![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.55d5b47a78d5.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[Słownik Polszczyzny XVI wieku]](/static/img/spxvi-logo.9e6c364a84ff.png){kind=logo}
![[Szukaj]](/static/img/icons/magnifier-left.03d386f15d93.png){kind=icon}
strona: kt
1:
KAZANIE
2:
PRZY PRZIYMO-
3:
WANIV SWIATOSCI
4:
MALZENSTWA.
5:
Vczynione
6:
Przez Kſiędzá IOZEPHA WERESZCZYN-
7:
SKIEGO z Wereſzczyná, z przeyzrze-
8:
nia Bozego Opátá Sieciecho-
9:
vvskiego.
10:
EPHE: 5.
11:
Sákráment ten wielki ieſt.
12:
W Krákowie/
13:
W Drukárniey Andrzeiá Piotrkow-
14:
cżyká. Roku Páńſkiego/ 1585. strona: 274
1:
Ná Kleynot Stárodawny
2:
Iáſtrzębiec.
3:
grafika
4:
POwiem kroćiuchno nie báwiąc ſię ſłowy/
5:
Iż tego Krzyżá tákże y Podkowy:
6:
Doſtawſzy męſtwem á wielką ochotą/
7:
Vpſtrzono potym ták ozdobnie cnotą:
8:
Iże odmienić iuż gláńcu nie może/
9:
Bo ieſt nábyty w imię twe moy Boże.
10:
Prze coś oſádźił to potomſtwem iego/
11:
Káżdy kray znácżnie Kroleſtwá Polſkiego.
12:
B. P.
strona: 275
| grafika | 275. |
1:
Vrodzonemu Pánu
2:
Stániſłáwowi Piotrowſkiemu z
3:
Sieſtrzytowá/ Podſtárośćiemu
4:
Luckiemu. ꝛć.
5:
Iozeph Wereſzcżyńſki z Wereſzcżyná/ z przeyźrzenia Bo=
6:
żego Opát Siećiechowſki/ łáſki Bożey y wſzelákich
7:
poćiech y ſzcżęśliwośći wiernie żąda.
8:
M
Iedzy inſzemi zdrowemi náukámi
9:
ludźi zacnych/ ktorych ták Grecya/ iáko y
10:
Latium, mnogo wychowáłá/
mnie wielce łá-
11:
ſkáwy Pánie Piotrowſki/ tę iednę niepośle-
12:
dnieyſzą nam ku przeſpiecżnieyſzemu żyćiu zá oſobliwy v-
13:
pominek y rzecż zdrową á známienitą/ iáko ia rozumieć
14:
mogę/ zoſtáwili/ ábyſmy wietſze záwſze ſtáránie cżynili o
15:
zátrzymawániu ſtárych/ znáiomych/ y zwykłych ſobie
16:
przyiaćioł;
á niżli o nábywánu á ziednániu nowych:
Theognis, Bion Boristenes, ex Laertio lib. 4. cap. 7. Cice. de Amititia.
17:
Abowiem w tym nie záwſze iednáko może ſię nam dobrze
18:
powodźić/ gdyż ludzkie obycżáie ſą rożne/ ſkryte/ táiem-
19:
ne/ y nam trudne ku wybacżeniu. Eccle: 9.
Y dla tegoż piſze Ek-
20:
klezyáſtykus w kśięgách ſwych o tym/ vpomináiąc y prze
21:
ſtrzegáiąc káżdego/ temi ſłowy: Euripides in Andromache. Cato Cenſorius apud Cic. de Amititia.
Nie opuſzcżay/ práwi/
22:
przyiaćielá ſtárego/ boć wſzelki nowy przyiaćiel rowny nie
23:
będźie ſtáremu.
A według zdánia Eurypideſá Greckiego:
24:
Nic známienitſzego być nie może/ nád znáiomego á dawne
strona: 276
| 276. | Przedmowá. |
1:
go przyiaćielá/ ktorego ſpołecżnosć y przyiaźń raz zácżę-
2:
ta/ á cżáſem y zwycżáiem vmocniona/ nie ma być rwána
3:
áni tárgána.
Abowiem iáko nowy żeglarz/ nie świá-
4:
dom będąc wody/ cżęſto przychodźi o nieprzeſpiecżność
5:
zdrowia ſwego; ták y tym tráfiáć ſię muśi/ ktory dawne
6:
záchowáłe przyiaćielſtwo zá ládá przycżyną opuſzcżáiąc/
7:
nowych ſzukáią y nábywáią/ iż wiele ná tym chramywá-
8:
ią/
á żadnego ſmáku/ iáko w winie młodym burzliwym/
9:
nie doznawáią. Eccle: 9.
Ia ták dobrey y pożytecżney rádyMędr
10:
cow nie vpośledzáiąc/ mam ná dobrey piecży y bacżeniu
11:
W. M. záchowáłe y ſtárodawne przyiaćielſtwo/ áni go
12:
z ocżu y z ſercá/ nie vfáiąc młodym przyiaćiołom/ chcę
13:
ſpuśćić.
Tego ábyś y W. M. ſam/ y inſzy iſtotnie do-
14:
znáć mogli/ iáko ſię ſerce z rzecżą zgadza (veritas enim ſem-
15:
per ſibi ipſi conſona) wiedząc też właſny prawdźiwey przyiá-
16:
źni obycżay/ iáko Cypryan święty pięknie nápiſał: Cyprian. lib. de Compunctione cordis.
iż
17:
áffektu ſwego przyiáznego zátáić miedzy ſobą nie mogą/
18:
ále go miłym przyiaćiołom y powinnym rádźi pokázuią/
19:
nic chęći ſwey zarzyſtey ná ſercu ſwym pokryć nie vmie-
20:
iąc/ tę moię rowną pracą chcę być świádkiem y vſtáwi-
21:
cżną pámiątką náſzey vprzeymey przyiáźni.
Ktorą to
22:
pracą podiąłem był nád tym vpominecżkiem/ ieſzcże bę-
23:
dąc Kánonikiem Chełmſkim/ w Roku 1577. máiąc tę
24:
wolą W. M. ákt zacny Sákrámentu Małżeńſtwá świę
25:
tego/ bytnośćią ſwą ozdobić: ále iżem ná ten cżás nie
26:
mogł przybydź oſobą ſwą do W. M. dla wielkich á gwał-
27:
townych ſpraw;
przedſię iednák ſtárałem ſię o to/ iáko-
28:
by tá moiá praca nie byłá dáremna/ áni z oną grzywną/
29:
od Páná zwierzoną/ byłá zákopána. Matt. 25.
Y dla tegoż teraz
30:
to piſánie moie krotkie de Matrimonio ku W. M. poſyłam:
strona: 277
| Przedmowá. | 277. |
1:
ktemu też áby W. M. ſam tego doznawał/ żebym ze
2:
wſząd/ podług możnośći mey/ W. M. iáko przyiaćielo-
3:
wi mnie zdawná záchowáłemu/ vcżynność moię y chęć
4:
wſzeláką rad pokázował. Pilnie tedy proſzę/ tę rowną
5:
pracą moię/ iáko od ſwego dawnego przyiaćielá y wier-
6:
nego/
z łáſką rácż W. M. przyiąć/ á pámiętnikiem być
7:
náſzey ſtárodawney przyiáźni/ ktorey ſię ia pilnie zále-
8:
cam. Dan z Gárbátki wśi Klaſztoru Siećiecho-
9:
wſkiego/ Mieśiącá Máiá/ dniá trzydźie-
10:
ſtego. Roku Páńſkiego/
11:
1583.
12:
grafika
| Oo iij | Kazánie |
strona: 279
| grafika | 279. |
1:
KAZANIE
2:
PRZY PRZIYMO-
3:
WANIV SWIATOSCI
4:
MALZENSTWA.
5:
Vcżynione przez Kśiędzá Iozephá Wereſzcżyńſkiego z Wereſzcżyná/
6:
z przeyźrzenia Bożego Opátá Siećiechowſkiego.
