
20:
Szláchetné róty/ których matrwé głowy
21:
Chowa/ y chowáć będźie brzég bugowy:
22:
Sławna śmierć wáſzá: ſławné męztwo wſzędźie:
23:
A żadny wiek ták niewdźięczny niebędźie/
24:
Aby poſługi wáſzé znákomité
25:
Były potomkóm przyſzłym kiedy ſkryté.
26:
A ty Firleiu/ bądź życzliwy moim
27:
Nowotnym rymóm/ ábych przodkóm twoim
28:
Tym ſnádniéy ſłużył: á iuż mię niewodźi
29:
Tám/ gdźie Pegázów ſławny zdróy wychodźi.

strona: 31

Ianá Kochánowſkiego
1:
Carmen Makaronicum
2:
De eligendo vitę genere.
3:
ESt prope wyſokum celeberrima ſylua. Krákouum/
4:
Quercubus inſignis/ multo miranda żołędźio/
5:
Iſtuleam ſpectans wodám/ Gdańſkumq. gośćińcum:
6:
Dąbie nomen habet/ Dąbie dixêre priores.
7:
Hanc ego/ cum ſuchos torreret Syrius agros/
8:
Et rozganiaret non mądra Canikula żakos/
9:
Ingredior/ multum de conditione żywoty
10:
Deque ſtatu vitae mecum myślándo futurœ.
11:
Ecce autem mężos video aduentare quaternos/
12:
Diſsimiles habituq; oris/ et diſpare bárwá/
13:
Quorum vnus ſzára veſtibat terga kápicá/
14:
Proecinctus tłuſtum nodoſo fune żywotum.
15:
Olli ſummo ingens błyſkabat vertice pleſzus/
16:
Et nogá drewniánum calcabat nuda trzewikum.
17:
Ad talos alter ſukniám demiſerat imos/
18:
Sukniám fałdorum centum/ nigrique coloris:
19:
Huic quoque pleſzus erat/ ſed eum nutante bereto
20:
Texerat/ Auſonijs quales przynoſzántur ab oris.
21:
Tertius induerat multi kapam áxámity/
22:
Zółtóm kábatum/ et caligas/ żóltómque koletum/
23:
Zółtos trzewikos/ ſzpadám/ piórumque berety/
24:
Denique łáncuchum/ fulua vt ſint omnia/ złotum.

strona: 32

Fragmentá
1:
Extremo mákowa fuit ſuknicá/ ſine vllo
2:
Facta magiſterio: ſi non argentea pará
3:
Háftkarum/ et ſeni penderent marginœ knáfli/
4:
Pondere/ quam wielka mage res pretioſá robotá.
5:
Congredimur/ dextrisque datis/ ſłużbáq; powolna/
6:
Ante alios/ ſłowis ſic me compellat amicis
7:
Funiger: Apparet fili quod et ipſe fatetur
8:
Vultus/ neſcio quas animo te voluere curas/
9:
Et niepotrzebnás forſan/ quœ veſtra inuenta eſt.
10:
Quicquid id eſt/ wolnum tibi quod przekázát vmyſłum/
11:
Fare age: forſan ineſt ſzáro quoque rádá cucullo.
12:
Non me (reſpondi) ſrebry/ złotyque cupido/
13:
Zbiérándyque tenet niezbednos cura pieniądzos:
14:
Nec Woiewodarum ſellas/ orłumque potentem
15:
Ambio/ Wirzchorum czapkám quoque nolo duorum.
16:
Sed neque per blandum contraxi debita fluſum/
17:
Callida nec noſtrum verſat páni duſzká rozumum.
18:
Omnibus his vacuum gero (dijs ſit gratia) pectus.
19:
Noſter in hoc omnis poſitus labor/ vnica cura eſt
20:
Hœc mea/ quo pacto poſsim rządzare żywotum/
21:
Inuidiaque procul beſpiecznum dirigere œuum.
22:
Quare/ ſi quid habes/ ſzérokam concute káppám/
23:
Secretasque tui cellas ſcrutare rozumy/
24:
Si mihi forte queas ſanam conferre porádám.
25:
Sic ego rozmyſlo: ſic cœpit frater ab alto.

strona: 33

Iána Kochánowſkiego
1:
Macte animo iuuenis/ qui non cum ſimplice turba
2:
Sortis ab arbitrio pendes/ ślepaque boginia/
3:
Sed te rozmyſlo fulcis/ dobraque porádá:
4:
Ergo/ cum ſœuis alios fortuna procellis
5:
Abripiet/ tua labetur tuto œquore nauis.
6:
Audi igitur/ ſenſuque imo mea verba reponas.
7:
Cernis vt incolumi chróſto/ młodaque choiná/
8:
Annoſœ citius vertantur turbine quercus:
9:
Cumque humili parcat Iouis indignatio chleuo/
10:
Excelſœ ſrogo feriuntur fulmine turres:
11:
Sic et in humanis/ fili chariſsime/ rebus
12:
Accidit/ vt qui ſe powagás wſpinát ad altas/
13:
Fortunœ mage ſit telis obnoxius oſtris:
14:
Quœ qui ſerpit humi/ qui kątum diligit vnum/
15:
Non adeo timuiſse poteſt: et non nego quosdam
16:
Tales eſse ſtanos/ vbi/ ſi non vndique tutus/
17:
At minus inuidiœ/ minus ipſi denique viuas
18:
Fortunœ expoſitus/
19:
Nam mea ter quinos œtas cum tangeret annos
20:
Has itidem/ quas te video nunc voluere curas/
21:
Mente volutabam tota/ totoque rozumo.

