[zaloguj się]
metryczka tekstuautor:   Jan Seklucjan
tytuł:   Wyznanie wiary chrześcijańskiej
rok wydania:   1544


strona: kt

1:
Wyznanie wia
2:
ry Chreſcyańſ=
3:
kiei Iana Se=
4:
klucziana.
5:
Pſal.lxxij.
6:
Deus iudicium tuū regi da/
7:
et iuſticiam tuam filio regis.
8:
Math.x.
9:
Kto mię będzie wyznawał
10:
przed lvdzmi/ wiznam go
11:
ia teſz przed oiczem moiem/
12:
ktori wniebie ieſt etc.
13:
Eſa.iiij.
14:
Ve quidicitis malum bonū
15:
et bonūmalum ponentes
16:
tenebras lucem/ et lucem
17:
tenebras.

strona: ktv

1:
Naiaſnieiſzym y na mocz
2:
nieiſzym Xiażetom Pa=
3:
nom/ Panom/ Sigmvntowi Starſzemv ij
4:
Zigmvntowi Avgvſtowi Zynowi/ Złaſki
5:
Bożei: Krolom Polſkim/ Wielkim
6:
xiążętom Litewſkim: Rvſkim/
7:
Mazowieczſkim/ Prvſ=
8:
kim etc. Panom y dziedzi=
9:
czom/ Panom moim
10:
miłoſciwim
11:
ſzcząſcia/ zdrowia y długego pano=
12:
wania W.K.N.życzy.
13:
Ian Seklucian.
14:
D
WIE rzecży ſą/Naiaſnieiſzy y
15:
miłoſciwi Krolewie wſzelkemv cżło
16:
wiekowi/ a zwłaſzcża Chrzeſcyańſkemv/
17:
potrzebne: Pyrwſza ta ieſt a byſmy ſię
18:
oto pilno ſtarali y praczowali iako biſmy
19:
pana boga wſzechmogączego/ y prawdzi
20:
we a nieodmienne ſlowo iego przeſ wiarę
21:
prawdziwą vznali/ vznawſzi abyſmy go
22:
dvchem prawdziwym chwalili/ Synowſ
23:
ką miłoſcią/ iako oicza niebieſkego/miło
24:
wali/ a wnim ſamym (a niewżadnym

strona: 2

1:
inym ſtworzeniv iego) wſzyſtko vfanie y
2:
zupełną nadzieię naſzę/ pokładali/ weń
3:
mocznie wierzyli/ y iego ſamego we/ wſzel
4:
kich trudnoſciach y czięſzkoſciach (ktore
5:
nanas dla ſłowa ſwego dopvſzcża) wizna
6:
wali.Iaſnieć to nam pan bog racżył roſ
7:
kazać/ y Chriſtus prawdziwy Syn boży
8:
Zbawicziel y odkvpicziel naſz/ racżył to
9:
nam powiedzieć Math.10. mowiącz. Kto
10:
mię będzie wyznawał przed lvdzmi/ będę
11:
go ia teſz wyznawał przed oiczem moim
12:
niebieſkim/ a kto ſię mnie zaprzi/ tego ſię
13:
ia teſz zaprzę etc.
14:
Kv wiznaniv tedi Chriſtvſa miłego/
15:
y roziaſnieniv prawdziwego ſłowa y
16:
prawdi iego.Naprzod Ceſſarze/ Krolewie
17:
Xiążęta/ y ynſzi przełożeni/ ſą naſwiat
18:
dani y wyſtawieni/ tvdzieſz teſz każdy cżło
19:
wiek Chrzeſcyańſki nato ieſt powinien/
20:
bierzącz od przełożonego pana ſwego do
21:
bry przykład/ jako otim mądry Salomon
22:
piſze mowiącz yſz jaki ieſt pan przełożony
23:
tacży teſz bywaią y poddani iego.
24:
Strzeglić tego pilnie pobożni y bogo
25:
boini Krolewie Xiążęta y inſzy przełożeni
26:
lvdzie/ aby ſłowo boże ſchucią vznali/

strona: 2v

1:
vznawſzy wedłvg iego ſami żyli/ y lvd
2:
ſwoi ktemv przywodzili y ſprawowali/
3:
A wſzelke blędy przeciwne prawdzie bożei y
4:
piſmv ſwiętemv (by naſtarſze były) precż
5:
odrzvczali y pylno wikorzemiali.
6:
Iawna ieſt hiſtoria o Ezechiaſzv krolv
7:
Iudſkim chwalebnym y ſławętnym 4.
8:
Regū 18. et 19. ten obacżywſzy/ zſłowa bo
9:
żego/ bląd ſwych ſtarſzych y wſziſtkich
10:
przełożonych tak ſwięczkich iako y dv
11:
chownych(czo ieſt wielki dar boży) niech
12:
ciał go cierpieć/ nie iedno inſze błędne a nie
13:
pewne wymyſły y ſzkodliwe balwofalſt
14:
wa wykorzenił/ ale teſz nad ſłowo boże
15:
wymyſlne bałwany/ ſłvpy/ obrazy/ ołta
16:
rze/ y kaplicze wyrzucił/ ktorich był Achab/
17:
y inſzy krolewie/ odſwych dvchownych
18:
zwiedźeni / nabvdowali/ dla ich lakom
19:
ſtwa. Zepſował teſz y onego węża mie
20:
dźianego ktorego był Moiſeſz zawieſił
21:
zroſkazania bożego/ bo ſię prziniem/ po
22:
vſzciv żydowſkim/ wielke bałwofalſtwo
23:
działo/ ktory przerecżony krol wolał ſię
24:
według ſłowa bożego ſprawować niſzli
25:
ſwych ſtarſzych błędow naſladować a teſz
26:
pan bog był ſnim y bronił go odnieprzia

strona: 3

1:
cieli iego/ iſz Anioł boży zroſkazania boże
2:
go poraził krolewy Aſyryſkemv ſto/ y/ o
3:
ſm dzieſziąt tyſzięczy zbroinego lvdv/ ktory
4:
był nań wyprawił chczącz go wykorzęnić.
5:
Ioziaſz krol ſwięti 4.Reg.22. ktory gdi
6:
przedeń przynieſiono biblią (ktorą byli
7:
kxięża przednim ſkryli a by niewiedział
8:
prawa bożego) Roſkazał przed ſobą pra
9:
wo boże cżytać a vſłyſzawſzy że ynacżei
10:
prawo boże roſkazvie niſzli iego dvchow
11:
ni vcżyli zdrapał na ſobie krolewſke odzie
12:
nie ſwoie/ wydzącz wielką krziwdę y cir
13:
pliwoſć bożą/ widzącz teſz złoſć dvchow
14:
nych ſwoich/ ſpycha y złakomſtwem ſlą
15:
cżoną y wykorzęnił/ wſzyſtki błędnych
16:
vcżycielow ſwoich wymyſły/ y ſłowy
17:
bożemv przeciwne bałwoſalftwa.
18:
Iaſna ieſt hiſtoria v Daniela proroka bo
19:
żego cap. 14. Iako dvchowni przywiedli
20:
wbałwo falſtwo krola dla łakomſtwa ſwe
21:
go/ czo ſię im zato ſtało/ to tam na nazna
22:
cżonym mieſczy naydzie/ kto chcze cżytać.
23:
Wieleć ieſt inſzych historij iako pan
24:
bog miłował ty Krole y zwiczięſtwo nad
25:
nieprziaczielmi ich dawał/ ktorzy ſłowo
26:
iego miłowali y nad wſzelke dawnoſci/

strona: 3v

1:
zwycżaie/ Conſilia/ Synody/ y Decreti
2:
przekładali/ ktora ſnać W.K.M. lepiey
3:
wiedzą y przed ſobą czytać cżęſto każą/
4:
niſzli ia mogę wypiſać.
5:
Drvga rzecż kaſzdemv cżłowiekowi po
6:
trzebna ieſt/ ſława dobra/ miedzy dobremi
7:
lvdzmi/ zachowana iako otym piſze Ieſus
8:
Syrach vpominaiącz każdego temi ſłowy
9:
Eccle.41. Miei praczą o ſławie dobrei al
10:
bowim ſława dobra lepſza ieſt niſz tiſiącz
11:
dobrych/ y wielkich ſkarbow/ tać na
12:
tvcża koſci cżłowiecże Proverb.15. y ſwięty
13:
Paweł tego vcży Philip.4. mowiącz/ Czo
14:
należy kv dobrei ſławie/ otym myſłczie ia
15:
koſcie odemnie ſłyſzeli etc.
16:
Iam cżi ty dwie rzecży Naiaſmieiſzi Kro
17:
lewie zawſzdy napamięczi miał/ y vcżącz ſię
18:
ich/ wſzyſtkim moie lata/ y cżaſy potra
19:
wił/ a bych pana boga przeſ wiarę praw
20:
dziwą vznał ktorą krzyſz (iako cień ſłon
21:
cze) zawſzdi naſladvie. A ſławę dobrą
22:
miedzy dobremi lvdzmi zachował/ y ſłvżę
23:
ivſz od piączi lat W.K.M. naczte Poſ
24:
nanſkim nieinacżei iedno/ iako nawiernego
25:
a cznotliwego ſłvgę należy/ ſdrowia mego
26:
nielutviacz. otym niegodzi mi ſię tak ſzeroko

strona: 4

1:
piſać/ iako czi ktorzi mię znaią vmieliby w.
2:
K.M. powiedzieć.
3:
Rokv przeſzłego Xięża Capitułi Poſ
4:
nanſkei veſpołek y ſ biſkvpem/ niewiem
5:
iakim dvchem nadchnieni/ y pobvdzeni
6:
chcieli mię gwałtem przy mvſić/ naczięſko
7:
prziſięgi ktore mi ſię widzą być przeciw
8:
panv bogv/ y ſvmnięniv memv/ ktorem
9:
w.K.M. naoſtatkv krotko opiſſał y na
10:
rozeſnanie ſprawiedliwe dał. ieſli maią być
11:
od chrzeſcijańſkego człowieka cżinione albo
12:
nie/  yżem ich niecżinił od ſzcżępienczem a
13:
heretikem mię być/ iawnie wkoſciele wolali
14:
ćći od ſądzili y ż źięmie wiwołali/ ieſli to
15:
ich vrząd tegoć ia niewim/ ſdali mię dekre
16:
tem ſwym nawiecżne więzienie alie niewim
17:
przektori wiſtęp/ bo mię niwcżim nieſwy
18:
cziężili/ o wiarę mię teſz prawdziwą/ niepy
19:
tali/ a tezem nicż vpornie niemowił/ ani
20:
cżwirdził/ z cżego bych ſie był niedał ha
21:
mować/ albo navczić iakom ich oto proſył.
22:
Mvſiałem vbogi ſlvżebnik w.K.M. nie
23:
iedno poſłvgi opvſcicz/ ale teſz zeſdrowim
24:
z zięmię/ dla ich vpornoſci zcięſkoſcią wiel
25:
ką vſtąpić. Ieſdziłem do Piotrkowa ſmoią
26:
wielką vtratą/ barzo nakrotkim gleiczie

strona: 4v

1:
Chczącz ſię iawnie ſprawić przed w.K.
2:
M. wezym by mi winę dano/ W y Roſkaza
3:
ła my w.K.M. zażądaniem moiem/ glei
4:
tv pomknąć kv ſprawie/ przeſ ſwego właſ
5:
nego komornika/ Hendrika/ alem go nie
6:
mogł ( przeſ ſzeſć dni czekaiącz) doſtać/ mv
7:
ſiałem zaſię zgardłem naiake przeſ piecżnie
8:
iſze mieſce vciekać.
9:
A gdiżem ynacżei niemogł w.K.M. pa
10:
nom moim miłoſciwym ciężkoſci moich/ y
11:
wiari oktorą mię potwarzono/ o kazać/ prze
12:
tom tv wtych malych xiążkach wiarę moię
13:
krotko opiſał y w.K.m ie offiarvię/ y
14:
proſzę aby w.K.m. roſkazali przed ſo
15:
bą przecżytać/ y przed temi ktorzi pana bo
16:
ga przeſ wiarę prawdziwą znaią/ ſłowa
17:
iego ſtrzegą/ y zbawienie ſwoie miłvią/ a
18:
znich wiarę moię vznać/ y ty rzeczy ktore ſą
19:
przeciwne wierze prawdziwei przed panem
20:
bogem nas vſprawiedliwiaiącei/ ktore mi
21:
było za articuli wiary dano y onie mie py
22:
tano. Opiſałem teſz krotke moie krziwdy y
23:
ciężkoſci proſzę aby ie w.K.m. racżyli łaſ
24:
kawie vſnac/ a mnie ſłvżebnika ſwego
25:
ſtych czięzkoſci y potwarzi obronić/ właſkę
26:
ſwoię krolowſką prziać/ a wolne przijecha
27:
nie do ziemie dac.

