[zaloguj się]
metryczka tekstuautor:   Piotr Skarga
tytuł:   Kazania sejmowe
rok wydania:   1597


strona: 657

grafika657.
1:
KAZANIA
2:
SEYMOWE.
3:
Tegoż X. Piotrá Skárgi Societatis IESV.
4:
PIERWSZE NA POCZAT=
5:
KV SEYMV, PRZY S. MSZY
6:
SEYMOWEY.
7:
Ieſli kto z was potrzebuie mądrośći/ niech iey prośi od Pá=
8:
ná Bogá: ktory wſzytkim hoynie dáie/ á nie wymawia:
9:
á daná mu będźie. Iacob: l.
kolumna: a
1:
Z
Iácháliśćie ſię w
2:
imię Páńſkie/ ná opá=
3:
trowánie niebeſpieczno=
4:
śći Koronnych: ábyśćie
5:
to co ſię do vpadku ná=
6:
chyliło podpárli/ co ſię
7:
ſkáźiło nápráwili/ co ſię zrániło zleczyli/
8:
co ſię rozwiązáło ſpoili:
Stárſzy
czym ſą
poddá=
nym ſwo=
im.
y iáko głowy
9:
ludu/ bráćiey i członkow wáſzych/ iáko
10:
ſtrożowie ſpiących/ y wodzowie nieumie=
11:
iętnych/ y świece ćiemnych/ y oycowie
12:
dźieći proſtych/ o ich dobrym y ſpokoy=
13:
nym obmyśláli.
Nie łácno
o poſpoli
tym do=
bru rá=
dźić.
Co iż ieſt rzecz niełácna/
14:
i wielkich dárow Bożych potrzebuiąca;
15:
vćiekaćie ſię do kośćiołá y ołtarzá/ do
16:
ſzukánia łáſki Duchá ś. z ktoreyby wam
17:
był dány rozum y mądrość/ ná dobrą y
18:
ſzczęśliwą tákich potrzeb odpráwę. Y
19:
Pogánie to czynili/ gdy ſwoie ſeymy y
20:
rády o dobrym poſpolitym záczynáli: rá=
21:
dźili ſię bogow ſwoich przez kápłany ſwo
22:
ie. Bo ſam przyrodzony rozum vkázuie/
23:
iż rządy y ſpráwy kroleſtw y pańſtw z
24:
Bozkiey opátrznośći y pomocy ſtoią: á
25:
ludzki rozum y ſtáránie zábiegáć wſzyt=
26:
kiemu nie może. Dáleko więcey przyſtoi
27:
wam oświeconym wiádomośćią Bogá
28:
práwego/ tym vczćić Páná Bogá ſwe=
29:
go/ y tym ſobie pomoc: ábyśćie od niego
30:
rády ſwoie poczynáli/ á do kápłanow ie=
31:
go z onemi żołnierzmi Iudſkiemi mowi=
32:
li.
Ierem. 42.
[Prośćie zá námi Páná Bogá wáſze=
33:
go/ áby nám oznaymił P. Bog wáſz dro=
34:
gę ktorą iść mamy/ y rzecz ktorą czynić
35:
mamy: á my głoſu P. Bogá náſzego do
36:
ktorego was poſyłamy/ ſłucháć będźiem:
37:
áby nam było dobrze gdy vſłuchamy ro=
kolumna: b
1:
ſkazánia P. Bogá náſzego.] Prośim te=
2:
dy teraz zá te potrzeby wáſze y náſze Pá=
3:
ná Bogá/ ofiáruiąc mu zá was przeczy=
4:
ſtą ofiárę ćiáłá y krwie Syná iego: áby
5:
nas wſzytkich wyſłuchawſzy/ dał Duchá
6:
rády dobrey ná pomoc wſzytkiemu ludo=
7:
wi Bożemu/ ktory ſię w tey Koronie zá=
8:
myka. Iedno też was vpominamy/ áby=
9:
śćie też ſámi prośili/ y do tego ſię ſkłoni=
10:
li/ iákoby prośbá wáſzá mieyſce v P. Bo=
11:
gá miáłá. Co czynim tymi ſłowy Iáku=
12:
bá Apoſtołá: [Ieſli kto z was potrzebu=
13:
ie mądrośći/ niech iey prośi od P. Bogá/
14:
ktory wſzytkim hoynie dáie á nie wyma=
15:
wia: á będźie mu daná.]
16:
Dźiwno być może dla czego ták mo=
17:
wi ten ś. Apoſtoł: [Ieśli kto z was mądro
18:
śći potrzebuie:] y ktoż iey nie potrzebuie?
19:
izali co dobreo kto bez niey począć y ſprá=
20:
wić może?
Mądro=
śći wſzę=
dźie po=
trzebá.
Sap: 8.
O ktorey mowi Sálomon [iż
21:
mądrość od końcá do końcá wſzytko mo=
22:
cnie zátrzymawa/ y wſzytko wdźięcznie
23:
rządźi. Vmyśliłem/ práwi/ przywieść ią
24:
ſobie do towárzyſtwá: wiedząc iż ſię ze=
25:
mną dobrem dźielić będźie/ y rozmową
26:
będźie myśli y teſknośći moiey.
Pożytki
mądrośći
Bożey.
Przez nię
27:
będę miał ſławę v ludźi/ y vczczenie mło=
28:
dych od ſtárych/ y będę oſtry w rozſądku/ y
29:
v możnych dźiwny. y przez nię mieć będę
30:
nieśmiertelność y pámięć wieczną. przez
31:
nię rządźić ludźmi/ y narody poſłuſzne
32:
mieć będę. y miedzy wielkośćią ludu/ v=
33:
dam ſię dobrym/ y ná woynie mocnym.
34:
Wſzedſzy w dom moy/ z nią odpoczywáć
35:
będę. Bo nie ma gorzkośći towárzyſtwo
36:
iey/ áni teſknośći ſpołżyćie iey: ále weſele
37:
y rádość.
Sap. 9.
Tem ią zámiłował y o niem
Ooooſię ſtárał


strona: 658

658.Kazánie pierwſze Seymowe.

kolumna: a
1:
ſię ſtarał z młodośći moiey/ y chćiałem ią
2:
ſobie bráć zá oblubienicę/ y sſtałem ſię
3:
miłośnikiem vrody iey.
Sap. 10.
Przełożyłem ią
4:
nád máieſtat y kroleſtwá/ y bogáctwá
5:
z nią zrownáne zá nicem poczytał. Nád
6:
zdrowie vmiłowałem ią/ y przyſzło mi
7:
wſzytko dobre z nią.] poty Sálomon. Z
8:
czego baczyć káżdy może/ co to ieſt mieć
9:
mądrość/ zwłaſzczá táką/ o ktorey tu ten
10:
mądry mowi/ wieczną onę y nie ſtwo=
11:
rzoną; z ktorey y tá potoczna náſzá/ iáko
12:
świecá z niey zápalona pochodźi: to ieſt/
13:
rozum przyrodzony/ bez ktorego żadna
14:
ſpráwá dobrą być y porządną nie może.
15:
Przeczże tedy ták mowi Iákub ś. iákoby
16:
ſię kto náleść mogł ktoryby iey nie po=
17:
trzebował?
Ludzie
ktorzy ſię
zą mądre
máią.

18:
Dla tego/ iż ſą ludźie iedni/ ktorzy ſię
19:
zá mądre máią/ y ſwoiemu rozumowi y
20:
mądrośći dufáią: y ſtąd ábo nie proſzą/
21:
ábo nie pilnie P. Bogá o nie proſzą. O
22:
tákich mowi Prorok
Iſa: 5.
[Biádá wam kto=
23:
rzyśćie w oczách wáſzych mądremi/ y v
24:
śiebie roſtropnemi.] Y Mędrzec mowi:
Prou: 3.

25:
[Vfay w Pánu Bogu z cáłego ſerca/ á
26:
nie wſpieray ſię ná mądrośći ſwoiey.]
Rom: 12.
Y
27:
Apoſtoł vpomina: áby nikt ſam ſobie mą
28:
drym ſię nie vdawał. Tákie rozumienie o
29:
ſobie/ ſzczerym ieſt głupſtwem. Bo fun=
30:
dáment mądrośći ieſt: ſwoiey nie dufáć
31:
mądrośći.
Mądroſc
ziemſka y
bydlęca.

32:
Drudzy ſą/ ktorzy máią mądrość tá=
33:
ką/ iáką tenże Apoſtoł opiſał: Ziemſką/
34:
bydlęcą/ y dyabelſką. Ziemſką: iż máią
35:
rozum tylo ná doſtawánie y zátrzymá=
36:
nie y rozmnożenie dobr świeckich docze=
37:
śnych: y w źiemi wſzytek ich rozum zo=
38:
ſtáie/ nie oglądáiąc ſię ná wieczne y przy=
39:
ſzłe/ áby do nich docześnych nákręcáli/ iá=
40:
koby lepſze dla podleyſzych nie vpadáły.
Politycka
mądroſc.

41:
Táką mądrość máią Politycy dźiśieyſzy/
42:
ktorzy náuczáią pánow y krolow: áby o
43:
religią/ y dotrzymánie/ y obronę wiáry ś.
44:
Kátholickiey/ y o ludzkie zbáwienie nie
45:
dbáli/ y dla niego nic nie czynili: tylo do=
46:
cześnego pokoiu y dobrego mienia pod=
47:
dánych ſwoich pilnuiąc/ zbáwiennych
48:
potrzeb ich zániecháli.
49:
Táka mądrość ſłuſznie ſię też zowie
50:
nie tylo źiemſką/ ále y bydlęcą. Bo ták=
51:
że bydło dobre ſwoie ćieleſne/ z przyrodzo=
52:
ney ſkłonnośći obmyśla/ y o nie ſię ſtára:
53:
o duſzę ktorey nie ma wieczney y rozum=
54:
ney/ nie dbáiąc.
55:
Ten táki rozum zowie ſię też diabel=
56:
ſki. Bo czárt niocz ſię więcey nie ſtárá/
kolumna: b
1:
iedno áby ludźie/ wieczne dobrá iáko y on
2:
tráćili/ y nic o tym co ieſt po śmierći nie
3:
myślili: ále ſię tylo tym dobrym mienim
4:
widomym zábáwiwſzy/ y ná nim ſię w
5:
grzechách vwichławſzy/ ná wieki ginęli.
6:
A też poſpolićie táka świecka mądrość/
7:
wſzytek ſwoy dowćip dobr tych świe=
8:
ckich doſtáiąc/ ná oſzukánie y ná ſzkody
9:
ludzkie obraca. Co ieſt właſno piekielni=
10:
kom/ ktorzy ná tákim dowćipie y wár=
11:
ſtáćie záśiedli.
12:
Nie day Boże ábych to o was rozu=
13:
miał/ przezacni Pánowie/ żebyśćie v śie=
14:
bie ſámi mądremi byli/ á mądrośći od
15:
P. Bogá niepotrzebowáli/ ábo tákiey
16:
mądrośći świeckiey y bydlęcey/ y ſzátáń=
17:
ſkiey prágnęli. Ia od was wſzytkich do
18:
P. Bogá wołam: Potrzebuiem/ y bárzo
19:
potrzebuiem Pánie Boże náſz/ áby ſię ná=
20:
ſze rozumy niebieſką twoią mądrośćią o=
21:
świecáły. Byśćie mieli
3. Reg: 4.
rozumy y dowći=
22:
py/ iáko oni w piſmie miánowáni/
2. Reg: 16.
Etán
23:
y Emán/ y Kálcol/ y Dordá/ y on Achito=
24:
fel/ o ktorym mowiono: kto ſię go rádźił/
25:
iákoby ſię Boga rádźił: tedy ták wiel=
26:
kim niebeśpiecznośćiam/ do ktorych to
27:
przychodźi kroleſtwo/ nie zábieżyćie/ y w
28:
ták okrutney nawáłnośći morſkiey/ iáko
29:
Pſalm mowi/
Pſal: 106.
pożartą mądrość wáſzá
30:
zoſtánie.
Niebezpie
cznosci
koronne.

31:
Námienię trochę tych niebeśpie=
32:
czeńſtw náſzych/ ktorycheśćie lepiey niżli
33:
iá świádomi: ná więtſzą pokorę y goręc=
34:
ſzą modlitwę wáſzę.
Niezgo=
dy y ro=
ſterki.
Naprzod widźićie
35:
rozerwánie wielkie ſerc ludzkich/ y potár=
36:
gánie iednośći y miłośći y zgody ſąśiedz=
37:
kiey/ nie tylo dla rożnośći wiar/ y dla
38:
náuk heretyckich/ ktore ná to Szátan
39:
wrzućił/ áby rozrywał y roſpraſzał: ále
40:
też dla powaśnienia ſię ſtanow miedzy
41:
ſobą/ y dla wiela obłudnośći y nieuprzey=
42:
mośći/ ktorey ſię miedzy námi náśiáło:
43:
iż ieden drugiemu nie dufa/ ieden drugie=
44:
mu nie życzy:
Niev=
przeymo=
śći.
y do ſwoich pożytkow v=
45:
biegáiąc ſię/ ſpolnie ſię hydźićie y chytrze
46:
oſzukawaćie. Ták iż ſię Prorockie wołá=
47:
nie iśći:
Ierem: 9.
[Strzeż ſię káżdy od bliźniego
48:
ſwego/
Zdrády.
y żadnemu brátu ſwemu nie du=
49:
fay. bo káżdy brát podchwyta y doł pod
50:
drugim kopa. káżdy przyiaćiel zdrádliwie
51:
poſtępuie/ y brát ſię z brátá śmieie/ á prá=
52:
wdy nie mowią: ięzyk ich iáko ſtrzałá rá=
53:
niąca: w vśćiech pokoy z przyiaćielem
54:
mowi/ á táiemnie śieći nań záſtáwia.]
55:
To ſię podobno mowić może/ kto pátrzy
56:
ná ſpráwy wáſze. Iákoż ináczey proroko=
wáć/ iedno


strona: 659

Kazánie pierwſze Seymowe.659.

kolumna: a
1:
wáć/ iedno z Prorokiem mowić:
Oſeæ 10.
[Roz=
2:
dźieliło ſię ſerce ich/ teraz poginą:] á co
3:
prędzey gubi kroleſtwá/ iedno iáko P. IE=
4:
ZVS mowi/ niezgodá ſąśiedzka w nim?
Luc: 11.
Bunto=
wnicy y
ſzemrácze

5:
Nádto námnożyło ſię w tym krole=
6:
ſtwie ludźi złych bárzo/ ktorzy poſmáko=
7:
wawſzy ſobie interregna, w ktorych mo=
8:
gli o kroleſtwo tárgowáć/ y pożytkow
9:
ſwoich/ z oſzukánia miłey oyczyzny y ro=
10:
zerwánia iey/ ſzukáć/ ieſzcze nie przeſtáią:
11:
á gdźie mogą/ bunty y zmowy czyniąrná
12:
vrząd Boży ſzemrząc y potwarzy zmy=
13:
śláiąc/ y do rozruchow y nowin náma=
14:
wiáiąc. nieſpokoyni/ łákomi/ nieſpráwie=
15:
dliwi/ śieią wſzędźie niezgody/ nic ná do=
16:
bre poſpolite nie pomniąc/ á tą łodką w
17:
ktorey ſię wſzyſcy wieźiem/ ſwoim biegá=
18:
nim chwieyąc/ do zánurzenia ią y vtopie=
19:
nia przywodzą.
1. Mach: 1.

20:
Tácy byli zá Máchábeuſzow oni/ iá=
21:
ko ie piſmo zowie/ Viri iniqui: ktorzy do
22:
obcych pánow biegáiąc/ woyſká ich ná
23:
oyczyznę przywodźili/ y zamieſzki wielkie
24:
czynili. Iáki był Symon/ y Iáſon/ y in=
25:
ni z ktoremi Iudás Máchábeuſz miał
26:
wielką pracą/ nim ie wykorzenił/ przy kto=
27:
rych żadnego pokoiu ſwoiey oyczyznie ob=
28:
myślić nie mogł. To ſą dźiwnie ſzkodliwi
29:
ludźie/ ktorzy ſwoie potráćiwſzy ná cudze
30:
pátrzą/ á zamieſzką y zgubą oyczyzny po=
31:
rátowánia ſwego ſzukáią. Z tákiemi dłu=
32:
go porobićie/ y wie Pan Bog iáko ie ná=
33:
práwićie/ á przy nich iáko cáłą oyczyznę
34:
zachowáćie.
Zgubá
kárnośći
y poſłu=
ſzeńſtwá.

35:
Zginęłá w tym kroleſtwie kárność y
36:
diſciplina, bez ktorey żadny rząd vczy=
37:
nić ſię nie może/ ktorą piſmo ś. pilnie
38:
wſzędźie záleca. Nikt ſię vrzędow áni
39:
praw nie boi/ ná żadne ſię karánie nie o=
40:
gląda. Bo gdy boiaźń Boża ginie/ y
41:
wſtyd vpada: w ſámey tylo kárnośći v=
42:
rzędowey nádźieiá do pohámowánia zło
43:
śći zoſtáie. Ktorey gdy nie máſz/ Rzecz=
44:
poſpol: ginie/ á iáko gdy obręczy z beczki
45:
opadáią á nikt ich nie pobija/ wſzytka
46:
ſię rozſypuie.
Wolnoſć
głupia y
ćieleſna.

47:
Wſzyſcy ſię wolnośćią śláchecką bro=
48:
nią/ wſzyſcy ten płaſzcz ná ſwe zbrodnie
49:
kłádą/ y poczćiwą á złotą wolność w nie=
50:
poſłuſzeńſtwo y we wſzeteczność obracá=
51:
ią. O piękna wolnośći: w ktorey wſzyt=
52:
ki ſwowolnośći y niekárnośći pánuią/ w
53:
ktorey mocnieyſzy ſłábſze vćiſkáią/ w kto=
54:
rey Bozkie y ludzkie práwá gwałcą/ ká=
55:
ráć ſię nie dádzą áni krolowi/ áni vrzę=
56:
dom.
1. Reg: 10.
wſzyſcy iáko ſynowie Beliálá bez iá=
kolumna: b
1:
rzmá/ bez wodze.
Iob 11.
Ludźie/ iáko ieſt v Io=
2:
pá ś. prożni y pyſzni/ ktorzy mniemáią/ iż
3:
ſię wolnemi iáko źrzębię v oſłá vrodźili/
4:
ktore o vźdźie y wodzy nie myśli. Tákie
5:
hámowáć/ y lepſze á oſtrzeyſze práwá ná
6:
nie ſtáwić/ bárzo iuż teraz nie łácna
7:
to praca.
Oſłábie=
nie kro=
lewſkiey
władzey.

8:
A zwłaſzczá iż poważność y moc y
9:
władza krolewſkiego máieſtatu oſłábiá=
10:
łá/ fałſzywym y nieroztropnym wolnośći
11:
ſzkodliwey rozſzerzánim/ śćiśniona y ſkro=
12:
cona. iż ſię rzec nie może:
Prou: 20.
[Krol ktory
13:
śiedźi ná ſtolicy ſądu/ roſpraſza wſzytko
14:
złe weyrzenim ſwoim.] áni ono mowić ſię
15:
może: [Rozpraſza niezbożne krol mądry/
16:
y ſklepy nád nimi buduie.] y ono: [iáko
17:
lwi ryk/ ták poſtrách krolewſki:] bo teraz
18:
żaden ſię krolá nie boi/ áni iego ſądow/
19:
áni iego karánia. Kto chce/ o nim ſze=
20:
mrze/ káżdy go ćwiczy/ y pedágogiem ie=
21:
go być chce/ y poważnośći iego vwłoczy.
22:
Co dźień władzey krolewſkiey vbywa/ á
23:
ludzkiey śmiáłośći y nádętośći przybywa.
24:
Iákoż głowá mocna być ma? iákoż exe=
25:
kucya praw potężna zoſtánie? By był
26:
namędrſzy Sálomon/ gdy władzey y po=
27:
tężnośći do karánia/ y rządow/ y pienię=
28:
dzy nie ma/ żadney przygodźie poſpolitey
29:
nie porádźi. A gdy ná głowie zeydźie/
30:
nie długo członki vſtáną.
Seymy
niepoży=
teczne.

31:
Seymy ty iáko wam zle wychodzą/
32:
y iákieyby w nich napráwy potrzebá: ſá=
33:
mi to lepiey widźićie. ia to tylo mowię co
34:
wſzyſcy widzą. Ziezdżaćie ſię z wielkimi
35:
kupámi iezdnych y pieſzych iáko ná woy=
36:
nę/ nie ná rádę:
Vtráty
ná Sey=
mách.
y vtracaćie to czymby
37:
ſię niemáłe woyſko vchowáć podobno
38:
mogło. ták długi czás tu śiedźićie/ á má=
39:
ło ſpráwuiećie.
Agg: 1.
Wiele/ wedle Proroká/ śie=
40:
iećie á máło vżynaćie. Ná pobory ná=
41:
rzekaćie/ á tu więtſze vtráty ná tym tá=
42:
kim zámieſzániu podeymuiećie. Młodſzy
43:
bráćia drugdy wſzytko rozporą y popſu=
44:
ią/ y powichlą: y odiáchawſzy drugie do
45:
niepoſłuſzeńſtwá poburzą. Pierwey ſey=
46:
mowe ſtánowienie było iáko Bozkie nie
47:
wzruſzone y święte: teraz moc tráći/ po=
48:
wagi nie ma. Coż zá pożytek z tych tákich
49:
vtrat y pracey ſeymowey y trudzenia ſwe=
50:
go maćie? Od ſeymow gdźie ſię vćiekáć
51:
y áppellowáć będźiećie? gdyż ták zelżone
52:
ſą w ktorych ieſt powagá krolewſka/ po=
53:
wagá rády iego/ y dobrych ſynow zezwo=
54:
lenie: ſądowe dekretá moc máią/ á ſey=
55:
mowe vpadáią.
56:
Przeto czuyćie o tákiey pladze Boz=
Oooo ijkiey nád


strona: 660

660.Kazánie pierwſze Seymowe.

kolumna: a
1:
kiey nád wami/ iż P. Bog dopuśćił po=
2:
mieſzánie rad y rozumow wáſzych/ iż wi=
3:
dząc nie widźićie/ chcąc co czynić nic nie
4:
czynićie. co we dnie zrobićie/ to ſię w no=
5:
cy obáli: y błogoſłáwieńſtwá żadnego z
6:
wáſzych rad y ſeymow nie máſz. Bo ná
7:
żadnym ſię nic nie nápráwi/ á ſnać ſię po
8:
káżdym co ſkáźi w poſłuſzeńſtwie/ w kár=
9:
nośći/ w ſpráwiedliwośći y w práwách
10:
pobożnych.
11:
A co nagorzey/ ſkąd iuż blizkie y nagłe
12:
niebeſpieczeńſtwo nádchodźi: Turecka
13:
moc y ſzáblá ná głowy wáſze náſtępuie/
14:
blizkie y co rok bliżſze tyránná tego ſąſiedz
15:
two we wrotá iuż náſze pogląda. po
16:
koy z nim niepewny ani trwáły: gdy czás
17:
ládá ktory vpátrzy/ vćiśnie waſ/ niewiem
18:
iáko do woyny tákiey gotowych/ y pod
19:
niewolą ſwoie/ vchoway Boże/ podbiie.
20:
Iakie ſkarby máćie/ iákiego żołnierza/
21:
iáko opátrzone zamki y żywnośći: to le=
22:
piey ſami wiećie. Tatárzyn przyrodzony
23:
nieprzyiáćiel nád wami co godźiná ſtoi:
24:
ná Tureckie roſkazanie y poſługi do zgu=
25:
by waſzey czekáiąc.
26:
Na nápráwę tedy rzeczy ták ſkażonych
27:
y trudnych/ y zábiegánie tym y inſzym
28:
ktore ſię nie mienią/ niebeſpiecznośćiom/
29:
wielkiey mądrośći potrzebuiećie.
Mądrość
przyro=
dzoná y
nábytá.

30:
A nie tylo tey przyrodzoney/ ktorey ludźie náby=
31:
waią/ dowćipem/ wychowánim dobrym/
32:
czytánim zwłaſzczá hiſtoryi/ y innych o=
33:
koło Rzeczypoſpo: piſanych náuk/ rádą/
34:
towárzyſtwem mądrych/ ćwiczenim y
35:
rzeczy ſamych dotykánim/ y doświádcze=
36:
nim/ laty y ſtárośćią: ale też y oney z nie=
37:
ba mądrośći śięgáć wam potrzebá/ kto=
38:
rą miał Iozeph ná ſpráwowánie krole=
39:
ſtwá Egiptſkiego. O ktorym rzekł Phá=
40:
ráo:
Mądrość
z Duchá
ś. do ſprá
wowánia
kroleſtw.
Gene: 41.
[Izali naydźiem tákiego męża/ kto=
41:
ryby duchá Bożego pełny był? Iżeć Bog
42:
vkazał to coś powiedźiał/ izali mędrſze=
43:
go nád ćię y tobie podobnego náidę? Ty
44:
będźieſz nád domem moim/ twemu ſło=
45:
wu y rozkazániu lud wſzyſtek poſłuſzny
46:
będźie/ tylo máieſtatem krolewſkim pier=
47:
wſzy nád ćię będę.] Tey mądrośći vży=
48:
czał pánom Egiptu on Iozeph/ iáko
49:
ieſt w Pſálmie:
Pſal. 104.
[Słowo Pańſkie zápa=
50:
liło go poſłał Krol y z więźienia go wy=
51:
iął/ y poſtánowił go pánem domu ſwe=
52:
go y przełożonym nád wſzytką maię=
53:
tnośćią ſwoią: áby náuczał pány iego
54:
iáko ſam śiebie/ y ſtáre iego w mądro=
55:
śći ćwiczył.
56:
Táką mądrość do ſpráwowánia lu=
kolumna: b
1:
dźi od Bogá miał Moyzeſz: ktory gdy ſię
2:
z tego vrzędu wymawiał/ vſłyſzał ono
3:
ſłowo:
Exod. 4.
[Ia będę/ mowi P. Bog/ w v=
4:
śćiech twoich/ y náuczę was co czynić bę=
5:
dźiećie mieli.]
Mądrość
70. mę=
żom dá=
na.
Num: 11.
Tey mądrośći iáko ogniá
6:
ktorego nie vbywa/ od Moyzeſza ná
7:
ſpráwowanie ludu/ gdy iemu ſámemu
8:
ćięſzkie było/ vdźielił P. Bog ſiedmidźie=
9:
ſiąt mężom/ ktorzy wźięli ná ten vrząd
10:
Ducha Bożego. y prorokowáli záraz ná
11:
wſtępie tego vrzędu:
Proroku=
ią urzę=
dnicy ná
wſtępie
ſwego v=
rzędu.
to ieſt/ o Panu Bo=
12:
gu ſwym dźiwy powiádali/ dobroć y mą=
13:
drość iego ſławiąc: iáko on ſam dobre
14:
ludzkie obmyśla/ y przez niego krolowie
15:
kroluią/ y mądrzy oſtrożnie y ſpráwiedli=
16:
wie o ludźiach ſobie poruczonych rádzą.
17:
Tákiey wam/ przeważni Senatoro=
18:
wie/ mądrośći z niebá potrzebá. Bo ludz=
19:
ka rychło pobłądzi/ y wſzytkiego vpátrzyć
20:
y wſzytkiemu zabieżeć nie może.
Sap. 9.
[Boiá=
21:
źliwe y niepewne/ mowi Mędrzec/ opá=
22:
trznośći náſze.] Ieſli onemu Beſeelowi
23:
y Ooliábowi/ y innym rzemieśnikom ná
24:
budowánie namiotu Bożego ná puſzczy/
25:
y kośćiołá onego nośitelnego/ y ná okráſy
26:
iego/ y ná ſzaty y vbiory kápłańſkie/ do
27:
ołtarzá/ Ducha Bożego było potrzebá:
28:
iż P.Bog mowi:
Exod. 31.
[Nápełniłem go Du=
29:
chem Bożym/ mądrośćią/ y rozumem/ y
30:
vmieiętnośćią do roboty.] Dáleko wię=
31:
cey tego Duchá Bożego wam potrzebá/
32:
ná napráwę kroleſtwá y budowánie ſerc
33:
y cnot ludzkich/ y ná pohámowánie nie=
34:
rządu/ złośći y ſwowoleńſtwa/ y ná odda=
35:
lenie wſzelkiego złego/ ktorego ſię to kro=
36:
leſtwo boi.
37:
Słuchayćież rády tego ś. Apoſtołá:
38:
Prośćie P. Bogá o tego Duchá mądro=
39:
śći. Prośćie/ ále dobrze: Bo ieſli zle pro=
40:
śić będźiećie/ tenże mowi: nic nie vprośi=
41:
ćie. Prośćie roſtropnie y bácznie. Bo ten
42:
niebácznie y bez wſtydu prośi/ ktory rze=
43:
czy przećiwne ſwey prośbie czyni/ á do te=
44:
go ſię o co prośi/ z ſwey śiły/ ktorą może
45:
mieć/ nie przyczynia. Gdyby kto prośił do
46:
śiebie przyiaćielá/ á iegoby v ſiebie nie=
47:
przyiáćiela przechowywał: izaliby wſtyd
48:
miał y vprzeymość w prośbie ſwoiey?
1.
Grzechy
przećiw=
ne ſą mą=
drośći.
Sap. 1.
Iob 28.

49:
Mądrośći Bożey przećiwne y nieprzyia=
50:
ćielem iey ieſt/ ſerce y ſumnienie pomázá=
51:
ne grzechámi. iáko Mędrzec mowi:
Prou. 20.

52:
[Nie mieſzka mądrość w ćiele poddá=
53:
nym grzechom.] Y drugi piſze: [Nie mie=
54:
ſzka ná źiemi/ gdźie roſkoſznie żyią.] Y
55:
drugi: [Nieczyſtość ieſt w winie/ y ſwary
56:
ſą w pijáńſtwie: kto ſię w nich kocha/ mą=
drym nie


strona: 661

Kazánie pierwſze Seymowe.661.

kolumna: a
1:
drym nie będźie.] Y Pſalm náucza: [Po=
2:
czątek mądrośći/ boiáźń Boża.] Prożno
3:
kto ma ſobie o mądrość tuſzyć/ ktory ſię
4:
P. Bogá nie boi/ á w grzechách leży: á
5:
zwłaſzcza w nieczyſtośći y rozkoſzy.
Iacob: 3.

6:
Przetoż mądrość/ ktora z gory ieſt/ zo=
7:
wie naprzod tenże Iákub ś. wſtydliwą
8:
y czyſtą. Bo w nieczyſtośći y roſkoſzach
9:
ćieleſnych nikt mądrym być nie może. Co
10:
y Pogánie piſáli: iż rozkoſz ćieleſna wſzy=
11:
tki zmyſły wnętrzne do śiebie ćiągnie/ y
12:
ná nich ie báwi/ od baczenia y vważá=
13:
nia dobrego rozum odwodząc.
Oczyśćie
nie ſum=
nienia.

14:
A iż grzechow wſzyſcy trudno viść
15:
możem: od tego łáſkę mamy IEZVSA
16:
Chryſtuſá w ſákrámenćie ſpowiedźi/ ná
17:
ktorey kreẃ iego oczyśćia nás/ iáko Ian
18:
ś. náucza/ od grzechow/ y one odpuſzcza/
19:
y naczynie do mądrośći/ to ieſt ſumnie=
20:
nie/ ochędożne czyni.
Stárzy
pierwey
ſię ſpo=
wiedáli/
toż do rá=
dy wcho=
dzili.
O byśćie onych
21:
ſtárych Senatorow oycow wáſzych iáko
22:
ſynowie dobrzy náśládowali/ á do ták
23:
trudney rády wchodząc/ ſákrámenty ſię
24:
przypráwili: rychleybyśćie z wáſzych ſey=
25:
mow poćiechę náleźli/ płácząc zá grze=
26:
chy/ biorąc przenáświętſze ćiáło Chryſtu=
27:
ſowe/ w ktorym boſtwo y Duchá ś. dáry
28:
przebywaią. Niewiem ieſliśćie to vczy=
29:
nili. A ieſli nie/ wżdy vczyńćie ieſzcze/ á
30:
Bogu ſię ſwemu vkorzćie/ ieſli mądrośći
31:
doſtáć ná dobrą rádę záchowánia oyczy=
32:
zny ſwoiey prágniećie.
2.
Nieſpo=
koyni mą
drzy być
nie mogą.
Iacob: 3.

33:
Przećiwná też ieſt/ wedle tegoż Apo=
34:
ſtołá/ mądrośći Bożey nieſpokoyność:
35:
gdy ſię kto w roſterkach kocha/ śieie mię=
36:
dzy bráćią niezgody/ ten y Duchá Boże=
37:
go mieć/ y mądrym być nie może. Bo
38:
mądrość z niebá/ mowi Iakub ś. ſpokoy=
39:
ná ieſt.
Zgoda y
iedność/
do mą=
drośći dro
ga.
Przetoż odnoẃćie między ſobą
40:
święty pokoy/ zgodę y iedność. wyrzuććie
41:
kácerſtwá/ ktore ſą wſzytkiey niezgody
42:
mátką: odpuſzczay ieden drugiemu/ á dá=
43:
ruy krzywdy ſwoie oyczyznie: áby dla nie=
44:
zgody wáſzey nie ginęłá/ á w miłośći y
45:
ſzczyrośći bráterſkiey rádźić o niey mogli=
46:
śćie.
Swary
mądrego
nie czy=
nią.
[Ieſli gorzkie zazdrośći y ſwary ſą
47:
w ſercách wáſzych/ mowi tenże Apoſtoł/
48:
nie chlubćie ſię/ y przećiw prawdźie má=
49:
táczmi nie bądźćie. Bo tá mądrość nie
50:
ieſt z niebá/ ále ieſt źiemſka/ bydlęca/ dya=
51:
belſka.] O Boże dayże wam ſpolną y
52:
vprzeymą miłość ná tych ziázdách/ á
53:
wſzech niezgod oddalenie!
3.
Wyſokie
o ſobie ro
zumienie
nie ma
mądrośći.

54:
Ieſt ieſzcze nieprzyiaćiel mądrośći:
55:
gorné y wyſokie o ſobie bez wſtydu y mier
56:
nośći rozumienie/ ktore poſpolićie tám
kolumna: b
1:
bywa/ gdy młodſzy ſtárym y proſtſzy
2:
mędrſzym nie vſtępuią/ ani ich ſłucháią.
3:
[Bo mądry/ mowi piſmo/ ſłuchaiąc/
4:
mędrſzym zoſtánie/ y rozumnym do rzą=
5:
dow będźie.]
Pokorá
czyni mą
drego.
Gdźie mądrość ieſt y mo-
6:
deſtia, tám y pokorá/ y więtſze rozumie=
7:
nie o drugich/ niżli o ſámym śiebie/ iáko
8:
Apoſtoł vpominá:] Skromność/ práwi/
9:
wáſzá niech wſzytkim ludźiom wiádoma
10:
zoſtáie.] y tám mądrość ſtolice ſwoie oſa=
11:
dza/ iáko mowi ś. Iákub/ gdźie táka po=
12:
korá y mierność przemieſzkiwa.
Młodzi
niepokor=
ni nie má
ią rozu=
mu.
Iſa: 2.
Dźiś mło
13:
dźi náſtáli/ ktorzy ſię ſámi nie znáiąc y
14:
gorne ſwoie dumki podnoſząc/ ſtárym y
15:
świádomſzym nie vſtępuią: y iáko rzekł
16:
Izaiáſz: Burzy ſię dźiećię ná ſtárego y
17:
podły ná zacnieyſzego.
Leuit: 19.
[Przed śiwą gło=
18:
wą wſtáway/ piſmo náucza/ á vczći per=
19:
ſonę ſtárą/ á boy ſię Boga.]
4.
Upor
przećiw=
ny mądro
śći.

20:
Upor też nieprzyiaćiel ieſt mądrośći/
21:
ktory wywodom lepſzym nie vſtępuie: á
22:
choć widźi/ iż go rozumem przemagáią/
23:
iednák ſwego zdánia puśćić nie chce: y nie
24:
ieſt/ iáko tenże ś. Iakub mowi/ ſu adibi-
25:
lis, to ieſt łácny do námowienia zá ſłu=
26:
ſznemi wywodámi: ále twárdy y vporny/
27:
ſwoie tylo iákokolwiek chcąc przewieść.
28:
To wielka ieſt przeſzkodá do mądrośći.
5.
Populari-
tás, nie=
przyiaćiel
mądro=
śći.

29:
Ieſt y inſzy nieprzyiaćiel mądrośći:
30:
co wy zowiećie popularitás. gdy kto ſła=
31:
wę ſobie y mnimánie v poſpolſtwá ie=
32:
dnáiąc/ zá ich nierozmyślnym y niepoży=
33:
tecznym rozumienim idźie: więcey przy=
34:
iáźni v ludźi/ niżli práwdy ſzukaiąc. Prze=
35:
toż zakon náucza:
Exod: 23.
[Nie náśláduy poſpol=
36:
ſtwá/ ábyś co złego czynił: áni w ſądźie
37:
do wiela perſon przyſtáy/ práwdy odſtę=
38:
puiąc.] Mądry iáko przy ſwym mnimá=
39:
niu/ gdy mu co lepſzego vkażą/ nie ſtoi:
40:
ták też zá wielkośćią perſon y liczbą więt=
41:
ſzą nie idźie/ gdy prawdy nie widźi. Nie
42:
ma ſwey głowy gdy czego niewie ábo nie
43:
rozumie/ ábo baczenim ſwym nie záſię=
44:
ga: nie ma też cudzey głowy/ gdy ſłuſzno=
45:
śći y ſpráwiedliwośći nie vpátruie. Do
46:
dobrych y lepſzych/ nie do ludnieyſzych/
47:
przyſtáie.
Iacob: 3.
Przeto táką mądrość opiſuiąc
48:
ś. Iákub/ zowie ią bonis cōſentientem,
49:
ktorá do dobrego y do dobrych/ nie do lek=
50:
kich y nieſpokoynych/ y złą rzecz prowá=
51:
dzących/ choć ich ieſt więcey/ przyſtáie.
6.
Miłośier=
ne vczyn=
ki iedná=
ią mą=
drość.
Iſa: 58.

52:
Kto też ieſt okrutny/ á dobrych v=
53:
czynkow miłośiernych nie czyni/ do tego
54:
mądrość Boża nie idźie. Y przetoż mo=
55:
wi Izáiaſz: [Gdy łaknącemu wyleieſz du=
56:
ſzę ſwoią (to ieſt wnętrzneomiłośierdźia
Oooo iijnád nim


strona: 662

662.Kazánie pierwſze Seymowe.
1:
nád nim vżyieſz) y duſzę ſtrápioną ná=
2:
pełniaſz: w ćiemnośćiách wznidźie świá=
3:
tłość twoiá/ y ćiemnośći twoie będą iáko
4:
pułdniá.] Ciemność zowie niewiádo=
5:
mość y záćmienie rozumu. Kto dobre v=
6:
czynki czyni/ oświeca mu P. Bog rozum.
7:
á kto okrutny ná bliźniego/ y nie czyni mi=
8:
łośierdźia nád nim/ záślepnieie w rozu=
9:
mie ſwoim/ y rády dobrey nie naydźie.
10:
Dla tegoż tenże Iakub ś. mądrość od
11:
Bogá opiſuie/ iż ieſt pełná miłośierdźia
12:
y vczynkow dobrych. Bądźćie miłośier=
13:
ni ná vbogie y ſtrapione/ y nád temi/ kto=
14:
rzy tu ná Seymie ſpráwiedliwośći żebráć
15:
będą: á P. Bog oświeći rozumy wáſze.
7.
Poſądzá=
nie ſkwá=
pliwe nie
przyiá=
ćiel mą=
drośći.

16:
Ieſt ieſzcze przeſzkodą do mądrośći/
17:
poſądzánie prędkie y ſkwápliwość w do=
18:
myſłach y podeyźrzániu. Są ludzie/ kto=
19:
rzy zá máłym domyſłem y znákiem/ y od=
20:
nieśienim/ ludźie potępiáią. Báczny nie
21:
rychło wierzy/ áni domyſłom ſwoim du=
22:
fa do potępienia bliźniego. Czeka v=
23:
ważaiąc/ y iedno do drugiego przykłá=
24:
dáiąc/ áż ſię co pewnego pokaże. Kto
25:
tego nie ma/ w wielu rzeczách pobłądźi/
26:
y powaśnienia niepotrzebnego nápro=
27:
wadźi. Dla tegoż Iákub ś. o mądrośći
28:
od Bogá dáney mowi: iż nie ieſt poſą=
29:
dzaiąca.
8.
Obłud=
ność mą=
drośći nie
przyiaćiel.
Sap: 1.
Iacob: 3.

30:
Nákoniec obłudność y nieuprzey=
31:
mość/ wielką przeſzkodą mądrośći.
32:
Bo mowi piſmo: [Duch ś. kárnośći v=
33:
ćieka od obłudnego] ktory proſtą drogą
34:
nie idźie. Przetoż Iákub ś. ten oſtátni
35:
znák kłádźie mądrośći/ ktora z gory ieſt:
36:
iż ieſt bez obłudnośći.
Eccle 2.
[Biádá temu mo=
37:
wi Mędrzec/ ktory ieſt málutkiego ſercá
38:
y vſt złośliwych/ ktory dwiemá drogámi
39:
chodźi.] y z tym ſię w rzeczy zgadza y z o=
40:
wym: y to chwali co ieden czyni y mowi/
41:
y to co drugi przećiwny czyni y mowi/ á
42:
obiemá nieżyczliwy áni vprzeymy. y te=
43:
mu pochlebuie/ y owemu: á ſwoie myśli/
44:
iákoby obu oſzukał. y mniema że ieſt mą=
45:
dry/ á on ieſt złośliwy y zdrádliwy.
Prou: 10.
[Kto
46:
idźie proſto/ mowi Mędrzec/ ten idźie be=
47:
śpieczno:] á nieuprzeymy w tym śidle
48:
zoſtánie/ ktore ná drugie zákłáda.
Obłudno
śći ſię wie
le náśia=
ło.

49:
Y to ieſt nierozum wielki y złość/
50:
ktorey ſię bárzo miedzy wami náśiało.
51:
Rzadki teráz proſty y mądry/ iáko Pan
52:
náſz náuczyć ráczył: ábyſmy nikogoż nie
53:
oſzukiwáli iáko prośći y vprzeymi: á ſá=
54:
mi ſię też oſzukáć nie dáli/ iáko mądrzy y
55:
oſtrożni. Mądrość bez proſtoty/ ieſt chy=
56:
trość y złość.
Iob 1.
Iob ſię záleca tymi ſłowy:
kolumna: b
1:
[Mąż proſty y práwy y Bogá ſię boią=
2:
cy/ á od złego odſtępuiący.] Boże day
3:
wam táką y onę ſtárożytną oycow wá=
4:
ſzych proſtotę y vprzeymość/ á odmiatá=
5:
nie wſzelákiey dwoiákośći y zmyślánia/ y
6:
oboiętnośći/ ktora do bránia Duchá mą=
7:
drośći bárzo przeſzkadza/ y ludzkie przyiá=
8:
źni á ſpoienie ſerc ludzkich pſuie/ gdy ie=
9:
den drugiemu nie dufa/ gdy ſię ieden dru=
10:
giego ſtrzeże/ á głádko z ſobą mowiąc/
11:
ieden drugiego łowi. Uchowayże was
12:
tego/ Boże.
Mądrość
nábytá
ieſt przy=
práwa do
niebie=
ſkiey.

13:
Ieſt ieſzcze druga przypráwá/ do brá=
14:
nia y vproſzenia mądrośći z niebá: náby=
15:
tá náuká z pracey y dowćipu/ do rządze=
16:
nia ludźi y ſpraw pożytkow poſpolitych/
17:
y dobrey rády. Bo P. Bog ná to dał przy=
18:
rodzony rozum: áby go ſobie człowiek
19:
pracą ſwoią pomnáżał/ á nic mu bez pra=
20:
cey y iego ſtáránia/ ile w nim ieſt/ dáć nie=
21:
chce. Każdego rzemioſła vczyć ſię po=
22:
trzeba: y o tym iáko ludźie rządźić y po=
23:
żytkow poſpolitych nábywáć y dochowy=
24:
wáć/ vpomina Sálomon/ mowiąc:
Uczyć ſię
mądrośći
do rzą=
dow.
Sap: 6.
[Do
25:
was krolowie mowię/ ábyśćie ſię vczyli
26:
mądrośći á nie ginęli.] y niżey: [Ieſli ſię
27:
kochaćie w ſtolicách y ſwoich máieſta=
28:
tách/ o krolowie/ miłuyćie mądrość/ miłuy
29:
ćie ſwiatłość mądrośći/ ktorzy nád ludem
30:
przełożeni ieſteśćie.]
Y do rzą
dzenia by
dłá dow=
ćipnych
potrzeba:
coż do lu=
dźi?
Gene: 49.
Pháráo krol nád by=
31:
dłem niechćiał mieć páſterzow iedno do=
32:
wćipnych/ gdy mowił v Iozephá: [Ie=
33:
ſli wieſz iż między bráćią twoią ſą dowći=
34:
pni mężowie/ vczyń ie páſterzmi nád by=
35:
dłem moim.] Izali nie drożſzy ludźie niż
36:
bydło? á iákoż ie do rządzenia nieumieię=
37:
tnym y nieroſtropnym poruczáć mamy?
38:
Wielkie to rzemioſło/ ludźie rządźić: á iá=
39:
koż ie vmieć ma ten/ ktory ſię go nie vczył?
Z czytá=
nia y z
kśiąg ro=
śćie mą=
drość.
Eccle 39.

40:
O mądrym mowi piſmo: [Mą=
41:
dry pyta ſię y ſzuka mądrośći ſtárowiecz=
42:
nych.]
Hiſtorya
do rzą=
dow po=
trzebná.
To nawięcey ma być z kśiąg y czy=
43:
tánia y dźieiow ktore przed námi były/ to
44:
ieſt z hiſtoryi. Bo iáko mowi Názyán=
45:
zenus: [Zacna rzecz ieſt mieć rozum peł=
46:
ny wiádomośćią hiſtoryi. Bo hiſtorya
47:
ieſt mądrość w kupę złożona/ y rozum lu=
48:
dźi wiela w iedno zebrány.] Kto iey nie=
49:
wie/ y w niey ſię nie kocha: ieſt iáko dźie=
50:
ćię/ ktore oycá y mátki nie zna.
Ad Nico-
bolum de
legendis
hiſtoriis.
Politići li-
bri.
Toż ſię
51:
mowi o inych piſmách/ ktore ſą o tym rze=
52:
mieśle y policyách ták pogańſkich iáko y
53:
Chrześćijáńſkich/ y náſzych świętych.
Mądrość
z ſłuchá=
nia.
Eccle: 39.

54:
A nie tylo z czytánia/ ále z ſłuchánia
55:
mamy z nábywáć mądrośći. Bo mowi
56:
tenże: [Mądry powieśći mężow zná=
cznych cho=


strona: 663

Kazánie pierwſze Seymowe.663.
1:
cznych chowáć będźie/ y dla nich y cudze
2:
źiemie zbiega.] Wiele nám pomagáią
3:
præceptorowie y towárzyſtwá y rozmo=
4:
wy z ludźmi mądremi/ iáko mowi piſmo:
Prou: 8.

5:
[Ia mądrość w rádźie mieſzkam/ y przy
6:
myślách vczonych ieſtem.] Kto áni czy=
7:
tá/ áni ſłucha mądrych/ áni ſię ich rádźi/
8:
áni z nimi towárzyſzy: ſkąd ma mądrym
9:
być/ y rozumu doſtáwáć?
Stáráć
ſię trzebá
o mą=
drość.
Acto: 15.

10:
Prożno P. Boga kuſi/ kto o mą=
11:
drość prośi á ſam ſię o nie nie ſtára. Y
12:
Apoſtołowie Duchá ś. pełni/ czyniąc Con
13:
cilium, pierwey ſię o wſzytkim pilnie wy=
14:
wiádowáli/ y rozumem przyrodzonym
15:
piſmá zbieráli. iáko to y ná Koncyliách
16:
ich potomkowie czynią. Potem P. Bo=
17:
gu poruczywſzy/ Duchem ś. mowili: [Ták
18:
ſię Duchowi ś. podoba y nám.]
19:
Przetoż nie maſz co chwalić/ gdy do
20:
rády y do obmyślánia dobrego poſpolite=
21:
go máło ieſt vczonych/ ćwiczonych/ ſtá=
22:
rych/ y doświádczonych/ ktorzy rękámi
23:
ſwemi ſpráwy R.P. długo piáſtowáli y
24:
w nich przebywáli. Bo to rzemioſło nie
25:
ieſt iáko Philozophia y Theologia, kto=
26:
rey ſię z kśiąg w komorze náuczyć mo=
27:
żeſz. Ale rządzenie ludźi ieſt iáko śiekierá
28:
z młotem/ y koń z ſzáblą y woyſkiem: do
29:
ktorych ieſli ſię nie przyuczyſz/ á rękámi
30:
ſwemi nie przyłożyſz: nic nie będźieſz v=
31:
miał. Nie tylo myślenim/ ále dźiałánim y
32:
dotykánim ſię rzeczy/ y długim doświád=
33:
czenim rośćie y nábywa ſię mądrość do
34:
rządow ludzkich.
35:
Ieſt ſię o co fráſowáć/ y báć: iż lu=
36:
dźie młodźi/ nie świadomi/ nie ćwiczeni/
37:
w R.P. rządy czynią: drugim mędrſzym
38:
y ćwiczeńſzym/ y ſtárſzym/ tákie ná ſkázę
39:
wſzytkiey korony przeſzkody czynią.
Do mo=
dlitwy o
mądroſc.

40:
Czyniwſzy to/ co możem z śiły náſzey/
41:
wołaymy do P. Bogá/ y ráno wſtáymy
42:
o mądrość go z niebá proſząc. Iáko też
43:
piſmo mowi: [Mądry ſerce ſwoie podał
44:
ná ráné wſtawánie do P. Boga/ ktory
45:
go ſtworzył/ y modlić ſię przed nawyżſzym
46:
będźie. Bo ieſli Pan ten wielki chćieć
47:
będźie/ nápełni go duchá vmieiętnośći/
48:
á on puśći iáko deſzcz wymowę mądro=
49:
śći ſwey/ y w modlitwie wyznáwáć Pá=
50:
ná będźie/ á on rádę iego poſzczęśći.
51:
Ieſli nám ná wielkiey y nábytey ná=
52:
uce do ſpráw Rzeczypoſ: ſchodźi/ wżdy
53:
ná modlitwie do P. Bogá/ y ná miłośći
54:
ku złotey oyczyznie/ y ná miłośći ku brá=
55:
ćiey/ ktorzy ſię wam wſzyſtkiego zwierzyli/
56:
y ná gorącośći przećiw złey y fałſzywey
kolumna: b
1:
bráćiey/ ktorzy mieſzáią/ á ſwoich pożyt=
2:
kow ſzukáią/ niechay nie ſchodźi. Nágro=
3:
dźi Pan Bog oſtátek/ gdy w boiáźni Bo=
4:
żey/ w zgodźie/ w vprzeymośći y ſzczyro=
5:
śći do dobrego poſpolitego/ ſzukáć łaſki
6:
iego będźiem.
7:
Da wam/ mowi ś. Iakub/ P. Bog
8:
mądrość ten ktory obiecał/ ktory hoy=
9:
nym ieſt/ y nie wymawia dáiąc. Y ktoż
10:
zwątpi w tákim Pánie/ ktory ſławny á
11:
pewny ieſt w obietnicy ſwoiey? iáko
12:
Pſalm mowi:
Pſalm.
[Wierny Pan Bog w
13:
ſłowách ſwoich/ y święty we wſzyſtkich
14:
ſpráwách ſwoich.] Gdy obiecał/ iáko vi=
15:
śćić nie ma? ábo to człowiek odmienny y
16:
niepewny?
17:
A też hoyny ieſt y nikt go nie przebie=
18:
rze/ więcey dáie/ niżli prośim/ y niżli zá=
19:
ſługuiem. prześięga náſze prośby y zaſłu=
20:
gi/ y nie możem ſię báć áby mu nie sſtá=
21:
ło do potrzeb ná ſzych.
P. Bog
niewyma
wia dá=
iąc.