strona: 34

Frágmentá
1:
Fors et aberraſsem/ quœ ſunt humana nie mądré
2:
Ingenia/ et iam me chytrus tentare diablus
3:
Cœperat/ vt żonam nobis poymare liberet
4:
Et niepotrzebnám capiti ſuperaddere curam:
5:
Aut ſtare ingratœ niewdźięcznum limen ad aulœ/
6:
Naſtułkámque ſequi/ et dworſkám ſorbere polewkám:
7:
Sed mihi donarunt meliorem numina mentem:
8:
Namque mihi in ſomnis/ noſtroœ lux relligionis
9:
Viſus adeſse pater biało Bernardus amictu/
10:
Non aliter ſplendens quam Kraſné lumina Phœbi.
11:
Hic me cunctantem świetckás deponere curas
12:
Iuſsit/ et ad ſacroſanctum properare zakonum.
13:
Hoc quoque chare tibi faciendum cenſeo fili/
14:
Si nolis nędzám prœſentis noſcere świáti/
15:
Et ſentire tamen venturœ gaudia vitœ.
16:
Paupertas tua te tutum prœſtabit ab omni
17:
Krzywdá fortunœ/ cœloque immittet aperto.
18:
Sed fruſtra czekaſz dum te Bernardus/ et ipſi
19:
Admoneant dobrzy per talia ſomnia diui:
20:
Olim/ olim iſtud erat/ non cum ieiunia świátus
21:
Deſpicit/ et miſsœ nulli prœſtantur honores
22:
Amplius. hœc mnichus: cœpit ſic deinde kápłanus.
23:
Omnia quae poterant świetckos confundere ſtanos/
24:
Quœque tibi poterant vitam zálécare duchownám/
25:
Alta reuerendi dixit prudentia patris.

strona: 35

Iána Kochánowſkiego.
1:
Quod ſi forte tuam ſubit hœc ſententia głowám/
2:
Vt velis omnino chlebum iadare duchownum/
3:
Malim te kśiędzum/ quam gołum cernere mnichum.
4:
Nam etſi prodeſt długóż ſzemrare paćierzos/
5:
Et poſsunt miſſœ wielkum recludere niebum/
6:
Et kśięża/ et mniſzy pſalmos śpiéwamus eosdem/
7:
Et kśięża et mniſzy miſsas celebramus easdem.
8:
Cumque pares ſimus coram/ qui niebá gubernat/
9:
Inferior certe coram mortalibus ille eſt.
10:
Nam neque weſolás aliis pomagare bieśiádas/
11:
Nec potis eſt młodám/ ceu nos/ choware kuchárkám.
12:
Adde/ quod ipſe Deus kapłanos primus in orbe
13:
Inſtituit/ kśiędzosque ſuo prœfecit ouili/
14:
Plura loqui nolo/ neque enim impugnare zakonum
15:
Eſt animus/ twoiá tu cœtera diſcute głowá.
16:
Conticuit tandem/ factoque hic fine quieuit.
17:
Tum Dworzáninus: Non hoc ſinat optimus ille
18:
Iuppiter/ vt ſzára tectum te áliquando kápicá
19:
Aſpiciam/ aut drewniános geſtare trzewikos.
20:
Sed neque te manicis capiat reuerenda ſzérocys/
21:
Nec Canonicorum bulœ/ dźieśiątaque kopá.
22:
Nil magis inuiſum eſt hac tempeſtate kápłanis/
23:
Nil monachis toto videas odioſius orbe.

strona: 36

Frágmentá
1:
Biſkupos male czapká biceps/ male ſtula tuetur/
2:
Nil proſunt klątfœ/ neque diabli forſitan ipſi
3:
Iam metuunt krzyżos.
4:
Te moneo/ ſi quid iuuenis ſub pectore ſanœ
5:
Mentis habes/ chlebum noli curare duchownum:
6:
Inuenies aliam/ libeat modo diſcere/ drogám/
7:
Qua inſiſtens poſsis prodeſse tibique tuisque/
8:
Nec tantum inuidiœ ſubeas/ ludzkásque przymowkás.
9:
Audiſti mnichos/ wyſłucháſtique kápłanos/
10:
Et dworzáninum facientem verba tuliſti/
11:
Extremus labor eſt/ atque hic breuis/ vt źiemiáninum
12:
De ſwoio ſłuches dicentem pauca/ źiemięńſtwo.
13:
Nec tibi noſtra aliquem pariat diſsenſio błędum/
14:
Dum ſwoium laudat/ dum cudzum quisque żywotum
15:
Improbat/ et ſwoium káżdus te vellet habere.
16:
Forſitan et monachus fieri/ fierique kápłanus
17:
Non mala conditio eſt/ et habent ſua commoda dwory:
18:
Nec źiemiánie carent. ſed tu wybiérare memento
19:
Vitam/ naturœ quœ ſit accommoda/ twoie.
20:
Nempe/ potes czyſtum verbis iurare żywotum/
21:
Et quod iuraſti re ipſa prœſtare: kápłanus
22:
Sis licet/ et świetckos ſecurus neglige ſtanos.
23:
Sin aliud natura inbet/ quam święté kápłáńſtwo/

strona: 37

Ianá Kochánowſkiego.
1:
Tu ne lude deos/ et ſrogum wárá piorónum.
2:
Atque hoc eſt vnum/ cur noſtro tempore więcéy
3:
Expediat świetckum/ quam ſtanum ambire duchownū.
4:
Omnes ludźie ſumus: nobis tamen eſſe żonatis
5:
Conceſsum eſt: ſolos grzéch eſt ożeniare kápłanos.
6:
Quanquam mirari poſsis/ et iure podobno/
7:
Eſſe ſcelus kśiędzo cnotliwą ducere żonam/
8:
Et non eſſe ſcelus kurwám choware kuchárkám.
9:
Sed valeat: noſtri non eſt hœc gadká rozumy.
10:
Hoc inquirendum potius/ dworſkumne żywotum/
11:
An tibi conducat ſtanum wybiérare źiemiáńſkum.
12:
In qua parte quidem non eſt/ quod multa loquamur/
13:
Tu modo quid faciant/ non quid dworzánie loquantur/
14:
Videris: illi quidem laudant/ ſwoiumque żywotum
15:
Przekładant aliis: ſed cum ſunt multa loquuti
16:
Magnifice/ et łáſkám iactarunt vſque królewſkám/
17:
Ad pługum tandem redeunt/ fiuntque źiemiánie.
18:
Vnde obaczare potes/ laudari forſitan aulas
19:
Sed miłé domá peti: ſwoius res optima kątus:
20:
Nulli flecto genu/ ſum wolnus/ ſeruio nulli/
21:
Gaudeo libertate mea/ pewnoque pokoio.
22:
Non expono animam wiátris/ longinqua petendo
23:
Lucra/ neque occido biednum lichwiándo człowiekum.
24:
Non habeo wielkos/ ſed nec deſydero/ ſkárbos/
25:
Contentus ſum ſorte mea/ właſnámque paternis