strona: A

1:
Ta ieſt Svmma krotko
2:
opiſana ſtych przyſiąg/ naktore mię iaw
3:
nie przimvſząno/ ktore mi ſię widziały y
4:
wydzą być przeciwko Panv bogv y ſvm
5:
nieniv memv/ a yżem ich niecżinił Here
6:
tikem mię być potwarzono y na
7:
wiecżnę więzięnię/ wniebith/
8:
noſci moiei oſądzono.
9:
Pirwſzich przyſiąg
10:
ſvmma.
11:
1. Przymuſzano mię a bych iawnie
12:
przyſięgał tak tak trzimać iako koſcioł Rzimſ
13:
ki trzyma.
14:
Ale ja wrzimie niebył/ niewym iako
15:
trzyma/ á teſz go nieomieniono wedwv
16:
naſczie członkach wiary chrzeſcijańſkei od
17:
apoſtołow ſwiątich opiſanei.
18:
2. Item. Abych teſz podtąſz przyſięgą
19:
wyſnawał yſz Lvthra ſprawiedliwie oſąd
20:
zono być Heretikem y xiągi iego popalić.
21:
Alem ia niebył natym ſądze/ yeſli go

strona: Av

1:
tak ſądzono iako mnie/ niemoże być nie
2:
ſprawiedliwiei.
3:
3. Abych przyſięgał że więcżſza mocz ieſt
4:
vniuerſalis Eccleſiae/ to ieſt naſwiętſzego
5:
oicza papieża (tak my wykładali gdym ich
6:
oto pytał) niſz piſma ſwiętego/ ktore nie
7:
ieſt wiecżſzei doſtoynoſci y moczi iedno
8:
iako nieme bydlę á ołowiana regvła.
9:
Nieieſtem takowego ſvnięnia a bych
10:
mogł tak blvſnić/ że by człowiek więczey
11:
mogł/ niſz pan bog/ y nadwoła iego cżynić
12:
ynacżei wpiſmie ſwiątim opiſaną.
13:
4. Abych przyſięgał iſz niewedłvg piſ
14:
ma ſwiętego wſzelka rzeć wkoſciele chrze
15:
ſcijanſkim ma być ſprawowana y ſądzo
16:
na / alie iako namiaſtek Chryſtvſow/ na
17:
ſwietzi papieſz roſkaże/ á yſz iego ſwiąta
18:
moć nawieki będzie panowała.
19:
Ale ia tęmu niewierzę/ bo pan bog
20:
więczei może niſz Diabeł y ſłvga iego.

strona: A2

1:
5. Iſz poſzcżenie ſię wodłvk vſtawy Pa
2:
pieſkei cżaſow naſnacżonich ieſt podnie
3:
ſięnie dvſze do pana boga y pełnienie przy
4:
kazania bożego.
5:
Y tęmu niewierzę bo ych wymyſlony
6:
poſt/ ieſt przeciwko przykazaniv bożemv.
7:
6. Kto nietrzyma wſzyſtkich vſtaw/
8:
ktore koſcioł Rzimſki vſtawił ten ſmiertel
9:
nie grzeſzi/ y powinien karania wedłvk
10:
ſwietich Dekretow.
11:
Ij tęmv teſz niewierzę/ abowym by
12:
na to przyſzło pirwei karać naſwięſze oicze
13:
Papieże/ bo cżo ieden vſtawi to drvgi po
14:
niem ſkazi/ a czo nowego ſwego wymyſly
15:
tak teſz y xiąża ynſzi cżinią.
16:
7. Przymvſąno mię teſz/ a bych iaw
17:
nie przyſięgał/ yſz w odpvſciech ktore naſ
18:
wietſzi Papieſz przedawa albo teſz cżaſem/
19:
(on wie dla cżego) dawa/ y biſkvpi iego/
20:
mamy wſziſtkę nadzieią pokladać ſbawie
21:
nia naſzego. Powiedaiącz że przeſnie dvſze

strona: A2v

1:
wycżyſcione idą do nieba.
2:
(Quod eſt falſiſſimum turpiſſimum et
3:
in deum blaſphemum.)
4:
8. Kazali mi teſz przyſięgac ze w każdei
5:
mſzy. Xiąża ofiarvią wdzięcżną ofiarę
6:
panv bogv/ zagrzechi lvdzi żiwych y
7:
vmarłych/ powiedaiąć iſz takową mſzą/
8:
pan Chriſtns vſtawił y apoſtołowie ią
9:
miewali.
10:
To mi ſie zda okrvtny fałſz/ bo wpiſmie
11:
ynaczei iawnie ieſt opiſane á zwłaſzcża.
12:
Habre.9.
13:
9. A bych przyſięgał iſz czi błądzą prze
14:
ciw wierze chrzeſcijańſkei ktorzi niewierzą
15:
a by czyſciecz był/ á bych wyſnawał wczi
16:
ſczv być pirwſze/ wſmartwych wſtanie
17:
naſzich dvſz/ wtore ſgrobv/ á trzecie wd
18:
zen ſądny.

strona: A3

1:
Ij tęmv niewierzą bo otym puigato
2:
rivm/ ſiue paga denarivm/ wpiſmie ſwię
3:
tim nie naydvię/ a teſz nie ieſt żadni członek
4:
wiary Chrzeſcijańſkei.
5:
10. A bych przyſięgał iſz zakon Mnich
6:
owſki ieſt zdvcha ſwiętego vſtawion/ a ich
7:
ſwięta cżiſtoſcz moczno tłvcze kroleſtwo
8:
ſzatanſke.
9:
Czo nieieſt vſtawiono ſpiſma ſwiętego
10:
ale przeciwko piſmv bozemv/ to nieieſt
11:
ſdvcha ſwiętego.
12:
A pan Chriſtus mowi kto nie ieſt ſemną
13:
przeciw mnie ieſt.
14:
A tak krvk krvkowi oka niewiklvie.
15:
Drvgich przyſiąg
16:
ſumma to ieſt.
17:
1. Abych ſię wirzekał navki Lutherſkei
18:
y Samvelowei/ ktorzi vczą podedwiema
19:
oſſobamy przygimować cżiało y krzew
20:
pana Chriſtvſſowę.
21:
Tedić by byli mieli xiąża naprzod pana
22:
Chriſtvſa vinować/ yſz tak raczil vſtawić

strona: A3v

1:
a ych oto niepytał/ Apoſtołowie tak roſ
2:
dawali/ piſmo ſwięte tak vczy/ y koſcioł
3:
chrzeſcijańſki prawdziwy tak trzymał y
4:
ieſzcże trzyma y oni ſami tak przygimvią.
5:
2. A bych yawnie przyſięgał ze mię
6:
ſprawiedliwie xiąża oſądzili.
7:
Ale ia przytym ſądzie niebył a nym
8:
otakowim ſądzie wiedzał
9:
3. A bych przyſięgał opoſciech/ y mſzach
10:
tak trzymać iako oni trzymaia.
11:
Ale ia wim iſz pan Chriſtvs ynaczei
12:
roſkazał y vſtawił. Luc.21.
13:
4. Swiętich vmarłich Lvdzi/ wziwac
14:
naſpomożenie złvzić im/ y chwalić ie.
15:
Ale mię piſmo ſwięte ynaczei vczy.
16:
1.Ioan.2. Math.1. Pana boga twego
17:
bądzieſz falił a iemv ſamemv bądzieſz ſłvźił.
18:
5. A bych przyſięgał yſz ieſt cziſczecz ale
19:
ia oim niewim.

strona: A4

1:
Sam pan Chriſtus iedno dwie drodze
2:
nam vkazał Math. et Marci vltimo.
3:
6. De Voto Clericorum et caſtitatis yſz
4:
xiąża pełnia kiedi czo ſlvbvią/ a yſz teſz
5:
ſą w ſziſczi cziſie panni.
6:
Y ia teſz tęmv wierzę. ſdaleka/ ale
7:
nieſmiem przyſiąć.
8:
7. A bych przyſięgał yſz tą wiarę trzy
9:
mam ktorę trzyma naſwięſzi/ Pan
10:
Paweł Papieſz trzeci/ y ſwięta matka
11:
iego koſcioł Rzimſki.
12:
Ale otey Matcze y ei wierze/ y Synie
13:
Apoſtołowie ſwieczi wedwnaſcie człon
14:
kach wiary nić nieſpominali ani piſali
15:
ia iei meſnam/ ani teſz iei ſyna/ bon
16:
tam niebył.
17:
8. Y ſtoią teſz tam ty ſłowa tak poła
18:
czinie.
19:
Iuro per ſanotam trinitatem (quod ab
20:
ſit) et hano ſanctam Imaginem paſſionis
21:
domini noſtri Ieſu Chriſti ſaluatoris no

strona: A4v

1:
ſtri/ eos qui contra hano fidem dixerine
2:
cum eorum dogmatibus aeterno Anathe
3:
mate dignos eſſe/ et pronuncio.
4:
Alem ieſzcze nataki ſąd niebył gotow/
5:
a dlategom ich nieſądził/ ieſzcżem teſz od
6:
pana boga poleczenia y roſkazania nie
7:
mam.
8:
9. A bych przyſięgał ſpokorą przijać
9:
pokvtę ſwiętą/ iaką mi xiąża vſtawią ale
10:
niewim dła czego/ a nić nigdi niemowię
11:
przeciw ym/ y ich ſwiętei ſprzawiedliwo
12:
ſci/ y Dekretom.
13:
Tak czi dvtki łowią żawiechą.
14:
I ynich ieſt wiele niechrzeſcijańſkich
15:
przyſiąg ktorich teras dła przedłvżenia y
16:
koſcioła chrzeſcijańſkego ſgorſzenia/ nie
17:
vipiſvię iedno ty teras dawam w.E.M.
18:
na rozeſnanie y prawdziwy roſąd/ y tim
19:
wſziſtkim ktorzi pana boga miłvią y przy
20:
kazanie iego chowaią Math.cap.5.
21:
Pſalmo.2.
22:
Qui habitat in celis irridebit eos/
23:
et dominus ſubſannabit eos.

strona: B

1:
wijznanie Chrzecijanſkiei
2:
wiary/ Iana Secluciana/ Bakałarza
3:
Lipſkiego/ Piſarza Krolewſkie
4:
go/ Czła Poznanſkego/ ka
5:
cerſtwem potwa
6:
rzonego.
7:
I
A jan wyſzei mieniony. Naprzod wyz
8:
nawam że trzymam wiarę Chrzeſcijańſką
9:
iake ieſt wedwvnaſcie członkach opiſana
10:
y rozdzielona/ od Apoſtołow ſwiętych.
11:
Według tych cżłonkow/ wierzę w ied
12:
nego boga wſzechmogącego ſtworzyciela
13:
nieba y ziemie/ y wſzyſtkich rzecży wido
14:
mych y niewidomych.
15:
Tegoż wierzę być troiakiego w perſo
16:
nach/ oicza/ Syna/ y Ducha ſwiętego/ ied
17:
nym bogiem być w iſnoſci/ y w mocznoſci.
18:
y ty trzy perſony/ teiże być mocznoſci y
19:
iſnoci.
20:
Wierzę teſz w Ieſuſa Chryſtuſa/ ſyna bo
21:
żego iedynego/ pana y odkupiciela naſzego.
22:
Ktory dla nas/ y naſzego zbawienia ſ
23:
ſtąpył znieba/ pocżął ſię z ducha ſwiętego/