22:
A gdy dáie/ nie wymawia nám złośći
23:
y zbrodniow náſzych/ iáko my czynim gdy
24:
co niegodnym dáiem. Mowim ták:
25:
ácześ táki łotr/ toś mi vczynił/ á to/ tákeś
26:
mię zdrádźił y oſzukał/ tákeś ná zdrowie
27:
moie náſtępował. Y náłáiawſzy y ná=
28:
wymawiawſzy/ dopiero co niewiele dla
29:
niego czynim. Nie táki P. Bog: On zá=
30:
pominá przeſtępſtwá náſzegͦ y złośći kto=
31:
rą mu wyrządzamy.
Modli=
twá Kro=
lewſka y
Senátor=
ſka.

32:
Mocnie tedy do niego y gorąco wo=
33:
łaymy: Uczyń Pánie/ day nam mądrość/
34:
nie ták dla nas/ iáko dla ludu twego/ o
35:
ktorym obmyślawamy/ y dla wiela ſług
36:
twoich świętych y niewinnych w tym
37:
krołeſtwie. Dla chwały twoiey/ ktorá ieſt
38:
w tey źiemi twoiey ſzczepion/ y ktorá z
39:
łáſki y obrony twey od tyle ſet lat kwitnę=
40:
ła/ áby nie vſtawáła: á źiemiá tá nie trá=
41:
ćiłá chwalcow twoich/ y vczniow zako=
42:
nu twego świętego. Vczyń dla Chrze=
43:
śćijáńſtwá wſzyſtkiego/ ktore ták barzo
44:
zdrobniáło y oſłábiáło/ y w tym ſię krole=
45:
ſtwie ná pułnocy kończy. Hiſzpánia woy=
46:
ny ſąśiedzkimi zábáwioná/ Fráncuzka
47:
ná poły kácerſtwy záráżoná/ Niemcy
48:
błędámi ſwoich doktorow giną: krole=
49:
ſtwo Angielſkie/ Duńſkie/ Szweckie here=
50:
zye pożarły: Flándrya y inſzy Niemcy
51:
zakon twoy ś. podeptáli. V nás trochę
52:
oſtátkow ſług wiernych twoich: nie pu=
53:
ſzczayże nás z obrony twey/ á day mą=
54:
drość ná oddalenie tych niebeſpieczeńſtw
55:
ktore nád głowámi náſzymi záwiſły.
56:
Tyś obiecał y rzekł przez ſługę twego:
[Lácno


strona: 664

664.Kázánie II. Seymowe.

kolumna: a
Sap: 6.
1:
[Lácno náleść mądrość tym/ ktorzy ią
2:
miłuią: oná vprzedza tych/ ktorzy iey prá=
3:
gną/ y oná ſię im pierwey vkázuie. Y kto
4:
ráno wſtáwa/ náyduie ią v drzwi ſwo=
5:
ich.] Miłuiem nawyżſzą mądrość Sy=
kolumna: b
1:
ná twego Páná náſzego: niechże ſię nam
2:
vkaże/ y náuczy/ co czynić y iáko o tey
3:
ſtrapioney y do vpadku náchyloney Ko=
4:
ronie rádźić. Ktory z tobą y z Duchem ś.
5:
kroluie Bog ieden ná wieki. Amen.
6:
KAZANIE WTORE.
7:
O miłośći ku oyczyznie/ p o pierwſzey chorobie
8:
Rzeczpoſp: ktora ieſt z nieżyczliwośći ku oyczyznie.
9:
To wam rozkazuię/ mowi P. Iezus/ ábyśćie ſię ſpołecznie
10:
miłowáli. Pokoy moi dáię wam/ pokoy moy zoſtá=
11:
wuię wam. Ioan. 14 & 15.
kolumna: a
Eccl: 2.
1:
N
Ie máſz nic pod ſłoń=
2:
cem trwáłego/ mowi Sá=
3:
lomon: nie tylo domy y fá=
4:
milie: ále y Kroleſtwá y
5:
Monárchie wielkie vſtáią
6:
y vpadáią/ y narod ſię po narodźie ná
7:
źiemi odmienia. Lecz nic nie ieſt bez
8:
przyczyny/ zwłaſzczá w ludzkich ſprá=
9:
wach/ ktore z rozumu y wolney woley po=
10:
chodzą. Co rozumem y pilnośćią/ y cno=
11:
tą ſtánęło: to ſię nierozumem y niedba=
12:
łośćią y złośćią ludzką obala.
Krole
ſtwa gi=
ną y vpa
daią.
Iáko ćia=
13:
łá náſze/ ábo wnętrznemi chorobámi/ ábo
14:
powierzchnymi gwałtownemi przypad=
15:
kami vmieráią: ták y kroleſtwá/ máią
16:
ſwoie domowe choroby/ dla ktorych vpá=
17:
dáć muſzą. Máią y nieprzyiáćioły mo=
18:
cne/ ktorzy ie woynámi y rozboiem gubią.
19:
Oboiey niebeśpiecznośći zábiegáć mą=
20:
drzy z pomocą Bożą vmieią/ y lud ſwoy
21:
dobrzy ſpráwce wybawiáią. Na choro=
22:
by domowe máią lekárſtwá/ á ná woyny
23:
y gwałty/ máią rozmáite obrony. Zaden
24:
z was/ przezacni Pánowie/ nie ieſt ták pro=
25:
ſty/ áby nie baczył ćięſzkiey y wielkiey nie=
26:
mocy tego náſzego Kroleſtwá/ y wnętrz=
27:
nego á domowego iego záchwiania: á=
28:
bo żeby nie vczuł mocnego nieprzyiáćie=
29:
la/ ktory ná głowy náſze náſtępuie/ y roz=
30:
boiem ſtráſzliwym nám groźi.
Choroby
Rzeczy=
poſpoli=
tey.
Byśćie
31:
domowe niemocy tego kroleſtwá zleczy=
32:
li: łacnieyſzaby obroná náleść ſię mogłá.
33:
Ale iáko ſię chory bronić ma/ ktory ſam
34:
ná nogách ſwoich nie ſtoi? Leczćieſz pier
35:
wey tę chorą ſwoię matkę/ tę miłą oyczy=
36:
znę y Rzeczpoſp: ſwoie. A ieſliśćie oſtro=
37:
żni y mądrzy lekárze: náydźiećie ſześć ſzko=
38:
dliwych chorob iey/ ktore iey bliſką śmierć
kolumna: b
1:
(obroń Boże) vkázuią: á iáko złe pulſy
2:
źle iey tuſzą. Pierwſza ieſt/ nieżyczliwość
3:
ludzka ku Rzeczypoſp. y chćiwość domo=
4:
wego łákomſtwá. Druga/ niezgody y ro=
5:
ſtyrki ſąśiedzkie. Trzećia/ náruſzenie reli=
6:
giey Kátholickiey/ y przyſádá heretyckiey
7:
zarázy. Czwarta/ doſtoynośći Krolew=
8:
ſkiey y władzey oſłábienie. Piąta/ práwá
9:
nieſpráwiedliwe. Szoſta/ grzechy y zło=
10:
śći iáwne/ ktore ſię przećiw Pánu Bogu
11:
podnioſły y pomſty od niego wołáią.
12:
Mowmy dźiś zá pomocą Bożą o tey
13:
pierwſzey chorobie Rzeczypoſpolitey.
14:
Dwoie przednieyſze roſkazánia/ vmie=
15:
ráiąc P.IEZVS Bog y Pan náſz/ zo=
16:
ſtáwić nam ſwoim teſtámentem raczył.
17:
Iedno/ ábyſmy ſię ſpolnie miłowáli: dru=
18:
gie/ ábyſmy pokoy miedzy ſobą y zgodę
19:
świętą záchowáli. iedno z drugieo pocho=
20:
dźi y płynie. Miłość rodźi zgodę:
Miłość
rodźi zgo
dę.
Zgodá
bez miło=
śći być
nie może.
Im ſzer=
ſza mi=
łość tym
lepſza.
Im ſzer=
ſza zgodá
tym lep=
ſza.
á bez
21:
zgody miłość być nie może. Miłość ku
22:
bliźnim/ im ieſt ſzerſza tym ieſt lepſza.
23:
Dobrze miłowáć ſąśiádá: lepiey wſzytki
24:
ktorzy w mieśćie iednym ſą: á pogoto=
25:
wiu ieſzcze lepiey wſzytki obywátele kro=
26:
leſtwá tego/ gdy im dobrego co czynim/
27:
ábo dla nich co ćierpiem. Także dobra
28:
zgodá y pokoy miedzy poſpolitym lu=
29:
dem: ále lepſza między pány/ ktorzy lu=
30:
dźmi rządzą/ ábo o nich rádzą: á nale=
31:
pſza miedzy krolmi/ ktorzy wſzytkiemu
32:
świátu pokoy zgodą ſwoią przynoſzą.
33:
Do tey ſzerokiey y przeſtroney miłośći przy
34:
wodźić ſię maćie/ przezacni Pánowie/
35:
ktorzyśćie tu ná to ſię źiácháli/ ábyśćie o
36:
tym myślili y rádźili/ iákoby lud wſzytek
37:
nie ginął: á wáſzá ku R.P. miłość gorą=
38:
ca y ſzczerá pokázáć ſię mogłá.
Przykład


strona: 665

Kazánie II. Seymowe.665.

kolumna: a
Przykład
miłośći
ludzkiey
ná P. Ie=
zuśie.
Matt: 9.
1:
Przykład tey ſzerokiey y przeſtroney
2:
miłośći/ poſtáwił nam vczniom ſwoim
3:
ná ſobie P. Zbáwićiel y miſtrz náſz/ gdy
4:
wſzytkim y kupom onym wielkim ludźi
5:
dobrodźieyſtwa czynił. [Vyźrzawſzy (mo=
6:
wi Ewángeliſtá) lud wielki/ vżalił ſię
7:
nád nimi. Bo byli ſtrapieni/ y leżący (w
8:
chorobách) iáko owce nie máiące páſte=
9:
rzá/ y wnet ie leczył/ karmił/ y náuczał.
Ioan: 3.

10:
A ieſzcze więtſzą miłość pokazał/ gdy z=
11:
drowie y żywot ſwoy dał nie zá iedno kro
12:
leſtwo/ ále zá wſzytki ná świećie ludźie:
13:
chcąc/ áby káżdy kto weń wierzy nie gi=
14:
nął/ ále miał żywot wieczny.
15:
Táką miłośćią ku ludźiom ábo Rze=
16:
czypo: zápaláć ſię maćie wy/ ktorzy
17:
o dobrym poſpolitym rádźićie. Wy kto=
18:
re piſmo bogámi zowie. Bo nic ták wła=
19:
ſnego P. Bogu nie ieſt/ iáko ludźiom w=
20:
ſzytkim dobrze czynić.
Pſal: 81.
Przełoże=
ni czemu
ſię Bogá=
mi zowią.
y kto táki ieſt/ bo=
21:
zkie náśládowánie y obraz ná ſobie nośi.
22:
Przełożeni nád ludźmi bogowie ſą źiem=
23:
ſcy/ nie tylo dla tego/ iż moc Bożą m má=
24:
ią ná gubienie złych/ y ná ożywienie do=
25:
brych y niewinnych: Bo ſam P. Bog v=
26:
marza y ożywia: ále nawięcey dla tego/
27:
iż oni miłośierdźiem y ſtáránim ſwoim
28:
nędzę ludzką odgániáć máią.
Bo nędze
ludzkie od
ganiáią.
áby ile z
29:
nich ieſt/ káżdy pomoc iáką miał. Iako
30:
to P. Bog czyni/ ktory wſzytko/ co ſtwo=
31:
rzył/ opátruie/ y żywi/ y ná nie hoynie dá=
32:
ry miłośierdźia y dobroći ſwey wylewa/
33:
nie tylo ludźmi rozumnemi/ ále y beſtyá=
34:
mi nie gárdząc/ iáko Pſalm mowi:
Pſal: 103.
[O=
35:
czy wſzyſtkiego ſtworzenia pátrzą ná ćię
36:
Pánie/ á ty im dáieſz pokarm ich czáſow
37:
ſwoich: gdy ty dáieſz y ſypieſz/ oni zbierá=
38:
ią: gdy otworzyſz rękę twoię/ wſzytkiego
39:
dobrá pełno ieſt.]
Lud wſzy
tkiey ko=
rony oczy
do tego
ſeymu o=
bráca y
ręce pod=
nośi/ mo=
wiąc: ꝛć.
Gene: 47.

40:
Słuſznie też do waſ mowić ták mam/
41:
przezacni obmyślácze dobrá poſpolitego:
42:
wſzytkiey tey korony/ to ieſt ludźi y duſz ile
43:
ich ieſt w Polſzcze/ w Litwie/ w Ruśi/ w
44:
Pruſách/ w Zmodźi/ w Inflanćiech/ oczy
45:
do was obracáią/ y ręce do was podno=
46:
ſzą/ mowiąc/ iáko y oni Egiptczyánie do
47:
Iozephá: Zdrowie náſze w ręku wá=
48:
ſzych. weyrzyćie ná nás ábyſmy nie ginę=
49:
li y w domowey nieſpráwiedliwośći/ y
50:
w pogańſkiey niewoley.
Oycowie
śierot/ y
mámki.
Wyśćie oycowie
51:
náſzy y opiekunowie/ á my śieroty y dźie=
52:
ćiny wáſze. Wyśćie iáko mátki y mámki
53:
náſze: ieſli nás odbieżyćie/ á zle o nás rá=
54:
dźić będźiećie: my poginiem/ y ſámi zgi=
55:
niećie. Wyśćie rozumy y głowy náſze: my
56:
iáko proſte dźieći/ ná wáſze ſię obmyślá=
kolumna: b
1:
nie ſpuſzczamy/ y P. Bog wam myślić o
2:
nás rozkazał.
Gory z
ktorych
rzeki wy=
tryſkaią.
Pſal: 71.
Wyśćie iáko gory z ktorych
3:
rzeki y zdroie wytryſkáią: á my iáko pola
4:
ktore ſię onemi rzekámi polewáią y chło=
5:
dzą. Gory iáko Pſalm mowi/ przyimuy=
6:
ćie ludkom pokoy/ y págorki ſpuſzczayćie
7:
im ſpráwiedliwość. Was P. Bog pod=
8:
nioſł ná wyſokie vrzędy: nie dla was áby=
9:
śćie ſámi ſwoich pożytkow pilnowáli: ále
10:
dla ludu/ ktory wam P. Bog powierzył/
11:
ábyśćie nam ſpráwiedliwość y pokoy kto=
12:
ry od P. Boga bierzećie/ ſpuſzczáli.
Ieruzá=
lem náſze.

13:
Toć ſą głoſy y wołánia ich do was:
14:
Zmiłuyćieſz ſię nád nimi. Miłuyćie oy=
15:
czyznę tę ſwoię y to Hieruzálem ſwoie/
16:
to ieſt koronę tę y Rzeczpoſp: á mowćie
17:
ták z ſercá z Dawidem:
Pſal: 136.
Oyczyzná
czoło w=
ſzyſtkich
poćiech.
[Ieſli ćię zápo=
18:
mnię oyczyzno miła moiá y Ieruzálem
19:
moie: niech zápomnię práwice ręki ſwo=
20:
iey. Niech ięzyk moy przyſchnie do vſt
21:
moich: ieſli pomnieć ná ćię nie będę/ á
22:
ieſli ćię ná czele wſzytkich poćiech moich
23:
nie położę.] O iákie záklinánie/ ktorym
24:
ſię wiązáć máćie: ábyśćie nic ſobie ták
25:
miłego/ ták weſołegͦ nie mieli/ iáko dobro
26:
Ierozolimy ſwoiey/ to ieſt Rzeczypoſpo:
27:
y oyczyzny ſwoiey/ Zycząc ſobie onego w
28:
Pſálmie błogoſłáwieńſtwa:
Pſal: 127.
[Błogo=
29:
ſławći Bog/ abyś pátrzył ná dobre Iero=
30:
zolimy po wſzytkie dni wieku twego.]
Dobro=
dźieyſtwá
mátki ná=
ſzey oyczy
zny.

31:
Iáko namileyſzey mátki ſwey miło=
32:
wáć y oney czćić nie maćie: ktora was v=
33:
rodźiłá y wychowáłá/ nádáłá/ wynioſłá?
34:
Bog mátkę czćić roſkazał. Przeklęty kto
35:
záſmuca mátkę ſwoié. A ktora ieſt pier=
36:
wſza y záſłużeńſza mátka/ iáko oyczyzná
37:
od ktorey imię máćie/ y wſzytko co máćie
38:
od niey ieſt? ktora gniazdem ieſt mátek
39:
wſzytkich/ y powinowactw wſzytkich/ y
40:
komorą dobr wáſzych
Komorá
dobr ná=
ſzych oy=
czyzná.
wſzytkich.
Galat: 4.
wſzytkich: Ieruzá=
41:
lem/ mátká náſzá/ mowi Apoſtoł/ nád w=
42:
ſzytki mátki czći y ſzánowánia godná.
43:
Rozmyślćie iákie od tey mátki/ od
44:
korony y Rzeczypoſpo: tey/ dobrodźiey=
45:
ſtwá y vpominki maćie.
Wiáry
nám Ká=
tholickiey
tá koroná
dochowá
łá y obro
niłá.
Oná wam wiá=
46:
ry ś. Kátholickiey/ przez ktorą do wiecz=
47:
ney oyczyzny przychodźićie/ dochowáłá/ y
48:
Chryſtuſá/ zbáwienie wáſze y iego Ewán=
49:
gelią przynioſła. Oná iey od fałſzywych
50:
náuk y iádow heretyckich obroniłá. oná
51:
Huſſá przed ſtem kiládźieśiąt lat ſwemi
52:
káptury y Konfederácyámi/ y iego prze=
53:
klęte kácerſtwo odpłoſzyłá. Do tego czá=
54:
ſu kápłany wam/ y biſkupy/ y duchowne
55:
páſterze wáſze dáie/ przy ktorych przyſtęp
56:
do łaſki Bożey y obrony od wſzytkich
Ppppnieprzyia=


strona: 666

666.Kazánie II. Seymowe.

kolumna: a
1:
nieprzyiaćioł maćie. Oná wſzczepiłá
2:
tu ołtarz ſłużby Bożey/ y ofiar przedźiw=
3:
nych/ z ktorych wam vbłagánie Bozkie
4:
záwżdy płynie. Oná ſię y dźiśieyſzych
5:
złych wiekow ſrogim heretykom odeymu=
6:
ie/ y wilki te iádowite iáko może od was
7:
odgania/
Inne na=
rody nie
máią ták
ſzczęśli=
wey oy=
czyzny.
y ſtárá ſię/ ábyśćie nie byli/ bez
8:
kápłaná/ bez ołtárzá/ bez náuki/ y zátym
9:
bez Bogá. iáko ſię to innym narodom
10:
przydáło/ ktorzy ták dobrey y i czuyney
11:
mátki nie mieli. Iákoż iey miłowáć nie
12:
máćie?
Oyczyzná
wſzczepi=
łá y do=
chowáłá
krolewſki
máieſtat.

13:
Tá mátká oyczyzná namilſza/ wſzcze=
14:
piłá wam y dochowałá ſtan y máieſtat
15:
krolewſki/ ktory ieſt zátrzymánim y ozdo=
16:
bą wſzyſtkich dobr y ſławy wáſzey: iż krol
17:
po krolu do tego czaáu nie vſtał/ iż do=
18:
ſtoyność ich dobrze obwárowána ieſt: Iż
19:
po dźiś dźień pátrzyćie ná pány y krole
20:
ſwoie/ pomázańce Bożé/ y z ich ſię ozdo=
21:
by y możnośći vweſelaćie/ y ono błogo=
22:
ſłáwieńſtwo máćie/ ktore Prorok obiecu=
23:
ie:
Błogo=
ſłáwień=
ſtwo ieſt/
krolew=
ſka ſtoli=
cá cáła.
Ierem: 17.
[Ieſli mię ſłucháć będźiećie/ mowi P.
24:
Bog/ przez te bramy wiezdżáć krolowie
25:
y pánowie wáſzy będą/ śiedzący ná ſto=
26:
licy Dawidowey/ ná wozách y koniách/
27:
oni y pánowie ich.]
Biádá
narodom
ktorym
P. Bog
krole po=
brał.
Dan: 3.
Oſeæ 3.
Biádá narodom/
28:
ktorym P. Bog krole y Pány pobrał/ ábo
29:
kroleſtwá ich porozdźielał. ktore z Dáni=
30:
elem płáczą mowiąc: Nie máſz teráz kro=
31:
lá y páná/ y kápłaná/ y proroká. ktore
32:
P. Bog pokarał oną plagą. [Będą/ prá=
33:
wi/ śiedźieć bez krolá/ bez páná/ bez ołtá=
34:
rzá/ bez ofiáry.] Błogo wam teraz/ kto=
35:
rym P. Bog w tey oyczyznie tego wſzyt=
36:
kiego dochował.
Skupie=
nie ták
wielkich
pańſtw.
Tá mátká ſkupiłá wam
37:
do iednego ćiáłá Rzeczypoſp: ták ſzero=
38:
kie y zacne narody/ rozſzerzyłá pańſtwo
39:
ſwe od morzá do morzá/ y ſąśiádom was
40:
ſtráſzliwe poczyniłá/ iż oburzyć ſię ná
41:
was nie śmieią.
Oyczy=
zná dáłá
złotą wol
ność.

42:
Tá miła mátká podáłá wam złotą
43:
wolność/ iż tyránnom nie ſłużyćie/ iedno
44:
bogoboynym pánom y krolom/ ktore ſo=
45:
bie ſámi obieraćie. Ktorych moc práwy
46:
okreſzona/ żadnego wam bezpráwia nie
47:
czyni/ żadnego y od poſtronnych pánow
48:
y od ſwoich vćiśnienia nie ćierpićie. Sá=
49:
miśćie tylo ſobie tyránnámi/ gdy praw
50:
nie wykonywaćie/ á do ſpráwiedliwośći
51:
fałſzywą wolnośćią ábo ráczey ſwowol=
52:
nośćią przeſzkody ſámi ſobie czynićie. Tu=
53:
reckiego y Moſkiewſkiego pańſtwá oby=
54:
watele/ pátrzćie iakie vćiśnienie y tyrán=
55:
nią ćierpią. Nie táka to oyczyzná wáſzá:
56:
matką wam ieſt/ á nie mácochą. Na rę=
kolumna: b
1:
ku was ſwoich nośi/ á krzywdy żadney
2:
ćierpieć nie dopuśći.
Sámi ſo=
bie tyrán=
nowie.
Sámi ſobie ſzkodźi=
3:
ćie/ y ieden nád drugim tyránnią podno=
4:
śićie/ praw nie exeq..uiąc/ á moc Pańſką
5:
tám gdźie nie potrzebá krocąc. Z ſtrony
6:
mátki nie máſz nic/ w czymbyśćie ſię żá=
7:
łowáć ná nie mieli: chybá ſámi ná ſię.
Doſtátki
y bogác=
twá od
oyczyzny.

8:
Pátrzćie do iákich doſtátkow/ y bo=
9:
gactw/ y wczáſow tá was mátká przy=
10:
wiodłá/ á iáko was ozłoćiłá y nádáłá: iż
11:
pieniędzy maćie doſyć/ doſtátek żywno=
12:
śći/ ſzáty ták koſztowne/ ſług tákie gro=
13:
mady/ koni/ wozow/ tákie koſzty/ docho=
14:
dy pieniężne wſzędźie pomnożone. Sá=
15:
má tylo mátká máło ma. Pierwey rzad=
16:
ki miał piwo w domu: á teraz winem pi=
17:
wnice wáſze woniáią. Pierwey ſámo=
18:
dźiałki boki náſze pokrywáły: á teraz á=
19:
xámity y iedwabie. Pierwey proſte ryd=
20:
wany y rzadkie/ częſtſze śiodłá miáſto po=
21:
duſzek/ á teraz złote kolebki y kárety.
Zbytek z
doſtátku.
Pier=
22:
wey proſte potráwy/ á teraz ptaki y ká=
23:
płony. Pierwey iedná miſſá wſzytkim/ á
24:
teraz pułmiſkow kiládźieśiąt. O namil=
25:
ſza mátko/ iuż zbytkuią dźieći twoie/ zle
26:
tych doſtátkow vżywáią/ ná grzechy/ ná
27:
ſproſnośći/ na vtráty/ ná prożnośći.
Ná coby
ſię ten do=
ſtátek o=
brácáć
miał.
A ia
28:
co winná/ mowi: máią rozum/ mogą
29:
tych dárow Bożych vżywáć/ ná kośćio=
30:
ły y chwałę Bożą/ ná obrony y zamki/ y
31:
inne ná zły czás gotowośći/ y do zbáwie=
32:
nia przyſługi. Ia niewinná/ iżem w da=
33:
wániu mátką: oni winni/ co mię nie ſłu=
34:
cháią/ á dobroći moiey y Bozkich dárow
35:
zle vżywáią.
Pokoy
bogáty
dáłá oy=
czyzná.

36:
Taż miła mátká dáłá wam táki po=
37:
koy/ iákiego wiele kroleſtw nie máią: zá
38:
ktorym nápełniły ſię komory wáſze/ y roz=
39:
ſzerzyły ſię pożytki wáſze.
Pſal.
[Potwierdźił/
40:
iáko Pſalm mowi/ zamki wrot gránic
41:
twoich/ y błogoſłáwił Pan Bog ſynom
42:
twoim. Dał gránicy twey pokoy/ y tłu=
43:
ſtośćią zboża (to ieſt okwitośćią wſzytkie=
44:
go nákarmił ćię.]
Pokoiu
ná co vży
wáć
2. Par: 14.
Boże/ ábyśćie dobrze
45:
tego pokoiu vżyli/ á zwłaſzczá ták iáko
46:
on krol Azá/ o ktorym mowi piſmo: [Po=
47:
budował mocne miáſtá/ bo zá czáſow ie=
48:
go woyny nie powſtawáły/ gdy P. Bog
49:
pokoy dawał. Y mowił do poddánych:
50:
Buduymy miáſtá/ y obtoczmy ie murá=
51:
mi/ vtwierdzaymy wieże/ y bramy: poki
52:
mamy odpocznienie od woien.]
Doſtátki
w gnoy
ſię y w
dym o=
bracáią.
A v was
53:
pokoy/ y doſtátki ktore z niego roſtą/ w
54:
prozne ſię vtráty obraca/ w zbytki y w
55:
gnoie: á zamki puſte/ wieże prożne/ dru=
56:
gie ſię obaláią y gniją: ná przyſzłe woyny
y niepokoie


strona: 667

Kazánie II. Seymowe.667.

kolumna: a
1:
y niepokoie oká nie máćie. Doſyć wam
2:
tá mátká pokoiem tákim vkázuie/ do cze=
3:
gobyśćie ſię pokwápiáć mieli/ poki czás
4:
ieſt. Bo zda mi ſię/ iż ſię iuż od niew=
5:
dźięcznych ten ták bogáty pokoy oddali y
6:
przerwie.
Sławá
woienna
rycerſka.

7:
Maćie od teyże oyczyzny do tego czá=
8:
ſu ſławę woienną/ ktora ſię tych wiekow
9:
nawięcey/ zá ſzczęśliwym pánow y kro=
10:
low wáſzych pánowánim podnioſłá.
11:
Rodźi wam tá mátká mężne y mądre y
12:
ſzczęśliwe hetmány/ mocne y nieuſtráſzo=
13:
ne rycerſtwo/ y lud táki/ ná ktory ſię nie=
14:
przyiáćiele oglądáią.
Poſtron=
nych pá=
now po=
ſelſtwá.

15:
Táż mátká namiſza/ vczyniłá wam
16:
ſławę v wſzytkiego Chrześćijáńſtwá/ y v
17:
Pogáńſtwá/ iż od zachodu y wſchodu
18:
zacnemi poſelſtwy vczczony Krol y pan
19:
wáſz/ wielką wam v poſtronnych powa=
20:
gę y mniemánie czyni.
21:
Coż wam więcey vczynić mogłá?
22:
czemuż iey ſerdecznie miłowáć/ y onę w
23:
cáłośći zátrzymáwáć/ y dla zdrowia iey
24:
wſzytkiego tráćić/ gdy tego ieſt potrzebá/
25:
nie máćie? Onę miłuiąc ſámi śiebie mi=
26:
łuyćie/ á nie vtráćićie: oney nie życząc y
27:
wiáry nie dochowáiąc/ ſámi śiebie zdra=
28:
dzaćie.
Poiedyn=
kowe po=
żytki ſzko=
dliwe po=
ſpolitym.
Ioan.
Miłuiećie pożytki ſwoie poiedyn=
29:
kowe/ á poſpolite burzyćie. y mnimaćie
30:
ábyśćie dobrze ſobie czynili y życzyli. Nie
31:
ták ieſt: ále iáko Pan rzekł: [Kto zdro=
32:
wie ſwoie miłuie: tráći ie. A kto ie vtra=
33:
ca/ náyduie ie.]
Okręt
gdy to=
nie/ do o=
brony w=
ſzyſcy/ zá=
pomnia=
wſzy ſwo=
ich tłomo
kow/ rzu=
ćić ſię má
ią.
Gdy okręt tonie/ á wiátry
34:
go przewracáią: głupi tłomoczki y ſkrzyn
35:
ki ſwoie opátruie/ y ná nich leży/ á do o=
36:
brony okrętu nie idźie. y mnima że ſię ſam
37:
miłuie/ á on ſię ſam gubi. Bo gdy okręt
38:
obrony nie ma: y on ze wſzytkim co ze=
39:
brał/ vtonąć muśi.
Oyczy=
zná iáko
okręt.
A gdy ſwemi ſkrzyn=
40:
kámi y máiętnośćią ktorą ma w okręćie
41:
pogárdźi/ á z innemi ſię do obrony okrę=
42:
tu vda/ ſwego wſzytkiego zápomniaw=
43:
ſzy: dopiero ſwe wſzytko pozyſkał/ y ſam
44:
zdrowie ſwoie záchował. Ten namilſzy o=
45:
kręt oyczyzny náſzey wſzytkich nas nieśie/
46:
wſzytko w nim mamy co mamy. Gdy ſię
47:
z okrętem źle dźieie/ gdy dźiur iego nie
48:
zátykamy/ gdy wody z niego nie wylewa=
49:
my/ gdy ſię o zátrzymánie iego nie ſtára=
50:
my/ gdy dla beśpiecznośći iego wſzytkim
51:
co w domu ieſt nie pogardzamy: zátonie
52:
y z nim my ſámi poginiemy.
53:
W tym okręćie maćie ſyny/ dźieći/
54:
żony/ imienia/ ſkárby/ y wſzytko w czym
55:
ſię kochaćie/ w tym ták wiele duſz ieſt ile
56:
ich to kroleſtwo y páńſtwá przyłączone
kolumna: b
1:
máią:
Zdrowia
dla oyczy=
zny nie żá
łowáć.
nie dáyie im tonąć/ á zmiłuyćie
2:
ſię nád krwią ſwoią/ nád ludem y bráćią
3:
ſwoią/ nie tylo máiętnośćią/ ále y zdro=
4:
wim im właſnym vſługuyćie/ wy ktorzy=
5:
śćie ie pod ſwoi rząd y opiekę wzięli. Bo
6:
nie tylo máiętnośći dla miłey bráćiey y
7:
Rzeczypoſp: nie żáłowáć: ále y vmieráć
8:
winni ieſteſmy. iáko Ian ś. mowi
1. Ioan: 3.
[Ieſli
9:
Chryſtus zá nas zdrowie ſwoie położył:
10:
y my ie kłaść zá bráćią náſzę mamy.]
11:
Skąd ieſt y v P. Bogá zapłáta. Bo ieſt
12:
właſne Chryſtuſá náśládowánie/ y v lu=
13:
dźi wieczna ſławá. Lecz ieſli máiętno=
14:
śći żáłuiem/ y dla niey Rzeczypoſp: ſzko=
15:
dźim: iáko zdrowia náſtáwim? wżdy
16:
tę mnieyſzą rzecz czyńmy.
Iáko
Swięći
bráćią
ſwoię y
oyczyznę
y Rzecz=
poſ: mi=
łowáli.

17:
Pátrzćie ná przykłády świętych/ iáko
18:
w tey miłośći ku ludu ſwemu/ to ieſt Rze=
19:
czypoſp: gorący byli.
Moyzeſz
zbáwie=
nim ſwo=
im lud
chćiał od
zguby zá=
ſtąpić.
Exod: 32.
Moyzeſz/ ácz częſto
20:
ná ſwoy on lud y ná iego twárdość do
21:
dobrego nárzekał: iednák gdy ie P. Bog
22:
zgubić chćiał: nie tylo zdrowim ſwoim/
23:
ále y zbáwienim ſwoim záſtąpić ie y od=
24:
kupić chćiał/ mowiąc: [ábo im odpuść
25:
Pánie ten grzech/ ábo ieſli tego nie vczy=
26:
niſz/ wymaż mię z kśiąg twoich w kto=
27:
reś nápiſał.]
Aod/ dla
bráćiey w
co ſię
wdał.
Iudic: 3.

28:
Aod widząc ſwoy lud bárzo od Mo=
29:
ábitow tyráńſtwem vćiśniony: zdrowie
30:
ſwoie ważył/ y ná pokoiu Egloná tyrán=
31:
ná zábił/ y wyzwolił bráćią ſwoię.
Sámſon.
Iudic: i6.
Dawid.

32:
Sámſon o krzywdy bráćiey ſwey/ z
33:
Philiſtyny ſam ieden woiny zwodźił: y
34:
rad z nieprzyiaćioły ludu ſwego/ ſale ony
35:
z nimi obaláiąc/ vmárł.
36:
Dawid gniew Páńſki y karánie ná
37:
ſię obracał/ áby poddáni iego nie ćierpie=
38:
li/ mowiąc do P. Boga: [Iam zgrzeſzył:
1. Par: 21.

39:
á tá trzodá co záſłużyłá/ P. Boże moy:
40:
proſzę obroć rękę twoię ná mię y ná dom
41:
oycá mego/ á ludu tego nie zábijáy.]
Ioáb.

42:
Ioáb hetman Dawidow/ rad zá ſą=
43:
śiády ſwe zdrowie nioſł ná woynę/ mo=
44:
wiąc:
2. Reg: 10.
[Walczmy o lud náſz/ y o miáſto
45:
Bogá náſzego: á Pan niech czyni co ſię
46:
iemu podoba.] Zá lud/ práwi/ náſz y zá
47:
miáſto Bożé. Dwie go te rzeczy śmiá=
48:
łym ná woynie czyniły. gdyż nie dla ko=
49:
rzyśći/ áni dla ſwey ſławy: ále dla bráćiey
50:
ſwoiey/ y dla chwały Bogá ſwego/ ná o=
51:
ſtre żelázá nieprzyiaćioł náćieráł.
52:
Pátrzmy ná onę parę świętych mło=
53:
dźieńcow/ ná Neemiaſzá y Zorobabelá/
54:
iáko dobre oyczyzny ſwey y Rzeczypoſp:
55:
nád wſzytki ſwoie dobrá przekłádáli/ y
56:
onych dla niey rádźi odbiegáli. Neemi=
Pppp ijaſz będąc


strona: 668

668.Kazánie II. Seymowe.
Neemiaſz.
2. Eſdr. 2.
1:
aſz będąc poimány w niewolą Bábiloń=
2:
ſką/ vtráćiwſzy z ludem ſwoim oyczyznę
3:
miłą/ od nieprzyiaćioł zburzoną: do tá=
4:
kiego ſzczęśćia przyſzedł/ iż v krolá Artá=
5:
xerxá ktorego poimáńcem był/ podczá=
6:
ſzym zoſtał. Y gdy mu wino podawał/
7:
rzekł mu krol: [Czemuś ták ſmutny cho=
8:
rym nie będąc? nie dármo to/ coś złego
9:
ieſt w ſercu twoim. A on/ przelękſzy ſię
10:
rzekł: Krolu żyi ná wieki: iáko ia ſmu=
11:
tnym być nie mam: gdyż dom/ miáſto
12:
pogrzebow oycow moich ſpuſtoſzáło/ y
13:
bramy iego ogniem ſą popalone. Y rzekł
14:
krol. A ocoż mię prośiſz?
Szczę=
śćia ſwe=
go dla oy
czyzny od
ſtąpił.
Mogł namil=
15:
ſzy młodźieniec prośić o pożytki y poćie=
16:
chy/ y czći ſwoie: ále wſzytkieo ſwego ſzczę=
17:
śćia odſtępuiąc/ o napráwę oyczyzny ſwey
18:
prośił: w tym nawyżſze ſwoie poćiechy
19:
kłádąc/ gdy nie iemu/ ále wſzytkiemu lu=
20:
dowi bráćiey iego/ dobrze ſię dźiać miáło.
21:
O byśćie tákie ſerce ku oyczyznie mieli/ á
22:
zá właſnemi pożytki domow ſwoich nie
23:
biegáli: iákobyśćie zá tę miłość wielką v
24:
Páná Bogá prędkie poćiechy ná zácho=
25:
wanie Rzeczypoſp: odnoſili.
Lákom=
ſtwo do=
bre rády
o oyczy=
znie roz=
praſza.
Zoroba=
bel.
3. Eſdr: 4.
Ale łákom=
26:
ſtwo/ y ćiaſne á tylo do ſwoich właſnych
27:
pożytkow przywiązáne ſerce/ wſzytki do=
28:
bre rády rozpraſza.
29:
Co mowić o Zorobabelu/ y o gorą=
30:
cey iego ku poſpolitemu dobru miłośći?
31:
Gdy mądrośćią komorne towárzyſze ſwo
32:
ie v Monárchy świátá Dáryiuſzá prze=
33:
ſzedł: á mądrą gadką/ coby ná świećie
34:
było namocnieyſzego/ prawdę wynioſł y
35:
wyſławił: dowodząc iż tá mocnieyſza y
36:
trwálſza niżli wino/ niżli krol/ niżli nie=
37:
wiáſtá: vpominki zakłádne odnioſł/ y
38:
wygrał tákie: [áby w ſzárłáćie chodźił/
39:
áby ze złotá pił y ná złoćie ſypiał/ y ná wo=
40:
źie ze złotem ieźdźił/ y czapkę miał z biſ=
41:
ſu y ná ſzyiey złoty łáńcuch/ á żeby wtore
42:
mieyſce miał po krolu dla mądrośći ſwo=
43:
iey/ y powinnym był Dáryuſzowi.] A gdy
44:
go ſpytáł Dáryuſz mowiąc: nád to co ná
45:
zmowie y zakłádźie nápiſano/ proś ieſzcze
46:
o więcey: boś mędrſzym náleźion ieſt nád
47:
towárzyſze twoie: wedla mnie śiedźieć bę=
48:
dźieſz/ y powinnym moim zwány będźieſz:
49:
on rzekł: [Pomni krolu ná ślub twoiy
50:
ktoryś vczynił/ dniá tegͦ ktorymeś krolem
51:
zoſtáł: zbuduy Ieruzláem y ſkárby koś=
52:
ćielne pobráne odeśli/ ktore Cyrus oddźie
53:
lił. Zbuduy kośćioł ſpalony/ nápraw źie=
54:
mię Iudſką ſpuſtoſzoną/ oto ia Pánie
55:
proſzę/ oto máieſtátu twego żądam.]
56:
O błogoſłáwiony miłośniku bráćiey
kolumna: b
1:
twoiey.
Błogo=
ſłáwiony
Zoroba=
bel w ſwo
iey pro=
śbie.
Nie ruſzyło ćię ono złoto/ y do=
2:
bre mienie/ y cześć oná po krolu wtorym
3:
być/ y świat rządźić/ y v ludźi ták wielką
4:
ſławę mieć: wſzytkoś to porzućił y pode=
5:
ptáł/ ábyś oyczyznie y bráćiey ſwey y Rze=
6:
czypoſp: ſłużył. Wolałeś ſam poniżonym
7:
być/ áby oná głowę podnioſłá: wolałeś
8:
zoſtáwáć vbogim/ áby oná zbogáćiała.
9:
Dárowałeś mátce ſwey wſzytki poćiechy
10:
ſwoie. Wylałeś ná nie wſzytko ſzczęśćie
11:
ſwoie: w iey dobrym y powſtániu/ y po=
12:
mnożeniu/ wſzytki dobrá ſwe zámykáiąc.
13:
Naśláduymy á zá nic ſobie właſnych po=
14:
żytkow nie ważmy/ gdy Rzeczpoſp: te=
15:
go potrzebuie/ ábo gdy ſię iey do ſzczęśćia
16:
náſzemi chćiwośćiámi przeſzkadza.
Mátáty=
aſz co czy=
nił o ſwo=
ię oyczy=
znę.
1. Mach: 2.

17:
Mátátyaſz dla Rzeczypoſpo: ktorá
18:
ná zakonie Bożym fundowána byłá/ dla
19:
oddalenia niewoley y tyráńſtwá krolá An
20:
tyochá/ y innych poſtronnych nieprzyia=
21:
ćioł/ zdrowie ſwoie ważył.
Sześćiom
ſynom v=
mrzeć o
oyczyznę
ná teſtá=
menćie ro=
ſkazał.
Y máiąc ſześć
22:
ſynow/ ná teſtámenćie im vmieráiąc ro=
23:
ſkazał: áby żaden ná łożku ſwoim nie v=
24:
mierał: ále mężnie o lud ſwoy y o zakon
25:
Boży/ y wiárę woiuiąc/ y oyczyzny bro=
26:
niąc/ vmieráł. y poſłucháły go dobre dźie=
27:
ći wſzyſcy/ y ſzczęśćił im P. Bog w wielu
28:
wygránych/ y niepodobnych do zwyćięſt=
29:
wá bitwách/ y potykaiąc ſię ieden drugieo
30:
vpomináł:
1. Mach: 4.
[Podnośmy vpadek ludu ná=
31:
ſzego/ á walczmy o lud náſz y o kośćioł
32:
náſz.] y wſzyſcy bráćia oni ná bitwách po=
33:
zábijáni/ ſobie śmierć/ á ludowi ſwemu y
34:
Rzeczypoſp: wolność/ y wybáwienie od
35:
tyránnow przynieśli. Nąd ktorych śmier=
36:
ćią płákáli/ mowiąc:
1. Mach: 9.
[Iákoć polegli mo=
37:
carze/ ktorzy wybawiáli lud Izráelſki.
38:
Zadna ich korzyść do tego nie wiodła y
39:
męſtwá im onego nie czyniłá: iedno mi=
40:
łość ku vćiśnioney bráćiey y ku oyczyźnie
41:
y ſławie ludu ſwego.
42:
A nie tylo mężowie/ ále y niewiáſty
43:
ſłábey płći/ tę cnotę chęći ku dobru poſpo=
44:
litemu máiąc: rády y zdrowia ſwego od=
45:
ſtępowáły.
Ieftego
corká rá=
dá dla oy
czyzny v=
mieráłá.
Iudic: 11.
Wſpominám ſobie corkę o=
46:
nę Ieftego/ ktorey oćiec Iefte gdy ſię z
47:
woyny z wielkim zwyćięſtwem wracał/
48:
oná przećiw iemu z ſwymi rowienniczká=
49:
mi pánienkámi/ z bębny y z táńcy wyſzłá.
50:
A oćiec zá głowę ſię iąwſzy do niey rzekł:
51:
[Oſzukáłáś mię y ſámá śiebie/ namilſza cor
52:
ko: ślubiłem P. Bogu ieſli mi da zwy=
53:
ćięſtwo/ cokolwiek pierwſzego wynidźie z
54:
domu mego/ ábych to P. Bogu ofiáro=
55:
wał y zábił.] A oná ſię ná to nic nie prze=
56:
lękſzy rzekłá: [Gdyżći P. Bog dał zwy=
ćięſtwo/ á


strona: 669

Kazánie II. Seymowe.669.

kolumna: a
1:
ćięſtwo/ á tákeś P. Bogu obiecał: vczyń
2:
zemną/ coś obiecał.] Ale/ namilſza corko
3:
śmierć ſroga tobie pánience młodey? á=
4:
leś ieſt iedynaczká v oycá twego? áleś ták
5:
młoda y vrodźiwa/ dom wſzytek poćie=
6:
chy z ćiebie czeka? A oná mowi: Nic to:
7:
weſele poſpolite y ſzczęśćie ludu mego/ y
8:
wybáwienie iego od nieprzyiaćioł/ wſzy=
9:
tki te poćiechy we mnie gáśi/ rádá ich
10:
odſtępuię/ rádá zá to tákie weſele ludzkie
11:
zdrowie dáię. O nieoſzácowáná dobroći
12:
y ku Rzeczypoſpo: miłośći/ kto ćię dźiś
13:
náśláduie? Iuż y pánny mdłe y boiá=
14:
źliwe/ męże y chłopy/ w miłośći Rzeczy=
15:
poſpo: y ſzkod dla niey podeymowániu
16:
przechodzą.
Iudyt co
dla ludu
ſwego v=
czyniła.

17:
Druga Iudyt/ co vczyniłá? oblężo=
18:
no Betulią/ lud od głodu y prágnienia
19:
vmiera: á oná ſię nád nędzą ludzką vża=
20:
liwſzy/ y zdrowie y czyſtość ſwoię ná to
21:
ważyłá: áby lud ſwoy wybáwiłá. Y po=
22:
ſzczęśćił P. Bog rády iey/ y lud wybáwi=
23:
łá/ y ſámá przy zdrowiu y czyſtośći zoſtá=
24:
łá: y wieczney ſławy iáko dobrodźieyká
25:
narodu ſwego doſtáłá.
Heſter.

26:
A Heſter tákże mężna y miłośći ku
27:
ſwemu ludu pełną będąc/ zdrowim ſwo=
28:
im wzgárdźiłá: gdy nád zákazánie do
29:
Aſwerá przyſtąpiłá/ wkłádáiąc ſię o lud
30:
ſwoy/ áby od onego Amáná zgubiony nie
31:
był. y wywiodłá narod ſwoy z wielkiey
32:
trwogi/ y złey toni bárzo.
Cic: 2. de
legib.
Zá oyczy=
znę vmie=
ráli pogá
nie.

33:
Lecz y pogánow ſię wſtydźmy/ kto=
34:
rzy ták náuczáli y piſli: Rzeczpoſp: zo=
35:
wie ſię powſzechnym miáſtem: zá ktorą
36:
vmrzeć/ y ze wſzytkim ſię iey oddáć/ y w
37:
niey wſzytki náſze poćiechy położyć/ y oney
38:
ie poświęćić winni ieſteſmy.] Y niewiá=
39:
ſty v Rzymian w pogáńſtwie mowiły:
40:
[Dla tego ſyny rodźimy/ áby był kto zá
41:
Rzeczpoſp: vmieráiąc.
42:
Pomnićie ná ony Kodry/ Decyuſze/
43:
Reguluſze/ iáko zá lud ſwoy rádźi vmie=
44:
ráli. To wżdy ieden dźiwny/ y łez náſzych
45:
dobywa ten Regulus. Gdy był w poi=
46:
mániu/ nieprzyiaćiele go do domu/ ſłowu
47:
iego dufáiąc/ puśćili/ áby zamiánę zá ſię/
48:
więźnie ich vprośił/ y odeſłał/ á ſam zo=
49:
ſtał. On widząc iż więźnie nieprzyiaćioł
50:
byli godnieyſzy y mężnieyſzy niżli on ſam z
51:
drugiemi: odrádźił vrzędom/ áby tego
52:
nie czynili. á ſam ſię do nieprzyiaćioł/ ſło=
53:
wo ſwoie iſzcząc/ ná wielkie y pewne mę=
54:
ki/ w ktorych go nieſpániem vmorzono/
55:
wroćił.
Wielka
miłość oy
czyzny.
Kto ſię ná táką miłość ku poſpo=
56:
litemu dobremu nie zdumieie? W czło=
kolumna: b
1:
wieku zwłaſzczá ktory ſię ſámym tylo ro=
2:
zumem przyrodzonym rządźił/ á po śmier=
3:
ći żadney pewney obietnice nie miał?
Cic: in Ca-
ton: ma.
A
4:
nie dźiwuię ſię iednemu mądremu z po=
5:
gáńſtwá: ále cáłym woyſkom ich/ ktore
6:
dla Rzeczypoſp: z ochotą tám ſzły/ gdźie
7:
wiedźiáły/ iż ſię ſtámtąd nie miáły wroćić.
Pogań=
ſka náuká
o miłośći
Rzeczy=
poſp.
Cic: 1. of-
fic.