strona: 38

Frágmentá
1:
Bobus aro źiemiam/ quœ me ſuſtentat alitque:
2:
Ipſi epulas nati/ cnotliwaque żoná miniſtrat/
3:
Omne gotowa pati mecum/ quodcunque ferat ſors.
4:
Sum procul inuidia/ beſpiecznos dormio ſomnos/
5:
Spero nihil/ curas abigo/ mihi denique viuo.
6:
Sic olim vixiſse homines/ cum złoté fuerunt
7:
Secula/ crediderim potius/ quam flumina lacte
8:
Manaſſe/ et dębos miodum roraſse gotouum.
9:
Atque hœc pro ſtano paucis ſint dicta źiemiáńſko.
10:
A quo ſi quisquam te ſeuocat/ ille videtur
11:
Omnino vitam tibi non życzare beatam.
12:
Ná XII. tablic ludzkiégo zywotá.
13:
I.
14:
ZNáć/ że ſie człowiek nie ná roſkoſz rodźi/
15:
Bo z płáczem ná ten nędzny świát przychodźi. II.
16:
NIe długo/ dźiatki/ téy gry wáſzéy będźie/
17:
Pochwili drugi nád czym inſzym śiędźie. III.
18:
CZego zá świéżá ſkorupá náwrzáłá/
19:
Ten zapách będźie w ſobie długo miáłá. IIII.
20:
IAkoby téż rok bez wioſny mieć chćieli/
21:
Którzy chcą/ żeby młodźi nie ſzáleli.
Wſzytko


strona: 39

Ianá Kochánowſkiego.
V.
1:
WSzytko myśliwcy ná tym biédnym świećie/
2:
Możnieyſzy záwżdy podleyſzégo gniećie. VI.
3:
AZa nie lepiéy ſławy cnéy popráwić/
4:
Niż prózno śiedząc w ćieniu wiek ſwóy trawić? VII.
5:
PRáwá ſą równie iáko páięczyná/
6:
Wróbl ſie przebiie/ á ná muſzkę winá. VIII.
7:
GDy ſczęśćié niechce/ y rádá pobłądźi/
8:
Fortuná świátem/ nie nas rozum/ rządźi. IX.
9:
NIe kto ma złoto/ ma perły/ ma ſzáty/
10:
Ale kto ná ſwym przeſtał/ to bogáty. X.
11:
GDy będą Bogá vſtá wyznawáły/
12:
Niechayby ſie go y ſpráwy nieprzáły. XI.
13:
BIedna ſtárośći/ wſzyſcy ćię żądamy/
14:
A kiedy prziydźieſz/ to záś nárzékamy. XII.
15:
OMylny świećie/ iákoć ſie tu widźi/
16:
Doſzedłem portu/ iuż więc z inſzych ſzydźi.

strona: 40

Frágmentá
1:
Ná obraz Lukreciiéy.
2:
LVkrecią mię zwano/ w Rzymiem ſie rodźiłá/
3:
A iż mi ma poczćiwość gwałtem wźiętá byłá/
4:
Przez ćię/ zły królewicze/ to/ com nie ták drogo
5:
Szácowáłá/ ſwą właſną krew przelałám ſrogo.
6:
Ná obraz Kleliiéy.
7:
IA to Klelia płynę przez Tybrową wodę/
8:
A zá ſobą zakłádny huf pánieńſki wiodę.
9:
Ale iż ſie mnie znowu dopiérał król ſrogi/
10:
Wydano mię/ vchodząc poſpolitéy trwogi/
11:
Gdźie iednák miáſto grozy ieſczem pochwaloná:
12:
Y z vczćiwémi dáry do domu wróconá.
13:
Ná męzną Telezyllę.
14:
NIe tylkoś náuczonym ſławna rymem ſwoim/
15:
Dźiwuiem ſie y ſercu/ y vczynkóm twoim/
16:
Cnotliwa Telezyllo: bo gdyś vſłyſzáłá
17:
O wielkiéy ſwych porażce/ wneteś bróń porwáłá/
18:
A twym śmiáłym przykłádem/ wſzytká płeć niewieśćia
19:
Rzućiłá ſie zá tobą/ y nie dáłáś weſzćia
20:
Nieprzyiaćiołóm ſrogim w miáſto choć zwalczoné:
21:
Przeto twé imię będźie ná wieki pomnioné.
22:
Ná moſt Wárſzáwſki.
23:
BOgżeć zápłáć/ o Królu/ żeś ten moſt zbudował/
24:
Piérweyem záwżdy ſzeląg nád potrzebę chował:

strona: 41

Ianá Kochánowſkiego
1:
A dźiś y teném przepił: bo idąc do domu
2:
Napozniéy/ od przewozu nie płácę nikomu.
3:
Frágment bitwy z Amuratem
4:
v Wárny
5:
KTórégo Bohátérá/ będźie wola twoiá/
6:
Albo królá/ dźiś wſpomniéć/ złota lutni moiá?
7:
Bogu cześć ma bydź/ naprzód y nákoniec/ dáná:
8:
Bo ten wſzytek świát rządźi/ á ſam niéma páná.
9:
Temu ſie niebo kłánia/ y ogniſté zorze/
10:
Temu źiemiá hołduie/ y nawáłné morze.
11:
Kto niewié/ iáko Iáſón do Kolchów żeglował/
12:
Kędy ſmok nieuſpiony złoté runo chował?
13:
Komu táyné ſą brátów Thebáńſkich niezgody?
14:
Y krzywdá zacnych Gréków/ y Troiáńſkié ſzkody?
15:
Albo iáko Herkules/ kwóli pánu złému/
16:
Przećiw ſrogim źwiérzętóm czynił doſyć ſwému?
17:
Niech ia téż co o tobie powiém/ Włodźiſłáwie:
18:
Acz móy dowćip trudno ma w to vgodźić práwie.
19:
Ale ty święty królu/ który prze ſwé cnoty/
20:
Y prze męztwoś ośięgnął w niebie ſtoleć złoty/
21:
Pomoż mi chućią ſwoią/ á przyſpórz wymowy/
22:
Abych twą ſławną bitwę mógł opiſáć ſłowy
23:
Którąś miał z Amuratem przy nieſczęſnéy Wárnie/
24:
Gdźie twé przednié zwyćięztwá legły ztobą márnie.
25:
Iáko więc kto nieznáczny/ którému zámkniony
26:
Páńſki páłac/ kiedy kto idźie przełożony/
27:
Ciśnie ſie we drzwi/ áby mógł zá tą pogodą/
28:
Páńſki máieſtat widźieć/ choć nie Woiewodą:
29:
Ták ia/ o zacny królu/ twym imięniem/ któré
30:
Prze dźiélność/ y wyſoki rozum idźie wzgóré:

strona: 42

Frágmentá
1:
Swé podłé rymy zdobię/ ábych mógł przy tobie/
2:
Wćiſnąć ſie w ludzką pámięć/ coś ty ziednał ſobie.
3:
Naydą ſie/ króm wątpienia/ wielowladny pánie/
4:
Którym ku twéy ozdobie wymowy doſtánie:
5:
Między którémi dopuść tym téż iábłkóm pływáć/
6:
Siłá ich ſwoim płaſczem możeſz ty pokrywáć.
7:
Wielka chłubá záprawdę/ komu to Bóg dáie/
8:
Ze czego z przodków niéma/ ſam przez ſię doſtáie:
9:
A ſwą cnotą ták świeći/ że y przodki dawné/
10:
Rozświéca/ y potomſtwu imię czyni ſławné.
11:
Lecz to więtſza/ gdy kto ieſt zprzodków téy zacnośći/
12:
Zeby mógł ſławnym bydź zwan y króm ſwéy dźiélnośći:
13:
A záś ták żyie/ że téż króm przodków ſwych ſławy/
14:
Mógłby záwżdy bydź znácznym prze ſwé tylko ſpráwy.
15:
Tobie tá chłubá/ Królu/ ſłuży: ieſli komu:
16:
Bo vrodźiwſzy ſie w ták znákomitym domu/
17:
Niewiedźieć/ tyli więtſzą cześć maſz z przodków ſwoich/
18:
Czyli oni chwalnieyſzy z wyſokich cnót twoich.
19:
Tyś mych rymów dźiś wódzem: lecz ia/ idąc w drogę
20:
Obiecáną/ przyſtoynie ſkłónię piérwéy nogę
21:
Do káplice twych przodków/ któré pozdrowiwſzy
22:
Náprędce/ wrócę ſie záś ná gośćiniec piérwſzy.
23:
Tu ſie naprzód da widźiéć twóy prádźiad vczćiwy
24:
Iágełło/ który vmyſł czyni mi wątpliwy:
25:
Ieſli ma bydź człowiekiem zwan bogoboynieyſzym/
26:
Czyli w rzeczach rycérſkich hetmáném dźiélnieyſzym.
27:
On záprawdę/ prze cnotę/ y żywot ſwóy święty/
28:
Będąc z wielkiégo kśięſtwá ná króleſtwo wźięty:
29:
Przywiódł Litwę do tego/ że ſproſnośc pogáńſką
30:
Porzućiwſzy/ przyięli wiárę krześćiiáńſką.
31:
Y zbráćili ſie z Polſką: czym ón tym groźnieyſzym
32:
Był ſwym nieprzyiáćiołóm: dam pokóy rownieyſzym.
33:
Ale hárdé Krzyżaki ták ſtárł iednym boiem/
34:
Ze ie niémal zwalczoné podał dźiećióm ſwoiem.

strona: 43

Iána Kochánowſkiego
1:
Z dobrych dobrzy ſie rodzą: ſyn oycá nie wydał:
2:
Lecz ku ſławie dźiedźicznéy y ſwą właſną przydał/
3:
Król dwu korón Włodźiſław: bo biiąc pogany/
4:
We krwi nieprzyiacielſkiéy vpadł zmordowány
5:
W pośrzód źiemi Tureckiéy: iego poświęconé
6:
Kośći nie ſą w oyczyſtym grobie położoné:
7:
Grób iego ieſt Europá: ſłup śnieżné Báłchány:
8:
Napis/ wieczná pámiątká między Krześćiiány.
9:
Po nim ná páńſtwo wſtąpił brát iego rodzony
10:
Káźimiérz/ co vczynił ledwé námówiony:
11:
Bo przeglądał trudnośći/ któré nád koroną
12:
Wiśiáły prze ſpór ludzki/ y myśl rozdwoioną/
13:
Litwy (mówię) z Polaki: iednák w to vgodźił/
14:
Ze do dálſzych nieſnażek drógę był zágrodźił.
15:
A zwiąſki ſtárádawné wcále nam zoſtáły/
16:
Aż zá czáſem y myśli burzliwé vſtáły.
17:
Ten Pruſką źiemię pośiadł/ á Krzyżaki boiu
18:
Ták nákarmił/ że prośić muśieli pokoiu:
19:
Który ták otrzymáli/ że páná inſzégo
20:
Niemieli znáć ná wieki/ prócz królá Polſkiégo.
21:
To był twóy dźiad/ o Królu/ podobien orłowi/
22:
Który prędkim piorunem ſłużąc Iowiſzowi/
23:
Tákié potomſtwo ná świát/ iáki ſam/ podawa/
24:
A tym dźiedźiczny vrząd/ y gróm lotny zdawa.
25:
Ták ón będąc od Bogá krolem poſtáwiony/
26:
Tákié ſyny zoſtáwił/ że káżdy korony
27:
Był znich godźien: iákoż téż wſzyſcy królowáli/
28:
Oprócz którzy ſtan inſzy chcąc ſobie obráli.
29:
A ſtárſzy więc Włodźiſław Czechóm roſkázował/
30:
A potym záś y Węgróm walecznym pánował/
31:
Olbráchtá vbieżawſzy: ſtánął Bóg zá ſzkodę
32:
Y temu/ wźiął oyczyſté páńſtwo zá nagrodę.
33:
Ten iáko był ku wielkim rzeczóm záwżdy chćiwy/
34:
Dałby to był Bóg/ áby ták był y ſczęśliwy:

strona: 44

Frágmentá
1:
Ale fortuná záwżdy iego rády prołá/
2:
A náwet y żywotá záyźrzáłá mu zgołá.
3:
Ná iego mieyſce wſtąpił Alexánder ſławny/
4:
Ten Polakóm/ y Litwie związek ſtárádawny
5:
Odnowił: Wołochy bił/ y Tátáry grómił:
6:
Lecz y tego prędko ſen żelazny vſkrómił.
7:
APOLLO.
8:
ADmetów domie/ gdźiem ia/ choćiam bogiem/
9:
Skoſztowáć muśiał ſłużebnégo ſtołá.
10:
Przyczyną tego Iuppiter/ który mi
11:
Syná piorunem zábił prędkolotnym.
12:
Zá którym gniewem pobiłem Cyklopy/
13:
Kowale grómné/ á oyćiec mię zá to
14:
Przymuśił ſłużyć człeku śmiertelnému.
15:
Przyſzedſzy tedy w ten kray/ páſłem woły
16:
Goſpodarzowi/ y tegóm ſtrzégł domu
17:
Aż do tych czáſów: bo ſie pánu doſtał
18:
Swiętobliwému/ y ſam świętobliwy/
19:
Feritowému ſynu/ którégom ia
20:
Obrónił śmierći/ vbłagawſzy Párki/
21:
Y pozwoliły mi tego/ że Admet
22:
Może vść śmierći/ dawſzy ná ſwé mieyſce
23:
Kogo inſzégo/ coby zań chćiał vmrzéć.
24:
Wſzytki obſzedſzy tedy przyiaćioły/
25:
Oycá/ y mátkę/ co go vrodźiłá/
26:
Nie nálazł/ okróm żony/ która żywot
27:
Zań chce położyć/ y rozſtáć ſie z świátem/
28:
Którą po domu teraz mdłą niebogę/
29:
Ná ręku noſzą: bo iéy dźiśieyſzégo

strona: 45

Ianá Kochánowſkiego
1:
Dniá vmrzéć prziydźie/ y duſzę położyć.
2:
A ia/ żebych przy tym nieſczęśćiu nie był/
3:
Póydę precz/ á ten wdźięczny dom zoſtáwię.
4:
Ale iuż y śmierć widzę niedáleko/
5:
Kśienią vmárłych/ która ią pod niſką
6:
Ziemię ma dowiéść: á práwie wczás przyſzłá/
7:
Pilnuiąc ná ten dźiéń kiedy ma vmrzéć.
8:
SMIERC. CO przed tym domem/ co tu Phœbe czyniſz?
9:
Ná nowé krzywdźiſz łamiąc náſzé práwá/
10:
Y łupy náſzé gwałtem wydźiéráiąc.
11:
Máłoś miał ná tym/ żeś Admetá śmierći
12:
Vchował/ Párki zdrádliwé podſzedſzy?
13:
Teraz czego tu z groźnym łukiem ſtrzeżeſz?
14:
Toli Alceſtis obiéráłá kiedy
15:
Záſtąpić mężá/ y vmrzéć zań rzekłá?
16:
APOLLO. Niebóy ſie krzywdy/ y gwałtu odemnie.
17:
SMIERC. Iáko ſie nie bać/ tákim ćiebie widząc.
18:
AP. Móy to obyczay záwżdy z łukiem chodźić.
19:
SM. Y temu domá nieſłuſznie pomagáć.
20:
AP. Bo mię przygodá przyiaćielſka boli.
21:
SM. Y chceſz mi odiąć y tego drugiégo?
22:
AP. Wſzákem y tego gwałtem ći nie wydárł.
23:
SM. Przéczże ná źiemi ieſt/ á nie pod źiemią?
24:
AP. Iż zá śię żonę dał/ po którąś przyſzedł.
25:
SM. A odwiodęż ią pod źiemię głęboką?
26:
AP. Idź/ vczyń: bo niewiém/ ieſli ćię námówię.
27:
SM. Stráćić kto ma bydź ſtrácón: toć ſie rzekło.
28:
AP. Nié: ále tym śmierć dáć/ którym przyſtoi.
29:
SM. Iuż znam czego chceſz? y chęć twoię widzę.
30:
AP. Możeſz Alceſtis tedy przyść kſtárośći?
31:
SM. Niemoże: ták wiédz: y ia cześć rad widzę.

strona: 46

Frágmentá
1:
AP. Przedśię nie weźmieſz ieno iednę duſzę.
2:
SM. Kiedy mrą młodźi/ więtſzą chwałę biorę.
3:
AP. Gdy ſtáro vmrze/ hoyniéy ią pogrzebą.
4:
SM. Bogátym kwóli práwo Phœbe ſtáwiſz.
5:
AP. Iákos rzékł? czy ſie niepomniſz/ choć mądry?
6:
SM. Kupiłby/ kto by miał zacz ſtárym vmrzéć.
7:
AP. Więc mi téy łáſki tedy nie vczyniſz?
8:
SM. Niemogę: wſzák wiéſz moie obyczáie.
9:
AP. Ludźióm przećiwné/ y bogóm mierźioné.
10:
SM. Prózno maſz o to ſtać/ co bydź niemoże.
11:
AP. Vſtánieſz wiérzmi/ choćiaś to ſurowa:
12:
Táki tu prziydźie mąż w dom Feretowy/
13:
Od Ewriſthea po konie poſłány
14:
Do źimnéy Thrąby/ który tu w gośćinie
15:
Będąc/ wydrzeć tę gwałtem białągłowę:
16:
Więc ći powinien przedśię nic nie będę/
17:
A ty vczyniſz tóſz/ y kląć nie będźieſz.
18:
SM. Ty wiele mowiąc przedśię nic nie weźmieſz:
19:
A tá niewiáſtá póydźie iuż pod źiemię.
20:
A idę do niéy przeżegnáć ią koſą/
21:
Bo to iuż bogóm źiemnym poświęcony/
22:
Komu ia koſą włos vſtrzygę z głowy.
23:
CHOrus. Czemu ták ćicho we dworze/
24:
Czemu dom vmilkł Admetów?
25:
POLO. Ale nigdźiéy przyiaćielá
26:
Niémáſz/ coby nam powiedźiał/
27:
Ieſli iuż vmárłéy płákáć
28:
Krolowéy mamy/ czy ieſzcze
29:
Zywa Alceſtis/ wedla mnie/
30:
Y wedla wſzytkich/ mężowi
31:
Ze wſzech niewiaſt nawiernieyſza.