strona: Bv

1:
y narodził ſię z dziewicze panny mariei/
2:
wziąwſzy na ſię cżłowiecżeńſtwo.
3:
Wyznawam y wierzę że ten Syn boży/
4:
dla naſzych grzechow/ cierpiał pod Pońſ
5:
kim Piłatem/ vkrzyżowan/ vmarł/ y po
6:
grzebion.
7:
Tenże ſ ſtąpił do piekła/ y dnia trzecie
8:
go/ wſtał z martwych.
9:
Wierzę iż tenże Syn boży wſtąpił do
10:
nieba/ y ſiedzi na prawiczy v boga oicza
11:
wſzechmogączego/ y ſtąd przijdzie ſędzić
12:
żywe/ y też vmarłe.
13:
Wierzę też w ducha ſwiętego/ y tegoż
14:
wyznawam być trzecią perſoną/ od oicza/
15:
y od Syna pochodzączą ſtymże oiczem/
16:
y ſ Synem/ być iednakiei moznoſci y
17:
iſtnoſci.
18:
Wierżę też iż ieſt ieden prawdziwy/ y
19:
ſwięty koſcioł chrzeſcijaqſki/ po wſzyſtkim
20:
ſwiecic roſproſzony/ ktory na prawdzi
21:
wym ſłowie bożym ieſt zbudowan/ y
22:
ſwiątoſciami od Chriſtuſa vſtawionymi/
23:
y danymi/ potwierdzon y vmocznion.
24:
Wtemże koſciele prawdziwym/ to ieſt/
25:
z gromadzeniv chrzeſcijaſkim/ na ſłowie

strona: B2

1:
bożym zbudowanym/ wierzę iż ieſt ſpołne
2:
poſpołitowanie/ iednei prawdziwei wiary.
3:
Wierzę też wtymże koſciele przerzecżo
4:
nym być odpuſzcżenie grzechow/ przez
5:
zaſłvgę y mękę pana Chriſtuſa.
6:
Wierzę też po tei ſmierci cżeſnei/ zaſię
7:
ciała zmartwych wſtanie.
8:
Potymże zmartwych wſtaniv/ wierzę/
9:
iż trzymam/ żywot wiecżny/ y tegoż zra
10:
doſcią cżekam.
11:
A krotko mowiącz/ wyznawam ty
12:
wſzytki cżłonki wiary/ ktore ſą od Apoſto
13:
łow/ y na Conſilium Nicenſkim y od Ata
14:
naſiuſa napiſane.
15:
Nad to wſgardzam/ wſzelkie kaczerſt
16:
wa/ y odſzcżpieńſtwa/ ktore by kolwie były
17:
ałbo ſą przeciw tym cżłonkom przerzecżo
18:
nym wiary Chrzeſcijańſkiei/ ſ ktorymim
19:
nigdy nietrzymał/ ani dziż trzymam/ ani
20:
trzymać chczę.
21:
O prawei wierze.
22:
Toć ieſt prawdziwa wiara chrzeſcijańſka
23:
w przerzecżonych cżłonkach opiſana/ y

strona: B2v

1:
krotko zamkniona/ vſprawiedliwiaiącza
2:
cżłowieka przed panem bogiem. To ieſt
3:
kiedy kto prawdziwe á doſtatecżne vfanie
4:
w miłoſierdziv bożym ma/ ktore pan bog
5:
był/ oiczowi naſzemv Adamowi/ potym
6:
Abramowi/ y Dawidowi/ y inſzym oiczom
7:
ſwiętym obieczal. Gene.3.et 15. Tę obiet
8:
niczę y zmiłowanię/ ia doſtatecżnie wierzę/
9:
że ie wypełnił dla Syna ſwego/ Ieſuſa
10:
Chriſtuſa pana y odkupiciela naſzego/ kto
11:
regom tv bogiem y cżłowiekiem prawdzi
12:
wym być wyznał.
13:
O vſprawiedliwieniv
14:
naſzym wiarą przed panem bogiem.
15:
Tać ſama wiara/ kiedy doſtatecżnie
16:
wierzymy/ zupełną nadzieię mamy/ w nie
17:
przemiennych obietniczach bozych/ y w
18:
panie Chriſtvſie/ vſprawiedliwia nas
19:
przed panem bogiem/ to ieſt/ iż pan bog złe
20:
á grzeſzne lvdzi/ za dobre przymvie/ z grzeſz
21:
nych cżyni dobre/ y ſobie wdzięcżne/ a bar
22:
ze miłe/ tak iako może być powiedziano/
23:
pod przykładem. Gdy winnego cżłowieka/

strona: B3

1:
ktoremu o gardło idzie/ przywiodą przed
2:
Sędziego/ aby go na ſmierć oſądził/ á
3:
Sędzia wezrawſzy nań/ niedla iego złoſci
4:
albo zaſłvgi/ ale dla ſwoiei dobroci/ y ob
5:
ietnicza/ y też dla doſtatecżnego dvfania/
6:
winnego cżłowieka/ w iego miłoſierdziv/
7:
y łaſce/ nie iedno że mv onę winę odpvſcza
8:
żywotem darvie/ ale go teſz ſobie wezmie/
9:
za Syna ſwego przywłaſzcżonego/ y vcży
10:
ni go dziedziczem/ imienia ſwego na wieki.
11:
Tym obycżaiem pan bog czyni z nami
12:
grzeſznymi/ kiedy złoſci naſze/ ktoreſmy
13:
wiecżne potępienie zaſłvżyli/ przeſtawſzy
14:
ich/ vznamy ſię/ y vdamy ſię/ prawą wia
15:
rą/ do miłoſierdzia bożego/ y łaſki iego/
16:
ktorą nam obieczał. Tedy dla tei pra
17:
wei wiary/ nie iedno że nam pan bog/ dla
18:
Chriſtvſa Syna ſwego/ tv na tym ſwie
19:
cie grzechy odpvſzcża/ ale też nas za właſne
20:
Syny/ ſwoie przijmvie/ y cżyni nas dzied
21:
ziczmi godnymi/ y ſprawiedliwymi/ wie
22:
kviſtei chwały ſwoiei. A tak przez tako
23:
wą wiarę w Chriſtvſa prawziwą/ ſtawa
24:
my ſię ſprawiedliwymi przed panem bo
25:
gem. A pan bog nas grzeſzne/ za ſprawie

strona: B3v

1:
dliwe przijmvie. O tymci vſprawiedli
2:
wieniv/ ſwyęty Paweł ſzyroko napiſał/
3:
Roma.3. et 4. et 5. ſphe.2. Hebre.11.cap.
4:
y wſzyſtko piſmo ſwięte/ tego nas vſpra
5:
wiedliwienia przed panem bogiem vcży/
6:
przez wiarę naſzą tak ia wierzę y trzymam.
7:
O dobrich vczynkach.
8:
Gdy tak przez wiarę naſzę/ ktorą zvpełną
9:
mamy wmiłoſierdziv y łaſce bożei/ cżyni
10:
nas pan bog/ z grzeſznych ſprawiedliwe
11:
ſobie/ Tedy my vſprawiedliwieni/ mamy
12:
okaſować wdzięcżnoſć naſzę przed panem
13:
bogiem/ cżyniącz a pełniącz ſ chvcią/ ile
14:
nawięczei możemy/ iego przykazanie/ ziego
15:
pomoczą. A toć ſą dobre vcżynki/ bo od
16:
prawdziwego pana boga/ ſą rozkazane/ y
17:
dla tego ie zową dobre/ yż od dobrych
18:
lvdzi/ ktore pan bog na przod ze złych/
19:
przez wiarę ſobie dobre vcżynił/ bywaią
20:
cżynione/ y przyiemne panv bogv/ dla
21:
dobrei perſony/ ktorą pirwei ſobie pan
22:
bog/ zezłei dobrą vcżynił/ A tak cżyniącz
23:
wolą bożą/ chwalim pana boga/ y

strona: B4

1:
wdzięcżnoſć naſzę okazviemy/ laſki bożei/
2:
y miłoſierdzia bożego. Gdy też okazvie
3:
my z ochotą miłoſierdzie/ nad bliżnym
4:
naſzym/ potrzebviączym/ ktorego/ z rozka
5:
zania bożego/ mamy miłować iako ſami
6:
ſiebie. Math.19. A takowe dobre vcżyn
7:
ki/ ſą owoczem/ prawdziwei/ nas vſpra
8:
wiedliwiaiączei wiary/ y dawa pan bog
9:
za nie dwioiaką zapłatę tv y na onym
10:
ſwiecie. Matth.5. Marci 9. Dvſzną y cie
11:
leſną gdy ie cżynimy/ wedłvg rozkazania
12:
bożego/ wyznawaiącz ſię ſłvgami niepo
13:
żytecżnymi panv bogv/ byſmy też nale
14:
piei cżynili/ boſmy też na to powinni. Epac.2.
15:
j.Corin.3. Swięty Paweł iaſnie okazał
16:
y opiſał laſkę bożą/ przez ktorąſmy zba
17:
wieni/ Ad Titū 3. mowiącz. Vkazała
18:
ſię nam dobroć zbawiciela naſzego pana
19:
boga/ nie z vcżynkow ſprawiedliwoſci/
20:
ktoreſmy cżynili/ ale ſ ſwego miłoſierdzia
21:
zbawił nas. Tak że my vſprawiedliwie
22:
ni łaſką iego/ dziedziczy będziemy/ wedłvg
23:
nadzieie/ żywota wiecżnego/ abyſmy
24:
odrzvciwſzy wſzyſtki złoſci y żądze/ trzez
25:
wie y ſprawiedliwie żyli/ na tym ſwiecie/

strona: B4v

1:
ocżekawaiącz przyſcia bożego/ y żbawicie
2:
la naſzego/ pana Chriſtvſa. ktory wydał
3:
ſam ſiebie za nas/ aby nas wykvpił od
4:
wſzelkiei złoſci/ á v cżynił nas lvd ſobie
5:
przyiemny/ naſladviączy dobrych vcżyn
6:
kow/ Titum 2. Toć ſą iaſne a pocieſzne
7:
ſłowa s.Pawła/ ołaſce bożei/ y o dobrych
8:
vcżynkach/ ktore pan bog przijmvie od
9:
tych wdźięcżnie ktorzy pierwei przez wiarę
10:
ſą vſprawiedliwieni przednim. Takem
11:
trzymał o dobrych vcżynkach/ y ieſzcże
12:
trzymam.
13:
Nietrzymam ſ Pelagiany heretyki/ y
14:
zynſzymi odſzcżepieńczy ktory przez vcżyn
15:
ki dobre/ albo ty ktore ſobie wymyſlą/ á
16:
widzą ſię jm być dobre (choć ſą przeciw
17:
przykazaniv bożemv) chczą być zbawieni
18:
dyffaiącz wtym/ aby ſobie przez nie/ za
19:
ſłvżyli kroleſtwo niebiſkie/ ktore pan bog
20:
ſwoim wiernym nagotował. A ieſzcże
21:
nad to/ nie iedno ſami ſiebie chczą zbawić/
22:
ale też y inſze lvdzie/ ktorzy w grzechach
23:
ſmiertelnych bez wiary vmieraią/ bierzącz
24:
od nich pyeniądze pożiwyenie y ymienie a
25:
iednaiącz ſobie więtſze potępienie. Mat.23.