8:
Znáczna y oná náuká ich/ gdy piſzą:
9:
[Ktorzy Rzeczpoſp: rządzą/ dwie te ná=
10:
uce chowáć máią. Iednę/ áby pożytkow
11:
ſąśiad ſwoich ták bronili/ iákoby wſzytko
12:
co poczną/ do nich obrácáli/ ſwoich zápo=
13:
mináiąc. Drugą/ áby ſię o ćiáło wſzyt=
14:
kiey Rzeczypoſp: ſtáráli/ áby iednych
15:
broniąc/ drugich nie opuſzczali.]
Nie miłu
iemy Rze=
czypoſp.
A my
16:
pierwſze oko ná ſwoie domy obracámy:
17:
by dobrze Rzeczpoſp: przepádłá/ byle ná=
18:
ſze zbieránie cáłe było/ y co dźień ſię ſzerzy=
19:
ło/ nic nie dbamy. Przetoć cáłe będźie/
20:
gdy ſię dom wſzytek kroleſtwá obáli/ á o=
21:
kręt ſię ze wſzytkimi zánurzy.
Stan/ ſta
nu nie ma
vćiſkáć.
A my o po=
22:
ſpolitym rádząc/ ieden ſtán vćiſnąć/ á
23:
drugi podnieść chcemy. Duchowny ſtan
24:
poniżyć y zniſzczyć: á heretycki ábo śláche=
25:
cki ná gorze poſtáwić vśiłuiemy. kmiotki
26:
y poddáne gubić/ á ſámi ſobie folgowáć
27:
w poborách y innych ćiężarách chcemy.
28:
Nie ták bráćia. złe ręce gdy iedná chora.
29:
obie zdrowe być máią.
30:
Coż wżdy czynim? izali ſię tego po=
31:
gańſtwá około miłośći ku Rzeczypoſp:
32:
nie záwſtydźim á nie popráwim? oni z ſá=
33:
mego rozumu przyrodzonego widźieli to/
34:
iż ſłuſzna rzecz iednemu dla wſzytkiey Rze
35:
czypoſp: ſzkodę mieć/ áby ſię ich wiele zá=
36:
chowało.
Ręka ná
obronę
ćiáłá rá=
dá ginie.
Widźieli/ iż ręká ná obronę gło=
37:
wy rádá ránę y vćięćie ćierpi: áby wſzyt=
38:
ko ćiáło nie vmieráło. Widźieli iż lepiey
39:
ſto zdradźiec zgubić/ áby wſzytká oyczy=
40:
zná nie ginęłá. Widźieli iż dla lepſzego
41:
rodzáiu iedny gáłęźie vćináią/ áby drugie
42:
lepiey rodźiły.
Ieden ſię
żáłowáć
dla wſzy=
tkich nie
ma.
Ták też człowiek ieden dla
43:
pożytku poſpolitego żáłowáć ſię y máię=
44:
tnośći ſwoiey nie ma. A my coſmy od
45:
Chryſtuſá w tákiey ſzerokiey miłośći ná=
46:
uką y przykłádem iego wyćwiczeni ſą:
47:
ſłábſzy y oźiębleyſzy ku bliźnim być ma=
48:
my? Nie day Boże.
49:
Pogánie nie mieli o miłośći ku bráćiey
50:
roſkazánia od Bogá/ iedno ſam rozum: á
51:
my ták ſurowy/ ták pilny Bogá náſzego
52:
o tym mándat mamy: [Roſkazuię wam/
53:
práwi/ ábyśćie ſię ſpolnie miłowáli/ ták
54:
iákom iá was vmiłował. A iáko Pánie?
55:
Iam zdrowie ſwoie zá was y zá wſzyſtki
56:
położył: y wy ták bráty ſwoie miłuyćie.
Pppp iijPogánie


strona: 670

670.Kazánie II. Seymowe.

kolumna: a
1:
Pogánie do pełnienia tákiego zako=
2:
nu pomocy y łáſki z niebá nie mieli: á
3:
nám Chryſtus przez Duchá ś. wlewa mi=
4:
łość/ ábyſmy ſię ią zápaláli/ á nic nam
5:
dla bráćiey náſzey ćięſzko nie było: Iákoż
6:
ſłuſznego potępienia vydźiem?
7:
Pogánie za Rzeczpoſpo: vmieráli/
8:
nic ſię po śmierći nie ſpodźiewáiąc/ ábo
9:
nic pewnego o zapłáćie ná onym świećie
10:
nie máiąc/ ná ſámey tylo poczćiwey ſła=
11:
wie v ludźi przeſtáiąc: A my ták wielkie
12:
y ták pewne o zapłáćie po śmierći Bogá
13:
náſzego obietnice mamy/ ieſli to przyka=
14:
zánie o miłośći wypełnim. y tu ná źiemi
15:
nieśmiertelną ſławę dáie tym/ ktorzy dla
16:
bráćiey y dobrá poſpolitego vćierpieli.
17:
Iáka ſławá tych ſłynie/ y dźiś w piſmie
18:
ś. y innych dźieiách opiſána ieſt.
19:
O wielmożni Pánowie/ o źiemſcy
20:
bogowie/ mieyćie wſpániáłe y ſzerokie ſer=
21:
ce ná dobre bráćiey ſwoiey/ y narodow
22:
ſwoich/ wſzytkich duſz ktore to kroleſtwo
23:
z ſwemi páńſtwy w ſobie zámyka. Nie
24:
ćieśnićie áni kurczćie miłośći w ſwoich
25:
domách/ y poiedynkowych pożytkách/
26:
nie zámykayćie iey w komorách y ſkárb=
27:
nicách ſwoich. Niech ſię ná lud wſzytek
28:
z was gor wyſokich iáko rzeká w rowne
29:
polá wylewa.
Ioanneſ 2.
Luſitániæ
Rex.
Oroſius
lib: 1.
Naśláduyćie onegͦ Chrze=
30:
śćijáńſkiego krolá/ ktory z woyſkiem wy=
31:
ćiągnąwſzy/ ná chorągwi ſwoiey námá=
32:
lowáć kazał ptaká/ ktory ſwoią krwią
33:
ptaſzętá od wężá záráżone ożywia. Dá=
34:
iąc znáć/ iż zá ſwoy lud rad vmrzeć chce/
35:
ſobie śmierć/ á im żywot obieráiąc.
Zdraycy
Rzeczy=
poſp.

36:
Są drudzy co mowią: Co mnie po
37:
kroleſtwie y Rzeczypoſp. kiedy ſię iá mam
38:
źle/ á tego nie mam czego prágnę. To zło=
39:
dźieyſkie ſerce/ ktore z ſzkodą drugich chce
40:
być bogáte. Rob ſobie nieſtátku/ á Pá=
41:
ná Bogá proś o potrzeby ſwe/ á przeſtáy
42:
ná ſwym ſtanie/ á nie bądź vtrátnikiem
43:
y proznuiącym/ á dla ſiebie iednego ty=
44:
śiąc tyśięcy ludźi bráćiey ſwoiey nie gub.
45:
Boże áby ſię tákich/ iáko monſtrow
46:
iákich/ máło náydowáło/ ktorzy ſroż=
47:
ſzey niżli beſtyie nieludzkośći y krwie roźla=
48:
nia pełni ſą.
Służyć
drudzy
Rzeczy=
poſp. to
ieſt ſobie/
niechcą
áż im zá=
płacą.

49:
Tákich podobno więcey/ ktorzy ſłu=
50:
żyć Rzeczypoſp: niechcą/ gdy ſię pożytku
51:
ſwego nie ſpodźiewáią/ ábo gdy im zá to
52:
krol nie płáći. Ci ſą dźiwnie głupi/ kto=
53:
rzy nie widzą iż cnotá nie pátrzy ná zapłá
54:
tę/ iedno ná ſwoię przyſtoyność. nie wi=
55:
dzą iżby ták nikt nigdy dobrym nie był.
kolumna: b
1:
Nie widzą iż ták wiele nie tylo v krola/ ále
2:
y Monárchy świátá wſzyſtkiego bogá=
3:
ctwá nie máſz/ áby káżdemu dobry iego
4:
vczynek mogł płáćić. Sam ták możny y
5:
bogaty P. Bog ieſt/ do ktorego zapłátę
6:
náſzę odkłádáć mamy. y tego nie widzą/
7:
iż v krolá y v innych/ dobreo mniemánia
8:
o cnoćie ſwey mieć nie mogą/ gdy co cno=
9:
tliwegͦ z naymu czynią.
Naiemny
przyiaćiel
y kupio=
ny/ nie
pewny.
Bo pomyśli pan:
10:
owo ma Rzeczpoſp: gotowego zdraycę/
11:
byle kto miał gotowe pieniądze: bo ieſli
12:
zá dobry poſtępek chce pieniędzy/ pewnie
13:
ſię y ná zły vtárgowáć da. Nákoniec/
14:
nikt zá to zapłáty nie czeka/ iż ſam ſobie
15:
dobrze czyni: bo to ſámo hoyną mu ieſt
16:
zapłátą. Kto oyczyznie ſwey ſłuży/ ſam
17:
ſobie ſłuży: bo w niey iego wſzytko ſię do=
18:
bre/ iáko ſię rzekło/ zámyka. Nikt nie mo=
19:
wi: Płáć mi/ iż ſwego zdrowia/ y domu
20:
ſwego/ żony y dźiatek moich bronię. ſáma
21:
obroná zapłátą tobie ieſt: czegoż ſię vpo
22:
minaſz? gdy ieſz/ pijeſz/ ſpiſz/ zdrowie ſwo=
23:
ie opátruieſz: izali zá to zapłáty chceſz?
24:
Ma być zaſługom zapłátá/ ále cno=
25:
tá nie ma być náięmna/ ále ſpráwiedli=
26:
wa y ſkłonna do tego co P. Bog/ y zakon
27:
iego/ y dobry rozum każe. Możeć ſię y ná
28:
zapłátę obeyrzeć/ ále niebieſką naprzod/ á
29:
potym ná tę docześną. Lecz wſzytká ſię
30:
myśl z początku ſádźić ná tym w ſwo=
31:
im przedſięwźięćiu nie ma. Ieſli P. Bog
32:
płáćić ma y tu ná świećie chce/ krolew=
33:
ſkie ſerce obroći/ ábo ſkąd inąd mu nagro
34:
dę poda. Ieſli niechce/ doſyć mam ná
35:
zapłáćie po śmierći. y ſam dobry vczynek/
36:
gdy ſię przez nas komu/ á zwłaſzcáa wſzy=
37:
tkim dobrze czyni/ ma ſwoię ſerdeczną za
38:
płatę/ y poćiechę wnętrzną wielką. Iá=
39:
kobych ſię náiadł y vbogáćił/ gdy komu
40:
co dobrego vczynię/ mowi mądry.
41:
Zapráwże was Pan Bog w wielką
42:
miłość ku braćiey wáſzey/ y wſzytkim oby=
43:
wátelom korony tey: ábyśćie o nich v=
44:
przeymie y ſzczerze/ nic ſwegͦ nie prágnąc/
45:
rádźili: ná ſámego tylo Páná Bogá/ y
46:
ná ludzki pożytek pátrząc. Boże/ ſpuść=
47:
że wam ſzeroką y głęboką miłość ku brá=
48:
ćiey wáſzey/ y ku namilſzey mátce wáſzey
49:
oyczyznie świętey/ ábyśćie iey y ludowi
50:
ſwemu/ y ſámym zdrowim/ ſwoich po=
51:
żytkow zápomniawſzy/ ſłużyć ſzczę=
52:
śliwie mogli. Przez Iezuſá
53:
Chryſtuſá Páná náſze=
54:
go. Amen.
KAZA-


strona: 671

Kazánie III. Seymowe.671.
1:
KAZANIE TRZECIE.
2:
O drugiey chorobie Rzeczypoſpolitey/ ktora ieſt
3:
z niezgody domowey.
4:
Proſzę was bráćia przez imię Páná náſzego/ IEZV Chry=
5:
ſtá/ ábyśćie wſzyſcy iedno mowili/ á nie było między
6:
wámi odſzczepieńſtwá y rozerwánia. 1. Corint: 1.
kolumna: a
1:
T
E prośbę y to zá=
2:
klinánie wielkiego ſługi
3:
Bożego Apoſtołá Chry
4:
ſtuſowego/ muśim z o=
5:
chotą przyimowáć/ ieſli=
6:
ſmy Chrześćijánie: ieſliſmy ſłudzy Bogá
7:
vkrzyżowáneo dla nas: ktorego nas imie=
8:
nim y czćią ták obwięzuie. nic ná nas ćię=
9:
ſzkiego nie kłádąc/ nic trudnego/ y ow=
10:
ſzem o rzecz nám ſámym bárzo pożytecz=
11:
ną y poćieſzną nas proſząc: ábyſmy zgo=
12:
dę y ſpolną iedność zámiłowáli/ á roz=
13:
dźiałow y ſchiſmow/ w iednym Chryſtu=
14:
śie związáni y ſpoieni będąc/ nie czynili.
15:
Y dla tego nie potrzebáby mi ſłow wiele
16:
áni namowy wielkiey/ gdybyśćie mi to z
17:
ſercá przyznáć/ y ſámym vczynkiem á nie
18:
ſłowy pokázáć chćieli: iż Páná y Bogá
19:
ſwego Chryſtuſá miłuiećie/ y dla niego
20:
rádźi ták nietrudną y wdźięczną rzecz v=
21:
czynić ieſteśćie gotowi. Coż mowićie?
22:
Iużćibych wſzytko ſpráwił á ſłow y czá=
23:
ſu y pracey nie tráćił do zgody was ná=
24:
mawiaáąc/ ktorey widzę między wámi
25:
nie máſz. O Boże by to ták prędko ſprá=
26:
wić/ ná czym wſzytko dobre náſze/ duſzne
27:
y docześne/ záwiſło. Ieſli rzeczećie: Da=
28:
wno my Páná y Bogá ſwego miłuiemy/
29:
y czćimy/ y dla niego wſzytko czynić chce=
30:
my: á ia powiem: iż ia temu nie wierzę/
31:
y Apoſtoł ś. nic v was nie vprośił/ y cześć
32:
y imię Páná wáſzeo podłe y lekkie v was
33:
ieſt/ poki ná zgodę wáſzę nie patrzę/ á ro=
34:
ſterki miedzy wámi kwitną. Proſzę obey=
35:
rzyćie ſię ná to/ nabożnym y ku P. Bogu
36:
proſtym ſercem/ co was ſłuſznie do zgody
37:
przywodźić ma. Iákie z wáſzych roſter=
38:
kow vtráty idą: y iáko to ćięſzka Rzeczy=
39:
poſpo: choroba/ y ktore ich naprzedniey=
40:
ſze ſą przyczyny.
Co Ch=
rześćijány
do zgody
przywo=
dźi.

41:
Przywodźić was ma do zgody ten
42:
łancuch pokoiu/ ktorym was Chryſtus
43:
IEZVS do iednośći związał. o ktorym
44:
mowi Apoſtoł: [Z pilnośćią zachoway=
kolumna: b
1:
ćie iedność duchá we związku pokoiu.
Łáncuch
pokoiu y
zgody.
Epheſ: 4.

2:
Iednośćie ćiáło/ y duch ieden/ iákośćie
3:
wezwani w iedney nádziei powołánia
4:
wáſzego. Ieden Pan/ iedná wiárá/ ieden
5:
chrzeſt. Ieden Bog y oćiec wſzytkich/ kto
6:
ry ieſt nád wſzytko/ y przez wſzytko/ y we
7:
wſzytkich was.] Iákoby rzekł: Trudno
8:
ſię maćie rozrywáć y wádźić: bośćie zwią
9:
záni y ſpoieni iáko członki w iednym ćie=
10:
le/ ktore ſię nigdy z ſobą tárgáć nie mo=
11:
gą. ktore iedná duſzá ożywia y rządźi/
12:
od ktorey odſtępowáć á iey nie ſłucháć/
13:
śmierć ieſt.
Służbá
iednego
páná nie=
zgody w
domu
Pańſkim
nie dopu=
śći.
Trudno ſię wádźić maćie:
14:
bośćie związáni ſłużbą iednego páná/
15:
ktory w domu ſwoim tego nierządu nie
16:
dopuśći: áby czeladká iego w pokoiu
17:
mieſzkáć nie miáłá.
Iedná
wiárá ro=
zdziałow
nie dopu=
śći.
Trudno ſię wádźić
18:
maćie/ bośćie ſpoieni iedną wiárą y náu=
19:
ką o zbáwieniu ſwoim/ ktorá żadnych
20:
rozdźiałow nie ćierpi. Trudno ſię tym
21:
wádźić/ ktorzy z iednego mátki żywo=
22:
tá wyſzli.
23:
O iáko to mocne do zgody łancuchy
24:
y związki. iákobyſmy páná domá nie
25:
mieli/ ktory nas ſądźi/ karze/ náucza/ á
26:
ſpokoyny dom ſwoy mieć chce. Gdyż to
27:
ieſt ſámego goſpodarzá ſromotá/ y nie
28:
rozum/ y nieſpráwność/ gdy ſię domow=
29:
nicy iego z ſobą gryzą. Ieſt pan ieden
30:
domá/ ieſt ſędźia ieden/ ma ſwoie vrzę=
31:
dniki y poruczniki widome/ ktorzy poro=
32:
wnáć wſzytko/ y vgáśić nieſnaſki między
33:
ſwemi mogą.
V iedne=
go ſtołu
zgádzáć
ſię y v ie=
dney mi=
ſy potrze=
bá.

34:
Siedźim v iednego ſtołu/ vżywá=
35:
iąc z iednych mis/ y iednych drogich po=
36:
trw páná ſwego/ to ieſt/ iedney niebie=
37:
ſkiey náuki y Sákrámentow zbáwien=
38:
nych: iákoż ſię przy tym ſpokoynym ſtole
39:
waśnić ieden ná drugiego mamy? izali
40:
złe y niezgodne przypuśći pan do czći ták
41:
wielkiey/ y ſzánowánia godnego/ ſtołu
42:
ſwego? izali głodem vmrzeć nie muśim/
43:
gdy od tych świętych potraw dla náſzey
44:
nieſtwomośći odepchnieni będźiem? Ie=
ſli ſzáty


strona: 672

672.Kazánie III. Seymowe.
1:
ſli ſzáty miłośći y zgody bráterſkiey nie
2:
mamy: izali nas nie wypędzą z roſkoſzne=
3:
go godowniká/ y z god páná náſzego?
4:
izali nie vſłyſzym ſłow onych:
Matt: 22.
iákoś tu
5:
wſzedł/ ſzáty godowney/ to ieſt zgody ie=
6:
dnośći bráterſkiey nie máiąc? izali nas
7:
kátom ſrogim ná związánie nog y ręku/
8:
y ná wrzucenie w ćiemnośći wieczne nie
9:
podadzą?
Odpu=
ſzczenia
grzechow
bez zgody
nie ma=
my.
Matt: 18.

10:
Iáko możem mieć odpuſzczenie grze=
11:
chow náſzych/ gdy bráćiey náſzey nie od=
12:
puſzczamy/ á waśni y nienawiśći z nimi
13:
nie oddalamy/ á z bráterſkiey ſię miłośći
14:
wyzuwamy? o wielkież to do zgody y ie=
15:
dnośći potárgnienie. Zadney ſię łaſki v
16:
mnie/ mowi Chryſtus/ nie ſpodźieway/ ża=
17:
dnego grzechu odpuſzczenia mieć nie bę=
18:
dźieſz: wſzytkie ćię grzechy twoie potępią:
19:
ieſli ſię z brátem nie zgodźiſz. O Pánie
20:
moy/ y nogi mu vmyię y całuię/ y zdrowie
21:
moie zań dam/ bylech od twoiey łáſki nie
22:
odpadał.
Ofiáry y
pokłonu
P. Bogu
w niezgo=
dźie oddá
wáć nie
możem.
Matt: 5.

23:
O iáko to ćiáſny łáncuch/ ktory mię
24:
do zgody wiąże y w niey trzyma. Nie
25:
kłániay mi ſię/ mowi Chryſtus/ áni mi
26:
ſię ná oczy vkázuy/ áni mi ofiáruy dáru
27:
żadnego: ieſli ſię z brátem nie zgodźiſz.
28:
Ná modlitwę twoię vſzy zátkam/ ná o=
29:
fiárę twoię iáko Kaimowę nie weyźrzę:
30:
ieſliś brátu twemu nieżyczliwy. O Pá=
31:
nie moy: ieſli ty oko twe y twarz twoię
32:
ode mnie odwroćiſz: coż po mnie? zginą=
33:
łem/ ieſli mi ſobie ſłużyć nie każeſz. ieſli o=
34:
fiarą y poſługą y vpominki memi/ y mo=
35:
dlitwą moią wzgárdźiſz: coż po mnie?
36:
Gdźież poydę/ gdy mię od śiebie wypę=
37:
dźiſz? izali naydę zá morzem/ y ná końcu
38:
świátá mieyſce/ w ktorymbych mogł vść
39:
mocy y ręki twoiey? Dla tego záraz zgo=
40:
dy y przyiáźni brátá mego ſzukáć/ y náleść
41:
ią muſzę.
Vczniá=
mi ſię Ch=
ryſtuſo=
wemi bez
zgody
zwáć nie
możem.
Ioan: 14.

42:
Izali to nie ſrogie ſłowo Páná náſze=
43:
go/ ktorym nas do zgody ćiągnie y prá=
44:
wie zniewala: vczniámi ſię moiemi nie
45:
zowćie: zá ſługi moie was nie znám: y
46:
nikt was zá moie poddáne y zá lud moy
47:
niechay nie piſze: ieſli niezgodá ieſt mię=
48:
dzy wámi/ ieſli ſię nie miłuiećie. Potym
49:
poznáią niewierni y nieprzyiaćiele moi/
50:
Turcy y Pogánie/ żem ia was odſtąpił/
51:
żem ſię ia was záprzał; y niech ſerce y
52:
śmiáłość ná was biorą/ iáko ná te ktore
53:
páná do obrony ſwoiey nie máią. Y rze=
54:
knę im: Biyćie ie y morduyćie/ y pośię=
55:
gayćie/ y wyganiayćie/ y do niewoley ſwo=
56:
iey bierzćie. Bo to nie moi/ páná nie má=
kolumna: b
1:
ią/ owce ſą błędne bez páſterzá/ ia wie=
2:
dźieć o nich niechce. O Pánie moy/ ktoż
3:
ſię tego nie przelęknie/ á do zgody ſię brá=
4:
terſkiey y miłośći nie wroći?
Sſtáiem
ſię ied=
nym chle=
bem.
1. Cor: 10.

5:
Iednego chlebá pożywamy/ mowi
6:
Apoſtoł/ ábyſmy wſzyſcy iednym chlebem
7:
zoſtawáli. Y kośćioł ſię modli: [Wley
8:
nam Duchá miłośći Pánie/ á z twey do=
9:
broći/ tym day zgodę/ ktoreś Sákrámen=
10:
tem Wielkonocnym nákarmił.]
Iednym
ćiałem w=
ſzyſcy ſię
sſtáiem
ćiáłá Páń
ſkiego po=
żywaáąc.
Z poży=
11:
wánia ćiáłá Chryſtuſowego/ wſzyſcy ſię
12:
iednym iego ćiáłem sſtáiem: iákoż ſię
13:
zgadzáć nie mamy? izali ręká żyć może/
14:
gdy ſię od ćiáłá oderwie? Tráći duchá
15:
ożywiáiącego/ śmierć ſobie y wieczną
16:
zgubę przywodźi/ gdy ſię z innymi człon=
17:
ki wádźi/ y onych odbiega.
18:
Temi łáncuchy y związkámi Chry=
19:
ſtus Bog y Pan náſz do zgody y iednośći
20:
nas powiązał. Ieſliſmy vczniowie iego/
21:
ieſliſmy Chrześćijánie/ ieſliſmy z iego
22:
chrztu iednego vrodzeni/ ieſliſmy iedną
23:
męką iego y krwią iego odkupieni/ ieſli
24:
w Chryſtuſá wierzym/ ieſli go za Páná
25:
y głowę náſzę znamy/ iáko wierna czelad=
26:
ká iego/ ieſli do dźiedźictwá iego ſpolnie
27:
należym/ ieſli ſkárbow w iego domu y do=
28:
ſtátkow záżywamy/ ieſli pod iego obro=
29:
ną y ćieniem odpoczywáć chcemy: tár=
30:
gáć tych łáncuchow ták mocnych nie mo
31:
żem/ zgadzáć ſię y w iednośći żyć/ y o ſo=
32:
bie w zgodźie rádźić muśim.
W Rze=
czypoſp:
co nas
wiąże do
zgody.

33:
Są drugie łáncuchy do ſpoienia po=
34:
koiu y zgody wáſzey/ z ſtrony miłey oyczy=
35:
zny/ y Korony tey matki náſzey: ktoremi
36:
nas ſpina y wiąże: ábyśćie ſię nie tárgá=
37:
li/ á zgodę y iedność miłowáli.
38:
Maćie iednego páná y krolá/ iedny
39:
práwá y wolnośći/ iedny ſądy y trybu=
40:
nały/ iedny ſeymy koronne/ iednę ſpol=
41:
ną mátkę/ oyczyznę miłą/ iedno ćiáło z
42:
rozmáitych narodow y ięzykow ſkupione
43:
y ſpoione/ y dawno zroſłe: iákoż ſię wá=
44:
dźić/ dźielić tym/ y niezgádzáć możećie?
Ieden
krol dla
godnośći
ieſt y zgo=
dy.
Prou: 20.

45:
Y dla czegoż iednego páná y krolá
46:
maćie: iedno dla iednośći y zgody? áby
47:
on iáko iedná głowá/ wſzytki pod obronę
48:
ſwoię ſkupiwſzy/ w zgodźie was y iedno=
49:
śći záchował. [Krol/ mowi piſmo/ śie=
50:
dząc ná ſtolicy ſądow ſwoich/ roſpraſza
51:
wſzytko złe/ ſámym weyrzenim ſwoim.]
52:
Gdy Páńſka doſtoyność y poważność
53:
mocna ieſt: wſzytki niezgody wáſze vćie=
54:
káć y pſowáć ſię muſzą. gdy ieden każe/
55:
ieden ſądźi/ ieden rozumem ſwoim y mą=
56:
drośćią wſzytkich rozumienia miárkuie.
Maćie


strona: 673

Kazánie III. Seymowe.673.
Spolne
práwá y
wolnośći
zgodę
wiążą.
1:
Maćie ſpolne práwá y wolnośći: iá=
2:
koż ſię dźielić iemi możećie? Zgodnym ſą
3:
nádáne. Bráćia ſą/ iáko Pſalm mowi/
4:
vnanimes in domo, nie máiący rozdźiel=
5:
negͦ dźiedźictwá/ nikt poiedynkiem mieć
6:
ich nie mogł/ iedno wſzyſcy záraz. Toć ſię
7:
zgádzáć muſzą.
8:
A ſpolná oyczyzná y mátká miła iá=
9:
ko was do zgody wiąże y zniewala? iza=
10:
li też ſię podźielić ią możećie? izali to nie
11:
iey śmierć ieſt/ gdy ſię ią dźielić/ y rozry=
12:
wáć poczniećie? obálenie ták wielkiego
13:
kroleſtwá/ zgubá wſzytkich praw y wol=
14:
nośći wáſzych/ vpadek wſzytkich doſtát=
15:
kow wáſzych/ bráćiey wáſzey y národu
16:
wáſzego/ żon y dźiatek wáſzych/ iáko was
17:
do zgody nie przywodźi?
2. Vtrá=
ty ktore z
niezgody
roſtą.
Rátowáć
ſię oyczy=
zná w nie=
zgodzie
nie może.

18:
Obeyrzyćie ſię proſzę ná te ſzkody y
19:
vtráty/ ktore wam z niezgody vraſtáią.
20:
Bo naprzod drogi ſobie wſzytki práwie
21:
zágrodźićie/ do porátowánia ták náchy=
22:
loney do vpadku oyczyzny ſwey y krole=
23:
ſtwa tego. Bo iáko o nim w niezgodźie
24:
y waśniách rádźić/ iáko ſię z rozumámi
25:
wáſzemi y ſercy dobremi znieść y ſkłádáć
26:
do tego możećie? gdyż niezgodá nic do
27:
kupy nie nieśie/ ále wſzytko rozpraſza/ y
28:
rożnemi wiátry roznośi. O iáko ſzczęśli=
29:
wy to lud był/ o ktorym nápiſano:
Iudic: 20.
[Wſzy=
30:
ſcy ſię zebráli iákoby ieden mąż y człowiek
31:
ieden/ z iednym ſercem/ z iedną rádą.]
32:
Gdźie ſercá rożne: iáko zgodna rádá o=
33:
koło oyczyzny być ma?
Seymy
ſię w nie=
zgodzie
tárgáć
muſzą.

34:
Coż będźie po wáſzych ſeymách/ kto=
35:
re tylo ſámy ná oddalenie y leczenie przy=
36:
god y złych rázow Rzeczypoſp: wam zo=
37:
ſtáły/ ieſli z rożnymi wiátry y nieſtwor=
38:
nemi myślámi ná nie ſię ziedźiećie? Do=
39:
ználiśćie y tego roku/ co wam y oyczyźnie
40:
miłey pomogły.
Seymy z
lekárſtwá
w iad ſię
obroćiły.
Y owſzem/ ſeymy ktore
41:
wam były lekárſtwem ná wſzytki Rze=
42:
czypoſp: choroby/ w iad ſię wam obroći=
43:
ły. Bo ná nich więcey niezgod/ y odrá=
44:
żenia myśli ieden od drugiego/ y ſtanu od
45:
ſtanu przyczyniáćie. Ná nich ſię bunto=
46:
wánia y ſedicye rodzą. z nich z więtſzym
47:
rozwaśnienim wyiezdżaćie/ niżli przyiez=
48:
dżaćie. Y ták ſeymy/ ná vkrzepczenie zgo=
49:
dy y miłośći ſpolney bráterſkiey vczynio=
50:
ne: ná zápalenie roſterkow ſłużą. Toć
51:
ich iuż lepiey nie ſkłádáć/ ieſli tákich nie=
52:
ſpokoynych ſerc y myśli nie złożyćie/ á do
53:
świętey zgody nie przyſtąpićie. A bez ſey=
54:
mow iáko o ſobie rádźić maćie/ niełácno
55:
ſię domyślić/ áżby z przykrą y niebeśpie=
56:
czną odmiáną wſzytkiego.
kolumna: b
Domo=
we woy=
ny pow=
ſtáć mo=
gą w nie=
zgodźie.
Iudic: 9.
1:
Zátym/ vchoway Boże/ domowe
2:
woyny powſtáć mogą/ ktore náde wſzyt=
3:
ki nieſzczęśćia kroleſtw nażáłoſnieyſze ſą/
4:
y vpadek domu wſzytkiego/ y ſpuſtoſzenie
5:
zá ſobą ćiągną/ iáko ſam Pan mowi.
Galat: 5.
Co
6:
ſię Sychimitom z Ieroboámem przydá=
7:
ło/ y wſzyſcy poginęli z obu ſtron/ y ſámi
8:
ſię ſpolnie gryząc/ pogryźli y pomorzyli/
9:
iáko Apoſtoł powiedźiał. w tákiey ſámey
10:
woynie/ y zwyćięſtwo złe/ y przegránie
11:
nie dobre. Ná tákiey ieden łáſkáwſzy het=
12:
man/ ſtaczáiąc bitwę z ſąśiády/ do ſwe=
13:
go żołnierſtwá mowił: Szánuyćie brá=
14:
ćiey: á drugi/ okrutnieyſzy: w twarzy trá=
15:
fiáć im kazał/ y wygrał/ nieſzczęśliwe ze
16:
krwie bráterſkiey wygránie. Do tego do=
17:
mowe waśni y niezgody przywodzą: od
18:
ktorych dla Bogá vćiekayćie/ á ſercá ná
19:
bráty záwaśnione ſkłádayćie/ poki do
20:
więtſzey furyey nie przyidźiećie.
Nieprzy=
iaćiel rad
niezgo=
dźie.

21:
Náſtąpi poſtronny nieprzyiaćiel/ iąw=
22:
ſzy ſię zá wáſzę niezgodę/ y mowić będźie:
23:
[Rozdźieliło ſię ſerce ich teraz poginą.]
24:
y czáſu ták dobrego do wáſzego złego/ á
25:
ná ſwoie tyráńſtwo pogodnego/ nie o=
26:
mieſzka. Czeka ná to ten co wam zle ży=
27:
czy/ y będźie mowił:
Pſal: 34.
Euge Euge: teráz
28:
ie pożeráymy/ teraz pośliznęłá ſię nogá
29:
ich/ odiąć ſię nam nie mogą.
30:
Y tá niezgodá przywiedźie ná was
31:
niewolą/ w ktorey wolnośći wáſze vto=
32:
ną y w śmiech ſię obrocą: y będźie/ iáko
33:
mowi Prorok/
Iſa: 25.
ſługá rowno z pánem/
34:
niewolnicá rowná z pánią ſwoią/ y ká=
35:
płan z ludem/ y bogáty z vbogim/ y ten
36:
co kupił imienie/ rowny z tym co przedał.
37:
Bo wſzyſcy z domy y zdrowim ſwoim w
38:
nieprzyiaćielſkiey ręce ſtękáć będą/ pod=
39:
dáni tym ktorzy ich nienawidzą.
Ziemie y
páńſtwá
złączone/
odpádną
zá niezgo=
dą.
Iſa: 1.

40:
Ziemie y kśięſtwá wielkie/ ktore ſię z
41:
koroną ziednoczyły/ y w iedno ćiáło zro=
42:
ſły/ odpádną/ y rozerwáć ſię dla wáſzey
43:
niezgody muſzą. Przy ktorych teraz po=
44:
tężna być może ręká y moc wáſzá y nie=
45:
przyiaćielom ſtráſzliwa. Odbieżą was
46:
iáko cháłupki przy iábłkách/ gdy owoce
47:
pozbieráią/ ktorą ládá wiátr rozwieie.
48:
y będźiećie iáko wdowá ośieroćiáła/ wy
49:
cośćie drugie narody rządźili. y będźiećie
50:
ku pośmiechu y vrągániu nieprzyiaćio=
51:
łom ſwoim.
Zgubá na
rodu y ię=
zyká Sło=
wieńſkie=
go.

52:
Ięzyk ſwoy/ w ktorym ſámym to kro=
53:
leſtwo między wielkimi onemi Słowień=
54:
ſkimi wolne zoſtáło/ y narod ſwoy pogu=
55:
bićie/ y oſtátki tego národu ták ſtárego/
56:
y po świećie ſzeroko rozkwitnionego/ po=
Qqqqtráćićie


strona: 674

674.Kazánie III. Seymowe.
1:
tráćićie/ y w obcy ſię narod ktory was
2:
nienawidźi/ obroćićie/ iáko ſię innym
3:
przydáło.
Utrátá
oyczyzny
y wſzytkie
go z nią.

4:
Będźiećie nie tylo bez páná krwie
5:
ſwoiey y bez wybieránia iego: ále też bez
6:
oyczyzny y kroleſtwá ſwego/ wygnáńcy
7:
wſzędźie nędzni/ wzgárdzeni/ vbodzy/
8:
włoczęgowie/ ktore popycháć nogámi
9:
tám gdźie was pierwey ważono/ będą.
10:
Gdźie ſię ná táką drugą oyczyznę zdobę=
11:
dźiećie/ w ktoreybyśćie táką ſławę/ tá=
12:
kie doſtátki/ pieniądze/ ſkárby/ y ozdo=
13:
bnośći/ y roſkoſzy mieć mogli? Vrodźili
14:
ſię wam y ſynom wáſzym/ táka druga
15:
mátká? iáko tę ſtráćićie/ iuż o drugiey
16:
nie myślić.
Niewola
y nędzá.
Deut: 28.

17:
Będźiećie nieprzyiáćiołom wáſzym
18:
ſłużyli/ w głodźie/ w prágnieniu/ w ob=
19:
náżeniu/ y we wſzytkim niedoſtátku. y
20:
włożą iárzmo żelázne ná ſzyie wáſze. prze=
21:
to/ iżeśćie nie ſłużyli P. Bogu ſwemu/
22:
w weſelu y w rádośći ſerdeczney/ gdyśćie
23:
mieli doſtátek wſzytkiego. y dla doſtátku/
24:
ze wſzeteczeńſtwa wáſzego/ gárdźiliśćie
25:
kápłanem/ y krolem/ y innym przełożeń=
26:
ſtwem/ wolnośćią ſię Beliálſką pokry=
27:
wáiąc/ á iárzmá wdźięcznego Chryſtu=
28:
ſowego y poſłuſzeńſtwá nośić niechcąc.
29:
Do tákich vtrat y przeklęctwá/ pe=
30:
wnie was tá wáſzá niezgodá/ y roſtyrki
31:
domowe przypráwią. Nie ták rychło/ y
32:
nie ták żáłoſnie woyną y gwałty po=
33:
ſtronnych nieprzyiaćioł zginąć możećie/
34:
iáko wáſzą niezgodą. Iábłko gdy zwierz=
35:
chu ſię pſowáć pocznie/ wykroić ſię zgni=
36:
łość może/ iż potrwa. ále gdy mewnątrz
37:
gnić y pſowáć ſię pocznie: wſzytko záraz
38:
porzućić muśiſz/ y o źiemię vderzyć.
39:
Dotknimy iuż przyczyn tych tákich
40:
niezgod wáſzych. ktore poznawſzy/ przy=
41:
wodźmy ſię do oddalenia ich: ábyſmy
42:
ſię do świętey zgody przywiedli.
Herezye
przyczy=
ną nie=
zgod.

43:
Naprzod zá pewne iuż wiećie y tego práwie pálcá=
44:
mi dotykaćie: iż kácerſtwá y rożne fałſzy=
45:
we wiáry/ ktore iedne prawdźiwą zepſo=
46:
wáć chcą/ przyczyną ſą naprzednieyſzą
47:
tych niezgod wáſzych. Bo poki te nieſzczę=
48:
śliwe ſekty między wámi nie były: poty=
49:
śćie byli/ iáko ieden mąż/ iednego ſercá y
50:
woley iedney/ y domá/ y ná ſeymách gdy=
51:
śćie potrzeby Rzeczypoſp: obmyśláli.
52:
Kátholicy ieſli ſię powádzą/ kápłani ie y
53:
ołtarz zgodźi/ od ktorego heretycy vćie=
54:
kli/ żadneo ná niezgody ſędźiego y iedna=
55:
czá mieć niechcąc. O czym ſzerzey ſię ná
56:
przyſzłym kazániu da P. Bog náuczy.
kolumna: b
Lekkie v=
ważanie
powagi
krolew=
ſkiey.
1:
Niemáła też ieſt przyczyná niezgod/
2:
lekkie vważenie Krolewſkiey od Bogá
3:
zwierzchnośći. Bo iáko o kośćielnym
4:
rządźie Cypryan ś. męczennik nápiſał:
5:
[Niſkąd ſię herezye y odſzczepieńſtwá/ y
6:
niezgody nie wſzczynáią: iedno ſtąd/ iż
7:
kápłaná nawyżſzego nie ſłucháią/ á nie
8:
myślą/ iż ieden nád wſzytkimi/ ná miey=
9:
ſcu Chryſtuſá być ma. ktoremu gdyby
10:
wſzytko bráterſtwo powinne poſłuſzeń=
11:
ſtwo oddawáło: niktby ſię nád kápła=
12:
ná/ iáko Bozkiego namieſtniká nie pod=
13:
nośił.] Toż ſię o krolewſkiey zwierzchno=
14:
śći mowi: gdyby ſwoię powagę miáłá/
15:
niezgodáby mieyſcá nie miáłá/ y prędko=
16:
by ginąć muśiáłá. Nic gorſzego nád do=
17:
mową niezgodę nie máſz/ y dla tego vrzę=
18:
dy ſię ſtáwią/ áby rożnice poddánych
19:
rozſądzáły/ á wádźić ſię im nie dopu=
20:
ſzczáły/ wiedząc/ iż ták narychley zginąć
21:
mogą. Krolowie y ſtárſzy mowią/ iáko
22:
mowił Moyzeſz:
Acto: 7.
[Mężowie/ bráćia ſobie
23:
ieſteśćie/ á czemu ſzkody ſobie czynićie?]
24:
Bo oni ſwym rozſądkiem vſpokoić wſzy=
25:
tko mogą/ y winni ſą/ ieſli prawdźiwie
26:
dobrego poſpolitego przeſtrzegáią. Wſzy=
27:
tek koniec krolewſkiego poſtánowienia
28:
gubi: kto mu roſtyrkow wſzytkich w Rze=
29:
czypoſp: vſpakáiáć nie dopuśći: á z one=
30:
mi zuchwáłemi y ſwowolnemi mowi:
Acto: 7.

31:
[A kto ćię poſtáwił pánem y ſędźią nád
32:
námi?
33:
Bog wſzechmogący poſtáwił nád
34:
ludźmi pány y ſędźie/ áby pokoy był: á ro=
35:
zerwánia ktore ieſt wſzytkiego zgubą/ nie
36:
było. Prawdźiwi poddáni/ rożnice wſzy=
37:
tkie ſwoie do iedney głowy nioſą/ wie=
38:
dząc/ iż im końcá nie będźie: á iż P. Bog
39:
ſłucháć ſtárſzych roſkazał/ y ná iednego
40:
rozſądku przeſtáiąc/ ſzczęśliwego pokoiu
41:
vżywáią. A źli y ſwowolni/ co rádźi dru=
42:
gim krzywdy czynią/ ábo/ przy ſwoim v=
43:
porze ſtoiąc/ ſedycye rozniecáią/ mowią:
44:
Nie dam ſię ná rozſądek páńſki. wolno
45:
mi to ták rozumieć/ nie może mię krol w
46:
tym dla praw y wolnośći moich ſądźić.
47:
O głupi nierozumni/ ktoż inſzy ma
48:
wáſze roſterki/ áby was nie poiádły/ od=
49:
dáláć? Iáko w kośćielnych rożnicách:
50:
By iednego Piotrá y iego potomká nie
51:
było: nigdyby herezyom y niezgodom nie
52:
nálazł ſię koniec. Ták w Rzeczypoſp:dla
53:
tego ieden krol ieſt/ áby wſzytkich rożni=
54:
ce y niezgody gáśił y vmarzał. O Boże
55:
day wam ten rozum/ ábyśćie ſię ná páná
56:
ſwego/ y rády zacne iego w tákich wá=
ſzych iádo=


strona: 675

Kazánie III. Seymowe.675.

kolumna: a
1:
ſzych iádowitych y ſzkodliwych niezgo=
2:
dách/ rozſądek dawáli/ y ná iego wyro=
3:
kách przeſtawáli: rychłoby ſię wam zgo=
4:
dá/ y znią wſzytko dobre przywroćiło.
Chćiwoſc
mátká nie
zgod.
Iacob: 4.

5:
Ieſt ieſzcze inna przyczyná bárzo
6:
głowna niezgod ludzkich/ chćiwość y łá=
7:
komſtwo/ y inne pożądliwośći świeckie:
8:
o ktorych mowi Iákub ś. [Skądże woy=
9:
ny y ſwary między wámi? izali nie ſtąd/
10:
izali nie z pożądliwośći wáſzych?] Pożą=
11:
dáią ludźie dobrego mienia/ vrzędow/
12:
ſławy świeckiey/ podwyżſzenia domow
13:
ſwoich: y oną ſię pożądliwośćią zápa=
14:
liwſzy/ gdy nie doſtáią/ czego chcą/ rozru=
15:
chy czynią/ niezgody śieią/ mſzcząc ſię
16:
ábo grożąc/ żeby tyło ſwoie pożądliwo=
17:
śći mieli/ á iedne miawſzy/ drugich prá=
18:
gną: y nigdy ſię nie nátkáią.
Doſtátek
y pychá
przyczy=
ną nie=
zgod.
Ezech: 16.

19:
Doſtátek też y pychá/ wielką ieſt nie=
20:
zgod przyczyną/ iáko Prorok o Sodomie
21:
mowi: iż iey zguby przyczyną byłá py=
22:
chá y náſycenie chlebá y doſtátek. Toż ſię
23:
o was mowić może: dał wam P. Bog
24:
bogáctwá y doſtátki wſzelákie. á drugie
25:
podobno nie od Bogá/ ále z vćiſku pod=
26:
dánych/ z lichwy y wydźieránia/ y nieſprá
27:
wiedliwośći zebráne/ ktore was do hár=
28:
dośći podnoſzą/ iż ſię/ iáko Apoſtoł mo=
29:
wi/ ieden przećiwi drugiemu/ nádyma/ y
30:
vſtąpić niwczym niechce. Y ták iáko
31:
Mędrzec mowi/ między hárdemi záw=
32:
żdy kwitną ſwary/ zgodźie y miłośći
33:
przećiwne.
Zazdrość
przyczy=
ną nie=
zgod.

34:
Onych też zazdrośći pełno między
35:
ludźmi/ z ktorych ieden drugiego ſzczęś=
36:
śćia znieść/ y ná nie pátrzyć nie może. y
37:
ohydźi ſobie bliźniego/ tym ſámym/ iż to
38:
ma czego drugi nie rad widźi v niego:
39:
woląc tego ſobie życzyć.
Matt: 21.
Y ono złe oko/
40:
iáko Pan mowi/ z ſzczerey zazdrośći po=
41:
kázuie nieżyczliwość ku bliźniemu/ y po=
42:
koiu z nim żadnego mieć nie może/ y zgo=
43:
dy z nim niechce.
44:
A owy zákryte ſercá y obłudne/ ktore
45:
ćicho ludźie łowią/ á z máłych przyczyn y
46:
podeyrzánia niepewnego/ złe ſerce ku
47:
drugiemu biorą: y milcząc á nic nie mo=
48:
wiąc/ áni vpomináiąc o potknieniu ie=
49:
go/ gdźie w złym ráźie myślą/ w ſłowách
50:
przyiáćiele/ á ná ſercách obłudnicy/ po=
51:
koiu nigdy práwego z bliźnim nie máią/
52:
y zgodźić ſię z nim nie mogą.
1. Petr: 2.
A Piotr ś.
53:
vpomina/ [ábyſmy ſkłádáli wſzeláką
54:
złość/ y zdrádę/ y obłudność/ y zazdrośći/ y
55:
obmowy:] á my tego pełni. Proſtoty y
56:
ſzczerośći między ludźmi nie máſz/ zdrad
kolumna: b
1:
y oſzukánia y pokrytośći pełno: iákoż ma
2:
być zgodá y iednomyślność?
Dla grze=
chow zgo
dy Pan
Bog nie
dáie.

3:
Nákoniec tákie grzechy miedzy wá=
4:
mi w tym kroleſtwie iáwne y ſkryte pá=
5:
nuią/ o ktorych ſię w innym kazániu mo=
6:
wić da P. Bog/ będźie/ iż dla nich ſłu=
7:
ſznie P. Bog zgody nie dopuśći/ á powi=
8:
chránie głow y myśli przepuſzcza/ iáko
9:
Izáiaſz mowi o Egipcyánách:
Iſa: 19.
[Puśćił
10:
miedzy nie P. Bog Duchá wártogłowá/
11:
y byli przyczyną błędow Egiptu/ we w=
12:
ſzytkich ſpráwách iáko pijáni.] co iedno
13:
począć dobrego chćieli/ to ieden drugie=
14:
mu przeſzkadzał/ y ták niezgodą ginęli.
15:
Y o Abimelechu y Sychimitách mo=
16:
wi piſmo: [Puśćił Pan duchá złego mie=
17:
dzy Abimelechá y obywátele Sychim=
18:
ſkie.] iż dla ich mężoboiſtwá ktorego ſo=
19:
bie ſpolnie pomagáli/ gdy 70. ſynow Ge
20:
deonowych dobrodźieiá ſwego/ ktory ich
21:
od nieprzyiaćioł ſzczęśliwą bitwą wybá=
22:
wił/ zábili: puśćił P. Bog niezgodę mie=
23:
dzy nie/ iż ſię ſámi wádząc z ſobą pogu=
24:
bili/ y Abimelech zábit/ y miáſto Sychem
25:
zburzone zoſtáło. Tegoż ſię ia miedzy
26:
wámi boię bárzo. Wiele ſobie złośći y
27:
grzechow pomagaćie/ y ieden drugiego
28:
w złośći chwali/ ábo káráć nie dopuśći/ y
29:
broni. Y dla tego ná dobre ſię zgodźić nie
30:
możećie/ ktorzy ſię ná złe y ná zelżywość
31:
P. Boga y krzywdy bliźnych ſwoich zga=
32:
dzaćie. Gdy dźieśięćin nie dáć/ á nic ko=
33:
śćiołom Bożym nie wroćić/ á poddáne
34:
y vbogie vćiſkáć: to tám zgodá. Przetoż
35:
też/ gdy co Rzeczypoſpo: poſłużyć/ zgody
36:
P. Bog nie dáie/ y w niey ſię ſámi pogry=
37:
źiećie/ ieſli ſię do vpámiętánia y do P.
38:
Bogá ſwego/ złożywſzy złośći/ nie obro=
39:
ćićie/ zgody ſię z ſobą nie ſpodźiewayćie.
Rozdzia=
łow Chry
ſtus mie=
dzy brá=
ćią niech=
ćiał.
Luc: 12.

40:
O namilſzy y przezacni Pánowie/
41:
Chryſtus rozdźiałow miedzy bráćią czy=
42:
nić niechćiał. Proſzę nle dźielćie ſię temi
43:
trzemi dźiedźictwy: Religią/ Krolem/ y
44:
Oyczyzną miłą: ále ich ſpolnie y w zgo=
45:
dźie vżywayćie. Bo ſkoro ſię dźielić tym
46:
poczniećie/ wſzytko wam zginie. Zły roz=
47:
dźiał wiary/ bo iedná ieſt/ á dwie z niey
48:
áni trzy być nie mogą. Skorośćie ią roz=
49:
dźielili/ iużeśćie ią zábili y vtráćili. Iá=
50:
ko ſerce z namnieyſzey rány śmierć przy=
51:
nośi: ták namnieyſze wiáry vſzczerbienie
52:
wiárę Kátholicką zábija: y prędko w tym
53:
wiárá vmiera/ kto ná iey rozdźiałách
54:
przeſtáie.
Krolem
ſię niedzie
lić.

55:
Krolem ſię też dźielić/ á mowić: ia
56:
z nim trzymam/ á ia nie trzymam. ia te=
Qqqq ijgo chcę/


strona: 676

676.Kazánie III. Seymowe.

kolumna: a
1:
go chcę/ á ia drugiego: gotowa ieſt Rze=
2:
czypoſpo: zgubá/ gdy ſię wiele w niey kro=
3:
low zácznie.
4:
Oyczyzná też rozdźiałow iáko iedno
5:
ćiáło nie ćierpi. Spoiłá ſię z członkow ro=
6:
zlicznych/ z Polakow/ z Litwy/ z Ruśi/
7:
z Pruſow/ Iflantow/ Zmodźinow/ y
8:
zroſłá w ćiáło iedno: iáko ią rozrywáć
9:
niezgodámi ſwemi chcećie?
1. Cor: 12.
W tákim
10:
ſpoieniu członkow w iednym ćiele áczkol=
11:
wiek ieſt rożność/ y nierowność/ iáko A=
12:
poſtoł mowi: bo inſza głowá/ inákſze
13:
oko/ inákſzy ięzyk/ y zęby/ inákſze vſzy/
14:
inákſza ręká y nogá: iednák nie dla tego
15:
ma być niezgodá/ iż głowá nie ieſt iáko
16:
oko/ y nogá iáko ręká: iż tá niżey/ á tá
17:
wyżſzey.
Nierow=
ność być
muśi w
ſtanách y
oſobách
Rzeczy=
poſp.
Tákże muśi być nierowność w
18:
Rzeczypoſpolitey: ieden zacnieyſzy niżli
19:
drugi/ ieden wyżſzy w ſtanie á drugi niż=
20:
ſzy/ ieden więtſzą cześć ma drugi mniey=
21:
ſzą.
Eccks 4.
Iáko Mędrzec mowi: [Nie dźiwuy
22:
ſię/ iż nád wyſokiego ieſt wyżſzy/ y drugi
23:
ieſzcze wyżſzy/ á źiemi wſzytkiey krol ro=
24:
ſkázuie/ y oná mu ſłuży.] Przetoż hár=
25:
dość ieſt wielka y głupſtwo/ gdy ſię wſzy=
26:
ſcy rownemi ſobie czynią.
Vſługo=
wánie á=
bo ſubor-
dinaria
członkow

27:
Iednák w tey nierownośći członkow
28:
przedſię ieſt zgodá: bo ieſt vſługowánie
29:
ſpolne/ y iednego członká pod drugim
30:
podlegánie/ y poſłuſzeńſtwo/ y porządek
31:
wielki. Nogá ſłucha koláná/ bo ſię z nim
32:
związáłá: koláno ſłucha ręki/ ręká oká/
33:
oko głowy. y ták ieſt w porządku y poſłu=
34:
ſzeńſtwie zgodá wielka.
Nierow=
ność po=
rządkiem
ſię y pod=
legánim
gładźi.
Kupę rożnych
35:
kámieni názbieráią: to wielkie/ to máłe/
36:
to okrągłe/ to grániſte/ to długie: y zda
37:
ſię ſzpetna/ pomieſzána gromádá. Lecz
38:
gdy mularz oćieſzywáiąc/ kámień pięknie
39:
ná kámieniu położy/ piękna ſię śćiáná v=
40:
czyni. Ták y w Rzeczypoſp: vchylánim
41:
ſię ieden drugiemu czyni ſię piękna zgodá
42:
y iedno ćiáło/ y oná nierowność poddá=
43:
nośćią ſię głádźi y miárkuie.
Iedná du
ſzá w ćie=
le rząd
czyni.