strona: 47

Ianá Kochánowſkiego
1:
Przy pogrzebie rzecz
2:
SIłá ſobie ludźie mądrzy dawnégo wieku/ moi łáſká-
3:
wi Pánowie/ głowy vtroſkáli: chcąc to świátu wy-
4:
wiéść/ że przygody/ nieſczęśćié/ y ſmętki wſzelákié mogą
5:
człowiekowi nie bydź ćiężkié/ áni śilné: ále temu wſzyt-
6:
kiému rozum dobrze zdołáć/ y wytrzymáć może. Y mie-
7:
li po ſobie wywody wielkié/ y ważné/ iáko ſie onym zdá-
8:
ło: ále/ iáko ſámá rzecz okázuie/ nie bárzo potężné. Bo
9:
nietylko tego w ludźi wmówić niemogli/ ále y między
10:
ſámémi/ rzadki/ któryby to był ná ſobie przełómił/ żeby był
11:
w téy mierze według náuki ſwéy ſie záchował. Ták po-
12:
dobno wſzytko łátwiéy ſłowy wyrzéc/ niżli rzeczą ſámą
13:
wypełnić. Y niemáſz ſie záprawdę czemu dźiwowáć/ że
14:
mądré/ y ſzérokié wywody ſmętku/ y żáłośći ludzkiéy po-
15:
hámowáć niemogą: bo trudno ieſt z przyrodzeniem wal-
16:
czyć: á ſerce człowiecze nie ieſt kámienné/ áni żelázné: iá-
17:
kiégo żadna troſká/ y żaden żal nie ruſzy: ále z téyże krwie/
18:
co ſam człowiek/ y tegóż ćiáłá ſtworzoné: któré iáko rá-
19:
dość/ y poćiechę ſwoię czuie/ ták z nieſzczęśćia/ y z przygo-
20:
dy fráſowáć ſie muśi. Doświadczamy tego ſámi ná ſo-
21:
bie: day Boże/ aby nie ták częſto: ále/ záiſté doświadcza-
22:
my. A my więc teraz zá tym fortunnym teráznieyſzym
23:
przypadkiem náſzym czuiemy/ co to ieſt żáłość. Abo-

strona: 48

Frágmentá
1:
wiém ſtráćiliſmy w domu ſwoim tego/ iákiégo drugiégo
2:
(prawdá ſie znáć muśi) niémamy. A ſtráćiliſmy nie ták
3:
brátá/ iáko właſniéy oycá. Bo po zeſzćiu rodźiców ná-
4:
ſzych/ máiąc ón nietylko láty/ ále y rozumem przed inſzą
5:
bráćią/ wſzyſtki trudnośći náſzé ſpólné/ któré więc po
6:
zmárłym oycu ná dźieći poſpolićie przypadáią/ wźiął był
7:
ná ſwoię pieczą: y ták ſie z nimi ſpráwował/ żeſmy zá pil-
8:
nośćią iego żadnégo vſczérbku w ſpráwiedliwośći ſwéy
9:
nie wźięli. A/ zácoſmy mu y dźiś wielce powinni/ nietyl-
10:
ko nam chudobę náſzę wcále záchował/ ále y przyiaźń ſą-
11:
śiedzką: boſmy do téy doby/ z czego Pánu Bogu bądź
12:
chwałá/ áni przyśięgi żadnéy / áni záſzćia żadnégo znikim
13:
nie mieli. Co wſzyſtko Bogu naprzód/ á potym iego ob-
14:
myślowániu/ y przeſtrodze przypiſáć muśimy. A nietyl
15:
koć w młodſzych lećiéch/ y w niebytnośći drugich nam był
16:
rádźien/ y pomocen: ále przez wſzytek wiek ſwóy/ iáko
17:
brát prawdźiwy/ trudnośći náſzych wſzelákich przeſtrzé-
18:
gał/ y brónił. A tá więc iego godność/ którą go był Bóg
19:
opátrzyć raczył/ niebyłá ták okréſona ábo wązka/ żeby ſie
20:
tylko w domu iego ſámym záwiéráć miáłá: ále śiłá ob-
21:
cych ludźi/ śiłá wdów y śirót vbogich rády iego vżywá-
22:
ło: któréy ón nie funtem iśćie/ że tak mam rzéc/ áni łok-
23:
ćiem przedawał/ ále y dármo/ y hoynie wſzytkim potrze-
24:
bnym vżyczał/ y ták wiernie/ że ná rádźie iego żaden ſie nigdy nie omylił.
25:
Słuſznie tedy prze śmierć iego dźiś ná