strona: C

1:
O Słowie bozym
2:
napiſanym.
3:
Przymvſzano mię też na to/ nad ſvm
4:
mienie moie/ abych przyſięgał/ że więtſza
5:
mocz ieſt vniuerſalis Eccleſie/ to ieſt Papieſ
6:
ka (bomy tak wikladali/ gdim ich oto py
7:
tal) niżli boża y pyſma ſwiętego. Ia tak
8:
mocznie trzymam y wierzę piſmv ſwięte
9:
mv/ nieinacżei iedno iakoby ſam pan bog
10:
oblicżnie/ y widomie zemną mowił/ obie
11:
czował my/ y rozkazował/ albo ſtał przed
12:
ocżyma moiemi/ czo był obieczał/ to wy
13:
pelniaiącz. Przeſ też prawdziwe ſłowo
14:
boże/ ktore ieſt w piſmie ſwiętym/ vzna
15:
wamy pana boga/ y tam mamy o nim
16:
ſwiadecztwa/ ſzvkać prawdziwego/ bo
17:
tam ieſt prawda boża/ tam jeſt wola boża
18:
wſzyſtka/ y dobroć/ przykazanie y mił
19:
ſierdzie boże opiſane. Daniel.10.Pſal.j.
20:
Y wierzę temv mocznie/ y z doctermi piſ
21:
ma ſwiętego trzymam/ że żadna (by na
22:
ſtarſza) dawnoſć/ zadny zwycżay/ żadne
23:
Concilia/ Synody y Decrety/krotko mo
24:
wiącz/ ani żadny cżłowiek/ miał kedi/ al

strona: Cv

1:
bo może mieć takową mocz/ aby czo mogł
2:
przeciw ſłowv bożemv/ ktore ieſt iaſnie/
3:
w piſmie ſwiętym okazane/ vſtawić/ przy
4:
dać/ viąć/ albo odmienić. Abowim
5:
prawdziwe ſłowo boże/ a piſmo ſwięte/
6:
ieſt przełożone nad wſzyſtki vſtawy/ zwy
7:
czaie/ by naſtarſze były/ nad Synodi/ Con
8:
cilia/ y Decrety/ Bo ieſt prawdziwe/ wiecż
9:
ne/ nieodmienne/ Eſaie 40. Iako ſam Syn
10:
boży/ racżył o nim powiedzieć/ mowiącz/
11:
Math.24. Niebo y ziemia przemienią ſię/
12:
ale ſłowo moie nigdy ſię nieprzemieni.
13:
Tegoż ſłowa bożego y piſma ſwiętego
14:
ſwiadecztwem prawdziwym/ wſzelkie rze
15:
cży/ Synodi/ Concilia/ vſtawi/ y Decrety/
16:
ieſli ſą od boga/ albo od lvdzi vſtawione/
17:
(ieſli prawdziwe/ potrebne/ albo nie) maią
18:
być doznane/ doſwiadcżone/ y potwierdzo
19:
ne/ albo ieſli przeciwne ſłowv bożemv/
20:
maią być odrzvczone.
21:
Przez ten ci głos ſwoi piſma. ſ. pan bog
22:
zna owcze ſwoie/ Ktore tego iego głoſv
23:
ſłvchaią/ Ioan.1C. Y oddziela ie od ko
24:
złow parſzywych/ a niepoſłvſznych ſło
25:
wv iego/ ktorzy vſtawy y wymyſły

strona: C2

1:
ſwoie/ przekładaią nad ſłowo boże/ ob
2:
ciążaiącz iemi/ ſvmnienia lvdzkie/ vſty
3:
iedno boga chwalącz/ a ſercze ſwoie od
4:
niego oddalone maiącz. Eſai.23.Math.15.
5:
O koſciele chrze
6:
ſcijańſkym.
7:
Na tymci ſłowie ſwoim a na piſmie
8:
ſwiętim/ zbvdował pan bog koſcioł ſwoi
9:
prawdziwy/ to ieſt/ wierne chreſcijany/
10:
gdy iemv wierzą/ ktorzy acżkolwiek nie
11:
maią moczy/ nad piſmo boże wykrocżyć/
12:
albo czo inego vſtawić/ albo czo odiąć/
13:
Ale maią ſwiadecztwo wydać/ że ieſt piſ
14:
mo ſwięte prawdziwe/ á ſłowo boże nie
15:
odmienne. Tak ci rozvmiał ſwięty Av
16:
gvſtyn/ gdy ty ſłowa napiſał/ na preciw
17:
ko Manichevſzowi kaczerzowi/ y naſla
18:
dowczam iego/ ktorzy niewierzyli Euan
19:
geliei ſwiętei mowiącż/ Ewangeliei bych
20:
nie wierzył/ by mię koſcioł kv wierzeniv/
21:
nieporvſzył/ albo nieprzywodził.
22:
Nievcżyć nas koſcioł prawdziwy/ ani
23:
przymvſza/ abyſmy weń wierzyli/ ale

strona: C2v

1:
ſwiadcży/ y vkazvie/ abyſmy też ſłowy
2:
bożemv wierzyli/ iako y on wierzy. Abo
3:
wim możnoſć koſcielna/ ieſt poddana
4:
prawdzie bożei/ y od ſłowa bożego po
5:
chodzi/ ktoremv wierzy.
6:
Tegoż koſcioła chrzeſcijańſkiego/ na
7:
mocznei opocze piſma ſwiętego zbvdowa
8:
nego/ prawdziwy biſkvp/ y głowa/ ieſt
9:
pan Chriſtus Ieſus/ a my ieſteſmy cżłon
10:
ki iego/ a nie żadne ine ſtworzenie.1. Cor.6.
11:
Ephe.5. Collo.1.
12:
O koſciele rzymſkim.
13:
Wyznawam też to/ yż iako ten koſcioł
14:
chrzeſcijańſki prawdziwy/ na wierze ſło
15:
wa bożego/ y piſma ſwiętego/ zbvdowa
16:
ny/ ieſt roſmnożon po wſzyſtkim ſwiecie/
17:
także też y wrzymie/ być niektore cżłonki
18:
tego koſcioła Chriſtvſowego wierzę/ á
19:
nicz niewątpię.
20:
O biſkvpie tego koſcioła Rzymſkiego
21:
tak rozvmiem/ y tak trzymam/ ieſli ſ ka
22:
tedry Moiżeſzowei/ a zewangeliei ſwiętei
23:
vcży/ albo przykazvie/ mam go ſłvchać/

strona: C3

1:
iako ſamego boga/ by też y ſam był zły/
2:
bo tak nas vcży ſam pan Chriſtus y: S.
3:
Paweł Hebre.3. Ephe.6. Tak też o Lv
4:
trze rozvmiem/ o biſkvpiech/ y o inych
5:
kaznodzieiach dobrych/ abo złych. Abo
6:
wim nie dla perſony złei/ ale dla ſłowa
7:
bożego prawdziwego/ mam navkę dobrą/
8:
prawdziwą przijmować. Ale ieſli nie ſka
9:
tedry Moiżeſzowei vcżą/ to ieſt/ nie wedle
10:
piſma ſwiętego y Ewangeliei ſwiętei/ al
11:
bo na czo przymuſzaią/ czo ieſt przeciw
12:
bogv/ a kv ich łakomſtwv/ O tych tak
13:
ſ ſwiętym Piotrem rozvmiem/ y odpowie
14:
dam/ Actuū. 5. żem bogv więczei powinien
15:
być poſłvſzny/ niżłi cżłowiekowi.
16:
I ſwięty Paweł to iawnie napiſał/
17:
Galat.1. mowiącz/ by y Angioł znieba ſ
18:
ſtąpił/ a ynak vcżył niżli piſmo ſwięte
19:
vkazvie/ y vcży/ Anathema ieſt.
20:
Znowo chrzcżeńczy y zynemi kaczerzmi
21:
nietrzymam/ ktorzy/ ſłowem bożym nie
22:
wſtydliwie gardzą/ zowącz ie niemym byd
23:
lęciem/ y ołowianą regvłą/ a ſwoie vſta
24:
wy/ albo wymyſły/ nad nie przekładaiącz/
25:
y ſvmnienia lvdzkie iemi obciążaiącz.

strona: C3v

1:
De Poenitentia/ to ieſt/
2:
O żałoſci za grzechy.
3:
O żałoſci za grzechy tak trzymam/ iż
4:
kiedy kto vznawſzy ſprzykazania bożego
5:
ſwoie grzechy/ ſprawego ſercza/ obacży/
6:
cięſzki gniew bozy/ y ſtrachy na ſvmnieniv
7:
ma/ dla gniewv bożego/ y przyſzłego dnia
8:
ſądnego/ y vcieka ſię do miłoſierdzia boże
9:
go przekładaiącz ie/ nad wſzyſtki grzechy
10:
ſwoie/ a wierzy doſtatęcżnie/ że mv
11:
grzechy pan bog/ nierozdzielnie racży od
12:
pvſcić/ ieſli ivſz zvpełnym vmyſłem chcze
13:
ich poniechać/ a wedle przykazania bożego
14:
żyć/ tedy miewa/ zvpełne/ doſtatecżne/ a
15:
nierozdzielne/ odpvſzcżenie grzechow wſzy
16:
ſtkych ſwoich/ przez zaſłvgę pana Chri
17:
ſtvſowę. y mękę iego.
18:
A to ieſt wſzyſtek grvnth piſma ſwiętego
19:
żałoſć za grzechy/ a wiara w miłoſierdziv/
20:
a obietniczach nieodmiennych bożych.
21:
Stymi nietrzymam/ ktorzy to ſłowo peni
22:
tentia/ zową pokvtą/ albo doſić vcżynie
23:
niem za grzechy/ y ſ tego ſłowa wielki
24:
błąd vcżynili/ y kacerſtwo/ y wnym do
25:
tych cżaſow vpornie trwaią.

strona: C4

1:
O Spowiedzi.
2:
O Spowiedzi też trzymam/ ktorąm na
3:
przod powinien cżynić panv bogv/ Przed
4:
ktorym/ gdy wyznawam złoſci moie/ kto
5:
re lepiei wie na mię/ niżli ia ie mogę zlicżyć
6:
albo wyznać/ ſerdecżnie żałvię/ żem go
7:
rozgniewał/ grzeſzącz przeciw przykazaniv
8:
iego.
9:
Wtorąm też powinien/ przed bliżnym
10:
moim cżynić/ to ieſt/ ieſlim go wcżym roz
11:
gniewał/ albo iaką ſzkodę vcżynił/ mam
12:
to przed nim wyznawać/ proſić o odpvſz
13:
cżenie/ doſić mv vcżynić za to/ a ziednać
14:
ſię ſnim. Math.5.
15:
Trzecią ſpowiedz mogę cżynić/ przed
16:
mądrym ſłvgą koſcielnym/ nie dla wyli
17:
cżenia moich grzechow/ ktore ſą iawno
18:
przed panem bogiem/ ale dla rozgrzeſzenia
19:
ſłowem bożym wedłvg moczy iemv danei
20:
y dla navki. Ktoremv rozgrzeſzeniv/
21:
gdy mię ſłvga/ koſcielny/ to ieſt/ Kapłan
22:
rozgrzeſza/ tak mam moczno wierzyć/ iako
23:
by mię ſam pan bog rozgrzeſzał.
24:
Mogę mv też to powiedzieć/ o czo mię

strona: C4v

1:
ſvmnienie gryzie/ dla pocieſzenia ſ ſłowa
2:
bożego/ rozwiązania ſvmnienia mego/ y
3:
navki.
4:
Navki też od niego niemam ſię w zbra
5:
niać/ ale ią mam przyiąć/ gdy mię vcży/
6:
iako ſię mam tych grzechow v wiarować/
7:
y w inſze więczei nie vpaſć.
8:
Ten bliżni/ ktoręgom obraził/ ieſli go
9:
proſzę/ a chczę mv doſić vcżynić/ zapłacić
10:
ſzkodę/ y przeproſić/ ma mi wedłvg roz
11:
kazania bożego odpvſcić/ ieſli chcze aby
12:
my też pan bog odpvſcił grzechy iego/ tak
13:
iako go w pacierzv proſi/ y ſam ſie ſądzi/
14:
mowiącz odpvſć nam/ iako y my odpvſz
15:
cżamy/ etc.
16:
O tych nicz nietrzymam/ ktorzy niech
17:
czą rozgrzeſzać lvdzi/ wedłvg rozkazania/
18:
á ſłowa bożego/ ale im za grzechy każą
19:
doſić cżynić/ odwodzącz ie od miłoſierdzia
20:
bożego/ y od wiary prawdziwei/ iako by
21:
kto był taki na ſwiecie/ ktoryby mogł doſić
22:
vcżynić za grzech/ krom pana Chriſtuſa.
23:
O Doſić vcżynieniv
24:
za grzechy.

strona: D

1:
Wyznawam też to/ y tak mocznie trzy
2:
mam/ yż zadne ynſze/ doſić vcżynienie nie
3:
ieſt/ zagrzechi naſze/ iedno pan Chriſtus
4:
Ieſus zbawiciel/ y odkvpiciel naſz/ ktory
5:
vmarł dla grzechow naſzych/ ofiarowan
6:
ieſt iż ſam chciał/ y złoſci naſze ſam noſił/
7:
był vdręcżon dla grzechow na ſzych y
8:
vmarl. A ivż więczei nie vmrze/ a ſmierć
9:
mv więczei niebędzie panowala/ y ten ſam
10:
doſić vcżynił/ Pom.3. Cſee 2. Bſai.53.
11:
Mich.7.
12:
Nietrzymam z nowo chrzcżeńczy/ y
13:
ynſzymi heretiki/ y odſzcżepieńczy wiary/
14:
ktorzy mowili/ y mowią/ yż niemoże cżło
15:
wiek mieć odpvſzcżenia grzechow tych/
16:
wktore powtore wpadnie.
17:
Stymi też nicz nietrzymam/ ktorzy z
18:
vmyſłv grzeſzą/ dvfaiącz w ſwym nicżem
19:
nym doſić vcżynieniv/ nie rozvmieiącż/ że
20:
iedno za ieden grzech/ oicza naſzego Ada
21:
ma/ ani ſam/ ani żadny Syn iego/ przes
22:
cżtery tyſiącze lat/ niemogł doſić vcżynić/
23:
iedno ſam pan Chriſtus zbawiciel naſz do
24:
ſić vcżynił/ ktory ſam ſiebie/ za nas ofia
25:
rował/ wdzięczną ofiarą panv bogv.
26:
Heb.9.