7:
B
Ráćia namilſzy y śioſtry/
8:
rozumiem temu dobrze/ iż żadnemu
9:
z nas nie ieſt tá rzecż táiemna/ dla
10:
cżegoſmy ſię tu zeſzli ná ten cżás do tego zacne-
11:
go domu/ iedno ábyſmy oſobámi náſzemi ozdo-
12:
bili y ośláchćili ten vcżynek Boſki/ ktory ſam Pan
13:
vcżćić y ośláchćić racżył/ ieſzcże ná on cżás w
14:
Ráiu/ iáko o tym pierwſze Kśięgi Moyzeſzowe
15:
ſtátecżną nam ſpráwę dáią.
Gene. 1.
Y Chryſtus Pan
16:
Syn Bogá żywego/ zMárią mátką ſwoią y z Apo
17:
ſtoły/ racżył w Chanie Gálileyſkiey być przy tey
18:
ſpráwie. Ioan. 2.
A ták o ſpráwie ſwiętey/ y o Sákrámen
19:
ćie Małżeńſtwá ś. cżtery rzecży ſobie ná pámięć
20:
co nakrocey może być/ przywiedźiemy.
Iedno
21:
proſzę ábyśćie pilnośći przyłożyli ku ſłuchániu.
strona: 280
| 280. | KAZANIE O |
1:
Naprzod będziem mieć/ co ieſt Mał-
2:
żeńſtwo S. y ktora doſtoyność iego.
3:
Druga: Ku ktoremu końcu PAn
4:
BOg Małżeńſtwo poſtánowić ra-
5:
cżył/ á ktore powinowáctwo iego.
6:
Trzećia: Iáko Pan Bog gniewa
7:
ſię ná ćieleſne á niecżyſte ludźie/ y iá-
8:
ko ſię nimi brzydźi.
9:
Cżwarta: Iż Małżeńſtwo ma być
10:
dobrowolne á nieponiewolne
11:
N
Apierwey pilnie bácżmy co ieſt Małżeń-
12:
ſtwo: iż Małżeńſtwo nic innego nie ieſt/
13:
iedno porządne złącżenie Mężá y Niewiáſty od
14:
Bogá poſtánowioney/ ku záchowániu nieroz-
15:
dźielnego towárzyſtwá miedzy ſobą zgodnym
16:
á ſpolnym przyzwolenim áż do śmierći/ ku roz-
17:
płodzeniu dźiatek/ y dla vwiárowánia grzechu
18:
niecżyſtego.
19:
W ktorym oznaymieniu/ álbo iáko Láćinni-
strona: 281
| MALZENSTWIE. | 281. |
1:
cy zową deffinitione Małżeńſtwá świętego/
2:
trzy rzecży ſię porządkiem zámykáią. Naprzod
3:
iż Małżeńſtwo ieſt porządne złącżenie Mężá y
4:
Niewiáſty. ktoremi ſłowy dáie nam rozumieć/
5:
iż tákie złącżenie Pánu Bogu ſię podoba.
A
6:
porządne ieſt rzecżone/ gdy ieſt wola álbo ze-
7:
zwolenie oycá y mátki/ y przyiaćioł/ powinowá
8:
tych/ krewnych/ y ſámey dźiewecżki. A z ſtrony
9:
młodźieńcá tákże być ma rozumiano: á to ſię ná
10:
ten cżás dźieie iáwnie przed obecnośćią Kośćio-
11:
łá wſzytkiego/ iáko teraz bacżyćie.
Ale záś kto-
12:
rzy potáiemnie ſię złącżáią/ nieporządne bywa
13:
złącżenie/ y práwie dyabelſkie: á nie inácżey być
14:
ma rozumiano/ iedno pſotliwość/ y plugáſtwo
15:
ſproſne; ktore nieporządne złącżenie/ iáko ſię Pá
16:
nu Bogu podoba/ vſłyſzymy w Trzećiey cżęśći
17:
tego Kazánia.
Przecż Małżeńſtwo ś. ták zacne przycżyná 1.
18:
Drugą rzecż w opiſániu Małżeńſtwá świę
19:
tego/ od Páná Bogá vſtáwionego. Tu pilnie
20:
bácżyć mamy/ kto ten chwálebny á święty y do
21:
ſtoyny ſtan y Sákráment Małżeńſtwá świę-
22:
tego poſtánowił?
iż nie Licurgus/ nie Solon/
23:
nie Moyzeſz/ nie Archányoł/ áni Anyoł/ áni ża-
24:
den z Pátryárchow/ áni z Prorokow/ áni z Apo-
25:
ſtołow/ álbo z ludźi; ále Swięty z świętych/
strona: 282
| 282. | KAZANIE O |
1:
ſam Pan Bog Troycá S. Bo ták nápiſano w
2:
Kśięgách Geneſis, álbo Rodzáiu/ w pierwſzym
3:
y we wtorym Kápitulum:
Gene. 1. et. 2.
Gdy Pan Bog w
4:
Troycy ſwey iedyny/ vcżynił rádę o ſtworze-
5:
niu cżłowieká ná wyobráżenie y podobieńſtwo
6:
ſwoie/ y rzekł: Vcżyńmy cżłowieká ná wyobrá
7:
żenie y podobieńſtwo náſze. Stworzył tedy
8:
Pan Bog cżłowieká z ziemie/ y wlał w niego
9:
duchá żywotá.
Potym Pan Bog powtore v-
10:
cżynił rádę w Troycy ſwey/ o ſtworzeniu nie-
11:
wiáſty/ mowiąc: Nie ieſt rzecż dobra cżłowie-
12:
kowi być ſámemu/ vcżyńmy mu towárzyſzá po-
13:
dobnego iemu. Y dopuśćił Pan Bog ná Iá-
14:
dámá ſen twárdy; á gdy vſnął/ wźiął iedno źie
15:
bro iego/
y nápełnił mieśce ono ćiáłem/ y vcżynił
16:
Pan Bog niewiáſtę z źiebrá/ ktore był wźiął z
17:
Iádámá/ y do Iádámá ią przywiodł. Tám Iá-
18:
dam rzekł: To teraz kość z kośći moich/ y ćiáło
19:
z ćiáłá moiego. Tá będźie názwána Mężátką/
20:
iż z mężá wźiętá ieſt.
A przeto opuśći cżłowiek
21:
oycá ſwego/ y mátkę/ á przyſtánie ku żenie ſwey/
22:
y będą dwoie w ćiele iednym. Támże záraz
23:
błogoſłáwił im Pan Bog/ y rzekł: Rośććie á
24:
mnożćie ſię/ y nápełniayćie wſzytkę źiemię/ Matt. 19.
kto-
25:
re ſłowá/ iáko ſam v Máttheuſzá S. świád-
strona: 283
| MALZENSTWIE. | 283. |
1:
cży/ to pokázuią/ że małżeńſtwo od Páná Bogá
2:
ieſt poſtánowione: A iż táki Pan ten ſtan y Sá
3:
krament poſtánowić racżył/ co innego ſtąd bá-
4:
cżyć mamy/
iedno iż Małżeńſtwo święte/ kto-
5:
re cnotliwie ſię ſpráwuie/ ieſt święty ſtan/ y ći
6:
ktorzy w nim mieſzkáią/ ſą ludźie święći/ cżyśći/
7:
Bogu mili/ y Pan Bog ná nie łáſkaw/ y one
8:
miłuie/ co ſię nam pokázuie w wielu przykłá-
9:
dźiech: Gene. 27.
w Abráámie y w Sarze/ w Izááku y
10:
w Rebece/ w Tobiaſzowey Sarze Raguelo-
11:
wey. rć. Izali Pan cnotliwy/ święty/ może iá-
12:
ki nierząd miłowáć/ álbo ſtánowić? Záiſte nie;
13:
ále iáki/ powiádáią/ kram/ taki pan/ poſpolita to:
14:
A iż Pan Bog ieſt święty/ cżyſty/ dobry/ pra-
15:
wdźiwy; bez wątpienia tedy też ten ſtan ieſt
16:
święty/ dobry. Oto tá ieſt pierwſza doſtoy-
17:
ność Małżeńſtwá świętego. Wtora doſtoy-
18:
ność/ iż ieſzcże przed grzechem ieſt poſtánowiony. 2.