44:
A iáko w ćiele iedná duſzá/ y iedná
45:
głowá wſzytki członki rządźi/ y ożywia:
46:
ták w Rzeczypoſp: muśi być ieden ktory
47:
wſzytkim władnąć ma/ ktory ſam ie=
48:
dność y zgodę wſzytkich członkow/ áby
49:
ſię nie wádźiły/ zátrzymáć może. Bez
Bez trzech
rzeczy zgo
dá być w
Rzeczy=
poſp: nie
może.

50:
tych trzech rzeczy nigdy zgody y iedney
51:
oyczyzny mieć nie możećie. Bez nierow=
52:
nośći/ bez podlegánia ieden drugiemu/
53:
bez iednego wodzá y ſprawce.
W ćiele o=
gień z wo=
dą iáko
ſię zgodzą.

54:
W ćiele ludzkim mieſzkáią przećiwne
55:
ſobie żywioły: ogień y wodá/ y źiemiá/ y
56:
wiátr: iákoż ſię zgodzą? vgadzánim ie=
kolumna: b
1:
dne drugim. Wodá nie wſzytkiey wilgo=
2:
tnośći ſwey ná ogień puſzcza: á ogień/
3:
oźiębłość wody miárkuie: źiemiá grubo=
4:
śći ſwey y ſuchośći vpuſzcza/ á wiátr ſwo=
5:
ią wilgotnośćią ſuchość źiemie chłodźi.
6:
Y z tákiey zgody y vſtępowánia/ y przyiá=
7:
źni/ zdrowie ludzkie trwa. Skoro ieden
8:
żywioł vzuchwáli ſię/ á przemágáć inne
9:
chce: gotowa niezgodá w ćiele/ y zá nią
10:
śmierć. Ták y w Rzeczypoſp: muśi ie=
11:
den drugiemu vſtępowáć/ y ieden drugie=
12:
go znośić. y bez tego dogadzánia y vſtę=
13:
powánia ieden drugiemu/ o ktorym Apo=
14:
ſtoł mowi/
Galat: 6.
[ieden drugiego ćiężar noś:]
15:
zgodá być nie może.
Muzyká
z rożnych
głoſow.
Ták y
w Rzeczy=
poſp.

16:
Muzyka z ſześći y ośmi głoſow ſkłá=
17:
dána/ ma w ſobie rożne głoſy: wyſokie/
18:
niſkie/ mierne. Ták y w Rzeczypoſp:ro=
19:
żne ma ſtany. Gdy ieden głos gornie i=
20:
dźie/ drugi zniżyć ſię muśi: ták y w Rze=
21:
czypoſp: iedni wyżſzy/ drudzy niżſzy być
22:
muſzą. Gdy ktory głos z miáry ſwey wy=
23:
nidźie/ vſzy ſię obrażáią. Ták y w Rze=
24:
czypoſp: káżdemu w ſwym ſtanie zoſtá=
25:
wáć potrzebá/ áby ſię wdźięczność zgody
26:
świętey nie pſowáłá.
Ieden
kántor
tákt dá=
wáć mu=
śi.
A ieſli ieden nád
27:
wſzytkimi kántor táktu im nie dáie: błę=
28:
dow wiele y omierzłe wrzaſki/ wſzytkę w=
29:
dźięczność śpiewánia popſuią. Ták y w
30:
Rzeczypoſp: gdy ieden nie rządźi/ á ro=
31:
żnośći ludzkich nie miárkuie/ wſzytko ſię
32:
kroleſtwo niezgodą obala.
Oſobli=
wość po=
iedynko=
wa zgubę
nieśie.

33:
W ćiele żaden człowiek/ nic dobrego
34:
ſobie nie obiecuie/ ieſli ſię z drugimi nie
35:
zwiąże. Ták y w Rzeczypoſp: kto tylo
36:
poiedynkowe dobre mienie miłuie/ á o po=
37:
ſpolite niedba/ áby ſię ze wſzytkimi wią=
38:
zał: zginąć muśi. Bo żywotá nie máſz/
39:
iedno w ſpolnym ćiele przy wſzytkich.
Słáby ká
żdy czło=
nek bez to
wárzyſzá.
Ioan: 15.

40:
Káżdy członek ſłábość ſwoię czuie/
41:
gdy ſię od ćiáłá odrywa. Iáko rozgá od
42:
drzewá odćięta/ mowi Pan/ wnet vmie=
43:
ra. y rzeczká bez źrzodłá wnet wyſycha.
44:
y kroplá wody bez drugiey hoyney wody/
45:
rychło ginie.
1. Petr: 2.
Ták kto bráterſtwá/ iáko
46:
Apoſtoł vpomina/ nie miłuie/ á z drugie=
47:
mi ſię nie kupi y nie zgadza: prędko ginie.
Plutar-
chus in A-
pophteg.

48:
Pogánie piſzą/ iż Syluius Scytá/ teſtá=
49:
ment táki ſynom czynił. Podał kupę
50:
ſtrzał związánych/ y łamáć ie káżdemu
51:
ſynowi kazał. Czego gdy vczynić nie mo=
52:
gli: on poiedynkiem kążdą ſam przeło=
53:
mił. Gdy ſię ludźie z ſobą dźielą y wá=
54:
dzą/ naſłábſzy ſą. Lecz gdy w kupie y
55:
zgodźie ſtoią/ mocno ſię káżdemu nieprzy=
56:
iaćielowi poſtáwią. Iáko piſmo mowi:
Troiáki


strona: 677

Kazánie IIII. Seymowe.677.

kolumna: a
Eccks 4.
1:
Troiáki powrozek trudno przerwáć/ á po=
2:
iedynkowy bárzo łácno.
Mieyſce
właſne ká
żdev zdro=
we/ á cu=
dze ſię nie
przyda.

3:
Gdyby w ćiele oko chćiáło ſtáć gdźie
4:
ręká/ y ięzyk gdźie nogá/ y ręka gdźie żo=
5:
łądek: byłby wielki nierząd/ y ſproſna ſzpe=
6:
tnotá. ták y w Rzeczypoſp: potrzebá ká=
7:
żdemu ná ſwym mieyſcu ſiedźieć/ á niko=
8:
mu nie zayźrzeć. Dobrze tám nodze gdźie
9:
ią poſtáwiono/ bo ná głowie nie ma miey=
10:
ſca. Ták y káżdemu w ſtanie ſwym trwáć
11:
przyſtoyno ieſt y pożyteczno/ y wſzytkiey
12:
Rzeczypoſp: zdrowo. Niech ręká oku
13:
pięknośći iego nie zayrzy. Bo ná tym
14:
mieyſcu ták máłym ſtánąć/ y to czynić co
15:
oko czyni/ nie może.
Członek
niegardźi
członkiē.

16:
W ćiele vczćiwſzy członek/ mowi A=
17:
poſtoł/ nie gárdźi podleyſzym. Nie mowi
18:
głowá nodze/ ktora po błoćie depce: co
19:
mi po tobie ſproſna nogo/ niedbam o ćię.
20:
Ale iey ſzánuie: bo wie iż ſię bez nogi ru=
21:
ſzyć z mieyſcá nie może. Ták y w Rzeczy=
22:
poſpolitey wyżſze ſtany niech mieyſkimi y
23:
kmiecymi nie gárdzą. Ci robaczkowie
kolumna: b
1:
źiemſcy/ ći vbodzy poddáni/ ktorzy w tá=
2:
kiey ſą v was wzgárdźie y vćiſku: pátrz=
3:
ćie/ iáko was noſzą/ żywią/ y vbogacáią.
4:
Mieyćież ná nie baczenie: áby/ iáko Apo=
5:
ſtoł mowi/ członek podleyſzy więtſze miał
6:
ſzánowánie. bo ináczey bez tákiey zgody
7:
muśićie wſzyſcy vpádáć y ginąć.
8:
Boże/ miłośniku y fundatorze zgody
9:
y iednośći/ ſpráẃ ſercá tych ſtárſzych ná=
10:
ſzych/ áby wſzyſcy byli iáko mąż ieden/ ie=
11:
dney myśli y rády/ ná dobre kośćiołá y lu=
12:
du twego. Spuść im duchá zgody y mi=
13:
łośći/ áby ieden drugiemu vſtępował/ y
14:
ieden drugiego ćiężary znośił/ y dla dobre=
15:
go poſpolitego krzywdy ſwoie oyczyznie
16:
dárował. Niech modlitwá twoiá/ kto=
17:
rąś Oycá zá námi prośił ábyſmy byli ie=
18:
dno/ ſwoy ſkutek weźmie: ábyſmy roſka=
19:
zánia twego o ſpolney miłośći y pokoiu
20:
ſłucháiąc/ poćiechę Seymow tych odnie=
21:
śli. Przez mękę y śmierć drogą twoię/
22:
ktory z Oycem y z Duchem ś. kroluieſz ná
23:
wieki. Amen.
24:
KAZANIE CZWARTE.
25:
O trzećiey chorobie Rzeczypoſpolitey/ ktora ieſt
26:
náruſzenie religiey Kátholickiey przez zarázę heretycką.
27:
Będźiećie mi kroleſtwem kápłańſkim/ y świętym
28:
ludem. Exod: 19.
kolumna: a
Iákie kro
leſtwo v=
czynił P.
Bog z lu=
du wy=
zwolone=
go.
1:
G
Dy Pan Bog wy=
2:
wiodł lud ſwoy z Egi=
3:
ptu y niewoley oney ćię=
4:
ſzkiey/ ná wolność (á
5:
było po ſześć kroć ſto ty=
6:
śięcy ludźi do boiu/ o=
7:
krom niewiaſt y dźieći do lat 20.) vczy=
8:
nić ſobie z nich chćiał kroleſtwo y Rzecz=
9:
poſpolitą/ porządkiem/ vrzędem/ y prá=
10:
wy dobrze oſádzone y poſtánowione. Y
11:
mowił ták do nich przez Moyzeſzá:
Exod: 19.
[Wi=
12:
dźieliśćie com vczynił Egipcyánom/ á
13:
iákom was nośił ná ſkrzydłách orlich/ y
14:
ſobiem was przywłaſzczył. Ieſli tedy ſłu=
15:
cháć głoſu mego y przeſtrzegáć przymie=
16:
rza ábo vmowy moiey z wámi będźiećie:
17:
ia was zá ſwoie dźiedźictwo nád ine na=
18:
rody mieć będę. Bo moiá ieſt wſzytká
19:
źiemiá. y oſtániećie mi ſię kroleſtwem ká=
20:
płańſkim y ludem świętym.]
Iáka ieſt
práwa
wolność.

21:
Z ktorych ſłow pokazuie ſię naprzod:
22:
iż wolność práwa ieſt nie tylo tyránnom
kolumna: b
1:
iáki był Fáráon/ nie ſłużyć/ á od ich vći=
2:
śnienia wolnym być: ále też w iednym
3:
ſię kroleſtwie y Rzeczypoſp: y pod iednym
4:
pánem oſádźiwſzy/ práwom y porząd=
5:
kom onego kroleſtwá ſłużyć y podlegáć.
6:
Wyiął ie P. Bog z niewoley tyráńſkiey/
7:
ále ie pod ſwe práwá święte y ſpráwiedli=
8:
we/ y ſłużbę ſwoię zniewolił. á táka nie=
9:
wola ieſt prawdźiwą wolnośćią/ gdy ſłu=
10:
żym temu/ ktory przyrodzonym pánem
11:
náſzym ieſt/ ktory ſłużbę dobrze płáći. kto=
12:
rego ſłużbá wdźięczna/ y ſámym ieſt kro=
13:
lowánim.
Kápłań=
ſtwo fun=
dámen=
tem kro=
leſtwa.

14:
Dáie ſię też w tych ſłowách Páńſkich
15:
znáć/ iż kroleſtwá onego y Rzeczypoſpo:
16:
świeckiey fundámentem chćiał P. Bog
17:
mieć religią ábo kápłáńſtwo/ gdy ie ták
18:
ochrzćił y názwał: iż gdyby kto ſpytał:
19:
iáko to kroleſtwo zowią? odpowiedźieć=
20:
by káżdy mogł: Kápłańſkie. Bo ná re=
21:
ligiey ktorey kápłani náuczáią/ y ná zná=
22:
iomośći práwego Boga/ y ſłużbie iego/
Qqqq iijoſádzone


strona: 678

678.Kazánie IIII. Seymowe.

kolumna: a
1:
oſádzone ieſt/ y ták ſię z nim ſpaia y żeni/
2:
iáko fundáment z budowánim/ ktore ná
3:
nim polega/ y bez ktorego vpada. Y dla
4:
tego pierwſzego oney Rzeczypoſp:świe=
5:
ckiey dał vrzędniká Moyzeſzá/ ktory był
6:
kapłanem/ iáko Pſalm mowi:
Kápłan
pierwſzy
vrzędnik
w krole=
ſtwie.
Pſal: 98.
[Moy=
7:
zeſz y Aaron między kápłany iego] y záraz
8:
był y krolem ábo nawyżſzym pánem/ áby
9:
ich pierwey religiey/ to ieſt wiádomośći
10:
práwegͦ Bogá/ y ſłużby iemu powinney/
11:
á potym ſpraw Rzeczypoſp: domowych/
12:
około pokoiu y woien náuczył.
Práwá
pierwſze o
religiey.
Tablica pierwſza zakonu Bożego o religiey.
13:
Przetoż gdy Pan Bog práwá oney
14:
Rzeczypoſp: dawał y piſał/ ná dwu ie ta=
15:
blicách ſummował. Pierwſzą tablicę pi=
16:
ſmem o religiey ábo ſłużbie Bożey: á dru=
17:
gą o Rzeczypoſp: nápełnił. Bo pierwſza
18:
y wtora/ y trzećia vſtawá to ma: ábyſmy
19:
iednego ſámego P. Bogá mieli/ nigdy
20:
do inego y do wiar innych nie przyſtáiąc
21:
áni ſię odmieniáiąc/ á żebychmy go czćić
22:
vmieli/ á ná ſłużbie ſię iego czáſow ſwo=
23:
ich/ w świętá zwłaſzczá/ przy kápłańſkich
24:
ofiárách y náuce zábawiáli. Ná czym
25:
ieſt wſzytká religia y vrząd kápłáńſki.
Wtora o
Rzeczy=
poſp.

26:
Druga záś tablicá o Rzeczypoſpoli=
27:
tey práwa ma: ktorey pokoy y dobre ná
28:
tym należy/ áby vrzędy y ſtárſzy náſzy oy=
29:
cowie czćią/ y poſłuſzeńſtwem wſzelákim
30:
vſzánowáni byli/ á ieden drugiemu ſzko=
31:
dy w ſąśiedztwie nie czynił/ ále mu ſpol=
32:
ney y ſzczerey miłośći dochowywał. [Nie
33:
zábijáy/ nie cudzołoż/ nie krádni/ nie po=
34:
żąday.] wſzytko to do pokoiu Rzeczypo=
35:
ſpolitey ſłuży.
Złączone
kápłań=
ſtwo zkro
leſtwem.

36:
A gdy Moyzeſz ten vrząd kápłáńſki
37:
y krolewſki ábo świecki ſpuſzczáć y przez
38:
śmierć z niego vſtępowáć miał: pátrzmy
39:
iáko kápłáńſtwo z świecką zwierzchno=
40:
śćią złączył/ y práwie ożenił. Gdy mu
41:
Pan Bog dźień śmierći iego náznáczył/
42:
prośił Paná Boga mowiąc:
Num: 27.
[Opátrz/ Pá=
43:
nie/ tę wielkość ludu człowiekiem/ ktory=
44:
by mogł przed nimi chodźić y wychodźić/
45:
á wprowádzáć ie y wyprowádzáć/ áby
46:
lud Boży nie był iáko owca bez páſte=
47:
rzá.] kazał mu P. Bog wźiąć Iozuego/
48:
y poſtáwić przed kápłanem Eleázárem/
49:
ſynem Aaronowym/ ktory iuż był vmárł.
50:
y przed ludem wſzytkim náuczał go iáko
51:
ſię ſpráwowáć miał/ y vrząd mu ſpuś=
52:
ćił/ rozkázuiąc wſzem ludźiom/ áby go
53:
ſłucháli. Y przydał/ áby záwżdy gdy co
54:
miał poczynáć/ rádźił ſię P. Boga przez
55:
kápłaná Eleázárá/ á ná iego ſłowo wy=
56:
chodźił y wchodźił on ſam y lud wſzytek.
kolumna: b
1:
Obáczmy/ iáko Iozue/ krol on nád lu=
2:
dem przełożony bez kápłaná vrzędu nie
3:
bierze. Kápłaná mu dano/ áby go ſłuchał/
4:
w tym/ co mu od Páná Bogá powiádáć
5:
miał. Y nápiſał o tym práwo Moyzeſz:
Deut: 17.

6:
áby krol/ ſkoro ſtolicę ſwoie záśiędźie/ za=
7:
konu Bożego kśięgi brał od kápłanow/
8:
y czytał ie/ y vczył ſię bać Páná Bogá/ y
9:
ſtrzedz ceremoniy iego.
Rozum
przyrodzo
ny krole=
ſtwá y
Rzeczy=
poſp: bez
kápłáń=
ſtwá nie
oſadza.

10:
Widźimy tedy iáko religia y kápłáń=
11:
ſtwo fundámentem ieſt kroleſtw v ludźi
12:
Boga práwego. Co y ſam rozum przy=
13:
rodzony pokázuie. Bo kroleſtwá/ y Rze=
14:
czypoſpolite bez Bozkiey pomocy fundo=
15:
wáć ſię/ y ſtać/ y obrony mieć nie mogą.
16:
Przychodzą ná nie tákie przypadki y tru=
17:
dnośći/ z ktorych żadną mocą y rádą wy=
18:
niść nie mogą: aż zá pomocą nawyżſze=
19:
go krolá y Bogá/ ktory wſzytko może.
Pogánie
pierwſze
práwá o
religiey
ſtáwili.

20:
Dla tegoż y pogánie/ funduiąc ſwo=
21:
ie kroleſtwá/ pierwſze práwá o religiey y
22:
ſłużbie Bożey ſtáwili. Bo wiadoma
23:
rzecz ieſt/ iż one ná dwánaśćie tablicách
24:
práwá Rzymſkie/ ná trzy częśći rozdźielo=
25:
ne były. Pierwſza o religiey:
Auſonius.
druga o po=
26:
ſpolitych: trzećia o poiedynkowych rze=
27:
czach. Bo nalepſze ieſt rządzenie/ y ſzczę=
28:
śliwe ludu tego ſpráwowánie/ ktory ſię
29:
boiáźnią Bożą zápráwił/ á dla tego kto=
30:
ry wſzytko wie y widźi y vkáráć może/ źle
31:
czynić niechce/ á vrzędom iáko źiemſkim
32:
bogom/ od Bogá niebieſkiego dánym/
33:
powolność oddáie.
Pogáńſcy
zakonoda
wcy od
bogow
práwá
ſwoie być
mienili.
Y chćieli záwżdy
34:
mędrcy y ſtárſzy pogáńſcy/ ktorzy ludźiom
35:
práwá piſáli y ſtáwili/ zá to ſię vdáwáć/
36:
iż od bogow one práwá mieli: áby lud
37:
boiáźnią bożą do pełnienia vſtaw onych
38:
przywodźili. Ták czynił v Rzymian
39:
Nummá/ y v Grekow Likurgus/ y v
40:
Turkow Máchomet: choć zmyśláiąc y
41:
zwodząc. A czego oni fałſzem wſpieráć
42:
chćieli/ to lud Boży prawdą dowodną
43:
vkazał: iż od ſámego Bogá práwá
44:
miał y kápłany/ y religią/ wedle ktorey
45:
ſię krolowie z ludem ſwoim ſpráwowáć
46:
winni byli.
Pierwey
proroku=
ią toż rzą=
dzą vrzę=
dnicy
świeccy.

47:
A gdy Moyzeſz one 70. mężow ná
48:
vrzędy ſtánowił/ pierwey im do kośćiołá
49:
kazał/ gdźie duchá mądrośći bráli/ y v=
50:
rząd ſwoy świecki od prorokowánia z ná=
51:
uki kápłáńſkiey poczynáli. To ieſt pier=
52:
wey ſię náuczyli od kápłanow P. Bogá
53:
chwalić/ y iego moc y páńſtwo nád ſobą
54:
znáć/ y práwá Bożé vmieć: toż dopiero
55:
ludźmi rządźić.
56:
Co ſię y ná Saulu pokazáło. Skoro
był ná kro=


strona: 679

Kazánie IIII. Seymowe.679.

kolumna: a
Saul pir=
wey pro=
rokował
toż rzą=
dźił.
1. Reg: 10.
1:
był ná kroleſtwo od Sámuelá pomázá=
2:
ny/ duchá kápłáńſkiego wźiął: y pierwey
3:
prorokowáć między kápłany począł: ták
4:
iż ſię lud dźiwował mowiąc: [izali y
5:
Saul miedzy Proroki.] Pierwey niżli
6:
rządy świeckie záczął/ nieiáko ſię kápła=
7:
nem oſtáł/ y prorokowáć ſię/ to ieſt ſłu=
8:
żyć Pánu Bogu/ y chwalić go/ w boiaźń
9:
ſię iego zápráwuiąc/ náuczył.
Dawid
od proroc
twá y ſłu=
żby Bo=
żey krole=
ſtwo zá=
czął.

10:
Ták y Dawid od proroctwá tákiego
11:
kroleſtwo ſwoie począł. Skoro go ná
12:
páńſtwo wſádzono/ vczynił ſeym y pro=
13:
śił poddánych/ áby mu ſłużby Bożey po=
14:
mogli/ żeby oná Arká Bozka vczćiwſze
15:
mieyſce y cześć więtſzą niżli pierwey miá
16:
ła. y tám miedzy kápłany y w vbiorze ich
17:
Páná Bogá chwaląc dźiwnie ſię Pánu
18:
Bogu/ od ktorego kroleſtwo miał/ y ká=
19:
płanom iego poniżył. y ſkacząc przed Ar=
20:
ką/ owoce religiey y nabożeńſtwá ſwego
21:
ku Bogu pokázował.
Krolowie
pobożni
o religią
nawiętſze
ſtáránie
mieli.

22:
Y Sálomon początki krolowánia
23:
ſwego budowánim kośćiołá y zbieránim
24:
náń máteryi poświęćił. Y Iozáphát/ y
25:
Ezechiáſz/ y Iozyaſz/ y Ioás/ pierwſze o=
26:
ko ná religią mieli/ y z kápłany ſię zma=
27:
wiáiąc/ y od nich náukę biorąc/ z religią
28:
ſię y ſłużbą Bożą ſpaiáli/ y one od błę=
29:
dow y báłwochwálſtwa z kápłanmi
30:
przeczyśćiáli.
W kośćie=
le nowym
pierwſzy
kápłani y
biſkupi v=
rząd kro=
lewſki od=
práwowá=
li.

31:
A w nowym zakonie przez trzy ſtá
32:
lat ſámá religia kroleſtwo Bożé y koś=
33:
ćioł iego ſpráwowáłá: to ieſt ſámi kápła=
34:
ni y biſkupi rządźili: y duchowne ludu
35:
Bożegͦ y świeckie potrzeby odpráwuiąc.
1. Cor: 11.

36:
Bo nie máiąc ieſzcze krolow Chrześćiáń=
37:
ſkich/ ſámi ſądy świeckie odpráwowáli/ y
38:
ſámi karáli/ y do vrzędow pogańſkich/ iá=
39:
ko Apoſtoł náuczył/ o ſpráwiedliwość
40:
chodźić zákázowáli. Y byli biſkupi/ iáko
41:
Moyzeſz ná przodku/ y kápłanmi/ y krol=
42:
mi/ religią z kroleſtwem złączáiąc.
1. Petr: 2.
Y
43:
przetoż ony Chrześćijány Piotr ś. názwał
44:
kápłáńſtwem krolewſkim/ ná wzor ko=
45:
śćiołá ſtárego/ ktory ieſt názwány krole=
46:
ſtwem kápłáńſkim.
Czym ro=
żne ká=
płańſtwo
krolew=
ſkie/ á kro
leſtwo ká
płáńſkie.
Z táką rożnośćią:
47:
Tám było kroleſtwo/ ále kápłáńſkie: á v
48:
nas kápłáńſtwo/ ále krolewſkie. Tám krol
49:
rządźił/ ále z kápłanem: á tu kápłan rzą=
50:
dźi/ ále z krolem y przez krolá. Obá mie=
51:
cze dáne Piotrowi. iednym ſam władnie/
52:
to ieſt duchownym/ drugim przez krole y
53:
pány/ iáko ś. Bernát nápiſał.
De conſi-
der.
A to dla te=
54:
go/ iż nowy zakon więcey ma duchowień=
55:
ſtwá/ y ná religiey głębiey ſię funduie ni=
56:
żli on ſtáry/ y goręcſzą ma ſłużbę Bożą.
kolumna: b
W zako
nie no=
wym pier
wſze ká=
płáńſtwo
niżli kro=
leſtwo.
1:
Bo Kośćioł nowy y kroleſtwo iego lepiey
2:
y iáśniey zna Páná Boga ſwego/ y lepiey
3:
ſię go boi boiáźnią ſynowſką/ y więtſzą
4:
ma z przykłádow Syná Bożego wzgár=
5:
dę rzeczy tych widomych: y więtſze do du=
6:
chownych ſkárbow y kochánia ſię w nich
7:
pobrał przywileie. Przetoż duchowny v=
8:
rząd pierwſzy w nim ieſt niżli krolewſki.
9:
Dla tegoż gdy ſię w nowym zakonie
10:
kroleſtwá świeckiegͦ zabáwy/ z biſkupow
11:
znośiły/ á ná świeckie ſię pány/ począw=
12:
ſzy od Konſtántyná wielkiego/ wkłádá=
13:
ły: nic ſobie wyſokiego nád kápłany kro=
14:
lowie nie bráli: ále iáko ſynowie ducho=
15:
wni oycom ſwoim kápłanom ſię vniży=
16:
li/ y iáko poſłáńce od Bogá czćili.
Krolo=
wie do ká=
płanow y
práw ko=
śćielnych
przyſtáli
nie kápła=
ni do nich.
Iſa: 11.
Wilcy do
báránow
y owiec
przyſtáli.
Bo
17:
nie kápłani do krolow świeckich/ ále kro=
18:
lowie do kápłanow/ y do rządu/ y Rzeczy=
19:
poſp: Chrześćijáńſkiey/ y do praw ich
20:
przyſtawáli. Y iśćiło ſię Proroctwo Izá=
21:
iaſzá/ Iż wilcy do báránow/ lwi do o=
22:
wiec/ lámpártowie do ćielątek przyſta=
23:
wáli/ y z nimi mieſzkáć chćieli/ y máłey ſię
24:
dźiećinie pogániáć y rządźić dopuśćili.
25:
To ieſt/ oni krolowie y Ceſárze/ y Monár=
26:
chowie wſzytkiego świátá/ ktorzy iáko
27:
okrutni lwi/ y wilcy/ y lámpártowie/ o=
28:
wce Chryſtuſowe przez 300. lat rozdźie=
29:
ráli/ y pożeráli: potym złożywſzy iád y moc
30:
y okrućieńſtwo ſwoie/ do tych owieczek
31:
ktore zábijáli/ ćiſnęli ſię y wpraſzáli/ y rzą=
32:
dźić ſię onym świętym á vbogim/ iáko
33:
máłym dźiećinom/ Biſkupom y kápła=
34:
nom dopuſzczáli.
Konſtán=
tyn Ceſar=
ſtwo ſwiá
tá wſzyt=
kiego ná
religiey o=
ſádził.

35:
Co ſię náprzod ná Konſtántynie wiel=
36:
kim pokazáło: ktory ſwoie pańſtwo y Ce=
37:
ſárſtwo ono wſzytkiego świátá/ ná reli=
38:
gieyCchrześćijáńſkiey oſádźił. Znáiąc te=
39:
go Bogá od ktorego páńſtwo miał/ wiel=
40:
ce czćił kápłany iego: y ná ſłużbę religi=
41:
ey y rozmnożenie wiáry Chryſtuſowey/
42:
moc y doſtátek ſwoy obroćił.
Euſebius
Hiſt: Eccl.
Bo puśćił
43:
wyroki ſwoie ięzykiem Láćińſkim/ po w=
44:
ſzytkim świećie: áby Chrześćijánom wol=
45:
no było wſzędźie kośćioły budowáć/ y wol=
46:
no zakon Boży y Ewángelią rozśiewáć/
47:
y każdemu do niey przyſtępowáć.
a. 1. 1. De
Epiſc: iu-
dic: C. The
od.
Biſku=
48:
py ták vczćił/ iż ſię nigdy w ich ſądy wdá=
49:
wáć niechćiał. y owſzem/ ſądźić im y rze=
50:
czy świeckie/ y od ſwoich wſzytkich ſę=
51:
dźiow y vrzędnikow do nich áppellowáć
52:
dopuśćił/ exekucyą ich dekretow czynić
53:
roſkázuiąc.
Contra
Parme: li:
1.

54:
Donátyſty heretyki/ gdy od ſądu ko=
55:
śćielnego do niego áppellowáli/ ták zgro=
56:
mił/ iáko Optatus nápiſał: [O iádowi=
te ſzaleń=


strona: 680

680.Kazánie IIII. Seymowe.
1:
te ſzaleńſtwo y śmiáłość/ iákoby w rze=
2:
czách pogáńſkich/ ták śmieli áppellácyą
3:
wkłádáć?]
Iáko Rzy
miánie po
ganie ſwe
go nawyż
ſzeo biſku=
pa czćili.

4:
A iż ſię był Konſtántyn v pogań=
5:
ſtwá náuczył/ iáko nawyżſzego biſkupá
6:
bogow ſwoich fałſzywych Rzymiánie po=
7:
gáńſcy czćili: niechćiał ſię w tym pogáń=
8:
ſtwu dáć vprzedźić/ áby nawyżſzego bi=
9:
ſkupá práwego Bogá Chrześćijáńſkie=
10:
go/ lepiey y znáczniey vczćić nie miał.
Cic: de na-
tura Deor:
lib: 2 & de
legibus li:
2.
V
11:
Rzymian táką moc miał nawyżſzy bi=
12:
ſkup bogow onych fałſzywych/ iż mogł
13:
względem religiey/ ſeymowe ich dekretá
14:
podnośić/ y moc im bráć/ y woyny żadney
15:
bez iego przyzwolenia zácząć nie możo=
16:
no.
Ceſárze
Chrześći=
áńſcy cze=
mu ſię pi=
ſáli Pon-
tifices.
Y dla tego y ten Konſtántyn iuż bę=
17:
dąc Chrześćijáninem/ dla ſenatu w kto=
18:
rym było ieſzcze wiele pogan/ y inni po
19:
nim aż do Grácyáná/ chcąc tę moc ná
20:
pogáńſtwo przy ſobie mieć/ nawyżſzych
21:
biſkupow pogáńſkich tytuł nośili. Prze=
22:
toż ná Sylweſtrá Konſtántyn iáko na=
23:
wyżſzego práwego Bogá biſkupá/ wiel=
24:
kie czći włożył. Bo mu páłacu ſwego Lá=
25:
teráńſkiego vſtąpił/ á potym y Rzymu: y
26:
imiony wielkimi ſtolicę onę nádał/ ták iá=
27:
ko wſzytkiego pańſtwá ſwego podporę.
Cześć Bi=
ſkupow
iáko wiel=
ka byłá.

28:
Y potym w tákiey czći v niego/ y v
29:
ſynow iego/ y v innych Chrześćijáńſkich
30:
Ceſárzow biſkupi byli/ iáka ſię z powie=
31:
śći iednego piſárza kośćielnego pokázuie.
Suidas ex
Euſtorgio.
Bar: Tom:
3.

32:
Ták piſze o Leoncyuśie biſkupie w Try=
33:
potis w Lidyey: [Gdy Euſebia Ceſárzo=
34:
wa/ hárdośćią świecką wynioſła/ poſłá=
35:
łá/ áby do niey Leoncyus biſkup przy=
36:
ſzedł. on iey ták wſkazał: ieſli chceſz ábych
37:
do ćiebie przyſzedł/ záchowayże powinną
38:
biſkupom vczćiwość.
Ceſárzo=
wey hár=
dość od
Biſkupá
poniżoná.
Skoro iá wnidę/
39:
ty z wyſokiego máieſtatu twego znidź/ y
40:
pocześnie przećiw mnie wynidź/ y ſpuść
41:
głowę pod ręce moie/ do bránia błogo=
42:
ſłáwieńſtwá. Potym iá śiędę/ á ty ze
43:
wſtydem ſtáć będźieſz/ ażći śiedźieć rozka=
44:
żę. Ieſli ták vczyniſz/ przyidę do ćiebie/ á
45:
ináczey/ nie możeſz mi ták wiele dáć/ á=
46:
bych iá vczćiwośći przyſtoyney biſkupiey
47:
zániedbał/ á Bozki kápłáńſki vrząd zel=
48:
żył.] Potym rozumieć káżdy może/ w
49:
iákiey czći v Ceſarzow y krolow ná po=
50:
czątku do wiáry świętey przyſtáiących/
51:
religia y iey kápłani byli.
Ceſárſka
ku biſku=
pom po=
korá.

52:
Theodozyus więtſzy iáko ś. Ambro=
53:
żego w Medyolanie czćił/ y iáko ſię iego
54:
zwierzchnośći kośćielney bał/ religiey y
55:
kápłanom głowę ſwoię y máieſtat ná
56:
przyimowánie dáney od nich pokuty/ v=
kolumna: b
1:
niżáiąc: czytay w żywoćie ś. Ambrożego.
2:
Ten ſkoro ná páńſtwo y Ceſárſtwo poſá=
3:
dzony od Bogá był/ záraz religiey ſłużyć
4:
począł/ áby ią ſwoie pánowanie wſpie=
5:
rał. Dekretá záraz wydał ná Aryany/ kto=
6:
rzy byli zá Walenſá Ceſarza Aryáńſkie=
7:
go/ wſzytkie ſtolice biſkupie/ Kátholiki
8:
wygnawſzy/ ośiedli: áby wroćili/ to co zle
9:
wydárli/ á iády ſwemi pſowáć wiáry
10:
świętey y duſz ludzkich przeſtáli.
Kápłáń=
ſką mo=
dlitwą
pánowá=
nie ſtoi á=
bo prze=
klęctwem
vpada.
Bar: Tom:
4.

11:
Honoryus ſyn iego piſząc do Arká=
12:
dyuſzá brátá/ ktory w Cárogrodźie wſcho=
13:
dnie kroleſtwá ſpráwował/ á świętego
14:
Biſkupá Chryzoſtomá y inne przy nim/
15:
dla iádu y gniewu nań żony ſwey Eudo=
16:
xyey/ prześládował/ ták mowi: [Pewie=
17:
nem tego bráćie namilſzy/ iż pánowánie
18:
náſze y vpada y ſtoi modlitwámi kápłáń=
19:
ſkimi.] To ieſt/ gdy kápłany y religią czći=
20:
my/ Bog náſze vtwierdza páńſtwo: á
21:
gdy ie gniewamy y religiey nie ſłużymy/
22:
Bog ie obala. Pátrz iáko ten pánowá=
23:
nia y kroleſtwá ſwego/ zá fundáment y
24:
zátrzymánie religią ma.
Fundo=
wánia
Rzeczy=
poſp: ná
religiey/
ożenienie
z nią.
In actis
Conći: E=
pheſini.

25:
Theodozyus też mnieyſzy/ ſyn Arká=
26:
dyuſzá/ piſząc do biſkupow o Synodźie
27:
Ephezkim/ ták mowi: [Vſádzenie náſzey
28:
Rzeczypoſpolitey naprzedniey ſię ná reli=
29:
giey/ ktora ku Bogu ieſt/ wſpiera/ y ma
30:
z nią wielkie powinowáctwo y towárzy=
31:
ſtwo/ y iedná z drugiey wiśi/ y iedná z
32:
ſzczęśćia drugiey pomnożenie bierze.
33:
Pátrz iáko religią kroleſtwá zna być pod
34:
porą/ y tákie oboyga złączenie między ſo=
35:
bą: iż gdy iedney źle ſię dźieie/ druga też
36:
vćierpieć muśi: y gdy ſię iedney ſzczęśći/
37:
druga też przy niey kwitnie.
Ceſárſka
pokorá
ku kośćio
łom y oł=
tárzom.
a. 1. 4. de
his qui cō-
fug: ad Ec-
cleſiā: Co:
Theod.
Oręża
do kośćio=
łá Ceſarz
nie brał.

38:
Tenże Ceſarz wielką pokorę ſwoię ku
39:
P. Bogu/ kośćiołom y ołtarzom iego wy
40:
świádczył/ gdy práwo dáiąc/ áby nikt áni
41:
żaden vrząd naſzkodliwſzego złośniká w
42:
kośćiele poimáć nie śmiał/ ták piſze:
Ceſarz w
kurze ko=
śćielnym
przy oł=
tárzu nie
śiadał.
[My/
43:
ktorzy zbroią ſpráwiedliwego pánowá=
44:
nia záwżdy obtoczeni ieſteśmy/ gdy do ko=
45:
śćiołá wchodźimy/ oręże przed kośćiołem
46:
zoſtáwuiemy/ y koronę znák krolewſkiego
47:
máieſtatu pokornie zeymuiemy/ á do ś=
48:
więtego ołtarzá tylo ná ofiarę z podárki
49:
przyſtępuiemy: ktore ofiárowawſzy/ záś
50:
ſię ná mieyſce poſpolite wrácamy/ y nic
51:
ſobie z bozkich táiemnic nie przywłaſzcza=
52:
my.] O niewyſłowiona pokoro ku Bo=
53:
gu/ iákoś byłá ſroga nieprzyiaćiołom.
54:
Ten Theodozyus mnieyſzy názwány/ nie
55:
będąc nigdy ná woynie/ ále tylo z śioſtrá=
56:
mi/ ktore mniſki ſtan w czyſtośći wiodły/
y z oną mą=


strona: 681

Kazánie IIII. Seymowe.681.
1:
y z oną mądrą pánienką Pulcherią/ ſtár=
2:
ſzą miedzy nimi/ ná ſłużbie Bożey przeby=
3:
wáiąc/ więtſze zwyćięſtwá/ niżli ktory na=
4:
cudownieyſzy y nawoiennieyſzy krol przez
5:
ſwoie hetmány/ otrzymawał. Ták religia
6:
iego páńſtwo trzymáłá y rozſzerzáłá.
Kośćio=
ły w Pol=
ſzcze nieu=
czczone ná
Seymi=
kách.

7:
Niech ſię vkarzą ći nieuczćiwi y wſze=
8:
teczni tákim przykłádem/ ktorzy ná ſey=
9:
miki iezdżąc zbroyno/ w kośćiołách nie
10:
tylo po ołtarzách depcą/ ále też przed oł=
11:
tarzmi kreẃ roźlewáią y zábijáią. y krolá
12:
w poſłách iego/ y P. Bogá w kośćiołách
13:
iego lżąc. Ten Ceſarz y broni do kośćio=
14:
ła nie nioſł: á ći w kośćiele ſtrzeláią y zá=
15:
bijáią/ á ieſzcze bez karánia zoſtáią. O
16:
Kroleſtwo nieſpráwiedliwe/ iáko tego
17:
przypłáćiſz. O źiemiá ktora to ćierpiſz/
18:
iáko pożeráć będźieſz obywátele ſwoie
19:
ták niezbożne.
Krole=
ſtwá Ch=
rześćijáń=
ſkie ná re=
ligiey Ká
tholickiey
zbudowá
ne.

20:
Co iedno było kroleſtw Chrześćijáń=
21:
ſkich/ wſzytki ſię ná religiey pobudowáły
22:
y fundowáły. Bo káżdy krol Chrześćiáń=
23:
ſki koronę ſwoię/ y miecz/ y moc krolew=
24:
ſką od Chryſtuſá przez kápłaná ieo bierze.
25:
Y nigdy doſkonáłym krolem nie ieſt/ po=
26:
ki koronowány od kápłaná nie bywa. w
Krolow
Chrześći=
áńſkich o
kośćio=
łach ſtá=
ránie.
Pſal: 2.

27:
ręku kápłańſkich profeſſyą y przyśięgę
28:
czyni/ iż iáko ſługá Chryſtuſow bronić ko=
29:
śćiołow/ y kápłanow/ y praw kośćielnych
30:
winien ieſt/ y temu doſyć czynić ſię obie=
31:
cuie. Tákie ieſt po wſzyſtkim Chrześći=
32:
áńſtwie práwo. Károlus wielki y ná ty=
33:
tułách ſwoich piſał ſię indignus aduo-
34:
catus Eccleſiæ S. Catholicæ. y ſłużyli
35:
Chryſtuſowi wedle Pſálmu/ wiarę ś. ie=
36:
go z kápłany rozſzerzáiąc/ ná heretyki y
37:
nieprzyiaćiele prawdy Kátholickiey prá=
38:
wá dáiąc/ y od nich ludzkie duſze wyba=
39:
wiáiąc/ kośćioły wſzędźie funduiąc/ y ná=
40:
dáiąc: y złoto/ y śrebro ſwoie do nich/ iá=
41:
ko prorokował Izáiaſz wnoſząc.
Krolo=
wie piá=
ſtunowie
religiey y
karmićie=
le.
Iſa: 59.

42:
Tenże Prorok/ mámkámi kośćielne=
43:
mi názywa krole/ ktorzy religią nowego
44:
zakonu piáſtowáć/ y karmić/ y zdobić mie
45:
li. Słowá ſą Prorockie: [Do ćiebie no=
46:
wy Hierozolimie/ to ieſt kośćiele Chryſtu
47:
ſow/ przywiodę ſyny twoie z dáleká/ śre=
48:
bro ich y złoto z nimi imieniu P. Bogá
49:
twego. y zbuduią ſynowie poſtronni mu=
50:
ry twoie/ y krolowie ich ſłużyćći będą.]
Budow=
nicy no=
wego Ie=
ruzálem.
Cyrillus
Hieroſoli.

51:
To o nowym Hieruzálem mowi: Bo
52:
ono ſtáre gdy budowáć z nowu zá Chrze=
53:
śćijáńſtwá/ Iulian Apoſtátá ná wzgár=
54:
dę Chryſtuſowi/ záczynáł: ogniem y
55:
trzęśienim źiemie odpędzony ieſt. Ko=
56:
śćioł Chryſtuſow krole wſzyſtkiego świa=
kolumna: b
1:
tá przyiął zá ſyny/ y ſługi Chryſtuſowe/
2:
áby oblubienicy iego/ to ieſt religiey y ko=
3:
śćiołowi ſłużyli.
4:
To tákże kroleſtwo Polſkie ná teyże
5:
ſię religiey ś. oſnowáło/ y iuż ſześć ſet lat
6:
bliſko ſtoi/ nigdy iey nie odmieniáiąc.
7:
Krolowie náſzy tákże z ołtarzá przez ká=
8:
płaná moc krolewſką y władzą/ zá ze=
9:
zwolenim obywátelow źiemie tey bierzą;
10:
tákże Chryſtuſowi ſię ſłużyć/ y kośćioło=
11:
wi iego obroną być przyśięgáią.
Krolo=
wie Pol=
ſcy na=
więcey zá
wżdy ko=
śćiołow
y wiáry
świętey
Kátholi=
ckiey bro=
nili.

12:
Y to czynili do tego czáſu pobożni
13:
náſzy y święći krolowie. Biſkupy święte
14:
iáko oyce ſwoie czćili/ kośćioły imiony/
15:
dźieſięćinámi/ złotem y śrebrem nádáli/
16:
wiáry ś. przećiw pogáńſtwu bronili/ y
17:
drudzy o nie ná woynie vmieráli. Bi=
18:
ſkupámi rádę ſwoię y bok ſwoy práwy o=
19:
ſádźili/ práwá ná heretyki ſrogie/ ktorzy
20:
religią Kátholicką pſuią/ wydáli: y nic
21:
innego ták pilnego w krolewſkim ſwoim
22:
vrzędźie nie mieli/ iáko religiey bronić.
23:
áby ták iáko ná niey kroleſtwo vfundo=
24:
wáne ieſt/ ták ná niey ſzczęśliwie trwáło/
25:
Bogá ſámego y Chryſtuſá podporą y
26:
zátrzymánim ſwoim máiąc/ á boiąc ſię
27:
pogrozki oney v Izáiaſzá támże nápiſá=
28:
ney: [Kroleſtwo ktore tobie (kośćiele
29:
Chryſtuſow) ſłużyć nie będźie/ vpádnie
30:
y národy ſpuſtoſzeią.
Herezye
nową
wiárę
wnoſzą.

31:
Teraz przed lat kiládźieśiąt náſtą=
32:
piły herezye ná Kátholicką ś. wiárę/ ná
33:
ktorey to kroleſtwo záśiádło: y ná ká=
34:
płáńſtwo/ do ktorego tá Rzeczpoſpolita
35:
przywiązána ieſt/ iády y oſtre nieprzyiá=
36:
źni ſwoie podnoſząc: chcąc áby vſtąpiłá/
37:
á ich nową y gośćinną religią/ znowu o=
38:
ſádzone to kroleſtwo zoſtáło. Nowego
39:
Chryſtuſá/ nową á w koronie nigdy nie
40:
ſłycháną náukę przynoſzą. ktorą gdy my
41:
piſmem świętym/ prawdą/ Koncyliámi/
42:
Doktormi/ y ſtárożytnośćią zbijamy: od
43:
diſputácyey/ ná ktorey vſtáwicznie tráći=
44:
li/ do chytrych rad/ y wynálazkow ſwoich
45:
vćiekaią ſię.
Konfede=
rácya he=
retycka/
ſkázá kro
leſtwá y
Rzeczy=
poſp.
Práwá tu ſobie knowáć ná
46:
Seymách chcą/ ktore Konfederácyą zo=
47:
wią/ ktorymiby po máłu z kroleſtwá
48:
wiarę wſzytkę Chrześćijáńſką wyćiſnęli:
49:
gdy iáko z piekłá ſámego kácermiſtrze y
50:
błędy wſzytkich heretykow do nas nioſą:
51:
á nic co kośćiołom pobráli wroćić/ áni
52:
żadney o krzywdy kośćielne ſpráwiedli=
53:
wośći podlegáć niechcą.
Obce fun
dámenty
budowá=
nie obalá=
ią.

54:
Ale/ proſzę/ czuyćie ſię/ iáko źle ine y
55:
obce fundámentá pod budowánie ſtáre
56:
podkłádać: iáko źle do zroſłego ludzkie=
Rrrrgo ćiáłá


strona: 682

682.Kazánie IIII. Seymowe.

kolumna: a
1:
go ćiałá trzećią rękę/ y trzećią nogę przy=
2:
lepiáć. Ná Kátholickiey wierze kośćiołá
3:
ś. Rzymſkiego to kroleſtwo zbudowáne
4:
ieſt: ták ſtało przez ſześćſet lat: ták Chry=
5:
ſtuſá práwego/ y iego ś. Ewángelią piá=
6:
ſtowáło: ták duchowne ſwoie oyce y ká=
7:
płany czćiło/ y ták im/ y świętey náuce ich
8:
poſłuſzne było: ták ſię roſkwitnęło/ y ták
9:
wiele narodow do śiebie ſkupiło: ták nie=
10:
przyiaćiołom ſię odeymowáło: ták ſławy
11:
wielkiey v poſtronnych doſtáło. Ten ſtá=
12:
ry dąb ták vroſł/ á wiatr go żaden nie o=
13:
bálił. bo korzeń iego ieſt Chryſtus y Ká=
14:
płani iego/ y nabożeńſtwo ku Bogu ká=
15:
tholickie. Ruſzćież iedno tych fundámen=
16:
tow religiey ſtárey y kápłáńſtwá/ vyrzy=
17:
ćie wielkie zryſowánie murow kroleſtwá/
18:
y oyczyzny wáſzey: á zátym y vpadek/ o=
19:
broń Boże/ náſtąpi.
Stany
ſtáre kro=
leſtwá te=
go z kto=
remi vro
ſło.

20:
Koroná tá ty ſtany iáko członki w
21:
ćiele ſwoim záwżdy miáłá: Duchowny/
22:
Senatorſki/ żołnierſki/ mieyſcki/ orácki á=
23:
bo kmiecy. Ták ſię to ćiáło zroſło z tych
24:
piąći członkow: ták tá ręká z tymi pálcá=
25:
mi piąćią vrodźiłá ſię/ y vchowáłá/ y
26:
zmocniłá. Teraz ſtan iákiś ſię ozywa E=
27:
wángelikow/ ktorzy kupy ſobie y ziázdy
28:
czynią: do krolow poſelſtwá ślą: tu ná
29:
ſeymie ſynmi ſię koronnymi czynią/ y rzą=
30:
dy ſwoie/ y ſtátutá/ y práwá ſtáwić my=
31:
ślą. Gdźież im mieyſce w tym ćiele Rze=
32:
czypoſpolitey y kroleſtwa tego daćie?
Ewánge=
licy nie
máią ſta=
nu w Ko=
ronie.
Ie=
33:
ſli ſą duchowni/ niech miedzy biſkupy y
34:
plebany idą. lecz ich ináczey nie przyimą/
35:
iedno do poſłuſzeńſtwá biſkupiego: gdźie
36:
vczyć ſię muſzą/ nie náuczáć. Ieſli mie=
37:
dzy Senatory: á kto ich tám ſádźił/ y miá
38:
nował? Ieſli miedzy Rycerſtwo: tedy
39:
tám iuż Ewángeliá ſtárá/ ná ktorą mie=
40:
cze ſwoie/ gdy ią czytano/ vkázowáli/ v=
41:
przedźiłá. ná woynę im/ y do ſzáble/ nie
42:
ná ſtánowienie wiáry/ vkażą. Ieſli mie=
43:
dzy mieſzczány: tám wſzytkie kośćioły da=
44:
wno opátrzone ſą religią. Ieſli miedzy
45:
oracze chcą/ niech idą: rolą im oráć ka=
46:
żą. Gdźież ten ſzoſty pálec włożyćie?
47:
Wierzćież mi/ iż wáſzey ręce záwádźi: á
48:
ieſli gwałtem go ze krwią wpráwowáć
49:
chcećie/ wſzytkę rękę zgubićie. Vpádnie
50:
wſzytko kroleſtwo wáſze/ ieſli ten nowy
51:
ſtán/ z ktorym ſię to ćiało nie vrodźiło/ do
52:
niego/ to ieſt Ewángeliki/ ábo ráczey w=
53:
ſzytki heretyki przyimiećie.
54:
Iákoż ſię oni ſynmi koronnymi zwáć
55:
máią/ ktorzy w koronie nie ſą/ áni ſtanu
56:
żadnego koronnego nie máią? Iáko tá
kolumna: b
1:
trzećia ręká/ y ná ktorym mieyſcu w tym
2:
ćiele ſtánie/ y iáko ią w nie wpráwićie?
3:
Muśićie pierwey to ćiáło zábić y tę koro=
4:
nę zgubić/ toż dopiero nową z nowemi
5:
ſtany tworzyć y budowáć. Co ieſli ſię
6:
wam powiedźie/ ſámi ſię ſiebie poradźćie.
7:
Iákie vpadki kroleſtwom y policyom
8:
herezye czynią/ á iáko ſámá Kátholicka
9:
wiárá świeckie kroleſtwá zátrzymawa/ y
10:
ſzczęśćia ich pomnaża/ ná drugim kazá=
11:
niu/ dali P. Bog/ vſłyſzyćie. Ná ten czás
12:
proſzę od Chryſtuſá/ prze dobre wáſze/ y
13:
zdrowie oyczyzny miłey wáſzey/ ſzánuyćie
14:
religiey Kátholickiey/ iáko żony y oblu=
15:
bienice kroleſtwá y oyczyzny ſwoiey/ iáko
16:
fundamenta budowánia wáſzego/ w
17:
ktorym máćie żony/ dźieći/ máiętnośći/ y
18:
doſtátki. ſzánuićie iáko ćiáłá ták zroſłego
19:
y doſtałego/ w ktorym trudno bez krwie y
20:
śmierći nowe członki wpráwowáć. Wſzy=
21:
tki práwá wáſze y ſeymy wáſze ná to na=
22:
przod obrácayćie/ áby chwała Boża Ká=
23:
tholicka byłá obroniona y rozmnożoná.
Kto czći
Bożey
broni/
Bog go
też broni.