strona: Dv

1:
O tych też nicz dobrego niechczę trzy
2:
mać/ ale ie nad inſze heretyki gorſze być
3:
rozvmiem/ ktorzy przes ſwoie niepożytecż
4:
ne poſti y nierozvmne/ ſłow bożych na
5:
daremne brania/ albo mrvcżenia/ y inſze
6:
wymyſlne doſić vcżynienia/ nie iedno za
7:
ſwoie grzechy/ przeciw piſmv bożemv/
8:
doſić vcżynić chczą/ ale też za grzechy
9:
inych lvdzi/ żywych/ albo vmarłych/ do
10:
ſić vcżynić obieczvią/ lvdzi zwodzącz/ a
11:
ich potv pożywaiącz obieczviącz im zba
12:
wienie/ a ſami ſobie gotviącz więtſze męki/
13:
yako to ſam pan Chriſtus racżył powiedzi
14:
eć wewangeliei. Math.23. Y ſtakowy
15:
mi blvznierzmi nietrzymam/ ktorzy nie
16:
wſtydliwie grzeſzą/ na miłoſierdzie boże/
17:
mowiącz/ a wſzak pan bog rozkazał od
18:
pvſcić/ nie iedno ſiedm kroć/ ale ſiedmdzie
19:
ſiąt/ y ſiedm kroć/ albo ile potrzeba. Mat
20:
thei 18. Tam pan Chriſtus nie o tych ro
21:
zvmiał/ ani ſwięty piotr o tych pytał/
22:
ktorzy vpornie na miłoſierdzie boże grzeſzą
23:
Ale o tych/ ktorzy ſ krewkoſci wgrzech
24:
vpadną/ vpadſzy ſerdecżnie żałvią/ a ſnie
25:
go powſtaią/ y grzeſzyć przeſtaią/ yako

strona: D2

1:
piotr ſwięty vcżynił/ y Maria magdalena
2:
ktorei pan Chriſtus rzekł Luce 7. wiara
3:
twoia (a niedoſić vcżynienie twoie) ciebie
4:
zbawiła/ idz w pokoiv/ a niegrzeſz więczei/
5:
ktora potym na pvſzcży mieſzkała/ ſtrzegącz
6:
ſię grzechv/ ile nawi czci mogła.
7:
Ci też ſą S Kaimem/ y zivdaſzem/ na
8:
drodze potępienia/ ktorzy roſpacżaiącz/
9:
przekładaią grzechy ſwoie/ być więtſze/
10:
niżli miłoſierdzie boże/ nieogarnione/ iako
11:
cżynił Cayn/ y Ivdas/ adla tego ſą potę
12:
pieni. A Piotr ſwięty ieſt zbawion/ ktory
13:
przekładał/ być więtſze miłoſierdzie boże/
14:
niżli grzechy iego/ w ktore był ſ krewkoſci/
15:
dla boiazni ſmierci vpadł/ tak y on yawno
16:
grzeſznik/ był vſprawiedliwien. Luce 18.
17:
O Klątwie/y o iawnym
18:
rozgrzeſzeniv.
19:
Wyznawam też y tak trzymam/ wed
20:
łvg S.Pawła nawki/ 1.Corin.5. y Con
21:
cilium Moldeńſkiego/ yż ma być klątwa
22:
iawna/ na ty/ ktorzy iawnie grzeſzą/ nad
23:
przeykazanie boże/ gdy ich vpominaią/

strona: D2v

1:
niechczą przeſtać grzeſzyć/ albo ſię niedad
2:
zą vpominać/ iako ſą iawni czvdzołożni
3:
czy/ mężoboicze/ Lifniczy/ Fałſzerze/ krzy
4:
woprzyſięſczy/ ſwięto kvpcży/ iawnie
5:
wniecżyſtych grzechach żywiączy/ nad
6:
wolą bożą/ y inſzy/ maią być wyrzvczeni
7:
ſpoſpolſtwa zborv chrzeſcijańſkiego/ iako
8:
parſzywe owcze/ yſz ſwowolnie y iawnie
9:
grzeſzą/ a koſcioł boży z garſzaią. j Corin.5.
10:
1.Timo.1. Ale gdy ſię vznaią/ y prawd
11:
ziwie żałvią/ y w licżbę chrzeſcijanow być
12:
przyięci żądaią/ á polepſzyć ſię chczą/ y
13:
polepſzą ſię/ maią być miedzy koſcioł zbo
14:
rv chrzeſcijańſkiego przyięci.
15:
Dla dłvgv/ yż niema ſkąd/ albo cżym
16:
vbogi cżłowiek zapłacić a ſnać niepowin
17:
nego/ iako dla ſwięto pietrza/ kolędy/ y
18:
inych niepowinnych wymyſłow/ niecży
19:
tałem tego wpiſmie ſwiętym/ aby dla tego
20:
miano vbogiego cżłowieka kląć/ albo mv
21:
ſwiątoſci koſcielnych dla tego bronić.
22:
Ale wedłvg bożego rozkazania/ Pom.5.
23:
j.Corint.15. 2. Corint.5. á chrzeſciańſkiei
24:
miłoſci/ nie iedno mv mamy odpvſcić/
25:
ale go też wſpomocz y założyć/ aby niezginął

strona: D3

1:
naſz brat/ dla ktorego pan Chriſtus ieſt
2:
vmarł chczemyli/ aby też nam pan bog
3:
odpvſcił winy naſze/ yako go proſimy w
4:
pacierzv/ y ſamy ſiebie ſądzimy. Math.6.
5:
O Chrzcie ſwiętym.
6:
Acżkolwiek mię o chrzcie niepytano/
7:
ani też miedzy inymi artykvły omieniono.
8:
Ale y tego niechczę przemiłcżeć/ bo znowo
9:
chrzcźenczy niechczę żadnego porozvmienia
10:
mieć/ a czo o chrzcie trzymam krotko chczę
11:
okazać.
12:
Przykazania pana Chriſtvſowe/ w piſmie
13:
naznacżone/ y opiſane/ kv naſzei navcze/
14:
mamy chować/ a wedłvg naſzei możnoſci
15:
pełnić. Chrzeſt ſwięty ieſt vſtawion/ y
16:
przykazan/ od pana Chriſtuſa. Przeto
17:
ieſli chczemy być chrzeſcijany/ mamy ſię
18:
chrzcić/ wimię oicza/ y Syna/ y ducha
19:
ſwietego. Math.et Marci vltimo.
20:
Ato ſą ſłowa pana Chriſtvſowe/ ktore
21:
Apoſtołom mowił/ idczie/ po wſzyſtkim
22:
ſwiecie/ powiedaicie ewangelią łaſki moiei/
23:
wſzyſtkim lvdziom/ chrzcżącz ie wimię

strona: D3v

1:
oicza/ y Syna/ y ducha ſwiętego. Kto
2:
v wierzy a będzie ochrzcżon/ ten będzie
3:
zbawion.
4:
Atak chrzeſt ſwięty/ ieſtci znak wido
5:
my/ niewidomei łaſki bożei/ na ſwiadecz
6:
two dany odpvſzcżenia naſzych grzechow
7:
y dania ducha ſwiętego.
8:
Macżanie/ albo zanorzenie w wodzie
9:
dziecięcia/ znamionvie zgładzenie/ a vmart
10:
wienie grzechv pirworodnego.
11:
Wynorzenie/ albo wijmowanie zwody/
12:
znamionvie przyiętego cżłowieka/ właſkę
13:
bożą/ ziednanego zbogiem oiczem/ y/ Sy
14:
nem/ y/ dvchem ſwiętym.
15:
Przes chrzeſt/ pan bog/ ofiarvie nam/
16:
ten znamienity ſkarb/ łaſkę ſwoię/ ktorą
17:
nam dawa/ á zgrzechv pirworodnego
18:
oczyſcia.
19:
Ale krotko mowiącz tak rozvmiem iż
20:
przes chrzeſt ſwięty. j. Naprzod bywaią
21:
nam odpvſzcżone grzechy naſze/ iako o tym
22:
ſwięty piotr ſwiadcży/ mowiącz/ niechai
23:
będzie każdy z nas ochrzcżon/ dla odpvſz
24:
cżenia grzechow.
25:
2. Bywa nam dan dvch ſwięty/ ktory

strona: D4

1:
ciało/ y dvſzę naſzę/ kv miłoſci bożei/ y
2:
pełnieniv przykazania bożego pobvdza.
3:
3. Bywa dane nam vſprawiedliwienie/
4:
a pana Chriſtvſa na ſię bierzemy. o tym
5:
S.Paweł piſze Gal.3.mowiącz/ ktorzyſcie
6:
ſię wimie Chriſtvſowe ochrzcili Chriſtv
7:
ſaſcie na ſię wzięli/ y oblekli.
8:
4. Przes chrzeſt ſtawamy ſię nowym
9:
ſtworzenim/ przes odnowienie/ zwody/
10:
y z dvcha ſwiętego/ yż grzech naſz ſtary pi
11:
erworodny/ bywa zgładzon/ ſktorym ſię
12:
rodzim. Acżkolwiek zakał niebywa zgład
13:
zon/ y żądza/ dla ſkażonego grzechem
14:
przyrodzenia/ ale przes ochrzcżenie/ nieby
15:
wa policżon za grzech. Tak o chrzcie ſwię
16:
tym rozvmiem/ y trzymam.
17:
O wiecżerzy pańſkiei.
18:
To też iawnie wyznawam/ y tak trzy
19:
mam/ o wiecżerzy pańſkiei/ to ieſt/ o ciele y
20:
krwi pana naſzego Ieſvſa Chriſtvſa/ yako
21:
on ſam vſtawić racżył/ y koſcioł ſwięty
22:
Apoſtolſki chrzeſcijańſki/ trzymał y trzy
23:
ma/ yako Ewangeliſtowie/ y Paweł S.

strona: D4v

1:
piſmo nam o tym/ y navkę oſtawili.
2:
O tei vſtawie oſtatecżnego teſtamentv pa
3:
na Chriſtvſowego/ ſkoſciołem prawdzi
4:
wym chrzeſcijańſkim/ tak mocznie trzy
5:
mam/ że żadne Concilium/ Synodus/
6:
Decreta/ ani żadna dawnoſć/ albo też
7:
zwycżai/ może mieć takową mocz/ aby
8:
teſtament pana Chriſtvſow/ mogł prze
9:
mienić/ przydać/ albo czo odiącz/ y też
10:
kaſſować.
11:
Gdyż teſtamentv cżlowiecżego/ po ſmi
12:
erci tego/ ktory y cżyni/ niemoże iny cżło
13:
wiek/ kaſſować albo złamać/ Daleko wię
14:
czei Teſtamentv bożego/ ktoremv ſam pan
15:
bog rozkazał nicz nieprzydawać/ ani v
16:
imoniować/ by też y Angioł z nieba vſta
17:
wił/ albo przykazał inacżei/ niemamy go
18:
ſłvchać. Galath.1. Hebre.9. Devtero.
19:
4. et 12. Apocalip.22. Ale tak iako wiecż
20:
na nieſmierna mądroſć ſam pan Chriſtvs
21:
vſtawił y rozkazał/ Apoſtołowie vcżyli/
22:
y koſcioł prawdziwy chrzeſcijańſki trzy
23:
mał/ y ieſzcże trzyma/ mamy trzymacz.
24:
Stemi nietrzymam/ ktorzy na ſwoie
25:
więtſze potępienie/ przeciw vſtawie Chri