3.
19:
Trzećia doſtoyność y zacnośc Małżeńſtwá ś-
20:
więtego/ iż ná vcżciwym mieścu/ y bárzo we-
21:
ſołym/ to ieſt w Ráiu. Małżeńſtwá wiecżny ieſt węzeł. Concil. Trid. ſeſs. 24.
22:
A nie tylko Pan Bog Małżeńſtwo vſtáwił/
23:
ále też (iáko święte Koncylium Trydentſkie po-
24:
kazáło) pzzydał mu wiecżny/ y nigdy nie rozwią
25:
zány węzeł.
Abowiem mowił zbáwićiel: Co
strona: 284
| 284. | KAZANIE O |
1:
Bog złącżył/ cżłowiek tego niech nie rozłącża: Matt. 19.
2:
Co też y z drugiego świádectwá Páná Chry-
3:
ſtuſowego łatwie ſię to dowiedźie: iż zwiąſká
4:
Małżeńſtwá/ żadnym rozwodem rozwiązána
5:
być nie może:
Rozwod Sákrámentu nie pſuie. Matt. 19. Mar. 10. Luc. 16.
Bo ieſliby po rozwodźie niewiá-
6:
ſtá od poſłuſzeńſtwá mężá ſwego wolna byłá/
7:
tedyby ſię iey bez wſzelákiego cudzołoſtwá go-
8:
dźiło poiąć mężá inſzego. Zwiąſkę Małżeńſką ſamá tylko śmierć tárga. 1. Cor. 7.
A iednák Pan Bog
9:
iáśnie powiáda/ że káżdy cudzołoży/ kory żonę
10:
ſwą opuſzcża/ á drugą poymuie. Iáſna tedy
11:
rzecż ieſt/ iże zwiąſká Małżeńſtwá/ ſámą tylko
12:
śmierćią/ á nie cżym innym/ rozwiązána byc nie
13:
może. Co też Apoſtoł potwierdza/ kiedy mo-
14:
wi:
Niewiáſtá poddána ieſt zakonowi (to ieſt
15:
poſłuſzeńſtwu mężá) ták długo iáko mąż iey ży-
16:
wie; á ieſliby vmárł mąż iey/ wyzwoloná ieſt
17:
od zakonu; kogo chce niechay poymie/ tylko w
18:
Pánie Bodze. Y záſię: Tym ktorzy ſą w Mał
19:
żeńſtwie przykázuię/ nie ia/ ále Pan/ áby żoná
20:
od mężá nie odchodźiłá:
á ieſliby odeſzłá/ áby
21:
zá mąż nie chodźiłá/ álbo żeby ſię z mężem poie-
22:
dnáłá. Y dał to Apoſtoł S. ná wybor nie-
23:
wieśćie/ ktoraby zá ſłuſzną przycżyną opuśćiłá
24:
mężá/ iżeby álbo zá mąż nie chodźiłá/ álbo ſię z
25:
mężem ſwoim ziednáłá.
Abowiem Kośćioł
strona: 285
| MALZENSTWIE. | 285. |
1:
święty/ áni mężowi/ á ni żenie tego nie dopu-
2:
ſzcża/ żeby ieden od drugiego bez wielkiey przy-
3:
cżyny odeyść mogł.
4:
Drugą rzecż weźmiemy y obacżymy/
5:
ku ktoremu końcu ten ſtan Swięty y
6:
Sákráment Pan Bog poſtáno-
7:
wić racżył/ á ktore powinowá-
8:
ctwo ieſt iego.
Sakráment Małżeńſtwá S. PAn Bog dla cżego poſtánowić racżył/ á ktora powinność iego.
9:
T
En ſtan Małżeńſtwá S. y Sákráment
10:
Pan Bog poſtánowić racżył/ nie dla cże-
11:
go inſzego/ iedno ku ſpłodzeniu dźiatek/ y ku v-
12:
chronieniu á vwiárowániu grzechu niecżyſte-
13:
go/
to ſię godźi obácżyć z oznaymienia Małżeń-
14:
ſtwá. Pierwſzy koniec y vrząd przed grzechem
15:
po ſtworzeniu mężá y niewiáſty włożył ná nie
16:
Pan Bog/ mowiąc do nich: Gene. 7.
Rośććie á mnożćie
17:
ſię/ á napełniayćie wſzytkę źiemię.
18:
Drugi koniec ieſt potomkom lekárſtwo/ iáko
19:
Páweł święty powiáda/ piſząc do Koryntow: 1. Cor. 7.
20:
Dobra rzecż ieſt cżłowiekowi/ nie dotykáć ſię
21:
niewiáſty; á wſzákoż dla vchronienia ſproſne-
22:
go y plugáwego grzechu/
káżdy niech ma żonę
strona: 286
| 286. | KAZANIE O |
1:
ſwoię/ y każda też niechay ma mężá ſwego. Powinność mężá. Epheſ. 5.
2:
Przeto powinowáctwá Małżeńſtwá te ſą/ kto
3:
re opiſał Páweł S. do EPhezow/ mowiąc:
4:
Mężowie miłuyćie żony wáſze/ iáko y Chry-
5:
ſtus vmiłował Kośćioł/ y ſámego śiebie wy-
6:
dał zań. Aby go poświęćił/ ocżyśćiáiąc omy-
7:
ćiem wody przez ſłowo. Aby go ſobie ſtáwił
8:
chwálebnym Kośćiołem/ ktoryby niemiał zmá-
9:
zy álbo zmárſku/ álbo cokolwiek tákowego/ ále
10:
iżby był święty/ y okrom przygány.
Tákże mę-
11:
żowie máią miłowác żony ſwoie/ iáko ſwoie ćiá-
12:
łá właſne. kto miłuie żonę ſwoię/ ſam śiebie mi-
13:
łuie. Abowiem nigdy żaden ſwego właſnego
14:
ćiáłá nie miał w nienawiśći/ ále ie karmi y ży-
15:
wi/ ták iáko y Pan Chryſtus Kościoł ſwoy/ á-
16:
bowiem ieſteſmy cżłonkámi iednego ćiáłá/ z ćiá
17:
łá iego/ y z kośći iego:
1. Moy. 2. Matt. 10. Mar. 10. 1.Cor. 6. Małżeńſtwo prawdźiwe ieſt świątośćią. Pan Chryſtus ieſth oblubieniec á kośćioł iego ieſt oblubienicą.
Y dla tego opuści cżło-
18:
wiek oycá y mátkę ſwoię/ á przyſtánie do żony
19:
ſwey/ y będą dwá w iednym ćiele.
Y támże
20:
dokłáda Páweł S. mowiąc: Wielki to ieſt
21:
Sákráment/ ále to powiádam w Chryſtuśie y
22:
w Kośćiele. W Pánie Chryſtuśie/ ábowiem
23:
znacży iedność nátury Boſkiey y cżłowiecżey/
24:
ktora ieſt nie rozdźielna. W Kośćiele záś ábo-
25:
wiem Pan Chryſtus oblubieniec/
á Kośćioł
strona: 287
| MALZENSTWIE. | 287. |
1:
oblubienicą iego. Pan Chryſtus ieſt głową
2:
Kośćiołá/ á ten Kośćioł ieſt zupełnym ćiáłem
3:
y cżłonkámi iego. Coloſ. 3. 1. Petr. 3.
Y ieſzcże ná drugim mieścu
4:
Páweł S. piſze: Mężowie miłuyćie żony ſwo
5:
ie/ áni ſię ſrożćie przećiwko nim:
wiedząc to/ iż
6:
żony nie ſą podnożámi/ áni niewolnicámi mę-
7:
żow ſwych: Iáko nie ſą przednieyſzemi w roſka-
8:
zániu nád męże ſwe. Co ſię ſtąd pokázáć może/
9:
iże Pan Bog ſtworzył niewiáſtę nie z głowy/
10:
ále z kośći tey/ ktorą z boku y z pośrzodku wy-
11:
iął/ chcąc to miec/ áby nie były rzędźiochámi.