24:
Bo ieſli wy czći Bożey/ czći Chryſtuſá
25:
Bogá ſwego/ od heretykow ktorzy blu=
26:
źnią boſtwo iego/ ktorzy potwarzáią o=
27:
blubienicę namilſzą iego/ ktorzy niſzczą
28:
kośćioł iego/ bronić będźiećie: on was
29:
bronić będźie. Ieſli prawdźiwemi vcz=
30:
niámi iego/ y w boiáźni iego przemieſzki=
31:
wáć będźiećie: będźie mam záwżdy Bo=
32:
giem wáſzym/ y obronę/ y vćieczkę pod
33:
ſkrzydłámi iego mieć będźiećie. Ieſli to
34:
Kroleſtwo kośćiołowi Chryſtuſowemu
35:
ſłużyć będźie/ wynieśie ie y wyrwie mo=
36:
cny Chryſtus ze wſzelkiego niebeśpieczeń=
37:
ſtwá. A ieſli od kośćiołá ſłużby kośćiel=
38:
ney odſtąpi/ iáko zágroźił Izáiaſz/ zginie
39:
y ſpuſtoſzeie.
Iſa.

Vpadki
kroleſtw
od Ká=
tholickiey
wiáry od
pádłych.
Ziemiá
Węgier=
ſka.

40:
Pátrzćie ná vpadki kroleſtw/ ktore
41:
od kośćiołá ś. y iednośći religiey ś. odpá=
42:
dły/ iáko popuſtoſzáły. Pátrzćie ná bli=
43:
ſką ſąśiedzką źiemię Węgrow niegdy bo=
44:
gátych y możnych. Ná ono złote iábłko
45:
kroleſtwá ich/ iáko ná oblećiáły dom/ iá=
46:
ko ná dąb z ktorego liśćie opádły/ iáko
47:
ná ogrod vſchły bez wody/ iáko ná kucz=
48:
kę przy winnicy. Lud w niewolą pobra=
49:
no/ ſzláchtę wybito/ zamki popſowano/
50:
ná drugich Turczyn co dźień ſię więcey
51:
wzmacnia/ á co dźień źiemię y wſzytko
52:
pſuie.
53:
Spytayćie wedle piſma/ czemu ták
54:
P. Bog vczynił źiemi tey/ co to zá gniew
55:
niezmierny iego? Y odpowiedzą wam:
56:
[Bo opuśćili zmowę Páńſką ktorą miał
Deut: 29.
z oycy ich/


strona: 683

Kazánie V. Seymowe.683.

kolumna: a
3. Reg: 9.
1:
z oycy ich: ſłużyli cudzym bogom/ kto=
2:
rych oycowie ich nie ználi. Dla tego zá=
3:
palił ſię gniew Páńſki przećiw źiemi tey/
4:
y wprowádźił to przeklęctwo ná nie.]
5:
Ták ieſt záprawdę/ poki ná iednośći wiá=
6:
ry Kátholickiey kroleſtwo ich ſtało: po=
7:
ty ſię mocno bronili/ y Tureckie woyſká
8:
ſámym okrzykiem imieniá IEZVS po=
9:
ráżáli. Iáko oycowſką świętą wiárę po=
10:
rzućili/ y obcych bogow y inſzych Chry=
11:
ſtuſow/ z ludem do źiemie ſwey náprowá=
12:
dźili: pádło ná nie przeklęctwo. Nie
13:
Turcy v nich kośćioły popuſtoſzyli/ y wiel=
14:
kie biſkupſtwá pogubili: ále oni ſámi. Y
15:
dla tego ich też/ żal ſię Boże/ pogubił P.
16:
Bog: y teraz/ gdy ſię nie náwrácáią/ ále
17:
bárźiey twárdźieią/ gubić ich nie przeſtá=
18:
ie. Tegoż ſię y wy boyćie/ á z fundámentu
19:
ſzczęśćia y błogoſłáwieńſtwá kroleſtwá
20:
ſwego nie sſtępuyćie/ to ieſt z religiey Ká=
kolumna: b
1:
tholickiey: w ktorey kroleſtwa Chryſtu=
2:
ſowi ſłużą: á on im mocnym Bogiem
3:
záwżdy ná obronę ich zoſtáie.
4:
Dom chwały y ſłużby twoiey/ kro=
5:
leſtwo to Polſkie/ y z przyległymi páńſtwy
6:
y z ludem tobie pokornym/ záchoway Pá=
7:
nie Iezu Chryſte/ Boże náſz/ á fundá=
8:
ment iego ś. Kátholicką wiárę vma=
9:
cniay/ áby go heretyckie zdrády nie pod=
10:
kopywáły.
Matt: 16.
Matt: 7.
Ná opoce Piotrá twego zbu=
11:
dowáne ieſt/ przy nim mocno ſtoi: wiá=
12:
trow y wody bać ſię nie będźie/ poki táką
13:
ma oſádę: y pogáńſka/ y heretycka ludzka
14:
śiłá/ nie przemoże budowánia/ ktore mo=
15:
cna ręká twoiá poſtáwiłá. Iedno nas
16:
w wierze y pobożnośći Kátholickiey po=
17:
śiláć y ożywiáć nie przeſtáy. Tobie z Oy=
18:
cem y z Duchem świętym rowna chwa=
19:
łá y cześć ná wieki. Amen.
20:
KAZANIE PIĄTE.
21:
I
áko Kátholicka wiárá policyi y kroleſtw ſzczęśli=
22:
wie dochowywá/ á heretyctwo ie obala.
23:
Służćie Pánu Bogu ze wſzytkiego ſercá wáſzego/ á nie
24:
puſzczayćie ſię zá prożnośćiámi/ ktore wam nie pomo=
25:
gą. I. Reg: 12.
kolumna: a
Krole=
ſtwo przj
obcych
bogách
nie trwa.
1:
G
Dy Sámuel ludowi
2:
Bożemu krolá Saulá po=
3:
ſtáwił: dał im znáć/ iż kro=
4:
leſtwo ono trwáć nie miá=
5:
ło: ieſliby ſię zá obcemi bo=
6:
gámi vdáwáć/ á iednegͦ P. Boga praw=
7:
dźiwego odſtąpić kiedy mieli. y zowie fał=
8:
ſzywe bogi one Báále y Aſtároty/ iáko
9:
wyżſzey w tym rozdźiale ſtoi/ prożnośćiá=
10:
mi/ iáko ćień y dym/ ktory nie trwa y po=
11:
mocy nie dáie. [Boyćie ſię/ práwi/ Páná
12:
Boga/ á ſłużćie mu z cáłego ſercá wáſze=
13:
go. Bo ieſli w złośći trwáć będźiećie/
14:
y wy y krol wáſz záraz poginiećie.] Toż
15:
ſię do was mowi/ przezacni pánowie/
16:
ſtoyćie mocno przy iedney Kátholickiey
17:
wierze/ ktora iednego Bogá w Troycy/
18:
y iednego Chryſtuſá vkázuie: á krole=
19:
ſtwo wáſze y Rzeczpoſpolita wáſzá ſtać
20:
będźie. á ieſli ſię do innych obcych wiar/
21:
y do innych Chryſtuſow fałſzywych y
22:
prożnych/ ktore heretycy przynoſzą/ v=
23:
daćie: y wy y krol wáſz y z kroleſtwem
24:
wáſzym poginiećie. Obáczmy zá pomo=
kolumna: b
1:
cą Bożą/ iáką moc w ſobie ma Kátho=
2:
licka wiárá do záchowánia y rozmnoże=
3:
nia świeckich kroleſtw: á iáki iad w ſo=
4:
bie máią heretyctwá do zguby y wywro=
5:
cenia ich.
1.
Zgodá y
iedność
ſzczęśćie
wielkie
Rzeczy=
poſp.
1. Cor: 1.

6:
Naprzod wielkie ſzczęśćie ieſt kro=
7:
leſtwá y Rzeczypoſpo: gdy ludźie ſwoie
8:
záchowuie w iednośći/ zgodźie/ y miłośći
9:
ſpolney: gdy wſzyſcy ſą iáko w iednym
10:
ćiele członki/ przy iedney głowie: gdy w=
11:
ſzyſcy iedno rozumieią/ iedno mowią:
12:
gdy iáko w iednym korabiu śiedząc/ ſpol=
13:
nie ſobie do przewozu pomagáią/ iáko
14:
mowi piſmo:
Prou: 18.
[Brát pomagáiący brátu
15:
ſą iáko miáſto mocne.]
Mocne
mury zgo
dá.
Zadne nie ſą mo=
16:
cnieyſze mury y wáły v miáſtá/ iáko zgo=
17:
dá/ iedność/ y miłość ſąśiedzka iednego
18:
ku drugiemu.
Luc: 11.
Bo gdźie niezgodá y roz=
19:
dźiał/ iáko Pan mowi/ tám ieſt vpadek
20:
kroleſtwá/ á dom ſię ná dom wáli.
Kátholi=
cka wiá=
rá ludźie
w zgodźie
zátrzyma=
wa.

21:
Do tey iednośći y zgody wiárá ś.
22:
Kátholicka dźiwnie ludźie zápráwuie/ y
23:
w niey mocno zátrzymawa. Bo każe
24:
wſzytkim wiernym być iáko brátom v ie=
Rrrr ijdnego oy=


strona: 684

684.Kazánie V. Seymowe.

kolumna: a
1:
dnego oycá/ y w domu iednym:
Matt: 23.
[wſzyſcy
2:
wy/ mowi P. Bog/ bráćia ſobie ieſte=
3:
śćie.]
Luc: 12.
Nie każe ſię im dźiedźictwem dźie=
4:
lić/ iáko ſam Pan rozdźiałow czynić mie=
5:
dzy bráćią niechćiał.
Ioan: 10.
W iednym domu
6:
wſzytkim ſię/ y w iedney owczárni/ y pod
7:
iednym páſterzem wſzytkim zámykáć/ y
8:
v iednego ſtołu ś. náuki y ſákrámentow
9:
záśiádáć/ y z iedney ſzpiżárniey y ſkárbni=
10:
ce potrzeb y żywnośći ſwoiey pátrzyć ro=
11:
ſkazał.
Luc: 12.
Iedná v Kátholikow wiárá/ ie=
12:
dny ſákrámentá/ ieden páſterz y goſpo=
13:
darz. Nie dopuſzcza kośćioł ſchizmy/ á=
14:
ni odſzczepieńſtwá/ áni heretyctwá. Abo
15:
ſię zgadzay/ ábo bądź wyklęty y z domu
16:
wypaday/ á miedzy bráćią niezgody nie
17:
rozśieway.
Náprá=
wić łacno
zgodę v
Kátholi=
kow.

18:
Gdy ſię v Kátholikow bráćia powá=
19:
dzą/ wnetże ſię zgádzáć muſzą. Bo ie=
20:
dnego ſędźiego máią/ ná ktorego rozſąd=
21:
ku przeſtáią. Niezgodnym pogrożą/ iż
22:
im grzechow nie odpuſzczą/ iż ie od vży=
23:
wánia táiemnic bozkich odpędzą: y ták
24:
wnet ſię do iednośći wroćić muſzą.
Heretyc=
two zgo=
dy nie v=
mie.

25:
Lecz v heretykow wedle náuki y zwy=
26:
czáiu ich/ tákiego do iednośći y zgody nie
27:
máſz ſpoſobiánia. Bo nigdy z iedną wiá=
28:
rą y náuką nie idą/ ále z wielą wiar y ná=
29:
uk. Nie máią áni chcą mieć ſędźiego o
30:
wiárę/ y piſmá rozumienie/ ná ktoregoby
31:
ſię rozſądek dáli.
Ná żadne
go ſię ſę=
dźieo nie
dáią.
Mowią: piſmo nas y
32:
ſtátut niechay ſądźi. iákoby ſwary bez ży=
33:
wego ſędźiego ſkończyć ſię mogły. Káżdy
34:
z nich ma ſwoy vpor y hárdość rozumu
35:
ſwego/ w ktorey drugiemu nie vſtąpi/ y
36:
ták iáko Mędrzec mowi: [Między py=
37:
ſznemi/ záwżdy ſwary roſtą.] Nie gáſzą
38:
niezgody około wiáry/ ále ią podniecáią
39:
mowiąc/ y zle Apoſtolſkie ſłowá przywo=
40:
dząc: [Niech káżdy w ſwoim rozumie=
41:
niu okwituie.] Co Apoſtoł rzekł około rze=
42:
czy wolnych y wiáry nie dźielących/ iáko
43:
ſą cerymonie.
Gdźie w
duchow=
nych rze=
czách zgo
dy nie
máſz/ tám
iey y oko=
ło świe=
ckich nie
będźie.

44:
A gdźie około wiáry y rzeczy bozkich
45:
zgody nie máſz: tám y w rzeczách świe=
46:
ckich y w policyey być nie może. Gdyż
47:
rzeczy świeckie ſłużyć duchownym má=
48:
ią: kto inákſze ma duchowne/ y inákſze
49:
też y o świeckich rozumienie mieć muśi.
50:
Iáko mularz inákſzą do ſwego murowá=
51:
nia máteryą/ á inákſzą ćieślá do ſwego
52:
budowánia bierze/ y ták ią przypráwuie/
53:
iáko mu do iego końcá potrzebá/ Ták
54:
Heretyk y Kátholik/ ináczey o Rzeczy=
55:
poſp: ſądźić muśi/ iáko ktoremu do zá=
56:
trzymánia wiáry ſwoiey potrzebá. Zgo=
kolumna: b
1:
dá tedy około ſpraw Rzeczypoſp:miedzy
2:
nimi ſtáć nie może/ y biáda być mui tey
3:
Rzeczypoſp: o ktorey niezgodni z ſobą w
4:
wierze rádzą y obmyśláią. To nieſzczę=
5:
śćie Boże áby ná was nie poległo.
Rożność
wiar prá=
wey przy=
iáźni prze
ſzkadza.

6:
A k temu rożność wiar/ odeymuie
7:
práwą przyiáźń miedzy ludźmi. Bo czło=
8:
wiek podobnego ſobie przyiaćielá ſzuka/
9:
á od rożnego y inákſzego niżli on vćieka.
10:
Tá podobność od duſze ſię y rozumienia
11:
o rzeczách bozkich/ ná ktorych wſzytko na=
12:
leży/ poczyna. Ieſli kto ináczey o Bogu
13:
y zbáwieniu rozumie niżli iá: trudna mi
14:
z nim miłość: zgodźić ſię z nim w czym
15:
do czáſu mogę/ ále go zupełnie miłowáć
16:
nie mogę.
Nie czy=
ni dufáło
śći.

17:
Rożność wiar nie czyni vprzeymo=
18:
śći y dufáłośći/ áby ſię temu zwierzył wſzy=
19:
tkiego y dufał mu/ ktorego ma w wierze
20:
przećiwnym. Rychley ſię go ſtrzedz/ áby
21:
go gdźie w ſwoim błędźie nie vłowił:
22:
á niżli mu ſię dufáć będźie.
Podeyrze
nia w ro=
żnośći
wiar/ y
ſwary.
Rodzą ſię
23:
między tákimi rozmáite podeyrzenia/ iż
24:
mowią: Podobno mi to vczyni ábo iuż
25:
vczynił/ bo Luter/ á ſumnienia v niego
26:
nie wiele. W rożnośći wiar roſtą ſwary/
27:
gdy ſię pohámowáć nie mogą/ áby ieden
28:
drugiemu drugdy nieoſtrożnie nie przy=
29:
mowił. Iáko Apoſtoł przeſtrzegł:
2. Tim. 2.
[Swa=
30:
ry ſłowne (około wiáry) rodzą zazdro=
31:
śći (iż ieden drugiemu dowćipu ábo wy=
32:
mowy/ ábo vmieiętnośći piſma zayrzy.)
33:
rodzą ſwary bluźnierſtwá/ (iż rozgnie=
34:
wány/ bluźnić przećiw kośćiołowi będźie)
35:
rodzą złe podeyrzánia y ſpory ludźi w ro=
36:
zumie ſkáżonych/ ktorzy prawdy zbyli.]
37:
Ieſli tedy herezye zgodę w Rzeczypoſp:
38:
y iedność/ y miłość pſuią: á iákoż ſzkodli=
39:
we Rzeczypoſp: nie ſą? A ktory iad prę=
40:
dzey záráźić y ſkáźić páńſtwá y kroleſtwá
41:
może/ iáko roſterki y niezgody?
Herezye
rozdźielá=
ią krole=
ſtwá.

42:
Iedność wiáry Bożey czyni iedno
43:
zgodne kroleſtwo: á herezye y rożne wiá=
44:
ry dźielą kroleſtwá/ y rozdźiałem ie gu=
45:
bią.
3. Reg: 12.
Co ſię bárzo iáſnie pokazáło z onego
46:
ſzátáńſkiego wymyſłu Ieroboámowego:
47:
ktory máiąc część kroleſtwá Roboámo=
48:
wego/ ná zátrzymánie rozdźiału onego v=
49:
myślił rozdźielić wiárę/ y odſzczepieńſtwo
50:
fundowáć miedzy lud Boży. Bo ſobie
51:
pomyślił: będźieli ten lud moy iedney
52:
wiáry z ludem Roboámowym/ á będźie=
53:
li w iednego z nimi Bogá wierzył/ y do
54:
iednego kośćioła do Ieruzálem chodźił/
55:
pewnie ſię y do iednego páná záś wrocą/
56:
á mnie zábiią. y rozerwał wiáry świętey
iedność/


strona: 685

Kazánie V. Seymowe.685.

kolumna: a
1:
iedność/ áby y kroleſtwo rozerwał. Ná=
2:
czynił im bogow/ y zákazał im chodźić do
3:
Ieruzálem/ mowiąc:
Hereryc=
two vma
cnia nie=
zgodę.
Ták tu Bog/ iáko
4:
y tám. Y ták zmocnił heretyctwem onym
5:
niezgodę y rozdźiał kroleſtwá: wiedząc/
6:
iż iedná wiárá iednę Rzeczpoſp: zgodną
7:
czyni. Toż o ſwym tym kroleſtwie myśl=
8:
ćie. ieſli ſię w nim ſzerzyć wielom wiar
9:
daćie/ pewnie ie rozdwoićie ábo roztroi=
10:
ćie/ y rozdźielone ná częśći ginąć muśi.
Spráwie
dliwość
ieſt krole=
ſtwō fun=
dámen=
tem.

11:
Szczęśliwe też ieſt kroleſtwo/ w kto=
12:
rym ieſt ſpráwiedliwość/ á każdy przy
13:
ſwoim zoſtáie/ á krzywdy nie ćierpi. Bo
14:
fundáment ieſt káżdego zgromádzenia y
15:
ſąśiedztwá ſpráwiedliwość.
Heretycy
nieſprá=
wiedliwi.
Tego nie ma
16:
żadne kroleſtwo/ w ktorym herezye ſię
17:
podnoſzą. bo z nátury ſwey káżdy heretyk
18:
ná Kátholiki iádowity/ iáko wilk ná ow=
19:
ce. Wnet gdźie mogą/ odeymuią Kátho=
20:
likom kośćioły/ y nádánia ich ſtárożytne
21:
y ſpráwiedliwe: wyganiaáą ie/ y z máię=
22:
tnośći łupią/ y żadnego im mieyſcá do
23:
ich nabożeńſtwá nie zoſtáwuią. Co po=
24:
kázuią przykłády w káżdym páńſtwie y
25:
mieśćie/ gdźie rządy ſwe máią/ y tu v nas
26:
y w Pruśiech/ y w miáſtách y páńſtwách
27:
heretyckich.
Krole=
ſtwo bez
ſpráwie=
dliwośći
rozboiem
ieſt.

28:
Iákaż to Rzeczpoſpolita/ ktora tá=
29:
kie ma drapieſtwo? [Kroleſtwo bez ſprá=
30:
wiedliwośći/ mowi ś. Auguſtyn/ ieſt
31:
rozboyſtwo.] O Boże moy/ iákie nam
32:
Kátholikom w tym kroleſtwie krzywdy
33:
poczynili heretycy. Ludkom vbogim ká=
34:
płany rozegnáli: kośćioły popuſtoſzyli y
35:
złupili: nadánia/ od ſześćiſet lat trwáią=
36:
ce/ y imioná kośćielne pobráli: dźieſięći=
37:
ny powydźieráli/ á żadney z nich ſpráwie=
38:
dliwośći nie máſz. Iákoż to kroleſtwo bez
39:
niey ſtáć może? iákoż z tákimi rozboyni=
40:
ki towárzyſtwo być ma/ y ſpolney Rze=
41:
czypoſpolitey y praw vżywánie?
Herety=
cy nic mo
gą bro=
nić krole=
ſtwá od
pogáń=
ſkich nie=
przyiá=
ćioł.
Pogá=
nom ſię
heretycy
nie odey=
mą.

42:
Ieſzcze ſzczęśliwe ieſt kroleſtwo/ kto=
43:
re obronić poddánych od pogránicznego
44:
nieprzyiáćielá może/ y woiowáć ſię nie do=
45:
puśći/ y ná woynie ſzczęśliwe zwyćięſtwá
46:
odnośi. To ſzczęśćie herezye odeymuią:
47:
bo bitwy z pogáńſtwem nigdy nie wy=
48:
grawáią/ áni mogą. Niedoświádczona
49:
rzecz v Chrześćijan/ áby kiedy pogány
50:
bili/ ábo ſię im odiąć mogli: y owſzem/
51:
gdźie ſię do woyſká Kátholickiego przy=
52:
mieſzáli/ ſzczęśćiu ich przeſzkodźili.
2. Par: 25.

53:
To ſię pokázáło y w ſtárym zakonie
54:
ná Amázyaśie krolu/ gdy ná pogáńſkie
55:
ludźie Seirſkie woyſko zbierał/ dał ſto
56:
kámieni śrebrá heretykom z Izráelá y
kolumna: b
1:
wywiodł ich ſto tyſięcy ná pomoc do bo=
2:
iu.
Heretycki
żołnierz
do wy=
gránia bi
twy prze=
ſzkadza.
Lecz Prorok do Amázyaſzá przyſzedł/
3:
y mowił: [O krolu/ niech tobą woyſko
4:
tákie nie wychodźi: bo nie máſz P. Bogá
5:
z Izráelem/ y z ſynmi Efráim. A ieſli ro=
6:
zumieſz/ iż w mocy woyſká wygránie ieſt
7:
woyny: vczyni P. Bog/ iż poráżony od
8:
nieprzyiaćioł będźieſz: bo Boża rzecz ieſt
9:
y pomoc dáć/ y do vćiekánia obroćić. Y
10:
gdy powiedźiał krol: A z pieniądzmi kto=
11:
rem dał ná żołnierze/ co będźie? rzekł pro=
12:
rok: Ma Pan Bog ſkąd tobie da ieſzcze
13:
więcey.] y poſłuchawſzy proroká/ z ſwo=
14:
im ſámym/ ácz máłym ludem/ pobił Sei=
15:
rany/ y wielkie zwyćięſtwo otrzymał. do
16:
ktorego pewnieby mu byli oni heretycy
17:
przeſzkodźili.
18:
Ná ktore drugi krol Abia/ gdy prze=
19:
ćiw niemu wielkim woyſkiem ſtánęli/
20:
śmiáłym bárzo ſercem wołał:
2. Par: 13.
[Wyrzu=
21:
ćiliśćie kápłany Boże/ ſyny Aaronowe y
22:
Lewity/ y náczyniliśćie ſobie kápłanow
23:
iáko inſzy pogánie. Lecz Pan Bog náſz/
24:
ieſt Bog: ktoregoſmy nie opuśćili/ y ká=
25:
płani v nas ſłużą P. Bogu z rodzáiu A=
26:
aronoweo/ y Lewitowie ſtoią w porząd=
27:
ku ſwoim.
W woy=
ſku Ká=
tholickim
P. Bog
gdzie ſą
kápłani
iego.
A ták w woyſku náſzym Bog
28:
ieſt hetmánem/ y kápłani iego/ ktorzy ná
29:
was trąbią. Nie walczćie z Pánem Bo=
30:
giem: bo ſię wam nie powiedźie.] Y po=
31:
bił/ y rozgromił ono dáleko więtſze woy=
32:
ſko heretyckie: y náuczył nas/ iż z herety=
33:
ki/ ktorzy kápłanow práwych Bożych w
34:
ſwym woyſku/ á zátym y P. Bogá z ſo=
35:
bą nie máią: nic nie wygramy gdy ſię
36:
ná nas pogáńſkie woyſká podnioſą.
Woyſká
heretyckie
ná Tur=
kách nie
wygra=
wáią.

37:
W bitwie oney gdy zá náſzych wie=
38:
kow Turki ná morzu poráżono/ żadnego
39:
heretyká rotmiſtrzá áni wodzá nie było.
40:
W Węgrzech gdźie wſzytko heretycy w
41:
woyſku z miniſtry ſwemi ná Turki idą/
42:
prędko przegrawáią. y teraz iáko ſłyſzym/
43:
gdy im roku przeſzłego/ wielkie iuż do wy=
44:
gránia P. Bog wrotá w ſámey bitwie
45:
otwarzał/ gdy heretycy wołáli IEZVS:
46:
ktoryś Kátholik vpominał/ áby y ná pá=
47:
tronkę źiemie Węgierſkiey o przyczynę/
48:
to ieſt naświętſzey Mátki Bożey záwołá=
49:
li: oni bluźniąc przeczyſtą Pánnę/ máło
50:
iuż nie wygráną bitwę przegráli. Gdźie
51:
P. Bog dał znáć/ iż ſię o herezye tákie/ w
52:
ktorych świętych y przeczyſtey mátki ie=
53:
go nieczczą/ á kośćielną w tym náukę
54:
bluźnią/ gniewa/ y ſzczęśćie wſzyſtko ry=
55:
cerſkie od nich oddala. Poki Węgrzy byli
56:
Kátholicy/ z Kápiſtránem iednym wo=
Rrrr iijłánim imie=


strona: 686

686.Kazánie V. Seymowe.

kolumna: a
1:
łánim imieniá IEZVS, ſámego Ceſárzá
2:
Tureckiego ná głowę poráźili/ y innych
3:
wiele bitew wygrawáli. To ſą w oczu
4:
náſzych pámiętne y znáczne/ y ſąśiedzkie
5:
przykłády.
Anatema
w woy=
ſku bitwę
przegra=
wa.
Ioſu: 7.

6:
Nie dáie P. Bog zwyćięſtwá gdźie
7:
ieſt anatema w woyſku. gdźie ći co ko=
8:
śćioły y rzeczy Bozkie połupili/ y P. Bo=
9:
gá odſtąpili/ łupieni y karáni być máią.
Święto=
kradźcy
w woy=
ſku ſzczę=
śćie gu=
bią.

10:
Ieſli dla iednego Acháná tákiego wſzyt=
11:
kiego woyſku P. Bog ſzczęśćia y zwyćię=
12:
ſtwá vmknął/ áni ſię im wroćiło/ aż ſię
13:
świętokradźcá vkaráł: dáleko więtſza
14:
ieſt do nieſzczęśćia przyczyná/ gdźie wiele
15:
ieſt w woyſku tákich/ ktorzy kośćioły Bo=
16:
że połupili/ ábo do tego przyczyny dáli/
17:
ábo w niedowiárſtwie y herezyey ze czći
18:
ſwey P. Bogá wſzechmocnego łupią/ y
19:
krzywdę mu czynią. Iákoż z tákiemi ná
20:
woynę? Iákoż Rzeczpoſpolita ná tákim
21:
woyſku chrámáć nie ma? Iáko ſię po=
22:
gánom odeymie? gdyż oni iuż ſpogánieli
23:
y ſturczeli/ Bogá w Troycy iedynego y
24:
boſtwo Syná iego/ y kośćioł ś. iego blu=
25:
źniąc/ y chwałę Bozką pſuiąc? Ná tá=
26:
kie Turcy iuż wielkie ſerce máią/ y o pew=
27:
nym zwyćięſtwie nád Luterany/ iáko ſły=
28:
ſzym/ ſobie tuſzą.
Szczę=
śćie Rze=
czypoſp:
lud cnoty
miłuiący
y Bogá
ſię boią=
cy.

29:
Wielkie też ieſt ſzczęśćie Rzeczypo=
30:
ſpolitey/ gdy ma ludźie cnotliwe y bogo=
31:
boyne/ y kárne/ y do tego ie przypráwo=
32:
wáć ſwoim ſtáránim y zwyczáymi/ y ná=
33:
uką może. Bo gdźie ludźie máią boiáźń
34:
Bożą/ y cnoty pobożnośći y ſpráwiedli=
35:
wośći: tám rząd dobry y łácny/ tám Pan
36:
Bog błogoſłáwi/ y ono kroleſtwo zátrzy=
37:
mawa/ y rozmnaża/ iáko mowi piſmo:
Prou: 14.

38:
[Spráwiedliwość wynośi narod/ á mi=
39:
zerne ludźie grzech czyni.]
Herety=
cka náu=
ká cnoty
ſuſzy y ko=
rzeń ich
podćiná.
Kátholicka
40:
náuká y wiárá/ bogoboyność y cnoty z
41:
niey idące miedzy ludźmi ſzczepi: á here=
42:
tyctwo y náuká ich bárzo cnoty ſuſzy/ y
43:
korzeń im podćiná. O czym ſię w innych
44:
kazániach iuż piſáło.
45:
Trudno tám cnotá kwitnąć ma/
46:
gdźie náuczáią: iż ſámą wiárą bez do=
47:
brych vczynkow zbáwion być káżdy mo=
48:
że. Gdźie mowią: iż człowiek wolney
49:
woley nie ma: ále to zmuſzony czyni/ co
50:
Bog chce/ y co w nim ſam czyni y ſprá=
51:
wuie. Nie mogą tám/ ſpráwiedliwość/
52:
miłośierdźie/ powśćiągliwość/ odpu=
53:
ſzczenie krzywdy/ czyſtość/ poſłuſzeńſtwo/
54:
wzgárdá widomych máiętnośći/ y inne
55:
dobremu ſąśiádowi przyſtoyne/ y do to=
56:
wárzyſtwá ludzkiego potrzebne cnoty zá=
kolumna: b
1:
kwitnąć: gdźie táka Ewángelia vſzy
2:
ludzkie nápełniłá: iż P. Bog dobrych v=
3:
czynkow nie płáći/ áni zá nie kroleſtwá
4:
wiecznego dáie.
5:
Iáko ten dobrym ma być/ y boiáźń
6:
Bożą mieć/ ktory o zapłáćie po śmier=
7:
ći/ y o karániu ná onym świećie nic nie
8:
trzyma? Tákich náuk v tych Ewánge=
9:
likow y miſtrzow ich nie ſkąpo/ mieyſcá
10:
ſię w ich kſięgách indźiey vkázuią. Prze=
11:
toż herezye nie mogą czynić bonos ci=
12:
ves. y w tey mierze Pogáńſcy zakono=
13:
dawcy/ ktorzy práwy Rzeczypoſpolite
14:
opátrowáli/ więtſze ná rozmnożenie cnot
15:
ludzkich oko máiąc/ dáleko byli mędr=
16:
ſzy. Bo nád wſzytki ſrogośći praw ná
17:
złe/ y pokoy ludzki pſuiące ludźie/ kará=
18:
nie Bozkie/ ktorego nikt vść nie może/ y
19:
tu ná źiemi y po śmierći/ wieczne ono o=
20:
powiedáli. y tym groźili/ y lud do cnot
21:
wſzytkich powolnieyſzy czynili.
Kátholi=
cka wiá=
rá ludźie
czyni do=
bre y cno=
tę miłu=
iące.

22:
Z drugiey ſtrony Kátholicka wiárá/
23:
ſwoią náuką y prawdą/ dźiwnie ludźie
24:
ná dobre odmienia/ y czyni z nich bonos
25:
ciues. Bo wſzędźie boiáźni Bożey náu=
26:
cza/ ſrogość Páńſką ná złe rozſzerzáiąc/
27:
y tu w tym żywoćie/ y po śmierći. A obie=
28:
cuiąc káżdemu zá ieo dobry vczynek na=
29:
mnieyſzy/ zapłátę wieczną/ potężnie bár=
30:
zo do wſzytkich cnot pobudza. y dla tey
31:
w niebie zapłáty/ y ná woynie mężne lu=
32:
dźie czyni/ iż rádźi o Rzeczpoſp: y bráćią
33:
ſwoię vmrzeć chcą/ nádźieią ſię po śmier
34:
ći zapłáty zápaláiąc/ y zá nic wſzytkie
35:
śmierći ty docześne máiąc.
Poſłuſzeń
ſtwo v
Kátholi=
kow ſuro=
wa náu=
ka.
1. Petr: 2.

36:
Kátholicka wiárá bárzo pilnie po=
37:
kory y poſłuſzeńſtwá ku ſtárſzym náucza/
38:
vcznie ſwoie zowie ſynámi poſłuſzeńſtwá
39:
ktore nawięcey Rzeczpoſpo: trzyma/ y
40:
ſzczęśliwe rządy czyni. Bo gdźie ſzczere y
41:
ochotne poddánych ieſt poſłuſzeńſtwo ku
42:
ſtárſzym: tám wſzytko vrzędnikom łácno
43:
przychodźi/ iż wſzytkim niebezpieczeńſt=
44:
wom Rzeczypoſp: zábieżeć prędko mogą.
Máieſtát
y páno=
wánie he=
retycy blu
źnili.

45:
Były herezye/ iáko Iudy ś. nápiſał/
46:
ktore máieſtát krolewſki y przełożeńſtwá
47:
y pánowánia bluźniły/ y onym gárdźiły/
48:
iákoby od P. Boga nie były/ ále od czár=
49:
tá. y teráz ſą tákie miedzy Lutry y E=
50:
wángeliki błędy/ ktore náuczáią/ iż vrzę=
51:
dnik/ krol/ ábo ſtároſtá/ w grzechu śmier=
52:
telnym będąc/ vrząd tráći/ y nikt go nie
53:
winien ſłucháć.
Szczep
rozru=
chow y
niepoſłu=
ſzeńſtwá.
Co może być nád tę ták
54:
złą náukę do ſwey woley y ſedyciy/ y w=
55:
zruſzenia pokoiu poſpolitego/ ſpoſobniey=
56:
ſzego? Ktora pochodnia ták prędko głu=
pie y ſwo=


strona: 687

Kazánie V. Seymowe.687.
1:
pie y ſwowolne do rozruchow zápali iá=
2:
ko tá? Ládá z czego vczyni ſobie ná v=
3:
rzędniká grzech śmiertelny: y wnet mu
4:
wiárę y poſłuſzeńſtwo złamie.
5:
Są y tácy drudzy heretycy/ iáko nie=
6:
ktorzy Nowochrzczeńcy/ ktorzy mowią
7:
y piſzą: iż krolá nie znaią iedno w ćierznie
8:
koronowánego/ y bez mieczá y zbroynych
9:
roſkázuiącego. Czym vrzędy/ w ktorych
10:
wſzytká moc ieſt ná zátrzymánie dobrá
11:
poſpolitego/ nie tylo zelżywość odnoſzą:
12:
ále y niepoſłuſzeńſtwá ſzkodliwegͦ dozna=
13:
wáią/ ktorym Rzeczpoſpo: vpada.
Náuká
Kátholi=
cka/ Bo=
gá ſię báć
y krolá.
1. Petr: 2.
Rom: 13.

14:
Wiárá Kátholicka pilnie y częſto
15:
náucza/ áby káżdy Bogá ſię bał/ á krolá
16:
czćił/ iáko Piotr ś. náuczył/ áby káżdy v=
17:
rzędom/ krolowi y ſprawcom iego pod=
18:
legał/ áby ſię ich mieczá bał/ áby o niepo=
19:
ſłuſzeńſtwo ku nim ſumnienie miał. y ro=
20:
dzą ſię Kátholicy ſynámi poſłuſzeńſtwá.
21:
Bo ſię go/ począwſzy od wiáry/ w ktorey
22:
rozumu ſwego odſtępuią/ wſzędźie vczą/
23:
y dla tego ſzczęśćie do Rzeczypoſpolitey
24:
przynoſzą.
Herezyi
mátká nie
poſłuſzeń=
ſtwo/ o=
ćiec od=
ſtępſtwo
y pychá.

25:
Lecz herezye oycá máią odſtępſtwo/
26:
á mátkę niepoſłuſzeńſtwo. Bo nigdyby
27:
heretykámi nie byli/ gdyby od kośćiołá
28:
nie odſtąpili/ gdyby ſłucháli oycow v
29:
ktorych ſię vrodźili/ gdyby pyſznemi nie
30:
byli. Iákoż tę náturę heretycką z rodzá=
31:
iem wźiętą odmienić mogą? Izali ſię w
32:
nich ná vrzędy świeckie pychá ich/ y nie=
33:
poſłuſzeńſtwo długo zátáić może? Do=
34:
znáná rzecz w obcych kráiách/ iáko ſię z
35:
ſwemi pány obeſzli. Ktoraż tedy ſkázá
36:
prędſza Rzeczypoſp: być może/ iáko tá z
37:
náuki ich?
Pogań=
ſkie o Ch=
rześćijá=
nách ro=
zumienie.

38:
Powiem co nam nie dawno z Iápo=
39:
nu piſano: Quacabundus monárchá
40:
támtych kroleſtw Iápońſkich/ ná Indy=
41:
ách wſchodnich/ długo Chrześćijány
42:
prześládował/ y wyganiał. á potym Pan
43:
Bog twárdość ſercá iego/ gdy widźiał
44:
wielkie cnoty Chrześćijáńſkie/ zmiękczył/
45:
iż wolnego kazánia Ewángeliiey w źiemi
46:
ſwey dopuśćił. Synowiec iego ktorego
47:
po ſobie ná ſwoie mieyſce y pańſtwo ná=
48:
znáczył/ mawiał częſto: [Dźiwuię ſię iż
49:
moy ſtryi Chrześćijány prześláduie: gdyż
50:
zakon ich ták pilnie wiernego ku pánom
51:
ſwoim poſłuſzeńſtwá poddánych náu=
52:
cza.] rozumieiąc iż tą taką náuką y wiá=
53:
rą Kátholicką nie tylo vbliżyć ſię páno=
54:
wániu świeckiemu nie ma: ále ſię też y
55:
pomoc wielka do niego czyni.
56:
A k temu do cnot świętych z niebá
kolumna: b
1:
pomocy heretycy nie máią: Bo odpádli
2:
od łáſki y ćiáłá Chryſtuſowego/ y Sákrá=
3:
mentow iego/ przez ktore wielką do cno=
4:
ty ludźie pomoc z niebá bierzą. Zoſtáią
5:
tedy iáko ogrod bez wody/ y rola bez de=
6:
ſzczu/ rodźić owocow dobrych nie mogą.
Ioan: 15.

7:
A Kátholicy iáko roſzczki przy winnym
8:
żywym y ſłodkim korzeniu záwżdy rodźić
9:
dobre święte obyczáie/ ktoremi ſię Rzecz=
10:
poſpolitá zátrzymawa/ mogą.
Herezye
okrućień=
ſtwo do
Rzeczy=
poſpoli=
tey wno=
ſzą.

11:
Nákoniec to ſię przydáie/ iż nátury
12:
heretyckie będąc ſrogie/ y ná krwie ludz=
13:
kiey roźlanie okrutne y ſkwápliwe/ towá
14:
rzyſtwo ludzkie rozrywáią: á Kátholickie
15:
nátury będąc łáſkáwe y ćiche/ lepiey towá=
16:
rzyſtwu ludzkiemu ſłużą y ono ſpaiáią.
Okrućień
ſtwá he=
retyckie.
Victor de
perſecut:
Vandalic.

17:
Wiele hiſtoryi marny/ ktore nam he=
18:
retyckie okrućieńſtwá nád Kátholiká=
19:
mi/ gdy moc nád nimi mieli/ oznáymu=
20:
ią/ Zwłaſzczá Aryanow pod Ceſárzem
21:
Konſtáncyuſem y Walenſem/ y w Afry=
22:
ce pod Genſerykiem. Wyświecáli wſzy=
23:
tkie biſkupy/ y ſtolice ich ośiadáli/ zábijá=
24:
li ie/ y máiętnośći ich łupili. toż nád lu=
25:
dem poſpolitym/ y nád pány świeckimi/
26:
y nád niewiáſtámi czynili/ żadnego mi=
27:
łośierdźia áni politowánia nie czyniąc.
Bar: Tom:
4.

28:
A gdy P. Bog Ceſárze ich heretyckie
29:
ſtrącał/ y Kátholikom pokoy wrácał: ni=
30:
gdy im tego Kátholicy nie czynili/ gdy
31:
moc nád nimi mieli. Po Walenśie here=
32:
tyku/ gdy Ceſarz Theodozyus Kátholicki
33:
y święty pan náſtáł: tylo Aryáńſkim bi=
34:
ſkupom vſtępowáć z doſtoieńſtwá/ y ká=
35:
tholikom kośćioły oddáwáć roſkazał.
Láſká=
wość Ká=
tholicka.
O
36:
co było wiele ſzemránia poſpolitego lu=
37:
du ná biſkupy y ná Ceſárza: iż heretykom
38:
táką łáſkáwość pokázowáli/ iákiey oni
39:
Kátholikom nie czynili. Bo byli biſkupi
40:
Kátholiccy/ ktorzy Aryanom mowili: Zo
41:
ſtańćie y ná biſkupſtwie/ my o nie niedba=
42:
my: iedno Kátholicką wiárę przyimićie/
43:
á pokutuyćie.
44:
Acz Ceſárze pobożni práwá ná here=
45:
tyki vporne piſáli: iednák z wielką folgą
46:
y miłośierdźim to czynili. więcey piſmem
47:
y poſtráchem/ niżli rzeczą y karánim/ zło=
48:
śći ich y iády hámuiąc.
Láſká=
wość Pol
ſkich Ká=
tholikow
ku here=
tykom.
Iáko y dźiſiey=
49:
ſzych czáſow y tu v nas łáſkáwość ſię
50:
wielka ku nim Kátholicka pokázuie. My
51:
ná nie mamy práwá dawne/ áby cześć y
52:
máiętność tráćili: á iednák ták ie do tego
53:
czáſu ćierpim/ iż y doſtoieńſtwá/ y vrzę=
54:
dy máią. A oni wſzędźie/ y tu w Pruśiech/
55:
ſkoro moc nád wiernymi wźięli/ wnetże
56:
ie z vrzędow ſkłádáć/ zábiiáć/ łupić/ wy=
gániáć po=


strona: 688

688.Kazánie V. Seymowe.
1:
gániáć poczęli. y vrzędu im námnieyſze=
2:
go/ y kápliczki iedney do ich nábożeńſtwá
3:
nie zoſtáwuiąc.
W Flán=
dryiey łá=
ſkáwość
Kátholicka.

4:
W Flándryey gdy gorę wźięli/ wſzyt=
5:
ko zaráz Kátholikom pobráli y zwoiowá=
6:
li. A gdy záś P. Bog dał Kátholikom
7:
nád nimi pomoc y zwyćięſtwo: Kátholi=
8:
cka łáſkáwość cztery im látá do vpámię=
9:
tánia náznáczyłá: iedno żeby mową ſwo
10:
ią ludźi nie záráżáli. A oni y czterzech go=
11:
dźin z ſwoim okrućieńſtwem nie czekáli/
12:
áni Kátholikom vfolgowáli.
13:
Dla tey nieludzkośći y tyráńſkiego ſer=
14:
cá/ y dla innych iuż námienionych oby=
15:
czáiow ich/ ktore ſą w heretykách/ nie mo
16:
że nic dobrego od nich czekáć Rzeczpo=
17:
ſpolita y kroleſtwo káżde/ ktoremu oni
18:
pewną zgubę/ gdźie ſię rozmnożą/ przy=
19:
nośić muſzą.
Spowiedź
Kátholi=
cka iáko
ludźiom
do cnoty
y Rzeczy=
poſp: po=
koiu po=
maga.

20:
Spowiedź ſámá w Kátholickiey wie=
21:
rze dźiwnie ludźiom do cnoty y dobrych
22:
obyczáiow pomaga: kárność onę máiąc/
23:
ktorey żaden vrząd świecki mieć nie mo=
24:
że/ w ktorey ſkryte y ſerdeczne grzechy y
25:
niecnoty giną. Co dźiwnie Rzeczypoſp:pomaga.
Conc. de
Aduentu
Luter.
y poznáły to miáſtá Niemieckie
26:
ná początku/ iáka ſię w cnoćie ludzkiey
27:
odmiáná sſtáłá/ gdy ſpowiedź wyrzućili.
28:
Co y ſam miſtrz národu ich/ pierwſzy od=
29:
ſtępnik ſzátáńſki/ rad nie rad wyznáć w
30:
iednym kazániu ſwym piſánym muśiał.
31:
Záchowuyćież/ przezacni Senatoro=
32:
wie/ w cáłośći ſwey wiárę ś. Kátholicką/
33:
chcećieli áby Rzeczpoſp: y kroleſtwo to
34:
trwáłe było/ á ták do vpadku náchylone/
35:
do końcá nie ginęło: tym ſámym/ gdy he=
36:
retyctwo rozmnożyćie/ ábo gorę mu bráć
37:
dopuśćićie. Pátrzćie/ iáko P. Bog krole=
38:
ſtwá karáł/ y w niewolą ie pogańſką da=
39:
wał/ ſkoro od wiáry ś. raz podáney/ y od
40:
práwego Bogá odſtępowáli. Pełne ſą
41:
tego przykłády w kśięgách Sędźiakow/ y
42:
w Krolewſkich.
43:
Szczęśći P. Bog te páńſtwá y krole=
44:
ſtwá/ ktore chwałę iego rozmnażáią/ y
45:
iemu pilnie ſłużą/ y krzywdy iego nie do=
46:
puſzczáią. O czym ieſt w zakonie długie
kolumna: b
y pewne błogoſłáwieńſtwo:
Błogo=
ſłáwień=
ſtwo zá
dochowá=
nim wiá=
ry Pánu
Bogu.
Deut: 26.
[Ieſli ſłu=
1:
cháć P. Bogá będźieſz/ (mowi do onego
2:
kroleſtwá) vczyni ćię P. Bog wyżſzym
3:
nád inne narody ná źiemi. Nieprzyia=
4:
ćiele twoie da ná vpadek. iedną drogą
5:
przyidą/ á śiedmią vćiekáć będą przed
6:
tobą. Y poznáią wſzytki narody/ iż imię
7:
Páńſkie nád tobą wzywáne ieſt y bać ſię
8:
ćiebie będą.]
9:
Y pogánie z rozumu przyrodzonego/
10:
Rzymiánie oni/ ſzczęśćie ſwoie ktorym o=
11:
pánowáli świát/ nabożeńſtwu ku bogom
12:
onym ſwoim przypiſáli:
Cic: orat:
de Aru-
ſpic: re-
ſponſ.
[Nie chytro=
13:
śćią/ práwi/ áni mocą/ ále nabożeńſtwem
14:
Rzymiánie wſzytki narody podbili.] Prze
15:
toż tego nabożeńſtwá prawdźiwego Ká=
16:
tholickiego brońćie. Bo oni fałſzywe bo=
17:
gi máiąc/ to tylo prawdźiwego ná ſercu
18:
mieli/ iż Bog kroleſtwy władnie/ y on ie
19:
ſtáwi y gubi/ y nie z mocy ſię ſwey y śiły
20:
vmocniáią: ále nabożeńſtwem y ſłużbą
21:
Bożą ſtoią. Ktora ieſli ſię z heretyctwy
22:
y fałſzywą wiárą záráźi y zepſuie: pręd=
23:
kiego ſkaránia kroleſtwo nie vydźie. In=
24:
ne grzechy Pan Bog karze morem/ y gło=
25:
dem/ y innymi niemocámi: ále odſtęp=
26:
ſtwo od wiáry ś. y iednośći kośćiołá ſwe=
27:
go/ mieczem pogáńſkim gubi. ktorym iż
28:
iuż blizko do ſzyie wáſzey przymierza: tym
29:
pokornieyſzy ku P. Bogu/ tym pilnieyſzy
30:
w ſłużbie iego/ tym ſpráwiedliwſzy we
31:
wroceniu co ſię iemu pobráło/ o co ſię on
32:
gniewa/ zoſtáwáć máćie.
33:
Roſproſz/ P. Boże náſz wſzytki zárá=
34:
źliwe ſekty/ áby przez nie nie tylo duſze od=
35:
kupione krwią Syná twego: ále y to náſze
36:
kroleſtwo świeckie nie ginęło/ á tweobło=
37:
goſłáwieńſtwá nie tráćiło. Ożywiay do=
38:
brotliwy Pánie/ pobożność Kátholicką:
39:
áby zá czáſow náſzych/ y liczbą/ y wyſłu=
40:
gą ludu ſię twego wiernego przyczyniá=
41:
ło/ á pobożność dobrych vczynkow ich tę
42:
Rzeczpoſpolitą długo trzymáłá/ y od v=
43:
padku broniłá. Przez tegoż Páná ná=
44:
ſzego Iezuſá Chryſtuſá/ ktory z tobą w
45:
iednośći Duchá ś. kroluie Bog ieden ná
46:
wieki. Amen.
47:
KAZANIE SZOSTE.
48:
O Monárchiey y Kroleſtwie/ ábo o czwartey cho=
49:
robie Rzeczypoſpolitey/ ktora ieſt z oſłábienia Krolewſkiey
50:
doſtoynośći y władzey.
Poſtaẃ


strona: 689

Kazánie VI. Seymowe.689.
1:
Poſtáw nám Krolá áby nas ſądził/ iáko wſzytki náro=
2:
dy máią. I. Reg: 8.
kolumna: a
1:
W
Ciele ludzkim dwá
2:
ſą przednieyſze członki kto=
3:
remi ſię ćiáło ożywia y v=
4:
macnia: ſerce y głowá. We
5:
ſołe ſerce/ á głowá zdrowa/
6:
czynią człowieká mocnego/ y do wſzyſt=
7:
kiego ſpoſobnego.
Iſa: 1.
á ſmutne ſerce/ iáko
8:
mowi Izáiaſz/ y głowá chora/ ćiáło wſzy
9:
tko oſłábia: iż od ſtopy nogi áż do wierz=
10:
chu nic w nim potężnego nie będźie. Re=
Religia
iáko ſer=
ce w ćiele
ludzkim/
á krolew=
ſki ſtan
iáko gło=
wá.