strona: E

1:
ſtvſa miłego/ piſmv ſwiętemv/ y koſcio
2:
łowi chrzeſcijańſkiemv/ ſmieli/ niewſtydli
3:
wie zgwałcić/ Teſtament boży/ y cżęſc teſta
4:
mentv bożego odiąć/ lvdziam chrzeſcijańſ
5:
kim. Gdyż pan Chriſtus/ wſzyſtkim
6:
ten Teſtament/ racżył zoſtawić/ ciało y
7:
krew ſwoię naſwiętſzą/ kv pożywaniv/ y
8:
odpvſzcżeniv/ grzechow naſzych.
9:
Tvć niewſtydliwi gwałtowniczy/
10:
Teſtamentv bożego/ ſzcżyre á prawdziwe
11:
ſłowa boże/ y piſmo ſwięte/ na rozvmy
12:
ſwoie wykrączaią/ mowiącz do proſtych
13:
lvdzi/ gdzie ieſt ciało tv y krew. Drvdzy/
14:
Chriſtvſowe prawdziwe/ a nieodmienne
15:
ſłowa/ tak gloſvią/ toć ieſt krew moia
16:
nowego teſtamentv/ piycieſz ſtego wſzyſczy
17:
(wykręt) wſzyſczy/ to ieſt wy wſzyſczy
18:
kapłani.
19:
Na pirwſze wykrety
20:
ich odpowiedz.
21:
Gdzie ieſt ciało/ tv y krew/ Ieſliże tak
22:
rożvmieią ſłowa pana Chriſtvſowe/
23:
cżemvż na nich ſami gwałtowniczi Teſta

strona: Ev

1:
mentv bożego nieprzeſtawaią/ ale poded
2:
wiema oſobamy przijmvią/ a czo dalei
3:
rzękę/ nieſpotrzeby/ ale dla nędznęgo gro
4:
ſza/ ciało y krew bożą/ w vſta plvgawe
5:
bierzą/ y na drożdże ſadzaią/ przypiſviącz
6:
panv Chriſtvſowi/ (ktory ieſt nieſmierna
7:
mądroſć) nievmieiętnoſć. Gdyż on tak
8:
racżił vſtawić/ Apoſtołowie tak rozdawa
9:
li/ wedłvg navki bożei/ y koſcioł prawd
10:
ziwy chrzeſcijańſki/ tak trzyma.
11:
Na wtore wykrety
12:
ich/ odpowiedz.
13:
Piycie ſtego wſzyſczy/ to ieſt kapłani/
14:
bo iedno tam kapłani byli/ tedy też tak ſię
15:
rozvmie/ pożywaicie tego wſzyſczy/ to ieſt/
16:
(iako wykręczaią) wſzyſczy kapłani. Tedyć
17:
by grzeſzyli kapłani boży/ Apoſtołowie S.
18:
yż inym lvdziam rozdawali/ gdy iedno im
19:
ſamym pan Chriſtus dawał/ y zoſtawił/
20:
tedyć by y inſzy kapłani grzeſzyli. gdy lvd
21:
ziam ciało boże rozdawią. Aſnać by y koſci
22:
oł chrzeſcijańſki grzeſzył/ gdy od dawnych
23:
lat/ pod obiema oſobami przijmował/ y przijmvie

strona: E2

1:
ciało y krew bożą. A ſą tego v nas wpol
2:
ſzcże pewne znaki/ bo dawaią ieſzcże/ pro
3:
ſtym lvdziam/ pić ſ kielicha/ nie krew bo
4:
żą/ ale proſtą wodę/ a bogatſzym wino/
5:
nie wſtydliwie á iawnie lvdzie zdradzaiącz.
6:
Item/ Stoi też dalei w teſtamencie
7:
bożym. Math.26.
8:
To picie ieſt nowi teſta
9:
ment/ w moiei krwi/ kto
10:
ra za was/ y za wſzyſtki
11:
lvdzie bedzie wylana/ na
12:
odpvſcżenie grzechow.
13:
Toć iaſnie Teſtament boży okazvie/
14:
yż nie iedno kapłanom/ ale wſzyſtkim wi
15:
ernym chrzeſcijanom/ pan Chriſtus roz
16:
kazał pożywać ciałá/ y krwie ſwoiei/ kto
17:
ra nie iedno za kapłany ale za wſzyſtki wi
18:
erne lvdzie/ miała być wylana/ na od
19:
pvſzcżenie grzechow.
20:
Apoſtołowie kapłani boży/ gdy tę
21:
navkę wzięli z vſt pana Chriſtvſowych/

strona: E2v

1:
nie ſamić tego pożywali/ ale wſzyſtkim
2:
lvdziam ciało y krew bożą rozdawali/ y
3:
inſzy ich namiaſtkowie/ koſcioła prąwdzi
4:
wego chrzeſcijańſkiego/ y tak ieſzcże roz
5:
dawaią.
6:
Drvdzy tak ni rozvmnie mowią.
7:
Skwaſniała by krew boża/ dłvgo ią cho
8:
waiącz/ albo by ſię rozlała/ nioſącz/ albo
9:
iadącz do niemocznego.
10:
Nierozkazał ci pan Chriſtus/ krwie y
11:
ciała ſwego naſwiętſzego/ chować w klat
12:
cze/ albo zamykać w ſłvpie/ albo ie też
13:
iedno na mſzy poſwiączać/ albo rozda
14:
wać/ bo ie ſam przy wiecżerzy rozdawał/
15:
y ſwięty Paweł tak napiſał/ 1.Corint.11.
16:
Ale na wſelkim vcżciwym mieſczv/ gdzie
17:
kto pożąda przyiąc/ może być poſwięczo
18:
no ſłowem bożym/ y rozdawano/ na od
19:
pvſzcżenie grzechow/ a zwłaſzcża gdy kto
20:
niemoże na poczciwſze mieſcze do koſcioła
21:
przyć. A tak go nietrzeba w ſłvpie cho
22:
wać/ aby ono za nas cżvło/ ale my mamy
23:
cżvć/ wedłvg rozkazania Chriſtvſa miło
24:
go/ bo niewiemy cżaſv/ dnia/ ani godziny/
25:
niemoczy y ſmierci naſzei/ zawżdy mamy ſię wiarować grzechv.

strona: E3

1:
Drvdzy tak ſię wymawiaią ſtego vcżynkv
2:
złego/ mowiącz/ cchłopi wąſow niego
3:
lą etc. A iż chłop wąſa nieogolił/ więcz
4:
maſz dła tego złamać teſtament boży/ Apo
5:
ſtołowie ſnać wąſow niegolili/ a wżdyć
6:
Teſtamentv bożego niełamali/ ſami po
7:
żywali krwie y ciała bożego/ y inym roz
8:
dawali.
9:
Y wiele inych wykrętow cżynią/ wy
10:
mawiaiącz ſię ſtego vcżynkv złego/ iż
11:
zgwałcili Teſtament boży/ za czo ie będzie
12:
ſrogo ſądził pan bog wſzechmogączy/ ja
13:
na tym doſić mam/ że tak trzymam/ yako
14:
pan Chriſtus vſtawił/ wpiſmie ſwiętym
15:
opiſano/ y iako koſcioł chrzeſcijańſki
16:
prawdziwy/ aż do tych cżaſow trzyma/ y
17:
będzie trzymał aż do kończa ſwiata.
18:
O Ceremoniach/ y vſta
19:
wach koſcielnych/ zwierzchniei
20:
chwały bożei.
21:
O Ceremoniach albo vſtawach koſciel
22:
nych/ ktore nie ſą vſtawione przeeiw ſło
23:
wv bożemv/ ale dla tego/ aby wſzyſtko

strona: E3v

1:
w koſciele rządnie było/ 1. Corinth.14. trzy
2:
mam/ iako ſą zgodliwe ſpiewania/ przed
3:
kazanim/ y po kazaniv/ ktorym mamy
4:
chwalić zgodliwie pana boga/ y dzięko
5:
wać mv ſa dobroci iego/ pobvdzaiącz
6:
vmyſły naſze/ kv pilnemv ſłvchaniv ſło
7:
wa iego. Ale takowe vſtawy niemaią
8:
obwięzować/ ſvmnienia lvdzkiego/ chocz
9:
też wedłvg cżaſv/ albo mieſcza/ będą
10:
opvſzcżone/ nie z gardzenia/ albo ſpogor
11:
ſzeniem/ bo by tym obycżaiem grzeſzyli
12:
ſmiertelnie/ ktorzy by ie opvſzcżali/ Ale
13:
gdy od lvdzi ſą vſtawione/ tak że też od
14:
lvdzi mogą być przemienione/ albo opvſz
15:
cżone/ mowię/ wedłvg cżaſv potrzeby/
16:
mieſcza y też lvdzi.
17:
O Swietych/ żywych/
18:
y vmarłych.
19:
Wyznawam też to/ y tak trzymam/
20:
o ſwiętych żywych/ y też cżeſną ſmiercią
21:
zmarłych/ iż ie pan bog miłvie/ dla ich
22:
wiary/ a zowie ie przijacielmi ſwymi/ bra
23:
cią/ matką/ y ſioſtrami/ ktorzy ſłvchaią

strona: E4

1:
ſłowa bożego/ á cżynia wolę bożą. Io
2:
an.15. Math.17. Zowie ie też przybytkiem
3:
dvcha S.1.Corint.6. Roma.1. Tych
4:
wiary mam naſladować/ a ſamego pana
5:
boga chwalić w ſwiętych iego/ y ſamemv
6:
ſłvżyć. Pſal.vltimo. Math./. Z żywy
7:
mi ſwiętymi mam ſię weſpołek modlić do
8:
pana boga/ iako on ſam nas racżył nav
9:
cżyć w modlitwie ſwoiei. Math.6.
10:
Vmarłych ſwiętych ſobie za opiekvny/
11:
ani za prokvratory nie obieram/ iedno
12:
ſamego pana Chriſtvſa/ o tym S.Ian
13:
piſze 1.Ioan.2. mowiącz/ yeſli kto zgreſzy/
14:
mamy przycżyńczę prawdziwego/ do boga
15:
oicza/ Ieſvſa Chriſtvſa ſprawiedliwego/
16:
ktory ſię przycżynia za grzechy naſze/ y
17:
wſzyſtkiego ſwiata. Yako y ſwięty Chri
18:
ſoſtomus piſze Homil.6. de profectu Euan
19:
gelij. mowiącz/ do boga patronow/ albo
20:
opiekvnow niepotrzeba/ iedno wiary zv
21:
pełnei/ á ſercza nabożnego. S.Ambroży
22:
teſz o takich piſze in Epiſtolam ad Rom.ca
23:
pi.1. ktorzy pana boga wſzechmogącego
24:
przyrownywaiącz panv ſwieczkiemv mo
25:
wią/ tak iako do pana/ trzeba przycżyń

strona: E4v

1:
cze łaſkawego/ tak też y do boga.
2:
Pan ſwieczki niewie/ niż przed nim
3:
powiem/ cżego mi potrzeba/ aż mię pierwei
4:
przed nim opowiedzą/ przyſtęp vcżynią
5:
abo ſię też za mną przycżynią.
6:
Ale pan bog/ wie wſzyſtko/ niżli go
7:
oczo proſim/ a nie iedno vcżynki/ ale y
8:
pomyſlenie naſze/ nie ieſt żadne ſtworzenie
9:
tak miłofierne/ y kv wyſłvchaniv ſkłon
10:
nieiſze/ iako ſam pan bog/ bo tym ſam
11:
Syn boży ſwiadcży Ioan.15. mowiącz/
12:
Oczokolwiek będziecie proſić oicza mego
13:
niebieſkiego/ w imię moie/ da wam/ y
14:
przykazvie mowiącz/ proſcie/ otrzymacie/
15:
á wezmiecie. Toć do nas żywych racży
16:
mowić/ á nie do vmarłych/ o ktorych tak
17:
ſkoſciołem trzymam/ yż odpocżywaią w
18:
pokoiv dvſze wiernych vmarłych lvdzi. A.
19:
Ieſli vmarli wiedzą/ albo dvſze ich/
20:
cżego tv nam potrzeba/ otymem piſma niecżytał.
21:
O pannie Mariei.
22:
O nabogoſławnieiſzei pannie Mariei
23:
matcze bożei/ vcżliwiem zawżdy rozvmiał/

strona: F

1:
y dziś rozvmiem/ y trzymam/ yż panv
2:
bogv ieſt wdzięcżnieiſze ſtworzenie iego
3:
nad inſze ſwięte boże/ Abowim ią nad inſze
4:
więczei pan bog vmiłował/ że ią matką
5:
Synowi ſwemv obrał/ y tvdzież dla wia
6:
ry iei/ ſkoro v wierzyła/ y poſelſtwv przyz
7:
woliła/ pocżęła Syna bożego/ y porodzi
8:
ła. A iako przed porodzenim była/ tak że
9:
też y po porodzeniv/ z oſobliwego darv
10:
bożego cżyſtą panną zoſtała.
11:
O poſciech.
12:
O poſciech tak rozvmiem/ iż cżłowiek
13:
chrzeſcijańſki wſzelki/ nie iedno od zbytne
14:
go picia/ albo iedzenia/ ale też od ſłego
15:
vczynkanv/ złei myſli abo pożadania/ prze
16:
ciw przykazaniv bożemv/ każdego dnia ſię
17:
ma poſcić. Od zbytniego picia y iedzenia/
18:
ſam pan Chriſtus nam ten poſt vſtawił y
19:
przykazał/ Lvce.21. mowiącz. powſciągai
20:
cie ſię/ od obżarſtwa y piańſtwa etc. od
21:
proſnych ſłow od złych żądz/ myſli y
22:
vcżynkow/ napiſano wdecreciech/ o tym
23:
poſcie/ de conſecra.diſtin.5. a ſą ſłowa S.