1. Tim. 2.
12:
Iáko y Apoſtoł Páweł ś. o tym nápiſał: Náu-
13:
cżác niewieśćie nie dopuſzcżam/ áni żeby miáłá
14:
pánem być nád mężem. Aſculanus.
Y Aſculanus nápiſał:
15:
Nie podoba mi ſię ten dom/ w ktorym/ kiedy y ko-
16:
koſz gdacże/ kur milcży.
Nie z nogi też ſtwo-
17:
rzone ſą/ áby nie były w máłey ważnośći v mę-
18:
żow. Gdyż y Piotr S. náucża męże/ áby oni
19:
z żonámi ſpołem mieſzkáiąc/ wyrządzáli im cżeść
20:
iáko to mdleyſzemu nacżyniu niewieśćiemu. 1. Petr. 3.
21:
Stworzone tedy ſą niewiáſty w śrzodku/ w
22:
mierze: nie iáko páni/ nie iáko też ſługá; ále śrzo
23:
dek/ to ieſt/ iáko wierny miły towárzyſz. Gene. 3.
A w-
24:
ſzákoż dobra małżonká ſłuſznie może byc miáno-
25:
wána pánią domu/
y mátką cżeládną/ rodźićiel-
Małżonká dobra á pocżćiwa.
strona: 288
| 288. | KAZANIE O |
może być ſłuſznie názywána pánią domu/ y mátką cżeládną.
1:
ką dźiatek/ z ktorey dźiatki/ w twoiey maiętno-
2:
śći po tobie pozoſtawſzy/ ćiebie wſpomináć/ Pá
3:
ná Bogá proſząc/
imię twoie ná potomſtwo dłu
4:
gie od narodu do narodu odnioſą. A iż to ie-
5:
ſzcże przydam: kto nie ma żony/ iákoby ná świe-
6:
ćie nie był. Pámiątki po ſobie miec nie może/
7:
gdy ſynow właſnych/ áni pokolenia á potom-
8:
ſtwá poſtánowić nie może:
Dom/ Herby/ Fá-
9:
milia zginąć á zeyść muśi/ kto żony nie ma: By
10:
też naybogátſzym był/ nic nie ma ſwego/ bo nic
11:
nie ma ſwobodnego á wolnego od nieprzyiáźni/
12:
nie ma komu tego zwierzyć/ nie ma komu po ś-
13:
mierći tego pozoſtáwic/ ná wſzem opuſzcżony y
14:
ośieroćiáły;
cżeladź ze wſząd krádnie/ towárzy
15:
ſze oſzukawáią/ krewni á powinowáći nie do koń
16:
cá przyiaćiele; á ieſli ktorzy ſą/ ná puśćiznę cże-
17:
káią/ ſłucháiąc rychłoli záſtękaſz/ rádźiby rzekli/
18:
Boże mu bądź miłośćiw conarychley. Powinność żony.
19:
Záśię powinowáctwá białych głow/ ktore
20:
w Małżeńſtwo wſtępuią/ ſą te.
Naprzod á-
21:
by były poddáne mężom/ pod ktorą poddáność
22:
poddał Pan Bog Iewę Iádámowi/ mowiąc
23:
do niey: Gene. 3.
Pod mocą mężá będźieſz/ á on będźie
24:
tobie pánem. Iáko też y Apoſtoł Páweł S.
25:
do Ephezow piſząc/ ták vcży:
Epheſ. 5. 1. Corin. 11.
Zony bądźćie pod
strona: 289
| MALZENSTWIE. | 289. |
1:
dáne mężom/ iáko Pánu. Abowiem mąż ieſt
2:
głową żony/ iáko y Chryſtus ieſt głową Ko-
3:
śćiołá ſwego. A ták iáko Kośćioł poddány ieſt
4:
Chryſtuſowi/ ták też żony ſwym mężom niech
5:
będą we wſzem poddáne.
Coloſ. 3.
A do Koloſſenſow
6:
Páweł ś. ták piſze: Zony bądźćie poddáne ſwo
7:
im mężom/ iáko przyſtoi w Panie Bodze. Tám
8:
że też: Mężowie miłuyćie żony ſwoie iáko ſá-
9:
mych śiebie/ á żoná niech ma w vcżćiwości mę-
10:
żá ſwego. 1. Petr. 3.
Trzećie powinowáctwo ieſt/ ktore
11:
Piotr S. wylicża/ ták mowiąc: Niewiáſty nie
12:
chay będą poddáne mężom ſwoim/ áby y ći kto-
13:
rzy nie wierzą ſłowu Bożemu/ przez przemieſzka
14:
wánie z niewiáſtámi ſwemi/ bez ſłowá byli po-
15:
zyſkáni/ obacżáiąc w boiáźni święte obcowá-
16:
nie wáſze.
Máią też mieć żony w vcżćiwo-
17:
śći męże ſwoie/ przykładem oney pániey zacney
18:
Sary/ ktora mężá ſwego Abráámá pod cżás miá
19:
nowałá pánem: 1. Petr. 3. Gen. 18.
1. Cor. 11. Gene. 2. 1. Moy. 2.
Abowiem mąż ieſt głową żo-
20:
ny ſwey/ y pierwey ſtworzony/ nie dla żony/ á-
21:
le żoná dla niego. Przeto żoná/ gdy ſię przytáfi
22:
(iákoż przytráfić ſię w tym iárzmie muśi) iáki
23:
fráſunek/ tedy ma mężá poćieſzáć/ vſługuiąc mu/
24:
dobrey nádźieie dodawáiąc/ tuſząc lepſzą fortu-
25:
nę/
á wſzytko ku lepſzemu obiecuiąc/ á práwie
| ſzcżęście |
strona: 290
| 290. | KAZANIE O |
1:
ſzcżęśćie życżliwe przyrzekáiąc. Nie ma też być
2:
świegotliwa/ nie ma ſię po goſpodách tułáć/
3:
wieśći á nowin nośić/ nie ma proznowáć/ ále
4:
vſtáwicżnie przy dźiatkách á cżeládźi w domu
5:
być.
A ma náśládowáć żołwiá (iáko ſtároda-
6:
wna przypowieśc ieſt) ktory z ſwoiey ſzázuły nie
7:
wynidźie. A ieſliby wyniść iáka potrzebá by-
8:
łá/ bez woley mężowey niech nigdy cżynić nie
9:
śmie. Abowiem Apoſtoł S. piſze: 1. Cor. 2.
Zoná ſwo
10:
im ćiáłem nie władnie/ ále mąż:
Tákże mąż nie
11:
władnie ſwym ćiáłem/ ále żoná. Niech też to
12:
ná pámięci máią żony/ iż dla pomocy ſwych/ y
13:
dla mężá ſą ſtworzone/ iákom pierwey rzekł. A-
14:
by pod mocą iego były: Gene. 3. 1. Corin. 11.
Niewiáſty cżemu záwijáią głowy.
Y ná znák á wiecżną
15:
pámiątkę tego głow ſwoich okrom zákryćia iá-
16:
kiego nie miewáią; y owſzem záwżdy ie przy-
17:
krywáią/ áby nad mężámi nie przewodźiły: A
18:
wſzákoż pod cżas dla tego rády żeniney nie wá-
19:
dźi ſłucháć;
ále tym ſpoſobem/ áby páni ná wę-
20:
dźidłá mężá nie wźięłá/ á przewodźić nie pocżę-
21:
łá; bo wſzytkie práwá Boſkie y ludzkie tego im
22:
dla ich krewkośći nie pozwoliły/ ále męże w rzą
23:
dzeniu przełożyły: wyiąwſzy iżby mąż był iáki
24:
wielki proſtak/ coby krup ſtudźić nie vmiał.
1. Reg. 25.
Iá-
25:
ko był on Nábál chłop głupi á proſty biernat/ kto
strona: 291
| MALZENSTWIE. | 291. |
1:
rego Dawid y z potomſtwem iego przez pochyby
2:
wygubiłby był; ále Abigáil mądra małżonká ie-
3:
go temu byłá rozumem ſwym zábiegłá.