11:
ligia y ſtan duchowny w ćiele Rzeczypo=
12:
ſpolitey ieſt iáko ſerce zákryte y wnętrzne/
13:
z ktoregͦ żywot wieczny pochodźi: á ſtan
14:
krolewſki ieſt iáko głowá/ w ktorey ſą do
15:
rządu członkow wſzytkich/ oczy/ vſzy/ y
16:
inne ſmyſły powierzchne/ do tych wido=
17:
mych dobr Rzeczypoſpolitey należące.
18:
Gdy wiárá Kátholicka y duchowny ſtan
19:
náruſzony ieſt/ iáko ránne ſerce/ prędką
20:
śmierć Rzeczypoſp: przywodźi. Gdy też
21:
ſtan krolewſki ſłábieie y boleie/ iáko gło=
22:
wá chora/ władza członkow wſzytkich gi=
23:
nie/ y kroleſtwo wſzytko vpada. Mowi=
24:
liſmy o pierwſzey chorobie Rzeczypoſpo=
25:
litey ná ſerce/ iuż o drugiey zá pomocą
26:
Bożą mowmy/ ktora ieſt ná głowę/ to
27:
ieſt o krolewſkiey władzey oſłábioney y
28:
náwątloney.
29:
Przyrodzony ſpoſob ieſt w ćiele/ áby
30:
iedná głowá rządźiłá: ták też w Rzeczy=
31:
poſp: przyrodzona y nalepſza y nawła=
32:
ſnieyſza rozumowi ludzkiemu ieſt Mo=
33:
nárchia ábo iedynowładztwo/ y rząd ie=
34:
dnego. ktory gdy ſię mieni á ná wiele ſię
35:
głow dźieli: ćięſzka ieſt y śmiertelná
36:
Rzeczypoſpolitey chorobá.
1. Reg: 8.

37:
Ná to pierwey powiedzmy/ co ſię zá
38:
wſtęp kazánia tego z piſmá przełożyło.
39:
Gdy lud on wybrány krolá ſobie prośił od
40:
Sámuelá ſędźiaká onego y kápłaná/ kto
41:
ry iemi ná on czás rządźił: mowi piſmo/
42:
iż ſię to Sámuelowi nie podobáło/ iż rze=
43:
kli: Day nam krolá/ áby nas ſądźił. y żá=
44:
łował ſię ná nie przed P. Bogiem/ mo=
45:
dląc ſię. A P. Bog mu powiedźiał: [V=
46:
ſłuchay głoſu ludu tego we wſzytkim o
47:
coć mowią: bo nie ćiebie/ ále mnie porzu=
48:
ćili/ ábych nád nimi nie krolował.] Z
49:
ktorych ſłow pokázuie ſię/ iż im to Pan
50:
Bog gánił/ choć im tego dopuśćił: á iż
51:
od nich tym zelżony był/ iákoby mu krolo=
52:
wánie nád ſobą bráli.
53:
Ná co to zrozumieć potrzebá/ iż tu
kolumna: b
1:
P. Bog nie zgánił Monárchiey/ áni wła
2:
dzey iednego nád wſzytkimi.
P. Bog
nie zgá=
nił krole=
ſtwá ábo
Monár=
chiey.
Bo iáko by=
3:
li z Egiptu wyſzli/ w ktorym ſię rozmno
4:
żyli/ począwſzy od Moyzeſzá áż do onego
5:
czáſu Sámuelá proroká/ przez trzyſtá lat/
6:
nigdy inákſzego nád ſobą rządu nie mie=
7:
li/ iedno pod iednym przełożonym.
Záwżdy
krolowie
to ieſt ie=
den v lu=
du Boże=
go rzą=
dźił.
Iudic: 18.
& 21.
Iácy
8:
byli po Moyzeſzu/ Iozue/ Iudás/ Otho=
9:
niel/ Aod/ Bárák/ Gedeon/ Iefte/ áż do
10:
Sámſoná. Po ktorym było interregnū,
11:
iáko piſmo mowi: [Czáſu onego nie było
12:
krolá w Izráelu/ ále káżdy czynił co mu
13:
ſię zdáło.] gdy nagorſze one czáſy były/
14:
ktorych ſámi z ſobą woynę bárzo krwá=
15:
wą wiedli.
Krole o=
biecał P.
Bog A=
bráhámo
wi.
Gene: 17.

16:
Gdyby też byłá zła Monárchia/ ni=
17:
gdyby iey był P. Bog ludu ſwemu nie ży=
18:
czył/ y ná tym mieyſcu krolá im dáwáć=
19:
by nie roſkazał. Lecz ſam go im dał/ y ná=
20:
znáczył bárzo dobrego ná przodku Sau=
21:
lá onego/ pierwſzego krolá/ y po nim Da=
22:
widá/ y inne potomki iego/ iáko Abrámo=
23:
wi obiecał: iż ze krwie iego krolowie wy=
24:
chodźić mieli/ áż do Meſſyiaſzá krolá nád
25:
krolmi/ y páná nád pány.
Krolom
práwo
nápiſáne
Deut: 17.
A co więcey/
26:
w zakonie v Moyzeſzá opowiedźiał Pan
27:
Bog/ iż krole ſobie ſtáwić mieli: y náuczył
28:
ich/ iáki krol ich być miał/ y práwá mu
29:
poſtáwił.
30:
Coż tedy ieſt/ iż ſię Pánu Bogu oná
31:
prośbá o danie krolá nie podobáłá?
Sędzia=
kowie o=
ni byli
namie=
ſtnicy kro
lá niebie=
ſkiego.
To:
32:
iż ſędźiaki ktore im dawał/ nie miał Pan
33:
Bog zá krole ludu onego ſwego/ ále iáko
34:
zá namieſtniki ſwoiego kroleſtwá. Bo
35:
nie vżywáli krolewſkiego práwá y pom=
36:
py/ y máieſtatu: ále rolą oráli iáko y dru=
37:
dzy/ dworu żadnegͦ nie chowáiąc/ áni po=
38:
dátkow biorąc/ áni dobr poſpolitych vży=
39:
wáiąc. lecz tylo ſądźili ludźi: á gdy woy=
40:
ná náległá/ zwoływáli lud/ á P. Bog im
41:
ſam hetmánem był/ iż záwżdy bili nie=
42:
przyiaćiele ſwoie.
Nie by=
ło dziedzi
czne kro=
leſtwo zá
ſędzia=
kow.
Nie mieli też dźiedźicz=
43:
nego kroleſtáa/ áni ſynowie ich ná nie
44:
wſtępowáli: iedno kogo náznáczył Pan
45:
BOg znákiem ſwoim iákim. y gdy po
46:
wielkim zwyćięſtwie do Gedeoná ſędźia=
47:
ká ſwego y hetmáná/ mowili:
Iudic: 8.
[Pánuy
48:
nád námi/ y ſyn twoy/ y ſyn ſyná twego:
49:
boś nas wybáwił z mocy Mádyánczy=
50:
kow. on im odpowiedźiał: Pánowáć nád
51:
wámi nie będę/ áni ſyn moy: ále P. Bog
52:
niech nád wámi pánuie.] Y dobre im by=
53:
ło ono pánowánie. bo krolow nie żywili/
Ssssáni ich


strona: 690

690.Kazánie VI. Seymowe.
1:
áni ich máieſtatu y pompy opátrowáli:
2:
á iednák ſądy y woyny ſzczęśliwie odprá=
3:
wowáli/ ábo ſam P. Bog/ iáko krol ich/
4:
odpráwował: náznáczáiąc ſobie namie=
5:
ſtniki ony przełożone ich.
Co Pan
Bog zgá
nił w o=
nych lu=
dźiach
ktorzy o
krolá pro
śili.

6:
Lecz gdy ſię krolow nápárli tákich/
7:
iákie máią inne narody z rozumu przyro=
8:
dzoneo/ ktorzyby byli iáko pánowie y dźie=
9:
dźicy z potomkámi ſwemi nád nimi/ má=
10:
iętnośći ich ná ſwoy ſtan vżywáli/ y ozdo
11:
bę wſzytkiey źiemie ná ſobie/ y doſtátek/ y
12:
ſławę nośili y okázowáli/ á dwor y żołnie=
13:
rze vſtáwicznie chowáiąc onych bronili/
14:
żeby ſię nie záwżdy ſámi ná woyny wło=
15:
czyli y wyćiągáli: tedy im P. Bog tego
16:
nie zgánił/ ále ráczey dopuśćił. To zgánił/
17:
iż on ſpoſob proſtych ſędźiakow odmieni=
18:
li/ á więcey ſię ná krolewſką ozdobę y po=
19:
tężność/ niżli ná iego w niepotężnych ſę=
20:
dźiakách obronę ſpuſzczáć chćieli.
Monár=
chia zá=
wżdy by=
łá v ludu
Bożego.
Lecz
21:
Monárchią/ ktora tákże zá ſędźiakow/
22:
iáko y zá krolow byłá/ pochwalił P. Bog
23:
tym ſámym: iż nigdy dwu áni trzech/ áni
24:
poſpolſtwá do rządu ludu ſwego nie ſa=
25:
dzał/ áni w zakonie vſtáwił.
P. Bog
chćiał
mieć ná
świećie
Monár=
chią.

26:
Bowiem Monárchiá ieſt náśládo=
27:
wánie niebieſkich rządow/ ná ktorych
28:
ſam ieden Bog śiedźi/ y ták záczął y vka=
29:
zał ludzkiemu narodowi/ y nápiſał ná du=
30:
ſzách ich/ áby ſię tákiego rządu trzymáli/
31:
gdźie ieden władnie.
Od iedne
go ſię nie
od dwu
ludzie po
częli.
Bo ſtworzył iedne=
32:
go ſámego człowieká/ mężá onego pier=
33:
wſzego/ áby był głową y oycem wſzytkim
34:
ſynom ſwoim. Nie ſtworzył dwuch áni
35:
trzech: áby ſię wſzyſcy do iednego odzy=
36:
wáli/ y iego rządu y rozumu/ iáko ſtárſze=
37:
go/ ſłucháli.
W do=
mu ieden
goſpo=
darz y żo
ná pod=
dána.
y przetoż żonę mu dał/ nie ro=
38:
wną we władzey/ ále poddáną: áby dwá
39:
nie rządźili/ á w domu iednym/ żony choć
40:
iednego ćiáłá ſą z mężmi/ drugim ſię á=
41:
bo rownym pánem w domu nie czyniły.
Monár=
chie wiel=
kie/ świá=
tá wſzyt=
kiego.

42:
Y iáko świát náſtał/ ludźie kroleſtwá
43:
ſobie ſtáwili/ y iednemu ſię poruczáli/ y ie=
44:
dnego nád ſobą obieráli. Czym ſtáły o=
45:
ne wielkie Monárchie/ Aſſyryiſka/ Per=
46:
ſka/ Grecka/ Rzymſka.
Rzymſka
Monár=
chią iáko
ſzła.
Tá oſtátnia
47:
Rzymſka/ gdy roſłá/ krole wygnáła. Co
48:
ſię iey źle powiodło: gdy ábo wiele prze=
49:
dnich/ ábo lud ſam w iednym onym mie=
50:
śćie rządźił. Muśieli przećie iednemu
51:
Diktatorowi ábo Konſulowi wſzytko
52:
zlecáć. y nigdy ſię ono páńſtwo nie roz=
53:
ſzerzyło po wſzytkim świećie/ aż gdy ieden
54:
wſzytkim władnął/ począwſzy od Iulyu=
55:
ſzá y Auguſtá.
56:
Co iedno ieſt vczonych v Grekow y
kolumna: b
1:
Láćinnnikow Philozofow/ Rhetorow/
Monár=
chią wſzy=
ſcy vcze=
ni chwa=
lą/ á inne
rządy gá
nią.

2:
Hiſtorykow/ wſzyſcy ten rząd pod iednym
3:
chwálą/ á inne gánią. Philo Zydowin
4:
on ſławny/ chwali one Homeruſowe ſło=
5:
wá: [Zła rzecz gdy wiele roſkázuią: niech=
6:
że krol ieden będźie.]
Iuſt: orat:
ad gentes.

7:
Náſzy Doktorowie toż mowią. Iu=
8:
ſtynus [Iednego pánowánie od woien y
9:
zwad/ mowi/ wolne bywa.] Athánázy=
10:
us:
Orat: ad-
uerſus i-
dola.
[Iáko wielość bogow żadnego Bo=
11:
gá nie czyni: ták wiele pánow żadnego
12:
páná nie ma: á gdźie páná nie máſz/ tám
13:
zámieſzánie ieſt.
Cypr: de
idolo: va-
nit.
Cypryan z tego dowo=
14:
dźi przećiw pogánom/ iż ieden muśi być
15:
Bog: bo táki rząd ieſt nalepſzy/ y naprzy=
16:
rodzeńſzy. y mowi: [Do pánowánia
17:
Bozkiego/ bierzmy przykład z źiemſkiegͦ.
18:
Gdźie byli dwá krolowie/ ktorzyby ſobie
19:
wiáry dotrzymáli/ á krwią ſię nie kończy=
20:
li?] Hieronym ś. mowi:
Ad Ruſti-
cum mo-
nachum.
[Ieden Ce=
21:
ſarz/ ieden w źiemi ſędźia: Rzym ſkoro
22:
zbudowány ieſt/ dwu krolow mieć nie
23:
mogł.] Seneká gáni Brutuſa/ ktory dla
24:
nádźieie wolnośći Iuliuſzá Ceſárzá pir=
25:
wſzego Rzymſkiegͦ zábił/ mowiąc: [Na=
26:
lepſzy ſtan ieſt miáſtá pod iednym ſprá=
27:
wiedliwym krolem.]
28:
Ieden mądry Polityk/ pogáńſki Phi=
29:
lozof/ mowi:
Plato in
Polit.
[Iednego pánowánie do=
30:
brymi práwy opátrzone/ náde wſzytko
31:
nalepſze: á tám gdźie ich nie wiele roſká=
32:
zuie/ ieſt przednie: á gdźie wiele/ tám rząd
33:
we wſzytkim ſłáby.] Náśláduiąc go ie=
34:
go vczeń powiedźiał:
Ariſt: 8.
Polit.
[Pod krolem iednȳ
35:
nalepſzy rząd: pod Rzecząpoſpolitą ná=
36:
de wſzytko nagorſzy.]
Chriſtus
Monár=
chią w
kośćiele
ſwoim
poſtáwił.

37:
Ná kośćioł nowego Teſtámentu/ y
38:
ná zakonodawcę iego pátrzmy. Ieſlić
39:
Chryſtus w kośćiele ſwoim Monárchią
40:
poſtáwił: pewnie tá ieſt nálepſza. Bo
41:
ták mądry Bog náſz/ w domu ſwoim/
42:
ktory ták vmiłował/ nálazłby był inny
43:
rządzenia obyczay. Y w ſtárym y w no=
44:
wym zakonie záwżdy Pan Bog iednego
45:
nawyżſzego kápłaná/ ktorego wſzyſcy ſłu=
46:
cháć muśieli/ poſtáwił: od Aaroná y
47:
Piotrá ś. począwſzy. Nákoniec/ mo=
48:
wi ś. Cypryan: [Pſzczoły iedynego máią
49:
krolá: trzody beſtyi iednego wodzá.] Y
50:
Hieronym ś. [Zorawie/ práwi/ za iednym
51:
iáko obiecádło idą.]
Rząd
ieſt gdzie
nierowni
á ieden
drugie-
mu pod=
lega.

52:
Izali ieden nie łácniey rząd vczyni?
53:
A rząd nie ná tym ieſt/ gdy wſzyſcy rowni
54:
y iednácy: ále gdy od śiebie mieyſcy ro=
55:
żni/ á ieden drugiev podlega. Iáko rząd
56:
kośćielny nád wielą plebanow ma iedne=
go biſkupá:


strona: 691

Kazánie VI. Seymowe.691.

kolumna: a
1:
go biſkupa: nád wielą biſkupow ieden Ar=
2:
cybiſkup: nád wielą Arcybiſkupow ieden
3:
Primás: nád wielą Primáſow ieden Pá=
4:
tryiárcha: á nád nimi ieden Piotr ábo
5:
Papież/ ktory wſzytki iedna gdy ſię wá=
6:
dzą/ náucza gdy błądzą/ odmienia gdy
7:
ſię pſuią.
Ieden ry
chley ie=
dność v=
czynić y
zátrzy=
máć mo=
że.

8:
Ktoż lepiey pokoy/ y zgodę/ y iedność
9:
między ludźmi/ ná czym wſzytká Rzecz=
10:
poſpolitá ſtoi/ vczynić może/ iáko ieden?
11:
Bo gdźie dwá ábo trzey rządzą: káżdy
12:
naydźie ſwoie mniemánie y rozumienie.
13:
y ludźie nie poydą zá iednym/ ále ſię roz=
14:
dwoią/ mowiąc: Ia ták rozumiem iáko
15:
Páweł: á ia iáko Piotr: á ia iáko Iá=
16:
kub. A gdy ieden rządźi/ wſzyſcy z ſwym
17:
rozumienim do kupy idą/ y ieden łácniey
18:
wſzytki do śiebie y do zgody świętey po=
19:
ćiągnie. Rzymiánie pod krolmi ſię ſámi
20:
z ſobą nie wádźili: ále gdy krole wygná=
21:
li/ vſtáwicznie ſię lud poſpolity z moż=
22:
nieyſzymi y z pátrycyámi wádźił/ y długo
23:
trwáć ony rządy nie mogły/ y pokoiu ni=
24:
gdy więtſzego nie mieli/ iáko pod iednym
25:
Auguſtem.
Moc
więtſza
przy ie=
dnym.

26:
Moc też więtſza y potężność ieſt ná
27:
nieprzyiaćielá przy iednȳ. ktora gdy ſię ná
28:
wiele ich rozdwoi/ dáleko mniey poſłuży.
Monár=
chie na=
dłużey
ſtáły.

29:
Monárchie nadłużey ſtały niżli inne
30:
ſpoſoby rządow. Aſſyryiſka 1240. ábo
31:
iáko drudzy piſzą 1400. Tátárſka co na=
32:
ſtárſza/ iáko mowi Iuſtinus/ kilá tyśię=
33:
cy lat: y teraz inſzego rządu nie máią.
34:
Rzymſka w pogáńſtwie pod Konſulá=
35:
mi y innemi odmiennemi rządy/ coś nád
36:
400. áż do Iuliuſzá. A od Iuliuſzá z
37:
Chrześćiáńſkimi pány/ ná wſchod ſłoń=
38:
ca ſtałá 1495. lat/ áż do Konſtántyná
39:
oſtátniego. A ná zachod od Kárłá wiel=
40:
kiego áż do dźiśieyſzego Ceſárzá Rzym=
41:
ſkiego 900.
Wenecka
Rzeczpo=
ſpo: nie
ieſt popu=
laris.

42:
Ná Wenecią nie potrzebá pátrzyć/
43:
iż ták długo/ to ieſt 1100. lat ſtoi. Bo
44:
tám lud poſpolity nie rządźi: tyło w rze=
45:
czách máluczkich/ y nienależytych/ zdá=
46:
nia ich pytáią. Lecz rzeczy poważne do
47:
trzech ſię przy kśiążęćiu ſtaczáią/ y oni
48:
wſzytkim władną. A też w iednym mie=
49:
śćie iáko pod iednym pokryćim tákie rze=
50:
czy łácne. Lecz gdźie ſię páńſtwo kilá ſet
51:
mil ſzerzy/ trudno ſię wſzyſtkich przednich
52:
obywátelow dokłádáć.
53:
Náſzá Polſka Monárchia przed
54:
Chrześćijáńſtwem ſtałá tákże kilá ſet lat:
55:
po wźiętey wierze Chrześćijáńſkiey/ ſtoi
56:
iuż bliſko lat 700. o żadnym inſzym rzą=
kolumna: b
1:
dźie/ iedno krolewſkim pod iednym pá=
2:
nem nigdy nie wiedząc. Pod dwunáśćią
3:
Woiewod doználi Polacy iáko był zły
4:
rząd/ y prędko ſię do pierwſzego y przyro=
5:
dzonego ſpoſobu wroćili mowiąc: Mala
6:
eſt pluralitas principum, ſit ergo vnus
7:
rex. Przed ſtem lat naznáczniey poczęłá
8:
ſię náchyláć do inych kroleſtwu przećiw=
9:
nych rządow tá Rzeczpoſpolita Polſka.
10:
Z iákim pożytkiem náſzym/ ſámi ná tych
11:
ſeymách doznawamy.
Trzemi
bolmi
władza
krolew=
ſka ſłá=
bieie.

12:
Słábieie doſtoyność y władza kro=
13:
lewſka tymi boleśćiámi: wolnośćią prze=
14:
bráną y zbytnią/ z ktorey idźie niepoſłu=
15:
ſzeńſtwo poddánych: roſproſzenim docho=
16:
dow y imion ſtołu krolewſkiego: y kołá
17:
poſelſkiego wykraczánim z porządku zá=
Nie chwa
li ſię do-
minium
abſolutū.

18:
mierzonego. Co ſię godźi trochę rozſze=
19:
rzyć/ y duchem káznodźieyſkim/ iáko wiel=
20:
kie/ y vtrátę ludu Bożego przynoſzące/
21:
grzechy pogromić: nie boiąc ſię oney
22:
przymowki/ iákobychmy wolnośćiom
23:
ślácheckim życzliwemi nie byli: á domi-
24:
nium abſolutū, y zátym tyránnią chwa=
25:
lili. Cnotá ma ſwoie miárę y wagę: zle
26:
w niey nie doważyć/ źle też y przeważyć.
Gdzie
abſolutum
dominium
dobre.

27:
Dobre abſolutum dominium, y nád
28:
nie lepſzego rządu nigdy być nie może:
29:
ále v ſámego P. Bogá/ ktory nigdy po=
30:
błądźić y złym być y tyránnem nie może.
31:
Dobre pánowánie nikomu nie podległe/
32:
przy świętym/ dobrym/ mądrym y pobo=
33:
żnym Monárſze: ktoremu práwem ieſt
34:
boiaźń Boża: ſądową ſtolicą/ mądrość
35:
bozka y ſpráwiedliwość: y potężná exeku=
36:
cya do karánia y dárowánia: mocą iego
37:
ieſt po P. Bogu/ dobry żołnierz y bogáte
38:
pieniądze. Lecz nie wiele tákich: wſzy=
39:
tkichby/ iáko mowią/ ná iednym pierśćie=
40:
niu wyryſował. Dla tegoż do Monár=
41:
chy y Krolá/ przykłáda ludzki rozum rá=
42:
dę y práwá/ krocząc y okreſzáiąc moc
43:
iego/ á pomagáiąc rozumowi iego/
44:
áby nie pobłądźił/ á złym ſię tyránnem
45:
nie sſtáwał.
Monár=
chią ch=
walim
práwy o=
kreſzoną
y rádą
dobrą o=
ſádzoną.

46:
Nie táką Monarchią chwalimy/
47:
iáka ieſt v Turkow/ Tátar/ y Moſkwy/
48:
ktora ma bezpráwne pánowánie: ále tá=
49:
ką ktorá práwy ſpráwiedliwymi/ y rádą
50:
mądrą podpártá ieſt/ y moc ſwoię vſtá=
51:
wámi pobożnemi vmiárkowáną y okre=
52:
ſzoną ma.
Krolom
P. Bog
práwá
dał y ná=
piſał.
Deut: 17.
Iáka byłá v ludu onego I=
53:
zráelſkiego/ gdźie krolom roſkazano: á=
54:
by práwá Bożego kśięgi od kápłanow
55:
podáne ſobie/ wypiſáli/ y wedle nich lud
56:
Boży ſpráwowáli: boiąc ſię P. Bogá
Ssss ijſwego/ y


strona: 692

692.Kazánie VI. Seymowe.

kolumna: a
ſwego/ y miłuiąc lud iego/ do ich opieki
1:
poruczony.
Polſką
Monár=
chią na=
przod ká=
płani Bo=
ży miár=
kowáli
práwem
Bożym.

2:
Táka byłá od początku/ zwłaſzczá
3:
po przyiętey wierze Chryſtuſowey tá Mo=
4:
nárchią Polſka. Bo kápłani Boży y bi=
5:
ſkupi/ krolom z pogáńſtwá grubym y dźi=
6:
kim/ práwo Bożé przekłádáli/ ktorym
7:
ich abſolutum dominium miárkowáli:
8:
á potym y inne ludzkie práwá nápiſáne/
9:
y one rády świeckie przyſtáwione im ſą.
Potym
práwem
y ſtátutá=
mi.

10:
Czym doſtoieńſtwo ich krolewſkie/ y wła=
11:
dza ſię nie kroćiłá áni kurczyłá: ále ſię
12:
miárkowáł á/ áby nie pobłądźili/ á mo=
13:
cy oney z rozumem y boiáźnią bozką ſprá=
14:
wiedliwie vżywali/ áni ſię ná práwo áni
15:
lewo ſkłániáiąc.
Stárzy
Polacy
ſtan kro=
lewſki
bárzo
czćili.

16:
Pokázuią to ſtátutá wáſze/ y przy=
17:
śięgi Senatorow y Márſzałkow/ y in=
18:
nych vrzędnikow/ w iákiey czći/ y w oney
19:
po Bogu nawyżſzey/ przodkowie wáſzy/
20:
krolewſki ſtan mieć chćieli/ y vważáli.
21:
Wiedząc co im ſámym ná tym náleży: á
22:
iáko z krolow cześć wſzytká y podwyżſze=
23:
nie/ ná ich dobre iáko z głowy ná człon=
24:
ki/ ſpływáło.
Wolnoſć
nádána
od Kro=
low.

25:
Potym z miłośći ku poddánym zá
26:
wyſługą y dobrym záchowánim ich/ ná=
27:
dáli ludźiom rycerſkim prze męſtwo ich
28:
y życzliwość/ wolnośći od podátkow/ od
29:
podwod/ od zagránicznych woien/ y od
30:
innych/ ktore były in abſoluto dominio
31:
ćiężarow. Ktore wolnośći dáley ſię pod
32:
interregna wytárgowáły/ y rozſzerzyły:
33:
y ták ſię wyſoko podnioſły/ iż wpádły w
34:
wielką pychę y niepoſłuſzeńſtwo/ y lekkie
35:
krolewſkiegͦ máieſtatu vważenie/ y praw
36:
dobrych podeptánie/ iż ſię ono ſłowo v
37:
Iopá ś. rzec o nich może:
Wolnoſc
przebrá=
na.
Iob 11.
[Mąż lekki w
38:
pychę ſię podnośi/ y iáko źrzebię v oſłá
39:
mniema że ſię wolnym vrodźił.]
Byſtra
głupia
mowá.
y ſtąd
40:
ony ſłowá byſtre y głupie: Vrodźiłem ſię
41:
wolnym śláchćicem. nie boię ſię nikogoż/
42:
y krolá ſámego/ ktory mi nic nád práwo
43:
vczynić nie może.
Nikt ſię
ná świe=
ćie wol=
nym nie
rodzi.
Y ktoż ſię ták wolnym
44:
rodźi/ żeby nikogoż ſię bać nie miał? y
45:
ſyn krolewſki/ báć ſię oycá y pedágogow
46:
muśi. Y ſam krol Bogá ſię boi/ y praw
47:
iego przeſtępowáć nie śmie: á tey wolno=
48:
śći nie ma/ áby ſię zwierzchnośći bozkiey
49:
nie bał.
Smie=
ſzna wol=
ność ná
hárde.
Y pátrzmy/ iáko ná tákie hárde
50:
śmieſzna wolność pádłá. Mowi/ krolá
51:
ſię nie boię: á przed ſąſiádem vćieka/ y
52:
drży/ ktory go w tey wolnośći ná dom
53:
náiezdża/ y zábijá/ y máiętność wyłupi.
54:
o czym ná káżdy czás ſłyſzym.
55:
O głupi przepychu/ iáko ſię krolá nie
kolumna: b
1:
boiſz/ ktorego ſię P. Bog bać roſkazał?
Prou: 24.

2:
[Boy ſię ſynu miły P. Boga y krolá.]
Krolá
ſię wi=
nien ká=
żdy báć.
Prou: 20.
Rom: 12.

3:
y drugie mowi: [Iáko ryk lwi ták gniew
4:
krolewſki: kto go gniewa/ grzeſzy ná du=
5:
ſzę ſwoię.] y Apoſtoł mieczá ſię krolew=
6:
ſkiego bać każe.
Krol ma
pedágo=
gow wie=
le.
Coż to zá beśpieczeń=
7:
ſtwo ábo ráczey zá wſzeteczeńſtwo? zá
8:
ktorym to idźie/ iż kto chce krolowi łáie/
9:
o nim ſzemrze/ iego ſię pedágogiem czy=
10:
ni/ y zelżywie go wſpomina. Ieſli to z
11:
práwá iákiego piſánego ábo ſtátutu i=
12:
dźie/ przeklęte tákie práwo/ y táka wol=
13:
ność piekielna/ ná bluźnienie Bogá y
14:
krolá.
Bogá
bluzni
kto krolá
bluźni.
4. Reg.
Bo nikt krolá bluźnić nie może/
15:
ktoryby y Bogá záraz tego ktory go ſtá=
16:
wi/ nie zbluźnił. Y ták potępiano o to ná
17:
śmierć ludźie w piſmie ś. iż Bogá zblu=
18:
źnili y krolá.
19:
Ale wiem iż wżdy práwá ták złego
20:
nie maćie/ chybá onego ná tę táką ſwo=
21:
wolność nákręcaćie: iż mię nie może po=
22:
imáć/ aż práwem przekonánego: iż mię
23:
ſądźić nie może/ aż ná ſeymie. Y dla te=
24:
goż táką ſobie wolność/ do lekkiego v=
25:
ważánia krolewſkiego máieſtátu bráć
26:
mamy? y co z dobroći y łáſki ludźiom o=
27:
nym/ ktorzy ie bárzo/ iáko bogi ſwe czćili/
28:
krolowie pozwolili: to my ná iego zelże=
29:
nie obrácáć mamy? tákże tey wolnośći
30:
vżywáć ſię godźi ná wſzytkie grzechy/ y
31:
ná podeptánie praw wſzytkich y ſpráwie=
32:
dliwośći/ y ná tyráńſtwá ſąśiedzkie/ y ná
33:
zelżenie mocy krolewſkiey? Nie ná to dá=
34:
ná ieſt. y ieſli iey wy zle vżywaćie/ ſłuſznie
35:
ią P. Bog od was odeymie/ iż ſię wam
36:
w ćięſzką niewolą/ obroń Boże/ obroći.
Trzy
wolnośći
dobre.
Czwarta
dyabel=
ſka.

37:
O trzech wolnośćiách dobrych wie=
38:
my: czwartey ſię iáko ſzátáńſkiey zárze=
39:
kamy.
Grzechō
nie ſłużyć
y diabłu.
Ioan: 8.
Święta wolność ieſt/ grzechom y
40:
czártu nie ſłużyć/ á tyráńſtwá piekielnego
41:
vchodźić. [Kto czyni grzech/ mowi Pan/
42:
niewolnikiem ieſt v grzechu.] O by ſię o
43:
tę wolność ſtáráli owi wolni/ co pełni ſą
44:
mężoboyſtwá/ nieczyſtośći/ łupieſtwá/
45:
lichwy/ zdrády: á mowią/ Ia wolny. O
46:
niewolniku dyabelſki/ czuy o niewoley
47:
ſwoiey/ á wychodź z mocy ſzátáńſkiey/
48:
w ktorey ſzláchecka wolność pomocyć ża=
49:
dney nie da.
Druga
wolność
obcym
pánom
nie ſłużyć

50:
Druga wolność ieſt dobra: obcym
51:
pánom y pogańſkim krolom nie ſłużyć/
52:
áni im podlegáć/ iedno ſwoim/ ábo od
53:
nas obránym. Tę wolność maćie z łáſki
54:
Bożey: y ná niey przeſtáyćie/ dźiękuiąc
55:
zá nię Pánu Bogu. Trzećia - od tyráná wolnym być.
56:
Trzećia też ieſt złotá wolność: nie
mieć tyrán=


strona: 693

Kazánie VI. Seymowe.693.

kolumna: a
1:
mieć tyránná/
Trzećia
od tyrán
ná wol=
nym być
áni tákiemu krolowi ſłu=
2:
żyć/ ktoryby nas iáko chćiał/ práwa nie
3:
pátrząc/ ſądźił/ zábijał/ y máiętnośći
4:
wáſze brał/ y corki y żony wáſze wydźie=
5:
rał/ y czynił/ co mu ſię podoba/ ná Bogá
6:
ſię y ná ſpráwiedliwość nie oglądáiąc.
7:
Tę wolność maćie z łaſki Bożey. Bo dá=
8:
ie wam P. Bog krole pobożne y święte/
9:
ktorzy nie tylo nic tyráńſkiego nie czynią:
10:
ále y co dźień więcey práwom y przyſtoy=
11:
nym wolnośćiam wáſzym dogadzáią/ y
12:
do nich przyczyniáią.
Polſká
tyrán=
now nie
miáłá.
Przez tę ſześćſet
13:
lat/ żadnegośćie tyránna/ okrom onego
14:
morderce ś. Stániſłáwá/ y to krotko/ nie
15:
mieli. y tego/ ktory teraz kroluie/ poboż=
16:
nośći/ łáſkawośći/ ſpráwiedliwośći/ y bo=
17:
goboynośći/ y ſzczęśćiu wielkiemu ktore
18:
ma od Páná Bogá/ ná tákie zwyćięſtwá
19:
ktore mu Pan Bog dáie/ żaden ſię dobry
20:
wydźiwowáć nie może. Dla czegoż wżdy
21:
táką niewdźięczność ćierpi? Bądźćie
22:
tey wolnośći złotey wdźięczni/ á ná niey
23:
przeſtáyćie/ á zá nie P. Bogu dźiękuyćie.
Czwarta
wolność
piekielną

24:
A oney czwartey piekielney Boże
25:
nas vchoway/ ktora ieſt filiorum Belial,
26:
to ieſt ſynow bez iárzmá/ ktorzy mowią:
1 Reg.

27:
[Izali nas ten krol wybáwi?] y bez przy=
28:
czyny żadney wzgárdźili im/ y dárow mu
29:
nie przynieśli. O ſynowie koronni/ vmiey=
30:
ćie czćić/ iáko wáſzy oycowie/ krole y pány
31:
wáſze. Nie rośćiągayćie wolnośći ſwey
32:
ná zelżenie iego/ ná źiázdy zákazáne/ ná
33:
rozruchy/ ná ſedycye/ ná obmowy y ſzem=
34:
ránia/ ná niepoſłuſzeńſtwá y przepychy:
35:
bo to wam ſámym wielką ſzkodę vczyni/
36:
y to ſámo niewolą ná was tyráńſką przy=
37:
wiedźie.
Niewola
blizka/
gdy kto
dobrym
pánem
pogar=
dza.
y rzeczećie: Słuſznie mię P. Bog
38:
tym pokarał/ iż ſię Turczynowi ábo Tá=
39:
tárzynowi temu/ ktory mi y gárdło bie=
40:
rze/ kłániam: bom ſwoich ſpráwiedli=
41:
wych y świętych krolow czćić niechćiał.
42:
O iáko tego tyránná ſłucháć muſzę/ kto=
43:
rym ná pany pobożne wárczał/ y ich po=
44:
ſłuſzeńſtwo z śiebie zmiátał.
45:
Dyabelſka wolność ieſt/ bez práwá/
46:
bez vrzędu żyć: ná zwierzchność niedbáć:
47:
mędrſzemu y ſtárſzemu nie vſtąpić: wol=
48:
ność mieć do grzechu/ do zábijánia y wy=
49:
dźieránia. Y Pogánie mowili:
Cicer: de
legibus.
Święta
niewola
vrzędow
ſłucháć.
Wybá=
50:
wieni od nieprzyiaćioł/ wolnośćią ſię
51:
ćieſzmy: á v Pánow ſwoich przyrodzo=
52:
nych/ y v praw ſpráwiedliwych y vrzę=
53:
dow niewolnicy bądźmy. [Vrzędy y kro=
54:
lowie ſą ſługámi praw/ á ſędźiowie ſą
55:
ich wykłádáczmi/ á my wſzyſcy bądźmy
56:
niewolnicy praw náſzych/ ábyſmy wolni
kolumna: b
1:
być mogli.] Iáko ſię y pogańſtwa one=
2:
go/ co świát wſzytek w mocy mieli/ nie zá=
3:
wſtydźim? ktorzy/ máiąc tákie páńſtwá/
4:
domá ſię niewolnikámi praw y vrzędow
5:
porządnych zwáli.
6:
O iáko piękna rzecz/ kto krolowi ſwe=
7:
mu/ od Bogá dánemu mowi: Iam twoy
8:
niewolnik y poddány: twoie wſzytko co
9:
mam: tyś moy dobrodźiey/ y bog źiemſki
10:
moy/ z ktorego mi rządu/ y pánowánia/ y
11:
pokoiu wſzytko dobre płynie.
Stáro=
polſka
cześć ku
krolom.
Mawiáli=
12:
śćie zá náſzey pámięći krolom ſwoim/ y
13:
ná ſeymách/ y koronácyách: Pod nogi twe
14:
máiętnośći y zdrowia náſze kłádźiem/
15:
znáiąc ćię od Bogá dánego y ſpráwie=
16:
dliwego. Teraz żadney krzywdy nie má=
17:
iąc ná wielką y ſzkodliwą hárdość pod=
18:
nieśliśćie ſię. Co ſię o wſzytkich nie mo=
19:
wi.
1. Reg.
Są ći ktorzy ſię ſynmi Beliálowemi
20:
brzydzą/ ktorych w ſerce P. Bog dotyka/
21:
y cześć im ſwego pomázáńcá Chryſtuſá
22:
ſłodźi/ iáko piſmo ś. mowi:
Pſal.
[Weſelą ſię
23:
corki Syońſkie z krolá ſwego.]
Drugie
oſłábie=
nie wła=
dzey kro=
lewſkiey.

24:
Drugie oſłábienie ſtolice y władzey
25:
krolewſkiey/ dla ktorey tá głowá chorze=
26:
ie/ idźie z rozerwánia dochodow y doſtát=
27:
kow krolewſkich/ z ktorych ſtan ſwoy y po=
28:
trzeby poſpolite opátrowáć ma.
Rozer=
wánie
dobr kro
lewſkich.
o czym
29:
ieſt wiele wrzaſkow miedzy wámi/ ná
30:
pany y dźierżawce dobr krolewſkich/ ná
31:
ich chćiwość y nieſpráwiedliwość y dobr
32:
poſpolitych złe opátrowánie y vżywánie:
33:
ná ich ſyny w kolebkách/ y doroſłe/ kto=
34:
rzy nigdy áni krolom áni Rzeczypoſpoli=
35:
tey nie ſłużyli: ná ich wdowy ktore po
36:
kiládźieśiąt tyśięcy intraty poſpolitych
37:
dobr máią/ y od mężá do mężá z nimi
38:
biegáią. Przeto o tym więcey mowić nie=
39:
chcę. Boże day wam to baczenie/ áby=
40:
śćie ſię tym tákim łákomſtwem/ Krolá y
41:
Rzeczpoſpolitą obrażáiąc/ ſámi nie gu=
42:
bili/ á obyczay lepſzy opátrowánia głowy
43:
y korony ſwoiey náleźli.
Trzećie
oſłábie=
nie wła=
dzey kro=
lewſkiey/
poſelſkie=
go vrzę=
du złe v=
żywánie.

44:
Oſłábienie też máieſtatu krolewſkie=
45:
go y mocy iego ná dobre poſpolite/ ſzko=
46:
dliwie bárzo pochodźi/ ze złego ſzáfowá=
47:
nia y vżywánia vrzędu poſelſkiegͦ ná ſey=
48:
mách. Dla czego ledwie ſię co kiedy do=
49:
brego poſtánowić może. Rzecz ná po=
50:
czątku dobra/ poſzłá we złe bárzo vżywá=
51:
nie.
Bez po=
ſłow ſey=
my.
Przez wiele ſet lat bez poſłow krolo=
52:
wie Polſcy z ſámym ſenatem y rádą ſwo=
53:
ią potrzeby koronne y ſeymy odpráwo=
54:
wáli.
Dla po=
borow
záczęli
ſię poſło=
wie.
Dla poborow ſámych przyzywa=
55:
no poſłow od ſzláchty z powiátow/ z kto=
56:
remi zá trzy ábo cztery dni ſeymy ſię koń=
Ssss iijczyły. y


strona: 694

694.Kazánie VI. Seymowe.

kolumna: a
1:
czyły. y były krotkie ſeymy/ ále pożyteczne
2:
kroleſtwu y dźielne.
Koło po=
ſelſkie.
Gdy ſię poſelſki on v=
3:
rząd dáley ſzerzył: do tego przyſzło/ iż z
4:
niego teraz wielkie ſię dobrym rádom
5:
przeſzkody dźieią. y ieſli co do vpadku ko=
6:
ronie tey pomaga/ iáko ſámi między ſobą
7:
częſto mowićie/ tedy to ſámo koło nary=
8:
chley ią przewroći y zgubi.
Exorbi=
táncye w
vrzędźie
poſel=
ſkim.

9:
Pátrząc do iákicheśćie nieprzyſtoy=
10:
nośći/ y práwie dźiećinnych y śmiechu go=
11:
dnych poſtępkow/ y zágmátwánia przy=
12:
ſzli. Naprzod obieránie poſłow ná ſey=
13:
mikách tákie ieſt: iż możnieyſzy á śmiel=
14:
ſzy czynią/ co chcą.
Seymiki
powiáto=
we.
ábo ſię ſámi obieráią/
15:
y drudzy máło nie dożywotny ſobie ten
16:
vrząd czynią: ábo tákie wyſłáwiáią/ kto=
17:
rzy ich myślom y przedſięwźięćiu ſłużą.
18:
A ſzláchtá/ w proſtoćie niewiedząc co ſię
19:
dźieie/ przyzwala y wrzaſkiem wſzytko
20:
odpráwuie. Ci co ſię ſámi obieráią y
21:
wtrącáią/ z ſwemi złemi chćiwośćiámi/
22:
á nie z powinnym ku dobremu Rzeczy=
23:
poſpolitey ſercem/ do tego vrzędu przy=
24:
ſtępuią. (Dobrych záwſze y cnych miło=
25:
śnikow oyczyzny godźi ſię ochrániáć/ ná
26:
ktorych też z łáſki Bożey nie ſchodźi/ gdy=
27:
by śmiáłośćią y gorącośćią złym nie v=
28:
ſtępowali.)
Rozmái=
tość po=
ſelſkich
myśli.
Bo iedni ſą ktorzy ná kſiężą
29:
y ſtan duchowny waśń głęboką w ſercu
30:
noſzą. iáko ſą wſzyſcy heretycy/ ktorzy
31:
ſię rádźi ná ten poſelſki vrząd ćiſną/ tym
32:
religiey Katholickiey chcąc ſzkodźić. iá=
33:
koż ſzkodzą/ żal ſię Boże. Drudzy do pá=
34:
ná ſwego złe ſerce máią: iż im tego co
35:
chcą/ dáć á nigdy drugich nápełnić nie
36:
może. Drudzy ſwego podwyżſzenia y po=
37:
żytku ſię ſpodźiewáiąc/ do tego wſzytkie
38:
ſwe prace ná ſeymie obracáią. Drudzy
39:
ná ſwoie przećiwniki w domowych waś=
40:
niách poſelſtwem onym pomocy ſzukáią.
41:
Drudzy podobno od iákich pánow ná=
42:
tchnieni/ á drugdy ſnać vpominkámi ku=
43:
pieni/ ich myślom dogadzáią. Drudzy
44:
z wymową y rozumem poſtáwić ſię ná
45:
ſeymie chcą/ áby ſobie mnimánia v ludźi
46:
nábywáli. A żeby Rzeczypoſpolitey do=
47:
brze było: rzadki coby ſzczerze o tym my=
48:
ślił. O tych mowię/ ktorzy ſię w ten v=
49:
rząd wtrącáią.
Piſánie
ártyku=
łow.

50:
A gdy ich obieránie minie: tákie árty=
51:
kuły nápiſzą/ ktoremi myślom ſwoim ſłu=
52:
żyć/ y ſeymowe ſpráwy zátrudnić vśiłu=
53:
ią: y nálegánim w rzeczy od wſzytkich
54:
bráćiey/ á ono ſámi od ſwey głowy y áf=
55:
ektow ſwoich/ zdrowym y należytym
56:
kroleſtwu rádom ſeymowym przeſzkody y
kolumna: b
1:
zamieſzki/ iákie mogą/ czynią: burząc to=
2:
wárzyſze/ ktorzy o ich myślách niewiedzą.
3:
nie to co im prośći bráćia poruczaią/ y co
4:
Rzeczypoſpo: pożyteczno/ czynią: ále z
5:
głowy ſwey/ y z ſercá ná vrzędy oboſtrzo=
6:
nego/ ábo z głodu ná ſwe dobre mienie/ á=
7:
bo z waśni ná duchowne/ roſterki śieią/ y
8:
dobrym pożytecznym Rzeczypoſpol: rá=
9:
dom przeſzkadzáią.
10:
A w ich poſelſkim kole/ o Boże moy/
11:
iákie tám wſtydu godne poſtępki. Kilá
12:
dni obieráiąc Márſzałká/ á raz pomnię
13:
pułtrzećie niedźiele ná tym trawiąc/ czás
14:
tráćili/ gdy ich Krol IeoM. z Rádámi
15:
ſwemi teſkliwie/ y z vtrátą dobrego czá=-
16:
ſu czekáć muśiał. Co iáko ieſt gruba wi=
17:
ná/ iáka z tego Pánu y Rádźie iego nie=
18:
cześć/ vważyć káżdy może. Iákie záś
19:
ſwary/ zwády/ y wrzaſki/ y broni doby=
20:
wánia miedzy nimi bywáią/ wſtyd po=
21:
wiádáć. Dotkniono tego wiele w ich Ex=
22:
orbitáncyách: Boże áby byłá popráwá.
23:
Nie dotykam/ iáko czás ná prożnych
24:
ſłowách trácą/ á ćicho targi y zmowy
25:
czyniąc/ ná dobre poſpolite y pokoy domo
26:
wy nie pámiętáią.
Moc po=
ſelſka.
Monár=
chia o=
braca ſię
w Dymo
krácyą
naſzkodli
wſzą ná=
de wſzy=
tki rządy.

27:
To naſzkodliwſza/ iż moc ſobie ták
28:
wielką przyczytáią/ ktorą Krolewſkiey y
29:
Senatorſkiey przeſzkodę czynią/ á Mo=
30:
nárchią chwálebną/ y ludźiom zbáwien=
31:
ną/ iáko ſię rzekło/ w Dymokrácyą/ ktora
32:
ieſt w rządách ludzkich nagorſza y naſzko
33:
dliwſza/ y tu w tym kroleſtwie ták ſzero=
34:
kim niepodobna/ obracáią. To ieſt/ iż
35:
chcą/ áby ſzláchtá ábo lud poſpolity przez
36:
poſły ſwe rządźił/ á bez nich Krol z Rá=
37:
dą ſwoią nic nie czynił/ á ná ich konklu=
38:
zyą pátrzył.
Polſka
koroná
nie ieſt
miáſtem
Greckim
áni We=
necyą.
Czym ſię wſzytká náturá ko=
39:
rony tey mienić/ y zá tym zginąć muśi:
40:
ktora ieſt kroleſtwem/ á nie miáſtem Gre
41:
ckim ábo Szwáycárſkim/ áni Wenecyą.
42:
A muśiáłáby ſię wſzytká Szláchtá w ie=
43:
dnych murách/ y w iednym mieśćie zám=
44:
knąć/ y tám mieſzkáć: áby o ſobie wſzyſcy
45:
rádźić záraz mogli. Co ieśli ieſt v nas
46:
rzecz podobna/ ábo ieſli táki rząd ieſt do
47:
trwáłośći kroleſtwá pożyteczny: iuż ro=
48:
zumy wſzytkiego świátá/ y doznánie y do=
49:
świádczenie oſądźiło.
W rzą=
dźie po=
ſpolſtwá
kroliko=
wie być
muſzą.

50:
Táki rząd popularitatis muśi prze=
51:
ćie mieć ſwoie kroliki. Bo populus ná
52:
dwu ięzykách ábo ná trzech polega: kto=
53:
rzy krolikowie z ſobą ſię wádząc/ y ieden
54:
drugiemu zayrząc/ wſzytko nogámi w=
55:
zgorę obrocą. Y źiśćiłoby ſię to/ co o tá=
56:
kiey Rzeczypoſpol: pogáńſkiey ieden po=
gáńſki mę=


strona: 695

Kazánie VI. Seymowe.695.
1:
gáńſki mędrzec rzekł: iż w niey mądrzy
2:
rádzą/ á głupi dekretá y konkluzye czynią.
Mądrzy
rádzą á
głupi ſą=
dzą.

3:
Bo miedzy poſpolſtwem máło ieſt mą=
4:
drych: miedzy Rádą Pańſką ábo wſzy=
5:
ſcy mądrzy/ ábo więtſza część. bo ſię ná
6:
to obieráią y ſtánowią/ y dla ſwey mądro
7:
śći przy boku Pańſkim śiedzą: iáko o Zo=|
8:
robabelu piſmo mowi.
3. Eſdr: 4.
Sedicye
łácne w
rządách
poſpol=
ſtwá.

9:
W tákim rządźie wielogłownym
10:
łácno bárzo ſedicyą y wzburzenie vczy=
11:
nić. bo proſtym ſmáczne to pochlebſtwo:
12:
iż też oni rządźić y wolnośći ſwoiey vży=
13:
wáć maią.
Poſpol=
ſtwo zá
głupią
rádą i=
dźie.
Num: 14.
y ládá zły iáki ięzyk/ y śmiáła
14:
ſwowolność/ námowi ich do rzeczy bárzo
15:
ſzkodliwych/ głupich/ y ktoremi ſámi ſię
16:
pogubią. Káleb y Iozue lud on wielki
17:
ná puſzczy námawiáli/ áby ſzli w źiemię
18:
one dobrą/ ktorey im vrodzay hoyny vká=
19:
zowáli/ á nic ſię nie bali. dobrze im bárzo
20:
rádźili. Lecz drudzy towárzyſze ich/ ſerce
21:
im zepſowáli/ ták iż ná głupiey y złey rá=
22:
dźie wſzytko poſpolſtwo przeſtáło/ y zá=
23:
tym iáko głupi ná oney puſzczy poginęli/
24:
ná złe zwodniki y one przeklęte ięzyki ná=
25:
rzekáiąc: dla ktorych po ſześć kroć ſto ty=
26:
śięcy ludźi ná oney puſzczy pogrzeb mieli.
Nie máſz
rozumu
w poſpol
ſtwie.