strona: Fv

1:
Avgvſtyna/ Ktory tak mowi/ powſcię
2:
gać ſię od złoſci/ y nie rządnych roſkoſzy/
3:
tego ſwiata. to ieſt poſt wielky etc.
4:
O roznoſci pokarmow.
5:
Roznoſć pokarmow/ ktorego dnia czo
6:
mamy ieſć tacż nie ieſt w piſmie opiſana/
7:
żeby ieden pokarm (ktorego cżłowiek poży
8:
wa wedłvg potrzeby/ dziękviącz panv
9:
bogv/ że mv gi racżył dać kv pożywieniv/
10:
y zachowaniv zdrowia ſwego) był gorſzy
11:
albo grzeſznieiſzy niźli drvgi/ o tym piſma
12:
żadnego niemaſz. I tak to rozvmiem/ że
13:
więczei grzeſzy przeciw panv bogv/ ten
14:
ktory/ pokarmy ſwymi naznacżonymi/
15:
cżyni obżarſtwo/ niemiernie ich pożywa
16:
iącz/ albo opilſtwo/ niźli ten/ ktory ie to czo
17:
ma/ miernie a zdobrym ſvmnieniem/ dzięk
18:
viącz panv bogv za to, czo mv racżił dać.
19:
Pan Chriſtus to ſam racżył powied
20:
zieć/ Math.15. mowiącz/ nie toć czo w vſta
21:
kładą/ cżyni grzeſznego cżłowieka/ ale czo
22:
z vſt pochodzi, y ſwięty Paweł tak napiſał
23:
Roma.14. kroleſtwo boże nieieſtci picie/
24:
albo iedzenie/ to ieſt nie wtymci zależy/ ieſli

strona: F2

1:
ty ſliedz ieſz/ ryby/ mieſo/ albo gomolkę/
2:
alec ieſt vſprawiedliwienie naſze/ przes
3:
wiarę/ pokoi w ſvmieniv a weſele w
4:
dvchv ſwiętym. A obieranie y roznoſć
5:
wpokarmiech/ cżaſiech/ y wedniach zowie
6:
S. Paweł navką dyabelſką.1.Timo.4.
7:
Ten też poſt/ ktory na każdy dzień
8:
bywa/ wmiernym iedzeniv y piciv/ dla
9:
powſciągliwoſci ciała naſzego/ a dla lepſei
10:
chvci/ a ſprawnoſci kv rozmyſlaniv/ y
11:
poięciv navki ſłowa bożego/ chwalę y
12:
trzymam. Ale poſzczącz ſię/ żeby mogł za
13:
grzechy doſić vczynić/ albo że by to vmar
14:
łamv/ ktoremv nieboſzcżykowi ſwiętemv
15:
była poſłvga/ tegoć wpiſanie nienaidvię.
16:
O Slvbie/ zakonv
17:
Chrzeſcijańſkiego.
18:
O Slvbiech tak rozvmiem/ iako mię
19:
piſmo ſwięte vcży/ to czoſmy na chrzcie
20:
ſlvbowali/ y też ſię wyrzekali/ abyſmy
21:
wedłvg przemoſznoſci naſzei/ vcżynkiem
22:
pełnili. Słvbowałem w pana boga wier
23:
zyć niemieć nadeń boga inego/ wyzna

strona: F2v

1:
wałem go być w troiczy iedynego/ ſlvbo
2:
wałem mv miłoſc/ boiazń/ y poſłvſzeńſt
3:
wo/ iego przykazaniv.Odrzekałem ſię
4:
diabła/ y vſzyſtkich vcżynkow/ y też
5:
wymyſłow iego/ ktore ſą przeciw piſmv
6:
ſwiętemv. Powinienem ty ſlvby/ wed
7:
łvg przemożenia mego/ ſpomoczą bożą
8:
pełnią. Tak że też rozvmiem/ y o ſlvbiech
9:
albo obietniczach/ ktore ſlvbviem naſze
10:
mv bliźniemv.
11:
Inſze ſlvby albo obietnicze/ ktore ſą
12:
przeciw panv bogv/ y blizniemv naſzemv/
13:
albo nieſą w moczy naſzei/ natyſmy nie
14:
powieni/ tak iako w dekreciech napiſano
15:
22.c.4. wezłei obietniczy/ zmień woła a
16:
czoż niebacżnie/ bez dobrego rozmyſlenia/
17:
y grvntownego poradzenia ſlvbował/ a
18:
byż tego niepełnił abowim zła ieſt wſzel
19:
ka obietnicza/ ktora zgrzechem bywa wy
20:
pełniona/ y mądry Salomon tak napiſał/
21:
Szalona á nie zwiary obietnicza/ ieſt
22:
mierziona przed panem bogiem. Eccle.5.
23:
O Cżyſtoſci panieńſkiei.
24:
O cżyſtoſci tak rozvmiem/ acżkolwiek

strona: F3

1:
nie ieſt boże przykazanie/ A wſzak że komv
2:
ten dar boſki ieſt dan/ ma gi barzo pilnie
3:
chować/ ktora nie iedno vcżynkiem/ ale też
4:
myſlą nerządną y pożądanim bywa
5:
ſplugawiona.Sam pan Chriſtus to ra
6:
cżył powiedzieć mowiącz/ Math.5. yeſli
7:
kto wezrzy na niewiaſte/ a pożąda iei w
8:
vmyſle ſwoim/ ivż popełnił czvdzołoſtwo
9:
w ſerczv ſwoim. Niechai że ſię każdy/
10:
wtych ſłowiech obezry iako we zwiercied
11:
le/ a ſwoie panieńſtwo rozważy. Otym
12:
też ſzoſte y dzieſiąte przykazanie boże vcży/
13:
abyſmy niecżynili grzechv niecziſtego/ ani
14:
żądali.Swięty Paweł o ſobie piſzącz mo
15:
wi Roma. 7. Niewiedziałem aby żądli
16:
woſć cieleſna grzech był/ bych ſię był
17:
ſprzykazania bożego nienavcżył/ ktore
18:
zakazvie mowiącz/ niepożądai. Ale kto
19:
tego darv bożego niema/ lekarſtwo ma
20:
przyiąć/ przeciw grzechv/ ktore vkazał S.
21:
Paweł 1.Corin.7. mowiącz/ dla v wiaro
22:
wania od niecżyſtego grzechv/ niechai
23:
każdy ſwoię właſną żone ma. Tvć wſzyſt
24:
kim poſpolicie rozkazał y navkę dał/ zad
25:
nego ſtadła niewymviącz/ ktorzy niemaią
26:
oſobliwego darv bożego.

strona: F3v

1:
Stymi nietrzymam/ ktorzy zwierzch
2:
nią poſtawą/ y odzienim/ okazvią cżyſtoſć
3:
ale na vmyſle y na vcżynkach/ nad niero
4:
zvmne beſtye ſą pſotliwſzy/ Małżeńſtwem
5:
ſwiętym gardzącz/ a w niecżyſtoſci y
6:
cżvdzołoſtwie ſwoi żywot trawiącz. O
7:
ktorich iaſnie napiſał Paweł S. Cżvdzo
8:
łożniki/ a niecżyſte lvdzie/ będzie ſrogo
9:
ſądził pan bog. Heb. 13.
10:
O poſłvſzeńſtwie.
11:
Wyznawam też to/ y tak o poſłvſzeńſt
12:
wie trzymam/ żem napirwei powinien być
13:
poſłvſzny panv bogv/ y iego przykażaniv.
14:
Potym też tym ktore mi pan bog dał/ y na
15:
demną przełożył/ iako ieſt ociecz/ matka/
16:
vrząd ſwieczki/ y tym ktorzy ſą przełożeni
17:
w ſłowie bożym/ y w navcze/ wedłvg
18:
rozkazania S.Pawła/ dwoiakiei czci godni
19:
ſą.1.Timo.5.
20:
Ale ieſli by czo przykazowali/ albo na
21:
czo przymvſzali/ czo by było/ przeciw panv
22:
bogv/ y piſmv ſwiętemv/ niepowinienem
23:
ich ſłvchać/ y tak ſwiętym Piotrem trzy

strona: F4

1:
mam/ żem pana boga/ więczei powinien
2:
ſłvchać/ niźli człowieka/ I Daniel prorok
3:
boży tak vcżynił/ gdy go krol babilońſki
4:
przymvſzał/ aby Bałwana chwałił/ ale
5:
on odpowiedział mowiącz/ pana boga
6:
ſamego chwalę/ abowim ieſt bog żywią
7:
czych/ ale ten ſłvp nie ieſt bog/ eiuſđē.14.
8:
Lepſze ieſt poſłvſzeńſtwo ſłowv bożemv/
9:
niźli ofiary/ krotko mowiącz/ kto ſłvcha
10:
ſłowa bożego/ a chowa przykazanie iego/
11:
niezbłądzi od ſbawienia wiecżnego.
12:
O odpvſciech.
13:
Wierzęnteż y trzymam tak mocznie/ yż
14:
od cżaſv obiawienia Ewangeliei ſwiętei/
15:
mamy odpvſty doſtatecżne miłoſciwe
16:
lato/ od ſamego pana Chriſtvſa nawyſze
17:
go biſkvpa/ dane/ ktory ſam ſiebie ofiaro
18:
wał bogv oiczv/ ocżyſcił ſvmnienie naſze/
19:
od vmarłych vcżynkow/ kv ſłvżbie bogv
20:
żywiątzych/ Heb.9. A iż to ſzcżyra praw
21:
da ieſt/ ſą na to iaſzne liſty Syna bożego/ y
22:
Pawła S. y inych Apoſtołow (niebrewe/
23:
iako zową) ale dłvgie doſtatecżne liſty/

strona: F4v

1:
piſmo cżtyrech Ewangeliſtow/ ſpiecżeciant
2:
pewnymi/ y prawdziwymi/ to ieſt ſ ſwią
3:
toſciami koſcielnymi/ Są też y były nato
4:
wielkie/ to ieſt piſmo wſzyſtkiego ſtarego
5:
y nowego zakonv/ y wszyſtka biblia.
6:
Ktore nie za żadne pieniądze/ ale darem ſą
7:
złaſki bażei dane/ nie iedno e rzymie/ ale
8:
na wſzelkim mieſczv/ gdzie iedno ſie zeżłoſci
9:
vznamy/ ſerdecżnie żałviemy/ a wiarą y
10:
zvpełnym ſercem ſię do pana boga nawro
11:
cimy/ w iego obiętniczach/ y miłoſierdziv
12:
nadzieię maiącz zvpełną/ tedy wezmiemi
13:
doſtatecżne odpvſzcżenie grzechow naſzych
14:
a nierozdzielnie/ od meki y od winy/ dla
15:
Chriſtvſa pana naſzego miłoſciwego/
16:
Syna bożego.O tychci ia odpvſciech trzy
17:
mam mocznie.
18:
O cżyſczv.
19:
O cżyſczv też to trzymam/ gdy ocżyſ
20:
cim zgrzechow/ przes wiarę naſzę/ y miło
21:
ſierdzie boże/ ſvmnienie naſze/ żywiemy
22:
wpocieſzeniv ſpokoinego ſvmnienia/ y w
23:
weſelv dvcha ſwiętego/ To ieſt cżyſcieć.