Dla
4:
tego gdy żoná mądra obacży/ iż ku ſzkodźie co
5:
ſię ſkłánia/ godźi ſię áby temu záſkocżyłá/ po-
6:
mogłá/ porádźiłá. Wſzákże to ma cżynić mier-
7:
nie/ vcżciwie/ nieprzekłádáiąc ſię tym nád mężá:
8:
iáko poſpolićie mowią. Eccle: 25.
Gdy ktora cżym nád
9:
mężá ma/ tedy ſię chlubi/ co nie ma być: bo káż-
10:
da dobra rzecż ſámá ſię dobrze/ ále zła/ źle záleći. Krzyż ktory włożył ná mężá Pan Bog.
11:
Przytym káżdy/ ktory álbo ktora wſtępuie w
12:
Małżeńſtwo/ ma v śiebie vwáżyć/ krzyż ktory
13:
máią nośić w tym ſtanie.
Ná mężá krzyż wło-
14:
żył Pan Bog/ gdy mowił do Iádámá temi ſło-
15:
wy: Ześ vſłuchał ſłow twey żony/ y iadłeś z drze
16:
wá zákazánego/ przeklęta źiemiá w ſpráwie two
17:
iey/ w pracey będźieſz pożywał ſwey/ przez w-
18:
ſzytek cżás żywotá twego. Gene. 3.
Ziemia ćiernie y oſzet
19:
będźie rodźiłá tobie/ y będźieſz pożywał chlebá
20:
w poćie cżołá twego/ áż ſię wroćiſz w źięmię/ z
21:
ktorey ieſteś wźięt.
22:
W ktorym krzyżu/ tu niech poćiechę ma małżo
23:
nek/ iż ten krzyż/ ácż ieſt ſrogi y przykry/ á wſzákże
24:
nie wiecżnie trwáiący/ tylko do końcá tego ży-
25:
wotá docżeśnego/ á nie duſze.
strona: 292
| 292. | KAZANIE O |
Krzyż niewieśći.
1:
Krzyż záś ná niewiáſtę Pan Bog ten wło-
2:
żył/ mowiąc Pan temi ſłowy do niewiáſty: Ześ
3:
vſłucháłá mowy wężowey/ y vżywáłáś z owo-
4:
cu tego/ z ktoregomći zákazał/ rozmnożę fráſun-
5:
ki y trudnośći twoie/ y będźieſz pod mocą mężá
6:
twego/ á on tobie będźie roſkázował.
Gene. 3.
W kto-
7:
rym krzyżu/ iáko y mąż/ ma wielką poćiechę/ kto-
8:
ra ácż w boleśći będźie rodźić dźiatki dla zwie-
9:
dźienia ſzátáńſkiego/ wſzákże/ iáko Páweł świę
10:
ty piſze do Tymotheuſzá/ 2. Timot. 2.
będźie zbáwiona przez
11:
rodzenie dźiatek/ ieſli będźie trwáłá w wierze/
12:
w miłośći/ świątobliwośći/ y trzeźwośći.
13:
Trzećia rzecż ieſt/ ktorą bacżyć ma-
14:
my: iáko ſię Pan Bog gniewa ná
15:
ćieleſne á niecżyſte ludźie á iáko
16:
ſię nimi brzydźi.
Cżyſtość ieſt v Páná Bogá w wielkiey powadze y ná wielkiem bacżeniu. Apocal. 14.
17:
ACż tego żaden zátáić nie może/ iáko káżdy
18:
ludzki żywot pocżćiwy/ to ieſt w pánień-
19:
ſkiey cżyſtośći záchowány/ był w wielkiey po-
20:
wadze/ y ieſt záwżdy ná wielkim bacżeniu v Pá
21:
ná Bogá wſzechmogącego/
o cżym Ian S. iá-
22:
wnie świádcży w Obiáwieniu ſwoim/ iáko wi
strona: 293
| MALZENSTWIE. | 293. |
1:
dźiał Báránká ſtoiącego nád gorą Syon/ á z
2:
nim ſto cżterdźieśći y cżtery tyśiące/ ktore ſą ku-
3:
pione z źiemie: Cić ſą ktorzy ſię nie pokaláli z
4:
niewiáſtámi; bo ſą pánnámi:
Cić náśláduią
5:
Báránká/ kędykolwiek idźie: Cic ſą kupieni ſłu-
6:
dzy zá pierwiaſtki Bogu y Báránkowi. Tákże
7:
też y ná drugim mieścu: Sap. 3.
Szcżęśliwa/ práwi/
8:
niepłodna y niepokalána/ ktora nie vznáłá łożá
9:
w grzechu/ będźie miáłá owoc/ y oſobną chwa-
10:
łę miedzy duſzámi świętymi.
Iſai. 56.
Tákowym też y
11:
v Izáiaſzá Proroká Bożego/ wiecżne imię dác
12:
obiecuie/ ktore ná wieki nie záginie. Toż też y
13:
Pan Chryſtus Boſkimi vſty ſwemi w nowym
14:
teſtámenćie powiedźieć to racżył temi ſłowy: Matt. 19. 1. Cor. 5.
15:
Błogoſłáwieni ktorzy ſię obrzezáli dla kroleſtwá
16:
Bożego. A Apoſtoł iego Páweł S. tego po-
17:
świadcża/ piſząc do Koryntow: Dobra rzecż
18:
ieſt cżłowiekowi nie dotykáć ſię niewiáſty. Co
19:
też nie bez przycżyny oni mili Prorocy ſtárego
20:
zakonu w cżyſtośći ſię byli bárzo zákocháli áż do
21:
śmierći/
iáko Heliaſz/ Helizeuſz/ Dányel/ y in-
22:
ſzych wiele. Tákże też w nowym zakonie ma-
23:
my/ ktorzy w pánieńſtwie z młodych lat ſwoich
24:
áż do śmierći trwáli. Iáko błogoſłáwiona dźie
25:
wicá Pánná Mária/ Ian Chrzćićiel/ Ian A-
strona: 294
| 294. | KAZANIE O |
1:
poſtoł/
Paweł S. Tymotheuſz/ Tytus/ Agnie-
2:
ſzká S. Káthárzyná/ Pellágia/ Appollonia/ y
3:
wiele inſzych pánienek świętych/ ktorzy áż do ś-
4:
mierći ſię w pánieńſtwie á w cżyſtośći zácho-
5:
wáli. A co też ieſt niezlicżona moc onych S.
6:
Biſkupow/ Opátow/ Zakonnikow/ Puſtelni-
7:
kow/ ktorzy ſię w tym pánieńſtwie y w cżyſto-
8:
śći zákocháli áż do śmierći.
Iáko też im Pan
9:
Bog błogoſłáwił/ y w iákiey ie łáſce ſwey zá-
10:
wżdy záchowywáć racżył/ á iáko ie záwżdy z
11:
káżdey przypádłey przygody/ z wielkiemi ich po
12:
ćiechámi/ wywodźić racżył/ y iáko dźiwnie ro-
13:
zmnażał rozmáite poćiechy á vſtáwicżne rádo-
14:
śći ich/ to iuż tám ſnádnie ſię tego káżdy do-
15:
cżytáć może.
Cudzołoſtwo iáko Pan Bog karze.
16:
Pátrzayże záś z drugiey ſtrony álbo cżytay/
17:
iáko żywot ſwowolny ták w zakonie iáko bez
18:
zakonu żywiący był záwżdy v Páná Bogá/ y v
19:
wſzytkiego świátá w wielkim obmierżeniu/ y
20:
iáko gniew Páńſki wiśiał y wiśi záwżdy nád
21:
káżdym tákim cżłowiekiem.