strona: 49

Ianá Kochánowſkiego.
1:
ſobie ten vbiór nośimy/ y ná ſercu żal wielki mamy/ z
2:
któregoſmy y obronę domá/ y między ludźmi dobrą ſła-
3:
wę mieli. Ale nam podobno teraz więcéy trzebá ná táką
4:
rzecz ſie zdobywáć/ któraby żáłość náſzę rychléy léczyć/ ie-
5:
ſliby to można rzecz byłá/ niżli iątrzyć/ y ſzérzyć mogłá.
6:
Iákóż niepomáłu ſie ztąd ćieſzymy/ że przy téy oſtátniéy
7:
poſłudze brátá náſzégo/ W. M. ták wiele/ y ták zacnych
8:
oſób widźimy. Bo nie ledá to znák ieſt łáſki W. M. prze-
9:
ćiwko niemu. Kiedybyśćie W. M. komu żywému tę
10:
vczćiwość czynili/ mogłoby ſie iákokolwiek zdáć/ że to w
11:
nádźieię przypodobánia iákiégo/ álbo więcy oddánia czy-
12:
nićie: Ale czyniąc to vmárłému kwóli/ który tego oddáć
13:
iuż niemoże/ żadnéy wątpliwośći w tym nie mamy/ że
14:
to W. M. z vprzéymey/ y práwéy chęći przećiwko niemu
15:
czynićie: dáiąc to nietylko nam bráciéy/ y powinowátym
16:
iego znáć/ ále wſzytkim ludźióm wobec/ że vczćiwé zá-
17:
chowánié brátá náſzégo nie vmárło z nim poſpołu/ ále ży-
18:
wie w ſercach W. M. cnotliwych ludźi. A toć ieſt ón
19:
owoc wiary/ cnoty/ y godnośći iego: z którégo my po-
20:
winowáći ćieſzyć ſie niepomáłu mamy/ á potomſtwo ie
21:
go y przykład bráć może/ áby oycowſkim ſtrychem ſie ſprá
22:
wuiąc/ do tegóż záchowánia/ y dotéyże dobréy ſła-
23:
wy przyść kiedy mogli. Zá ták wielką tedy łáſkę którą
24:
W. M. temu zmárłému ćiáłu okazáć raczyli/ W. M.
25:
pánóm ſwym wielce dźiękuiemy: proſząc PAná BO-

strona: 50

Frágmentá
1:
gá/ áby ón ſam zá nas / którzy tego ták dálece odſłużyć
2:
niemożem/ W. M. to hoynie płáćić/ y nágradzáć ráczył.
3:
Tego záprawdę y ſobie/ y tym vbogim śirotom/ tákże y
4:
téy vczćiwéy á ztroſkánéy małżonce iego życzymy/ y pro-
5:
śimy/ áby oni téy łáſki W. M. któréy oyćiec ich po W. M.
6:
nietylko zá żywotá/ ále y po śmierći doznawał/ mogli
7:
bydź téż vczeſniki. A oni zá powodem nas téż ſtárſzych
8:
ſtáráć ſie poſpołu známi będą/ iákobyſmy łáſkę W. M.
9:
ſobie záſługowáli: pánie Boże day tylko/ áby w potrze
10:
bach poćieſznieyſzych/ niżli tá ieſt.
11:
Epitaphium Káſprá Kochánowſkiéo
12:
Piſarzá Sendomierskiégo.
13:
KAſprá Kochánowſkiégo tu ſchowano kośći/
14:
Człowieká cnóty wielkiéy/ y wielkiéy godnośći.
15:
Płáczćie vbogié wdowy/ y ſmętné śiroty:
16:
Vmárł ten/ co ná pieczy wáſzé miał kłopoty.
17:
Nagrobek Tęczynſkiému.
18:
STára ſkárgá/ á prózna/ ná śmierć ſie żáłowáć/
19:
Bowiém oná nikomu niezwykłá folgowáć:
20:
Bierze ſtáré y młodé/ kto ſie iéy náwinie:
21:
Ten piérwéy/ á ów pozniéy: przedśię nikt nieminie.
22:
Aby kto Neſtorowéy doczekał ſtárośći/
23:
Co to ieſt przećiw onéy niezmiernéy wiecznośći?
24:
Bo gdy oſtátek prziydźie/ cokolwiek minęło/
25:
Iednym ſłowem/ niémáſz nic/ wſzytko vpłynęło.

strona: 51

Ianá Kochánowſkiego.
1:
Nie láty/ ále cnotą żywot mierzyć mamy:
2:
Z téy ony zacné męże y dźiś ieſcze znamy.
3:
Których kośći iuż dawno w prochu nieznáć: ále
4:
Sławá kwitnie/ y kwitnąć záwżdy będźie wcále.
5:
Z téy ſtrony/ o Tęczyńſki/ twóy wiek będźie długi/
6:
Iáko ćię kolwiek nagle/ imo twé zaſługi/
7:
Sroga nieubłagána śmierć opánowáłá
8:
A biég twoiéy młodośći zawiſtnie przerwáłá.
9:
Smierci ſie nie bac, cnoty
10:
náſzládowác.
11:
SYnu móy/ ſłuſznie ſie zły człowiek śmierći boi/
12:
Ale ſie iéy dobrému lękáć nieprzyſtoi:
13:
Bo zły mniema/ że wſzytek iuż ná wieki ginie/
14:
A dobry práwie w ten czás do portu przypłynie.
15:
Y ty méy śmierći nie płácz: mnie ſie dobrze dźieie/
16:
Takem boiáźni prózen/ iáko y nádźieie.
17:
Láſká páńſka nádemną: ty mię nie wydaway/
18:
A cnoty náſzládowáć ſynu nie przeſtaway.
19:
Cnoćie niebo zapłátá/ y wieczné weſele/
20:
W roſkoſzách świátá tego źle pokłádáć wiele.
21:
Wſzytko to iáko trawá czáſu ſwégo minie/
22:
Ale ſławá poczćiwa y po śmierći ſłynie.
23:
O tę ſie ſynu ſtáray wſzelákim ſpoſobem/
24:
A wdźięczniéy mi vczyniſz/ niżby nád mym grobem
25:
Płákał wednie y w nocy: to wiédz/ kto do niebá
26:
Doſtał ſie raz/ tego iuż płákáć niepotrzebá.
27:
Frágment nagrobku.
28:
IAż to ćiebie ćieſzyć mam/ ſmętny Rádźiwile/
29:
W tym żáłoſnym przypadku téy nieſczęſnéy chwile?