strona: G

1:
Bo nas pan bog/ tv na tym ſwiecie ocżyſ
2:
cia zgrzechow naſzych/ przes wiarę naſzę.
3:
I iedno ty dwie drodze racżył powiedzieć/
4:
kto v wierzy/ a będzie ochrzcżon będzie
5:
zbawion/ a kto nie v wierzy ten będzie
6:
potępion.Math.22. Marci.16.
7:
Srymi nicz nietrzymam/ ktorzy wſzech
8:
mocznoſci bożei vrągaią/ mowiącz żeby
9:
pan bog niedoſtatecżnie grzechy odpvſz
10:
cżał/ powiedaią że winę na tym ſwiecie
11:
odpvſci/ ale mękę na onym ſwiecie mvſi
12:
odcirpieć/ albo za darem kto iny mvſi
13:
doſić vcżynić, a to falſz. I ſtymi nietrzy
14:
mam/ ktorzy fałſzywie ſtoſvią piſmo S.
15:
wyciągaiącz ie na ſwoi wymyſlony cżyſ
16:
ciecz. Math.5. Niewynidzieſz aż zapłaciſz
17:
do namnieiſzego pieniądza. Math.12. kto
18:
blvzni przeciw dvchv ſwiętemv/ nie od
19:
pvſzcżą mv/ ani tv/ ani na onym ſwiecie.
20:
Czo S.Marek wykłada ca.3. mowiącz/
21:
kto blvzni przeciw dvchv S. niebędzie
22:
mv na wieki odpvſzcżono.
23:
Wſzelkiego cżłowieka/ iaki vcżynek ieſt/
24:
ogien doſwiadczy.1.Corin.3. Stoſvią też
25:
tv ſłowa Ioba/ ktory leżącz wogniv

strona: Gv

1:
żywy mowił/ do braciei żywei/ zmiłvicie
2:
ſię/ zmiłvicie ſię/ nademną acż nicz/ wy
3:
przijaciele/ moy/ bo mię pan bog dotknął
4:
moczą ſwoią/ y inſze mieſcza. Ktore wy
5:
kładaiącz żadny Doctor niecżyni zmienki
6:
ocżyſczv/ krom przewrotnych mnichow/
7:
ktorzy na tym złym grvncie/ a niepew
8:
nym/ zbvdowali wſzyſtki klaſztory ſwoie/
9:
y tą ſzkodliwą wędą/ nie iedno proſtych
10:
lvdzi/ ale też Czeſarzow/ Krolow/ Xią
11:
żąt/ y inych panow/ bogacztwa do ſiebie
12:
przyciągnęli. Tak barzo ie na imieniv/ y
13:
namaiętnoſciach ogolili/ że też Czeſarze/
14:
Krolewie/ Xiążęta/ y ini wielczy panowie/
15:
rozdawſzy proźnviączym lvdziam maiet
16:
noſei ſwoie/ mvſzą ſpoddanych ſwoich/
17:
nieſnoſne czła/ pobory/ cżopowe/ rogo
18:
we/ Stołowe/ domowe/ Słodowe/ bro
19:
gowe/ y ine podatki wyciągać/ chcząli
20:
wedłvg ſtanv ſwego poćciwie. a doſtatecż
21:
nie żyć. I tegoż ſwego wymyſlonego
22:
cżyſczv/ chocz nie ieſt żadny cżłonek wiary/
23:
aż do przelania krwie chrzeſcijańſkiei/
24:
ſwoią mocżą/ a okrvcieńſtwem/ bronią.
25:
Powiedaią żeby Syna bożego wemſzy

strona: G2

1:
ſwoiei ofiarowali/ za dvſze lvdzi vmarłych
2:
ktore ſą wczyſczv/ y za grzechy ich/ a to
3:
fałſz/ bo Syna bożego niemogą ofiaro
4:
wać/ gdyż on ſam ſiebie ivſz racżył ofiaro
5:
wać dla grzechow naſzych/ Raz vmarł/
6:
a ivſz więczei nie vmrze a Paweł S. ad He
7:
bre.9. iawnie piſze/ że by pan Chriſtns mv
8:
ſiał/ częſto cirpieć y v mierać by go mieli
9:
tak cżęſto ofiarować.
10:
Grzechy też niemogą być żadnemv
11:
cżłowiekowi/ po ſmierci odpvſzcżone/ ale
12:
w iakiei wierze vmrcze/ tak go pan bog
13:
będzie ſądził. A krotko mowiącz/ ten ich
14:
wymyſlony cżyſciecz/ nie ogieńci/ ani dym
15:
ſ ſiebie dawa/ ale tak wiele złota/ ſrebra/
16:
y bogacztw ktorych im/ nie iedno na ob
17:
żarſtwo y pijańſtwo/ ałe też y na wſzelką
18:
pſotliwoſc doſtawa.
19:
Ten wymyſlony cżyſciecz/ iako wiele
20:
narodził bogacztw prożnviączym/ a nie
21:
pożytęcznym lvdziam/ to nie moi ſąd/
22:
niechai to każdy mądry obacży/ moia rzecz
23:
wiarę wyznawać.
24:
In ſvmma/ tv na tym ſwiecie/ od
25:
pvſzcza pan bog/ przenaſzę wiarę zmiło

strona: G2v

1:
ſierdzia ſwego grzechy/ doſtatecznie/ a nie
2:
rozdzielnie/ dla Chriſtvſa Syna ſwego/
3:
pana/ y odkvpiciela naſzego/ Abowim tv
4:
na tym ſwiecie/ żywot wiecżny bywa na
5:
lezion/ przęs wiarę/ albo ſtraczon przes
6:
niedowiarſtwo/ A iako cię tv pan bog
7:
naidzie/ tak cie na onym ſwiecie będzie
8:
ſądził. Tak o tym trzymam/ a okażę to
9:
iaſniei ieſli kto będzie tego żądał.
10:
O Obraziech.
11:
O obraziech/ to rozvmiem/ ieſli im
12:
nieprzydawaią iakiei chwały/ mogą być
13:
wdomv bożym/ dla proſtych lvdzi/ Na
14:
ktore wezrzawſzy/ mogą chwalić pana
15:
boga/ y ſwiętych iego/ yż pan bog ty/
16:
ktorych to ieſt pamiątka (obrazy) racżył
17:
ie (dla ich wiary/ ktorą vcżynkami dobre
18:
mi/ potwirdzali/ y okazowali) przyięć
19:
w łaſkę ſwoię/ Ktorych też wiary mamy
20:
naſladować/ y dla niei/ kiedy na nas pan
21:
bog dopvſci/ mamy wſzyſtki ciężkoſci cir
22:
pieć/ y wſzyſtko opvſcić. Math.19.
23:
Ale przed obrazmy klękać/ ofiarować/

strona: G3

1:
ſwiecźki ſtawiać/ na wſpomożenie ich
2:
wzywać/ w nich nadzieie mieć/ albo im
3:
pacierze mowić/ to ieſt pogańſkie/ a panv
4:
bogv barzo mierzione bałwochwalſtwo/
5:
Y tych obrazow lvdzie vmarli nie
6:
boſzcżyczy/ barzo by ſię oto gniewali/ kiedy
7:
by to wiedzieli/ bo oni tego za żywota/
8:
niepożądali/ czo ſamemv panv bogv ma
9:
być cżynione/ a nie żadnemv ſtworzeniv
10:
iego/ tego mamy wſzyſczy chwalić/ a iemv
11:
ſamemv ſlvżyć/ tego ſamego wzywać/
12:
a on ſam obieczał wyſłvchać/ y ze wſzel
13:
kich cięzkoſci nas wyrwać. Pſal.27. et 30.
14:
Math.4. etc.
15:
O Xiąſzkach Samue
16:
lowych.
17:
Wyznawam też to/ o xiązkach chrze
18:
ſcijańſkego Doctora Samvela/ iakom
19:
przed tym wyznawał/ żem ie miał/ y inem
20:
kaznodzieiom dawał/ niźli bbyły wywoła
21:
ne/ albo zapowiedziane/ A iżem iego ka
22:
zania ſłvchał/ y to prawda ieſt/ wedłvg
23:
rozkazania biſkvpa poznańſkiego/ ktory

strona: G3v

1:
był nam Samuela do Poznania na ſwym
2:
wozie przywiozł y kaznodzieią v phary
3:
vſtawił. A gdyzmv biſkvp dał naſtra
4:
wą kiedi naſtudium iechał/ iam mv niemi
5:
ał czo dać/ alem go iako kaznodzieię wy
6:
prowadził. A gdy mi potim mowili niktor
7:
zy doktorowie/ ſiedzącz na ſądzie/ żem nie
8:
miał złego cżłowieka wyprowadzać/ Iam
9:
powiedział że wſzyſtki teſz złe lvdzie na
10:
ſmierć ſkazane/ zmiaſta wyprowadzam/
11:
przywodzącz ie kv ſkrvſze/ za grzechy ich/
12:
a vcżącz ie też wiary aby nie wątpili w mi
13:
loſierdziv bożym/ ktory na ten ſwiat/ nie
14:
dla ſprawiedliwych/ ale dla grzeſznych
15:
lvdzi/ zeſłał Syna ſwego/ aby przes mękę
16:
iego byli zbawieni/ Tak żem też y Sa
17:
mvela każnodzieie wyprowadził/ o kto
18:
rym powiadacie/ żeby zły kaznodzieia byl/
19:
iam go dla tego wyprowadził/ aby wam
20:
dobrym nieſzkodził. Vſłyſzawſzy ty ſło
21:
wa/ chcieli mię ſędżić heretykiem/ iam ża
22:
dał aby mię navcżyli/ wcżym bych błądził
23:
nie z vporv ale znie vmie iętnoſci/ oni mię
24:
obieczali navcżyć. Ale gdym potym do
25:
nich przyſzedł/ obciążyli mię przyſięgami/

strona: G4

1:
ieſzcze gorſzemi nad pierwſze przeciw bogv/
2:
y ſvmnieniv memv/ A gdym ich nieczinił/
3:
oſądzili mię w niebytnoſci moiei/ gdym
4:
był na poſlvgach krolewſkich być herety
5:
kiem/ y na wiecżne ſiedzenie mię skazali/
6:
abych w więzieniv do ſmierci pokvtował/
7:
dla tego/ żem przeciw panv bogv/ piſmv
8:
ſwiętemv/ y ſvmnieniv memv/ wedłvg
9:
ich Senteciei nie przyſięgał.
10:
Toć ieſt wyſnanie y iawne okazanie
11:
wiari moiey naiaſnieiſzy krolewie/ ktora
12:
ma pewny dowod ſpiſma ſwiętego kto
13:
rego teraſ/ przed w.K.M. dla przęd
14:
lvzenia nieokazvię/ ale ieſli pothrzeba
15:
będzie (dla roſiaſnienia zathłvmionego od
16:
nieprziacieli bożich/ ſłowa bożego/ y praw
17:
di iego/ y ſławy moiei niewinnie narvſzo
18:
nei naprawienia) chczę to ſzerzei ſroſkaza
19:
nia w.K.M. ſpomoczą bożą okazać y
20:
opiſſać a by vſnali potwarcze moy y nie
21:
prziacziełe hożi/ że ia inſzey wiari niemam
22:
ani trzymam iedno wiarę Chrzeſcijańſką
23:
prawdziwą/ ktora ieſt wpiſmie ſwętim
24:
opiſſana/ ktorą koſcioł prawdziwy chrzeſ
25:
ciańſki od Apoſtołow bożich navcżoni aſz

strona: G4v

1:
do tich cżaſſow trzyma y doſkońcżenia
2:
ſwiata będzie trzymał/ odktorei dla zad
3:
nych lvczkich vſtaw/ Synodow/ Conci
4:
lia/ y Decretow/ do gardła naſzego/ wedłvk
5:
roſkazania Syna bożego/ niemamy odſtą
6:
pyc/ by teſz y aniol ſnieba ſtąpył a ynaczey
7:
naſ vczil nyſzli wpiſmie ſwętim ieſt opiſſa
8:
no/ niemamy mv wierzic. Gala.1.
9:
Przeſtęć prawdziwą wiarę (ieſli mocznie
10:
wierzim obietniczam bożim/ ktore ivſz pan
11:
bog przeſ Syna ſwego/ od ſwiętich Pa
12:
triarchow y prorokow ocżekawaiączim go
13:
raczil dla ſbawienia naſzego wipełnicz) ſta
14:
wamy ſię/ będącz ſli a grzeſzni/ ſprawied
15:
liwemy. Przeſtęſz teſz/ ſtawamy ſię ſynmy
16:
bożemi y dzedziczmi wiekviſtei chfałi bożei.
17:
tęć ia wiarą (namocznem gronczie piſma
18:
ſwiętego poſtawioną) trzymam y chczę
19:
trzymać.
20:
O ynich Ceremoniach y wimiſlnich
21:
wſtawach/ czo rozvmiem y trzymam krot
22:
kom opiſſał y okazał ktore chocz nieſą po
23:
trzebne kv zbawieniv ale mie onie pyta
24:
no y w artykvliech mi opiſane dano.
25:
Finis.