Abowiem gniew
22:
iego ſtąd naprzod vcżuć mamy/ iż wſzetecżne á
23:
niecżyſte ludźie karze Pan Bog kaźniámi ták ćie-
24:
leſnymi ná tym świećie/ iáko też y duſznemi y
25:
wiecżnemi ná onym świećie. Ná tym świe
strona: 295
| MALZENSTWIE. | 295. |
1:
ćie karze Pan Bog chorobámi/ niedoſtátkiem/
2:
háńbą/
y inſzym tym podobnemi złemi przygo-
3:
dámi. Ieſli chceſz też przycżyny wiedźieć/ cże-
4:
mu ták wiele ludźi chorych? cżemu z wielkich
5:
ſtanow sſtáią ſię vbodzy? cżemu powodźi? cże-
6:
mu mory? cżemu ognie? cżemu głod? cżemu nie
7:
przyiaćiel?
Tedy wiedz że Pan Bog nie dla cże-
8:
go inſzego iáwnie pomſtę ſwoię nád káżdym tá-
9:
kowym rośćiąga/ iedno dla niecżyſtoty. A ieſli-
10:
byś temu nie wierzył/ cżytayże iedno ſobie o
11:
tym v Ianá S. ktory ták powiáda: Ktorzy cu-
12:
dzołożą/ ći w wielkich fráſunkách/ y ćięſzkoś-
13:
ćiách będą.
Apocal. 2. Prouer. 6.
Y ná drugim mieścu mamy o tym:
14:
Kto ieſt cudzołożnikiem/ ten dla niedoſtátku
15:
ſercá/ ſtráći duſzę ſwoię/ zgromadza ſobie lek-
16:
kość/ y ſromotę á zelżywość iego nigdy nie bę-
17:
dźie zgłádzona. Ieſli mało ná tym dowodźie
18:
maćie/ weźmićie przykład z piſmá świętego.
Gene. 6. et. 7.
19:
Cżemu Pan Bog zátopił był świát? Pátrz
20:
przycżyny w Bibliey/ znaydzieſz iż nie dla cżego
21:
inſzego iedno dla niecżyſtośći: Cżemu P. Bog
22:
Sodomę y Gomorę ogniem popalił? prze nie-
23:
cżyſtość: Gene. 19. Gene. 34.
Sychymitom co ſię przydáło od ſy-
24:
now Iákobowych/ iáko przez nie doſzcżątku wy
25:
tráceni y wykorzenieni ſą? nie dla cżego inne-
strona: 296
| 296. | KAZANIE O |
1:
go/ iedno dla zgwałcenia/ ktore ſię sſtáło przez
2:
Sychemá/ nád pánną Dyną/ corką Liey.
Num. 27.
Cże-
3:
mu dwádźieśćiá y cżtery tyśiące ludźi ná pu-
4:
ſzcży Pan Bog potrácił? prze niecżyſtośc. Cże-
5:
mu narod wſzyſtek Beniáminow/ okrom ſześći
6:
ſet młodźieńcow/ ieſt wygłádzony? nie prze kto
7:
rą inſzą przycżynę/ iedno dla oſzkárádzenia żony
8:
iednego Lewity/ z narodu Lewi.
Iudic. 20. 2. Reg. 2.
Dawid krol
9:
iáko był ſrodze karan od Pána Bogá/ y poddá-
10:
ni iego dla niego/ choć byli nie winni/ iáwna ieſt
11:
Hiſtorya. 2. Reg. 13.
Ano y Ammon ſyn Dawidow/ iáko
12:
ſproſnie zginął od brátá rodzonego? nie dla cże-
13:
go inſzego/ iedno dla niecżyſtości.
Tákże też y
14:
drugi ſyn iego Sálomon/ ſkoro ſię iedno ná nie-
15:
rząd z niewiaſtámi vdał/ ták ſię ſzkárádźie wſzy
16:
tek odwroćił od chwały Bożey/ iż też bogom ob-
17:
cym ſłużył. 3. Reg. 11.
Y Abſolon ſyn iego trzeći iáko ſpro
18:
ſnik zginął?
nie dla cżego innego tę pomſtę ná
19:
ſobie odnioſł/ tylko dla niecżyſtośći. Słycha-
20:
my bá y cżytamy o onych przodkách náſzych/ o
21:
co ie wężowie ogniśći kąſáli/ álbo co Finees ká-
22:
płan vcżynił/ y iáko to wdźięcżnie Pan Bog od
23:
niego przyiął/ gdy dwoie záſtawſzy ná ſwowol-
24:
nym grzechu/ oboie miecżem ku źiemi przebił.
Num. 21. 1. Cor. 10.
1. Reg. 2. et. 3.
25:
Toż też cżytamy/ co ſię sſtáło onym ſwowol-
strona: 297
| MALZENSTWIE. | 297. |
1:
nym ſynow onego swiętego ſtarego zakonu He-
2:
li Biſkupá/ iáko wiele dla káżdego z tych ſwo-
3:
wolnikow ludźi poginęło/ y iáko nád ſobą pom-
4:
ſty bráli/ y iákie bywáły ſpráwy y dokońcżenia
5:
ich.
Ale nie tylko miedzy Bożym ludem ſą
6:
tákowe przykłády/ ále też w Hiſtoryách Pogáń-
7:
ſkich/ ktore okázuią/ iż wiel e Kroleſtw y Rzecży-
8:
poſpolitych dla niecżyſtośći/ nie tylo ſię odmię-
9:
niło/ ále też záginęło. Pub. Vergilius ex Dicte Cretenſe, et Darete Phrygio.
Iáko Grecya álbo Tro-
10:
iá dla Heleny. Dyon. Halicarnaſeus lib. 4. antiquitat. Romanorum. Q. Curtius et Arrianus Historic.
Z Rzymu Krolowie wygná-
11:
ni dla Lukrecyey. Philip Mácedońſki Krol/
12:
dla nierządney pożądliwośći ieſt zábity.
Zgi-
13:
nął też y Alexánder Wielki w wielkich roſko-
14:
ſzách. Mácedońcżykowie zgłádzeni ſą/ gdy nie
15:
ktorzy oſzpećili corkę gośćiá iednego/ y potym ią
16:
zábili. Ktore to niebeſpiecżeńſtwá widząc oni
17:
mili oycowie ſtarego Zakonu/ nie bez przycżyny o
18:
cudzołoſtwo ſrodze karáli/
y práwá zacne vſtá-
19:
wiáli: iáko mamy Moyzeſzowe práwo w kśię-
20:
gách Deutoronomij, áby miedzy Izráelſkiemi
21:
corkámi nie byłá żadna niewiáſtá nierządna. Deut. 23. Deut. 22.
22:
Iáko to y drzewiey Pan Bog w zakonie ſwo-
23:
im to práwo vſtawił.
Iż ieſli mąż będźie ſpał
24:
z żoną drugiego/ tedy niechay oboie vkámionu-
strona: 298
| 298. | KAZANIE O |
1:
ią/ y cudzołożniká y cudzołożnicę/ á zgłádźić z
2:
źiemie złość. Deut. 27.
Cżytay ſobie ieſzcże w Kśięgách
3:
Moyzeſzowych o przeklęctwách Páńſkich/ kto-
4:
remi przeklina ludźie wſzetecżne.
Tob. 4.
Co też nie
5:
bez przycżyny vpominał Tobiaſz ſyná ſwego/ á-
6:
by ſię ſtrzegł wſzetecżeńſtwá ſzkárádego/ mo-
7:
wiąc temi ſłowy do niego: Strzeż ſię ſynu mi-
8:
ły od wſzelákiey ſproſności. Eccle: 41.
Y Sálomon po-
9:
wiedźiał: Wſtydayćie ſię pátrzyć ná niewiá-
10:
ſtę nierządną. Matt. 5.
W Ewángeliey też Pan Ch-
11:
ryſtus mowił: Wychodzą z ſercá cudzołoſtwá
12:
y nierządy/ ktore plugáwią cżłowieká.
A Pá-
13:
weł S. Apoſtoł cżęſto poważnemi ſłowy tym
14:
ſię grzechem bárzo brzydźił: iáko piſze naprzod
15:
do Gálátow temi ſłowy: Gallat. 5.