27:
Coż zá rozum ieſt w poſpolſtwie/ kto=
28:
re y ná Páná náſzego Iezuſá łácno ſtár=
29:
ſzy źli námowili/ áby Bárrábaſzá wyzwo
30:
lili/ á nań wołáli: Vkrzyżuiy/ vkrzyżuy. y Acto: 14.
31:
zbuntowánie ono Piłatá do ták wielkiegͦ
32:
grzechu przyćiſnęło. Páwłá ś. poſpol=
33:
ſtwo w Lyſtrze zá Bogá przyiąć/ y ofiá=
34:
ry mu czynić chćiáło: á ćiż záraz od Zy=
35:
dow námowieni/ Páwłá ś. vkámiono=
36:
wáli/ y iáko vmárłego odeſzli. Táki też
37:
ſtátek w poſpolſtwie: iáko im krolikowie
38:
ich vdádzą/ ták idą y giną. A o ty kroliki
39:
nie trudno/ ktorzy iádowitemi ięzykámi
40:
myśli ſwe zákryte wykonywáiąc/ pobu=
41:
rzą proſtaki/ y od nich ná ſeymách mo=
42:
wią/ y czynią co chcą/ y ſkłádáią ná brá=
43:
ćią: á bráćia ábo o tym nie myślili/ ábo
44:
zwiedźieni iáko dźieći/ pod płaſzczem wol
45:
nośći/ wrzaſkiem y krzykiem przyzwolili:
46:
nie wiedząc drugdy ná co/ y ſzkody á zgu=
47:
by ſwey nie bacząc.
48:
Tákiey ſpráwy/ y tákiego rządu vcho=
49:
way náas Panie IEZV Chryſte/ ktory kro
50:
lem nád krolmi będąc/ rząd krolewſki y
51:
Monárchią miłuieſz: boś ią/ Zbáwićielu
52:
náſz/ w ſtárym ludu twym vſtáwił/ á tá=
53:
kich wielogłownych rządow nigdźieyżeś
54:
nie zálećił/ áni vkazał. Tyś w Kośćiele
55:
ſwoim iedynowładztwo chćiał mieć. Ty
56:
krole dáieſz: tobie ſię táki krolewſki rząd
kolumna: b
1:
podoba: tákiś y pogánom w rozumie
2:
przyrodzonym nápiſał: táki y tu w tey
3:
koronie od ćiebie záczęty ſześć ſet lat y dá=
4:
ley ſtoi: tákiś po wſzytkim Chrześćijáń=
5:
ſtwie poſtáwił. Nie odmieniay go Pá=
6:
nie Boże náſz.
7:
Przezacni Pánowie/ nie czyńćie z kro=
8:
leſtwá Polſkiego Niemieckiego Rzeſkie=
9:
go miáſtá: nie czyńćie málowánego kro=
10:
lá/ iáko w Wenecyey. bo Weneckich rozu=
11:
mow nie máćie/ y w iednym mieśćie nie
12:
śiedźićie. Opátrzywſzy wolnośći ſwoie/
13:
á nie máiąc żadnego vćiśnienia áni ty=
14:
ránniey od ſwoich Pánow/ onym iáko
15:
pomázáńcom Bożym wſzytki rządy zle=
16:
cayćie. wſzák ſię máią kogo rádźić: wſzák
17:
máią Práwa/ z ktorych namniey nie wy=
18:
ſtępuią. Krolikowie ći wſzytko wam ze=
19:
pſuią/ y was pogubią.
Grzechy
ludzkie
P. Bog
karze gdy
im wiele
pánow
dáie.
Prou: 28.
Ktore P. Bog
20:
zá grzechy náſze dopuſzcza. bo ták mowi
21:
Mędrzec: [Dla grzechow źiemie/ (to ieſt
22:
ludźi ná źiemi) wiele pánow iey.] Nie
23:
tákich gdźie ieden drugiemu podlega/ y
24:
wſzyſcy iednego ſłucháią: ále gdźie ſię
25:
ieden drugiemu ſprzećiwia/ á chcą wſzy=
26:
ſcy rządźić. To ieſt wielkie zá grzechy lu=
27:
dzkie od Boga ſkaránie: á pogotowiu
28:
błogoſłáwieńſtwo ieſt Bożé/ y cnotom
29:
pobożnych odpłátá/ gdy wſzyſcy iedne=
30:
go ſłucháią.
31:
Bierzem przykład z tych kilá prze=
32:
ſzłych ſeymow/ ná ktorych nic ſię dobre=
33:
go w ták wielkich y nagłych Rzeczypo=
34:
ſpolitey potrzebách/ ſtánowić nie mogło.
35:
Pánowie poſłowie wſzytko rozporzą/ á=
36:
bo ſwemi głowámi/ ábo cudzemi táiem=
37:
nemi: dáiąc ſię vżyć ná co komu potrze=
38:
bá: zdrowia y cáłośći/ y dochowánia Rze
39:
czypoſpolitey odſtępuiąc. Ná tym tego=
40:
rocznym ſeymie z ſromotą y wielkim nie=
41:
beśpieczeńſtwem wſzytkiego Kroleſtwá
42:
nas wſzytkich odbieżeli: proteſtuiąc ſię/
43:
iż ná żadną rzecz áni dobrą áni napotrze=
44:
bnieyſzą nie zezwaláią. Gdźież ſię dá=
45:
ley vćieczećie/ ieſli ſeymy ktore z tákiemi
46:
nakłády y zgubienim czáſu czynićie/ mocy
47:
mieć/ y rády dobre/ y obmyślania o was
48:
krolewſkie/ y oycowſkie/ wykonánia mieć
49:
nie będą? Máćieli co nád ſeymy do po=
50:
rátowánia śiebie y Rzeczypoſp:grunto=
51:
wnieyſzego? Ieſli nie maćie: czemuż ie
52:
ták tárgáć/ y ná zgubę ie ſwoię/ y pośmiech
53:
á ſromotę v ludźi obcych obrácáć ie do=
54:
puśćićie? Po coż ſię iuż ziezdżáć ná tákie
55:
roſterki/ y práktyki/ y buntowánia/ y roz=
56:
ruchy maćie? Vpádliśćie/ zginęliśćie/ ie=
ſli P. Bog


strona: 696

696.Kazánie VII. Seymowe.

kolumna: a
1:
ſli P.Bog ná was nie weyrzy/ á ſerca
2:
wam nie odmieni/ zá pokorną pokutą
3:
wáſzą/ ábyśćie nie o wolnośći ſwowol=
4:
ney y obłudney: ále o záchowániu zdro=
5:
wia y máiętnośći/ domow y dźiatek ſwo=
6:
ich/ y potomſtwá ſwego/ myślili.
7:
Boże zmiłuy ſię nád ludem twoim/
8:
ktorym iáko iedną owcą rządźiſz.
Pſal: 71.
day
9:
krolowi ktoregoś przez ręce kápłaná twe=
10:
go poſtáwił/ ſądy twoie/ y ſpráwiedli=
11:
wość twoię ſynowi iego. Niech lud twoy
12:
ſądźi w ſpráwiedliwośći/ y vbogie twoie
13:
w rozſądku. Niech gory y págorki/ to
14:
ieſt rádá y pánowie iego/ przyimuią lud=
kolumna: b
1:
kom twoim pokoy: á obmyślániu ich á=
2:
by nieſpokoyni przeſzkod nie czynili: ále w
3:
poſłuſzeńſtwie świętym y poddáńſtwie
4:
żyiąc/ iáko rowne polá ſćiekáiącą ſię wo=
5:
dą z gor twoich/ vrzędow y przełożeńſtwá
6:
przyimowál: á w pobożnośći rodzay
7:
cnot świętych Chrześćijáńſkich wypu=
8:
ſzczáli/ dla ktorych błogoſłáwić wſzytkie=
9:
mu kroleſtwu/ y ono ku czći ś. twoiey dłu=
10:
go ieſzcze záchowaſz/ wybáwiſz od złego y
11:
wſławiſz. Przez Páná náſzego/ Iezuſá
12:
Chryſtuſá/ ktory z tobą y z Duchem ś. ie=
13:
den Bog kroluie ná wieki. Amen.
14:
KAZANIE SIODME
15:
O práwách nieſpráwiedliwych/ ábo o pią=
16:
tey chorobie Rzeczypoſpolitey.
17:
Biádá tym ktorzy ſtáwią práwá niepráwe/ y piſząc nie=
18:
ſpráwiedliwość piſzą/ áby vćiſnęli vbogie ná ſądách/ y
19:
gwałt czynili w ſpráwie podłych ludu mego. Iſa: 10.
De Mau-
rićio ini-
quas le-
ges con-
dente.

kolumna: a
1:
I
Eſt y druga choro=
2:
bá kroleſtw/ dla ktorey
3:
vmieráć y ginąć muſzą/
4:
á P. Bog ie wykorzenia:
5:
Práwa y Státuty złe á
6:
nieſpráwiedliwe/ ktore=
7:
mi ludźie zwłaſzczá vbodzy (bo pánom
8:
y możnym rzadko práwá ſzkodzą) vći=
9:
śnieni/ do P. Boga o pomſtę wołáią.
10:
Ná ktore ſię tu Prorok przegráża/ gdy
11:
mowi: [Biádá tym ktorzy práwá nie=
12:
práwe y nieſpráwiedliwe ſtáwią y piſzą.]
13:
O czym zá pomocą Bozką mowiąc po=
14:
każem/ iáko práwá y ſtátuty ſpráwiedli=
15:
we potrzebne ſą y pożyteczne káżdey Rze=
16:
czypoſp: á nieſpráwiedliwe iáko ſą ſzko=
17:
dliwe/ y ktore ſą tákie w tym kroleſtwie.
Co ieſt
práwo.

18:
Práwo ieſt/ iáko náuká żyćia/ y ſznur
19:
ſpraw ludzkich/ ktorym proſtuią poſtępki
20:
ſwoie. Iáko mowi Mędrzec: [Mándat
21:
ieſt świecá/ y Práwo ieſt świátłość: á
22:
drogá żywotá gromienie kárnośći.]
Dwie rze
czy w ſo=
bie ma.

23:
Dwie rzeczy ma w ſobie káżde Práwo:
24:
Drogę ktorą iść/ iáko świecá w ćiemno=
25:
śći vkázuie: á karánim/ áby z niey nie v=
26:
ſtępował/ groźi.
Práwo
przyro=
dzone.

27:
Ieſt napierwſze Práwo/ ktore Pan
28:
Bog ná ſercách náſzych pálcem ſwoim
29:
nápiſał/ z ktorym ſię káżdy rozumny ro=
30:
dźi: y zowie ſię przyrodzonym. O ktorym
kolumna: b
1:
Apoſtoł mowi:
Rom: 2.
[Narody ktore zakonu
2:
nie máią (to ieſt piſánego/ iáko mieli ży=
3:
dowie)/ z przyrodzenia to czynią co zakon=
4:
nego ieſt/ y Práwá tákiego nie máiąc/ ſá=
5:
mi ſobie ſą Práwem. Y vkázuią vczynki
6:
práwne piſane ná ſercách ſwoich/ gdy im
7:
ſumnienie świádectwo dáie/ y myśli o=
8:
ſkarżáiące y broniące ſię.] Nápiſano w
9:
zakonie: Nie cudzołoż/ Nie zábijay/ Nie
10:
krádni/ Czći oycá y mátkę: to wſzytkie
11:
narody piſmá tákiego nie máiąc/ czynią:
12:
á ieſli wyſtępuią/ ſámo ná nie ich ſum=
13:
nienie żałuie/ y w ſobie ſámi ná myśli
14:
boleią.
Przyro=
dzone
práwo
wieczne
ieſt/ y
źrzodło
innych
praw.

15:
To przyrodzone Práwo ieſt wieczne y
16:
nieodmienne/ y práwie Bozkie: ná kto=
17:
rym ſię inne wſzytki buduią/ y z niego iá=
18:
ko ze źrzodłá rzeki wychodzą.
Náruſzo=
ne było
práwo
przyro=
dzone.
To práwo
19:
grzechámi/ á zwłaſzczá pierworodnym/
20:
y grubośćią á niedbáłośćią/ á zdrádámi
21:
ſzatáńſkimi oſłábiło ſię w ludźiách/ y ná=
22:
ruſzyło. Bo drudzy dobrego rozumu/ kto=
23:
ry ieſt tego práwá początkiem/ odſtępu=
24:
iąc: grzechow ktore rozum przyrodzony
25:
gánił/ zá grzech nie mieli. iáko nieczyſto=
26:
śći z wolnemi od małżeńſtwá oſobámi/ á=
27:
bo pożądánia y przyzwolenia ſerdecznego
28:
ná grzech/ y innych.
Odno=
wione pi=
ſánim za=
konnym
práwo
przyro=
dzone.
Dla tego P. Bog
29:
wznowił zakon ten przyrodzony/ y nápi=
30:
ſał go ná onych táblicách/ y przez Moy=
zeſzá rozſze=


strona: 697

Kazánie VII. Seymowe.697.
1:
zeſzá rozſzerzył. Co ieſzcze doſkonáley w
2:
onym zakonie przez namilſzego Syná
3:
ſwego/ Páná y Bogá náſzego vczynił:
4:
ktory vſty ſwemi Práwo dał wſzyt=
5:
kim wiernym/ ktore ieſt świecą drog ná=
6:
ſzych/ y pochodnią ſpraw pobożnośći Ch=
7:
rześćijáńſkiey náſzey.
Pſal: 118.
Ty Práwá zowią
8:
ſię Bozkie piſáne: ktore nád inne wſzyt=
9:
kie przodek máią/ y nawiętſze v nas po=
10:
ważenie.
Práwá
duchow=
ne.

11:
Lecz ſą ieſzcze trzećie Práwá/ ktore
12:
ludźie Duchowni ſtánowią/ ktore Ko=
13:
śćielnemi zowiem: bez ktorych żyćby też
14:
nam trudno. Y mielibyſmy około wiáry y
15:
zbáwienia náſzego wiele zámieſzánia y
16:
wątpliwośći/ gdybyſmy bez nich zoſta=
17:
wáli. Tákie P. Bog przez kápłany y bi=
18:
ſkupy ſwoie potrzebnie nam ſtáwi: á z=
19:
właſzczá ná Koncyliách y ná ſtánowie=
20:
niach nawyżſzych Biſkupow/ Piotrá ś.
21:
potomkow/ ná ſtolicy Apoſtolſkiey śie=
22:
dzących.
Matt: 22.
ktorych my/ wedle rozkazánia
23:
Páná náſzego/ ſłucháćieſmy winni/ pod
24:
zátrácenim duſz náſzych. gdyż on rzekł:
Matt: 18.

25:
[Kto Kośćioła nie ſłucha/ niechay będźie
26:
iáko pogánin niewierny.] Y do ſwoich
27:
poſłáńcow ktorzy nigdy nie vſtáią/ rzekł:
Luc: 10.

28:
[Kto was ſłucha/ mnie ſłucha.]
Práwá
krolew=
ſkie j świe
ckie.

29:
Oſtátnie Práwa ſą Krolewſkie y Rze=
30:
czypoſp: ktore ludźie dla porządku ſprá=
31:
wiedliwośći y kárnośći ſtáwią/ ná dobre
32:
poddánych ſwoich/ y ná zátrzymánie
33:
pańſtw ſwoich: o ktorych tu ſię mowi:
34:
ná przeſtrogę/ ábyśćie nie piſáli Praw
35:
złych/ ále święte/ dobre/ y ſpráwiedliwe.
Krolo=
wie má=
ią moc
práwá
ſtáno=
wić.
Prou: 8.

36:
A iż Krolowie y Rzeczpoſpo: máią
37:
moc ſtánowić ſobie Práwá/ piſmo ſá=
38:
mo świádczy: gdy Pan Bog/ ábo Mą=
39:
drość iego mowi: [Przez mię krolowie
40:
kroluią/ y zakonodawce ſpráwiedliwie
41:
ſkázuią.] Y to/ co rzekł/ Izáiaſz toż v=
42:
twierdza/ gdy mowi: [Biádá tym kto=
43:
rzy nieſpráwiedliwe Práwá ſtáwią.] A
44:
ieſliż tákim biádá: tedyć tym ktorzy do=
45:
bre y ſpráwiedliwe Práwá ſtáwią/ ieſt
46:
błogoſłáwieńſtwo.
Ná po=
czątku
krolowie
ſámi prá=
wem by=
li.

47:
Ná początku świátá/ poki w lu=
48:
dźiech oſtrzeyſzy był rozum/ y pobożność
49:
cnot więtſza/ Práwá było nie potrzebá.
50:
Sámi krolowie y pánowie Práwem ſwo
51:
ich poddánych byli: y co oni rozkazáli/ to
52:
być muśiáło/ y zá Práwo ſię poczytáło.
Lib: 2.
cont: Ap-
pionem.

53:
Przed Moyzeſzem/ ktory pierwſzy był/ iá=
54:
ko Ioſephus powiáda/ co zakon ludźiom
55:
nápiſał/ były kroleſtwá od Nemrotá po=
56:
częte/ Aſſyryiſkie y Egiptſkie/ y inne. w
kolumna: b
1:
ktorych ſámo vpodobánie krolow wſzyt=
2:
kim bez piſánego Práwá rządźiło.
Lepiey
do Kro=
low prá=
wo przy=
ſádzáć.

3:
Iednák daleko lepiey do krolow Prá=
4:
wá przyſádzáć/ y iemi moc ich okreſzáć/
5:
dla pewnieyſzego rządzenia/ y niedoſtát=
6:
kow ludzkiey do złego ſkłonnośći. Bo pá=
7:
nowie nie záwżdy dobrzy/ y prędko ſię
8:
pſuią/ y w pychę/ roſkoſzy/ y nieſpráwiedli=
9:
wość vpadáią. Rychley dwu ábo trzech
10:
náleść mądrych y świętych/ ktorzy dobre
11:
Práwá ná rządzenie ludzkie nápiſáć mo=
12:
gą: niżli krolow/ y tych co ná vrzędźie śie=
13:
dzą/ ktorzyby wſzyſcy byli mądrzy y do=
14:
brzy/ á nic nád ſpráwiedliwość nie czynili.
Pożytek
praw pi=
ſánych.

15:
Práwá nie máią żadnych namiętnośći/
16:
y vwieść ſię krzywo nie dádzą. Nie po=
17:
magáią zá powinnym: nie máią w ſobie
18:
gniewu áni popędliwośći: o dáry nie
19:
dbáią: námowić ſię do złego y oſzukáć
20:
nie mogą. Co ſię w ludźiách náydowáć
21:
záwżdy we wſzytkich nie może? Prędko
22:
ſię ládá czym vwiodą/ y moc máiąc wol=
23:
ną zábłądzą: ieſli tá ich moc Práwem
24:
ſię piſánym nie vmiárkuie.
P. Bog
y ná kro=
le/ y ná ſę=
dzie prá=
wo dał.
Przetoż v
25:
Moyzeſzá y ná krole y ná ſędźie Práwo
26:
ieſt nápiſáne: áby tácy byli y wedle nápi=
27:
ſánych vſtaw pánowáli y ſądźili.
Práwá
iáko oczy
Rzeczy=
poſp.

28:
Ták potrzebne ſą Státuty w káżdey
29:
Rzeczypoſp: iáko potrzebne ſą oczy w
30:
ćiele. Bo przez nie nie tylo grzechy/ iáko
31:
mowi Apoſtoł/ poznawamy: ále też ſprá=
32:
wy wſzytki náſze proſtuiemy.
Deut: 17.
Dla tegoż
33:
P. Bog one Státuty ktore nápiſał/ kazał
34:
ie y krolom vſtáwicznie w nocy y we dnie
35:
czytáć:
Deut: 6.
y innym poſpolitym kazał ie y ná
36:
podwoiách v drzwi ktoremi częſto wcho=
37:
dzą y wychodzą/ záwieſzáć.
Cicer:
de legib.
V ſtárych
38:
Rzymian Praw onych ná 12. tablicách
39:
piſánych/ y dźiećiom ſię vczyć/ y iáko
40:
pioſnki śpiewáć kazano.
Bożego
práwá y
dźieći ná=
uczamy.
Co ſię v nas
41:
ſzczęśliwiey dźieie/ gdy dźiateczek praw
42:
Bożych ná dwu tablicách piſánych náu=
43:
czamy/ y pámiętáć ie y śpiewáć ráno y
44:
wieczor roſkázuiemy. Co v łodki ſternik
45:
y woźnicá v wozu/ y wodz v woyſka: to
46:
Práwo ieſt w Rzeczypoſp: ktorym rząd
47:
ſię wſzytek zátrzymawa/ y ludzki ſię po=
48:
koy y dobre rozmnaża.
Lepiey
miáſtu
być bez
murow/
niżli być
bez práw
Y lepiey być miá=
49:
ſtu bez murow/ rzekł ieden/ niżli bez praw.
50:
Bo obronić ſię iákim woyſkiem może: á
51:
bez praw ſtać y trwáć żadne nie może.
Do praw
vrzędni=
kow po=
trzeba y
ſędziow.

52:
Lecz do Praw vrzędu záwżdy po=
53:
trzebá/ ktoryby od Praw mowił y żywym
54:
był ſtátutem. Bo nie mogłyby ſię nigdy |
55:
przé y ſwary kończyć ſmáym piſánym prá
56:
wem/ ieſliby do nich ſędźia przyſádzony
Ttttnie był.


strona: 698

698.Kazánie VII. Seymowe.
1:
nie był. Poćiągałby káżdy práwo zá ſo=
2:
bą/ y ná ſwoię ſtronę kręćił. Potrzebá/ iá=
3:
ko Philozoph rzekł/ iuſtum animatum,
4:
to ieſt ſpráwiedliwośći żywey/ y mowią=
5:
cey.
Dla oko=
licznośći
práwá
ſię mie=
nią.
gdyż literá y piſmo zá nikim dekretu
6:
nie vczyni/ iedno vrzędowi vkázuie iáko
7:
poſtąpić ma/ y poleca mu okolicznośći/
8:
ktore ſię záwżdy mienią/ y wedle ktorych
9:
rozum/ iáko duſzá praw wſzytkich/ roz=
10:
ſądek dobry czyni. Przetoż bárzo ná ſza=
11:
lone poſzli owi heretycy/ ktorzy mowią:
12:
iż nas ſámo piſáne ſłowo Bożé rozſądźi/
13:
bez vrzędu y ſędźiego.
Herety=
ckie głup
ſtwo.
Nád to nic głup=
14:
ſzego być nie może. Bo do Ewángeliey
15:
piſáney muśi być żywy Ewángeliſtá/ kto=
16:
ryby ią opowiedał/ y wykłádał/ y od błę=
17:
dow y potwarzy fałſzerzow bronił y o=
18:
czyśćiał.
Práwá
ludzkie
nie pſuią
wolnośći.

19:
Tákie práwá ludzkie nie ſą przećiw=
20:
ne wolnośći Chrześćijáńſkiey: ktorą ná
21:
tym ieſt/ ábyſmy v nieprzyiaćioł náſzych
22:
v grzechu y czártá/ niewolnikámi nie by=
23:
li/ á im nie ſłużyli: á nie ná tym/ ábyſmy
24:
praw dobrych y świętych vſtaw ſtárſzych
25:
náſzych/ ktoremi nas do cnoty y pobożno=
26:
śći y kárnośći wiodą/ ſłucháć nie mieli.
27:
Iáko rozkazano: Poſłuſzni bądźćie y pod=
28:
legayćie ſtárſzym wáſzȳ.
Hebr: 13.
Wolność Chrze=
29:
śćijáńſka nie wyzwala z vrzędowego po=
30:
ſłuſzeńſtwá/ y od praw y ſtátutow kośćiel
31:
nych y świeckich: ále tylo od grzechow/
32:
od dyabłá y piekłá.
Luc: 1.
Wybáwieni/ mowi
33:
Zácháryáſz/ od nieprzyiáćioł náſzych y
34:
niewoley ich: bądźmyſz niewolnicy Chry=
35:
ſtuſowi/ y vrzędom á poſłáńcom iego:
36:
ſłużąc mu w świątobliwośći y ſpráwie=
37:
dliwośći.
Práwá
ludzkie
tákże ná
grzech ob
więzuią
ſumnie=
nie iáko y
bozkie.

38:
Dla tegoż zá pewne ſię trzymáć y
39:
wyznáwáć ma/ iż práwá ludzkie/ kośćiel=
40:
ne y krolewſkie ták ná grzech śmiertelny
41:
obwięzuią/ gdy ie kto przeſtępuie/ iáko y
42:
práwá Bożé. Ták grzeſzy śmiertelnie/
43:
ten co práwo Bożé przeſtąpił/ oycá y
44:
mátki nieczcząc: iáko ten kto kośćiołá
45:
nie vſłuchał/ gdy każe w świętá Mſzey
46:
ſłucháć/ ábo ſię ná Wielkanoc ſpowiá=
47:
dáć/ ábo pośćić. Tákiż grzech ma kto
48:
krolá y vrzędu nie ſłucha/ y mándaty ie=
49:
go gárdźi.
Rożność
praw lu=
dzkich od
bozkich.
Bo tym tylo rożne ſą vſtáwy
50:
Bożé od ludzkich: iż Bozkie ſą trwáłe y
51:
wieczne/ y odmiány nie przypuſzczáią: á
52:
ludzkie ſą docześne/ y odmienić ſię mogą.
53:
Bo w oboygu iednáż ieſt moc Boża. Iá=
54:
ko ſtárośćiná moc/ ieſt krolewſka moc:
55:
co ſtároſtá od krolá roſkazał/ to iákoby
56:
ſam krol roſkazał. Tákże co krol roſka=
kolumna: b
1:
zał/ to iáko Bog roſkazał. Gdyż krolo=
Krolo=
wie moc
máią bo=
zką.

2:
wie máią moc Bozką/ iáko Pan do Pi=
3:
łatá mowi.
Ioan: 19.
Pſal: 81.
In Pſal:
70.
y piſmo dla tego krole y prze=
4:
łożone bogámi zowie: iż ſą od P. Boga
5:
iáko ſtároſtámi y namieſtnikámi iego.
6:
Dla tegoż mowi Auguſtyn ś. [Gdy to
7:
oćiec roſkázuie/ co przećiw Bogu nie ieſt:
8:
ták ma być ſłuchány iáko Bog.] Y Ber=
9:
nát ś.
Tract: de
præcep:
& diſcipl.
[Choć P. Bog/ choć człowiek ie=
10:
go namieſtnik/ iákokolwiek roſkaże: ie=
11:
dnákim ſtáránim ma być pełniono/ y ie=
12:
dnáką czćią przyimowano. Gdy nic prze
13:
ćiw Bogu człowiek nie każe.]
Rom: 13.
O czym
14:
Apoſtolſka náuka ieſt bárzo iáſná: Gdy
15:
każe vrzędow ſłucháć/ znáiąc że moc ich
16:
od Bogá ieſt: y ſprzećiwia ſię Bogu/ kto
17:
ſię mocy iego w vrzędách ſprzećiwia/ y
18:
przećiw ſumnieniu czyni.
Iákie
máią być
práwá pi
ſane.

19:
Lecz wſzyſtko ná tym należy/ áby Prá=
20:
wá były ſpráwiedliwe/ wſzytkim pożyte=
21:
czne/ cnoty/ á nawięcey bogoboyność
22:
ſzczepiące/ chwały y czći Bozkiey ochrá=
23:
niáiące: á nákoniec/ dobrą exekucyą y
24:
kárnośćią opátrzone.
1.
Máią
być ſprá=
wiedliwe
Bo ktore vſtáwy
25:
ſpráwiedliwośći w ſobje nie máią/ á iá=
26:
ką krzywdą ludzką pokrzywione ſą: nie
27:
ſą Práwá/ ále złość ſzczera. gdyż ſpráwie=
28:
dliwość ieſt fundámentem wſzytkiey Rze=
29:
czypoſp.
De Ciuit.
Ktore iey kroleſtwá nie máią/
30:
mowi ś. Auguſtyn/ nie kroleſtwámi/ ále
31:
rozboyſtwē názwáne być ſłuſznie mogą.
2.
Wſzyt=
kim po=
żyteczne.

32:
Ktore też Práwo iedney ſtronie/ ábo
33:
iednemu ſtanowi ſłuży/ á drugiemu wá=
34:
dźi y on pſuie/ nie ma być Práwem ná=
35:
zwáne. Bo powſzechne ná pożytek wſzyt=
36:
kich obywátelow máią być vſtáwy. Iá=
37:
ko głowá nic iedney ręce nie rozkázuie co=
38:
by drugiey ſzkodźić miáło/ ále co obiemá
39:
pożyteczno ieſt/ iáko mowi Apoſtoł:
1 Cor: 12.

40:
[Członek w ćiele o drugi członek ſtáránie
41:
ma: y co ieden ćierpi/ wſzytki z nim ćier=
42:
pią.] Ták y w Rzeczypoſp: ktora ieſt
43:
iedno ćiáło/ nie ma nic iednemu ſtanowi
44:
pomágáć/ coby drugiemu ſzkodźić miáło.
45:
boby ſię ták wſzytko ćiáło ſámo od śiebie
46:
pſowáło.
3.
Cnotę
ſzczepić
práwa
máią.

47:
A napilniey Práwá cnotę ludzką ſzcze=
48:
pić/ y onę polewáć/ y obronę iey wſzeláką
49:
dáwáć máią. Bo to ieſt koniec káżdey
50:
zwierzchnośći/ áby ludźie dobre/ & bonos
51:
ciues czyniłá.
W czym
ieſt ſzczę=
śćie Rze=
czypoſp:
Gdyż to ieſt nawiętſze ſzczę=
52:
śćie káżdego kroleſtwá/ gdy ma w ſobie
53:
ludźie wpoczćiwośći ſię kocháiące/ wſtyd
54:
y trzeźwość y mierność miłuiące/ poſłu=
55:
ſzne/ kárne/ mądre y mężne/ á miłośćią ie=
56:
den ku drugiemu zápráwione. Do tego
wſzytki


strona: 699

Kazánie VII. Seymowe.699.

kolumna: a
1:
wſzytki Práwá iáko do celu ſkłániáć ſię/ y
2:
zmierzáć máią: wiedząc/ iż cnotámi tá=
3:
kimi káżda Rzeczpoſp: ſtoi/ á przećiwne=
4:
mi niewſtydy y niepowśćiągliwośćiámi/
5:
y ſwowoleńſtwem wſzelákim vpada.
4.
Práwá
do boiá=
źni Bo=
żey wieść
ludźie má
ią.

6:
A gdźie Práwá ludźie do boiáźni Bo=
7:
żey wiodą: tám ieſt naſzczęśliwſza Rzecz
8:
poſpolita: gdy nie ták ſrogośćią Praw
9:
ludzkich/ iáko boiáźnią nawyżſzey ná nie=
10:
bie mocy/ lud ſię do poſłuſzeńſtwá y inych
11:
cnot przywodźi. Nigdy ták Práwá ludz=
12:
kie hámowáć nie mogą od złego/ iáko
13:
boiaźń Boża/ ktorá ſercá przebijá: gdy
14:
myśli człowiek iż ludzkiey ręki vść może/
15:
ále bozkiey nigdy vść/ y przed nią ſię ſkryć
16:
nie może. Przetoż Cyrus mowił: Day
17:
mi tákie poddáne/ ktore ſię ná boiáźń Bo=
18:
żą oglądáią: tácy y ſámi ſobie y mnie złe
19:
go nic czynić nie mogą. Dla tego ći kto=
20:
rzy Práwá piſzą/ wſzytkę ſwoię mądrość
21:
ná to vſádzáć máią/ chcąli mieć ſzczęśli=
22:
we kroleſtwo: áby ſię poddáni ich Páná
23:
Bogá bali/ á Práwá ich do tego im da=
24:
wáły pomoc.
5.
Czći Bo=
żey prá=
wá bro=
nić máią.
Daniel.

25:
A ktore kroleſtwo ſwoimi Práwy y
26:
vſtáwámi Bozkiey czći przeſtrzega/ á
27:
bluźnić imieniá Bożego/ y pſowáć wiáry
28:
Bożey y chwały iego nie dopuſzcza/ iá=
29:
ko to Nábuchodonozor krol czynił: tá=
30:
kim ſię też Pan Bog opieka/ y krzywdy
31:
mu y vpadku nie dopuśći/ y wyrwie z tru=
32:
dnośći wſzelákiey.
2. Par. 29:
Iſa: 37.
Gdy Ezechiás obce
33:
Bogi/ ktorzy práwego Bogá bluźnili/
34:
Práwy ſwymi świeckimi wyrzućił/ á o
35:
bluźnienie ſię Páná Bogá ſwego rozgnie
36:
wał y ſzátę ná ſobie drápał/ y liſt on blu=
37:
źnierſki przed P. Bogiem vkázował/ ża=
38:
łuiąc y boleiąc iáko tá co rodźi: P. Bog
39:
mu wielkie dał nád Senácherybem zwy=
40:
ćięſtwo/ y od zguby kroleſtwo iego wybá=
41:
wił.
P. Bog
broni
tych kto=
rzy czći
iego bro=
nią.
Bo P. Bog ieſt bárzo wdźięczny/ y
42:
odpłáty nieomieſzka oddáć temu/ ktory
43:
co dla niego czyni. Ieſli to dobry czło=
44:
wiek rad czyni/ áby temu kto mu co da/
45:
ſowićie záś oddał: á coż Pan Bog? Pe=
46:
wnie tákiego kroleſtwá broni/ ktore czći y
47:
chwały iego Práwy ſwoimi broni.
6.
Exekucya
praw.

48:
Práwo też to żadnego pożytku nie
49:
nieśie/ ktore ſię dobrą exekucyą/ y pilnym
50:
wykonánim nie opátrzy/ y potężnośćią
51:
do przymuſzenia nie przypráwi. Piſzem
52:
Práwá: á więcey tych ktore żadnego wy=
53:
pełnienia nie máią. kárty máżem/ á pá=
54:
pier vkázuiem: á po ſtáremu w nierzą=
55:
dźie żyiem. Ná czym to kroleſtwo/ y lu=
56:
dźie w nim bárzo chramie. Mowić/ pi=
kolumna: b
1:
ſáć/ wywodźić vmiemy: á czynić namniey.
Przygá=
ná krole=
ſtwá te=
go w exe=
kucyiey.

2:
Nie máſz pilnych/ nie máſz oſtrych/ nie
3:
máſz porządnych nieodproſzonych vrzę=
4:
dnikow. Ládá czym ſię od exekucyey v=
5:
wiedźie/ vſtráſzy/ przedáruie. Vrzędy mo=
6:
cy nie máią/ ktoraby ludźie złe hámowá=
7:
łá/ y do dobrego przymuſzáłá. Iurisdi=
8:
cye zle opátrzone/ rozerwáne/ y rozmno=
9:
żone. iedná drugiey przeſzkadza: odiąć ſię
10:
złym y zuchwáłym/ y bronić krolewſkiey
11:
powagi y mieyſcá Bożego wiele vrzę=
12:
dnikow nie mogą: á drudzy ſię przykrzyć
13:
y nieprzyiáźni nábywáć niechcą. Y tym
14:
wſzytko ſłábieie: y Práwá ná kártách/ á
15:
ná ludzkich obyczaiách złość y ſwowol=
16:
ność zoſtáie.
Do praw
ſtáwie=
nia wiel=
kiey mą=
drośći y
nábożeń=
ſtwá po=
trzebá.

17:
Wielkiey mądrośći/ y biegłośći/ y v=
18:
mieiętnośći/ y nábożeńſtwá/ ſtáwienie
19:
Praw/ y opátrzenie exekucyey ich potrze=
20:
buie: áby ſię w ſpráwiedliwośći/ y w po=
21:
żytkách poſpolitych/ y w dochowániu cá=
22:
łośći Rzeczypoſp: nie pochybiło. Ná to
23:
obierano ludźie w Práwách wſzytkich v=
24:
czone/ y w rządzeniu ludzkim doświád=
25:
czone/ á ktemu nabożne y duchá Bożego
26:
máiące.
Pogáń=
ſcy zako=
nodawcy
od bo=
gow prá=
wá przy=
nośili.

27:
Ci ktorzy v pogáńſtwá Práwá piſá=
28:
li/ vdawáli ſię zá te/ ktorzy z Bogiem ga=
29:
dáli/ y z iego opátrznośći Práwá ony mie=
30:
li. V Egipcyan Triſmeiſtus Merkuryu=
31:
ſzem: Minos v Kretenſow Iowiſzem:
32:
Likurgus v Spártanow Apolinem:
33:
Solon v Atheńczykow Minerwą: Nu=
34:
má v Rzymian Egeryą ſię záſłaniáli/ y
35:
Bozką ſię powagą ſzczyćili/ gdy práwá
36:
piſáli/ iákoby ie od nich mieli.
Tureckie
o Alko=
ranie plo
tki.
Y v Tur=
37:
kow Máchomet Gábryelem ſię ányołem
38:
popiſował/ iákoby mu Alkoran podáć
39:
miał: kredyt ſwoiemu zakonowi czyniąc.
40:
Niechce mi ſię tu tego opuśćić/ iáko
41:
Máchomet/ co záczął ſproſną tę ſektę/
42:
Anyołem ſię ſzczyćił:
Luterſki
zakon iá=
ko ſię po=
czął.
á Luther/ od kto=
43:
rego zakon ſwoy Ewángelicy máią/ y
44:
ktory im to práwo ich piſáć począł/ dya=
45:
błem ſię chlubi/ iż od niego ná zburzenie
46:
Mſzey ś. rozumu doſtał.
De Miſſa
priuata.
Mędrſzy Tur=
47:
cy co pod Gábryelá Anyołá zaſłoną Alko=
48:
ran przyięli: niżli Ewángelicy/ ktorym
49:
przodek ich miſtrzá ſwego ták iáwnie v=
50:
kazał.
Chrześći=
áńſkie
Kátholi=
ckie prá=
wá od ſá
mego ſą Boga.
V nas Chrześćijan w tym omył=
51:
ki nie máſz/ iż od ſámego Bogá/ y Syná
52:
iego/ w Boſtwie Oycu rownego/ práwá
53:
náſze mamy/ do prawdy zbáwienney/ y
54:
duchownych dobr náſzych.
55:
Lecz do rządow y do ſądow świe=
56:
ckich/ kroleſtwá Chrześćijáńſkie wnętrz=
Tttt ijney ſpráwy


strona: 700

700.Kazánie VII. Seymowe.

kolumna: a
1:
ney ſpráwy Duchá ś. potrzebuią/ ktora ſię
2:
pilnośćią y vmieiętnośćią wſzeláką praw
3:
wſzytkich ludzkich/ y nabożeńſtwem ná=
4:
bywa. Co zá práwá ludźie nieumieiętni
5:
ſtáwić mogą?
Nieumie=
iętni y
cnoty nie
miłuiący
y herety=
cy/ praw
piſáć do=
brych nie
mogą.
A ieſli źli/ á cnoty y ſprá=
6:
wiedliwośći nie miłuiący: to ieſzcze więt=
7:
ſza ná nie ślepotá/ iż nic dobrego y oſtro=
8:
żnego nie nápiſzą/ á wnetże pobłądzą. A
9:
ieſli ieſzcze heretycy y niewierni/ (iáko ſły=
10:
ſzę w Litwie tácy ſtátutá czynili) o Boże
11:
moy/ iáka tám ślepotá/ iákich tám błę=
12:
dow y nieſpráwiedliwośći w ich Státu=
13:
tách pełno będźie? iáka tám ochroná do
14:
czći y chwały Bożey/ do obrony wiáry ś.
15:
y kośćiołow być może?
16:
A ták nie ládá iáko do ſtáwienia
17:
praw przyſtępuyćie/ nieládá komu piſáć
18:
ich zlecayćie. Nie poſpolſtwu/ nie ora=
19:
czom/ nie proſtym y nieuczonym/ nie złym
20:
y podeyrzánym w cnoćie/ nie oźiębłym w
21:
nábożeńſtwie ku Bogu: ále tym/ ktorzy=
22:
by wſzytki potrzeby vmieiętnośći praw
23:
máiąc/ y pobożność miłuiąc/ godnemi
24:
byli przybytkámi Duchá ś. Y tákći iuż
25:
wiele ſię w tych práwách wáſzych pobłą=
26:
dźiło/ wiele ſię nieſpráwiedliwośći y nie=
27:
zbożnośći w nie námieſzáło. O czym iuż
28:
zá tąż pomocą Bożą mowmy.
O złych
práwách.

29:
Nád złe y nieſpráwiedliwe práwá/
30:
nic záráźliwſzego być káżdemu kroleſtwu
31:
nie może: y dla pomſty Bożey/ ktorá tá=
32:
kim kroleſtwom nie przepuśći/ y dla ſzko=
33:
dy ludzkiey ktorá zátym náſtępuie. Bo
34:
mowi Mędrzec:
Eccli 10.
[Dla nieſpráwiedliwo=
35:
śći przenośi P. Bog kroleſtwá od naro=
36:
du do innego narodu.
Mniey=
ſzy grzech
człeká zá
bić/ niżli
złe prá=
wo ſtá=
wić.
A mnieyſzy grzech
37:
ieſt człowieká zábić/ rzekł ieden Philo=
38:
zoph/ niżli ná ſtáwieniu práwá pobłą=
39:
dźić. Bo ono złe práwo długo będźie y
40:
ćiałá y duſze ludzkie zábijáło.
Plato Di-
alog: 5.
de iuſto.
Práwo
kośćielną
iurysdi=
cyą pſu=
iące iáko
złe ieſt.

41:
Naprzod w tym kroleſtwie/ ieſt ſzko=
42:
dliwe y iedney odrobiny ſpráwiedliwośći
43:
w ſobie nie máiące/ ono práwo/ ktore iu=
44:
rysdicyą duchowną kośćiołá Bożegͦ pſu=
45:
ie: gdy ſądom duchownym żadney exeku=
46:
cyey świeckiey/ ręce krolewſkiey czynić zá=
47:
kázuie. Nieſłycháne v wſzytkiego Chrze=
48:
śćijáńſtwá.
Nieſły=
cháne v
wſzytkie=
go Chrze=
śćijáń=
ſtwá
niezbożne/ nieludzkie y ty=
49:
ráńſkie/ nie práwo ále bezpráwie.
Deut: 17.
Bo ie=
50:
ſli ſądy duchowne od P. Bogá ſą vſtá=
51:
wione/ iáko piſmo świádczy: ieſli oſoby
52:
duchowne/ ſą około ſumnienia y rozumu
53:
beśpiecznieyſze: ktore ná pierśiách ſwo=
54:
ich noſzą/ iáko ieſt piſano/ náukę y praw=
55:
dę: Ieſli o zbáwieniu ludzkim ſądy im
56:
P. Bog poruczył y rzekł:
Leuit: 8.
Matt: 18.
[Co zwiążećie
kolumna: b
1:
ábo oſądźićie ná źiemi/ to będźie záwią=
2:
zano y oſądzono ná niebie:] iáko tákimi
3:
ſądy ich gárdźić ma/ kto Bogá zna/ y ko=
4:
śćioł iego y páſterze ſwoie/ ſobie od Bo=
5:
ga dane?
Inne ſą=
dy exeku=
cye má=
ią/ duchowny iey nie ma w Polſzcze.

6:
Gdy oſądźi trybunał/ ſąd iego ma e=
7:
xekucyą: gdy ſtároſtá/ także: gdy bur=
8:
miſtrz y woyt/ tákże ma wykonánie/ od
9:
świeckiey ręki dekret iego.
Wielki
grzech w
tym kro=
leſtwie.
A gdy oſądźi
10:
biſkup y kápłan Boży/ nawyżſza ná źiemi
11:
bozka ſtolicá/ ktorey y krolewſka czáſow
12:
ſwoich podległá/ y ktora o ſumnieniu na=
13:
wyżſzych ſtanow wyroki dáie: exekucyey
14:
nie ma/ ſkutku nie ma/ powagi nie ma/
15:
wzgárdę ma/ w ktorey ſam Pan Bog
16:
wzgárdę ćierpi/ gdy do ſwego kápłaná
17:
Sámuelá mowi: [Nie tobąć wzgárdźi=
18:
li ále mną.] Iáko ná to nieſzczęśliwe
19:
kroleſtwo oczu nie otworzyſz? co zá śle=
20:
potá ná ćię pádłá?
Kápłáń=
ſki ſąd iá
ko vczći=
li.
Ceſárze
Chrześći=
áńſcy.
Euſeb: in
vita Con-
ſtant: lib.
4. cap: 27.

21:
Skoro Konſtántyn wiárę ś. Chry=
22:
ſtuſowę przyiął: ták kápłáńſki rozſądek
23:
vczćił: iż od każdego ſwego ſędźiaká y
24:
prætorá ábo præfektá/ ktorzy byli iáko
25:
wielcy krolowie/ o rzeczy świeckie do bi=
26:
ſkupá dopuśćił áppellácyey/ mowiąc:
Zozome:
lib: 1. cap:
9.
Bar: Tom:
3.
[iż
27:
żaden ſąd pewnieyſzy być nie może/ iáko
28:
ten ktory od człowieká przeświętego z
29:
ſumnienia niepokalánego pochodźi.]
Iákie
dla odię=
tey iurys=
dicyey
ſzkody od
herety=
kow ko=
śćioł pod
iął.
O
30:
czym ſzerzey ſię indźiey dali Bog mowić
31:
będźie. To tylo námieniam/ iákie z tákie=
32:
go niezbożnego y okrutnego práwá/ ſzko=
33:
dy chwały bozkiey/ y ludźiom ſámym ná=
34:
ſtąpiły. Bo potym ſtátućie ktory roku
35:
P. 1563. vczyniony ieſt/ ktorym ſię exeku=
36:
cya ſądow duchownych/ przez ſześć ſet lat
37:
w tym kroleſtwie od záczętego Chrześći=
38:
áńſtwa trwáiąca/ záhámowáłá: wnetże
39:
heretycy kośćioły wydźieráć/ Kátholi=
40:
kom imioná odeymowáć/ dźieśięćin bro=
41:
nić/ ná duchowne dobre náieżdżáć/ mi=
42:
niſtry heretyckie ſtáwić/ y ſrodze prześlá=
43:
dowáć kośćioł Boży poczęli. y do tego
44:
czáſu przeklęte práwo/ duſze ludzkie mini=
45:
ſtrámi y herezyámi zábijá. do tego czáſu
46:
kośćioły y kośćielne dobrá krzywdę ćier=
47:
pią: gdy ná łupieſtwo tákie/ odćiętą exe=
48:
kucyą ſądy duchowne vſtáły/ ktore przed
49:
tym o tákie krzywdy ſądźiły y czyniły.
Grzechy
ktore ſię
duchow=
nym prá=
wem há=
mowáły
teráz y fo
rum nie
máią.

50:
Grzechy ſię też rozkwitnęły one/ kto=
51:
re ſię ſądem duchownym karáły: cudzo=
52:
łoſtwá/ káźirodztwá/ lichwy/ czáry/ y in=
53:
ne ktore wedle praw ſtárych y świętych
54:
duchowny ſąd karał/ ktore teraz żadnego
55:
forum nie máią/ y przez wodze y karánia
56:
zoſtáiąc/ ſzerzą ſię/ á pomſty ſámego Bo=
gá rychley


strona: 701

Kazánie VII. Seymowe.701.

kolumna: a
1:
gá rychłey y ſrogiey czekáią. O iákie łzy
2:
nád táką nieſpráwiedliwośćią wylewáć
3:
káżdy pobożny może!
Pomſtá
ná krole=
ſtwo.
O iáko z Proro=
4:
kiem temu kroleſtwu nie groźić:
Iſa: 24.
[Ziemiá
5:
ſię záráźiłá od obywátelow ſwoich: bo
6:
przeſtąpili zakon/ odmienili práwo/ roz=
7:
proſzyli przymierze wieczne. dla tegoż prze
8:
klęctwo źiemię pożrze/ y grzeſzyć będą o=
9:
bywátele iey.] Práwieć połamáli práwá
10:
ſtárowieczne nie ludźiom ále Bogu/ w
11:
ſtánie duchownym: áby im było wolno
12:
grzeſzyć/ á to co Bogu dano dźiedźictwo
13:
kośćielne łupić/ y wydźieráć/ á zá to ża=
14:
dnego karánia nie mieć. Lecz Bog ſprá=
15:
wiedliwy nie záſpi/ y zelus iego o ſwoię
16:
oblubienicę/ y o kośćioł ſwoy nie zgáśnie.
17:
Przeklęctwo puśći ná to kroleſtwo/ w
18:
ktorym pożárte od nieprzyiaćioł będźie/
19:
y zginie/ czego vchoway Boże/ ieſli ták
20:
złego práwá nie zepſuiećie.
Konfede
rácya
przeklęte
práwo.

21:
Y ono drugie ieſzcze dáleko gorſze/
22:
ktore Konfederácyą zowiećie/ roku P.
23:
1573. w dźieśięć lat potym od niektorych
24:
heretykow/ z oſzukánim proſtych Kátho=
25:
likow vczynione: áby káżdemu wolno
26:
było/ wiárę ſobie iáką chce tworzyć/ y od=
27:
miány w kośćiele czynić/ á zá to żadneo ka=
28:
ránia nie odnośić. Ieſzcze więtſzą ma
29:
nieſpráwiedliwość/ y więtſze zá ſobą prze=
30:
klęctwo bozkie ćiągnie to práwo/ ktorego
31:
ácz żaden Kátholik dobry y ſumnienia
32:
pobożnego zá práwo nie ma/ ále iż ieſzcze
33:
ſwowolność tá/ wiar y bluźnienia imie=
34:
niá bozkiego y wykorzeniánie wiáry Ch=
35:
rześćijáńſkiey/ y ſzczepienie átheiſmu/ pohá=
36:
mowánia niema/ á ſtára święta oycow
37:
náſzych Konfederácya Korczyńſka zá=
38:
tłumiona ieſt:
Gwałt
czyni prá
wom Bo=
ſkim y
ludzkim
Konfed.
wielka ſię nieſpráwiedli=
39:
wość dźieie/ y gwałt wielki świętym prá=
40:
wom duchownym y świeckim. O ſpro=
41:
ſnośći tey Konf: iáko ieſt przećiw wſzyt=
42:
kim práwom bozkim y ludzkim/ y koron=
43:
nym: y przećiw rozumowi przyrodzone=
44:
mu y cnotom Chrześćijáńſkim/ indźiey ſię
45:
mowiło. Nie day Boże/ áby ſię ktory
46:
wierny y Kátholik náydował/ ktoryby iey
47:
namnieyſzą pomoc dáwáć/ á ták ćięſzko
48:
P. Bogá gniewáć/ y oyczyznę ſwoię zá=
49:
ráżáć/ tákim práwem y gubić miał wolą.
Wiele
nieſprá=
wiedli=
wych
praw w
Konſty=
tucyách
Polſkich.