strona: 52

Frágmentá
1:
Gdźie rzeczy/ álbo y ſłów ták władnych doſtánę/
2:
Którémibych miał léczyć twoię ćiężką ránę?
3:
Trudna to na mię: lubo twóy żal niehámowny/
4:
Lubo téż chcę vważyć ten ſwóy dowćip rowny.
5:
A/ by téż był nawiętſzy/ iáko człowiek twému
6:
Płáczu ma kres zámierzáć ták ſpráwiedliwému?
7:
Iáko łzy ma hámowáć? któré żal ſerdeczny
8:
wyćiſka/ nie ináczéy ieno iáko wieczny/
9:
Wodę z ſkáły zdróy pędźi/ á tá niewſtrącona
10:
Srzodkiem nieoſuſzonéy łąki ſwóy pław kona.
11:
Czy ćię podobno ſczęśćié pomáłu dotknéło/
12:
A nie pół práwie ſercá z pierśi twych wyięło?
13:
Stradałeś (ách żáłośći) ze wſzech milſzéy żony/
14:
Którą iáko nátura/ ták y cnotá/ z ſtrony
15:
Káżda ſwoiéy/ ták były bogáćie nádáły/
16:
Ze w téy mierze iuż więcey przydáć nic nie miáły.
17:
Názbyt ſczęśliwy názbyt zdałeś ſie bydź Bogu
18:
Rádźiwile/ byś był w tym towárzyſtwie/ progu
19:
Swych lat oſtátnich doſzedł: w pół kréſu nie byłá/
20:
Kiedy ćię twoiá biedna Hánná vpuśćiłá.
21:
O práwo krzywdy pełné/ o nieznośna kśięni
22:
Mdłych bogów/ y pod źiemią mieſzkáiących ćięni.
23:
Epitaphium.
24:
CO raz Bóg przeyźrzał/ to iuż bydź muśi/
25:
A o to człowiek prózno ſie kuśi/
26:
Aby nawiętſzé iego ſtáránié/
27:
Mogło zátrzymáć to wieczné zdánié.
28:
Wſzytko ná świećie idźie ſwym pędem/
29:
Nie omylnośćią/ ábo zá błędem.
30:
A co z przyczyny wiecznéy zſtępuie/
31:
Tego y ſam Bóg nie rad hámuie.
Epitaphium


strona: 53

Ianá Kochánowſkiego.
1:
Pieſn
2:
NIewinna duſzo/ owaś ty iuż w niebie/
3:
A iam tu zoſtał nieſczęſny bez ćiebie/
4:
Ná ſwóy ćiężki płácz/ ćiężką żáłość ſwoię:
5:
Niechćiał tego Bóg/ bych był głowę twoię
6:
Ia pierwéy zálégł: bo ćiebie ſtráćiwſzy/
7:
Stráćiłem wſzytko/ á nád mię troſkliwſzy
8:
Iuż bydź niemoże: ſroga śmierći/ to ty
9:
Vmiéſz vgodźić/ gdźie nawysſzé cnoty.
10:
Pieſn.
11:
KTo mię w mym ćiężkim fráſunku rátuie?
12:
Moiá ták łáczną duſzá ſie nieczuie/
13:
Aby poćiechę iáką przyiąć miáłá/
14:
Wyiąwſzy kiedy prózna będźie ćiáłá:
15:
Tám ćię oględáć mam dobrę nádźieię/
16:
Szláchetny duchu/ dla którégo mdleię.
17:
A ćierpiąc w ſercu ták nieznośną ránę/
18:
Aż w ten czás płákáć/ gdy y żyć/ przeſtánę.
19:
Pieſn.
20:
KTo kiedy miał ſłuſznieyſzą przyczynę płákánia?
21:
Rázem mie ſczęśćié mégo wſzytkiégo kochánia
22:
Zbáwiło/ duſzę tylko przy mnie zoſtáwiwſzy/
23:
Iż bych vpad ſwoy czuiąc/ tym był nieſczęśliwſzy.
24:
Snadźby lepiéy/ by iedno nieczuć żalu ſwégo/
25:
Twárdą ſkáłą gdźie ſtánąć śrzód morzá hucznégo/

strona: 54

Frágmentá
1:
O którąby ſie wiecznie morſkié rozbiiáły
2:
Flagi/ y nieokrotné wiátry vderzáły.
3:
Równéy podobno rozum rádźić może ſzkodźie/
4:
Ale iáka ieſt moiá/ nie zdołá przygodźie.
5:
Dźiatkiſz mię ćieſzyć máią? czy żoná cnotliwa?
6:
Y dźiateczki Bóg pobrał/ y mátká nie żywa.
7:
Wieczny Boże/ ſłuſznie mię karzeſz zá mé złośći/
8:
Iednák nietylko pátrzay ná moie krewkośći/
9:
Lecz y miłośierdźie ſwé chćiéy mieć ná baczeniu/
10:
Láſką ſwoią mię twiérdząc w moim vtrapieniu.
11:
Epitaphium.
12:
PRózné náſzé ſtáránié/ Ná wieczné Bozkié zdánié:
13:
Co Bóg rzékł/ to ták będźie/ Człowiek tego niezbędźie.
14:
A cokolwiek czynimy/ Y cokolwiek ćierpimy/
15:
Wſzytko pochodźi z niebá/ W tym nam wętpić nie trzebá.
16:
Piérwſzy dźiéń dał káżdému Y oſtátni/ á k ſwému
17:
Końcowi wſzyſcy idźiem/ Zkąd iuż názad nieprziydźiem.
18:
Ná ſwé księgi, do Laſkiégo.
19:
PSálmy ſyłam/ gdźie kogo nabożnégo ſłyſzę:
20:
A fráſzki záś dla dobrych towárzyſzów piſzę.
21:
Sobótká pánióm ſłuży: gracze odpráwuię
22:
Száchámi: á weſołé pieśniámi dáruię.
23:
Tobie/ Laſki/ co właſnie záwołánié twoie/
24:
Zacné Hetmány dáią/ y ſurowé boie.

strona: 55

1:
Cum gratia et Priuilegio S. R. M.
2:
W KRAKOWIE,
3:
w Drukárni Lázárzowéy, Roku Pánskiégo,
4:
1590.