Iáwne ſą ſpráwy
16:
ćiáłá/ ktore to ſą: cudzołoſtwo/ niecżyſtość/ w-
17:
ſzetecżeńſtwo/ niepowśćiągliwość.
1.Teſſa. 4.
Tákże też y
18:
ná drugim mieścu vpomina Páweł święty:
19:
To ieſt/ práwi/ wola Boża/ świątobliwość
20:
wáſzá/ iżebyśćie ſię wściągáli od niecżyſtośći. 1. Cor. 6. Epheſ. 5.
21:
Y ieſzcże: Vćiekayćie przed plugáwośćią.
Y
22:
záſię: Nie mieſzayćie ſię z nierządnemi ludźmi.
23:
Nád to: Niecżyſtotá/ práwi/ y wſzelákie plugá-
24:
ſtwo álbo łákomſtwo/ niech nie będźie áni po-
strona: 299
| MALZENSTWIE. | 299. |
1:
mienione miedzy wámi. Abowiem tá be-
2:
zecna pſotliwośc á wſzetecżna miłość/
ták nie
3:
fortunna ieſt/ iż porubnikowi ledwie kęs chlebá
4:
zoſtáwi/ á náwet go w wielkie vboſtwo przy-
5:
wiedźie. Luc. 15.
Przykład w ſynu onym márnotraw-
6:
nym możem obácżyć/ ktory ono wźiąwſzy dźiał
7:
oycżyſty od oycá ſwego/
vdał ſię do cudzey krái-
8:
ny dla ſwey woley/ á wſzetecżeńſtwá ſzkáráde-
9:
go/ przez co potym przyſzedł do nędze á bárzo v-
10:
boſtwá wielkiego/ że muśiał wſzetecżnicżek z
11:
głodu potym ieść młoto z wieprzámi z korytá
12:
plugáwego.
Tęć ſławę odnośi/ y do tákiego
13:
kreſu przychodźi káżdy cżłowiek wſzetecżny: Prouer. 5.
14:
Cżego nam poświádcża y Sálomon temi ſło-
15:
wy: Towárzyſz nierządnych á niecżyſtych nie-
16:
wiaſt vtráći máiętność: iákoż k rzecży to ieſt/
17:
cżego doznawamy po wielu ludźiách/
iż gdy ſię
18:
w ktorym zámnoży to bezecne wſzetecżeńſtwo/
19:
ieſli w duchownym álbo młodźieńſkim ſtanie/
20:
to iuż mi wierz/ że tám rząd v tákiego w do-
21:
mu káżdego/ iáko w gęśim chlewie: bo cokol-
22:
wiek iedno pocżnie/ to mu ná wſzytkim nie ſpo-
23:
ro/ iuż w komorze/
iuż w oborze/ iuż ná polu y
24:
w ſtodole/ tudźież też y w ogrodźie/ náwet y w
strona: 300
| 300. | KAZANIE O |
1:
mieſzku trwogá: A to niſkąd inąd pochodźi/ ie-
2:
dno z przeklęctwá Páńſkiego/ ktore wiśi nád gło
3:
wą cżłowieká káżdego tákiego. Deut. 25.
O cżym ſobie
4:
ſzerzey cżytay v Moyzeſzá świętego.
5:
A ieſli też to wſzetecżeńſtwo záplunie ſię w
6:
ſtanie Małżeńſkim/ álbo iáko oná ſtára przypo-
7:
wieść iednego śláchćicá Polſkiego/ iż ſię mitrę-
8:
gá miedzy nimi zámnoży/ że ſię pan imie woy-
9:
towey/
á páni też náſypie pełen wor woytowi/
10:
áż więc y krup cżaſem nie doſtánie do káſze ná
11:
wiecżerzą; á woyt powiáda iż ſię mitręgą ży-
12:
wi: Ale Bog day zábit z táką mitręgą/ bo więt
13:
ſza mitręgá w dworze/ kiedy iuż w pudle nie
14:
máſz nic.
Ale ieſzcżeby to byłá máła rzecż/
15:
gdyby iedno tym karał Pan Bog/ że nam krup
16:
nie doſtánie do káſze ná wiecżerzą/ álbo też że
17:
kotki náwet nie máſz cżym z zapiecżká dla mi-
18:
tręgi wybáwić/ ale karze Pan Bog tákie ſpro-
19:
ſniki wiecżnym ogniem/ ieſli ſię nie vpámiętáią/
20:
á nie náwracáią do Paná Chryſtuſa zbáwićie-
21:
lá ſwego. A iżby to ták było? 1. Cor. 5.
Słuchay iáko
22:
Páweł święty piſze do Koryntow: Ani nie-
23:
cżyśći/ áni cudzołożnicy/ áni ſproſnie plugáwi/
24:
áni płći ſwoiey nieprzyſtoynie vżywáiący Bo-
strona: 301
| MALZENSTWIE. | 301. |
1:
żego kroleſtwá otrzymac mogą.
Tákże też y ná
2:
drugim mieścu: Hebr. 13. Apoc. 21.
Niecżyſte ludźie y cudzołożni-
3:
ki Pan BOg ſądźić będźie. A Ian święty
4:
mowi: Iż cżąſtká ich będźie w ieźierze pałá-
5:
iącym śiárką y ſmołą; to ich dźiedźictwo y tá
6:
zapłátá ná wieki będźie.
7:
O nieſzcżęſnyſz to cżłowiek káżdy/ ktory ſię
8:
tym bezecnym wſzetecżeńſtwem pará/ lepieyby
9:
mu było ná świát nigdy ſię nie rodźić/ á niż ſię
10:
tám doſtáć. Przetoż rádzę káżdemu wſzetecżne-
11:
mu cżłowiekowi/ iż poki cżás ma/ ábyſię w cżás
12:
vznał/ á przeſtał iuż od tych złośći ſwoich/
á cży
13:
nił godne owoce pokuty zá niepráwośći ſwoie/
14:
bo inácżey káżdy tákowy wiecżnie zginąc muśi.
15:
A przetoż wy wſzyścy mili rodźicy/ ktorzy ie-
16:
dno ſobie tego życżyćie/ ábyśćie poćiechy rádo-
17:
ſney po ſwych dźiatkách docżekáli/ y tych mąk
18:
piekielnych ich pozbáwili.
Vpominánie do rodźicow z náuką.
Tedy ſię o to ſtaray-
19:
ćie z pilnośćią/ iákobyśćie dźiátki ſwe w boiá-
20:
źni Bożey z młodości ich wychowáli/ vcżąc ich
21:
woley Bożey/ przykazánia iego świętego/ iáko-
22:
by oni zá łáſką Bożą cnotliwie ſię w ſtanie ſwo
23:
im ſpráwowáli/
przez coby ſię Pánu Bogu na-
24:
przod/ potym y ludźiom dobrym mogli podo-
strona: 302
| 302. | KAZANIE O |
1:
bać. Nie dopuſzcżayćieſz dźiatkom ſwym ſwey
2:
woley vżywáć; Prouer. 23. Eccle: 7.
y owſzem gdźieby was po do-
3:
brey woley ſłuchác niechćieli/
tedy rozgą álbo
4:
bicżem káráć ich maćie/ iáko piſmo święte vpo-
5:
mina. Abowiem ieſli ty ſyná álbo corki twey
6:
w młodych lećiech káráć nie będźieſz/ wierz mi/
7:
żeć ſię nie da káráć gdy w inſze ſtrzemię wſtą-
8:
pi: Ale kiedy ty dźiećię ſwe w boiáźni będźieſz
9:
chował/ tedy ſię ono ćiebie będźie bało/ y nie bę-
10:
dźie śmiáło rozmow proznych cżynić pokątnie.
11:
Cżwartą rzecż á oſtátecżną mamy o-
12:
bacżyć/ iż Małżeńſtwo ma być dobro-
13:
wolne á nieponiewolne. Małżeńſtwo ma być dobrowolne á nie poniewolne.
14:
MAią też to rodźicy mieć ná bácżnośći ſwo
15:
iey/ iákoby corká twoiá y ſyn twoy nie
16:
byli poniewoleni ku tey świątośći Małżeńſtwá
17:
świętego.