50:
Są ieſzcze y inne nieſpráwiedliwe
51:
práwá w ſtátutách y konſtytucyách wá=
52:
ſzych/ ktore ktoby mądry y vmieiętny/ á
53:
w práwách Bożych kośćielnych y Ceſár=
54:
ſkich biegły przebieżał/ wieleby tám nie=
55:
práwośći nálazł/ ktoremi ſię ſpráwiedli=
56:
wość śćiſka y zábija. Y owoć nie dobre
kolumna: b
1:
práwo/ ktore poimáć nawiętſzeo złoczyń=
2:
ce nie każe:
O poimá
niu zło=
czyńce.
by y oyczyznę zdrádźił/ y má=
3:
ieſtát krolewſki obráźił/ y ſto głow zábił/ y
4:
domy wyłupił/ y náiechawſzy názábijał
5:
ile chćiał: Nie poimay go áż ſię z nim
6:
práwo przetoczy/ po kilkunaśćie/ y 30. á=
7:
bo 40. lat. tylo ná Seymie/ ná ktorym
8:
ledwie pięć ábo ſześć/ ábo co máło ſpraw
9:
oſądźićie. Máiąc ieſzcze inne ták złe prá=
10:
wo ábo zwyczay/ iż okrom ſeymu/ ná kto=
11:
rym ieſt co inego czynić/ ná ktorym ſwá=
12:
rząc ſię czás trawićie/ ſądźić ſię tákich
13:
złoczyńcow nie godźi. O nieſzczęſne prá=
14:
wo/ ktore wſzytkę ſpráwiedliwość gubi/
15:
á przeklęctwo ná to kroleſtwo wlewa.
Iſa: 10.

16:
Dla Bogá/ vchodźmy tego przeklę=
17:
ctwá y tey biády/ ktorą nám Pan Bog
18:
przez Proroká groźi. Zepſuyćie złe nieſprá
19:
wiedliwe y do ſpráwiedliwośći przeſzka=
20:
dzáiące práwá.
Koniec
praw po=
żytek po=
ſpolity.
wſzák wiećie iż koniec ich
21:
ieſt pożytek poſpolity: ktoremu gdy ſzko=
22:
dzą/ odmienić ſię máią.
Práwá
iedne ná
czás ſą
dobre/ ná
czás złe.
Nie mowi ſię
23:
tylo o tych ktore záwſze złe były y ſzkodźi=
24:
ły/ ktore żadney nigdy ſpráwiedliwośći w
25:
ſobie nie miáły: ále y o tych ktore mogły
26:
być ſtárym oycom náſzym dobre/ ále nam
27:
czáſu tego ſzkodliwe. Są czáſy iedne ro=
28:
żne od drugich: dla odmiány ludzkich o=
29:
byczáiow/ odmieniáć ſię też práwá má=
30:
ią: áby miáſto pożytku/ ſzkody wielkiey
31:
nie czyniły.
32:
Zá oycow náſzych/ tych grzechow/ y
33:
ták ſwowolnych ludźi/ y niezbożnych nie
34:
było: poczćiwośćią y wſtydem/ y dobrą
35:
ſławą wiele ſię hámowáło. Mężoboyſtw
36:
tákich nie było/ áni ſedycyi/ áni zdrad oy=
37:
czyzny/ áni niewiernośći ku pánom y
38:
krolom ſwoim. Teraz tego ſię wiele ná=
39:
śiało. Oſtrzeyſze práwá ná grzechy być
40:
muſzą: áby dla trochy złych/ y nieſpokoy=
41:
nych/ wſzytko ſię kroleſtwo nie wątliło/ á
42:
do vpadku/ ná ktory ſię zánośi/ nie przy=
43:
chodźiło.
Sam P.
Bog ſwo=
ie práwá
odmienił.
Sam P. Bog práwá ſtáre no=
44:
wym zakonem odmienił. Bo do czáſu
45:
były pożyteczne: á gdy inſzy czás Meſſy=
46:
aſzow náſtał/ znieść ſię muśiały.
Złe prá=
wo/ gor=
ſze niżli
tyran na
ſrożſzy.

47:
Złe práwo gorſze ieſt niżli tyran na=
48:
ſrożſzy: Bo wżdy tyran odmienić ſię/
49:
ábo námowić/ ábo vmrzeć może/ y iego ty=
50:
ráńſtwo vſtáie. Ale złe práwo/ záwżdy
51:
trwa/ záwżdy zábija/ y ſzkodę czyni/ y
52:
ná duſzy y ná ćiele. Ieſt iáko lew y beſtyá
53:
nierozumna/ ktora námowić ſię nie da/
54:
áż ią zábić y vmorzyć. Ták y złe práwo
55:
ktore ſzkody ludźiom czyni miáſto pomo=
56:
cy/ dla ktorey wſzytki ſię práwá ſtáwią.
Tttt iijNie oglą=


strona: 702

702.Kazánie VIII. Seymowe.

kolumna: a
1:
Nie oglądayćie ſię ná ſtáteczność/
2:
ále ná pożytek ludzki: bo trwánie przy
3:
złym y ſzkodliwym/ nie czyni żadnego zá=
4:
lecánia ſtátku męzkiego: ále ráczey vpor=
5:
nym ſię być y głupim táki pokázuie/ kto=
6:
ry ze złego nie wychodźi/ á z błotá w kto=
7:
re vpadł/ nie powſtáie. Boyćie ſię Páná
8:
Bogá ſwego/ ktory złych y nieſpráwiedli
9:
wych praw piſáć zákázuie/ y ſrodze o to
10:
karze.
Maury=
cyus Ce=
ſarz iáko
ſkarány
o złe prá=
wá.
De geſtis
Francor.
lib: 4. ca:
2.
Maurycyus Ceſarz piſał y wyda=
11:
wał niektore złe práwá ſwe/ przećiw prá=
12:
wom bozkim y kośćielnym. Vpominał go
13:
o to y gromił ś. Papież Grzegorz Wiel=
14:
ki. A gdy ſię ná iego przeſtrogę vpámię=
15:
táć/ y złych onych praw pſowáć y odwo=
16:
łáć niechćiał: ſam go P. Bog obiecał ká=
17:
ráć/ y vpomniał go/ áby ſobie karánie o=
18:
bierał ábo ná tym świećie/ ábo ná onym.
19:
On wolał tu w tym żywoćie ćierpieć: y
20:
oznaymił mu P. Bog/ iż Phokás żołnierz
21:
zábić go miał/ y dom iego wygubić. O
22:
ktorym gdy ſię nierychło dopytał: prędko
23:
nań z woyſkiem máłym przypadſzy/ onegͦ/
24:
y ſyny iego/ y żonę pomordował. A vmie=
25:
ráiąc w pokućie tylo ony ſłowá mowił:
26:
[Spráwiedliwy ieſteś Pánie/ y ſądy two=
27:
ie práwe ſą.]
kolumna: b
1:
Nie życzćie ſobie y potomſtwu ſwe=
2:
mu tákich ſzkod duſznych y zwierzchnych/
3:
ktore ze złych práw pochodzą: pohámuy=
4:
ćie ty beſtye nierozumne/ áby niewinnych
5:
nie mordowáły y nie vćiſkáły. Nie ſkwá=
6:
piayćie ſię też ná piſánie y rozmnażánie
7:
Konſtytucyi/ po ktorych vgęſzczániu złe
8:
obyczáie y niezbożność ludu wáſzego po=
9:
znáć. Lepiey ſię ná nie dobrze rozmyślić/
10:
á imi nie zágęſzczáć/ á praw ſię bozkich y
11:
ludzkich dokłádáć/ á potężną im y nieod=
12:
włoczną exekucyą dáwáć: proſząc Páná
13:
Bogá/ áby on oczy wáſze oświecał/ á du=
14:
cha ś. zeſłał/ mowiąc: Zakonodawco
15:
náſz IEZV Chryſte/ rządźiſz ty ſam nas
16:
y ſpráwuy/ á z ręki y kárnośći ſwey nas
17:
nie wypuſzczay. Piſz práwá twe pálcem
18:
twoim ná ſercách náſzych/ ábyſmy ćię/ y
19:
bliźnie náſze dla ćiebie/ y Rzeczpoſp.náſze
20:
vprzeymie miłowáli/ á w práwách ná=
21:
ſzych czći świętey twoiey y Kośćiołá twe=
22:
go ochraniáli/ y wſzytki ná dobre ludu
23:
twego/ y pomnożenie pobożnośći Kátho
24:
lickiey piſáli y wykonywáli. Ktory z Oy=
25:
cem y Duchem ś. kroluieſz Bog ieden ná
26:
wieki. Amen.
27:
KAZANIE OSME
28:
O ſzoſtey chorobie Rzeczypoſpolitey/ ktora ieſt
29:
dla grzechow iáwnych/ y niekárnośći ich.
30:
Kroleſtwo ſię przenośi od narodu do národu: dla nie=
31:
ſpráwiedliwośći y krzywd/ y potwarzy/ y dla rozmá=
32:
itych zdrad. Eccleſiaſtici 10.
kolumna: a
1:
O
ſzoſtey y oſtátniey
2:
chorobie/ ktora krole=
3:
ſtwá vmarza/ iuż nam
4:
mowić przychodźi/ ná
5:
tym roziáchániu wá=
6:
ſzym: ktorą leczyć mo=
7:
żećie nie tylo ná Seymie/ ále y domá/ y
8:
wſzędźie/ byleśćie ſami chćieli.
Iſa: 24.
Ziemiá
zmázána
grzechá=
mi gubi
obywáte
le ſwoie.
To ieſt
9:
grzechy/ ktore do Páná Bogá o pomſtę
10:
wołáią/ ktoremi ſię źiemiá máże/ y poże=
11:
ráć chce obywátele ſwoie: iáko Prorok
12:
mowi: [Ziemiá záráźiłá ſię od obywáte=
13:
low ſwoich: bo przeſtąpili zakon/ odmie
14:
nili práwá/ rozſypáli przymierze wieczne.
15:
y dla tego przeklęctwo pożrze źiemię/ y v=
16:
ſtánie weſele bębnow/ y śpiewánie weſe=
17:
lących ſię. Nie będą śpiewáć pijąc: ále
kolumna: b
1:
gorzki będźie napoy ich. zgruchoce ſię
2:
miáſto prożnośći/ y domy záwárte będą/
3:
á nikt wchodźić w nie nie będźie.] y wiele
4:
ieſt tákich pogrożek v Prorokow/ ktore=
5:
mi kroleſtwom vpadek opowiádáią. Iá
6:
ko y Mędrzec oznaymił/ w tych ſłowách
7:
ná czoło poſtáwionych.
Grzechy
iáwne
krole=
ſtwá te=
go.
Przełożę wam y
8:
ia niegodna proroczyná wáſzá/ nieſprá=
9:
wiedliwośći/ krzywdy/ potwarzy/ zdrády:
10:
ktoremi to kroleſtwo y obywátele iego v=
11:
wichłáni ſą/ á wychodźić z nich y poprá=
12:
wowáć ſię niechcą. dla ktorych źiemiá
13:
tá was podobno wyrzući/ á Pan Bog
14:
inym ią narodem oſádźi/ á od was y ſy=
15:
now wáſzych kroleſtwo odeymie/ y da ie
16:
obcym nieprzyiaćielom wáſzȳ/ pogubiw=
17:
ſzy was y ſyny wáſze/ ieſli ſię nie vpámię=
taćie. Iá=


strona: 703

Kazánie VIII. Seymowe.703.

kolumna: a
1:
táćie. Iáko vczynił onym śiedmiom na=
2:
rodom Chánáneyſkim w źiemi świętey/
3:
ktore iáko piſmo mowi/
Deut: 9.
dla grzechow y
4:
złośći ich z źiemie oney wykorzenił y wy=
5:
gubił/ á innemi ktore ſobie obrał/ krole=
6:
ſtwá one oſádźił.
1.
Zbluźnie=
nie Bo=
gá Ch=
rześćijáń=
ſkiego w
Troycy.

7:
Naprzednieyſzy grzech ieſt/ y prze=
8:
náſrozſza nieſpráwiedliwość tego krole=
9:
ſtwá: zbluźnienie P. Bogá Chrześćijáń=
10:
ſkiego w Troycy iedynego/ ktore go dopu=
11:
ſzcza/ y rozmnáżáć ſię iemu dáie. iż kto
12:
chce/ nie tylo mową/ ále y piſmem y dru=
13:
kámi bluźni bez boiáźni/ nawyżſzego Bo=
14:
gá náſzego w Troycy/ ktorego nam świá=
15:
tłość ś. Ewángeliey y z niebá obiáwiona
16:
wiárá Chrześćijáńſka przynioſłá. Sektá
17:
Nowochrzczeńſka/ ábo ráczey pogáńſka/
18:
wſzędźie ſię rozśiewa. W Litwie zwła=
19:
ſzczá/ w Lubelſkiey źiemi/ w wielkiey y w
20:
máłey Polſzcze/ w Pruśiech/ bluźnią prze=
21:
naświętſzą Troycą Bogá Chrześćijáń=
22:
ſkiego. y to bluźnienie rozmnażáią iáko
23:
chcą/ bez żadnego zákazánia y bronienia.
24:
y wſzytko ſię kroleſtwo tákim przyzwole=
25:
nim máże/ y w ten grzech y pomſtę Bo=
26:
zką záwodźi.
Ioſu: 7.
Iednego
grzech
wſzytkim
ſzkodził
dla nie=
kárnośći.

27:
Bo ieſli grzech iednego Acháná woy=
28:
ſku wſzytkiemu do zwyćięſtwá przeſzka=
29:
dzał/ y nie dał Pan Bog ſzczęśćia ná nie=
30:
przyiaćioły: áż ſię on grzech vkarał: dá=
31:
leko więtſzą pomſtę Bozką ták wiele lu=
32:
dźi bluźniących P. Bogá ná tych przy=
33:
wiodą/ ktorzy im tego nie bronią: á nie
34:
mowią/ iáko on Phinees z towárzyſzmi
35:
ſwemi do Rubenitow y Gádytow mo=
36:
wił:
Iudic: 22.
[Wyśćie dźiś P. Bogá opuśćili/ á
37:
iutro ná wſzytek lud gniew ſię iego obu=
38:
rzy.]
O krzy=
wdę bo=
zką vpa=
dek kro=
leſtwá.
Iſa: 1.
to ieſt ná ty ktorzyby milczeli/ á wam
39:
tego dopuśćili. O krzywdę Bozką y zblu=
40:
źnienie imieniá iego/ vpadkiem wſzytkie=
41:
go kroleſtwá groźi Izáiaſz: [Biádá/ prá
42:
wi narodowi grzeſznemu/ ludowi oćię=
43:
żáłemu w złośći: opuśćili Páná/ zbluźnili
44:
ś. Bogá Izráelſkieo.] á coż zá to? [Zie=
45:
miá wáſzá ſpuſtoſzáłá/ miáſtá wáſze wy=
46:
palone ogniem/ polá wáſze przed oczymá
47:
wáſzemi obcy pożeráią. y będźiećie iáko
48:
kuczká przy winnicy/ y iáko chłodniczek
49:
przy ogrodźie/ y iáko miáſto zwoiowáne.]
Dla here=
zyi y nie=
hámowá
nia ich/
wſzyſtko
krole=
ſtwo v=
ćierpi.
Apoc: 13.

50:
A co ſię o bluźnieniu ná Bogá w
51:
Troycy iedynegͦ y Nowochrzczeńcách mo=
52:
wi/ toż ſię rozumie o wſzytkich heretykách:
53:
ktorzy/ iáko ieſt w Obiáwieniu/ bluźnią
54:
przybytek Boży/ to ieſt ś. kośćioł iego/ y
55:
ſługi ś. iego/ ktorzy w niebie mieſzkáią.
56:
Ktorym iż kroleſtwo żadnego odporu
kolumna: b
1:
ſobie właſnego/ práwnego y świeckiego
2:
nie dáie: zá to karánia bozkiegͦ nie vydźie.
3:
Bo nie tylo czyniący/ ále czyniącym przy=
4:
zwaláiący/ mowi Apoſtoł/ godni ſą śmier
5:
ći.
Rom: 1.
A kto milczy/ á nic nie czyni/ będąc
6:
winien czynić co może: pewne ma przy=
7:
zwolenie y vcześtnictwo grzechu cudzego.
2.
Lupie=
ſtwá ko=
śćiołow.

8:
A łupieſtwá kośćiołow Bożych/ y ſpu=
9:
ſtoſzenie ſłużby Bożey w tym kroleſtwie
10:
ná wielu mieyſc/ y zaráza duſz proſtych
11:
ludzkich/ ywydźieránie imion/ dochodow/
12:
y dźieśięćin P. Bogu nádánych/ iáką ma
13:
ſpráwiedliwość? Wielka to krzywdá/ zá
14:
ktorą ná kroleſtwo wſzytko/ ktore tego o=
15:
ſtrośćią ſwoich praw nie broni/ pomſtá
16:
bozka náſtępuie.
Iſa: 33.
[Biádá/ mowi Prorok/
17:
temu ktory łupi y wydźierá: bo też ſam
18:
złupiony będźie.
3.
Zepſowá
nie iurys=
dicyey ko
śćielney.

19:
Ono ſámo vkrzywdzenie czći bozkiey
20:
y ſtanu duchownego/ ktorym ſądy kośćiel
21:
ne y kápłańſka Iurisdycya zepſowána
22:
ieſt: zá czym ſię wielkie łupieſtwá kośćio=
23:
łow bożych wzniećiły/ y wiele ſię grzechow
24:
ktore ſię práwem kośćielnym hámowá=
25:
ły/ rozmnożyło: doſyć ma mocy ná zgu=
26:
bienie tego/ obroń Boże/ kroleſtwá. ktore
27:
tego nie żałuie/ áni ſię w tym popráwuie/
28:
y w tey wzgárdźie ſądow duchownych/ y
29:
klątew/ iáko iákie niewierne y pogáńſkie
30:
páńſtwo/ zoſtáie.
Matt: 16.
& 18.
Ioan: 20.
&t 21.
Gdyż P. Bog ſąd ká=
31:
płańſki y duchowną Iurisdycyą poſtá=
32:
wił/ y wynioſł pierwey y wyżſzey/ niżli świe
33:
cką/ w ſwoiey ś. Ewángeliey/ y we wſzyt=
34:
kim ná świećie Chrześćijáńſtwie.
4.
Opuſzcze
nie ſą=
dow y
ſpráwie=
dliwośći.

35:
Opuſzczenie też y odwłoczenie ſprá=
36:
wiedliwośći świeckiey/ á zwłaſzczá tych
37:
krzywd/ ktore ná ſeymách rok máią: iáko
38:
może być bez wielkiey boiáźni pomſty
39:
bozkiey?
Luc: 18.
Gdyż ták wiele vkrzywdzonych
40:
y od mocnieyſzych vćiśnionych zoſtáie/
41:
ktorzy ſię od ſeymu do ſeymu włocząc/ o=
42:
ſtátek vtracáią/ y wiele ſię nędze náćier=
43:
pią. ktorych głos do P. Bogá wſtępuie
44:
ná niebo/ y bez wyſłuchánia/ y karánia być
45:
nie może. Miłośiernieyſzy Pan Bog ieſt
46:
niżli on ſędźia ktory ſię Bogá nie bał/ y
47:
ludźi nie wſtydźił/ iednák wdowkę dla iey
48:
nábiegánia ſądźić muśiał y odpráwić.
49:
Pewnie P. Bog o tákie śieroty y wdowy
50:
y inne podeptáne y złupione/ ktorzy do nie=
51:
go we dnie y w nocy wołáią/ czynić bę=
52:
dźie/ á kroleſtwu nie przepuśći. O ktorym
53:
ſię ony ſłowá mowić v Sálomoná mo=
54:
gą:
Eccle: 4.
[Widźiałem potwarzy/ ktore ſię pod
55:
ſłońcem dźieią/ y płácz niewinnych kto=
56:
rych żaden nie ćieſzy: ktorzy ſię gwałtom
odiąć nie


strona: 704

704.Kazánie VIII. Seymowe.

kolumna: a
1:
odiąć nie mogą/ od pomocy wſzytkich od=
2:
bieżani.]
Mężo=
boyſtwá
ták częſte
y iáwne.

3:
Sáme mężoboyſtwá/ y krwie ſąśie=
4:
dzkiey vſtáwiczne bez kárnośći rozlewá=
5:
nia/ potępić to kroleſtwo mogą.
Mężo=
boyce
práwá
ſię nie bo
ią.
w kto=
6:
rym mężoboycá/ rozboynik/ náiezdnik do=
7:
mowy zábiwſzy iednego/ y drugiegͦ/ y dźie=
8:
śiątego/ nie może być nigdy poiman/ y
9:
práwá ſię nie boi/ áż zá dźieśięć/ trzydźie=
10:
śći/ y czterdźieśći lat. w ktorym czáśie á=
11:
bo ich więcey názábija/ ábo oyczyznę zdrá
12:
dźi: wolne máiąc do kilánaśćie lat/ y dá=
13:
ley vćiekánie.
Oycá
właſne=
go zábi=
ćie kará=
nia nie
miáło.
Do tego przyſzło/ iż y ten
14:
co oycá właſnego zábił/ ná tym przeſzłym
15:
Seymie bez karánia/ máiąc wolny czás
16:
do ſchronienia ſię/ zoſtał.
17:
A P. Bog w práwie ſwoim napiſał:
Num: 35.

18:
[Bráć pieniędzy nie będźiećie od tegͦ kto=
19:
ry ſię krwią zmázał: záraz ſam vmrzeć
20:
ma.
Ziemiá
ſię nie=
winną
krwią
plugá=
wi/ y bez
krwie o=
czyśćio=
ná być
nie może.
Nie plugawćie źiemie mieſzkánia
21:
ſwego/ ktora ſię niewinną krwią máże. y
22:
nie może inákſzegͦ rozgrzeſzenia ábo oczy=
23:
śćienia bráć/ iedno przez kreẃ tego ktory
24:
kreẃ drugiego roźlał. Y ták dźierżáwy
25:
wáſze oczyśćione będą/ gdy z wámi mieſz=
26:
káć będę.] Obácz iáko kreẃ niewinna
27:
niekarána/ wſzytkę źiemię y kroleſtwo plu
28:
gáwi/ y do pomſty bozkiey pobudza. O
29:
Boże moy/ iáko wiele krwie Ablow nie=
30:
winnych źiemiá tá w ſię przyięłá y przyi=
31:
muie/ ktora z źiemie vſtáwicznie o pom=
32:
ſtę do P. Bogá woła.
6.
Krwá=
wy pot
poddá=
nych y v=
ćiśnienie
ich.

33:
A oná kreẃ ábo pot żywych poddá=
34:
nych y kmiotkow/ ktory vſtáwicznie bez
35:
żadnego hámowánia ćiecze/ iákie wſzyt=
36:
kiemu kroleſtwu karánie gotuie? Powie=
37:
daćie ſámi: iż nie máſz páńſtwá/ w kto=
38:
rymby bárźiey poddáni y oracze vćiśnie=
39:
ni byli/ pod ták abſolutum dominium,
40:
ktorego nád nimi ſzláchtá/ bez żadney
41:
práwney przeſzkody/ vżywa. y ſámi wi=
42:
dźim nie tyło źiemiáńſkich ále y krolew=
43:
ſkich kmiotkow wielkie oppreſſye/ z kto=
44:
rych żaden ich wybáwić y porátowáć nie
45:
może. Rozgniewány źiemiánin/ ábo ſtá=
46:
roſtá krolewſki/ nie tylo złupi wſzytko co
47:
vbogi ma: ále y zábije kiedy chce/ y iáko
48:
chce. á o to y ſłowá złego nie vćierpi.
Źle opá=
trzeni
kmiotko=
wie w tey
koronie.
Iſa: 3.

49:
Ták to Kroleſtwo poddáne roba=
50:
czki nędzne/ z ktorych wſzyſcy żyiem/ opá=
51:
trzyło. Przetoż P. Bog groźi v Izáia=
52:
ſzá: [Wyśćie wypáśli winnice moie/ y
53:
łupieſtwá vbogich w domu wáſzym. cze=
54:
mu ták kruſzyćie lud moy/ y twarzy vbo=
55:
gich moich mielećie?] Iáko źiárná pod
56:
młyńſkim kámieniem/ ták ći kmiotkowie
kolumna: b
1:
pod pány ſwemi.
Stroie z
vbogich
z złupie=
nia.
Y mowi dáley Prorok/
2:
dáiąc znáć/ iáko z onego łupieſtwá vbo=
3:
gich/ ſtroią żony y corki ſwoie zbytniemi
4:
y wymyślnemi koſzty.
Pomſtá
ná łupież=
ce vbo=
gich.
Iſa: 3.
á nákoniec táką
5:
pomſtę opowieda: [Miáſto woniey w=
6:
dźięczney/ przyſtąpi ſmrod: miáſto zło=
7:
tych páſow/ powrozy: miáſto ſkędźiero=
8:
wánych włoſow/ ogolenie y łyſość: miá=
9:
ſto białych chuſt/ włośiennicą odźiani
10:
będźiećie. Y prześliczni mężowie twoi
11:
mieczem/ y mocarze twoi ná woynie po=
12:
giną. y płákáć będą bramy twoie/ y ſpu=
13:
ſtoſzáła ná źiemi vśiędźie.]
7.
Lichwy
ſrogie.

14:
A lichwy/ y złe nábywánia máiętno=
15:
śći/ iáko ſię rozmnożyły? Są ludźie kto=
16:
rzy wſzytki Zydy przechodzą/ dźieśięć y
17:
20. y 30. od ſtá biorą.
Leuit: 25.
Deut: 23.
y gubią domy po=
18:
trzebnych/ y práwie ie pożeráią/ á nic z
19:
miłośierdźia nád nędznym nie vczynią.
20:
O co ſię Pan Bog wielce gniewa/ y ſro=
21:
dze tákich krádźieżnych y rozboynych zy=
22:
ſkow zákazał.
8.
Lákom=
ſtwo.
Ierem: 6.
& 8.
Amos 9.

23:
Lákomſtwo v wſzyſtkich/ mowi Pro=
24:
rok/ ná głowie: od máłego do wielkiego
25:
począwſzy/ wſzyſcy ſię ćwiczą w złym ná=
26:
bywániu/ y łákomym zbierániu. Zaden
27:
ſię pieniędzmi/ ktorych nigdy więcey w
28:
Polſzcze nie było/ nie náſyći. Nikt nie
29:
mowi/ doſyć mam: káżdy przyczynić
30:
chce/ choć mu zbywa. Iedni áby chowá=
31:
li/ y zá bogi pieniądze mieli: drudzy áby
32:
hárdośći ſwey y wynioſłośći/ vtrátámi y
33:
prożnośćiámi doſyć czynili.
9.
Zbytki y
złe vży=
wánie do
ſtátkow.

34:
O Boże moy iákie zbytki w to ſię kro=
35:
leſtwo wnioſły/ ktore miłośierdźie wſzyt=
36:
ko wypędźiły. Począwſzy od máłych áż
37:
do wielkich/ wſzyſcy mierność świętą y
38:
proſte vżywanie opuśćili/ y onym ſtáro=
39:
polſkim á żołnierſkim żyćiem wzgárdźili.
40:
Káżdy chce wino pić. iuż nie tylo wodá/
41:
ná ktoreyiechmy przeſtawáli/ ále y piwo
42:
nie zdrowe młodym y zdrowym. iedną ná
43:
dźień kwartą winá do roku ſto złotych
44:
bliſko vtráći.
Miękkoſc
y roſkoſz
śláchty.
Iezdá
zginęłá.
Rzadki pánoſzá bez iedwa=
45:
biow/ bez poſzoſtnych koni/ bez kilánáśćie
46:
páchołkow/ y bárwy iedwabney/ bez ko=
47:
lebek y ſtroynych obitych kotczych ieźdźić
48:
niechcą. iuż śiodłá tylo woźniczé zoſtá=
49:
ły. w woźie koń zá kilá ſet złotych. z iezdy
50:
ſzlácheckiey/ sſtáli ſię wozownicy/ podu=
51:
ſznicy/ piérznicy. z łożkámi/ z pierzynkámi
52:
iádą. Zbroyny y iezdny páchołek zginął/
53:
y ſiłá męzka rozkoſzámi ſtruchláłá. Bia=
54:
łogłowy ták w vbiorách y ſtroiách ſwo=
55:
ich przebráły/ iż końcá vtrátom nie máſz:
56:
Na iedwabie/ złotogłowy/ ogony/ y fere=
ty/ y káre=


strona: 705

Kazánie VIII. Seymowe.705.

kolumna: a
1:
ty/ y kárety/ vtrat nie przeliczyſz. Ná puł=
2:
miſki y liczbę niezwyczáyną potraw/ mu=
3:
śi sſtáwáć/ byle ſię pokázáć/ á márnośći
4:
czći y ſławy ludzkiey/ ktora zá nic nie ſtoi/
5:
nábywáć.
10.
Miłośier=
dźie y do
bre vczyn
ki zginę=
ły.
Vboga
Rzeczpo=
ſpo: do=
my tylo
bogáte.

6:
A miłośierdźie zginęło y ku Rzeczy=
7:
poſpolitey. Nikt w tákim doſtátku zam=
8:
kow y murow nie opátruie. Wſzytká
9:
Rzeczpoſp: vboga/ domy tylo poiedyn=
10:
kowe bogáte. Nie máſz czym przykryć y
11:
tego co oycowie dla obrony pobudowáli.
12:
Nie máſz pieniędzy ná żołnierzá/ ná ſy=
13:
pánie wáłow/ ná dźiałá y prochy/ ná o=
14:
pátrzenie twierdzey. Nie máſz ná kośćio
15:
ły/ ná vbogie y nędzne poddáne/ y ná ine
16:
potrzeby pobożne y zbáwienne.
Sodo=
má zby=
tki y do=
ſtátkiem
zginęłá.
Ezec: 16.
wſzytko
17:
ná zbytkach y ſproſnych vtrátách ginie/
18:
y w chlewách zoſtáie. Y ták ſię ná nas v=
19:
iſzczą przyczyny zguby Sodomſkiey/ o
20:
ktorey Prorok mowi: [Tá byłá złość So=
21:
domſka: hárdość/ náſycenie chlebá/ y do=
22:
ſtátek/ y prożnowánie: á iż ręki do nędz=
23:
nego y vbogiego nie śćiągnęli.] O ſpro=
24:
ſná Sodomo z vtrátámi y prożnowá=
25:
nim y zbytkiem twoim/ y z okrućieńſtwē
26:
twoim ná poddáne y niedoſtáteczne: iáko
27:
ſię rychło zápáść y ogniē zginąć możeſz?
11.
Niemi=
łość y nie
chuć wſzy
tkich ku
Rzeczy=
poſp.

28:
Nikt z ſercá Rzeczypoſp: nie miłuie.
29:
Táki ſię peculatus, to ieſt kradźież dobr
30:
poſpolitych w tym kroleſtwie zámnoży=
31:
łá: iż ludźie oto ledwie iákie ſumnienie
32:
máią. Gdy ieſt co wźiąć z poborow/ y
33:
dochodow poſpolitych: to náſmáczniey=
34:
ſza kradźież/ o ktorą ſię y karánia żadne=
35:
go bać nie potrzebá. A gdy co dla dobre=
36:
go poſpolitego vczynić: wnet ćiężko y
37:
trudno/ y nie máſz.
Vtráty
prożne.
Lecz dla pompy y ſey=
38:
mow/ y żołnierzow/ y háydukow/ y pom=
39:
ſty nieprzyiaćioł/ y dla okazáłośći y pychy:
40:
by y wioſkámi przypłáćić/ tedy być muśi.
41:
Gdy ſkarb poſpolity piáſtuią/ o Boże
42:
iáko ręce ſwoie máżą: iż łedwie połowi=
43:
cá z vbogich kmiotkow y mieſzczan ná o=
44:
pátrzenie poſpolite dochodźi. Tákie nie=
45:
wſtydliwe y niemiłoſierne oyczyzny y má=
46:
tki miłey obłupienie náſtąpiło. Nie máſz
47:
iáko świádomi powiádaią/ żadney ták
48:
nieſzczęśliwey Rzeczypoſpolitey/ ktoraby
49:
mniey przyiáźni v ſwoich dźieći y ſynow
50:
miáłá/ iáko tá náſzá.
12.
Potwa=
rzy/ zdrá=
dy/ pokry
toſći.

51:
A kto wyliczy náſze potwarzy v prá=
52:
wá/ w pozwách/ y zdrády w ſpráwách/ y
53:
w ſądách/ y oſzukánia/ y obłudnoſći/ y
54:
pokrytoſći między námi?
13.
Kaźirodz
twá/ cu=
dzoło=
ſtwá/
krzywo=
przyśię=
ſtwá.
Kto wyliczy
55:
káźirodztwá niewſtydliwe/ y iáwne cu=
56:
dzołoſtwá/ krzywoprzyśięſtwá/ fałſzywe
kolumna: b
1:
świádectwá/ y inne ſproſnośći/ ktore y
2:
forum do karánia nie máią? Nie doty=
3:
kam ſwowolnośći/ y nieczyſtośći/ y nie=
4:
wſtydu ludźi młodych/ ktorym wſzytká ſię
5:
źiemiá záráźiłá.
Sierot
oſzukánie
pánienek
zwłaſzczá.
Iednego tylo nowego
6:
grzechu y nieſpráwiedliwośći nie zámil=
7:
czę. Zoſtánie śierotá pánná: powinni y
8:
opiekunowie połowicę ábo część niemá=
9:
łą iey dźiedźictwá y poſágu odeymuią/
10:
z źięćiámi ſię przyſzłemi ſtárgowawſzy/
11:
zá mąż pánny nie dádzą/ áż im ono z mę=
12:
żem dáruie co chcą/ y co ſobie złupili/ do=
13:
brzy opiekálnicy y krewni. Są y ine niezli=
14:
czone złośći y nieſpráwiedliwośći kroleſt=
15:
wá tego/ ktore o pomſtę wołáią w niebo.
Ná Sey=
mách
znáć co
ſię we w=
ſzytkim
krole=
ſtwie
dźieie.

16:
Coż mam z tobą czynić nieſzczęśliwe
17:
kroleſtwo? Kto tu ná was/ ze wſzech ſtron
18:
kroleſtwá zebráne/ y ná głowy ludu pá=
19:
trzy/ y wáſze obyczáie y ſpráwy widźi: do=
20:
myśláć ſię może/ iákie niezbożnośći y
21:
grzechy po wſzyſtkiey koronie pánuią.
Boſo y
nápoly
nágo cho
dźił Izá=
iaſz wo=
łáiąc.
Iſa: 20.
Iſa: 30.

22:
Bychbył Izáiaſzem: chodźiłbych bo=
23:
ſo y ná poły nági/ wołáiąc ná was roſko=
24:
ſzniki/ y roſkoſznice/ przeſtępniki y przeſtę=
25:
pnice zakonu Bożego: Ták was złupią
26:
y ták łyſkáć łyſtámi będźiećie/ gdy nie=
27:
przyiaćiele ná głowy wáſze przywiedźie
28:
Pan Bog/ y w táką was ſromotę poda:
29:
[Y będźie wám złość wáſzá/ iáko mur
30:
poryſowány wyſoki/ ktory/ gdy ſię nie
31:
ſpodźieiećie vpádnie.
Mur po=
ryſowá=
ny.
Fláſzká
gliniána.
Y iáko gárncár=
32:
ſka fláſzá/ mocno vderzona/ z ktorey ſię
33:
nie naydźie ſkorupká ná noſzenie trochy
34:
ogniá/ y ná poczerpnienie trochy wody z
35:
dołku.] vſtáwicznie ſię mury Rzeczypo=
36:
ſpoli: wáſzey ryſuią/ á wy mowićie: nic/
37:
nic: Nierządem ſtoi Polſká. Lecz gdy
38:
ſię nie ſpodźieiećie/ vpádnie y was wſzy=
39:
tkich potłucze.
Iere: 27.
Thren: 1.
Pętá Ie=
remiáſzo=
we.

40:
Bych był Ieremiaſzem/ wźiąłbych
41:
pętá ná nogi/ y okowy/ y łańcuch ná ſzyię/
42:
y wołałbych ná was grzeſzne iáko on wo=
43:
łał: [Ták ſpętáią pány y pożoną iáko
44:
bárány w cudze ſtrony.]
Zbotwiá=
ła ſuknia.
Ierem: 13.
y vkazałbych
45:
zbotwiáłą y zgnoioną ſuknią/ ktorą trza=
46:
ſnąwſzy/ gdyby ſię w perzyny rozlećiáłá/
47:
mowiłbych do was: Ták ſię popſuie y w
48:
niwecz obroći/ y w dym á w perzynę poy=
49:
dźie chwałá wáſzá/ y wſzytki doſtátki y
50:
máiętnośći wáſze.
Gárniec
gliniány.
Iere: 19.
y wźiąwſzy gárniec
51:
gliniány/ á zwoławſzy was wſzytkich/ v=
52:
derzyłbych go mocno o śćiánę w oczách
53:
wáſzych mowiąc: Ták was pogruchocę/
54:
mowi P. Bog/ iáko ten gárniec ktorego
55:
ſkorupki ſpoić ſię y nápráwić nie mogą.
Płákánie.
Ierem: 9.

56:
Y wołałbych iáko y on/ płácząc: [Kto
Vvvvgłowie


strona: 706

706.Kazánie VIII. Seymowe.

kolumna: a
1:
głowie moiey doda wody/ y źrzodło łez o=
2:
czom moim: ábych we dnie y w nocy
3:
opłákał/ pobite oyczyzny y narodu mego?
4:
Vćiekłbych ná puſtynią y odbieżałbych
5:
ludu mego. Bo wſzyſcy wyrodkowie (iá=
6:
koby nie onych dobrych oycow ſynowie)
7:
y ſkupienie zbrodniow.
Mátác=
twa y
zdrády
ludzkie/ y
nieufno=
śći.
Wyćiągnęli ięzyk
8:
ſwoi iáko łuk kłamſtwá á nieprawdy.
9:
Strzeż ſię káżdy brátá ſwego/ y nádźieie
10:
w nim nie miey. w vśćiech máią pokoy á
11:
táiemnie śidłá podkłádáią. Dla tego mo
12:
wi P. Bog: Nákarmię ich piołunem/ y
13:
napoy dam im wodę żołći.
Nárzeká=
nie Pro=
rockie.
Ierem: 9.
Zwołayćie
14:
nárzekálniczek/ niech nád námi lámentu=
15:
ią mowiąc: Puſzczayćie łzy oczy náſze/ y
16:
powieki náſze opływayćie wodą. O iá=
17:
koſmy zwoiowáni/ y wielce poháńbieni.
18:
przyſzła śmierć przez okná náſze/ werwáłá
19:
ſię w domy náſze: pobiłá przed śienią dźie
20:
ći/ y młodźieńce po vlicách. Trupy iáko
21:
gnoy po polu leżą/ iáko trawá zá koſa=
22:
rzem/ á nie máſz tego ktoby ie pogrzebał.
Ogole=
nie gło=
wy y bro
dy Eze=
chielowe.
Ezech: 5.

23:
Bych był Ezechiaſzem/ ogoliwſzy
24:
głowę y brodę/ włoſybych ná trzy częśći
25:
rozdźielił. Y ſpaliłbych iednę część/ á dru=
26:
gąbych pośiekał/ á trzećiąbych ná wiátr
27:
puśćił. y wołałbych ná was: Iedni z was
28:
poginiećie głodem/ drudzy mieczem/ á
29:
trzeći ſię po świećie roſproſzyćie.
Przekopá
nie śćiá=
ny.
Ezech: 12.
y nie wy=
30:
chodźiłbych z mieſzkánia mego drzwiámi
31:
áni oknem: álebych śćiánę przekopał w
32:
rzeczy vćiekáiąc. y wołałbych ná was:
33:
Ták ſię z wámi sſtánie. żadne was zam=
34:
ki twierdze nie obronią. wſzytki nieprzy=
35:
iaćiel wywroći/ y was pogubi.
Ionaſzo=
we ná Ni
niwe wo=
łánie.

36:
Bych był Ionaſzem/ chodząc po vli=
37:
cách wołałbych ná was: Czterdźieśći dni
38:
nie wynidą/ á Niniwe ábo to kroleſtwo
39:
wáſze vpádnie.
40:
Boyćie ſię wżdy tych pogrozek. Iać
41:
obiáwienia oſobliwego od Páná Bogá o
42:
was y o zgubie wáſzey nie mam: ále poſel=
43:
ſtwo do was mam od P. Bogá/ y mam
44:
to poruczenie/ ábych wam złośći wáſze
45:
vkázował/ y pomſtę ná nie/ ieſli ich nie
46:
oddalićie/ opowiádał.
Przed v=
padkiem
Proroki
ſwe kro=
leſtwá
miáły.
2. Par: 36.
Wſzytki kroleſtwá
47:
ktore vpadáły/ tákie poſłáńce Bożé y
48:
káznodźieie miáły/ ktorzy im wymiátáli
49:
ná oczy grzechy ich/ y vpadek oznaymiá=
50:
li. Iáko mieli Zydowie przed Bábiloń=
51:
ſką niewolą: o czym piſmo mowi: [Po=
52:
ſyłał Pan Bog poſły ſwoie do nich/ ráno
53:
wſtáiąc/ y co dźień vpomináiąc: przeto
54:
iż chćiał pofolgowáć ludowi ſwoiemu/ y
55:
mieſzkániu ſwemu. Ale ſię oni z poſłow
56:
Bożych śmiali/ y nátrząſáli (mowiąc:
kolumna: b
1:
dawno nám groźićie/ á nic nie máſz ch=
2:
wałá Bogu.) y lekce vważáli ſłowá Bo=
3:
zkie: áż przyſzedł gniew Boży ná nie/ y le=
4:
kárſtwo żadne być nie mogło.]
Gállia
iákie
przed v=
padkiem
grzechy
y Proro=
ki miáłá.
Sidon: lib:
2. epiſt: 1.

5:
Gdy Gállią wſzytkę Chrześćijány o=
6:
ſádzoną Fráncuzowie pogánie ná on
7:
czás zwoiowáć mieli/ piſze Sydonius bi=
8:
ſkup y káznodźieiá ich/ iż tákie były łupie=
9:
ſtwá y vćiśnienie vbogich od Chrześći=
10:
áńſkich Rzymſkich vrzędnikow/ iż lud
11:
radby był Gotty Aryany zá pány przyiął/
12:
iedno dla religiey nie śmiał.
Pogánie
mniey
ſzkodzą
religiey
niżli he=
retycy.
Lecz Frán=
13:
cuzy pogány przyiąć wolał: rozumieiąc/
14:
iż mniey religiey ſzkodźić/ y tákiego tyráń=
15:
ſtwá iáko Chrześćijánie czynić nie mieli.
16:
y ták ſię sſtáło. Fráncuzowie wſzytkę
17:
Gállią opánowáli/ y Chrześćijány zoſtá=
18:
li. á on ſię zły narod Chrześćijan popſo=
19:
wánych wykorzenił.
Afryká
iákie zło=
śći przed
ſwym v=
padkiem
miáłá.
Saluia: de
vero iudi-
cio Dei li:
7. & 8.
Vict: de
perſecut:
Vandalic.

20:
Toż piſze Saluianus o Afryce/ y Vi-
21:
ctor Vticenſis. Gdy Vandali ośieść ią/
22:
y wſzytko Chrześćijáńſtwo vćiſnąć y wy=
23:
gubić mieli: biſkupi ich y prorocy kázno=
24:
dźieie/ zá ſrogie grzechy y nieczyſtośći/ y
25:
łupieſtwá vbogich/ pomſtą im bozką gro=
26:
źili. ktora/ gdy ſię popráwowáć niechćie=
27:
li/ rychło ná nie pádłá.
Greckie
páńſtwá.
Nicolaus
5. Pap.

28:
Gdy Greckie Páńſtwá vpáść/ á Cá=
29:
rogrod wźiąć Turcy mieli: Mikołay Pa=
30:
pież przed trzemi láty vpadek ich opowie=
31:
dźiał: gromiąc złośći y odſzczepieńſtwo
32:
ich/ á ona im śiekierą y wyćięćim drzewá
33:
niepożytecznego ná trzeći rok wedle E=
34:
wángeliey groźił. y ták ſię sſtáło/ gdy po=
35:
kutowáć niechćieli.
Troiákie
pogrożki
bozkie.

36:
Dáie nám piſmo ś. znáć/ iż iedny ſą
37:
pogrożki Bozkie/ ktore ſię odmienić mo=
38:
gą gdy ludźie pokutuią/ á wypraſzáią ſię
39:
z gniewu bozkiego. iáko Niniwczykowie
40:
od zápádnienia/ y iáko Ezechiaſz krol od
41:
śmierći ſię wyprośił. choć mu powiedźia=
42:
no:
Ionæ.
Iſa: 38.
Roſpráw dom ſwoy/ bo iuż vmrzeſz
43:
á żyć nie będźieſz. On ſię wypłákał y wy=
44:
modlił/ iż P. Bog dekret ſwoy odmienić
45:
raczył.
Drugie
ſię ná ſy=
nách i=
ſzczą.

46:
Drugie ſą pogrożenia Páńſkie ktore
47:
ſię nie iſzczą rychło/ ále áż ná potomſtwie
48:
y ſynách grzeſzących/ y oycow złych ná=
49:
śláduiących. Tákie było o potopie/ ktore
50:
ſię nie źiśćiło áż we ſto lat y dwádźieśćiá.
51:
y ono o Bábilońſkiey niewoley/ o ktore
52:
prośił tenże Ezechiaſz P. Bogá/ áby ono
53:
złupienie domu krolewſkiego/ y pobránie
54:
w niewolą ſynow iego/ nie przychodźiło
55:
zá czáſow y dni iego. gdy mowił do Izá=
56:
iaſzá:
Iſa: 39.
Iuż wſzytko dobrze co P. Bog v=
czyni/ choć


strona: 707

Kazánie VIII. Seymowe.707.

kolumna: a
1:
czyni/ choć nas ták ſrogo pokarze y pogu=
2:
bi: iednák proſzę áby był pokoy zá dni
3:
moich/ abych iá ná to nie patrzył.
Trzećie
pogrożki
bez od=
miány.

4:
Trzećie pogrożki ſą/ ktore żadney od=
5:
miány mieć nie mogą. Gdy widźi Pan
6:
Bog iż ſię ludźie do pokuty nie vdádzą/
7:
áni ſkłonią: tedy czyni ná zgubę ich nie=
8:
odmienny ſwoy dekret. Iáki vczynił ná
9:
Pháráoná/ gdy mowił:
Exod.
[Ia zátwárdzę
10:
ſerce iego iż nie vſłucha/ áni práwey po=
11:
kuty czynić będźie.] To ieſt/ wiedźiał Pan
12:
Bog/ (bo mu tę wiádomość trudno o=
13:
deymowáć) iż wolney woley ſwoiey nie
14:
miał ná dobre vżyć.
Oddale=
nie łáſki
ieſt zá=
twárdze=
nie.
y przeto łáſkę ſwoię
15:
od niego oddalił. ktore oddalenie zátwár
16:
dzenim ſię zowie.
Wolna
ludzka
wola.
A iednák ná oświád=
17:
czenie wolney woley ludzkiey/ kazał go
18:
Moyzeſzowi vpomináć/ y karáć/ y częſto
19:
mu/ gdy ſię modlił przepuſzczáć. y ták go
20:
leczył iáko napilnieyſzy lekarz. Iednák
21:
wiedźiał/ iż mu żadne lekárſtwá pomá=
22:
gáć nie miáły.
23:
Toż vczynił Ieremiaſz z onym ſwo=
24:
im ludem. Wiedźiał iż zginąć mieli/ y
25:
pokutowáć nie mieli: y przeto im pewny
26:
dekret Bozki ná zgubę ich przynośił. A ie=
27:
dnák mowił:
Ierem. 18:
[Poſłał mię P. Bog ábych
28:
wam zgubę wáſzę/ iáko ſłyſzyćie/ opowiá=
29:
dał. Lecz czyńćie dobre drogi wáſze/ y ſtá=
30:
ránia wáſze/ y ſłuchayćie głoſu P. Bogá
31:
wáſzego: á P. Bog odmieni to karánie
32:
ktorym wam pogroźił.]
Wyświád
czenie lu=
dzkiey
wolney
woley w
przeyrze=
niu Boz=
kim.
To mowił/ wol=
33:
ną wolą ludzką wyświadczáiąc/ iż iey P.
34:
Bog ſwoim dekretem y poſtánowienim
35:
gwałtu nie czyni: ále wie co ma być/ ie=
36:
ſli pokutowáć mamy ábo nie.
37:
Z iákiemiż pogrożkámi poſłał mię
38:
do was P. Bog przezacni Pánowie moi?
39:
Ieſli mię ſpytaćie: z pierwſzymi/ czy z wto
40:
remi/ czy z trzećimi? Ia odpowiem: Nie=
41:
wiem. To tylo wiem/ iż iedná z tych trzech
42:
was nie minie. A ia wam/ namilſzym
43:
brátom moim/ y ludowi memu/ y oyczy=
kolumna: b
1:
znie miłey moiey/ pierwſzey życzę: áby
2:
wam P. Bog ták groźił/ iákoby wam
3:
dał pomoc do powſtánia/ y pokuty/ ná
4:
odmiánę dekretow y pogrożek ſwoich.
5:
ábyſmy nie ginęli/ ále ſię przeſtráſzywſzy/
6:
do vbłagánia gniewu Páńſkiego/ wſzy=
7:
tko ſerce y myśli obroćili.
8:
Tyś Pánie/ rzekł:
Ierem: 18.
[Mowić będę prze=
9:
ćiw narodowi y kroleſtwu/ ábych ie wyko=
10:
rzenił/ ſkáźił y roſproſzył. Lecz ieſli narod
11:
on pokutowáć będźie/ opuſzczáiąc złość
12:
ſwoie: ia też odmienię to złe/ ktorem v=
13:
myślił vczynić im.] Vmie P. Bog od=
14:
mienić wyroki ſwoie/ ieſli my odmienim
15:
złośći náſze. Pokutuymyż á wracaymy
16:
ſię do P. Boga náſzego: á on ſam vle=
17:
czy iáko począł. zráni ſerce náſze práwą
18:
zá grzechy náſze ſkruchą/ y ſamże one rá=
19:
ny zleczy/ iáko mowi Prorok:
Oſeæ 6.
[Ożywi
20:
nas y po dwu dniu y trzećiegͦ dniá wzbu=
21:
dźi nas]. Pierwſzy dźień niech będźie żá
22:
łośći y ſkruchy práwey/ y ſpowiedźi grze=
23:
chow náſzych. Drugi/ popráwy y nagro=
24:
dy wſzelákiey/ do pokuty práwey potrze=
25:
bney. A trzeći dźień vſpráwiedliwienia
26:
náſzego.
Mich: 7.
A ktoż tobie podobny Pánie/
27:
(w dobroći y miłośierdźiu.) Ty znośiſz
28:
niepráwośći/ y mijaſz grzech tych oſtát=
29:
kow ludu twego Chrześćijáńſkiego ná
30:
pułnocy/ y dźiedźictwá twego. Nie ro=
31:
ſpuśćiſz iuż dáley gniewu twego: bo ſię
32:
ty w miłośierdźiu kochaſz. Obroćiſz ſię
33:
do nas/ y zmiłuieſz ſię nád námi/ y złożyſz
34:
z nas złośći náſze/ y wrzućiſz w głębokość
35:
morſką wſzytki grzechy náſze. Viśćiſz ſię
36:
nám w prawdźie twoiey/ dla namilſzego
37:
Syná twego Iezuſá Chryſtuſá/ y nie=
38:
winnego roźlania krwie y śmierći ie=
39:
go. Ktory z tobą y z Duchem
40:
ś. kroluie Bog ieden ná
41:
wieki. Amen.
Vvvv ijKAZA-