Wiedząc że to z dobrey woley káż-
18:
dego ma być/ á nie poniewoli. A przeto gdy ty
19:
dźiećię chceſz mieć w Małżeńſtwie świętym/
20:
tedy przykłádem onego ſtárcá Betuelá/ ſłuſzna
21:
y pobożna rzecż ieſt zopytáć y wywiedźieć ſię
22:
woley y myśłi dźiećięćiá/
iáko ſtoi w piśmie ś-
strona: 303
| MALZENSTWIE. | 303. |
1:
więtym/ temi ſłowy: Gene. 24.
Przyzowmy dźiewkę/ á
2:
dowiedzmy ſię iey woley. Malżeńſtwo poniewolne/ nie ku dobremu ſię końcowi śćiąga.
3:
Abowiem gdźie to nie bywa/ á poniewolnie
4:
ſię zeymuią/ nie bywa nigdy/ álbo rzádko bywa
5:
dobrze: ſtąd roſtą miedzy Małżeńſtwem roſter-
6:
ki/ nienawiśći/ nieprzyiáźni/ cudzołoſtwá/ vſtá-
7:
wicżne kłopoty/ rozwody/ trućizny/ zábijánia/
8:
y inne nierozlicżne grzechy/ y ſtąd znácżno bywa/
9:
że nie P. Bog tákowe Małżonki/ ále chuć docże-
10:
śnego mienia/ łákomſtwo/ álbo ſam dyabeł/ ktory
11:
ieſt miſtrzem grzechu y wſzech roſterkow/ złącża. Małżeńſtwo porządne ſam Pan Bog łącży z dárámi oſobliwemi.
12:
Gdźie tedy záſię z rozmyſłem dobrym/ y z do-
13:
browolnym z obu ſtron przyzwolenim poymu-
14:
ią ſię/ tám práwie Pan Bog ręką ſwą to Mał-
15:
żeńſtwo łącży. Stąd też miedzy nimi wielka
16:
ſię mnoży miłość/ wſzytkiego ſobie dobrego ży-
17:
cżą/ w ni wcżym ſobie nie zayźrzą;
co wola ie-
18:
dnego/ ná tym drugi przeſtawa; iedno ćiáło/ ie-
19:
dná wola; rowna zgodá/ iednákie pozwolenie;
20:
iednáki żal y troſką iednáka poćiechá; iednáka o-
21:
biemá y rowna wolność; ſpolna vtrátá/ ſpolny
22:
zyſk/ ſpolne bogáctwá/ tákże y vboſtwo ſpolne;
23:
rowna doſtoyność/ towárzyſtwo iedney komo-
24:
ry/ ſkrzynie y záwárćia; ſpolność we wſzytkich
strona: 304
| 304. | KAZANIE O |
1:
ſpráwách/ pracách/ nieprzeſpiecżnośćiách/ iedná
2:
ka ſpolność/ ſłużą ſobie zobopolnie/ á nie rozſta-
3:
wáią ſię/ áni opuſzcżą áż do śmierći/
y niekiedy
4:
wnet/ iedno po drugim/ álbo zárázem oboie v-
5:
mieráią. Zwiąſkę Małżeńſtwá ſámá tylko śmierć tárga.
Táka ieſt y ták wielka á gorąca
6:
miłość w bogoboynym Małżeńſtwie/ że dobry
7:
mąż dla żony/ á żoná też dla mężá y gárdłá ſwe
8:
go nádſtáwi.
Aza nie ſłychamy/ á cżáſem też
9:
y widamy/ iáko żoná/ gdy mężá biją/ ſámá go
10:
ſobą záſtáwia? zań záſtáwia? ná nim vlega:
11:
A to nie ſkąd inąd płynie/ iedno iż tám PAn
12:
Bog łáſkę ſwoię/ zá ſpráwą Kápłáńſką/ oſobli-
13:
wie wlewa/ gdźie ſię poymuią z rozmyſłem do-
14:
brym/
y z dobrowolnym z obudwu ſtron przy-
15:
zwolenim.
16:
To tu iuż káżdy ſnádnie v śiebie vwáżyć mo-
17:
że/ iákie roſkoſzy/ iákie miłe przypadki/ z tákiego
18:
wdźięcżnego á dobrowolnego ſtanu/ káżdemu
19:
przypáść mogą.
Iuż przygodá/ iuż chorobá/
20:
iuż káżdy niedoſtátek lżeyſzy być muśi/ niżli ko-
21:
mu innemu/ gdy iuż iedno drugiego onym w-
22:
dźięcżnym vpominánim ćieſzy/ rátuie/ y cżym
23:
może wſpomaga. Iuż záwżdy dwoiá rádość/
24:
y żáłość dwoiá poſpołu z ſobą chodźi:
Iuż zá-
strona: 305
| MALZENSTWIE. | 305. |
1:
wżdy wſzytko ſporo/ bo iedno drugiego o wſzy-
2:
tko ſię rádźi/ wſzytko ſię nadobnie á roſtropnie
3:
ſtánowi/ wſzytkiego ſię á wſzytkiego ſporo przy-
4:
mnaża. Przyiedźie przyiaćiel/ iuż mu miło ná
5:
onę nadobną zgodę/ y ná onę wdźięcżną ſpołe-
6:
cżność pátrzyć/
á ono mu oboie vſługuią/ oboie
7:
wdźięcżną ochotę vkázuią/ ták iż ná rowney
8:
rzecży/ przy oney ochoćie/ woli tám káżdy zoſtáć/
9:
niżeli tám/ gdźieby mu y korcem/ záſępiwſzy
10:
nos/ doſypowano. Nuż gdy ſię też záſię gdźie
11:
miedzy ludźie tráfi/
oná ták wdźięcżna á zgo-
12:
dliwa pará/ w iákiey pocżćiwości/ w iákiey po-
13:
wadze y w bacżeniu oſobnym v káżdego być
14:
muśi: Iuż ſię tu do nich wſzyścy kupią: iuż tu
15:
z nimi ſobie nadobne rozmowki máią: iuż ſię
16:
tu ſobie ládá cżemu vśmieią.
17:
A oná záś pará ludźi/ ktorzy ſię nie dobrowol
18:
nie/ ále poniewolnie zeymuią/ gdy ſię tráfi mie-
19:
dzy ludźmi/ vyźrzyſz álić oni z ſobą rożno cho-
20:
dzą/ á iáko wilcy zdáleká ná ſię záglądáią; też
21:
ſię im ludźie iáko wilkom zdáleká dźiwuią/ y o-
22:
wſzem ſię ich ſtrzegą/
á żonom ſwym vcżciwym
23:
zákázuią/ áby z tákiemi towárzyſtwá nie mie-
24:
wáły/ á ich ſię onych záſępionych obycżáiow
25:
nie vcżyły.
strona: 306
| 306. |
Vpominánie do rodźicow áby ná weſelu byłá záchowána ſtátecżność.
1:
In ſumma; Wy też mili rodźicy/ ieſli chcećie
2:
áby ná weſelu ſyná twoiego/ álbo corki twoiey
3:
Pan IEzus Chryſtus racżył być/ ſtáray ſię o
4:
to z pilnośćią/ áby ná tym weſelu/ ſtátecżność/
5:
vcżćiwość/ y cnotá byłá záchowaná/ zá co Pan
6:
BOg Małżenſtwu temu będźie błogoſłáwił.
7:
A z tym zátym błogoſłáwieńſtwem/ żadna prze
8:
ćiwna rzecż nie záſzkodźi: ále tu ná świećie
9:
Kroleſtwo Niebieſkie á zbáwienie pocżnie ſię;
10:
á ná onym po śmierći Chwałá wiecżna.
11:
Przez Páná náſzego IEzuſá Chryſtuſá/
12:
ktoremu z Oycem y z Duchem świętym
13:
Bogu w Troycy iedynemu/ niech
14:
będźie cżeść y chwałá/ ná
15:
wieki wiecżne.
16:
AMEN.